31* iaar - - N. 181
Prys JI. ri&ninr : voor België 3 ce-ntiemen, roor den reonida 5 centiemen
Telefoon : Redactie 2 4 7 - Administratie 2 8 4 5
Donderdag . JULI 1 9 1 5
sr?; Drukst er-U it ge eister
ABONNEMENTSPRIJS BELG 15
San: Maatschappij HET LICHT bestuurder; V » £ VISCH. Ledeberg-Gerrt w%m,r..^m..m,
y^ m , . REDACTIE . . ADMINISTRATIE nüOGPOORT. 29. GENT Iii> i
Orgaan der
%denparty\— Verschijnende alle dagen.
•HM. *>< . . n.sr M i :• • GklB«iU«3(0
••iïdü ',
;
' ' ' ''1.<<J
Indien klein-burgerlijke. politici zich moest zoeken. V a n d a a r : kolonisatie, net economische wereldvragen willen bezetting van vreemde streken, schept-Jbézig houden, dan g a a t het hen als een ping door bedreiging of " diplomatieke y k r u k k i g e s'chaatsenrijder op glad ijs : ze omkooping van invloedsferen, enz. 4'ïn.akèn allerlei' buitelingen. Zooals men weet w a s Engeland de De Blön Public antwoordt op ons arti- eerste die zich de wereld-clientèle bekel van donderdag l a a t s t , waarin wij b e - zorgde ; maar andere industrielanden ;' toogden d a t het kapitalisme de schuld volgden en allengs ontstond, vooral tusVdroeg van den oorlog, met ten slotte te sehen Engeland en Duitschland, eene r zeggen « d a t wij er niemendalle van we- verwoede -concurrentie, die zich in de f ten en dat h e t kapitalisme volstrekt voor laatste jaren in eene venijnige perscampagne beiderzijde uitte. | niets er tussehen is ». Wij konden eenvoudig volstaan met t e Als men nu positief en logiek zich • vragen : wie is er d a n schuld van? Oor- overtuigd heeft d a t alle regeeringen logen uit dynastieke belangen, d. w. z. slechts de geünifieerde uiting van den tussehen vorstenhuizen, behooren t o t wil der heerschende bezit-klasse. zijn en het verre verleden ; oorlogen uit eer- die klasse tegenwoordig feitelijk meester zucht hebben met Napoleon I opgehou- is van alle hulpbronnen des lands, finanden ; godsdienstoorlog is h e t toch zeker ciën, industrie, handel en landbouw, dan n i e t ; de arbeiders aller landen hebben is die klasse ook ten volle verantwoortoch duidelijk genoeg tegen alle oorlog delijk voor al het gebeuren, voor bin'geprotesteerd en het militarisme bestre- 'nenlandsche en buitenlandsche politiek d e n ; — blijven d u s d e verschillende re- van hun land. Zij Is derhalve ook ten geeringen, die in alle landen de uitdruk- volle verantwoordelijk en schuldig voor king zijn van rien wil d-er heerschende het uitbreken van dezen versohrikkelijbezittende klasse. Die is dus d e schul- ken oorlog. dige. Maar dit ware oppervlakkigheid; Wie w a s het die in ieder land de kolosde kern der kwestie zit dieper. sale militaristische toerustingen te land Er heerscht eene begripsverwarring en ter zee toestemden en verdedigden? ;in het burgerlijk denken over economiDe vertegenwoordigers d e r bezittende sche wetenschap. Zij verwarren kapita- klasse, conservatieven en liberalen, in lisme met kapitaal, en d a t is h e t klaar- de parlementen; het was de burgerlijke blijkelijk geval met onzen confrater pers van alle kleuren die steeds argu.eveneens. Daarom k a n een klein lesje in menten vond, (we spreken hier van de de economische wetenschap hem geen pers der groote, toon-aangevende lankwaad doen. den) om de andere naties verdacht te Onder kapitalisme verstaat m e n : dB maken en d e r e g e e r i n g iu de bovenmakapitalistische wijze «an voortbrengst ; tige uitgaven:'-~~"vobr liet militarisme te onder kapitaal verstaat men de grootere steunen, natuurlijk in dienst van hunne pf kleinere som van bezit van enkelingen • kapitalistische" aandeelhouders en finanJèf vereenigingen vaï» teökelingen. cieele steunkracitén. . Die wisten o p •~-i-Bei *apitalteBs]ehe\produktk : wijie is hunne beurt wei waarom* : leenings-mil
koopen en die arbeidskracht t e nog'vettere! "' •laten werken in landbouw, industrie,, H e t gi'oat-kapitalisme moest noodzaihandel-, „enz., i om nieuwe waarden te 'scheppen, met dien verstande echter, kelijk in 'Japerialisme (wereld-overheeridat -men de volle, waarde van. die -arbeids- schmg) j n t a a r d e n ; / dat_ imperialisme, krachten niét betaalt. : Zoodoende ont- hetwelk steeds 'oorlog in . h e t gevolg staat er ; winst, zoogenaamde meer- heeft r.iaar_ook de^ oorzaak zal zijn van den "-al der Kapitalistische ' m a a t s c h a p waarde. pij. -Hoeveel _kleine kapitalen zal deze De aanzameling van die meerwaarde oorlfig, die hoogstwaarschijnlijk nog een nu i n ' d e enkele handen heeft he,t kapi- jaar verder zal. duren, . niet verslinden, taal gevprmd en, vormt h e t nu nog. Of vernietigen, hoeveel 'klein-burgerlijk bedat nu door industrieele fabrikatie of sftan ten gronde g a a n ? • speculatieve handel, of grondrenten of . De Bien Public v ë z è g e r u s t ; wij geven rente, van staatspapieren is — het is be- de schuld niet aan de kleine burgers met 'taakLof moet betaald worden door den hunne kapitaaltjes. Maar w a t wij hen arbeid. wel onder het oog willen brengen, zijn Die produktie-wijze is hét: kapltaltemf de bekrompen, inzichten hunner klasse, hetwelk dus lijnrecht tegenover het S/J- die hunne stemmen niet bij de onzen clailsme staat, welke de meerwaarde hebben willen voegen tot behoud van den van den arbeid a a n de gemeenschappe- vrede. lijke arbeiders ten goede wil later koWij meenen daarmede niet op vredesmen. . . . ,Het kapitalisme heeft in den loop der congressen, maar' in den politieken laatste loo jaar eene snelle maatschap- strijd, om met ons in alle parlementen pelijke' evolutie 'doorgemaakt, welke eene meerderheid t e vormen, die als een evolutie zich hoe langer,,hoe meer ver- dam staat tegen het imperialisme en al snelde, naarmate de wetenschappelijke zijne uitingen. uitvindingen op elkaar volgden. Èn net ' D a t is dé ware, de eenige, weg om de is vooral in de industrie d a t die snelle ruïne én de verschrikkingen'van dezen evolutie,,zich. geopenbaard heeft. De in- oorlog niet af te wenden, — d a t is ondustrieele' voortbrengst steeg allengs mogelijk geworden — maar eene herzoo reusachtig in d e groote landen, d a t haling er van in de toekomst onmogelijk men buiten het eigen land afzetmarkten te rriaken. Mz.
., drie kssren voor een halven kluit
pap niet'mede koelen. _ Wij laten hem a l ' d e intellectueele krachten, hem door zijnen Gofl geschonken. Wij zijn er geen beetje jaloersch over. Het socialisme daalt bij de werklieden, d a t gelooft deze kwistenbibel. Goed;, wij laten hem de vrijheid van'in dat geloof te leven en te sterven; Amen! F. H.
De zeer ontwikkelde van Het Volk is uitgezongen, zijne woordenkramerij heeft niet gebaat, onze argumenten hebben hem paf gezet. Hij komt nu sukkelachtig aangedraafd, zeggende d a t wij haatzaaiers zijn. Socialisten, collektivisten, communisten, werldburgers die recht op leven en op welstand eischen voor iedereen en Ja, duur leven is het, niettegenstaande terzelvertijd haatzaaiers zijn, d a t trekt erop, zegde ons grootmoeder, gelijk alles in overvloed is. Wie is de schuld dat de werkman eeu drooge patat eten moet? mijn achterste op een peperkoek. ' De koopmans, en anders niet dan zij, die Vooruit spartelt op erbarmlijke wijze opkoopers die anders niet kennea dan geld, rond de artikels van den ontwikkelde!... altijd geld, alles opkoopen van de boeren Ab wij spartelen, toont het d a t wij en dan komen ze naar de stad om het prooi geld van hunne waren te vragen. Het nog kracht hebben om..te spartelen. De ontwikkelde van Het Volk spartelt lijn joden die geen het minste medelijden met^ hij verzinkt in een poel van onsa- hebben met hunnen evenmensen, en niets kennen dan de ikzucht; aij alleen moeten menhangende woordenkramerij. leven de anderen... bah, wat kan hen dat Nü dat wij dat ontwikkeld ventje sohelen,. die kunnen maar yan honger verkennen, gaajj wij er. nafctarJijk.cgsgiL
Het duur leven!
. ,<»! .81
Ge zult me antwoorden : «De. koopmans hebben altijd bestaan!» Ja, de koopmans bestaan al langer dan van vandaag maar vóór den oorlog hadden ze te kampen met het buitenland, ma*r nu ze weten dat er van den vreemde niets meer kan binnenkomen, nu zijn ze meester. ' t Is uit hunne handen dat de menschen moeten koopen wat ze noodig hebben om t e leven. Het is juist daarop dat" ze zich steuuen; de menschen hebbeu het noodig, wat kan het hun schelen op welke manier zij aan geld geraken, geld, als ze ' t maar hebben. Van medelijden daar hoort men ze niét van spreken, dat kennen die koopmans niet. Geld! ziedaar hun god! en geweten hebben ze niets.', ' t is commercie... Ik heb daar hooger gesproken van de boeren. De boeren verkoopen aan de koopmans, het is gemakkelijk, ze hebben geen «embras>; die opkoopers komen het goed ten hunnen huize afhalen, komptante betaling, wat moet men méér hebben. Natuurlijk, ieder zorgt voor zijn gemak, doch daarmede is het niet uit; ze vergeten dat ze daardoor de schuld zijn, niet: rechtstreeks, maar onrechtstreeks vaji den ons afgedwongen hongersnood, het is aan hen gelegen den koopman of opkooper, of nog beter gezegd den uithongéraa'r van de werkende klas, buiten te zetten en rechtstreeks te verkoopen aan de verbruikers en op geéne moeite te zien eens zelf naar de markt te komen en dan ook, zooals het al meermalen gebeurd is, den koop toe te slaan voor de markt;is uitgebeld... Het is waarlijk wraakroepénd wat er al gebeurd, n Daar moet een einde aan komen, daar moeten palen gesteld wórden aan de geldzucht van dia opkoopers!... Het weinige dat de werkman nog -.bezit moet hij zien smelten door den onrechtvaardigen geldzucht der speculatie vau sommige rijke opkoopers ! Gaat ' s morgens naar de markt en ge zult u een gedacht kunnen geven van den overvloed: allér groensels.'.schoon en veel in overvloed! Rijpe aardbeziën, kersen, enz. blinken daar in overvloed in de schoone morgentfeön! Alles 'lacht u' toe, het water komt u in den mond, ge wilt koopen doch vraagt naar de prijzen... fabelachtig, niet koopelijk voor.Jan armen werkman, voor eenen kleinen burger. Wie koopt het, het is weer de rijke die er mag van genieten! Wie is de schuld 1 Eon lezer van Vooruit. Cv j(t $ J
: 'i •
.II.IU..I..I.I
V TT' r . xi. • , » ,
E3a werknianstntn (Zie-'t Vooruil » van 26 en 39 Juni.)
warme gronden. Het stalmest bevat gemiddeld per 1000 kgr: S k. Stikstof; 3 k. Phosphoorzuur; 5 k. Potasch en 6 k. Kalk. Maar behalve de bestanddeelen die het levert brengt hot den humus voort; dit is eene laag teelaarde dio de grond vruchtbaar maakt en hem deze zwarte kleur geeft, die, door de zonnestralen tegen te houden, den grond sneller verwarmt in de lente. Daarenboven het stalmest behoudt de vochtigheid in het bereik der wortels. Het is dan altijd bet beste mest dat er bestaat, alleenlijk, indien eene kultuur een bestanddeel in grootere hoeveelheid vergt dan de andere bestanddeelen, is het niet met stalmest dat men er zal in verhelpen, want men moet er noódwendiglijk de andere bijvoegen en wij zouden hét doel niet bereiken. Ten dien einde zal men zijn toevlucht nemen tot scheikundige produkten welke het noodige voedzaam aanvulsel verschaffen volgons de noodwendigheden van iedere soort van planten.
gevormd door den afval van den hof, zooals onkruid voortkomende van het wieden, Man dèrèn, keukenafvalj uitgravèling van grachten, slijk én alle andere stoffen die men op hoopen bijeenzet en van tijd tot tijd omkeert' én dooreenwerkt. Men kan er kalk en b*ir 'bijvoegen. Dit mest is zeer aan te bevelen! om in te aarde te mengen. Men Verzamelt deze afvallen op eén hoop of in een daartoo bestemde put,.in een verloren hoek van den tuin én verborgen door planten met altijdgroene bladeren, zooals Aucubas; Cerasus lauro cerasus, Caücasiea, Rotondifolia; Ligustrüm, ovalifolium, Italicum, enz. Indien inen er onkruid in mengelt moet het zooveel mogelijk onkruid zijn dat geen zaad meer draagt; in tegenovergesteld geval zou, wanneer dit compost gebruikt wordt, het zaad niet wachten te schieten en den hof te besmetten. Het is verkieslijk het zaaddragend onkruid te droogen of te. verbranden. (Wordl vervolgd.) G. SAUVAGE.
De stof die gediend' heeft tot strooisel onKIIRAHE. — In ons artikel van 29 Juni, der de dieren -werkt op den inhoud der voedzame bestanddeelen;' het beste is de turf die 1" bladzijde, 3" kolom, moet men van af de 15" lijn van boven het volgende lezen: de werking vervult van opslorping eu eene grootere hoeveelheid bestanddeelen bevat in « De ijp (taxusbaceata) <-n de thuya (thuya eenen minderen omvang. occidentalis geplant op 30 cm. afstand vorAAL komt voort van de vloeimesten der men eeno dichte haag, die altijd groen blijft dieren, die in een daartoe bestemde put ver- 'en de Noordcr- en Wcstorwinden tegengaderd zöjn. Hij verschilt in inhoud volgens houdt. De reinwilge (ügustrum vulgare), het voedsel en den ouderdom der dieren en vooral de ovalifolium vormt ook eene volgens de wijze waarop men hem bewaard schoone cn sterke haag. Men plant ze op heeft. Aal bevat gemiddeld per 1000 liters: 25 cm. afstand : Deze hagen », enz; 1 1/2 kilo Stikstof; 3 tot 4 k. Potasch. Zijn inhoud in Phosphoorzuur is bijna nul. Die Wij melden onze lezers met genoegen date meststof, werkt aanstonds na haar gebruik. onze medewerker, M. Sauvage, zich ook beWordt gebruikt met kracht in de lente. reid verklaart inlichtingen te geven over BEER, voortkomende uit de gemakken, bevat omtrent per 1000 liters: 4 k. Stikstof, deze of gene kultuur. Men heeft enkel t e 3 k. Phosphoorzuur en 11/2 k. Potasch. Mag schrijven aan aanzien worden als een volledig meststof. G. SAUVAGE Wordt gebruikt als de voorgaande; om hem Redactie « Vooruit s aan de planten te gieten moet betrokken Hoogpoort, 29, Gent. weder verkozen worden. Daarenboven moeten, deze twee meststoffen niet gegeven worMen moet natuurlijk in den brief zijn den aan planten, kort vóór ze moeten ver- eigen naam en adres opgeven om door onze bruikt'worden in rauwen staat (salaad). tusschenkomst antwoord te kunnen verCOMPOST of SMOORHOOPEN zijn krijgen.
In West-flaariton Officieele telegrammen: 1554 SEKSSSCÜÏ® b r o n
Duitsche ambtelijke meldingen. — Groot Hoofdkwartier, 29 Juni 1915, Westelijk oorlogsterrein: De Franschen 'bereidden gisteren door sterk Vuur, tussehen den steenweg LensBethune-Arras, nachtelijke infanterie-aanvallen voor, die evenwel door ons artillerievuur tegengehouden werden. Op de Maashoogten viel de vijand de dóór ons op 26 Juni gewonnen stellingen zuidwestelijk van Les Eparges in den loop van den dag vijfmaal aan. -Onder groote verliezen braken deze aanvallen — evenzoo als een nachtelijke aanval oostelijk der Tranchée — zonder uitslag af. Oostelijk vau Lunéville gelukten drie door meerdere vijandelijke bataljons uitgevoerde aanvallen tegen onze stellingen in 't woud Les Nemabois en westelijk van Leyntrey-Goadrexon, slechts tot aan onz» hindernissen. De vijand vluchtte onder OBi vuur in zijne stellingen terng. 'Eene vijandelijke artilleriewacht op de kathedraal' van Soissons werd gisteren De meststoffen hebben dus slechts waarde door onze artillerie beschoten. voor zooveel zq één of meer van de vier Oostelijk oorlogstcrrclnt bovengemelde stoffen in min of meer hoeEr is niets van beduiding gebeurd. veelheid bevatten ofwel allen.te zamen. Zuici-oosiclijk oorlogsterrein: Ze zijn tweeder lei :• de natuurlijke mestHet leger van generaal von Linsingen stoffen én de kunstmatige meststoffen. heeft den vijand in de vervolging op het NATUURLIJKE MESTSTOFFEN gansche front yan Hahez en Firlejow over STALMEST is het voornaamste van de volledigameststoffen, 't is te zeggen, dat het de Gnila-Lipa geworpen; in dit gebied de vier bestanddeelen bevat: Stikstof, Phos- wordt no<j gestreden. Verder noordelijk is dc streek van Przephoorzuur, Potasch en Kalk, op voorwaarde nochtans dat .het van zijne waarde niet ver- myslani-Kamionka bereikt. Noordelijk van loren heeft, dat het noch te oud nóch te Kamionka wachtte de vijand* onzen aanval versch weze. Want, te oud heeft het zekere niet, af. Hij ging achter den Bug onder deze van deze bestanddeelen verloren, 't zij me- plaats terug. . Noordelijk en noord-westelijk van Mostydegevoerd,door het water, ' t zij verbrand door de gisting; te versch heeft het noch Wielkëe, 50 kilometers noordelijk van geene gisting onderstaan en kan schadelijk Lemberg, evenals noord-oostelijk en westezijn vooral aan de wortelgewassen. lijk van Tomaszow, stelde zich gisteren de Het zal met veel vrucht gebruikt worden vijand; • hij werd overal teruggeworpen. als het balf ontbonden en vettig is. Men on- Wij staan heden ook hier op Russischen ' .'. derscheidt twee soorten: Het warm mest, bodem. Onder den druk'van ons vooruitgaan in voortkomende van de dioréh die droog voedsel nemen (paarden, ezels) aanbevolen voor dit gebied, begint de vijand zijne stellinde dichte en koude gronden; het koude mest, gen aan het Tanew-gebied en aan den voortkomende van de dieren met groen ge- beneden San te ruimen.. Lvp^..(kge^n)aAnbexoien.voor de drooge en Opnorste ï.cgerbcstuur. DE. ROL DER BESTANDDEELEN DER ' MESTSTOFFENSTIKSTOF werkt vooral op de bladeren, waarvan het de ontwikkeling bewerkt. Het is eene noodzakelijke voorwaarde voor de produkten zooals kooien, endijvien, salaad, enz. Men mag zeggen dat de stikstof de voornaamste" factor is van het plantenleven. PHOSPHOORZUUR helpt,tot hetrijpen der vruchten en het vormen van het hout, bereidt de plant tot èen rijken bloei en eone goede bevruchting. POTASOH maakt de vruchten smakelijker en geeft aan de stengels meer stevigheid. Is vooral noodig a a n leguminosen of peulgewassen (boonen, erwten) en aan produkten met wortels (peeën) of knollen (aardappelen). KALK bevoordeeligt. stengels en takken; is noodzakelijk aan de steenfruitsoorten. Veroorzaakt de ontbinding der organiesche stoffen en maakt ze zoo sneller gereed' Omopgeslorpt'te worden.
Otie maanden. . . , . rr. 3.25 Zes maanden . . . . . . fr. 6.50 Cen jaar fr. 12.50 Men abonneert zich op alle postboreelco DEN VREEMDS rie maanden (dagelijks venenden). . . . . . fr. 6.7S
Uit Fransche bron PARIJS, 28 Juni. (Havas).. Officieel» mededeeling van hedenavond elf u u r : Aan de fronten in het Noorden eo het centrum zijn geen infanterie-gevechten ge-s leverd. In de Argónnen hebben eenige plaatse-t lijke • gevechten de linie niet gewijzigd. De gevechten bij de Schans van Calonne op 26 Juni en in den nacht die erop volgde,, zijn allerhevigst geweest Het kwam op» verschillende plaatsen tot een handgemeen. De Duitsc.hers gebruikten brandend» vloeistoffen en bereikten onder dekking van wolken rook hun vroegere eerste linie. Ten oosten van de . Groote Schans op de hoogten ten Z. van'het ravijn van Sonvaux hebben wij een loopgraaf hernomen. W. 'T. B. — PARIJS, 29-6-15. — Nieta bijzonders, tenzij twee duitsche aanvallen, die teruggeslagen werden, een aan de loopgraven van Calonne en een ten O. vaa Metzeral.
losscheo Ilalië en OostBorijk-Hongarije Ket Zuidelijke oorlogsterrein Uit Oostenrijksche bron W. T. B. — WEENEN; 2» Juni. — O p het italiaansche oorlogsterrin heeft niets bijzonders plaats gehadl De vijand verschoot weer veel 'artilleriemunitie tegen | het Gorzer bruggenhoofd.
Uit ItalSaansche bron ROME, 23 Juni. (Reuter.) I n Tirol ei» Trente is de laatste 24 uur niets van belang voorgevallen. Het artillerie-duel is voortdurend heviger geworden. Een poging van den vijand om den top van den Zellênkofel te hernemen, is mislukt. Aan het front yan de Isonzo gebruikt de vijand projectielen met verstikkende gas- ' W. T. B. — ROME, 29-0-15. — In ' t ge-. bied van Trentino en in dal van Tirol nieta bijzonders; nochtans wordt de artilleriestrijd van weerskanten heviger.. Het gelukte aan ötïze Alpenjagers, de hydro-elektrische inrichtingen in Tenale Sul Garda te onderbreken. In Karinthië poogde de vijand tevergeefs den kruin van den Zellenkosels weder te nemen. .. . .. • . P B verschillende plaatsen aan het Ison-
9smsm
2
sterk artillerie en infanterievuur met gunstig gevolg tegen de vijandelijke stellingen. Bij Ari Burnu duurt het infanterievuur en het bommenwerpen voort. Vijandelijke vliegers wierpen bommen op het dorp Jenischehir ten zuiden van Kura Kalen. Het had geen gevolg. Onze anatolische batterijen beschoten de vijandelijke artillerie bij Sidd ui Bahr. Van elders niets beduidende.
tofront werd vastgesteld dat de vijand bommen met zwavelgaesen en verstikkende uitwerkingen bevattende, aangewend beeft W. T. B. -r SOUS, 29-6-15. — Niets gewichtigs langs 't gansche front. In Karinthië beschoot de bergartillerie de vijandelijke stelling. Er heerscht overal slecht weder ',..-;. n»3 -
•
r
*
*
* * *
Getorpedeerd
Uit Oostenrijksche bron
LONDEN, 28 Juni. (Part.) Een Duitsche duikboot heeft gisteren een aantal schepen bij Youghal, op de Zuidkust van Ierland, aangevallen en den schoener Edith van
WTB. — W E E N E N , 29-6-15:
In Oo»t-Galicië zijn de verbondenen gedurende de vervolging tot aan den GnilaLipa èn bij Karnionka-Stnimilowa voorgedrongen. De op deze lijn staande Rupsen werden aangevallen. Bursztyn werd gisteren genomen. Sterke vijandelijke troepen, die oij Sielce, ten N.W. van KamionkaStrunulowa stand hielden, werden heden na. hevige strijd onder groote verliezen op 'Krystynopol teruggeworpen. Ten Noorden van Rawka-Ruska en ten N. van Sieszanow drongen .de verbondenen op russisch gebied vooruit. Tomaszon is in ons bezit. De vijand ruimde zijne stellingen aan Taoew en dec Sanoever en begon de terugtocht in N.-O.-lijke richting. Hij wordt overal vervolgd. _ In Polen en aan den Dniester is de toestand onveranderd. v
Vereenigde-Staten
W. T. B. — LONDEN, 89 Juni. (Reutermelding.): Eergisteren namiddag werd bij Tuskar in de lersche zee de groote Engelsche stoomer < indrani > getorpedeerd. De bemanning werd gered cn gisteren vroeg in Milfordhaven door eene visschersstoomsloep uit Swansea geland.
De Vereenigde Staten en de oorlog
W. T. B. - LIVERPOOL, 28 Juni: De stoomer « Lnoena > werd gisteren door een Duitschen onderzeeër bij Ballycottoh aan de zuidkust van Ierland in den grond geboord. De bemanning wend gered.
ae
hot Buitenland Oostenrii k- Hongarie Bevordering Uit Weenen wordt gemeld, dat keizer Frans Jozef den 83sten dezer aan baron Konrad von Hötzendorff, den chef van den generalen staf, een eigenhandigen brief heeft gerioht naar aanleiding yan de herovering van Lemberg en hem tot Generaloberst heeft benoemd.
Uit Russische bron
PETROGRADE, 28 Juni. (P. T. A.) Offi* * * cieele mededeeling van den staf van den •opperbevelhebber: . . In de streek van Sjawle, aan gene zijde van de Njemen en aan de Nartw geen verandering. Zwakke aanvallen van den vijand i n verschillende sectoren van da bovengenoemde fronten zijn afgeslagen. Het aantal van 430 in Duitsche krijgsgeAan den linker oever van den Weichsel' ! heeft de vijand bij Zarow en Zawichost vangenschap verkeerende Engelsche inva(even ten N. van den hoek tussehen San lieden en officieren en manschappen van ' en Weichsel, 78 K.M. ten Z.W. van Lu- den Engelschen geneeskundigen dienst, dat blin) groote strijdkrachten tegen ons in het maandag van Vlissingen vertroij om te worden uitgewisseld tegen Duitsche krijgsveld gebracht. In Galicië trekken onze troepen na een gevangenen bij de Engelschen, is verhoogd tot 500. hardnekkig gevecht aan hèt front bij Bobrka (ten Z.O. van Lemberg) en Zurawno (aan Uit Roosendaal meldt men aan de «N. den zuidelijken oever van den Dnjestr dicht bij de plaats, waar de Sevica in die rivier R. Ort.» i valt) op de Gnita Lipa (een rivier die ten Twee ambulancietreinen uit Brussel met Z.O. van Halyoz in den Dnjestr valt en ter Engelsche gewonden zijn te Esschen verboogte van Gliniany ontspringt) terug. bonden tot een langoren trein, die te 3 nar 35 m. in Roosendaal aankwam en te 4 uur * * * 45 m. doorging naar Vlissingen. Een aantal hoofdbestuurders van het Roode Kruis, dbotoren en verpleegsters zullen de gewonden op de zeereis naar Engel a-^ ' bijstaan.
In Nederland
Uitwisseling van invaliede krijgsgevangenen
Kaukasus
Uit Russisohe bron
PETROGRADE, 98 Juni. (P. T. A.) Officieele mededeeling""van den staf van het leger in den Kaukasus: _ ..., Op den 2östen dezer is in het kustgebied het gewone kanon- en geweervuur gewisseld. ;.' Iu de richting van Olty hebben onze verkenners met gunstig en uitslag voor ons schermutselingen geleverd. In de richting -ran Sarykamysj hebben onze verkenners de Turksche dekkingsroepen ten N. Tan Aras verslagen. In de streek van Meliasgert heeft een detachement van ons, nabij Damian, een verwoed gevecht geleverd. In de streek van Wan is bij Zewen een gevecht met talrijke strijdkrachten van den vijand nog niet afgeloopen. Aan de andere fronten geene verandering.
In Frankrijk
In de Fransche Kamer Uit de «N. R. Ort.» : Minister Ribot heeft in de Fransche Kamer eene belangrijke rede over den staat der financiën gehouden. Hij heeft zachte wenken tot bezuiniging gegeven, onder andere aan de
W. T. B. — KONSTANTINOPEL, 28-8. 15. — Aan 't Dardanellenfront' had een zwakken aanval plaats. Wij richtten een
LONDEN, 28 Juni. Uit Amerikaansche ambtelijke statistieken blijkt, dat de waarde der uit de Vereenigde Staten gedurende April naar Nederland uitgevoerde goederen 4,159,758 p.st. heeft bedragen tegen 1,885,992 p.st. in April 1914. . De toeneming der waarde van de Amerikaansche uitvoeren naar neutrale Europeesche staten was 8,000,000 p. st., de vermindering van de waarde der naar Duitschland uitgevoerde goederen was 4.000,000 p. sterling.
* * *
In Zuid-Afrika PRETORIA, 29-6-15: De troepen van Botha hebben in 't N. van Z. W. Afrika Otjivarranjo-Okanjande en Waterberg bezet. De troepen van Botha gaan verder vooruit.
Veroordeelde Boerenleiders W. T. B. — LONDEN, 29 Juni. — Reuter meldt nit Bloemfontein: Het krijgsgerecht veroordeelde den generaal Wessels tot vijf jaren gevangenis en tot eene geldboete van 1000 pond. Oonroy, Nicolaas Zerfontein elk tot vier jaren gevangenis. Door eene petitie met 12,645 onderteekeningen, verzochten Zuid-Afrikaansche vrouwen den minister van justicie om begenadiging van Dewet., ,
* * *
Koloniale oorlog W. T. B. — PRETORIA, 29 Juni. — Volgens een ander bericht, van Renter, zijn do troepen van Botha ten gevolge van watergebrek, op groote moeilijkheden gebotst.
Jacob van Artevelde DOOR •
Toen Denys uit de Roode Draak kwam en met eenige stappen den hoek van het pantersteen bereikte, rag hij het gezantschap van Gent in de verte mét drie groote wagens bij de kapelle van 8teMagdalena-ter-Sacken (1) komen aangadeze wagens waren er twee met neergestreken huive : de derde alleen was overdekt. In het eerste 'rijtuig, op •de vooj$fe bank, raten Calevoet, de Deken der tijkwevers, en Pieter Zoetaerde, schepen van den Gedeele van Gent; achter ben Jacob Masch met Claas van Belleghem, schepenen van der Keure. In den tweeden wagen bevonden zich Jacob van Artevelde, Maes van Vaernewyck, de Voorschenen, Ghelnoot van Lens, hoofdman van St-Nicolaasparochie.en meester Augustyn, de stadsklerk van Gent. De derde wagen, die overdekt was, behoorde eigenlijk niet tet bet gezant' schap ; hij voerde Meide hoop en zoete ,Kefde. Op zijne voorste bank zat Lieven (1) «Sancta Magdalena ad saecos» waa bediend en bewoond door monniken die «Sockebroeders» geheeten waren, omdat <$j een zeker schoeisel droegen, onder de be«ajnjna van sacken cf sokken bekend.
kr bi;
fet]
Hoé de Kozakken hunne gewonde verplegen
ve
Een PiusBisch geneesheer Dr Paschkow dU bijna zij., geheele leven onder de Kozakken heeft doorgebracht, beveelt, in een medisch blad te Petrograd hunne wijze aan om ge» wonden te verplegen. De «uitdrukking» binnen een iedersbereik, kan ten volle op de bij voorkeur gebruikte, verpleging bij de kozakken toegepast rorden. Het bestaat eenvoudig hierin: «Zij bedek' ken de wonden met een diklu» iaag asai; welke verkregen wordt doot- «eu stuk kan toen of linnen te verbranden; vervolgen* drukken zij de randen der wonden toe door middel van een stark gespannen verband. Volgens de waarnemingen van Dr Paschkoff zouden van de 28 gewonden er 26 zeer spoedig genezen zijn door de toepassing van deze geneeswijze.
Autobanden
dc
ï
Oi ta re te zi,
f; tr
U st d< ei m gi ei u?
Autobanden met weinig ksoetsjoek wor- ti den in Amerika aangeboden. Zij zullen, sorf ooit. thans in de landen waar de kaoetsjoek schaarse!; is, kans van slagen hebben. Uit twaalf over elkander aangebrachte Ugen met kaoetsjoek gedrenkt linnen of «can. Vas» maakt men een band, die de gewone gebreken : bulten, loslaten der buitenlaag, springen van de kaoetsjoek-banden, mist Bovendien moet zoo een baad beter tegen scherpe voorwerpen bestand rijn, weinig slijten en niet glijden bij nat weer. Naar het tijdschrift «Auto» opmerkt is di oanvas-laag van een band. wel meer uitstekend gebleken in dit laatste opzicht, bij tot op den draad versleten banden. Wellicht ii zoo'n band minder soepel; maar hieraan ii door de constructie van band en loopvlak wel wat te doen. o ; Men zal,indien dit slaagt, dus het kaoetsjoek in de auto-banden geheel kunnen rnt beren. . ; .3.-3
De pegel De prijs van het graan ROME, 29-8-15. — De «Tribuna» meldt: De regeering heeft eene wet afgekondigd waarbij het graan niet meer dan 32 franken de 100 kilos mag verkocht worden. >"
Italië en de Balkan LUGANO, 99-6-15: Salandra is naar 't Hoofdkwartier afgereisd. Dit staat in verband met de kwestie" der Balkanstateu. Italië zal alles doen om de Balkanstateu te overhalen met het Vieryerbond mèe te doen.. Dit is nu èen der belangrijkste punten welke het Vierverbond bezig houdt.
In Rusland . la de pers W. 'T. B. — PETROGRADE, 29-6-15. — «Rjetscb* meldt: In Moskou werden drie groote liberale bladen: «Utro Bossiji», «Ruszkya Wjedomosti» en «Wetscherni Kurjer» tot 3000 roebels geldboete veroordeeld. Het tijdschrift «Nationaal Probleem» werd wegens zijn schade doende richting, verbodett.; ÜP'fei&Jk
In Mexico Huerta en Groza W. T. B. — LONDEN, 29-6-15. — Reuter meldt nit El Paso: Huerta en Croza werden aangehouden. Zij worden beschuldigd, in Mexiko eene poging tot revolutie op touw gezet te hebben. Later werden zij tegen een hooge borgsom vrij gelaten. - -
Het Belgische moratorium Bij besluit van den gouverneur-generaal zijn de moratoire bepalingen met een maand verlengd en dus,tot 31 Juli van kracht verklaard.
* * *
Denys tussehen zijne moedier en Vrouw hen met emmers water over het hoofd te Cathelyne van Artevelde, terwijl in bet gieten indien ze niet van voor haar huis diepe van den wagen Ghristina van weggingem Vaernewyck met de schoone Veerle hand De gezanten stapten met haast de wain hand over deze. vroolijke reisvaart gens uit en traden dwars door het volk juichend spraken. ter herberg in; toen de derde- wagen In die tijden waren de wegen zeer on- voor de deur van de Roode braak naderveilig gemaakt door baanstrijkers en de, vertoonde zich eensklaps de jonge roovers; niemand kon zonder groot ge- heer van Gaesbeke, de beminde hofvaar ëene reis ondernemen, tenzij een knaap van Hertog Jan van Brabant, om sterk geleide bem vergezelde. Geen won- de vrouwen in hun rijtuig te helpen stapder dan dat eenige echtgenooten en doch- pen. Op zijn bevel ruimden de Brusselaters der gezanten deze gelegenheid bad- ren met eerbied de plaats en hij, aan de den waargenomen om in hun gezelschap vrouwen gezegd hebbende dat hij belast eene speelreis naar de hoofdstad van was met de zending hun in de hertogeBrabant te doen. lijke stad tot leidsman te dienen, gaf bun De tijding dat de beroemde kapitein beurtelings de band en bracht ze gezavan Gent in de Roode Draak herbergen menlijk ter herberg in. zou, bad eene menigte volks op de baan Nadat ieder eenige woorden met haren van het gezantschap gelokt; nu liepen ; echtgenoot of met haren vader gewisseld de nieuwsgierige Brusselaars nevens de had én in blijde woorden had uitgedrukt wagens en poogden te ontdekken wie hoe schoon zij het heuvelachtig Brabant van al deze mannen Artevelde mocht vonden, werden de vrouwen met Lieven zijn. Denys en den jongen hofknaap in de Aan de hoogmoedige houding van Ca- nevenkamer geleid. De mannen bleven levoet, die op de voorste bank van den in de gemeene zaal en schikten bunne eersten wagen zat, zou men hem lichte- kleederen op, terwijl zü zicb elk eene lijk voor het hoofd der gezanten geno- kanne Brusselsch bier deden voorzetten. Ser van Steenbeke hield zieh van den men hebben; doch zijne breede, platte ooren en zijn dom voorkomen zeiden ge- Opperhoofdman verwijderd, zonder dat noeg aan het volk dat achter zulk terug- iemand er zich over verwonderde, verstootend aangezicht geene breede her- mits allen genoeg wisten dat er vijandschap tussehen beiden bestond. sens konden liggen. Wat Denys betreft, deze bad inderdaad Op den hoek van het Cantersteen was de menigte zoo dicht samengedrongen de hand tot Artevelde gereikt en scheen dat men er bijna niet door kon ; en met nu meer dan de anderen met bem op moeite geraakten de wagens voor de vriendelijken toon te willen spreken , hij deur van de Roode Draak, alhoewel de bemerkte wel hoe koel en hoe onverwaardinne de omstanders uitschold voor schillig de Opperhoofdman hem antdorpers en onbeschofte, lieden en_d.reigd.9- woordde ea .voelde zich door dit stille
• ia •
Te St-Gilles --.--.; B£N VBAAGSKEN ! t> n-:. In de Buisstraai, evenals in andere straten, heeft men waterloopen gekniseht, wat een goed en schoon werk is. Nochtans heeft men vergeten 4e hoopea vufl- wejg te 'Kpeifen'j'ren .'gaandeweg'; konien die weer in dé-grachten terecht,' Kan men deze boopen niet eens wegvoeren, dan ware de straat toch ineens proper t , . Wij verhopen dat men dit klein werksken zal doen uitvoeren. V ! •S " 3 üi
*
3fc jfc
'
"'• '
ii ru er.o JUK. —
-
..-;-':.;t'hn;
'.'
,'-.Vir
Aan de Overheden!
'• " , ' ' ' " ' • ' *
io
'.
misprijzen diep gewond; evenwel, hij verkropte zijne,.spijt en speelde zijne vilBche rol voort. Ghelnoot van Lens was bezig met eenen kreupelen man, die onder den schoorsteen zat, te kouten en te schertsen. Na eenige oogenblikken hief hij zijne kanne in de hoogte en riep: « Sa, gezellen, ik drink ter eere yan onzen waard 1 Weét'gij wie het is die daar. zoo stilzwijgend bij bet vuur zit? Het is Robrecht Walgaerde, de standaarddrager v#n Ser van Grimberghe, die in den slag teh Hellekine zoovele wonders bedreef. Geef mij de hand, Robrecht; gij hebt vele Vlamingen de kaken gekerfd.niet waar(i) Toch zijt gij een koen gezelt .. .. De gezanten dronken met blijmoedige geestdrift ter eere van den waard. Jacob Masch bleef alleen roerloos zitten eri zag den kreupelen man met eene uitdrukking van droefheid aan. — Mher Masch, riep Ghelnoot, na den (1) «Volgens eene oude, on onlangs uitgegeven Kronijk (Oorpus Ohronie Fland., tom. I, pag. 229), hadden de Vlamingen de overhand, toen een Brabantsen ridder bemerkte dat hunne aangezichten- niet beschermd waren door hunne verlengde helmen, gemeenlijk «huwen met kaken» genaamd. Hij riep tot zijne makkers: «Slaat ze in het aangezicht I» De Brabanders volgden dien raad en hunne vijanden, welhaast overdekt mét het bloed dat hnn van de wanén Hep, werden op de vlucht gejaagd, edert dan, voegt de chroniikschrfjver er bij, wanneer men in Vlaanderen iemand ziet die aan den neus gewond is, zegt ment: «Ja, ghi hebt ten HelHkene gnezün (geweest).» Henne et Wouters, «Histoire de BruxeJtea». ten}. I, pag. 100, >
f
' '••>••'zr**-
invoering vaa
Geachte. Heer Hoofdopsteller,. \ De "prijzen in de Amerikaansche winkils wordea hooger en "hooger gesjteld. Bij voorbeeld: /oor gezoute varkent. vleesch wae het vroeger 2.20 of »}.S0 ti'P, nn is het 2.60 fr. de kilo. Waarom dat versomH Ér mag hier hoegenaamd geen sprake zijn van verhooging. De Amerikanen hebben het alzoo niet op. , Alles moet aan een zeer goedkoopen prijs gelaten worden, opdat het werkvolk en de kleine burgerij er zouden kunnen van profiteereh,' i
'
Wii vrageo nogmaals de
ln de AmarikaaRSGhe wlnkeh
-,-},• *.•••
Er wordt ook ander gezouten vleesch ver. kocht aan 2.50 fr. de kilo en de vleeeekhouwers verzekeren dat. het niet duurder' kost als men het versch bij de beenhouwers koopt 1 - Men, wil van geen werklieden weten ïn de kommissies, omdat men weet (tet zij souden eischen dat alles goedkoop ver» kocht wordt. a En niet alleen ons volk wilt dat zeo, maar de Amerikaansche natie eischt het. '•:.- » ,. < «b n?,T.-'s. Hoogachtend, :.--,'.• ni1 z>z)A,-e-fJz.-.'••Sia.- a / i ï
TB GENT
•
FEUILLETON VAN -VOORUIT» (63
Rond ilen Oorlog
ROME, 89-6-15. — De Pegel werd Ber ingevoerd.
•'StOME; -StWMS:'«alter vöorBëBotf** ' D B diplomatische betrekkingen tussehen'Italië en -Turkije-«oude»; afgebroken-«jnv-^ :c:
De Fransche regeering heeft besloten op den dag van het nationale feest, 14 juli, gee wapensohonwing te' Longchamps te houden.
Uit Turksche bron
In Italië
DEN HAAG, 28--6-i6. 9- De HoUandsche oorlogsminister had een» lange bespreking met grootnijveruars, over de mogelijkheid van de vervaardiging van munitie door de .privaatindustrie. De minister verklaarde dat de huidige oorlog getoond heeft dat het verbruik van munitie grooter is dan men vermoed had. Daarom is de medewerking der privaatindustrie zeer gewenscht. De konferende lei ter studie de instelling van een bijzonder munitiebureau.
fleene wapensohouwlng
Oe strijd em tie
* * *
Italië en~Turk!je
\?
* * *
leger-intendanten, « die niet bet geld moeten uitgeven zooals zij verkiezen ». Ook dient er zorgvuldiger toegezien bij bet verleenen van onderstand. Verder drong hij er op aau, niet zooveel aankoopen in het buitenland te doen. Er is nu voor 5 milliard 400 millioen franks aan bons van de Nationale Verdediging in omloop. Hij deed een beroep op de vaderlandsliefde der rijken. Over de nieuwe belastingen wenschte hij zich nog niet nit te laten. Slechte dit kon hij zeggen: ouder wordend, heeft hij geleerd zich niet meer op té sluiten in de enge formules van vroeger.
Het munitlevraagstuk
# * *
H
Barrow, op weg vaa Billoth naar Coek, in den grond geboord.
LONDEN, 29 Juni: Naar eene melding van Renter werd de Engelsche bark «Dumfrieshh-e» 25 mijlen zuid-westelijk van het Smalsfelsen getorpedeerd. De bemanning werd in Milfordhaven geland.
OP ZEE
Galicische grens
m
Uonoardag T dun 181»
In Duitschland werd op last van de geering een onderzoek, ingesteld in al _. gemeenten, van het keizerrijk om- to weten wat de boeren in hun bezit hadden-voo; wat koebeesten, levensmiddelen, enz. aanging. Op die' wijze kón reeds een groot deel van* den woekerhandel te keer gegaan worden. Ook kon men de boeren verplichten die -méér hadden dan zü noodig hadden voor hun eigen gebruik, met het overige naar de markt te komen, waar zij hunn* waren moesten verkoopen aan den door d« overheden vastgestelden prijs. . Maar.waarom kan zulks in ons land nief tedaan worden? Waarom moeten dé stede firgen geëxploiteerd worden 1'' Het is te hopen dat wat zich 'verleden vrijUag op onze Botèrmarkt voordeed niej meer; zal voorvallen. Boeren riepen daal Wij Villen eens zien of wij nog naar d« markt zullen komen 1 Dat de Gentenaars
as oqrlog zijn immers alle dappere mannen goede vrienden I — Hij is het dié mijnen broeder den doodslag gaf, antwoordde de Schepen. ^- Uw broeder? vroeg de waard, en hof heette hij, mét'uw oorlof? — Lieven Masch was zijn naam. — Wees daii niet boos op rrrij, zeide waard, uw broeder heeft mij in den slaj verminkt, gelijk gij mij ziet; ik wonddl, hem aan het hoofd. Wij lagen beiden w> ken lang in hetzelfde bed in 8t Godshuis. Mijn beste vriend is ges ik was het die hem weenend de oogca sloot. —• En hoe-kon het anders zijn ? Wij bie-, ven elkander immers niets schuldig?.Welaan, mijnheer, zie, ik bef mijnen te ker op ter dierbare nagedachtenis v«» mijnen zaligen vriend, uwen broeder 1 Met ontsteltenis vatte Jacob Maf**' zijne kan en sprak : — Ter uwer eere, dappere Robreütó Walgaerde I ' Op dit oogenblik kwamen de vrouwen in vollen opschik uit de nevenkamer. W jonge hofknaap hield Jonkvèr Christin» van^Vaernewyck bij de hand, terwijl bi«" ven Denys rood werd, van' gelukkig* schaamte, toen hij dus inet zijne beminde Veerle voor de gezanten verscheen.'Vroflw, Artevelde volgde met de moeder van Ü*ven. — Heer van Gaesbeke, sprak de Opperhoofdman,..ik beveel deze Vrouwen aan uwe zorg ; gij weet wat uw W : vader mij beloofd heeft; ik ben ven* kerd dat Brabants schoonste bofknaf we! -weet hoé men 'ïén tijd ver.naK •slijt, als men op..reis is.
Donderdag ï 'Juli 1915 kreveeren en nog veel andere dingen daar- niet weten of de Werklooienondersteuning er in begrepen is. bij! Aan de Heeren van 't Nationaal OnderWelnu, het is tijd dat de overheden streng optreden. Dc Gentenaars ziin hoe- steuningsfonds daarover te oordeelen, daar geitnnaiü niet zinnens zieh te laten kre- de Werklieden-Partij te Zele geen recht van vertegenwoordiging wordt toegekend, wat veeren. ' De boeren hebben het recht niet de ste- eene eerste overtreding van 't Reglement is. Ziehier welke de basis is die men nu volgt-. delingen te laten verhongeren of woekerEen huishouden waar men werkeloos ia of prijzen te eischen voor hun waren. De Pegel moet onmiddellijk Ingevoerd worden. waar het al kinderen zijn onder de 16 jaar, Op al de gemeenten moet er een inven- wordt door het plaatselijk steunkomiteit op taris opgemaakt worden van wat de boe- dezelfde lijn geplaatst. Verder krijgen: Een man alleen 4 frank ren aan voedingswaren en bestialen bezitten. Er moet ook opgemaakt worden wat per week. zij van noode hebben voor hun persoonlijk Een huishouden van S personen 8 'frank gebruik en wat er kan naar de markt ge> > » 3" » 8 » bracht worden. Er dient met geene boeren» «' . 10 > trukken omgesprongen te worden. De bar, Kv , semcosterg moeten verantwoordelijk ge- ••.i- ;,<8b :.„/ . - , B steld wordon voor de misbruiken die zon. ivgejiev » » !« , is » den kunnen plaats grijpen. Als de boeren '»• » » 7 • 13 » er op uit zijn om ons te kort te doen, dan » » » e » u > moet er met strenge middelen te werk ge» » , » .9 1 16 » gaan worden. . 1 0 » 18 » Ook aan het spekuleeren op beesten door » > » 11 » 17,50 fr. -ierde en vierde tusschenpersonen moet er » » » 12 » 19 frank een einde komen. Dat men in iedere ge> » • 13 personen en meer meente eene lijst opmake van de koebeesten die er zijn. Dat men dan de boeren ver- 20 frank per week Men merke op dat er dan niets mag binplichtte elke week met een zeker getal beesten naar de markt t e komen. Diegenen nen komen, geen ondersteuningsken van het een of ander fabriek, geen soldatengeld, of die zouden weigeren dienen streng gestraft te worden. Dat daar de maximumprijs bet wordt afgehouden. Met de werklieden die 94 uren in de week vastgesteld worde en dan zou er geen ander persoon een beest mogen koopen dan een arbeiden is het nog wat anders. Een huisbeenhouwer. Als dit alles alzoo zal gedaan houden van twee personen heeft volgens het worden, zal men wel zien en ondervinden reglement recht op 6 fr. Verdient de man, door 24 uren te werken, dat vleesch, eieren, boter enz., aan een redelijken prijs zal verkocht worden, waar- 5 frank dan zal hij nog enkel 35 centiemen per frank die hij verdient in 't fabriek bij bij de stedelingen niet zullen geëxploiteerd worden en waarbij de boeren een goeden genieten, dus 5 maal 0,28 of 1,25 fr. plus 1 frank van 't Comiteit, is te samen 7,35 fr. stuiver zullen verdienen. Dus omdat hij 24 uren werkt mag hij maar Nogmaals de Pegel a. u. b. 7,35 frank inkomen hebben. Ander voorbeeld: een huishouden van 4 personen waar niets binnen komt heeft reent Wij vreezen maar iets, namelijk dat wij aan 10 fr. Als de man 6 fr. verdient dan onder duitsch regiem leven en aan de bel- trekt hij nog van 't Comiteit (10 min 5) gische overheid de macht ontzegd is om 5 fr. plus 5 maal 35 centiemen of 1,25 fr. dergelijke maatregelen te treffen. Dus in 't geheel heeft hij: verdienste in Onze briefwisselaar moet weten dat de 't fabriek 5 fr. plus 5 fr. van 't Comiteit belgische wetgeving den pegel heeft afge- plus 1,25 fr. (0,25 fr. per verdiende frank). schaft, wij kunnen niet juist zeggen in welk Samen dus 11,25 fr. Door 4 halve dagen te jaar. werken heeft hij dus maar 1,25 fr. meer per 't Was de burgerlijke vrijhandel, de wet- week dan een gezin waar men niet werkt. telijke uitbuiting die triomfeerde. Zou men niet meer dan 1,25 fr. van doen In de besehuldiging tegen de boeren mag hebben voor sleet en voeding voor den armen dezen niet aanzien als zijnde algemeen beider J waar. Zeker zijn er die gespekuleerd en En daar komt geen brood of soep bij. veel geld gewonnen hebben, maar er zijn Wü vragen dus of het aan het plaatselijk ook zeer veel boeren-arbeiders en veel komiteit van Zele toegelaten is het nationaal kleins pachters die op 't zand zitten. reglement drie maal te overtreden: Omdat er eenigen niet goed handelen, 1* de bazis door het Nationaal Ondersteumogen allen niet in beschuldiging gesteld ningsfonds te wijzigen. worden. 2* de onderstandsbons* uit te keeren in het Wij zijn 't akkoord om den pegel te zien katholiek lokaal c De Kroon >, ondanks het invoeren, maar wjj meenen dat de belgi- Reglement bepaalt dat de Syndikaten de sche overheden daartoe wettelijk onmach- uitkeering mogen dóen. tig zijn en dat de duitsche overheid verder 8" dat de Belgische Werklieden-Partij in het. initiatief moet nemen, gelijk zij het het Comiteit niet vertegenwoordigd is. reeds begonnen is. Om te toonen wat de heeren over hebben Jammer genoeg dat de toepassing soms voor 't werkvolk, en om te zien hoe tevreden geheel veel te wenschen laat. de behoeftigen zijn'over de handeling van . «Vooralt.» 't Comiteit,' móet" men eens" Ses Zaterdags T * * morgends van 8 tot-11 uren in de Kloosterstraat gaan. Dan,zal men honderden arbeiders zien staan, drommend en wroetend om in het katholiek lokaal c De Kroon > binnen te geraken, om te gaan reklameeren dat ze nog te weinig hebben volgens hun reglement hierboven aangehaald! Eens binnen om hunne aachten te doen, Op 't Ketelvestje, in 't Pensenstra at je en in de Meerstege wordt er sedert lang gekom- wat soms wat hard gaat, — wie zorgde voor onderwijs voor 't volkl — of woorden nit te .ploteerd op welke wijze men toch de Godsvrede door < Vooruit > zou kunnen doen bre- spreken door den honger ingegeven, dan ken. Tot hiertoe heeft zulks niet gepakt, wordt men buiten gestoken en kan men naniettegenstaande al het venijn uitgespuwd dien op het bord lezen, op den openbaren weg, naam en voornaam, voor den gestrafte Boor den trio. • Pakken zal het ook niet. Die drie schijn- die voor acht dagen zijn trok kwijt is, — zelfs heilige bladen zouden ook zoo gaarne hebben tot voor eene maand I Denken die heeren misschien dat de arindien zij konden.bekomen dat c Vooruit > verboden werd te verschijnen. Zij zouden in beidsloozen een cof{re-fort staan hebben en maar te gaan en te pakken hebben als zij den hoogsten hemel zijn. • AUes heeft dte pers in 't werk gesteld om zelf 1 Aangenomen dat een man wat hard is polemieken uit te lokken en eens de pole- geweest,kunnen de vrouw en kinderen daar miek daar en toen er in « Vooruit > ant- aan doen en moet hun daarom het brood woord gevraagd of vragen gesteld werden ontnomen worden 1 Is het aldus, heeren dat de zeven werken aan die bladen, zwegen zij of bleven het antvan bermhertigheid: « de hongerige» spijwoord schuldig. Dergelijke handelwijze staat gelijk bij deze zen », in toepassing wordt gebracht 1 Aan de werlieden zeggen wij: t Laat ons van straatjongens. _ Neen, klerikale heeren, t Vooruit > zal dezen droeven tijd zoo moedig mogelijk doorzich niet laten pakken. Uwe handelwijze zul- leven èn eens den oorlog voorbij, staan wij w'eer op de bres zijn om voor onze socialistilen wij op tijd en stond verijdelen. sche ideeën propaganda to maken en de Tot later. arbeiders degelijker dan ooit te organi* * * seeren. Onthouden wij wat katholieken en liberalen gadtaan, — of beter gezegd misdaan, — hebben: alles komt van pas aan hem die Naar wij vernemen is tevel der Duiteche overheid het Lougberg-gestieht tijdelijk door wachten kan. Laat ons ook propaganda maken voor ons de oude heden met hnnne directie moeten ontruimd worden, daar eveneens tijdelijk in blad « Vooruit » opdat zij dis ons blad nog dat gebouw een ziekenhuis voor geprosti- niet lezen.beter zouden weten wie er hunne ware verdedigers zijn en door wie zij in deze tueerde vrouwen zal ingericht worden. De oude lieden krijgen tien en een 'halve droeven tijd niet verlaten worden. frank per week om elders,waar zij kunnen of JAN PROLO. willen opgenomen worden, in kost en logies * * * te gaan.
Hst pluim kompioteeren van ds gentscl.8 klerikale pers!
Arme oudjes
f
jSt mt *
MOS
Z E LE AKELIGE TOESTAND. BITTERE ELLENDE Om de artikelen vroeger in «Vooruit» verschenen, alsook het schrijven Van gezel A. V van Gent, kracht bij i -tten.kan over onze gemeente het volgende g^ : ld worden: De brooden die vroeger gegeven werden, waren er van 11/2 kilo. Zij werden gerekend aan 1/4 brood per persoon. Een huishouden waar kleine kinders waren kreeg er eene melkkaart bij. Daar waar geen inkomen was, werd eene geldelijke ondersteuning gegeven; sommige hadden nog een trokje van 't armbureel, en bijna alle weken werd een pekelharing per persoon gegeven ofwel eene portie aardappelen. Laat het er ons maar bij zeggen: die verfemiuge ondersteuningen zijn er maar bij aet brood gekomen door onze vroegere artiKelen, alsook door het protest dat het volk aaea hooren op de dorpplaats en in 't Gemeentehuis. Op welke bazis. de onderstand nu gegeven wordt is een **»dsel. daar. wij tot nu toe
. - • • • • - . - -
•
-
• •-•
'-.
AALST Over den steun aan de noodlijdenden Onze Bemeanteraadszltthifi le "Vervolg REDEVOERING VAN GEZEL ALFRED NICHELS Mijnheeren, Ik neem aan dat M. Moyersoen ons den waren finantieelen toestand van de stad heeft blootgelegd, maar ik meen ook dat hij ons hem al te zwart voor oogen legt, daar waar hy spreekt over de te groote lasten, die later zullen moeten gedragen worden. Wat vraagt de heer Schepene ons? Tot einde December van dit jaar, dus vcor de maanden Juni tot December rond te komen met de overblijvende 190,000 franken, van het half millioen dat we ontleend hebben voor de behoeftigen onzer stad. Sedort de stichting yan het nieuw Voedingacomiteit (Februari 1916) hebben we verbruikt voor de voeding van ons volk, volgens de gegevens van den heer Secretaris De Wolf. tot einde M_eL..dus in vier maanden, of
Wij hebben beloofd ons volk wat witkalk 17 weken 360.000 franken of ongeveer 15,300 te bezorgen, iets onontbeerlijk voor de gefranken per week. Nu zouden we moeten rondkomen voor 7 gezondmaking van het huis. Er komt niets maanden of 30 weken met eene som van vanl 190.000 franken of per week 6,800 fr. en dit Dit alles zegt ons, Mijne heeren, dat wi) voor ongeveer 15.000 behoeftige personen, of eensgezind zouden moeten zijn om te zeg•per hoofd en per week met 43 centiemen. gen : De stad blijft voort het rantsoen van Men vraagt ons dus eene besparing te brood, aardappelen en soep aan de behoeftigen geven en datgene wat er alsdan nog doen van ongeveer 9000 franken per week 1 ontbreekt, om min of meer in oorlogstijd te Is zulks aannemelijk, Mijne heeren 1 Wij vragen, Mijne heeren, over dezelfde leven, zullen de oehoeftigen zich kunnen som van vroeger te mogen beschikken voor aanschaffen met de weinige geldelijke hnlp de noodlijdende bevolking en het is dus on- die ze vanwege het Nationaal Werkloozengeveer 270 duizend franken die den heer fonds ontvangen. Schepene zou moeten bijleenen, om ons toe De hoer Moyersoen deedt opmerken dat te laten tot einde December 1915, denzelf- de stad in nog meer lasten zal vervallen en den onderstand als heden te kunnen blijven dat wij enkel niet mogen spreken over de geven. uitgaven, die moeten gedaan worden voor De Heer Schepene vraagt dat we stipt de behoeftigen, maar dat er nu schromelijk rekening souden houden van het barema dat veel inkomsten zijn waarover de stad niet in Februari door de klachtencommissie is kan beschikken en dus in benarden toestand voorgesteld en door het Voedingscomiteit is verkeert. aangenomen, en dat wo de ondersteunde gelLaat ons nu sparen in den zomertijd, om den, ontvangen van wege het Nationaal ïn den winter wat meer to geven. En verVoedingscomiteit zoowel m aanmerking zou- geet niet dat 10,000 franken onderstand den nemen, als de loonen die gewonnen wor- vanwege het Werkeloozenfonds, eene groote den en nu ook in rekening worden gebracht. bron van inkomen is, waarover de werklieWe mogen niet vergeten, Mijnheeren, dat den vroeger niet beschikten en dus wel hot dit barema opgemaakt is met het oog reeds zijne mag bijbrengen om wat besparingen op den bestaanden slechten toestand van de te kunnen doen. •stad, een barema die zeer laag is gesteld geworden en die dan ook bij zijne toepassing Morgen geven wij de redevoering van veel armoede heeft te weeg gebracht. gezel ï'lijis Henri. Thans dat de hulpgelden van het Natio* * * naal Werkeloozenfonds aan de behoeftigen eene lang verwachte verbetering in hun ellendigen toestand gaat teweeg brengen, zouden we die hoop moeten teleurstellen i Mijnheeren, laat het ons maar zeggen, de DE RECHTEN DER ARBEIDERS heer Schepene van Finantiën heeft ons den We hebben het ditmaal over den Werktoestand van de stadskas al te zwart afgerechtersraad, van welke wij niet aanstonds schilderd. Waarom nu reeds toch van lasten spreken willen zeggen dat hij in algemeenen zin de die na den oorlog zouden moeten geheven arbeiders verongelijkt. Dit ware 't verkeerde van de waarheid. Mfear nu en dan valt evenworden 1 Evenals de schade door den oorlog in ons wel omtrent dit punt een en ander te zeggen. Ziehier overigens een geval tot bewijs: land teweeg gebracht, door den Staat zal gedragen worden, zoo ook meen ik, durf ik Op 17 Februari 1914 werd vader en zoon bijna verzekeren, dat de groote uitgaven, die bij een patroon heengestuurd. Op 18 Fegedaan worden voor onze arme bevolking, bruari gingen ze hun loon ontvangen, vroeinsgelijks door den Staat zullen gedragen gen hun boek maar kregen in de plaats voor worden. antwoord: c dat hun werkboek in den WerkWat zien we ? rechtersraad berust. > . In rijke steden en gemeenten en ook daar Zelfden datum ook den 19 en 20 Februari, waar men gevoelige en milde mannen aan gingen die werklieden bij den heer Voorzitt hoofd heeft, zal de bevolking beter gevoed ter van den Werkrechtersraad naar hun en onderhouden worden, dan daar waar boek vragen, maar die hier wist van geen men arm of gierig is. boeken. Eindelijk, den 21 Februari 's naZullen die steden cn die gemeenten dan middags, ontvingen ze hun boek met den na den oorlog moeten boeten, door soms post te Heule. te hooge lasten op de inwoners te moeten De dagen die verliepen tussehen den 17 en leggen omdat ze hun plioht, goed hun plicht 21 Februari, waren die menBchen door het tegenover de noodlijdenden hebben gedaan ? missen van hun werkboek gedwongen werkEn in de veronderstelling nu, dat de stad loos te loopen, want ze konden nergens gaan Aalst, de lasten van het onderhoud harer werken, wat zonder boek zoo goed als onmobehoeftigen zelf zou moeten dragen, wel gelijk is. Van daar 't dagen van hun patroon Mijne heeren, zouden die lasten dan wel zoo voor den Werkrechtersraad, om vergoeding groot of zoo schrikbarend zijn, als de heer te eisenen voor het hen aangedane werkSchepene ons wel wilt doen gelooven t verlet. Op 3 Maart 1914 kwam die zaak voor de Neen Mijne heeren 1 En ziehier de bewijKamer van verzoening, den 10 Maart nogzen. : Wjj hebben reeds geleend een 1/2 mil- maals, maar dan werd ze verschoven tot na lioen;. we zouden nog moeten hij leenen om de uitspraak va,n een korrel^ipneel jffpogeh, rond te komen tot einde December 1915,. de die tegen deze 'werklieden vanwege * dèk som van 270 duizend franken. Hewel, Mijne- patroon ingespannen was. Deri 5 Mei 1.1. schreven wij aart den-Heerheeren, laat ons voorzien dat de oorlog niet zal geëindigd rijn vóór 1916 — niet dat Procureur des Konings een brief, vragende, we zuIkB wenschen, integendeel — én laat of 't proces in kwestie doorging tegen beons dan aannemen dat we zelfs voor 't jaar doelde werklieden, en 't antwoord luidde: 1916 nog een geheel millioen zouden moeten « Laat weten aan den verzoeker^ bij-, leenen. » gebrek aan bewijzen, mijnen dienst Welnu al die sommen saamgebracht, al » geene vervolgingen ingespannen heeft die leeningen aangegaan voor een termijn > ten laste van • van 60 jaar aan 5 %, dan zal zulks een last Op 10 Mei maakten wij dit over aan den daarstellen van 90.000 franken per jaar, heer Voorzitter van den Werkrechtersraad. intresten en afkortingen te zamen. Die kwestie werd opnieuw op de Ké. geEn die 90.000 franken lasten Mijne heeren, dat is juist de opbrengst van de 6 % die bracht; de schriftelijke aanvraag van die werklieden, om toelating te geven aan onenkele jaren geleden op de eigendommen zijn gelegd geworden, iets wat vertegen- dergeteekenden hen voor den raad te ver^ woordigt 5 franken voor een gewoon werk- tegenwoordigen werd van de hand gewezen. Hun patroon integendeel zond een advokaat manshuis. Herinnert u, Mijne heeren, dat die invoe- om zijn zaakje in regel te brengen, en de ring van'lasten vroeger door de stad inge- einduitslag was, dat de eisch om schadeloosvoerd, niet door de eigenaars zijn gedragen stelling verworpen is geworden. Waarop de raad zich steunde om tot daar geworden, maar door de huurders zelf, en dat er zooveel schrapzuchtige eigenaars als- te geraken weten we niet, maar dat hij daardoor een uiterst gevaarlijk voorgaande ge-, dan gevonden wierden, die de huur van hun huis niet enkel verhoogden in evenredig- schapen heeft is zeker, want dit heeft naaT heid van de gestemde lasten maar zelfs het ons inziens te beteekenen, dat de werkboeken dubbel, ja drie, vier en vijfmaal de lasten mogen ingehouden worden. Daar de vroegere voorzitter van den in huur om hebben gezet. We zeggen U, Mijne heeren, dat wanheer Werkrechtersraad overleden ie in dit tijdhet noodig mocht blijken, wanneer de stad verloop, zal denkelijk moeilijk kunnen klaar tegenover ons zoo beproefd werkvolk goed getrokken zijn wie van beiden ia Februari haren plicht zal kwijten in deze droeve om- 1914 de waarheid zegde, ofwel de patroon die standigheden, ons werkvolk gewillig die op 18 Februari 1914 beweerde dat de boeken bij den Werkrechtersraad waren, of de heer 6 % zou dragen. Vergeet niet, Mijne heeren, dat het over- | Voorzitter die op 18, 19 en 20 Februari 1914 groot gedeelte van ons leger, werkjongen6 zegde van geene boeken te weten. Van laatstgenoemde kan men ton minste Zijn die aan 't front vechten voor de vrijheid van ons land, en dat het zon onge- zeggen dat hij geene beweegredens had het aldus te zeggen als 't niet echt was. hoord zün, moesten wij terwijl zij hun We betreuren ten zeerste de besluiten van bloed en leven offeren, wij hunne vrouwen, hunne kinders, hunne vaders en moeders, den raad, die onvermijdelijk slechte gevolgen zusters eo broeders in ellende zouden laten voor de werklieden moet na zich slepen. JOS. COOLE. teven. Mijnheeren, ons volk heeft reede bittere, * * * zwarte armoede geleden. Ik ben versehilbge malen bij den heer burgemeester geweest met eene delegatie van werkvolk, om hem hunnen nood bloot te leggen, en daar zegden die werkmenschen aan den heer burgeNIEUWE KLACHTEN meester, dat zij voor hunne kinderen zelfs geenen boterham meer hadden om se naar Zekere bakkers kunnen het over hun hart 't bed to sturon en ze hun evenmin een kon- niet krijgen het hun door het Voedingscoden geven als zij zouden opstaan. miteit gegeven meel of bloem eerlijk to verHij heeft hun dan uit eigen zak wat hulp werken, zoowel, volgens hoedanigheid als in versohaft. gewicht. Vroeger had ons volk nog eens to rekenen Het is waarlijk een schande wat al vuiop een extraatje; wij hebben het eens kolen, ligheid zij in het brood mengen. koffie, suikerijpeeën, margarine, zeep en Als men er hun opmerkzaam op maakt, soda kunnen verschaffen van de giften van spreken zij van slechte hoedanigheid alhier het Spaansch-Amerikaansch Comiteit. Sinds en aldaar die ze ontvangen. Maar het moet lang is daar niet meer op to tollen, want toch juist wel lukken dat de burgers, die van de 4500 franken die vij van dit Comiteit zelve hun meel verwerken, veel beter en wekelijks ontvangen, «orden er ongeveer voedzamer brood maken en dus eten, alhoeSuOO franken besteed aan het Werk der Kin- wel het al van denzelfden voorraad voortderraelk, hulp aan kraamvrouwen, enz., en komt. Dit komt omdat ze niet, gelijk vele de 9500 franken die er overblijven, dienen bakkers, de zakken togen den trog slaan en ter ontlasting van de stad. zónder te mengelen, met al wat niet deugd Ons volk heeft totaal gebrek aan kleede- werken. ren, het is om zoo te zeggen uitgesleten. Verleden week deed het VoedingscomiWij hebben gemeend aan lederen behoef- teit van iederen bakker een brood opkootige cen hemd to kunnen geven, en had de pen om het gewicht en de hoedanigheid te heer schepene de 21,000 'ranken reserve van bestatigen. dit Comiteit ten bate van de stad niet bin't Was waarlijk het zien waard! Daar nengepalmd, wij beschikten oveT de noodisre was schoon en goed brood eg daarnevens gelden, om ..zulkji te doen. 1 slecht, te Biecht om te eten l
KORTRIJK
ÏSEGEM
Zal dit hiermede eindigen 1 Wij denken het niet, ofwel zal het Voedingscomiteit1 doortastende maatregelen moeten nemen. . Tot tweemaal toe werd verleden week eea bakker op heeterdaad betrapt dat bij tear>. tjes bakte in plaats van brood. Er wordt zelfs beweerd dat er 1 akkers zijn. die hnnj meel ziften en de bloem dan verwerken of verkoopen om fijn goed te bakken. 1 Wij raden gansch de bevolking aan om, als ze haar gewicht cf hoedanigheid niet heeft, niet te aarzelen klachten bij het Voo-, dingscomiteit neer te leggen. Sinds eenige weken schijnen de landbouw wers weerom en totaal de prijzen vergeten te zijn aan welke zij hunne boter en eieren mogen te koop stellen. Zou de bevoegde overheid niet dienen opi te treden, zooals in Kortrijk en elders, 00, die lieden terug hunne prijzen .(maximum) te herinneren! i Voor vele landbouwers zijn het immer* vette jaren. Alles wordt dubbel en driedub' bel verkochtI • Ja, 't is waar, zij zijn van hnnne waren, opgeëischt geweest, maar wanneer zij na den « krijg » wat zullen betaald worden ervan, zal dit binnenstroomen evenals een « deelkeo » (op zijn Iseghemsch). Het moeten toch immers niet gedurig da verbruikers alleen zijn die alles af te dokken hebben I H. D. BERICHT AAN DE LEZERS VAN ISEGHEM. Daar het eiken Zondag te laat is wannee* de lezers van « Vooruit > hun blad krijgen,' althans deze die het laatst bediend worden,) zullen te beginnen van Zondag aanstaande) de volgende straten door mijne vrouw be-) steld worden: Wijngaardstraat, Hondstraat' Krnisdreef, Nederweg, Molenstraat,Ameye' straat, Roesselaerestraot cn Paterkerk. De lezers zullen dan zoo goed willen zijn aan haar te betalen. De verkooper : H. Dewsele. ; 9SHKI
WENLANDL ' BRABANT
• "•••.wdP
BRUSSEL. — Verschrikkelijk tramongeval. — Mev. H..., uit de Zonder Zorg-i straat, te Eisene, wandelde gisteren met! hare dochter cn hare beide kleinkinderen) in de Viaducstraat, waar de kleinen ricb vermaakten met eenen reep achterna to) loopen. , Nabij de Troonstraat kwam plotseling1 een tram aangerold, in de richting der kinderen. De twee vrouwen, het gevaar zien-.' de, sprongen op hunne kleinen toe, doch' werden zelf door den tram gevat, tea gromde geslingerd en zwaar gekwetst. Men droeg ze op eene berrie naar hunne woning, waar twee dokters dadelijk ontboden] werden. Dezen morgen was Mev. H... nogj steeds, bewusteloos; hare ongelukkige' dochter heeft eene schedelbreuk, eeni groot: gat aan den schouder, «ware kwe* suren aan de beenen en allerlei verwond dingen. - — Alweer oe» woning van eea vin Iing geplunderd. — Politiemanara wandel^ den voorbij de woning van vronw Ph..., in de Patriotten-straat, toen zij bemerkten da de deur'openstond. Daar zij wisten dat de>' eigenares zich in Engeland ophoudt, gingen' zij binnen en spoedig zagen zij dat het huis bezoek van inbrekers had gekregen. Zij wa' ren langs het keldergat binnengekropen en' hadden al de meubels doorzocht. Zilverwerk-doozen lagen ledig op den grond. Ook deij wijnkelders waren flink aangesproken ge-i worden. Eenmaal met het bestolen goed l>e-.' laden, waren de dieven er langs de hoofd-' deur uitgetrokken. Men kent het belang van.' den diefstal niet. —— Schilderijen gestolen. — Eergisteren; avond heeft een schelm verscheidene deu-' ren van het Paleis van het halt-eeawfeest' te Brussel, waar de Driejaarlijksche Ten->! toonstelling van Schoone Kunsten plaate' had, opengebroken en er twee schilderijen!: op doek en twee schilderijen op paneel gestolen. ' De schilderijen op paneel stellen voor, de, eene : « Drie oude visschers van Vollen-; dam » en de andere : « 2ocht op Enkhui-: zen». Beide werken rijn vervaardigd door' den gekenden Gehtschen kunstschilder Gustaaf Mattelé. De twee andere schilderijen op doek zijn :l c Een naaiwerkiiuis >, door Precht en « Les' fils de la Vierge», door Mevrouw De: Weerdt, van Gent, vervaardigd. Nog een belangrijte diefstal te»i nadeele vnn het Hulnkomiteit. — Dri«( dagen geleden werd M. Janssens, hoofd vande rechterlijke politieploeg van Brussel,' door een naamloozen brief gewaarschuwd, dat een zekere M..., wonende te Molenbeek, diefstallen pleegde ten nadeele. van het Hulpcomiteit. De heer procureur dee ko-> nings, beval eene huiszoeking welke tet deontdekking van een heele vracht kleederen,! ondergoed, beddegoed, enz., voerde. Al deze) zaken waren ten nadeele van het Hulpkomi* teit verduisterd. M... werd aangehouden enl opgeleid ter beschikking van het parket. 1 Een tweede huiszoeking bij een verheler; van de Havenlaan gedaan, deed een voor-j raad mondbehoeften ontdekken, welke M...' aan den man had gebracht. De diefstal beloopt vele duizenden franks. M... was voerman in dienst eener verv firma. De goederen stal hij van zijn WL Hij heeft verschillende medeplichtigen **"! raden,. Het onderzoek gaat voort,
ANTWERPE»
ANTWERPEN. — Eene n**? J8**; brauiL — Vrouw De Vries begi?, o}Pzn t l ?*F2 woning te Borgerhout de onvo/* 8h e i ^ de stoof met petrool te will<«raaanstekenDe kleederen der vrouw ,«» *kteo H* brand en een oogenblik laU" «ep de ongeA lukkige, welke geheol ir vlammen stond,) de straat op. Geburen >«bben de vlammen* met natte doeken en ,akken kunnen blusJ schen. De eohtgenooydie bij het blussebea geholpen had, bekv* m brandwonden aan de armen en de binden. De toestand des vrouw, is zprgwefeéend.
" " •
TWW :.-. r-HMFVimVm*
FEOILLËrON VAN «VOORUIT» ( 7 3 oogen aan Het maal gezeten, en was een paar dagen stil, treurig, nadenkend gebleven. Het gerucht liep in het dorp, dat ze met Tingels verkeerde, en met hem wandelend aan den Eikpoel was gezien geweest. Dit laatste bleek eene bewering 'tta$ »i • i van juffer Trinette : Karliéntje meende 'dooi* . haar van uit het zoldervenster te hebben herkend. Op dit punt ondervraagd, had zij ! 'hardnekkig geloochend, en Haantjens i«0 . «-«*-> . geloofde, dat het eene lastering w a s ; ...Maar Angelman had zelf 'de opmer- maar het maakte hem wrevelig : hij , ,king gemaakt, dat zij \olstrekt de terug- had op een degelijk, aanbevelenswaarhouding niét besefte, welke het klasse dig, onbesproken meisjesonderricht voor doen in hetzelfde gebouw aan den mees- de gemeente gehoopt, en nu kon hij •iter.en de meesteres tegenover elkander zelf zijnen zwager geen ongelijk geven, oplegde-; dat zij hem, die haar nauwelijks dat deze aarzelde om Valentine en groette, als zij elkaar in het portaal Emilie bij de wereldlijke onderwijzetegenkwamen, aanlachte en aansprak, res te zenden. Naar het klooster? nooit. Ze in de kostschool doen? Och neen, het zeker iiit naiefheid, zeide nfj. — Zonder tact, vond vrouw Haantjens. huis was reeds zoo stil, nu mama, nu .. De. wijnsteker met ouderlijke zacht- Louitje heen waren, — van maseurken heid, en zijne echtgenoote wat stroef en sprak Jozef niet. Maar tante Sophie had hare leerkortaf, deden haar onrechtstreeksche opi merkinsren, die echter weinig indruk boeken van vroeger uitgehaald; zij schenen te maken; want nadat Haant- zelve had zich ernstig weder aan de jens haar eenmaal, zelfs met eene ge- studie gezet, en in afwachting van een • wisse strengheid, voorgehouden had, later te nemen besluit, zich met het ongeene aanleiding tot opspraak te geven, derwijs harer nichtjes gelast. Het aanwinnen van leerlingen in de had hij haar korts daarop, luid schaterend, en omkijkend, iets op straat aan twee gemeentescholen, moest worden te keer gegaan door de catholieke partij. Eduard Tingels hooren antwoorden. Hij waarschuwde haar dat hij het zij- Met de betalenden waren alle zedelijke hen 'plicht achtte, als lid der schoolcom- dwangmiddelen uitgeput, en zij, die missie,, de eerste te wezen om haar bij eenmaal genoegzame blijken van standden opziener aan te klagen, indien der- vastigheid, van overtuiging of onafhangelijke feiten zich herhalen moesten. kelijkheid van geest hadden gegeven om ,« "Zij had geweend ; zij had met roode tegen den baron en den pastoor te worstelen, hielden vol. Ook met de anderen, •— B — inderdaad bedroefd, of in hun hart Overname verboden.
BOPHIE
1 , V V|lfölN:iE|tOVEÏfi¥fi
"
•
- •
•-'-•
Mtti ftui ' *3bl'»t)f«.g
ste en maseur Schrijfster zien, eene rekening na te tellen — het werk van vijf minuten, -r- hij was van plan straks naar harent te gaan... Hij sprak haastig en wuifde met de hand een zegenend vaarwel of tot wederzien aan juffrouw van Boven. Deze trok heen, met korte stapjes, half ontevreden. Het zou zeker weder lang duren I Als hij in dat klooster zat, wist XIX. hij van geen weggaan... En zij plaatste zich achter haar gordijntje,, vanwaar ze Zekeren morgen sprak juffer Trinette de poort kon in 't oog houden, pp voormijnheer Teeuwis aan, juist op het oo- hand onderworpen aan haar onvermijgenblik, dat hij aan de kloosterpoort delijk ongeduld over zijn gerekt uitblijbelde. Zij had, in de kerk zittend, zijn ven, en aan haar klimmend misnoegen, uitkomen afgespied, en hem gevolgd om 't welk zij nochtans wel wist, dat zijne te zien waar hij ging : verschijning als bij tooverslag verjagen — Gisteren bén ik op gang geweest zou. naar uw huis, zei ze, maar gij kwaamt Maar hij bleef niet lang uit, hij was mij tegen met mijnheer den pastoor van daar veel eerder dan zij hem verwachtte. Crocke, ik heb eenen omweg gemaakt en Het was dan ook met hare gewone ben op mijne stappen teruggekeerd. drieste, vroolijke gemeenzaamheid, dat — Het spijt mij, het spijt mij, ontschul- ze hem welkom hiet en zelve binnendigde zich Teeuwis met voorkomend- leidde. heid, maar gij moest dat daarom niet laHij verklaarde haar al dadelijk, dat ten, mijne meid was te huis, zij zou u hij oni geld kwam, om onderstand voor ook goed nedergezet hebben. de catholieke school. Zijne meid! wat ging die haar aan ? Haar gelaat versomberde :— Weeral? De oude jufvrouw, die zoo gemeenzaam meende hij dan, dat zij Cresus was? met hare eigene dienstbode verkeerde, — Neen, antwoordde hij glimlachend, voelde zich eenigszins gebelgd, dat hij maar een warm gezeten juffertje, en hij haar en hem zelven op gelijken rang met klopte een paar malen lichtelijk op hade zijne stelde. ren, met eén zwartzijden pelerine beIntusschen was de kloosterpoort zon- dekten schouder. der gerucht met eene spleet opengegaan: — Gij trekt mij op mijn stroo, zei ze, twee oógen keken van onder een witten eene boerenspreuk aanwendend. Neen, doek verstolen uit : eene hand bleef op weet ge wel, dat ik achteruitga, dat ik de klink rusten, de persoon daarbinnen dit jaar groote herstellingen 'aan mijne had zich teruggetrokken, en wachtte be- hofstede te Vroden heb moeten doen, en scheiden op het einde van 't onderhoud. als de bouwmeester met de rekening Mijnheer Teeuwis moest Moeder Over- komt, zult gij ze betalen ? • ' • . - !
. Zij zag hem inderdaad bekommenj • aan, maar hij antwoordde met een mischen ernst : n , , — Ja, ik zal 't betalen, en zij kon niet palaten in eenen schaterlach uit ts barsten. :v;ij — Een kluchtigaard — • buiten d« biecht — die onderpastoor, zei ze bij< wijlen aan Karliéntje. Toen somdte zij hem op, wat ze niel al 'moest geven in het jaar : zooveel ah bedrag harer jaarlijksche inteekening voor de.-school; zooveel voor de vereeni.' P' ging der Weldadigheid; voor het Heilia Hart; de Heilige Kindsheid, hoewel ik geen kind meer ben, voegde zij er snedig bij ; zooveel aan den Sl-Pielerspenning; als nieuwjaar aan zijne Heiligheid den Paus; aan de Voortplanting van hel Ga ga jui loof; in den Vastenblok; aan het gei wa nootschap van Franciscus-Xavepius t tr< pe aan dat van Vincentius... — Dan aan het vluchtend broederken; oo en nu onlangs aan dien vreemden pater-; d a barrevoets met wien ge gekomen zijt; l u ook om te schooien, die naar gindschs EC: streek in China moest gaan prediken; lij waar nog nooit een missicfaai'is was ge. ïï weest, wat weet ik waar 1 En die noj mi dorst zeggen, dat de vijf en twintig1 frank, die ik hem gaf, eene zeer klein» lii aalmoes was, en hij vijftig frank zeh's zo voor eene kleine aanzag. Als hel zoo et' voortgaat, zou er wel niets meer te dee- c* len zijn na mijnen dood, pruttelde zij, iitf va eens tot teederheid voor haar naastbestaanden bewogen, of uit een gevoel van gekrenkten boerentrots over het te weinig beduidende harer toekomstige nalatenschap.
Dl
lse
':",•'•
(Wordt voortgezet) I
oc oi di
h(
Rsctlterlijke Zaken
,.':•''
Q
Men verzoekt h e t afsterven t e melden v a n MEVROUW
Beroepshof v a n G e n t , , 1 ,
JEANNE DE VRIES
MOORDPOGING TE GENT
V o o r h e t Beroepshof i s d e zaak afgeloop e n v a n h e t d r a m a d a t d e n 31 Oogst 1914 'op S i n t - P i é t e r s p l a a t s h a d . D e K o r r e c t i o n e e l e R e c h t b a n k veroord e e l d e d e n beschuldigde, z e k e r e Gustaaf V a n d e S a n d e , t o t d e volgende straffen : a) V o o r slagen e n k w e t s u r e n m é t w e r k o n b e k w a a m h e i d a a n P a u l en Louis Terrijn - t o t 3' j a a r g e v a n g e n 100 f r. boet of 1 m a a n d ' g e v a n g ; b) voor b e d r e i g i n g e n t e g e n J u • lienne T e r r i j n e n Elvire D e l m o t t o t 2 m a a n | d e n g e v a n g en 28 fr. b o e t of 8 d a g e n g e v a n g ; o) v o o r h e t d r a g e n v a n v e r b o d e n w a p e n s t o t 15 dagen, g e v a n g . '" A l s s c h a d e v e r g o e d i n g m o e t hij daarbij b e t a l e n a a n P a u l Terrijn 5500 fr. en a a n • L o u i s Terrijn^ 250 f r a n k . V a n d é S a n d e h a d b e r o e p tegen h e t vonn i s ingeslagen.. H e t Hof b e k r a c h t i g t h e t .vonnis.
VOORDRACHT «ONS HUIS» VRIJDAGMARKT In de BOEKERIJZAAL Donderdag 1 Juli, om 4 nre (Duitsche tijd), zal Mejuffer R. DE GUCHTENAERE, 'professor aan het Atheneum voor Meisjes, handelen over: ' BESCHULDIGING EN VERDEDIGING ,'"... VAN DEN ALCOOL trt'j.16
.->
tan
-
-
Stadsnieuws ;;.*» , i e c ï • • N E E R G E S T O R T . - D i n s d a g namid'dag i s eene schouw, uitgevende op den k o e r e e n e r woning d e r M u i d e , n e e r g e s t o r t . E e n e o u d e vrouw die e r een waschje sloeg, k o n bijtijds v l u c h t e n .
g e b o r e n Vau P o t t c l s b c r g h e . G e b o r e n t e G e n t den 9 J u n i 1882 én alhier o v e r l e d e n n a eene k o r t s t o n d i g e ziekte den 30 J u n i 1915. D e b e g r a v i n g zal p l a a t s hebben op h e t kerkhof v a n S t - A m a n d s b e r g Vrijdag 2 J u l i , t e n 11 u u r (Duitsche tijd). V e r g a d e r i n g t e n sterfhuize : L a n g Schip-, g r a c h t , 14, G e n t , om 10 1/2 u u r ( D . t . )
M u l t a t u l i . — I n cliché gaf t e e k e n i n g zeer slechten uitslag, ongeschikt t o t opn a m e . Bijdrage zal z o n d e r p l a a t verschijnen.
DONDERDAG H A R M O N I E V O O R U I T . — Om 8 u r e , solfège b e g i n n e l i n g e n ; om 8 u r e , r e p e t i t i e voor t a m b o e r s en clairons. M A R X K R I N G . — O m 9 u r e (Duitsche tijd), r e p e t i t i e voor l e en 2o tenors en. voor l e bassen. S Y N D I K A A T d e r B e d i e n d e n , Magazijn i e r s , E m b a l l c u r a c n H a n d e l s r e i z i g e r s (Lok a a l « Ons H u i s »).• — O m 8 1/2 u r e (Duitsche tijd), algemeene v e r g a d e r i n g . — A a n v a a r d i n g nieuwe l e d e n ; O n d e r s t a n d a a n werklooze nieuwe l e d e n . VRIJDAG H A R M O N I E / D O R U I T . — O m il u r e , i n s t r u m e n t a l e solfègeles; om 8 u r e , algemeene repetitie. F A N F A R E « D o Volksvrienden». — Om 6 u r e , solfègeles; om 1 u r e , r e p e t i t i e d e r t a m b o u r s en c l a i r o n s ; om 7 1/2 u r e , revet i t i e d e r m u z i k a n t e n . — Nieuwe leden worden steeds a a n g e n o m e n .
ZATERDAG M A R X K R I N G . — Om 9 u r e (Duitsche tijd), repetitie voor d e 2e bassen alleenlijk. Wij verhopen d a t d e 2e bassen allen zullen tegenwoordig ziju.
ZO N D A C
B R A N D . — D i n s d a g n a m i d d a g is een b e g i n v a n b r a n d o n t s t a a n in h e t huis n . 58 tjer P a p e g a a i t e t r a a t t e n gevolge v a n eene fout a a n dVschouw. D e schade i s g e r i n g en d e p o m p i e r s , d i e t e r p l a a t s w a r e n geroepen, moesten niet werken.
W I J K C L U B R A B O T . - - Bezoo!: a a n Vooru i t ' s Feestpaleis. Men v e r g a d e r t in ' t lokaal van den Wijkclub ; t C o s m o r a m a >,. Riets t r a a t , om 9 1/2 u r e (Duitsche tijd). , ,.
J-T—- Z I E K . — D e bOjarige T e r m o n t P e l a gie, w o n e n d e Roode -koningstraat, 22, is op d e S t - P i e t e r s n i e n w s t r a a t gevallen en . n a a r h e t burgerlijk g a s t h u i s o v e r g e b r a c h t .
— - D E H U I S M O E D E R S die h a a r profijt b e m i n n e n , koopen de Koffie's vau « Vooruit j>
FEESTLOKAAL, St Pieteranleuwstraat, CENT ;Yj Oj, [
ZONDAG
II
tftfe I
JULI,' om 7 uur (Duitsche
tijd)
Gi
Kubji
—*t*—.
'
* Kaarten van af 27 Juni op voorhand te' verkrijgen in het Feestlokaal, elkén dag van ,11 tot 2 uur, (Duitsche tijd) *
..'
f
'
;
- ,
Ht""ir
Prijzen dér plaatsen: 1 fr. 50, 1 fr., Ö fr. 50, 0 fr. 30 en 0 fr. 20
o
ti
-i
ie sl G E B O O R T E N v a n d e n 29 J u n i 1915 : MarceL C o l p a e r t , Ottergemsche steenweg, 245. — L e o n t i n a D e Buck, W e i d e s t r a a t , 47. O V E R L I J D E N S van den 29 J u n i 1915 : M a r i e t t a G e e r s , 5 m . , woonachtig t e Loker e n . — I v o V e r s t r a e t e n , o- j . , z. b . , Hospit a a l s t r a a t , . 32. — Polidoor V a n d e Velde, geometer a a n ' t k a d a s t e r , Kasteellaan,28ö. O V E R L I J D E N S v a n d e n 30 J u n i 1915: L o u i s a C o l p a e r t , 47 j . , h e r b e r g i e r s t e r , K.ui-, p e r s t r a a t , 1, echtg. V a n Acker K a r e l . -r- ' J o a n n a V a n P o t t e l s b e r g h e , 33 j , , z. b . , L a n g Sobipgracht, 14, echtg. D e Vries Michel. — Marcel V a n t r a p p e n , 3 j . , Ottergeiosehe steenweg, 288. .. . • Huwelijken v a n 80 J u n i 1915 B a s t Gustaaf, dagiooner, K o r t e Zilverstr., 23, m é t W a l l a e r t H e l e n a , fabriekw., i d . Colson M a u r i t s , z. b . , L a n g e Meire, 2, m e t Vandenbosch M a r t h a , i d . , Mageleinstr.1. • D e n i a r e s t Victor, b a k k e r , L a n g e K a z e r n e r . .stj-aat 10y m e t .Casier P a u l i n a , ' . .£.. ' t , , K u n s t l a a n , 15. \ ','1.-. F r a n c q Gustaaf, n a c h t w a k e r , L e n t e s t r a a t , 41, m e t L a n w a e r t M a t h i l d a , dienstmeid, K a r p e l s t r a a t , 186. H a g h e n b e e k ' L o u i s , l i c h t t e e k e n a a r , V a n de V e l d e s t r a a t , 10, m e t F l a m a n t Alice, z. b . . Karel-Lodewuk D i e r i c x s t r a a t , 33. H a u t e k e e t é Camiel, dienstkn, St-DenijsW e s t r e m , m e t V a n d s n b r o u c k e M a r i a , bovenmeid, L a m m e r s t r a a t , 22. H e b b e r e c h t . Leopold,, dagiooner, Meulesteedsohe steenweg, 32, m e t P o p p e H o r t e n s i a , z. b . , idem. Inghels Richard, voerman, Muinkbrugstr., 28, m e t Lippeveldts Maria, fabriekw., K o r t e K a z e r n e s t r a a t , 52. S-antens Emiel, fabriekw., N e t t e s t r a a t , 154, m e t Decaluwe C l a r a , fabriekw., idem. V e r m e i r e Gustaaf, schoenmaker, Bezemstr. , 20, m e t V a n . d e Voorde Clementina, dienstmeid, K o o p h a n d e l s p l a a t s , 3.: ';,-,,._ L O T E N VAN KONGO 1838 . 164» t r e k k i n g . — 21 J u n i 1915. 27 series, i e d e r v a n 25 stuks, zijn aflosb a a r t e r e k e n e n van 1'5 A p r i l : 1916. 156 2743 3005 11379 15546 1581. 19622 1S930 22690 26744 16581 39029 39609 29089 450 28234 27450 60021 39959. 959 40567 -44581 45889 50848 1848 61414 " 53537 54229 59434 59405 1405 59520 De premiën bevielen a a n d e volgende nummers: • .. 8 . 44581 u. 6 m e t 10.000 f r . ; S. 22690 n . 4 m e t 2000 f r . ; S. 26744 n . 9, S. 27450 n. 13, S. 59234 n. 12 m e t Ï O O O f r ; S . 15546 n. 1, S. 15546 n. 10, S: 15546 n. 13, S. 16581, n. 9, S. 16581 n. 10, S. 19930 n. 14, S. .19930 n. 20, 8 26744 n. 10, S. 28234 n. 1«, S. 39029 n. 2, B. 39959 n. 9, S. 39959 n. 23, S. 40567 n. 3, 8 . 40567 n. 8, S. 40567 n. 13, S. 51414 n. 12, S. 53537 n: 9> 8 . 63537 n . 18, 8 . 59234 n. 17, 8 . 69234 n. 21, m e t 750 fr. • Al d e a n d e r e n u m m e r s in b o v e n s t a a n d e series v e r v a t zijn' aflosbaar a a n 235 fr.
Vraagt In de Kruiderrierswinkels van VOORUIT: HET KINDÈRMEEL VAN MOEDER BARBARA Onovertrefbare voedingstof voor kinderen. Herstellenden en Ouderlingen. Het klhdermeel van Moeder Barbara bevat de verschillende bestanddeelen noodzakelijk tot de vorming en ontwikkeling der spieren, het bloed en de beenderen. Het schenkt de noodige warmte en kracht aan het lichaam en mag als een volledig voedsel aanschouwd worden. Iïrikel verkrijgbaar in' DE KRUIDENIERSWINKELS VOORUIT PRIJS PER DOOS 0,75 FRIeder doos is vergezeld van de gebi-uiksaanwiizina-.
******************** Ingang St-Pictersnieuwstraat ( P o o r t n e v e n s d e n café) '
.
ii
''I
ESonderdag 1 Juli GROOTE VERT00NIM6 I» do Groote Zaal Volledig programma Pathé
T,,.;
Slechts voor één dag De prachtigste gekleurde films van het huis Pathc. — Be fijnste comedicn. — De püikstc -iooneèlschikkingen. PregdBinj&jïe^JSStiSiï «ofe-j H»at 'r Alleen vaor D o n d e r d a g 1 J u l i . , 1. Ontluiking fler lcntcbïöènieh, w e t e n schappelijk. 2, 3. D E K O N I N G I N VAN SABA, g r o o t historisch d r a m a i n twee deelen. 1, 5, 6. D e toezichter d e r s l a a p w s g o n s , fijne comedie in drie d e e l e n . H o n d e r d e m a l e n in alle schouwburgen d e s l a n d s opgevoerd. (Le controleur des wagonslits.) 7, 8, 9.
Oo ster van den geest P r a c h t i g g e k l e u r d e film in d r i e deelen.
VOOR D E K R I J G S G E V A N G E N E N , i F a m i h e l e d e n die officieren, onder-officieren of soldaten krijgsgevangen h e b b e n win; k l e e d e r e n versleten zijn en die vragon naai: ^ eene soldatenbroek, t u n i e k of v e s t kunnen die a a n gematigde prijs g e m a a k t krijgen mits t e schrijven a a n d e l e t t e r s T . V. Q; b u r e e l blad. ••> i
£0 d: v< w
G E L D B E U G E L V E R L O R E N . — De vrouw die z a t e r d a g n a m i d d a g dien geldbeugel gevonden heeft a a n de Zuivelsteeg is gekend. O m h a a r v a n v e r d e r onaangè-, naamheden te bevrijden gelieve zé de goed J heid t e h e b b e n h e m n a a r h e t Midden Poli-ciebüreel ( R o t e r m a r k t ) t e ' b r e n g e n . ÉèÉev goede belooning zal h a a r t o e g e k e n d wolfden.
i" «1
ZINK VIEILLE MONTAGNE : Eenige d e p o t t e Gent." lwd»M , 1Ö0.00O K° in magazijn. Voor voordeelige prijzen e n cdiBaïti8fl-i Ketelvest, 20, G e n t . 3 paiiswuiisMiiisiiiiii ini 11 iiirminin • • • » — — — MEN V R A A G T T E K O O P E N r e e d s geb r u i k t , photographisch a p p a r a a t , in'goeden' s t a a t , b u r e e l v a p ' t blad. l e t t e r s O.^ P . '••
E E N E V R O U W b i e d t zich ,aan voor was-, schen, kuischen of dagelijksch werk in hotel. Zich wenden b u r e e l b l a d . I — - — — — o s i
"
I
1
Ingangsprijzen : Volwassenen, 20 centieT E K O O P E N : echte j o n g e sohippershon-' men ; k i n d e r e n vergezeld y a n h u n n e ouder» den bij Montobio, U i l k e n s s t r a a t , n . 6ï,i ;: 15 centiemen.. '''-.,<-._ . / . V ' , , , ' . ' ^ - ' t , , u (Zwijnaardesteenweg) G e n t . 5! . OP ALGEMEEN VERZOEK
HSaandag 5 Juli Cinema vertooning in de Groote Zaal
********************
CRESOLINE is het beste INSEKTENDÖODEND en ReukverdrMventf ONTSMETTINGSMIDDEL.
-»'»M«ISMS
«•mwssiisii.iiinsM.inwi
HET
—Ta,-ii
•
HUIS
Magazijn van Naaimachienen en Is o v e r g e b r a c h t v a n d é
•
Vlaanderenstraat, 43, naarde
L
Tenipsteliinglaan, 35, Gent (TRAM N r 7)
BEURTDIEffiST DE FIRMA L. D E N 8 & C brengt H k e n n i s ' d e r belanghebbenden, d a t v a n lieden af gupideren a a u g e n o m e n worden voor vervoer van en n a a r L U I K a a n . voordeelige prijzen. WekclUksche a f v a a r t e n . ' Zooals t o t nu t o e hebben ook w ë k e i p s e h e a f v a a r t e n van én n a a r ANTWERPEN plaats. v-j "• È r-rV e r d e r e inlichtingen t e n bureele « D E N S & C°, N i c u w b r u g k a a i , 5, G e n t . SJSJS»»MSMS»»»»aB»»as»SSJSWSMS»S»»SSSJS»SSSBBlMS»S»aS»i
-yt
Het werd door de Openbare diensten aangenomen, als de eenige ontsmettingstof, die alhoewel zij van bestendige werking is, geene bijtende stof bevat, en ons kan vrijwaren voor alle aanstekelijke ziekten. Zij is bijzónder geschikt voor pisbakken, gemakken, vuile waterloepen, enz. Eene kleine hoeveelheid maakt' den vuflsten afval onschadelijk en doodt de larven van, vliegen, muggen, enz. Het kost sJschls 0,50 fr. de liter. Prijsvermindering volgens hoeveelheid. Eéhlg depot: AUC. MUSSCHE Cent, St Jacobsnleuwstraat, 37, Cent Hulphuis: Van Honcbhovenstraat, 9. VLIECENVANCERS, CHLOORKALK CREOHNE, FORMOL 40 % ; ,
ob n
» 'rr P
s 'd k ti :d 'si ,b h
G E V O N D E N : Kindersaccoche e n een d w a n d e l s t o k verleden- zondag. T e r u g t e b*f •b komen F e e s t l o k a a l Vooruit. h ib
I
M a a n d a g zijn h o n d e r d e n bezoekers m o e : ten t e r u g k e e r e n bij gebrek a a n p l a a t s i n d e Benedenzaal. V a n heden af zijn ook voor deze v e r t o o ning g e n u m m e r d e k a a r t e n op voorhand t e bekomen op bovengemelde u r e n en prijzen. Elkeen zorge d u s bijtijds voor zijne k a a r ten. Op v o o r h a n d k a a r t e n nemen, geeft een g r o o t gemak: en s p a a r t vele moeilijkheden. D e schoonste en b e s t e p r o g r a m m a ' s zijn in ' t verschiet') , :
le l# ai 7(
GEHEIME
llEÖ Os WITTt C'PSULEN Vf.H 0> DAVIOSOH ecneÏCB rsrfikasl touiler werk. «rleuinit, op allen1 ouderdom ea bij telde /eö *ctiie.-i. site uekteo en lonanimslie^ derWalersrgs nen. Bla« en fiieren, Musls Uiüoupingen, wiiie Verheten. S B l.uis,rren, i « , Hensler. - itnsl.
^BfamMBsstsjBBaw
Laat uw drukwerk wvaardigeB lo it
«Volksdrükksrij j Hoogpoort, 2 9 , Gent. fjsjsjjssjj i.mmxuBiim*zaMl
scliooSzakkes met ot zonder handrattel 1 ia da •"-' VOLKSDRDKKERiTl Hoogpoart, ig. Gent '
i V
i V
PFVrjpwpHpp-fW
De vervalsching
der levensmiddelen »OOB
D» A. J. J- V A N D E V E L D E , (Eerste
Vervolg)
le HOOFDSTUK
po social® verantwoordelijkheid Bn zake voeding en levensmiddelen (Vervolg) Buiten de overtuiging van h e t voorafgaande, is het ook wel noodig zich een juist denkbeeld te vormen van de voedingswaarde onzer levensmiddelen. Hieromtrent heerschen bij velen verkeerde begrippen, valsche gedachten en daarom dient ook aan de jeugd eene grondige kennis daarvan gegeven te worden. In de eerste plaats moet de samenstelling der voedingsstoffen gekend zijn. Verscheidene onderzoekers 1 ebben zeer duide" lijke tabellen opgesteld, waarin de vergelijkende samenstelling wordt bekend gemaakt. De grondstoffen die in deze samenstelling voorkomen zijn het water, de minerale zouten of asch, de 'proteïnen, ook eiwitstoffen genoemd, het vet, de koolhydraten (zooals suiker en zetmeel). Met de zuurstof van de lucht, zijn in onze voeding al deze genoemde grondstoffen onontbeerlijk. in
32,
Het menschelijk lichaam houdt ongeveer '6 % water in, dat daar de stofwisseling mogelijk m a a k t ; het gestadige waterverlies onder den vorm van urine, uitwerpsels' zweet, ademhalingswaterdamp, moet ook'aan ons lichaam teruggegeven worden, onder vorm van drank m ook van water, dat in onze spijzen, zelfs in groote hoeveelheid aanwezig is. Gebruikt men b. v. 500 g. tarwebrood, 200 g. rundvleesch en 500 gr. aardappelen, dan brengt men in het lichaam respectievelijk 175 g. + 152 g. + 350 g. = 677 g. . water in. H e t lichaam van een volwassen mensen levert ongeveer 3 1/2 kilogr. a s c h ; de weeke organen en spieren houden 1 t o t 2 % asch in, terwijl het beenderengestel t o t 110% inhoudt. In de beenderen treft men vooral calciumphosphaat, iu het bloed ichlooraatrium of gewoon keukenzout, e n •ijzer. In onze voedsels moeten stellig deze bestanddeelen aanwezig zijn ten einde onze voeding volledig te m a k e n : om in het Woed het gehalte chloornatrium, dat regelmatig door de urine wordt medegesleept, 'ie behouden moet keukenzout met de spij• zen in het lichaam worden gebracht. In de 'melk reeds vindt het kind calciumphosphaat t o t het opbouwen van zijn beènderengeraamte. D e proteïnen zijn bijzondere scheikundige verbindingen die heUxleesch, het bloed, 'de ceünhpud der, dieren -n p l a n t e n uitma» •ken. O^ajr Me 'pircteïnen öf eïwifetoffen treffen wij cle kaasstof van cfé'melk, dè ,'droge stof van het ei, de vleeschfibrine, die stikstof inhouden, en die bijgevolg ook de ,bron uitmaken van onze spieren, ons 'Woed, onze hersenen. H e t vet, alsook de zoogehoemde koolhyidraten, waaronder zetmeel, suiker, dex"trine, dienen genoemd t e worden, worden ïn ons lichaam door de ademhaling verbrand. Deze .koolstofhoudende verbindingen, die, zooals het) bekend i s , door eene onvoldoende verbranding aanleiding geven rtót kool, worden in koolzuurgas omgezet, :'dat door onze longen wordt uitgeblazen. 'Daarom v-orden deze stoffen ademhahngsvoedsels genoemd, want, evenals bij de verbranding van de steenkool in eene kaehel, zijn zij hier eene bron van warmte en van arbeidsvermogen in ons lichaam. In het volgende worden de scheikundige samenstelling gegeven van hot lichaam van een pasgeboren kind en van het lichaam van een volwassene, alsmede verder Samenstelling van het lichaam Pasgeboren kind Volwassene (3 k") (70 k») Water 2154 g. 46,2 kg Proteïnen 351 g. 11,2 kg Vetten 369 g. 8,7 kg Koolhydraten 45 g. 0,4 kg Asch 81 g" 3,6 kg
IllVj
ter len i-erlige sche •EN'
irk ds
Ij i Sent* •gssi
19 ratte* '•ent
OMMB
'Dbn'doVdag i 'Juli 191 f
5 »=
1 liefde verin ii,. üi Schets uR het hedendaagsohe leven door RBIKTTE
Beste lezeressen en lezers, 'k heb de eer U mijnen vriend Alfons voor te stellen : één knappen, jongen smid, rond de zes en twintig jaren, met blonden krullekop en zachte blauwe oogen —elke hom, niettegenstaande zijne breede schouders en groote gestalte, een aangenaam uitzicht geven. 'Het beste nog van alles, Alfons is begaafd met een goed hart en c e n helderen geest. 't Kan niet m i s s e n ; hij is een trouwe lezer van «Vooruit», reeds lang lid van de Vrijzinnige Werkmansbibliotheek, vereenigd, enz. enz. Hij was ook altijd een oppassend leerling geweest in 't Stads weezengesticht, ja, beste lezers, in het weezengesticht, want hij was van in zijn prilste jeugd ouderloos. Vooral het zalig geluk verzorgd en getroeteld t e worden door eene moeder had hjj jooit gekend. Nu woont de jonge smid reeds verscheidene jaren og een kamer, welke hij huurt bij eene oude tante. Alhoewel goed werkman i s A u o a s ook werkloos, gelijk de meeste r.mbaohtslieden, door dïe gevloekte oorlofisDlaag, en nu
len; behalve voor het voortbrengen van warmte en arbeid, dient het voedsel immers ook als bouwmateriaal voor onze spieren en andere organen, en als zoodanig kunnen dus margarine of boter die geen stikstof bevatten, nooit de eiwitstoffen vervangen,* zoodat het niet aangaat, de voedingswaarde alleen af te leiden uit het aantal calorieën.» König heeft, om genoemde reden, het stelsel der yoedingseenheden ingebracht; voor de koolhydraten (zetmeel, suiker, iu de natuur zeer verspreid en tegen den geringsten prijs t e verkrijgen, wordt de waarde 1 aan de ge wicht s eenheden gegeven ; door berekenen en onderzoeken blijkt dat een zelfde gewicht vet driemaal meer waarde heeft als voedingsstof, en de voedingswaarde van de gewichtseenheid wordt dus 8 ; voor de proteïnen wordt die waarde gebracht op 5. Als toepassing van h e t bovenstaande zullen wij de berekeningen maken voor de melk, waarvan ds gemiddelde samenstelling als volgt kan aangenomen worden, voor 1 l i t e r :
de hoeveelheden der grondvoedingsstoffen, namelijk proteïnen, koolhydraten en v e t die tot de voeding van den volwassene bij verschillende levensvoorwaarden moeten gebruikt worden, doch om deze zaak goed t e begrijpen, moeten wrj eerst uitleggen op welke wijze de voedingswaarde kan uitgedrukt worden. Dit gebeurt of wel door de methode van de calorieën of warmteeenheden, of wel door de metbode yan de voedingseenheden. Eene warmteëeuheid of Calorie is, in praktijk, do boeveelheid warmte die noodig is om de temperatuur van een liter water m e t een Celsiusgraad t e verhoogen; om een liter water van 0°O t o t 100°C t e brengen, zijn 100 warteëenheden noodig. Daar de warmte gewoonlijk door eene verbranding (kool, hout, enz.) wordt voortgebracht, en daar de physiologische verrichtingen in ons lichaam met eene verbranding kunnen vergeleken worden, is het verstaanbaar dat men de voedingswaarde van onze voedingsstoffen uitspreken kan, door de warmte te bepalen die zij door verbranding kunnen ontwikkelen. Men heeft aldus de volgende waarden verkregen, voor verscheidene dezer voedende bestanddeelen:
water proteïnen (caseïne melkvet melksuiker asch
ontwikkelt door verbranding: 5778 Calorieën vleesch ei wit Ikg. 5785 Calorieën 1 kg. melkalbumine 6765 Calorieën 1 kg. eiwit van het ei 6299 Calorieën 1 kg. peptone 9423 Calorieën 1 kg. dierenvet 9400 Calorieën 1 kg. o-lijfolie 4182 Calorieën 1 kg. zetmeel 3955 Calorieën 1 kg. rietsuiker 3743 Calorieën 1 kg. dmivensuiker
proteïnen: vet: koolhydraten:
g. g. g. g. g.
83 x 4.1 ' s 136.3 calor. 32.5 x 8-9 = 289.2 oalor. 47.6 x 4.1 = 1B4.8 oalor.
Te samen
630.7 oalor.
D e berekening voor de voedingseenheden is: proteïnen vet koolhydraten
33 . x 8 '= 165 . eenheden 32.5 x 3 = 97.5 eenheden 47.5 x l = 47.5 eenheden 310
eenheden
Deze bekomene waarden hebben, bij de vergelijking van de voedingswaarde van de levensmiddelen een groot belang; worden dergelijke berekeningen gemaakt voor eenige levensmiddelen, zooals de volgende, dan komt men t o t deze resultaten.:
Men mag echter niet uit het oog, verliezen dat een gedeelte van de voedingsetoffen die in onze spijsbuis gebracht worden, niet t o t de voeding gebruikt wordt, maar ons lichaam onder den vorm van uitwerpsels v e r l a a t ; aldus leiden de calorieën-getallen t o t te hooge praktische waarden. Van de proteïnen wordt een gedeelte omg e z e t in uraea (pisstof), die in de urine opgelost is, en waarvan op de 5711 warmteëenheden, er 877 toebehooren. Aldus daalt de 'praktische caiorieënwaarde op 5711 — 877 = 4834 Calorieën. Die waarde houdt geen rekening van de vaste uitwerpsels waarin een gedeelte der voedingsstoffen voor ons lichaam verloren g a a t ; gemiddeld worden uit het lichaam 150 gr. vaste uitwerpsels verwijderd, inhoudende :
• Warmte- Voedingseenheden eenheden 11. koemelk 630 310 1 kg. tarwebrood 2639 1007 1 kg- mager rundvleesch 1016 1199 1 kg. hoendereieren 1597 971 (23 eieren zaBder schaal) 1 kg. boonen 3572 1994 Daaruit blijkt dat de boonen de hoogste voedingswaarde vertoonen, terwijl-de melk de minste voedingswaarde zou hebben, bij gelijkheid vau gewicht. Men ziet ook dat, volgens de gebruikte methode de voedingswaarde van tarwebrood én hoendereieren nog al veranderlijk is. Als men rekening houdt van het stikstofgehalte, in den zin 'booger door Snijders aangegeven, ka-amen toch-zeggen dat de .berekening in -warmter-eeoheden „deL voorkeur,vernUant; .dwe-ii&itaclh.nëel .ge*. makkelijker door eenieder verstaanbaar, en de basisvand e berekening is wetenschappelijk; het valt niet t e betwijfelen dat de methode der voedingseenheden te veel op phantazïsche cijfers steunt, en bijgevolg bever niet kan toegepast worden. De voedingswaarde, uitgedrukt in verhouding met een liter of een kgr. voedingsstof, dient als basis tot de bepaling van de echte geldwaarde. Gebruik makende van de warmte^eenheden of calorieën en van een zekere handelswaarde, die stellig volgens de omstandigheden kan veranderen, kunnen wij gemakkelijk de geldwaarde uitrekenen van 1000 calorieën b e h o o r e n * ! t o t de genoemde voedingsmiddelen:
water; proteïnen; vetten; koolhydraten; asch (zouten).
_Paétrohj... rekening .houdende ..van, „deze, vérliezen, 'word.eirt d.ëjv-i^gfipge, ~p,rai"fcsc]ie. waarden aangenomen: 4100 Calorieën per kg. proteïnen; 8900 Calorieën per kg. v e t ; 4100 Calorieën per kg. koolhydraten.. Om de praktische voedende waarde van voedingsstoffen t e bepalen wordt dus voor ieder voedzaam bestanddeel, het gehalte vermenigvuldigd met het aantal warmteeenheden, waarna de som van de drie producten wordt gemaakt. Met zeer ernstigen grond doe A . J . Snijders het volgende opmerken : « Sommigen willen het bedrag aan voedende bestanddeelen eenvoudig afleiden nit h e t aantal calorieën, dat door een zeker gewicht van een voedingsmiddel kan geleverd worden. Doch in dat geval wordt alleen gelet op de Verbrandingswaarde, dus op de betrekkelijke hoeveelheden warmte en arbeid, die door een bepaald gewicht van de stof kunnen geleverd worden.» Snijders doet nu de interessante vaststelling, dat volgens de calorieënberekening, b. v. 140 g. aardappelen dezelfde voedingswaarde zouden hebben als 100 g. halfvet rundvleesch, als 210 cm3 koemelk^terwijl 100 g. margarine dezelfde beteekenis voor de voeding zouden hebben als 700 o-r. halfvet rundvleesch I «Dit komt», zegt Snijders verder, «doordien bij de methode der calorieën geen rekening gehouden wordt met de tweeledige rol, die onze voedingsmiddelen hebben t e vervul-
koemelk tarwebrood rundvleesch eieren boonen
Calorist» gillwxariii pir Kg p»r kg 630 24 c. 2639 25 e. 1016 300 c. 1597 230 c. 3572 50 e.
Ssldiaarda «11 1000 Ciliritii 33 c'. 9 c. 295 c. 144 c. 14 c.
Daaruit komt de vaststelling dat melk, brood en boonen tot de goedkoope voeding behooren, terwijl vleesch e n . eieren als luxe-artikels dienen aanzien t e worden. Zelfs met een dubbele handelswaarde, komt het brood nog veel goedkoooer vóór als vele andere levensmiddelen.
872 gr. water 19 gr. proteïnen 43 gr. vv ee tt 43 gr. 60 gr. melksuiker 8 gr. souten, -
-
•
de volgende hoeveelheden.: den den den den
le 3e Se 4e
d a g ; 30 cm3 d a g : 160 emS d a g : 400 emS d a g : 600 emS
dan per dag t o t het einde yan den l e m a a n d : 700 om3; per dag gedurende den Se en 3e m a a n d : 800 emS; per dag van den 4e t o t d e n 8e maand.: 1 liter. Wii of moet men nu de moedermelk vervangen door eene andere melksoort, zoo kunnen gemakkelijk met d e voorgenoemde waarden en met de samenstellingEeijfers van de andere melksoorten berekend worden, op welke wijze de zeogenoemde kunstmatige voeding dient ingericht te worden. Hier wordt de vergelijkende samenstelling gegeven van eenige melksoorten, uitgedrukt in gr. per l i t e r : Melksoorten fftlsr pratalHi rit Mtlkinikir ZiatM Moedermelk 872 19 48 60 8 Koemelk 680 33 38,5 47,6 7 Geitemelk 857 34 46 45 7.6 Schapenmelk 808 65 68 49 9 Ezelinneinelk 886 22 16 60 6 Moet men bij voorbeeld moedermelk vervangen door koemelk in de derde maand, zoo zal men 800 cm 1 kunstmatige moedermelk bereiden, met 400 cm 3 koemelk die men zal aanleggen met 400 cm' w a t e r ; daardoor wordt het gehalte aan proteïnen en aan zouten verminderd door toevoeging van rietsuiker, liever melksuiker, namelijk 28 gr., en indien het mogelijk is door toevoeging van wat room, ten einde het vetgehalte te verhoogen en in verband t e brengen met de in de moedermelk aanwezige hoeveelheid, wordt de bereiding volbracHt. D e melk, die nog h e t best op moedermelk gelijkt, het v e t weggelaten, is de melk van de ezelin. D a t de brave moeders die zelf hunne kinderen voeden het niet kwalijk nemen ! Ezels en ezelinnen zijn zoo dwaas niet, als men het d e n k t ; hun welgekende koppigheid bewijst wilskracht, en konden dis dieren denken, zouden zij zeker het schoon spreekwoord toepassen : « Willen i s kunnen!> Wij zullen dit gedeelte van enze studie sluiten met het opgeven der hooger aangekondigde hoeveelheden voedingsstoffen die t o t de voeding yan den volwassene per dag noodia zijn :
8
S- ' * BOUOToji
•>s.Bti ïgcioe iSB,i TWfS'.fni'.i'.-'-':-• co
tt
si «
' '•"•''' 'r'"-
8 S § §
s>
•*
«?
8 §| i s
m
ZS O
, I
r, :'l' : 1 /
2
l
2
'
" r, -
* -e 3 S
2 3 i !
-
•
.
•
OS S -ea ta Leve/en matigen arbeid : schoeumakev, kleermaker, steendrukker, teekenaar, — zwaren arbeid : timmerman, wever, —i aeer zwaren arbeid : aardewerker, mijnwerker, ketelmaker. H e t is onmogelijk den intellectueelen werker in een van deze klasse te b r e n g e n ; daarover zijn de meeningen der deskundigen zeer uiteenloopead. (Wordt vervolgd).
ik een' schoon boek heb te lezen, dan verg e e t ik het uurwerk en le Boep. Alfons wilde zeggen r'it hij juist in hetzelfde geval verkeerde, maar 't ging niet. Het voor hem staande meisje, dat wij daar straks Lena hoorden noemen, scheen hem t e bedwelmen. Hare groote blauwe oogen keken zoo vlug en zoo levendig en haar overvloedige blonde haarlokken kon zij moeilijk in 't zwarte «fichu» houden, welke zij haastig om haar iioofd had geslagen. Dan die blozende wangen, i-ood van gezondheid en van haast. Lena scheen nauwelijks een twintigtal leuten te tellen, ook was zij als een aankomenden zomer vol leven, en warmte, alsof zij het geluk op haar herte droeg. — 'O, wat een 'ief, wat een aangenaam figuur, dacht Alfons. Hij zag met spijt dat het voorwerp zijner bewondering weldra ging verdwijnen, doch troostte zich met de hoop het meisje den volgenden dag t e zullen wederzien. — Een en half! klonk het en de schoone blondo was vooruit. — Een half! klonk liet weer en Alfons was er achter. H e t was beginnen regeneD. Lena wilde haar regenscherm openen, doch met h e t brood en de soep ging het niet gemakkelijk. Alfons deedl zijne stoute schoenan aan. — Mejuffer, vroeg hü, mag ik u helpen I H e t meisje lachte vriendelijk. De jonge man stelde zijn kanneken neder waar hij ii» stond, schoof het half brood onder zijn
WETENSGHAP Het kunstmatige zonlicht in de oorlogsheelkunde D e hoofdofficier van gezondheid, Dr. Jozef Bogdanik, te Krakau, schrijft in de « Klinisch-Therapeutische Wochenschrift »,< dat de behandeling met het licht van de' kunstmatige hoogte-zon goede uitslagen ge-' had heeft bij zware, reeds besmette wonden,' zelfs in gevallen, die reeds hopeloos leken! zonder operatief ingrijpen. Dr. Bogdanik heeft in bet vesting-hospitaal te Krakau een lange reeks van derge-j lijke gevallen behandeld en gelooft te mogen beweren, dat, wat het genezingsproces bij wondbehandeling, bij zenuw«cfcü«e ziek-' ten en bij ziekelijke zwakte betrof^ geeffl kuur vergeleken kan worden bij die van dei kunstmatige hoogte-zon, de behandeling met 1 ultra-violette stralen uit de kwarte-lamp. Daar hij opzettelijk bij de door hem behandelde gevallen geen antiseptische (bederf-' werend) middelen gebruikte, doch a l l e e n aseptische (onbederflijke) verbandstoffen, en ook geen inwendige middelen toediende, zün dé behaalde uitslagen alleen t o e tel schrijven aan de uitwerking van de hoogtezon. Behandeld # werd o. a. een ernstig geval, een wond van een granaatkartets aan den' linker-enkel. D e groote wond verkeerde ineen jammerlijken toestand, de voet waa tot: d e teenen stijf. N a d a t drie weken lang da wond bestraald was m e t steeds sterker licht, begon zij steeds meer teekenen van gene',1 zin - t e toonen. D e etter zag er beter uit en na twee maanden kon de patiSnt,die inmiddels naar Linz aan d e Donau overgebracht was, den dokter mededeelen, dat hij op zijn': voet kon staan en :• elfs, zonder verband, loepen met t w e e stokken. H e t eenige zichtbare, teeken van zijn wond w a s een verdikking van den enkel, die bovendien drie centimeter korter bleef dan de andere. j H o e zegenrijk de kunstmatige hoogte-zou werkt op het geheele organisme, blnikt uit, het geval m e t d e n voerman van een munitie-' wagen, een vier en twintig jarigen man. die; zoo verzwakt wae door de vermoeienissen, van den oorlog, dat hij slechts 37.6 kilogram, woog, toen hij in het hospitaal gebracht werd. B e e d s na vier maal bestraald t e zijn, werd de slaperige, lustelooze zieke, die niet! den minsten eetlust vertoonde, en op de meest dringende vragen geen antwoord kon geven, levendiger en vrooüjker. 'Hij zag er, frisacher uit. zijn oogen stonden beter en d e bloedarmoede verdween. D r i e maanden na' de opneming woog hij reeds 68 kilogram. . . . D e ultra-violette stralen blijken kalmeerend t e werken op patiënten, die door den'' oorlog zeauwljjders waren geworden. Zij: krijgen allengs een gezonden en geregelden' slaap. , . ., ,,, j .
tuwhah'. .3 eiesioil
i~ 'S 8 S ":'g" 3
*r
VARIA
? '-^i'
De studie van de samenstelling van ver-
eindelijk, na eenige dagen gewacht t e hebben, ook ingelijfd in 't leger dor gesteunden van 't Stedelijk Werk der Voeding. Niettegenstaande het een killige Novemberdag is, zit onze vriend op zijn kamerken, aan een ronde tafel t e lezen in een zijner geliefde boeken, zonder een beetje vuur in 't kleine kachelken. De beeltenissen zijner ouders, alsook van Anseele en Van Beveren hangen aan een der m u r e n ; de se bouwplaat is versierd met een prachtig beeld, den Arbeid voorstellend. Verder is slechts het hoogst noodige op de kamer t e vinden, toch is er alles netjes gerangschikt en kan men dan ook seffens zien dat daar een man woont met orde en reinheid. Plotseling werd de jongman in zijne lezing gestoord door bet geroep zijner tante aan den trap : — Fomsl Fons!... 't Ie bij den twaalven. Ge zult geen soep meer hebben. Alfons nam zijn kanneken en in drie sprongen was hij buiten. / Aan den ingang van 't lokaal, w aar hi] zijn deel moest halen liep bij bijna bots op een jong meisje, dat ook op 't laatste knipken kwam. Hij liet haar-eerst doorgaan, na zioh beleefd verontschuldigd t e hebben. Daar stonden zij nu beiden in rang hunne beurt af te wachten. Achter hem kwam nog een meisje, naar mea kon zien eene vriendin van het eerste. — Hé, L e n a ! begon ze. Ge zijt ook laat vandaag I .
<-?JÏB, .Mtaoordde. de e^MSf^ioJLtrai,
• rs* 880 = 33 •=. 32.6 » 47.6 = 7.0
De berekening voor de voedingseenheden
1 kg. proteïnen: 5711 Calorieën 1 kg. koolhydraten: 4000 Calorieën 1 kg. v e t : 9300 Calorieën.
gr. gr. gr. gr. gr.
albumine)
is:
Volgens König kunnen de volgende g e middelde theoretische waarden aangenomen w o r d e n :
100 18.75 5.25 5.25 20.7
x
scheidene melsTsoorten is in de voeding yan de kinderen zonder twijfel belangrijk. H e t kind gebruikt, als moedermelk van de volgende samenstelling in een u i e r :
vest en opende triomfantelijk den regenscherm welke hij heel beleefd Lena ter hand stelde. Zij bloosde nu nog meer, terwijl zij een bijna onhoorbaar « dank u, mijnheer» lispelde. Lena ging links met hare nu aangekomene vriendin, Alfons reohts t e r u g naar zijne kamer, waar hij het brood en de soep veroberde met den eetlust, een jongen smid waardig. In den namiddag ging zijne lezing zoo weL-niet meer. Hij was verstrooid; het lieve, vriendelijke meisje kwam hem standvastig voor de oogen en s avonds voelde hij zich, meer dan ooit, alléén. Alhoewel Alfons reeds verscheidene jaren op logement was, had hij weinig aan trouwen gedacht, maar nn scheen soo iets bem toe t e lachen. — E o m , zegde hij eindelijk, g e e n e kasteelen in de lncht. 'k Ben zonder werk, 't is oorlog, en daarbij zoo een schoon jong meisje zal wel iets beters vinden dan een smid. Neen, hij wilde aan de juffer niet meer denken. Hrf ging vroeg naar bed. Niettemin droomde hij veen de schoone Lena : W a t keek zij zacht en vriendelijk m e t hare groote schoone kijkers. Zie, ze legde hare blanke armen om zijn hals en kustte hem zoo zoet en teeder o p de wangen. «Fonsken», fluisterde zij dan, terwijl zij hare kleine vingeren door zijne blonde krullen streek, «Fonsken, 't is tijd, sta op, ventje lief, bet kachelken brandt reed».. *
De archeologie* der loepgraven D e jonge Duitsche geleerden, die zich op het front bevinden, hebben h e t middel ge-. vonden om hun vrijen tijd, ofschoon z e e r zelden, en dan nog 5/eer betrekkelijk door,' het leven in de loopgraven aangeboden, nut-: tig tebesteden. Zij doen opgravingen en: soms tamelijk goede, t e oordeelen naar hetx geen zij aan de wetenschappelijke veresni- 1 gingen te Berlijn srhrijven. In Polen werden 24 voorwerpen in een) Germaansch graf gevonden,, dateerende nit) de tweede eeuw onzer jaartelling, en naar het museum van Berlijn opgestuurd. H e t zijn weef-gereedschappen, glasen en bain-: steenen parels, flesjes voor spellen en een; Romeinsch geldstuk met de beeltenis yan! Sabina. de vrouw van keizer Adriaan. In de omstreken van Soissons, bij het dorp Buev-ls-Long. heeft een jonge Duitsche archeoloog bij het delven van een loopgraaf '31 oude graven ontdekt. D e eeramieken,; welke in deze graven gevonden werden, trekken bijzonder de aandaoht der geleer-: den door hunne bevallige vormen en hunne* keurige bewerking. Men heeft voorts bronzen armbanden en punten van lansen opgegraven, welke aangeven, d a tdeze graftomben, die buitendien duidelijke keltischei ' kenmerken dragen, uit • de 4e of 6e eeuw; vóór Christus afkomstig zijn. Men vond verder een geraamte en 10 schedels, welke frappeeren door hunne zuivere breedhoofdige formatie.
En Fonsken w e r d . wakker en keek nieuwsgierig in 't rond, maar tot zijn groot spijt was hij gansch alleen op de killige kamer en 't kaohelken stond daar kond en treurig, alsof het dacht aan de gelukkige huizen waar men geen kolen spaart. — H o e kom ik eraan, dacht hij, zoo iets. t e droomen van een meisje dat ik voor ief eerste maal heb ontmoet. Bijna alle dagen zag Alfons nu de lieve Lena, die hij langsom schooner vond. Hij vermoedde het echter niet, dat zij, van haren kant, ook een «inval» in hem had en zich gelukkig gevoel3e hem t e zien. Op een Zondag vertraagde de jongeling mét opzet zijne stappen om, bïj de soep deeling, weer eens met h e t poezelaohtig ding t e samen t e zijn. Stillekens aan kwam men t o t een gesprek. Alfons begon van het Stedelijk Werk der Voeding t e -edeneeren, en van: al bet goede dat dergelijke spijshuizen in j de toekomst konden t e w e e g brengen. H i j . toonde aan hoe. door de groote massa, h e t . eten zou goedkooper zijn, en welk een^ werk het zon sparen san werklieden en burgers die er van willen 'genieten. Lena vond de bemerkingen heel juist, maar voelde zich gehinderd t s n e h e n de' menschen, zij stelde zich tevreden m e t t e luisteren naar dien jongen man dien eü' zoo verstandig vond•a.iri-ii...(£••:.>•/
iVenttoti
u ., .
IflPlliPlBPjPfJJW^^^ Donderdag 1 Juli 1919 Feuilleton vsn « Vooruit»
(13
Alleen op de Wereld VAN
Hector RISflLOT Vertaald door GERARD
KELLER
— Wat sijn wij T Kunstenmakers niet waar? Komediespelers, die door hun uiterlijk de aandacht moeten trekken. Meent gij, dat wanneer wij zoo straks als eerzame burgers gekleed naar de een of an/Jere publieke plaats gaan, iemand voor ons zou blijven stilstaan om ons aan te kijken? Neen, niet waar? Weet, dat in dit leven schijn dikwijls noodzakelijk i s ; 't is jammer, maar wij kunnen er niets aan doen. Zoo veranderde ik dus van een Franschman, die ik 's morgens was, 's avonds in een Italiaan. Mijn broek reikte slechts, tot aan mijn knieën; Vitalis bond daaronder mijn kousen vast met roode banden, die verscheidene malen over mijn beenen werden gekruist; ook mijn hoed werd met gekleurd lint en eenige gemaakte bloemen versierd. Ik weet niet wat anderen over mij ge'dacht zullen hebben, maar ik moet eerlijk bekennen, dat ik mij zelf prachtig ,vohd; en dat moest ook wel zoo zijn, want mijn vriend Capi, na mij geruimen lijd te hebben opgenomen, reikte mij zeer voldaan een poot. $±iiz,
'
''
^^^^^rW^W^1^
" • '",. 'ea*;
-BB
-
De goedkeuring, welke Capi aan mijn gedaanteverwisseling schonk, deed mij vooral genoegen, omdat Joli-Coeur, terwijl ik mij in mijn parkje stuk, vóór mij op den grond was gaan liggen en aanhoudend mijn gebaren in het overdrevene had nagebootst. Toen mijn toilet gemaakt was, was hij zijn voorpooten in de zijde gezet, zijn kop in den hals geworpen en telkens een spottend gelach doen hooren. Ik heb meermalen hooren zeggen, dat het een wetenschappelijk vraagstuk is of open kunnen lachen. Ik denk dat zij, die zulk een vraagstuk gesteld hebben, kamergeleerden waren, die nooit een aap hebben bestudeerd. Ik voor mij, di» jarenlang een zeer vertrouwelijken omgang met Joli-Cceur gehad heb, durf gerust beweren, dat zij wel degelijk lachen, dikwijls zelfs op eene wijze, die mij geducht ergeren kon. Zijn lach was wel niet precies dezelfde als die van een mensch, maar wanneer de een of andere gebeurtenis zijn vroolijkheid opwekte, trok hij de hoeken van zijn mond naar achteren en zijn oogen samen; zijn kaken gingen dan snel op en neer en zijn zwarte oogen schenen vuur te schieten, alsof het doove kolen waren, die men aanblies. Zelfs bemerkte ik al spoedig, dat hij die eigenaardige teekenen van lachen vertoonde, bij gelegenheden die zeer pijnlijk voor mijn eigenliefde waren. — Nu uw toilet in orde is, sprak Vitalis, terwijl ik mijn hoed opzette, zullen wij aan het werk gaan, om morgen met den marktdag een groote voorstelling te geven, waarbjj gij voor de eerste maal zult optreden. Ik vroeg wat optreden was en Vitalis
legde mij toen uit, dat dit was voor 'de eerste maal als tooncelspeler in het publiek verschijnen. — Morgen zullen wij onze eerste voorstelling geven, zeide hij en daarin zult gij optreden. Gij moet dus de rol, dfe ik voor u bestemd heb, eerst repeteeren. Mijn verbaasde blik zeide hem, dat ik niets van dat alles begreep. — Men verstaat onder een rol, al 'datgene wat men gedurende een voorstelling te doen heeft. Ik heb u niet medegenomen louter en alleen om u eene plezierige wandeling te bezorgen. Daar ben ik niet rijk genoeg toe. Gif moet werken: En uw werk bestaat daarin, dat gij tooneelvoorstellingen met mijn honden en Joli-Coeur geeft. — Maar ik kan geen komedie spelen I riep ik verschrikt uit. — Juist daarom zal ik het u leeren. Gij begrijpt toch wel dat Capi niet van nature zoo bevallig op zijn beide achterpooten loopt, evenmin als Dolce voor haar plezier touwtje springt. Capi heeft het geleerd om op zijn achterste pooten te staan en Dolce heeft touwje leeren springen ; zij hebben zelfs hard en lang moeten werken om deze talenten te verkrijgen, evenals om bekwame tooneelspelers te wezen. Welnu, gij moet ook werken, om de verschillende rollen te leeren, die gij met hen te vervullen hebt. Laten we dus beginnen. Ik had in dien tijd zonderlinge begrippen van werken. Ik meende, dat werken bestond in den grond om te spitten, cf een boom te kappen, pf steenen te bikken en kon mij geen andere bezigheden voorstellen. — Het stuk, dat wij zullen geven, vervolgde Vitalis, heet De knecht van den
heer Joli-Coeur of de domste van 4e twee is niet dien men denkt. Ik zaï u het onderwerp mededeelen : De heer JoliCoeur heeft tot nog toe een knecht gehad, over wien hij zeer tevreden was, dat is Capi. Maar Capi wordt oud; en van den anderen kant wil ook de heer Joli-Ccsur wel een nieuwen bediende. Capi neemt het op zich om hem een ander te bezorgen. Maar het za) geen hond zijn, dien hij hem tot opvolger geeft : het zal een knaap wezen, een boer, Remi genaamd. — Zooals ik ? — Neen, niet zooals gij; maar gij zelf. Gij hebt uw dorp verlaten om in dienst te treden van Joli-Coeur. — Apen hebben geen bedienden. — In een komedie wel. Gij meldt u dus aan, maar de heer Joli-Coeur vindt dat ge er te dom uitziet. — Dat is niet prettig. — Wat doet er dat toe, het is immers gekheid ? Stel u dus voor, dat ge werkelijk bij een heer uw dienst komt aanbieden en dat men u beveelt de tafel te dekken. Hier staat er juist een die in onze voorstelling gebruikt kan worden. Ga dus uw gang. Op die tafel lagen borden, een glas, een vork, een mes en servetten. Hoe moest men dat alles leggen ? Terwijl ik hierover stond na te denken en de armen slap langs mijn lijf liet hangen, een weinig voorovergebogen en met half geopenden mond, niet wetende, waarmede te beginnen, klapte mijn meester in de handen en riep lachend uit: — Bravo I Bravo! dat is uitmuntend. Uw mimiek is uitstekend. De knaap, dien ik vóór u had, zette een slim gelaat, dat duidelijk le kennen gaf : « Gij zult eens
zien hoe dom ik' wezen kan.» Gij daareivi tegen zegt niets en uw ongekunsteld g a zicht is bewonderenswaardig. — Ik weet niet wat ik doen moet. — Juist daarom is uw spel zoo goed.; Morgen, binnen weinige dagen, dan zult gij wel weten, wat gij doen moet; maar. dan moet gij u de verlegenheid herinner ren, waarin gij thans verkeert en veinzen' hetgeen gij dan niet meer gevoelt. Als gij: dan deze uitdrukking en houding kunt aannemen, dan voorspel ik u een pracht tig succes. Wal moet gij in mijn stuk' voorstellen ? Een boerenknaap, die niets! gezien heeft en niets weet; deze komt bij; een aap en hij is veel onhandiger en veel onwetender dan de aap, vandaar de tweede titel : « De domste van de twee is niel dien men denkt. » Dommer te zijn da* Joli-Coeur, dat is uw rol; om die nu goed te vervullen, behoeft ge slechts te wezen^ zooals ge thans zijt; maar daar dit op den duur onmogelijk is, moet ge u voor den, geest brengen wat gij geweest zijt en met eenige kunst worden, wat gij van nature niet meer wezen zult. De knecht van den heer Joli-Cceur wai geen groot stuk en de voorstelling duurde niet langer dan twintig minuten.Maar voor onze repetitie waren drie uur nooi dig; Vitalis liet ons twee-, vier, ja tien' maal hetzelfde overdoen, zoowel de hon-i den als mij. Deze toch hadden gedeelten van hun rol vergeten en moesten die thans opnieuw leeren. De zachtheid en het geduld, die mijn; meester hierbij aan den dag legde, ver-, baasde mij ten sterkste. Zoo behandelde, men de dieren niet in ons dorp, waar vloeken en slaan het eenige middel was,j dat men tot hun opvoeding aanwendde.;
komt het in het leven aan. Terwijl hij zoo tot mij sprak, waagde ik het hem te zeggen, wat mij het meest onder de repetitie verwonderd had : zijn onuitputtelijk geduld, waarvan hij het bewijs had gegeven, zoowel met JoliCoeur en de honden als met mij. Hij glimlachte toen even. . — Men kan wel zien, dat gij tot nogtoe slechts met boeren geleefd hebt, die hun dieren zeer wreed behandelen en die meenen, dat men ze slechts met stokslagen regeeren kan. Dat is een zeer groote dwaling : door geweld krijgt men weinig gedaan, terwijl men met zachtheid alles overwint. Ik neb van mijne dieren juist door een zachte behandeling gemaakt wat ze thans zijn. Als ik ze geslagen had, zouden ze bang voor mij wezen en de vrees benevelt: hgijverstarrd: Bovendien zou ik, wanneer ik driftig'werd^ni'ét.wej. zen wie i k ben en ikzpü .'thans rijei' d i t onuitputtelijk geduld bezitten, dat mij uw vertrouwen heeft doen winnen. Hij, die anderen onderwijst, onderwijst tevens zich zelf. Mijn honden hebben mij evenveel lessen gegeven als zij van mij ontvangen hebben. Ik heb hun verstand ontwikkeld, zij hebben mijn karakter gevormd. Hetgeen ik hoorde scheen mij uiterst zonderling toe, en ik kon niet nalaten er om te lachen. — Gij vindt dat zeer zonderling, niet waar, dat een hond een mensch kon leeren? En toch is het waar. Denk maar eens na : Neemt gij aan, dat een hond onder den invloed van zijn meester staat? — Ö, zeer zeker. — Dan zult ge ook begrijpen, dat de meester verplicht is over zich zelf te waken, wanneer hij de opvoeding van een
hond op zich neemt. Stel u maar eens heer Joli-Coeur stond, in het kostuum voor, dat ik op een oogenblik, terwijl ik van een engelsch generaal met een roode Capi onderwijs gaf, mij zelf vergat en broek en rok, welke met goud waren driftig werd. Wat zou Capi doen? Hij afgezet en een hoed met een breeden zou eveneens driftig en boos worden. Dat rand en een witte pluim. wil zeggen, dat hij mijn voorbeeld zou Verder op eerbiedigen afstand volgden volgen, en hij zou glad bedorven wor- naast elkander Zeribo en Dolce. den. De hond is bijna altijd het evenIk sloot den optocht, die dank zij den beeld van zijn meester ; wie den een ziet afstand, welken de meester ons had aanziet den ander. Laat mij uw hond gewezen', een vrij groote lengte in de zien, dan zal ik zeggen, wie ge zijt. De straat besloeg. hond van een roover is een nijdig dier, Maar hetgeen nog meer de aandacht die van een dief steelt; de domme boer trok van ons luisterrijk gezelschap, heeft een hond zonder begrip, maar de waren de doordringende tonen van de beschaafde, wellevende man heeft een fluit die tot in het achtergedeelte der vriendelijken, verstandigen hond. huizen de nieuwsgierigheid der bewoMijn makkers, de honden en de aap, ners wekten. Men snelde naar de deur hadden dit op mij vooruit, dat zij ge- om ons te zien en alle gordijnen werden woon waren om voor het publiek op te opgetrokken. ttedLen,; zöodat; zij dên ^anderen ,dag zon- j Ejaja^.;kin.dÊreft^egcpnen,on^,ter-vól-. der eenige'vrgés'Xegfemoet' za^énV. Voor ge'^^v^Bj^heideneuyerbaasde boeren ygeghenl..was Kef nieta. 'ander? jd'an; iets I.te denwzich^hu. .hen ,aan . en. toen., .wij' 'da doen, wat zij reeds honderdmaal, ja dui- markt hadden bereikt, hadden wij een ganschen troep achter ons. zendmaal, verricht hadden. Ons tooneel was spoedig opgeslagen : Maar ik voor mij .deelde die heerlijke onbezorgdheid niet. Wat zou Vitalis wel het bestond slechts uit een touw, dat zeggen, als ik slecht speelde? Wat zou- aan vier boomen werd vastgemaakt, zoodat het een langwerpig vierkant vormde, den de toeschouwers zeggen? Deze gedachten beletten mij den slaap in welks midden wij ons plaatsten. Het eerste gedeelte der voorstelling bete vatten en toen ik insliep, zag ik in mijn droom verscheidene menschen, die stond uit verschillende toeren door de honden uitgevoerd; maar welke deze bijna omvielen van het lachen. Ook gevoelde ik mij den anderen dag toeren waren, zou ik zelf niet weten te zeer zenuwachtig, toen wij de herberg te zeggen, daar ik zeer vervuld was met verlieten om naar de markt te gaan waar mijn rol en in de grootste onrust verkeerde. onze voorstelling zou plaats vinden. Alles wat ik mij herinner ïs, dat VitaVitalis opende den stoet; met het hoofd fier omhoog, de borst vooruit, gaf hij lis niet meer op zijn fluit speelde, maar met zijn armen en beenen den pas aan, die met een viool verwisseld had, waarterwijl hij een wals speelde op een me- mede hij de oefeningen der honden begeleidde, en waarop hij nu eens danstalen fluitje. Achter hem liep Capi, op wiens rug de muziek, dan weder lieve, vroolijke
deuntjes speelde. De menigte was al spoedig tot aan de koord doorgedrongen, en wanneer ik' meer werktuigelij k dan wel met een be-: paalde bedoeling om mij heen blikte,: dan zag ik dat aller oogen op ons waren gevestigd. Toen het eerste stuk geëindigd was; nam Capi een houten bakje in zijn bek en deed hij op zijn achterste pooten de, ronde bij het «geachte publiek». Wanneer er geen centen in het bakje vielen,; dan zette hij dit eerst op den grond buiten het bereik der omstanders en legde: vervolgens zijn beide pooten op den: weerspannigen toeschouwer, blafte eeni-,1 ge malen en klopte zachtjes op diens zak; alsof hij dezen wilde openen. Onder het publiek ging dan een algemeen gelach ops en ieder deelde in. die vroolijkheid, I — Het is een slimrife poedel; hij weet' wiens zak het best gevuld is. — Kom, steek uw handen in uw zak. — Hij zal wat gevenl — Neen, hij geeft niets! — Uit de erfenis van uw oom zult gU het terugkrijgen. Eindelijk kwam het geld dan ook te voorschijn uit het alleronderste puntje van den zak. Intusschen hield Vitalis zonder een woord te spreken, aanhoudend zijn blik; op het bakje gericht en speelde eenige vroolijke deuntjes op zijn viool, die hij' volgens de maat op en neer bewoog. Capi kwam weldra bij zijn meester, terug, terwijl hij het bakje zegevierend' in de hoogte hield. Nu was het de beurt van Joli-Coeur: en van mij om op te treden. — Dames en heeren, zeide Vitalis, ter-j wijl hij met de w e hand zijn striik-st/iV!
, ïut*>:
.''..... J,M mm 1A. • .-•i-j
k-.
* ^ *
— ..
•—
I
Hij maakte zich gedurende deze lange repetitie geen enkele maal boos; hij vloekte in het geheel niet. — Laten wij nog maar eens beginnen, zeide hij op ernstigen toon, wanneer hetgeen hij gevraagd had niet gelukt w a s ; dat is niet goed, Joli-Cceur ; gij Capi, gij 'ület niet op, ik zal u moeten beknorren. Dat was allee; maar toch was het genoeg. — Welnu, vroeg hij mij, toen de repetitie geëindigd was, gelooft gij dat gij aan bet komedie spelen gewoon zult raken 7 : -r- Ik weet het niet. — Verveelt het u ? • ' *9!jiJ*en,<.iateg€ndeel.•••-,-..••..-v««i .>i,»e-s- Dan zal het wel gelukken ; gij hebt geest en wat. nog meer waard is, gij zijt oplettend; met oplettendheid en ijver komt men er altijd. Zie mijn honden eens en-vergelijk ze met Joli-Coeur. Joli-Coeur Ss misschien levendiger en verstandiger, maar hij beeft geen ijver. Hij neemt gemakkelijk aan wat men hem leert, maar 'hij vergeet het even spoedig. Bovendien 'doet hij het ook nooit met hart en ziel; gaarne zou hij zich altijd verzetten en laltijd wil hij het tegenovergestelde. Dat 'ie zoo zijn natuur en daarom word ik ook fiooit boos op hem; de aap heeft niet, '«ooals de honden, een geweten, dat hem gebiedt zijn plicht te doen, en daarom 'staat .hij veel lager dan zij. Begrijpt gij 'dat? |i —.Ik*.geloof het wel. .— Wees dus oplettend, mijn jongen, en ijverig ; doe hetgeen gij doen moet altijd zoö goed mogelijk. Daarop slechts -las tob ï!'-.--n-.-!>•-. .• • • •
passer wachtte, liep de generaal in zijn kamer op en neer en rookte een sigaar. Men moest eens zien welke rookwolken —— l i ) hij het publiek in het gelaat blies.' De generaal werd ongeduldig en rolde zwaaide en met de andere met zijn viool eenige bewegingen maakte, onze voor- met zijn oogen, als iemand die op het stelling zal besloten worden door een punt is in drift uiWte barsten ; hij beet fraai tooneelstuk, getiteld : De knecht op zijn lippen en stampte met zijn pooten van den heer Joli-Coeur of de domste op den grond. van de twee is niet die men denkt. Een Toen hij voor de derde maal stampte, man zooals ik ben, vernedert zich niet moest ik met Capi binnen komen. om vooruit zijn stukken en zijn tooneeAl zou ik mijn rol vergeten zijn, dan l isten te prijzen; ik zeg slechts zie goed zou de hond mij die wel hebben herintoe, open de oogen wijd en maakt uwe nerd. Op het gegeven oogenblik strekte handen vast klaar om toe te juichen. bij zijn poot naar mij uit en bracht mij Hetgeen hij een fraai tooneelstuk bij den generaal. Toen deze mij zag, hief hij zijn beide noemde, was in werkelijkheid een pantomine: dat wil zeggen een stuk, dat handen wanhopend te hemel. Wat, mei gebaren en zonder woorden gespeeld moest dat zijn knecht worden? Hij bewordt. En dat moest ook zoo zijn, daar keek mij toen nauwkeuriger en liep. twee der hoofdpersonen, Joli-Coeur en eenige malen schouderophalend om mij Capi, niet konden spreken en de derde, heen. ,{ik zelf) niet in staat zou geweest zijn De uitdrukking van zijn gelaat was twee woorden te uilen. Tot opheldering 200 dwaas, dat het geheele publiek van het stuk en om het spel der acteurs schaterde van lachen ; men begreep dat gemakkelijker te maken, laschte Vitalis hij mij voor een grooten domkop hield; van tijd tot tijd een woordje er in, dat ook het publiek verkeerde in dien waan. een verklaring gaf aan de verschillende Het stuk was er natuurlijk geheel op toestanden. Zoo ook speelde hij zachtjes ingericht om aan het publiek mijne domeen krijgsmarsch bij het optreden van heid te doen zien: In ieder tooneel moest 'den heer Joli-Coeur als engelsch gene- ik de een of andere onhandigheid beraalj, die zijn rang en zijn fortuin door gaan, terwijl Joli-Coeur daarentegen teleen oorlog in Indië verworven had. Tot kens gelegenheid moest vinden om zijn heden had de heer Joli-Coeur geen ande- verstand en slimheid aan den dag te legren knecht dan Capi, maar hij wilde ken. liever een. oppasser, daar zijn middelen Toen hij mij langen tijd had aangehem:deze kleine weelde veroorloofden; staard, nam de generaal mij uit mede''de dieren zijn lang genoeg de slaven der lijden in dienst en beval hij mij zijn tafel menschen geweest; het werd dus hoog te dekken. tijd, dat hij hierin eene verandering — De generaal gelooft dat de knaap bracht. minder dom zal wezen, als hij wat ge(Terwijl" hjj op 3e komst van di» OD? geten hoeft..zeide .Vitalis; wij zullen -•
.
4 K
eens zien of dit zoo. is. Ik plaatste mij aan een tafeltje, waarop alles gereed stond. Wat moest ik met een servet doen? Capi maakte mij duidelijk, dat ik mij bedienen moest. Maar hoe ? Toen ik lang er over gedacht had, snoot ik mijn neus er in. De generaal barstte toen in een hartelijken lach los en Capi viel op den grond en spartelde met zijn pooten in de lucht, uit ergernis over mijn domheid. Toen ik zag, dat ik mij vergiste, bekeek ik weder het servet en vroeg mezelf af, op Welke wijze is het gebruikenmoest. Eindelijk schoot mij iets te binnen ; ik rolde het servet op en bond het als een das om mijn hals. Wederom begon d'e generaal te lachen en Capi viel nogmaals op den grond. En zoo vervolgens tot op het oogenblik, dat de generaal wanhopend mij van mijn stoel rukte, op mijn plaats ging zitten en het eten, dat voor mij bestemd was, opat. O, hij wist wel Wat hij met een servet moest doen. Hoe netjes maakte hij het in het knoopsgat van zijn uniform vast en spreidde hij het over zijn knieën uit. Hoe keurig brak hij zijn brood en dronk hij' zijn glas leeg I Maar dan vooral maakten zijn fijne vormen een onweerstaanbaren indruk, wanneer hij na afloop van het dejeuner een tandenstoker vroeg en daarvan een behendig gebruik maakte. Dan barstten van alle zijden de toejuichingen los en de voorstelling eindigde met een waren triomf. Hoe verstandig was de aap, hoe domde knecht! Toeh wij in onze'herberg terugkwa-
men, maakte Vitalis mij zijn compliment en ik was zulk een komediant, dat ik trotsch was op zijn lofspraak. VI!. IK LEER LEZEN. Ongetwijfeld bestond het gezelschap van den heer Vitalis uit voortreffelijke tooneelspelers. — Ik spreek hier van zijn honden en aap — maar zij bezaten geen groote verscheidenheid van gaven. Wanneer zij drie Of vier voorstellingen gegeven hadden, kende men hun gansche repertoire ; zij Vielen altijd weder in herhaling. Vandaar dat wij niet lang in eenzelfde stad konden blijven. Drie dagen na onze aankomst in Ussel moesten wij ons weder op weg begeven. Waar zouden wij heengaan ? Ik was vertrouwelijk genoeg met mijn meester geworden om deze vraag te doen. — Kent gij het land ? antwoordde hij mij, terwijl hij mij aanzag. —'Neen. — Waarom vraagt gij mij dan waar wij heengaan? — Om het te weten. Wat te weten * Ik wist niet wat ik zeggen zou en hield het oog gericht op den weg, die zich als een begroeid dal voor mij uitstrekte. —Al vertel ik u, vervolgde hij, dat wij naar Aurillac gaan, om ons vervolgens naar Bordeaux en van Bordeaux naar de Pyreneën te begeven, wat hebt gij er. dan nog aan? — Maar kent u dan het landt — Ik ben er oooit geweest».
— En toch weet gij waar wij heenJ gaan ? Hij zag mij weder lang aan, alsof hij in mijn ziel wilde lezen. —i Gij kunt niet lezen, nietwaar? zeid* hij toen. — Neen. — Weet gij- wel wat een boek is T — Ja ; men brengt boeken mede in 'di kerk ; ik heb dikwijls mooie boeken .ge»j. zien met prenten erin en met een lederen omslag. — Goed ; gij begrijpt dus, dat men ge> beden in een boek kan zetten ?-ageï — Ja. — Men kan er ook andere dingen zetten. Als gij bidt, spreekt gij woordi die uw moeder u geleerd heeft, en clii door uw oor tot uw geest zijn dooi drongen, en vervolgens op ~uW tong rugkomen, als gij zeo uitspreekt. Wer zij die hunne gebeden uit boeken opzeg, gen, ontleenen de woorden, waaruit die' gebeden zijn samengesteld, niet aan hunj geheugen, maar zij zoeken ze met de oogen in de boeken, waarin zij staan; dat* is : zij lezen. — Ik heb zien lezen, zeide ik, zegevie* rend als iemand, die geen dier is en dis heel goed weet, waarover men spreekt. ,,i
.
•
{Wordt
voortgezet,}
•
•
mmmmmrm ÏEEST EN \*m
mm
