Verpleegkundige Adviesraad Jaarverslag 2012

Verpleegkundige Adviesraad Jaarverslag 2012

Jaarverslag VAR JBZ 2012

Secretariaat VAR, locatie H2.05.032 Postbus 90153 5200 ME ’s-Hertogenbosch Telefoon 073-5533049 E-mail [email protected] Dit jaarverslag is ook te vinden op www.jeroenboschziekenhuis.nl en op de pagina van de Verpleegkundige Adviesraad op JBZ-net


I

nhoudsopgave

Inleiding

1

Adviezen VAR in -

Uitgebrachte gevraagde adviezen

2

Uitgebrachte ongevraagde adviezen

6

Overige inspraak in ziekenhuisbeleid -Reactie naar aanleiding van evaluatie Pilot Service2Care -Het verpleegkundig Oproepsysteem (VOS) -Veiligheidsmanagementsysteem en JCI -Medicatieveiligheid -Functiedifferentiatie niveau 4/5 -De zorg verandert, het verpleegkundige beroep verandert

Overige activiteiten Symposium Verpleegkundig leiderschap ‘Pak je rol VARiatie en nieuwsberichten van de VAR op het JBZ-net Nightfever event ‘Fitter door de nacht’ Verpleegkundigen en andere zorgprofessionals in beeld STZ netwerk en overige netwerken Advisory Board Company JBZ-leerplein Verpleegkundig Wetenschappelijk onderzoek Verpleegkundig specialisten Lagerhuisdebat ‘Patiëntgerichtheid in het JBZ’ Lunchgesprek met Paul Levy, ‘Kwaliteitsverbetering bottom up’

8 8 9 9 10 10

12 13 15 16 16 17 18 19 19 20 20


Bijlage: Algemene informatie over de VAR Wat is de VAR?

I

Organisatie en werkwijze

III

I

VAR Bestuur VAR Beraad Taken van de VAR Vergaderingen Werk- en projectgroepen Afvaardiging in werkgroepen en commissies in het JBZ Afvaardiging in commissies buiten het JBZ Overleg Raad van Bestuur Overleg secretaris Raad van Bestuur Overleg met de Raad van Toezicht Overleg met RVE managers/managers stafafdeling Overleg overige medezeggenschapsorganen Scholing en training VAR-leden

Samenstelling VAR in 2012

V


I

nleiding

2012,

een jaar waar de VAR terugkijkt op zichtbaar zijn en worden voor de verpleegkundigen in de

organisatie. In 2012 hebben we er bewust voor gekozen om met een goede vertegenwoordiging in de VAR, die in de loop van 2012 is verstevigd met een verpleegkundig specialist, de verpleegkundig professional te bereiken. In het jaarverslag kunt u terug lezen hoe de VAR dit heeft gedaan. Een jaar waar ‘professionalisering van de verpleegkundige beroepsgroep’ en ‘Verpleegkundig Leiderschap tonen’ een terugkerend onderwerp zijn op de agenda van de VAR, wat op steeds meer plaatsen in de organisatie wordt overgenomen. De eerste stappen zijn gezet ten aanzien van ‘verpleegwetenschappelijk onderzoek’ in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Een jaar waar de samenwerking met de BVMS, om de kwaliteit en veiligheid van de patiëntenzorg in het Jeroen Bosch Ziekenhuis te verbeteren, meer vorm heeft gekregen. Het afgelopen jaar heeft de VAR zich naar buiten toe meer geprofileerd, wat heeft geleid tot een toenemend aantal vragen van andere VARren. Op die manier kunnen we het als VAR mogelijk maken om het verpleegkundig beroep in Nederland samen naar een hoger niveau te tillen, als onderdeel van de professionalisering van de verpleegkundige beroepsgroep. Tot slot nog even dit, verpleegkundigen zijn van oudsher bescheiden en nuchter, stellen zich dienstbaar op. Maar verpleegkundigen, wat ben ik trots op het behaalde certificaat van het VMS1 waar wij, de verpleegkundigen in het ziekenhuis een hele grote bijdrage aan hebben geleverd. De VAR is ervan overtuigd dat het JBZ hiermee een weg is ingeslagen van het continu verbeteren en bijdraagt aan de veiligheid van de patiëntenzorg die wij iedere dag aan de patiënt geven. Met eenzelfde trots kijk ik terug op de weg die we als VAR in 2012 zijn in geslagen en ontvangt u hierbij het jaarverslag.

Tamara Schalken - Brekelmans Voorzitter van de Verpleegkundige Adviesraad

1

VMS; veiligheidsmanagmentsysteem

1


A

dviezen in 2012

De primaire taak van de VAR is het adviseren van de Raad van Bestuur over de totstandkoming en uitwerking van beleid met betrekking tot de verpleegkundige zorg. De VAR brengt gevraagde adviezen uit, maar doet ook ongevraagd beleidsvoorstellen aan de Raad van Bestuur. In 2012 heeft de VAR in totaal negen adviezen uitgebracht aan de Raad van Bestuur, waarvan drie ongevraagd. Hieronder volgen korte beschrijvingen van de adviezen die de VAR heeft uitgebracht.

Uitgebrachte gevraagde adviezen Voorgenomen besluit oplossing knelpunten op het gebied van EPD en Zorglogistiek Op 23 april ontving de VAR het voorgenomen besluit aangaande het advies van de Adviesgroep EPD/ZL voortkomend uit ‘Rapportage Advies en Verbetering EPD en Zorglogistiek d.d. 5 april 2012’ waarin werd aangegeven wat de RvB uit het geadviseerde voorkeurscenario overnam. De VAR heeft positief geadviseerd ten aanzien van het voorgenomen besluit met daarbij wel een kanttekening en een advies aangaande het vervolg van de selectie ZIS/EPD die gaat plaatsvinden. Het ambitieniveau van het Jeroen Bosch Ziekenhuis is hoog, de tussenstappen op de weg naar een integraal EPD/ZL geschetst in het advies zag er realistisch uit. Door onderscheid te maken in korte-, middellange- en lange termijn oplossingen en daar de risico’s en het doel te benoemen, maakte het advies duidelijk. De kanttekening die de VAR plaatste gaat over de termijn tot de volledige implementatie van het EPD tot in het primaire proces. De verwachting was dat volledige uitrol 5 jaar in beslag gaat nemen. Hoewel dit tijdspad realistisch overkomt, brengt dit in de JBZ organisatie waar rekening was gehouden met het papierarm werken de nodige problemen met zich mee, zowel op de polikliniek als op de verpleegafdelingen. De VAR adviseerde om het vervolgprogramma EPD en ZL in de huidige integrale samenstelling te laten bestaan, daarbij aangevuld door een lid uit de kerngroep Verpleegkundig Dossier in EPD. Bij de selectie van het nieuwe EPD, ZIS en EPD waarbij het er nu naar uitziet dat het EPIC of Chipsoft zal worden, is het van belang dat er naast de medisch specialist, een verpleegkundige professional betrokken is. Zij vormen gezamenlijk de grootste gebruikersgroep van het ZIS/EPD. Verpleegkundigen stellen vanuit het verpleegkundig domein wellicht weer specifieke eisen aan het systeem. Tot slot hoopt de VAR dat er voortgang wordt gegeven aan het betrekken van de organisatie bij de keuzes die worden gemaakt aangaande het ZIS/EPD op weg naar het definitieve integrale EPD. Op die manier is het mogelijk om de verwachtingen van de medewerkers te managen en draagvlak te creëren. De Raad van Bestuur heeft het advies van de VAR overgenomen en in de projectgroep keuzetraject EPD/ZL is de voorzitter van de VAR, ook vertegenwoordigd in de kerngroep Verpleegkundig Dossier, opgenomen. 2


Voorgenomen besluit JCI accreditatie Op 14 mei ontving de VAR het voorgenomen besluit ten aanzien van de JCI (Joint Commission International)accreditatie voor het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Vervolgens is de VAR samen met de Ondernemingsraad nader geïnformeerd over JCI. De VAR heeft positief geadviseerd ten aanzien van het voorgenomen besluit tot de JCI accreditatie. Naast het feit dat de JCI accreditatie staat voor kwaliteit en veiligheid, aansluitend bij het Veiligheidsmanagement systeem (VMS), spreekt het de VAR aan dat de JCI accreditatie de Tracer-methodiek als audit-instrument gebruikt. Deze methodiek geeft aan dat het patiëntenproces consequent leidend is, passend binnen de ambitie van het Jeroen Bosch Ziekenhuis om patiëntveilig en patiëntgericht te zijn. Een aantal opmerkingen die verder benoemd zijn in het plan van aanpak en waar de VAR vragen/opmerkingen over had waren onder andere: De Stuurgroep Duidelijk Beter die opgenomen is in de projectorganisatie en de overeenkomst met de leden van de stuurgroep JCI. De herbeoordeling van het beheer en inhoud van de documenten in DKS/I-portal. De tijdsinvestering van de tracers en het belang van de verantwoordelijkheid zo laag mogelijk in de organisatie te beleggen. Het uiteindelijke doel van accreditatie zo laagdrempelig mogelijk te communiceren in de organisatie. Het optimisme ten aanzien van het gehele traject tot accreditatie in een grote organisatie als het Jeroen Bosch Ziekenhuis. De Stuurgroep Duidelijk Beter wordt opgeheven. Het beheer en inhoud van de documenten in DKS/I-portal wordt onder de loep genomen, de VAR zet zich ervoor in, even als de Raad van bestuur, dat de opmerkingen gegeven in deze brief mee worden genomen in de projectgroep die hiermee aan de slag gaat. De Raad van Bestuur heeft onder andere naar aanleiding van alle gegeven adviezen besloten meer ruimte te nemen voor het accreditatieproces en de certificering.

Beleidsplan Wetenschap en Innovatie en nota geldstromen klinisch onderzoek Zomer 2012 ontving de VAR ter advisering het Beleidsplan Wetenschap & Innovatie 2012-2014 en de Nota geldstromen Klinisch Onderzoek 2012. Wetenschappelijk onderzoek hoort bij de kerntaken van een STZ-ziekenhuis. De VAR heeft positief gereageerd ten aanzien van beide documenten. De VAR ondersteunt dat binnen het beleidsplan de komende periode wordt ingezet op het creëren van een cultuur waarbij eenieder die kan en wil, kan uitblinken en ontwikkelen. Naar de mening van de VAR wordt er winst behaald door het creëren van een evidence based cultuur in alle lagen van de organisatie. De nieuwe wetenschappelijke thema’s: Voeding&Lifestyle, Veiligheid en Ketenzorg bieden voldoende mogelijkheden om de onderzoekscultuur onder verpleegkundigen te ondersteunen. Daarnaast ondersteunt de VAR de inzet op kennisvalorisatie2. Nadere specificatie van dit begrip komt de borging en implementatie van wetenschappelijke kennis in de dagelijkse zorgpraktijk ten goede.

2

Benutten van wetenschappelijke kennis in de praktijk

3


Het voorgenomen initiatief om een onderzoek&innovatieloket te starten juicht de VAR dan ook toe. Het biedt de onderzoekende zorgprofessional ondersteuning om het onderzoeksproces handen en voeten te geven. Daarnaast ontving de VAR de Nota ‘Geldstromen klinisch onderzoek’. De centrale en transparante aanpak van geldstromen en begroting zorgt voor overzicht en helderheid. De VAR is positief ten aanzien van duidelijke centrale afspraken en richtlijnen ten aanzien van financiering, sponsoring en wetenschappelijk onderzoek.

Missie, visie en strategie 25 juni ontving de VAR de adviesaanvraag inzake het document . ‘Missie, Visie en Strategie’ Voor de VAR is het van belang dat de ‘visie op de verpleegkundige professional’ aansluit bij het document ‘Missie, Visie en Strategie Jeroen Bosch Ziekenhuis’. De visie op de verpleegkundige professional is volledig gebaseerd op patiëntveiligheid, patiëntgerichtheid, kwaliteit van zorg en doelmatigheid. De ‘missie, visie en strategie JBZ’ is voor de VAR volledig herkenbaar en te onderschrijven juist omdat de VAR al haar eigen visie en beleidsadviezen heeft geformuleerd en geconcretiseerd. Het visiedocument van de VAR kan worden gezien als een (proactieve) nadere uitwerking en concretisering van dit document. Dit laatste is noodzakelijk omdat in het algemeen in het document afkadering en concretisering ontbreekt. De VAR herkent haar eigen visie in: De ambitie van het ziekenhuis om optimaal veilige zorg te leveren van ‘voortreffelijke kwaliteit’ waarbij de patiënt centraal staat met aandacht voor toegepast onderzoek, een evidence based werkwijze met goede samenwerking in de keten. Voor medewerkers wordt een stimulerend werken leerklimaat gecreëerd, met mogelijkheden voor ‘leadership & change’. De keuze om te gaan voor een volledig zorgaanbod (Top in de breedte) met de inzet op optimaal veilige zorg van voortreffelijke kwalitatief betekent voor de VAR dat de eerder geformuleerde beleidsadviezen betreffende de verpleegkundige professional (o.a. evidence based practice, verpleegkundige niveaus, flexibele inzetbaarheid met behoud van deskundigheid) nog nadrukkelijker worden ondersteund.

Lidmaatschap Advisory Board Company (ABC) Het Jeroen Bosch Ziekenhuis heeft zich in de zomer van 2011 aangesloten bij het Global Centre for Nursing Executives (GCfNE) van de Advisory Board Company (ABC). Deze organisatie biedt toegang tot een groot aanbod van internationale best practices op het gebied van verpleegkundige zorg, kwaliteitszorg en verpleegkundig management. Tevens geeft het lidmaatschap toegang tot een internationaal netwerk van zorgorganisaties. De Raad van Bestuur heeft de VAR verzocht om vóór 1 september 2012 een advies uit te brengen over continuering van dit lidmaatschap. Na een jaar lidmaatschap en toegang tot de ABC-website zijn er in het JBZ 173 accounts aangevraagd en uitgegeven, waarvan 37 medewerkers de ABC-website daadwerkelijk bezoeken. Een jaar na aanvang concludeert de VAR echter dat het lidmaatschap van ABC niet het juiste middel is om die oorspronkelijke doelstelling te bereiken. De volgende factoren spelen hierbij een rol: 4


Op de afdelingen en poli’s heerst nog onvoldoende een cultuur om zelf actief op zoek te gaan naar evidence based verbeteringen. De ABC biedt met name veel informatie en onderzoek aan op organisatie- en managementniveau en veel minder op praktisch verpleegkundig handelen. De informatie op de ABC- website is niet zondermeer toepasbaar in de JBZ situatie. Een vertaalslag van de aangereikte best practices naar afdelingssituatie is noodzakelijk. Hierbij is de ondersteuning van kwaliteitsmentoren of vanuit Kwaliteit &Veiligheid nodig. De taalbarrière vormt voor de verpleegkundigen en unithoofden nog een belemmering. Veel onderzoeksgegevens lijken beter aan te sluiten bij de werkzaamheden van stafmedewerkers beleidsontwikkeling. Deze disciplines (K&V, Personeel en Organisatie, JBA, e.d.) maken echter nog beperkt gebruik van het ABC lidmaatschap. Daarnaast spelen een aantal service aspecten een rol.

De VAR is van mening dat de bevindingen van het eerste jaar lidmaatschap onvoldoende eenduidig zijn om het lidmaatschap zonder meer te continueren en adviseert om het lidmaatschap begin januari 2013 opnieuw te beoordelen en draagt hierbij specifieke evaluatiecriteria aan. Uiteindelijk besluit de Raad van Bestuur om het lidmaatschap per september 2012 te beëindigen. De Raad van Bestuur verwacht dat de voorgestelde verlenging niet toereikend zal zijn voor de beoogde doelstellingen. Daarnaast hebben financiële overwegingen een belangrijke rol gespeeld in de besluitvorming. De VAR blijft de komende jaren activiteiten ontwikkelen om verpleegkundigen te stimuleren om zelf evidence based en best practice verbetertrajecten in te zetten.

Plan van aanpak ‘medicatieoverdracht’ bij opname en ontslag Eind augustus 2012 heeft de Raad van Bestuur toestemming gegeven voor de uitrol van fase 1 van Plan van Aanpak Medicatieoverdracht. Het Plan van Aanpak betreft de uitwerking van de richtlijn ‘medicatieoverdracht in de keten’ en het VMS-thema ‘medicatieoverdracht bij opname en ontslag’. De VAR is van mening dat implementatie van het plan ‘medicatieoverdracht’ de medicatieveiligheid in het JBZ verbetert. Het betekent echter ook een grote verandering in de huidige werkwijze van artsen en apothekersassistenten en een forse investering in ICT. In haar adviesbrief van september stelt de VAR dat voor elk project een specifieke technische, formatieve en financiële investering noodzakelijk zal zijn. Volgens de VAR moet er inzicht komen in de financiële taakstelling voor 2013 in de geraamde kosten van de overige medicatie veiligheidsprojecten en hun impact op veiligheid, zodat een goede afweging kan worden gemaakt ten aanzien van investering en veiligheidswinst. De investeringskosten moeten inzichtelijk zijn, alvorens een definitief besluit wordt genomen voor de uitrol van fase2 van het Plan van aanpak ‘Medicatieoverdracht’ in januari 2013. De VAR verwijst in haar advies tenslotte naar de brief van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen3 waarin onder meer wordt gewezen op de mogelijk forse investeringen in ICT en uitbreiding van de formatie van ziekenhuisapotheek als gevolg van de invoering van de richtlijn medicatieoverdracht. De NVZ vraagt haar leden nadrukkelijk om dit onderwerpbij de zorgverzekeraars onder de aandacht te brengen. 3

Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen: NVZ

5


Uitgebrachte ongevraagde adviezen Ongevraagd Advies Protocollencommissie Begin 2012 heeft de VAR een ongevraagd advies geschreven ten aanzien van de verbetering van de kwaliteit van protocollen, richtlijnen en werkinstructies, in het kader van evidence based werken in het JBZ. De overstap van DKS naar iPortal heeft een aantal verbeteringen opgeleverd. Om verpleegkundigen goed te faciliteren in het gebruik van de juiste richtlijnen, protocollen en werkinstructies is het volgens de VAR noodzakelijk dat er binnen iPortal een goed onderscheid plaatsvindt, tussen werkinstructies en protocollen. Daarnaast het advies om naast het bestaande centrale beheer van iPortal een centrale toetsing op de inhoud van protocollen op basis van de beste evidence te bewerkstelligen met tevens een signaliseringsfunctie met betrekking tot noodzakelijke ontbrekende informatie middels de aanstelling van een centrale protollencommissie binnen het JBZ. De verpleegkundige kwaliteit van zorg en daarmee de patiëntveiligheid zullen om bovenstaande argumenten positief worden op welke vlakken de centrale protocollencommissie het handelen kan richten op een zo hoog mogelijke kwaliteit van de beschikbare documenten in het JBZ.

Ongevraagd advies aangaande het OOO beleid, capaciteitsmanagement en personele planning 4

Medio 2012 is het besluit genomen om de zorgzwaartemeting in het JBZ op te heffen. De VAR was het met de RVE-managers eens dat het huidige systeem ruimte liet voor subjectiviteit in gebruik. Ondanks het loslaten van dit meetinstrument aangaande de totale zorgzwaarte op de afdelingen, dient de kwaliteit van zorg op de afdelingen gewaarborgd te worden. De VAR pleit voor veilige zorg waarin de verpleegkundige professional zelf invloed kan uitoefenen op de vraag of de zorg veilig geleverd kan worden. De autonomie van de professional is hierbij leidend. De VAR adviseert de RvB het uitblijven van het zorgzwaarteprincipe, te evalueren. Binnen het JBZ wordt versnipperd gewerkt aan zorglogistiek. Er was behoefte aan bedrijfskundige kennis en verheldering aangaande het opnamebeleid en de bedverdeling. Het project capaciteitsmanagement geeft een bundeling van deze problematiek en brengt het in kaart. De VAR constateerde dat het zwaartepunt van de projectstructuur capaciteitsmanagement met name ligt aan de poort (SEH, opname, OK-planning) en niet bij de verpleegafdelingen die de doorstroom realiseren. De VAR pleit daarnaast voor het leggen van een relatie tussen de beddencapaciteit en personele inzet. De VAR benadrukt het belang van deze relatie zoals de VAR heeft omschreven in de beleidsadviezen behorende bij de ‘visie op de verpleegkundige professional’.

4

Opname- Overname en Ontslag

6


Memo t.a.v. risico’s in avond- nacht- en weekenddiensten In september 2011 bracht de IGZ5 een rapport uit ‘Risico’s ziekenhuiszorg in avond, nacht en weekend’ moet beter worden afgedekt. Naar aanleiding daarvan hebben de BVMS en de VAR gezamenlijk gesproken met Marjo Jager (medisch specialist patiëntveiligheid) over de inhoud van dit rapport. Vervolgens heeft de VAR een memo opgesteld en met de onderstaande opmerkingen en aanbevelingen/adviezen. Tijdens het overleg met de BVMS bleek dat er binnen de organisatie duidelijke afspraken over aanwezigheid/oproepbaarheid van artsen/specialisten buiten kantooruren op papier staan en dat de afspraken per specialisme enigszins kunnen verschillen. Belangrijk is uiteraard dat de artsassistenten op de hoogte zijn en de afspraken in de praktijk naleven. De aanwezige artsen hebben niet de indruk dat verpleegkundigen en arts-assistenten een drempel ervaren om specialisten te consulteren. Vanuit de verpleegkundige praktijk wordt dit nog wel anders ervaren: met name jongere arts-assistenten lijken deze drempel nog wel eens te voelen. Vanuit de BVMS wordt opgemerkt dat de verpleegkundige bezetting over het algemeen overdag naar hun opinie adequaat is. Echter de bezetting in de nacht lijkt soms wel erg beperkt (twee verpleegkundigen op 32 patiënten). Met name gezien de toenemende complexiteit van de patiëntenzorg en het garanderen van patiëntveiligheid is hier wel extra aandacht voor nodig. Sommige afdelingen hebben al maatregelen genomen om de minimale veiligheid te kunnen garanderen. De VAR is van mening dat uitwijkpatiënt als patiëntencategorie het grootste risico loopt bij opname buiten kantooruren. De patiënt wordt in de nacht en avond op een andere afdeling geplaatst waar verpleegkundigen onvoldoende ervaring hebben met de betreffende patiëntenproblematiek. De VAR adviseert om vooruitlopend op eventuele vervolgacties van de IGZ een beknopte JBZ inventarisatie te maken van opnames buitenkantoor uren om op deze wijze de werkelijke veiligheidsrisico’s beter in te kunnen schatten. De VAR heeft daarbij een aantal suggesties genoemd. De opmerkingen en aanbevelingen/adviezen worden gezien als vertrek- en aandachtspunten bij de verdere inventarisatie in de organisatie.

5

IGZ: Inspectie van de Gezondheidszorg

7


Overige inspraak in ziekenhuisbeleid Reactie naar aanleiding van evaluatie Pilot Service2Care In 2011 heeft de VAR een adviesaanvraag ontvangen met betrekking tot de Pilot Service2Care, een belangrijke stap op weg naar klantgerichtheid, verandervoorstel voor Verloskunde Gynaecologie en Kindergeneeskunde. De VAR heeft destijds positief geadviseerd ten aanzien van de pilot. De VAR is derhalve van mening dat de pilot niet zonder meer vertaalbaar is naar reguliere afdelingen. Daarnaast blijft de verpleegkundige altijd verantwoordelijk voor voeding. In februari 2012 ontving de VAR de tussentijdse evaluatie van de pilot. Als reactie hierop heeft de VAR wederom benadrukt dat het concept Service2Care niet direct vertaalbaar is naar andere afdelingen, ongeacht de resultaten die de pilot voortbrengt. Hiervoor verschillen de afdelingen waar de pilot draait in patiëntencategorie en opzet te veel van andere afdelingen. In de zomer 2012 ontving de VAR de eindevaluatie van de pilot. De VAR heeft als reactie op de eindevaluatie benoemd dat de tijdswinst voor verpleegkundige beroepsgroep nader gespecificeerd dient te worden. Daarnaast heeft de VAR haar eerdere standpunten bekrachtigd ten aanzien van voeding en vertaalbaarheid. De Raad van Bestuur heeft het standpunt van de VAR met betrekking tot de verantwoordelijkheid ten aanzien van de voeding voor de patiënt bekrachtigd.

Het Verpleegkundig Oproepsysteem (VOS) Ruim een jaar na de verhuizing constateert de VAR dat het Verpleegkundige Oproepsysteem (VOS) nog niet op alle afdelingen naar wens functioneert en het systeem lijkt op sommige afdelingen de veilige zorg zelfs onbedoeld te belemmeren. Na overleg met de projectgroep Verpleegkundig Oproepsysteem informeert de VAR in december 2012 de Raad van Bestuur schriftelijk over de veiligheidsrisico’s, de knelpunten en de reeds door VAR en de projectgroep VOS ingezette acties. De VAR constateert op een aantal verpleegafdelingen signaalmoeheid onder de verpleegkundigen. De handset geeft zo veel signalen door dat verpleegkundigen niet meer alert reageren op een oproep. De overvloed aan signalen geeft tevens verstoringen tijdens de werkzaamheden die de verpleegkundige uitvoert. Dit leidt af en werkt onveiligheid in de hand. Daarnaast vinden er in de loop van 2012 meerdere technische storingen plaats, wisselend van ernst en duur, waardoor het VOS nog steeds niet als betrouwbaar wordt ervaren. Het belangrijkste knelpunt is enerzijds dat het systeem niet gebruiksvriendelijk is. Er moeten vele handelingen worden verricht om een oproep te beantwoorden of te weigeren en er zijn onvoldoende onderscheidende signalen. Anderzijds wordt op verschillende afdelingen het VOS niet op de juiste wijze gebruikt en ingesteld, waardoor gebruiksgemak juist wordt ondermijnd. De VAR gaat samen met de projectgroep VOS een informatiebijeenkomst organiseren om alle afdelingen opnieuw te informeren over de instellingsmogelijkheden van het systeem en om de laatste knelpunten te inventariseren en op te pakken. De VAR onderzoekt de mogelijkheid om een 8


verkorte en overzichtelijke versie van de VOS-handleiding te maken, zodat nieuwe gebruikers snel en veilig met het systeem kunnen werken. Daarnaast zegt de projectgroep toe om een aantal instellingen van de handset van het VOS nog eens kritisch te beoordelen, aanpassing aan de hand daarvan hebben inmiddels plaats gevonden. De Raad van Bestuur heeft zich in 2012 regelmatig laten informeren over de voortgang rondom de problemen ten aanzien van het VOS onder andere naar aanleiding van de brief van de VAR.

Veiligheidsmanagementsysteem en JCI Eind 2012 diende het ‘Veiligheidsmanagementsysteem’ geïmplementeerd en certificeerbaar te zijn in het gehele JBZ om de voortgang van de implementatie van het VMS te beoordelen en de juiste prioriteiten vast te stellen voor het jaar 2012, heeft de Raad van Bestuur een ziekenhuisbrede toetsing uit laten voeren door Kerteza Nederland. Deze toetsing was tevens een nulmeting op het normenkader van de Joint Commission International (JCI): het accreditatietraject dat de Raad van Bestuur in wil gaan na de certificering van het VMS om zo onder andere het VMS te borgen en de veiligheidscultuur in het JBZ verder te ontwikkelen. De VAR is in februari bezocht door de auditor van Kerteza en zij hebben naast patiëntveiligheid gesproken over de rol en positie van de VAR. In oktober bezocht DNV Business Assurance het JBZ voor de audit om het officiële certificaat van het VMS te kunnen ontvangen. De VAR werd bezocht en de volgende onderwerpen kwamen aan bod: beleid en doelstellingen (veiligheidsplan), cultuuraspecten en implementatie VMS, verpleegkundige thema’s VMS en het monitoren daarvan. In het kader van patiëntveiligheid heeft de VAR vier maal per jaar overleg met de manager Kwaliteit en Veiligheid van het Jeroen Bosch Ziekenhuis. De VAR maakt deel uit van de stuurgroep Duidelijk Beter waar de VMS thema’s maandelijks worden gevolgd. Verder heeft de VAR sinds juni 2011 drie keer de Quickscan (VMS veiligheidsprogramma) ingevuld, even als de RvB en de BVMS. De resultaten van het quickscan-onderzoek worden aangeboden aan het ministerie van VWS, om de voortgang op de doelstelling van het programma zichtbaar te maken. De VAR is er trots op dat we het VMS-certificaat hebben ontvangen en zal onder andere door zitting te nemen in de stuurgroep JCI en verpleegkundige afvaardiging in de nieuw op te richten commissie Kwaliteit en Veiligheid, een bijdrage blijven leveren aan het ontwikkelen van de veiligheidscultuur in het ziekenhuis.

Medicatieveiligheid In het JBZ zijn in het kader van het VMS programma twee thema’s ten aanzien van medicatieveiligheid ingezet. Ten eerste: het thema ‘Medicatieoverdracht bij opname en ontslag’. Hierbij inventariseert een apothekersassistente het actuele medicatiegebruik van de patiënt bij opname en bij ontslag. Het tweede thema betreft de verbetering van de veiligheid van ‘High Risk Medicatie’. Dit laatstgenoemde thema berust in het JBZ op drie pijlers: 1. het voor toediening gereedmaken van parenteralia door verpleegkundigen. 2. het toedienen van parenterale geneesmiddelen. 3. het voor toediening gereedmaken van parenteralia door de ziekenhuisapotheek (ondergebracht in een aparte projectgroep van de ZANOB). 9


Daarnaast heeft de ZANOB ook de geautomatiseerde geneesmiddelendistributie (Baxteren) in voorbereiding. De VAR participeert in de werkgroep Medicatieoverdracht JBZ en is bij het tot stand komen van het Plan van Aanpak betrokken geweest. Daarnaast volgt de VAR de ontwikkelingen van de overige projecten waaronder het VMS- thema ‘High Risk Medicatie’.

Functiedifferentiatie niveau 4-5/ reactie kaderbrief In juli 2012 ontving de VAR de kaderbrief 2013 met ombuigingsmaatregelen vanuit de Raad van Bestuur. Ten gevolge van overheidsmaatregelen en continu stijgende prijzen in zowel loon- als materiële lasten, is het noodzakelijk een pakket van ombuigingen door te voeren die door de gehele organisatie gevoeld zullen worden. In relatie tot de kostenbeheersing wordt in de kaderbrief een relatie gelegd met de functiedifferentiatie niveau 4/5. Dit wordt als volgt beschreven: In 2013 beschikt de Poort- RVE/afdeling over een plan voor invoering van functiedifferentiatie in het kader van verpleegkundig leiderschap (niveau 4/5) en waar mogelijk voor andere functie in het kader van reduceren van personeelskosten. Huidige formulering doet concluderen dat functiedifferentiatie wordt ingezet als middel om personeelskosten te reduceren. Voor de VAR is functiedifferentiatie niveau 4/5 een middel om de kwaliteit en veiligheid van de verpleegkundige zorg te verbeteren, zoals beschreven in haar ‘Visie op de verpleegkundige professional’. Formulering zoals in de kaderbrief doet afbreuk aan de weg die we zijn ingeslagen ten aanzien van het loopbaanperspectief van de verpleegkundigen. Waarbij tevens uit STZ-benchmark ten aanzien van inzet personeel is gebleken dat het JBZ qua inzet van direct gebonden personeel in de zorg aan het bed, heel ruimhartig is. Eén van de verklaringen voor het in dienst hebben van meer verpleegkundigen zit onder andere in het feit dat het JBZ in verhouding met andere STZ-ziekenhuizen meer studenten opleidt. Ten aanzien van opleiden van student verpleegkundigen volgt een beleidsvoorstel vanuit de JBA in 2013.

De zorg verandert, het verpleegkundige beroep verandert mee Op het landelijk congres van Verpleegkundigen en Verzorgenden 2020 (V&V2020) zijn op 8 maart 2012 de nieuwe beroepsprofielen gepresenteerd. De complexere zorgvragen, de vergrijzing, het digitale tijdperk en andere trends in de gezondheidszorg leiden tot een veranderende zorgvraag. Om hieraan tegemoet te komen zal het aanbod van de zorg moeten meebewegen. In 2011 is het project V&V2020 gestart met als doel invulling te geven aan de rol en de bijdrage van de verpleegkundige beroepsgroep aan deze veranderende zorg. Geconcludeerd werd dat een actualisering en opwaardering van het ‘beroepenhuis’ van verpleegkundigen en verzorgenden dringend noodzakelijk was.

10


Het resultaat van dit project is dan ook: een heldere toekomstvisie, vormgegeven in nieuwe beroepsprofielen voor de komende jaren. V&V2020 heeft gekozen voor twee niveaus van beroepsuitoefening voor de verpleegkundige beroepsgroep: de verpleegkundige (artikel 3 Wet BIG) en de verpleegkundig specialist (artikel 14 Wet BIG), met verschillende verantwoordelijkheden, bekwaamheden en bevoegdheden. Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten oefenen hun beroep uit op het gebied van de individuele gezondheidszorg. Daarnaast zijn er twee niveaus van beroepsuitoefening op het terrein van verzorging: de zorgkundige (artikel 34 Wet BIG; dit is een beroep op het gebied van de individuele gezondheidszorg) en de verzorgende/helpende (met primaire gerichtheid op wonen, welzijn en maatschappelijke dienstverlening)6 De VAR volgt deze ontwikkelingen nauw gezet en zal hier in de toekomst zeker over mee praten op regionaal en landelijk niveau. Tijdens het landelijk congres en later tijdens een regionaal congres, heeft de VAR een aantal verpleegkundigen afgevaardigd van verschillende afdelingen om hierbij aanwezig te zijn.

6

V & V 2020. Leren van de toekomst. Utrecht : V & V 2020, 2012

11


O

verige activiteiten

Een belangrijke taak van de VAR is het bijdragen aan de deskundigheidsbevordering van de verpleegkundige beroepsgroep. Dit doet de VAR door middel van het adviseren aan de Raad van Bestuur en in gesprek met de Jeroen Bosch Academie en Sociale zaken, maar ook door de beroepsgroep te informeren over belangrijke beroepsinhoudelijke ontwikkelingen, waar de verpleegkundigen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis mee te maken krijgen en door het uitdragen van de geformuleerde visie, zowel intern als extern.

Symposium verpleegkundig leiderschap: ‘Pak je rol’ Op 9 februari organiseerde de VAR een symposium ‘Verpleegkundig Leiderschap, pak die rol’. Directe aanleiding voor het symposium was de presentatie van het document ‘Visie op de verpleegkundige professional JBZ’ opgesteld door de VAR in opdracht van de Raad van Bestuur. In dit document staat de herziening en positionering van de verpleegkundige professional en verpleegkundige zorg in de organisatie centraal. Professionaliteit richt zich op kwaliteit, opleiding, deskundigheid, coördinatie, onderzoek en niet in de laatste plaats op verpleegkundig leiderschap.

Verpleegkundig leiderschap Vanuit verschillende invalshoeken werd verpleegkundig leiderschap tijdens dit symposium belicht. Allereerst gaf Gita Gallé aan wat binnen het Jeroen Bosch Ziekenhuis onder leiderschap wordt verstaan. Vervolgens legde Cynthia Vogeler, namens de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF), uit dat uit onderzoek blijkt dat meer autonomie voor de verpleegkundige leidt tot betere kwaliteit voor de patiënt en efficiënter werken. Ook Myriam Crijns, vertegenwoordiger van de beroepsgroep Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland, belichtte de diverse soorten leiderschap en met name het voor de verpleegkundige zo belangrijke 'vakinhoudelijke leiderschap’, leiderschap gebaseerd op en voortkomend uit de expertise/kennis van het eigen vak.

Aan het bed Na de pauze werden de aanwezigen door DirkJan Verbeek, voorzitter van de Raad van Bestuur van het Groene Hart Ziekenhuis, uitgenodigd na te denken over het herzien van de driehoeksverhouding arts, verpleegkundige en patiënt, en met name de invloed van de invoering van de Resultaat Verantwoordelijke Eenheden (RVE’s) op deze driehoeksverhouding. Met een aantal prikkelende uitspraken gaf hij met name stof tot nadenken: de hoogst opgeleide verpleegkundige moet ‘aan het bed’ (en niet achter een bureau), de verpleegkundige is spil in de driehoek met patiënt en arts (dus de verpleegkundige is de baas op de verpleegkundige afdeling), regeltaken en niet-verpleegkundige administratieve taken anders oplossen, vertegenwoordiging van de verpleegkundige in het RVEmanagement en uiteraard een passende FWG inschaling en waardering.

12


SABAR Bernice Theeuwes, kinderarts JBZ, gaf een presentatie over communicatie op basis van de SABARmethode (Situatie, Achtergrond, Beoordeling, Aanbeveling en Repeteer). Verpleegkundigen kunnen door deze methode toe te passen in de communicatie met dokters duidelijk hun rol pakken in het verbeteren van de veilige zorg voor patiënten. De SABAR methode noopt tot gestructureerd denken en stelt de verpleegkundige in de gelegenheid de situatie te beoordelen en een aanbeveling te doen aan de dokter.

Flexibel inzetbaar Afsluitende spreker was Tamara Schalken, leading lady van de VAR en op 12 januari 2012 benoemd tot ‘Florence Nightingale 2011’. In een gepassioneerd betoog nam Tamara de aanwezigen mee in haar droom en toekomstvisie: de flexibel inzetbare deskundige verpleegkundige. Het visiedocument geeft duidelijk aan wat er nodig is voor die droom: goede opleidingsmogelijkheden, duidelijke loopbaan mogelijkheden en taakverdeling voor niveau 4 en 5 verpleegkundigen. De oproep van Tamara aan de aanwezigen/de verpleegkundigen om initiatieven te nemen en vooral je rol te pakken, werd met applaus beloond. De VAR kijkt terug op een zeer geslaagd symposium, mede dankzij de interessante sprekers , het grote aantal deelnemers en de waardering door deelnemers uit de enquête.

VARiatie en nieuwsberichten van de VAR op het JBZ-net In 2012 heeft de VAR meerdere malen een bericht op het JBZ-net geplaatst zoals o.a.:

De nieuwe beroepsprofielen voor verzorgenden en verpleegkundigen Op 8 maart 2012 werden door de Stuurgroep V&V 2020 tijdens een landelijk congres de nieuwe beroepsprofielen aan minister Schippers van VWS en aan V&VN gepresenteerd. Voor de VAR een belangrijke mijlpaal, omdat de nieuwe profielen goed aansluiten bij de 'Visie op de verpleegkundige professional' die de VAR in 2010 heeft ontwikkeld en die inmiddels concreet tot uitwerking komt in ons eigen huis. De profielen horen bij de visie op de toekomst, maar houden NIET in dat er in de BIG - status van de huidige, zittende verpleegkundige een verandering komt. In het beleidsplan van de VAR is echter al opgenomen dat er een duidelijk onderscheid tussen de huidige niveau 4 en 5 verpleegkundigen uitgewerkt wordt. Het JBZ krijgt een duidelijk functiehuis voor alle verpleegkundigen, en een loopbaanperspectief met zowel horizontale als verticale opleidingsmogelijkheden. Voor de kwaliteit van zorg en van arbeid is het noodzakelijk om een onderscheid in functies te relateren aan de opleiding.

Patiëntgericht, patient empowerment, patiëntvriendelijk, patiënt als partner Tamara Schalken werd getriggerd door de woorden patient empowerment wat naast alle herkenbare zaken in het jaarplan 2013 werd vermeld. ‘Behandel de patiënt zoals jezelf behandeld wilt worden’ is één van de dingen die zij zichzelf voorhoudt’. 13


Met betrekking tot ‘patient empowerment beveelt zij eenieder het boekje ‘De patiënt als partner’ (de zoektocht van het UMC St Radboud, onder redactie van Lucien Engelen, Bohn Stafleu van Loghum, Houten 2012) aan. Het is een goed leesbaar boekje met enkele opvallende zinnen:

De ziekte is van de patiënt, de ziekte is niet voor de zorgprofessional In de praktijk werken we vaak nog te hard voor de patiënt, maar te weinig met de patiënt De ideale situatie is dat je met de patiënt samen inschat tot hoever hij wil en kan gaan in de medebehandeling van zijn aandoening Als je zegt dat je als zorgverlener de patiënt als partner beschouwt, geldt dat natuurlijk ook voor je collega’s

Ook het inspirerende filmpje van Bas Bloem (www.youtube.com/watch?v=LnDWt10Maf8) laat goed zien wat patiëntparticipatie inhoudt.

14


Night Fever Event ‘Fitter door de nacht’

Van 17 op 18 april organiseerde de VAR in samenwerking met NU’91, beroepsorganisatie van de verpleging en verzorging, een ‘Nightfever Event’ De zorgverlening in het ziekenhuis is een 7 x 24 uurs-activiteit. Om continu kwaliteit van zorg te kunnen bieden, is alertheid van groot belang. Met name het werken in nachtdiensten geeft een verstoring van het bioritme en de alertheid. Verpleegkundigen van de avond- en nachtdiensten werden in een feestelijke entourage ontvangen met een drankje en vers fruit. Er werd informatie verstrekt over hoe je in de nachtdienst fitter de nacht door kunt komen. In roze goodiebags werden door medewerkers van NU’91 tips, trucs en gadgets meegegeven voor een fittere nacht. Op twee momenten was er sprake van een prijsvraag, degene die de beste 5 tips kon benoemen kreeg een presentje. Rond middernacht kwam aan dit gedeelte van de avond een einde. Vanaf 3 uur werd dit evenement voortgezet door koolhydraatrijke maaltijden uit te delen aan alle nachtdiensten op dat moment werkzaam in het JBZ. Alle leden van de Raad van Bestuur, medewerkers vanuit de Jeroen Bosch Academie7 en de VAR hebben allen hun vrijwillige bijdrage geleverd om van het Event een succes te maken. De VAR kan op basis van de reacties concluderen dat ook de medewerkers het Event, met name de maaltijd waardeerden.

7

Jeroen Bosch Academie: JBA

15


Verpleegkundigen en andere zorgprofessionals letterlijk in beeld

Maandag 14 mei stond het JBZ in het teken van de ‘Dag de Gezondheidszorg’. De VAR riep alle verpleegkundigen en andere zorgprofessionals op om gezamenlijk in uniform op de foto te gaan en daarmee de grootste beroepsgroep hiermee zowel letterlijk als figuurlijk in beeld te brengen. Verpleegkundigen en andere zorgprofessionals mogen trots zijn op hun beroep. Ruim honderd medewerkers gaven gehoor aan deze oproep.

STZ-netwerk en overige netwerken Het afgelopen jaar is de VAR door een aantal ziekenhuizen benaderd met adviesvragen die verband hadden met verpleegkundig beleid, kwaliteit en veiligheid van verpleegkundige zorg. De vragen hadden een duidelijke relatie met ‘de Visie op de verpleegkundig professional’ die op internet geplaatst was en beschikbaar is voor externe VARren Ziekenhuizen die de VAR om advies hebben gevraagd en/of op werkbezoek zijn geweest: AZ Damiaanziekenhuis (Oostende), Bernhoven Oss, Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) Nijmegen, Kennemer gasthuis Haarlem, Medisch Centrum Leeuwarden (MCL), Medisch Centrum Alkmaar (MCA), Rode kruis Ziekenhuis Beverwijk, Spaarne Ziekenhuis Heemstede, St.Antoniusziekenhuis Nieuwegein, St.Elizabeth Ziekenhuis Tilburg, Zorg boog Helmond, Zuwe hofpoort Woerden.

16


maart Voor een promotieonderzoek over innovaties op het gebied van personeel en organisatie in STZ ziekenhuizen sprak de VAR met promovendus Judith vd Broek. Onderwerp van dit gesprek was functiedifferentiatie, met name het onderscheid tussen niveau 4- en 5 verpleegkundigen.

mei De VAR bezocht in mei de netwerkbijeenkomst V&VN van de VARren in Nederland. Deze bijeenkomst was gekoppeld aan een bezoek van het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) waar door het ministerie een programma was samengesteld over de ontwikkelingen in het verpleegkundig beroep en de rol van de VAR.

juni De VAR gaf op 1 juni tijdens een STZ-leiderschapsbijeenkomst een presentatie over Verpleegkundig Leiderschap (JBZ) en de relatie met 5 jaar veiligheidsmanagementsysteem. Op 6 juni sprak de VAR met de STZ hervisitatiecommissie. Tijdens deze visitatie heeft de VAR gesproken over evidence based werken, verpleegwetenschappelijk onderzoek en deelname aan het Global Centre for Nursing Executives, dat deel uitmaakt van de Advisory Board. Het was voor de eerste keer dat de visitatiecommissie sprak met een VAR en zij hebben het gesprek ervaren als een goede aanvulling bij de visitatie van het ziekenhuis.

november In navolging van de toelichting van het NANDA netwerk internationaal, is er in 2012 in Nederland een NANDA-netwerk opgericht waar de VAR een presentatie heeft gegeven over de organisatie en dossiervoering in het JBZ. In het kader van het elektronisch patiëntendossier netwerkt de VAR met andere ziekenhuizen over de verpleegkundige dossiervoering en de ontwikkelingen op dat gebied.

Advisory Board Company De belangrijkste doelstelling bij aanvang van het ABC lidmaatschap is het versterken van verpleegkundig leiderschap door de verpleegkundigen mogelijkheden te bieden om zelf evidence based en best practice verbetertrajecten in te zetten. In 2012 zijn verschillende activiteiten georganiseerd om gebruik en mogelijkheden van het lidmaatschap onder de aandacht te brengen. In januari gaf Amanda Siegel, adviseur ABC een presentatie in het auditorium over de Advisory Board en gebruik van de ABC website. Zij leidde de aanwezigen door de site en gaf tips hoe de database te gebruiken. Tijdens een inspirerende bijeenkomst in februari presenteerde mw. Joan Meadows, directeur ABC de resultaten van een internationaal onderzoek naar excellente ziekenhuizen. Aan de hand van veertien best practices liet zij zien hoe andere ziekenhuizen hun medewerkers weten te betrekken bij het verbeteren van de kwaliteit van zorg.

17


Het thema was ’accountability’. Accountability: Hoe bereik ik met mijn team onze kwaliteitsdoelstellingen op de afdeling/poli Mw. Joan Meadows, directeur ABC De aanwezige unithoofden en verpleegkundigen kozen vier ‘best practices’ die interessant en toepasbaar zijn voor de eigen afdeling. Hieronder volgt een korte beschrijving van de gekozen best practices . Personal Goal Creation: Voor elke medewerker persoonlijke doelstellingen formuleren op basis van kwaliteitsdoelstelling organisatie en afdeling, zodat medewerker meer betrokken wordt bij organisatiedoelstellingen. Dynamic Priority Board: o.l.v. unithoofd geeft het team prioriteiten aan t.a.v. kwaliteit van zorg op de afdeling. Deze prioriteiten worden op een duidelijk zichtbare plaats op de afdeling weergegeven. De prioriteiten worden regelmatig aangepast. Patient Impact Metrics: Impact van de meting is groter als (kwaliteits)resultaten niet in percentages worden weergeven, maar in het werkelijk aantal patiënten (indien mogelijk) dat is betrokken. Bijvoorbeeld: 1e kwartaal 11 patiënten gevallen i.p.v. het meer onpersoonlijke ‘5% valincidenten’. Joint Bedside Report: Dagelijkse verpleegkundige overdracht aan bed: veilig gevoel voor patiënt en verpleegkundige. De patiënt wordt betrokken bij de overdracht en weet welke verpleegkundige de zorg overneemt. De verpleegkundige kan patiënt direct klinisch beoordelen en kan verpleegkundige interventies bespreekbaar maken

Aan het einde van de bijeenkomst kozen de aanwezige unithoofden en verpleegkundigen vier best practices die interessant en toepasbaar zijn voor de eigen afdeling. In het kader hiervan wordt een korte beschrijving gegeven van de gekozen best practices . Voor zover bekend zijn er enkele tools die vanuit ABC worden aangereikt ter verbetering van de zorg aan bed, ook daadwerkelijk geïmplementeerd (bijvoorbeeld ‘dynamic priority board’ en ‘joint bedside report’)

JBZ-Leerplein De VAR heeft bij de JBA haar bezorgdheid geuit omtrent het deskundigheidsniveau van de verpleegkundigen in relatie tot kwaliteit van zorg. In toekomst worden medewerkers meer en meer ingezet op basis van kwaliteit (flexibiliteit). Wanneer kwaliteit leidend is zullen specifieke eisen nodig zijn ten aanzien van de deskundigheid van de (flexpool)medewerkers. Het karakter van het specialisme is bepalend voor de intensiteit en de inhoud van deskundigheidsbevordering. Het leerplein biedt de medewerkers en het unithoofd volledig inzicht in het deskundigheidsniveau/opleidingsplan van de verpleegkundigen. Ook biedt het de mogelijkheid een online portfolio op te bouwen. De JBA acht de verpleegkundigen zelf verantwoordelijk voor het eigen kennisniveau. De VAR heeft de JBA (mondeling) geadviseerd het kennisniveau bij de medewerkers ten aanzien van de mogelijkheden van het leerplein te vergroten. In 2013 plant de JBA een ‘tournee’ langs de verpleegafdelingen om het leerplein te promoten.

18


Verpleegkundig wetenschappelijk onderzoek In 2011 heeft de afronding plaatsgevonden van de Beleidsnotitie verpleegkundig onderzoek 20112013. Deze beleidsnotitie beschrijft de opzet van verpleegkundig onderzoek in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. In 2012 is er een start gemaakt met de uitvoering van dit beleid. De VAR wil evidence based werken zoveel mogelijk stimuleren. Door verpleegkundig handelen waar mogelijk te baseren op de beste evidence wordt de kwaliteit van zorg bevorderd. Een cultuur van kritisch denken op het eigen handelen door verpleegkundigen, zal dit ondersteunen. In 2012 heeft de VAR de kenniskring wetenschappelijk onderzoek opgericht. Naar aanleiding van een inventarisatie via intranet hebben verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten zich aangesloten. Deze groep bestaat uit verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten binnen het JBZ die geïnteresseerd zijn in het doen van onderzoek of kennisvalorisatie. In samenwerking met professionals in de organisatie heeft de eerste bijeenkomst plaatsgevonden. Wat verstaan we in het JBZ onder verpleegkundig onderzoek, wat hebben we nodig? Bezoek aan andere ziekenhuizen en deelname aan het Landelijke STZ-netwerk verpleegkundig onderzoek hebben een bijdrage geleverd

Verpleegkundig Specialisten

8

Sinds enkele jaren zijn in het JBZ in toenemende mate verpleegkundig specialisten (VS) werkzaam. Dit betreft een ‘nieuwe professional’ in het JBZ. Een VS is een op HBO-master niveau opgeleide verpleegkundige die de erkende vervolgopleiding tot Master in Advanced Nursing Practice met goed gevolg heeft doorlopen en ingeschreven staat in het specialistenregister artikel 14 van de Wet BIG en voldoet aan de eisen zoals die zijn gesteld in het Algemeen Besluit Specialismen Verpleegkunde. De VS gaat individuele behandelrelaties aan met een vast omgeschreven groep patiënten. In de praktijk betekent dit dat de VS medische en verpleegkundige zorg gecombineerd aan kan bieden. De VS staat anders dan de verpleegkundige, met haar ene been in de wereld van de verpleegkunde en met haar andere been in de medische wereld. In het najaar van 2012 zijn de eerste stappen gezet in aanloop tot het oprichten van een formele vakgroep VS. De vakgroep in oprichting, bestaande uit vijftien verpleegkundig specialisten, met een vertegenwoordiging van VS die ziekenbreed werkzaam zijn in verschillende specialismen. De belangrijkste doelstelling van de vakgroep is het profileren en positioneren van de functie VS in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Om die reden is een meerjaren strategisch beleidsplan (2013-2016) en huishoudelijk reglement ontwikkeld. Daarnaast wil de vakgroep in oprichting de intercollegiale overlegstructuur, samenwerking en ondersteuning bevorderen van de VS onderling. Op deze wijze willen zij zich tot een deskundige (vak)groep formeren. Om slagvaardig te handelen en te structureren gaat in 2013 een voorstel naar de Raad van Bestuur om de vakgroep formeel te benoemen. Vanuit die goedkeuring zal vervolgens een dagelijks bestuur benoemd worden in 2013 bestaande uit vier leden te weten: een voorzitter, vicevoorzitter 19

8

Verpleegkundig Specialist(en): VS


afvaardiging VS VAR en één lid. De VVS9 gaat hierbij formeel samenwerken met een adviseur. Zij participeert in de Centrale Opleidings Commissie (COC) en is manager van de JBA. Onder het dagelijks bestuur gaat een aantal werkgroepen functioneren. De bestuursleden worden aangesteld voor een periode van drie jaar met mogelijkheid van herbenoeming voor nogmaals een periode van drie jaar.

Lagerhuisdebat ‘Patiëntgerichtheid in het JBZ’ ‘De patiënt is een serieuze gesprekspartner maar de verpleegkundige bepaalt uiteindelijk wat er gebeurt’?! Op 24 oktober organiseerde de JBA voor 3e jaars HBO-V studenten een themamiddag over ‘Patiëntgerichtheid in het JBZ’. Eén van de interactieve programmaonderdelen was een Lagerhuis debat, waarin de studenten met elkaar discussieerden over de betekenis van het thema patiëntgerichtheid in de praktijk. Onder leiding van VAR-bestuurslid Riëtte Koekkoek debatteerden studenten met elkaar aan de hand van een aantal uitdagende stellingen. De eerste stelling luidde: ‘Patiëntgerichtheid, betekent dat je iemand verpleegt zoals je zelf verpleegd wilt worden’. Is dat altijd de goede uitgangsgedachte? Wil iedereen op dezelfde wijze behandeld worden? Heeft iedereen wel dezelfde behoeften of wensen? Kunnen we wel op alle individuele behoeften ingaan? Beschouwen we de patiënt als een serieuze gesprekspartner? Waar blijkt dat dan uit? Tijdens de discussies rond de verschillende stellingen werd wel duidelijk dat je als zorgverlener van de patiënt moet uitgaan en niet van jezelf. Dit betekent dat je in gesprek moet met je patiënt om te achterhalen wat zijn/haar zorgbehoeften zijn. Het was een enerverend gebeuren met pittige en soms hilarische discussies, waarbij de studenten werden uitgedaagd een mening te vormen over de invulling patiëntgerichtheid in hun dagelijkse praktijk.

Lunchgesprek met Paul Levy: ‘We care …’ , kwaliteitsverbetering bottom up organiseren Van 5 tot en met 12 november 2012 bezocht Paul Levy voor de tweede keer dit jaar het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Paul is een pionier op het gebied van ziekenhuisveiligheid en transparantie en jarenlang CEO geweest van het Beth Israel Deaconess Medical Center in Boston. Levy leverde die week o.a. een bijdrage aan de module ‘Procesoptimalisatie’ van het JBZ, ‘Management Developmentprogramma’ voor unithoofden. Ondanks het drukke programma was er gelegenheid voor een informele ontmoeting met de VAR. Op uitnodiging van de VAR waren hierbij tevens twee kwaliteitsmentoren aanwezig. Tijdens het lunchgesprek met de VAR ontstond een geanimeerde discussie over de wijze waarop kwaliteitsverbetering bottom up tot stand kan komen en de cruciale rol van de unithoofden hierin. Enerzijds moet het unithoofd het team coachend begeleiden om verbeter initiatieven te ontplooien en anderzijds moet hij/zij de verbinding zoeken met collega unithoofden om samen op te trekken waar mogelijk. Levy adviseert om binnen de organisatie meer gestructureerd tot gezamenlijke verbetervoorstellen te komen. Dit vergroot de kans op succes. 9

VVS : Vakgroep Verpleegkundig Specialisten

20


Ook de specifieke rol van de VAR kwam ter sprake en Levy stelde hierbij een aantal gerichte vragen over de werkwijze van de VAR. Hij benadrukte hierbij het belang van bottom up werken, vanuit de vragen van de verpleegafdelingen. Het was een inspirerende en leerzame ontmoeting waarbij de VAR werd uitgedaagd eigen werkwijze kritisch te beoordelen en nieuwe stappen te ondernemen.

21


Bijlage:

A

lgemene informatie over de VAR

VAR Bestuur en toetreding VAR? Sinds november 2001 bestaat er in het Jeroen Bosch Ziekenhuis een Verpleegkundig Adviesraad of kortweg: VAR. De VAR richt zich specifiek op verpleegkundige vraagstukken en zijn belangrijkste taak is het adviseren van de Raad van Bestuur over beleidszaken, die gevolgen hebben voor de verpleegkundige zorg in het JBZ. Sinds oktober 2012 is het VAR bestuur versterkt met de toetreding van Britt van Merriënboer, verpleegkundig specialist oncologie. Heleen Mulder heeft het VAR-bestuur in 2012 verlaten. Het hoofddoel van de VAR is het bewaken en optimaliseren van de kwaliteit van de verpleegkundige zorg in het JBZ.

Organisatie en werkwijzen Bestuur De VAR bestaat vanaf 2011 uit een VAR-bestuur van 4-6 leden ondersteund door de ambtelijk secretaris, een VAR-secretariaat en een VAR-beraad. Dit beraad is een klankbordgroep van verpleegkundigen. Deze VAR-bestuursleden zijn allen verpleegkundigen, die op verschillende niveaus en functies werkzaam zijn in het JBZ. Elk bestuurslid draagt de verantwoordelijkheid voor een specifiek aandachtsgebied. De taken van het bestuur zijn de volgende: verantwoordelijk voor aansturen beraad en werkgroepen verantwoordelijk voor beleidsplan en jaarplan contact onderhouden met gesprekspartners van de VAR adviesaanvragen afhandelen, in overleg met Beraad

VAR-Beraad Zoals bovengenoemd vermeld wordt het VAR-bestuur bij haar taak ondersteund door het VARberaad. Het VAR-beraad adviseert het VAR-bestuur, signaleert knelpunten, de beraadsleden nemen deel aan projecten werkgroepen etc. In 2012 telde het VAR-beraad 15 actieve leden. Deze VAR-beraadsleden worden geïnformeerd over ontwikkelingen in de VAR en het JBZ. Ook is het VAR-beraad een belangrijke plek om ervaringen I


te wisselen en te leren van elkaars werkwijze en oplossingen. Het beraad is opgericht om meer input te krijgen van de verpleegkundigen van de werkvloer voor advisering en om een zo breed mogelijk draagvlak te creëren voor de uit te brengen adviezen. Alle (student)verpleegkundigen, werkzaam in het JBZ, kunnen zich voor dit beraad aanmelden. Het streven is om uit elk unit minstens 1 verpleegkundige als vertegenwoordiger in het Beraad te hebben. In 2012 is een terugloop van de deelname door VAR-beraadsleden geconstateerd. Besloten werd meer bekendheid te geven aan het VAR-beraad ten einde nieuwe potentiële beraadsleden te kunnen werven. In december 2012 is door het VAR-bestuur tijdens een ‘ontbijtsessie voor unithoofden’ bekendheid gegeven aan het VAR-beraad. Tevens is een korte enquête gehouden onder de unithoofden waarin hun teamvertegenwoordiging in het VAR-beraad werd getoetst, eventuele belemmeringen in het afvaardigen van VAR-beraadsleden en hun verwachtingen werden gepeild. Deze acties hebben geleid tot een extra aanmelding van 9 verpleegkundigen bij het eerstvolgende VAR-beraad.

Bijeenkomsten Beraad Het Beraad komt 1 keer per zes weken bijeen. Tijdens deze bijeenkomsten worden eerst de algemene zaken besproken waar de VAR zich op dat moment mee bezig houdt. Het tweede uur wordt besteed aan een specifiek thema. Thema’s die in 2012 aan bod kwamen, waren: medicatieveiligheid, waaronder ‘Voor Toediening Gereed Maken’ (IV- medicatie bereiden door apothekersassistenten) en ‘ Medicatieverificatie bij opname en ontslag’ I-portal en documentenbeheer evaluatie Afschaffen van de ‘zorgzwaartemeting ‘ ervaringen nieuwe versie VOS project Compass Risico’s avond- nacht- en weekenddiensten Screening overleden patiënten ‘Move your DOT’ Reanimatiebeleid in het JBZ De bevindingen en werkzaamheden van de werken projectgroepen worden tijdens het overleg van het VARbestuur indien nodig, teruggekoppeld.

Taken van de VAR

Gevraagd en ongevraagd adviseren over beleid, met betrekking tot de verpleegkundige zorg en het beroepsprofiel van de verpleegkundigen en verzorgenden. De VAR adviseert primair de Raad van Bestuur, maar richt zijn adviezen zo nodig ook aan anderen in het JBZ, zoals commissies en managers. Bijdragen aan de deskundigheidsbevordering van de verpleegkundige en verzorgende beroepsgroep. Een voorbeeld hiervan is het organiseren van themabijeenkomsten. Signaleren en onder de aandacht brengen van specifieke knelpunten in de verpleegkundige zorg en hier zo nodig over adviseren. Signaleren en bestuderen van verpleegkundige ontwikkelingen,zowel nationaal als internationaal, en hier zo nodig over adviseren. Adviseren over de kwaliteitseisen met betrekking tot de verpleegkundige zorg. Bevorderen van de samenhang van de verpleegkundige zorg tussen de verschillende verpleegafdelingen, clusters (RVE’s) en locaties. II


Vergaderingen Het bestuur komt in de nieuwe organisatie één keer in de twee weken voor een overleg van twee uur bijeen. Bij deze vergaderingen worden de lopende zaken besproken. Daarnaast hebben de bestuursleden nog 7 uur per week om hun eigen taken gerelateerd aan de specifieke aandachtsgebieden uit te voeren.

Afvaardiging in werkgroepen en commissies JBZ Ook in 2012 heeft de VAR geparticipeerd in werkgroepen of commissies in het JBZ. De criteria voor deelname zijn: raakvlakken met de verpleegkundige zorg, de benodigde tijdsinvestering voor deelname en deelname past binnen het beleids- en activiteitenplan van de VAR. De VAR participeerde in 2012 in de volgende ziekenhuiscommissies: Stuurgroep Duidelijk Beter10 Adviesgroep EPD zorglogistiek verpleegkundig dossier Werkgroep ABI Medicatieoverdracht JCI Stuurgroep Projectgroep EPD Platform Verpleegkundig leiderschap

Afvaardiging in commissies buiten het JBZ Daarnaast participeert de VAR ook nog in externe commissies. Voor deelname hanteert de VAR dezelfde criteria als voor deelname aan interne commissies. Deze commissies zijn: STZ 11 leiderschapsnetwerk ten aanzien van het Veiligheidsmanagementsysteem STZ netwerk voor verpleegwetenschappelijk onderzoek NANDA Netwerk V&VN discussiegroep ontwikkelen VARcode 12

Overleg met de Raad van Bestuur In de regel is er ieder kwartaal overleg tussen de Raad van Bestuur en een afvaardiging van de VAR. In deze vergaderingen worden de adviezen van de VAR teruggekoppeld en wordt de VAR geïnformeerd over beleidsontwikkelingen in het JBZ. De VAR heeft in 2012 vier maal overleg gehad met de voorzitter van de RvB.

Overleg met de secretaris van de Raad van Bestuur De secretaris van de Raad van Bestuur en het dagelijks bestuur van de VAR hebben in de regel twee overleggen per jaar.

Overleg met de Raad van Toezicht Eenmaal per jaar vindt er gezamenlijk met de Raad van Bestuur een overleg plaats met de Raad van Toezicht. In 2012 heeft er eenmaal een overleg met de Raad van Toezicht plaats gevonden. 10

Duidelijk Beter is het strategisch beleidsplan van het JBZ dat gericht is op kwaliteitsverbetering van de patiëntenzorg. STZ: Stichting Topklinische Ziekenhuizen 12 VARcode: gedragsregels voor een succesvolle VAR 11

III


Overig overleg In 2012 heeft (een delegatie van) de VAR overleg gehad met de managers van respectievelijk de stafafdeling Kwaliteit & Organisatie, de JBA en het cluster Sociale Zaken. De VAR heeft het afgelopen jaar regelmatig gebruik gemaakt van de expertise van stafafdeling Kwaliteit en Organisatie om de VAR adviezen goed aan te laten sluiten bij het huidige kwaliteitsbeleid van het Jeroen Bosch Ziekenhuis.

Overleg met overige medezeggenschapsorganen Ondernemingsraad Overleg van het bestuur van de VAR met het DB van de Ondernemingsraad (OR) vindt structureel 2 x per jaar plaats en daarnaast indien nodig ad hoc. Onderwerpen die tijdens het reguliere overleg met de OR besproken zijn onder andere: lopende adviesaanvragen, medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO), ombuigingsmaatregelen waaronder flexibilisering, het Verpleegkundig Oproepsysteem, voortgang projectgroep verpleegkundig leiderschap.

Cliëntenraad In 2012 heeft een delegatie van de VAR twee maal overleg gehad met het bestuur van de Cliëntenraad. Hierbij is o.a. gesproken over het palliatieve zorg bij allochtonen, rookbeleid, verpleegkundigen niveau 4 en 5, MTO, protocol hoofdbehandelaarschap, medicatie -overdracht, voorgenomen besluit RvB inzake accreditatietraject met behulp van JCI in relatie tot bezuinigingen.

Vereniging Medische Staf Het streven van het stafbestuur van de VMS en het dagelijks bestuur van de VAR is om ten minste vier maal per jaar bij elkaar te komen. In 2012 heeft er drie maal overleg plaatsgevonden tussen beide besturen. Bij deze overleggen zijn de volgende onderwerpen aan bod gekomen: Centrale Protocollen Commissie, Protocol Hoofdbehandelaarschap – Verantwoordelijkheidsverdeling, het IGZ- rapport ‘Risico’s in de avond- nacht en weekenddiensten’, ombuigingsoperatie JBZ, medicatieveiligheid, AMO en OOO-beleid.

IV


S

amenstelling VAR in 2012

Britt van Merriënboer, Ellen Nass ,Heleen Mulder, Sharon vd Ven,Riëtte Koekkoek,Tamara Schalken en Ella Oostenbruggen

Tamara Schalken, voorzitter Functie in JBZ:

Verpleegkundig coördinator afdeling Neurologie Cluster Hart, Long, Neurologie.

Aandachtsgebieden VAR:

Veiligheidsmanagementsysteem Notitie verpleegkundig onderzoek Visie met o.a. Functiehuis verpleegkundigen (niveau 4, 5 etc) Verpleegkundig Leiderschap Cijfers uitwijkpatiënten Kerngroep verpleegkundig proces in EPD Verhouding studenten, stagiaires en trainee Weblog BIG-registratie verpleegkundigen JBZ

Riëtte Koekkoek Functie in JBZ: Verpleegkundig coördinator afdeling MDL Cluster Interne Geneeskunde, Geriatrie en Reumatologie. Aandachtsgebieden VAR

Heleen Mulder

Visie met o.a. Functiehuis verpleegkundigen (niveau 4, 5 etc) Verpleegkundig Leiderschap Advisory Board International Protocol hoofdbehandelaarschap Medicatieveiligheid VTGM en geneesmiddelendistributie VAR beraad -

V


Sharon van de Ven Functie in JBZ: Studie afgerond:

Coördinator polikliniek geriatrie augustus 2012: ‘Master Zorgmanagement’ na onderzoek gedaan te hebben naar ‘Arbeidsflexibilisatie en prettig werken’?

Aandachtsgebieden VAR:

Notitie verpleegkundig onderzoek Visie met o.a. Functiehuis verpleegkundigen (niveau 4, 5 etc) Verpleegkundig Leiderschap Advisory Board International Service2Care IPortal Centrale Protocollencommissie Publiciteit Visie verpleegkundige professional Weblog

Britt van Merriënboer Functie in het JBZ Aandachtsgebieden VAR

Verpleegkundig specialist oncologie De rol van de verpleegkundige specialist Medicatieveiligheid JBZ- leerplein

Ella Oostenbruggen, ambtelijk secretaris Taken: Aandachtsgebieden VAR:

Beleidsvoorbereidende ondersteuning van de VAR, begeleiding van VAR-leden International Advisory Board Protocol Hoofdbehandelaarschap VOS Samenwerking VMS

Ellen Nass, secretaresse Taken:

Administratieve ondersteuning van de VAR-(bestuursleden) organisatie Bestuursvergaderingen (agenda, notuleren, voortgangsbewaking) Organisatie VAR-Beraad Aanspreekpunt VAR Beheer JBZ -net Organisatie VAR-activiteiten (bijv. overleggen, symposium)

VI

Verpleegkundige Adviesraad Jaarverslag 2012

Recommend Documents