Verkiezingsprogramma 2010-2014 ChristenUnie-SGP Heerde
INHOUD
Inleiding/voorwoord
2
1. Rol van de gemeente
4
2. Ruimtelijke ordening en wonen
11
3. Economische zaken
20
4. Welzijn, sociale zaken en zorg
23
5. Financiën
36
Tot besluit
38
Inhoudsopgave (in detail)
39
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
1
INLEIDING / VOORWOORD Beste burger van de gemeente Heerde, inwoner van Heerde, Wapenveld, Veessen, Vorchten, Hoorn en het hele buitengebied, op woensdag 3 maart 2010 worden er weer verkiezingen gehouden voor de gemeenteraad. Uw gemeenteraad. Wij hopen dat u gaat stemmen. Het is de moeite waard uw stem te laten horen. Omdat het gaat om zaken die juist voor u van belang zijn. Het gaat om úw leefomgeving, úw veiligheid, voldoende voorzieningen voor iedereen, goede wegen en fietspaden en - niet in de laatste plaats - gaat het ook om een aanvaardbaar belastingniveau. Voor deze en andere lokale zaken wil de ChristenUnie-SGP zich inzetten. Juist in moeilijke tijden willen wij als christelijk-sociale partij de handen uit de mouwen steken en ons inzetten voor u en voor onze gemeente. Dit doen we vanuit onze persoonlijke betrokkenheid bij onze samenleving en vanuit onze christelijke overtuiging. De ChristenUnie-SGP wil dat doen vanuit een bepaalde visie. Samengevat komt die visie erop neer, dat er bij het besturen van de gemeente blijvend aandacht geschonken wordt aan waarden en normen. Dat is de belangrijkste basisvoorwaarde voor een goed samenleven van burgers. Waarden en normen zijn het cement van onze samenleving. Daarom is het van belang waaraan die waarden en normen ontleend zijn. Voor de ChristenUnie-SGP is dat de Bijbel, het meest gelezen boek ter wereld. De Bijbel is het Woord van God, onze Schepper, een Boodschap voor alle mensen. In de Bijbel wordt een aantal basisrichtlijnen gegeven voor het dagelijks leven, die de tien geboden genoemd worden en als het ware een christelijk politiek programma in een notendop vormen. Dat programma heeft het welzijn van iedereen op het oog: iedere burger heeft er een plaats in. Kortom, een programma dat naar onze vaste overtuiging voorwaarde vormt voor de kwaliteit van onze gemeente. Om haar taken uit te kunnen voeren moet de overheid, de gemeente, met voldoende middelen uitgerust worden. Dat betekent echter tegelijkertijd dat op het gemeentebestuur een belangrijke verantwoordelijkheid rust. De gemeente mag van haar bewoners vragen zich aan de regels te houden die zijn vastgesteld, maar zij moet zelf ook het goede voorbeeld
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
2
geven. De overheid moet zichzelf aan die regels houden! Het gemeentebestuur moet consequent zijn en ook wel eens ‘nee’ durven zeggen tegen een burger of burgers. Dat alles komt de betrouwbaarheid en de geloofwaardigheid van de overheid ten goede. De burger moet staat kunnen maken op de gemeente. Het handelen van het gemeentebestuur moet ook redelijk zijn en uit te leggen aan de bewoners. Kortom, voor een goed functioneren van het gemeentebestuur is het van belang om als overheid betrouwbaar, geloofwaardig maar ook herkenbaar te zijn. Het gaat woensdag 3 maart om de kwaliteit van úw gemeentebestuur. Ú moet zich als burger thuis voelen in de gemeente Heerde. Hiervoor wil de ChristenUnie-SGP Heerde zich dan ook inzetten de komende vier jaren. Niet alleen, maar samen met u. Daarom: stem Stabiel en Betrokken. Stem ChristenUnie-SGP!
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
3
1. ROL VAN DE GEMEENTE 1.1
Trends en ontwikkelingen
De positie van de gemeente wordt steeds belangrijker. Het Rijk en de provincies decentraliseren allerlei taken naar het lokale bestuur. De vele en vaak nieuwe taken vragen om een goed toegerust ambtenarenapparaat en een efficiënte uitvoering. Mede daarom neemt Heerde deel aan gemeenschappelijke regelingen. Ook door de veiligheidsregio is de druk tot intergemeentelijke samenwerking toegenomen. De gemeente moet kunnen aantonen dat zij in staat is tot effectief en efficiënt handelen. Periodieke bestuurskrachtmetingen en allerlei benchmarks (onderlinge vergelijkingen tussen gemeenten) zijn hiervoor een goed instrument. Met de decentralisatie komen veel taken terecht op gemeentelijk niveau. Dat past bij de visie van de ChristenUnie-SGP. De gemeente staat het dichtst bij de burger en voor die zaken die bij uitstek de burger treffen is dit het beste niveau van uitvoering en verantwoording. Het Rijk moet daar ook voldoende middelen voor geven.
Daarom willen wij als ChristenUnie-SGP: -
De burgers in een vroeg stadium betrekken bij onze plannen. Hiervoor gebruiken we onze website en de publicaties in - onder andere de Schaapskooi.
-
U van harte welkom heten op de openbare vergaderingen van onze kiesverenigingen.
-
Dat Heerde deel neemt aan de bestuurskrachtmeting van de Gelderse gemeenten.
-
Een sobere overheid, zeker in een tijd van bezuinigingen, die ruimte geeft aan het particuliere initiatief.
-
Een goed gebruik van de gemeenschappelijke regelingen, waardoor de mogelijkheid om als gemeente zelfstandig te blijven groter wordt. De eigenheid van onze gemeente wordt zo gewaarborgd.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
4
1.2
De visie van de ChristenUnie-SGP
De overheid is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid. Maar burgers, zowel individueel en collectief, hebben een belangrijke rol. Overheid en burgers werken samen aan een veilige en leefbare samenleving, elk vanuit hun eigen verantwoordelijkheden. De overheid staat voor een duidelijke handhaving van waarden en normen. Vertegenwoordigers van de lokale driehoek (burgemeester, politie en justitie) hebben daarin elk hun eigen taak en zorgen voor een nauwe, efficiënte en doeltreffende samenwerking. Ook het voorkómen van normoverschrijdend gedrag is belangrijk. Handhaving en preventie dienen in evenwicht te zijn. Burgers zijn actief betrokken bij veiligheid op straat, in de wijk en in huis. Burgers zijn de oren en ogen van de politie. Overlastgevend en crimineel gedrag moet daarom blijvend gemeld worden bij de politie. Burgers spreken hun medeburgers aan op ongewenst en asociaal gedrag waarbij hun eigen veiligheid natuurlijk niet uit het oog mag worden verloren. De gemeente moet de inzet van de burgers en politie versterken door een of meer BOA’s (Buitengewoon Opsporingsambtenaar) in te zetten. Deze is het aanspreekpunt voor de burgers en zo een verlengstuk van de politie. Aanpak van probleemjongeren; hard als het moet, zacht als het kan. Voor de ChristenUnie-SGP kan er in Heerde geen sprake zijn van het gedogen van drugs, coffeeshops, drankketen, (illegale) prostitutie en andere situaties die veiligheidsrisico’s met zich meebrengen.
1.3
Met en voor de burger
Dienstbare overheid, verantwoordelijke samenleving In een goed functionerende gemeente is er een gezonde samenwerking tussen een dienstbare overheid en een verantwoordelijke samenleving. De gemeentelijke overheid van Heerde moet dan ook veel verantwoordelijkheid aan de burgers, organisaties en bedrijven kunnen geven. Dit betekent overigens niet dat de gemeente de verantwoordelijkheden over de schutting van de samenleving gooit. De gemeente blijft altijd beschikbaar en betrokken, zij ondersteunt waar nodig, stelt kaders en controleert op hoofdlijnen.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
5
De gemeente moet naar de burgers luisteren en communiceren De ChristenUnie-SGP is van mening dat de raadsleden nog meer met de inwoners in contact moeten komen en blijven. Ondanks de dualisering zijn raadsleden vaak teveel gericht gebleven op het bestuur. Niet alleen de discussie van raadsleden onderling, maar nog meer het gesprek tussen burgers en raadsleden zal gestimuleerd moeten worden. Er moet meer naar de bewoners geluisterd worden. Raadsleden zijn immers hun vertegenwoordigers. Natuurlijk binnen bepaalde kaders. Niet alles wat een burger wil, kan ook. Bij wensen van de bewoners moeten de gemeenteraad en het college alle belangen laten meewegen, ook de belangen van een minderheid. Voor de ChristenUnie-SGP is belangrijk dat besluiten niet strijdig zijn met de door God in de Bijbel gegeven regels. Ook belangrijk is dat het gemeentebestuur, zowel college als raad, zijn beleid toelicht en uitlegt. Goede en eerlijke voorlichting aan de burgerij is van belang voor de democratie in de lokale gemeenschap en bevordert het draagvlak voor het gemeentelijk beleid. De ChristenUnie-SGP is vóór interactieve beleidsvorming Interactieve beleidsvorming moet in een vroegtijdig stadium toegepast worden. Met andere woorden: laat de burgers vanaf het begin meepraten. De winst hierbij is dat draagvlak onder de bevolking gecreëerd wordt, zeker bij ingrijpende projecten. Ook kunnen de bijdragen van burgers bevorderlijk zijn voor de kwaliteit en effectiviteit van het bestuur. Voorwaarde is echter wel dat voorafgaande aan het proces van interactieve beleidsvorming naar de inwoners duidelijk moet worden gemaakt binnen welke kaders alles gebeurt. Duidelijke spelregels en randvoorwaarden moeten voorkomen, dat er verwachtingen gewekt worden, waaraan later niet beantwoord kan worden. Indien suggesties of ideeën van bewoners niet worden overgenomen, dan moet duidelijk gemotiveerd worden waarom dat niet gebeurt. De eindafweging is altijd de verantwoordelijkheid van de democratisch gelegitimeerde gemeenteraad. Bij interactieve beleidsvorming is goede procesbegeleiding onmisbaar. Interactieve beleidsvorming kan op veel verschillende manieren gebeuren, zoals voorlichtings- of inspraakbijeenkomsten, panels, interviews of actieve informatievoorziening naar de inwoners. De ChristenUnie-SGP wil naar u luisteren Raadsleden moeten met beide benen in de maatschappij staan. Ook de komende vier jaren wil de ChristenUnie-SGP nauwe contacten onderhouden met burgers, maatschappelijke organisaties en bedrijven. Door deze open opstelling willen de vertegenwoordigers van de ChristenUnieGEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
6
SGP in de Heerder gemeenteraad hun taak als volksvertegenwoordiger waar maken. De ChristenUnie-SGP wil naar u toekomen, maar uiteraard mag u als burger ook naar de ChristenUnie-SGP komen met uw vragen en uw wensen. Wees welkom!
1.4
De digitale gemeente
De toepassing en invloed van de informatie- en communicatietechnologie (ICT) gaat steeds verder in onze maatschappij. De ChristenUnieSGP is dan ook blij met de geheel vernieuwde gemeentelijke website. De ChristenUnie-SGP vindt het project Egem, digitalisering van de gemeentelijke dienstverlening en bedrijfsvoering, een goede ontwikkeling. Er moet echter wel rekening worden gehouden met groepen die geen gebruik willen of kunnen maken van digitale diensten. Het mag dus niet zo zijn dat bepaalde gemeentelijke diensten uitsluitend digitaal worden aangeboden.
1.5
De gemeentelijke organisatie
Er zijn voor de burger: slagvaardig en klantgericht Voor de ChristenUnie-SGP zijn kernwoorden voor de gemeentelijke organisatie slagvaardigheid en klantgerichtheid. Het meedenken met de klant in de goede zin van het woord voorkomt negatieve beeldvorming. De burger, de klant, hecht aan duidelijkheid en moet niet het gevoel hebben van het kastje naar de muur gestuurd te worden. Hierbij is het ook van belang dat onze inwoners binnen redelijke tijd antwoord krijgen op de door hen gestelde vragen. Ruimte voor gewetensbezwaren De ChristenUnie-SGP is van mening dat ambtenaren die op levensbeschouwelijke gronden bepaalde (al dan niet wettelijke) taken niet kunnen uitvoeren, die ruimte gegeven wordt. Dit geldt ook voor de (bijzondere) ambtenaren van de burgerlijke stand. Dezen dienen het recht te hebben om het sluiten van bepaalde vormen van 'huwelijk' die in strijd zijn met Gods geboden, te weigeren. Aanstaande bruidsparen dienen de mogelijkheid te hebben hun huwelijk te laten sluiten door een ambtenaar die uit principe uitsluitend huwelijken tussen een man en een vrouw sluit.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
7
De gemeente zou ernaar moet streven dat ook het geheel van ambtenaren van de burgerlijke stand - zeker ook de bijzondere ambtenaren van de burgerlijke stand - zoveel mogelijk een afspiegeling van de plaatselijke bevolking is.
1.6
Openbare orde en veiligheid
Samen werken aan orde en veiligheid Handhaving van de rechtsorde en het beschermen van de burgers (veiligheid) zijn kerntaken van de overheid. Criminaliteit, onleefbaarheid en onveiligheid moeten krachtig bestreden worden. Het is voor iedereen van belang dat er duidelijke regels bestaan en dat die ook gehandhaafd worden. Niet alleen de overheid is echter verantwoordelijk. Overheid, burgers, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties zullen zich samen verantwoordelijk moeten voelen voor de bevordering en handhaving van de veiligheid. De overheid kan het niet alleen, maar zal als geloofwaardig handhaver van wetten en regels moeten appelleren aan de verantwoordelijkheid van iedereen. Een leefbare publieke samenleving vraagt om een sterk normbesef bij overheden en bij burgers. De ChristenUnie-SGP wil het gemeentebestuur en de inwoners van de gemeente hierop aanspreken. De overheid vervult immers een voorbeeldfunctie. Bij het onderhouden en overdragen van waarden en normen is er vooral een opdracht voor gezinnen en scholen, maar ook voor kerken en andere maatschappelijke organisaties. De overheid moet daar oog voor hebben, moet dat mogelijk maken en waar nodig en mogelijk ook bevorderen. Politie De politiezorg is allereerst een lokale overheidszorg waar de burgemeester mee belast is. De gemeenteraad moet nauw betrokken worden bij alle zaken die de openbare orde betreffen. De raad moet invloed hebben op de totstandkoming van het jaarlijkse beleidsplan en de evaluatie daarvan. Ook zal periodiek onderzoek gedaan moeten worden bij de inwoners over de gevoelens van veiligheid en ook hoe men het politieoptreden ervaart (monitoring). In de beleidscyclus voor de sturing van de politie wordt, door tussenkomst van de burgemeester, de gemeenteraad op een zodanig moment betrokken, dat een daadwerkelijke beïnvloeding van het beleid mogelijk is. Daarbij wordt allereerst aandacht besteed aan de te behalen resultaten (kwaliteit en kwantiteit), maar de gemeenteraad ziet ook toe op de
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
8
wijze waarop de politie haar taak uitoefent in relatie tot de samenleving. Het gaat dan om factoren als bereikbaarheid, toegankelijkheid en burgergerichtheid. De politie zal zich weer meer daadwerkelijk op straat en in de wijken moeten vertonen (en niet uitsluitend in de auto!) zodat de politie de inwoners kent én de inwoners hun politie. De politie moet telefonisch altijd goed bereikbaar zijn. Brandweer De gemeenteraad dient zorg te dragen voor goed toegeruste en geoefende brandweerkorpsen. De brandweer moet ook veel aandacht geven aan preventie. Rampen moeten immers zo veel mogelijk voorkomen worden. De brandweer vervult een spilfunctie in de veiligheidsketen en moet daarvoor voldoende toegerust worden. De zorg voor goede opleiding is een vereiste om de kwaliteit van de inspectie (waaronder controleren van vergunningen), preventie en hulpverlening te garanderen. De ChristenUnie-SGP is voorstander van het in stand houden van twee volwaardige zelfstandige vrijwillige brandweerkorpsen, één in Heerde en één in Wapenveld. Hierbij zal samenwerking onderling en in de regio een steeds belangrijker plaats gaan innemen (clustervorming). Rampenbestrijding Een ander beleidsterrein dat ook de regelmatige aandacht van de gemeenteraad nodig heeft, is de rampenbestrijding. De ChristenUnie-SGP vindt dat het gemeentelijk rampenplan regelmatig geëvalueerd en geactualiseerd moet worden. Daarbij staan in ieder geval de volgende kernpunten centraal: organisatie, bestuurlijke samenwerking (ook de intergemeentelijke samenwerking), inventarisatie en analyse van risico’s, planvorming, opleiding, oefening en toezicht. Belangrijk is ook dat de gemeentelijke rampenbestrijding als het ware ‘tussen de oren’ zit. De afstemming tussen de hulporganisaties onderling vergt intensieve oefening om adequaat in te kunnen grijpen wanneer er sprake is van een ramp. Oefening is hierbij letterlijk van levensbelang. Handhaving en regelgeving De handhaving van de rechtsorde is één van de belangrijkste kerntaken van de gemeente. De bescherming van de burger staat daarbij voorop. Bij de uitvoering van die taak moet de gemeente zich als een geloofwaardige, rechtvaardige en vasthoudende rechtshandhaver opstellen. De burger moet bij de regelgeving en zeker ook bij de handhaving beGEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
9
trokken worden. Regels moeten door iedereen nageleefd en door de overheid gehandhaafd worden. Met handhaving staat of valt beleid. Daarom pleit de ChristenUnie-SGP voor een consequent handhavingsbeleid. De aanstelling van een inspecteur voor een deel van deze handhaving werpt reeds zijn vruchten af. De Heerder samenleving is gebaat bij een duidelijke Algemene Plaatselijke Verordening (APV), die regelmatig geactualiseerd wordt. Vrijheid en verantwoordelijkheid De ChristenUnie-SGP hecht sterk aan de grondwettelijk gewaarborgde vrijheden van de burger. Er zijn echter grenzen. De gemeente heeft ook de verantwoordelijkheid voor de handhaving van waarden en normen in het openbare leven. Vanuit de notie dat de overheid ingesteld is door God en in Zijn dienst staat, zal die overheid een eerbiediging van Bijbelse normen in de publieke ruimte moeten bevorderen. Overigens heeft iedereen zelf de verantwoordelijkheid anderen te respecteren en rekening te houden met de ander. Bij het houden van openbare samenkomsten en bij andere vormen van vrije meningsuiting moet de gemeente de openbare orde, zeden, verkeersveiligheid, volksgezondheid e.d. waarborgen. De gemeenteraad stelt daarvoor regels op. De gemeente moet ook zorgen voor rust en orde in de nabijheid van plaatsen waar godsdienstige of andere wettelijk geoorloofde samenkomsten worden gehouden. Zij benut alle mogelijkheden om de zondagsrust te waarborgen. Aan evenementen die deze rust dreigen te verstoren onthoudt het gemeentebestuur - binnen de grenzen van de wet - zijn medewerking. Het maakt ook geen gebruik van de wettelijke mogelijkheden tot openstelling van winkels op zondag. Het ambt van de overheid brengt voor het gemeentebestuur ook op het gebied van zeden verplichtingen met zich mee. Vloeken moet worden ontmoedigd en waar mogelijk bestreden. Reclame- en kunst-uitingen op openbare plaatsen die godslasterlijk, onzedelijk of kwetsend voor bepaalde groepen zijn, moeten door het gemeentebestuur zoveel mogelijk worden geweerd. Ook in dezen heeft de gemeente een voorbeeldfunctie.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
10
2. 2.1
RUIMTELIJKE ORDENING EN WONEN Trends en ontwikkelingen
Ruimte is een schaars goed. Wonen, industrie, landbouw en natuur strijden om een plekje op de Nederlandse kaart. De druk is niet overal even groot. Toch is het goed om na te denken over het ruimtevraagstuk. Nederland zal zich blijven ontwikkelen. Keuzes die we nu maken, zijn bepalend voor de leefomgeving van toekomstige generaties. Het gaat om een evenwichtige keuze tussen ecologie en economie. Met de nieuwe Wet ruimtelijke ordening is het primaat bij gemeenten komen te liggen; decentraal wat kan, centraal wat moet. Gemeenten moeten hun regierol in het ruimtelijke ordeningsbeleid oppakken. Op die manier kunnen zij vanuit de lokale samenleving sturing geven aan het ruimtevraagstuk, zowel kwantitatief als kwalitatief.
2.2
De visie van de ChristenUnie-SGP
Wij vragen aandacht voor de kwaliteit van onze leefomgeving. Lange tijd ging het bij ruimtelijke ontwikkelingen vooral om kwantiteit en dat was ook nodig; er moest gebouwd worden om tegemoet te komen aan de vraag naar - onder andere - huisvesting en bedrijventerreinen. De recente economische en demografische ontwikkelingen geven echter ruimte om te investeren in kwaliteit door: - te kiezen voor zoveel mogelijk behoud van het groene buitengebied; - verrrommeling van het buitengebied tegen te gaan; - extra aandacht te geven aan de openbare ruimte, aan duurzaam bouwen en levensloopbestendig wonen; - te bouwen voor de vraag. Het huisvestingsbeleid van de gemeente moet gericht zijn op verschillende doelgroepen. In het bijzonder noemen we de eenpersoonshuishoudens (ouderen, jongeren en alleengaanden), een groep die de komende jaren flink zal toenemen. Daarom willen we als ChristenUnie-SGP: -
Duurzaam bouwen. Dus bouwen met duurzame materialen, die op verantwoorde wijze geproduceerd en kwalitatief hoogwaardig zijn. Levensloopbestendigheid van een woning of wijk; mensen kunnen hun hele leven in hetzelfde huis blijven wonen, ongeacht hun om-
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
11
-
-
-
standigheden (echtpaar, gezin, ouderen, gehandicapt, zorgbehoevend etc.) Dat de mogelijkheid aanwezig blijft woningen zo aan te passen dat kinderen de ouders kunnen verzorgen, wanneer deze niet meer zelfstandig kunnen wonen. Het buitengebied een kwaliteitsimpuls geven en verrommeling tegengaan. Dat er een evenwichtige bouwmogelijkheid is voor de woonkernen, Heerde, Wapenveld, Veessen, Vorchten en Hoorn. Dat ‘eigen’ bewoners (met sociale binding aan de gemeente Heerde) voorrang krijgen boven woningkopers van buiten. Dit om de sociale samenhang in de dorpen en buurtschappen te bevorderen en te bewaren. Voorrang voor woningbouw voor jongeren en ouderen met doorstroommogelijkheden voor alle inwoners. Meer bouwmogelijkheden voor particulieren door uitgifte van bouwkavels.
Het gemeentelijk welstandsbeleid dient duidelijk en transparant te zijn. Ook de belangen en opvattingen van omwonenden en belanghebbenden moeten hierin betrokken worden. Bij nieuwbouw en verbouw zal zorgvuldige en harmonieuze inpassing in de bestaande omgeving de nodige aandacht behoeven.
2.3
Ruimtelijk beleid
Bestemmingsplannen Het bestemmingsplan is het juridische zwaartepunt van het ruimtelijke beleid. Met behulp van het bestemmingsplan moet de leefbaarheid van de gemeente Heerde worden bevorderd. Verschillende bestemmingsplannen zijn niet meer actueel. Er zal voortvarend verder gewerkt moeten worden aan actualisering van bestemmingsplannen. Bestemmingsplannen hebben naast ruimtelijke ordening tot doel bij te dragen aan een aangename leefomgeving. Dat wordt bereikt door aandacht voor een aantrekkelijke, passende en afwisselende bouw, voldoende groenvoorzieningen, behoud van historische en culturele elementen, recreatieve mogelijkheden en andere milieuaspecten. Bij nieuwe ontwikkelingen moet zoveel mogelijk aangesloten worden bij de bestaande infrastructuur.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
12
Een al te gedetailleerd bestemmingsplan komt de werkbaarheid van het bestemmingsplan op den duur niet ten goede. Bestemmingsplannen dienen flexibel en globaal van opzet te zijn. Inwoners moeten via een huis-aan-huisblad snel en goed geïnformeerd worden over de vaststelling van nieuwe bestemmingsplannen, wijzigingen van bestaande bestemmingsplannen, inspraak en het indienen van zienswijzen. Met inspraakreacties en ingediende zienswijzen bij de vaststelling of wijziging van een bestemmingsplan wordt zorgvuldig en gemotiveerd omgegaan. De gemeente houdt zich aan aangegeven en voorgeschreven termijnen. Wordt daarvan afgeweken, dan worden de inwoners daarover met een duidelijke motivatie geïnformeerd. Voor de rechtszekerheid van de burger en de geloofwaardigheid van de overheid is het van groot belang dat er goede controle is op de naleving van de bestemmingsplannen. De gemeente moet zich hierin een sterke overheid betonen, consequent en zonder aanzien des persoons. Plattelandsbeleid Belangrijke doelen van het plattelandsbeleid zijn sociale kwaliteit en welzijn, waarbij een evenwicht wordt gezocht tussen economische vitaliteit en ecologische kwaliteit. De plattelandseconomie kan alleen goed blijven functioneren als er een sterke verbreding plaatsvindt, zowel binnen de landbouwsector als in combinatie met bedrijvigheid uit andere sectoren (zoals recreatie en toerisme, verkoop van streekproducten, landschapsbeheer, zorgboerderijen). Voldoende en meer diverse werkgelegenheid levert een belangrijke bijdrage aan de sociale kwaliteit op het platteland en in dorpen. Het is belangrijk de zorgvoorzieningen in stand te houden, woon- en vervoersvoorzieningen te versterken en nieuwe passende functies aan het platteland toe te voegen. Landschaps- en groenbeleid Natuur heeft een zelfstandige waarde en moet daarom niet alleen beschermd, maar ook onderhouden en ontwikkeld worden. De gemeente Heerde kenmerkt zich door een zeer gevarieerd landschap, van het Veluwemassief tot de open IJsselvallei. Dit landschap is grotendeels ontstaan door menselijke activiteiten en is nog steeds in ontwikkeling. Uit cultuurhistorisch oogpunt zal de nodige aandacht geschonken moeten worden aan het behouden of herstellen van streekeigen landschapselementen als knotbomen, meidoornhagen en hoogstamboomgaarden. GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
13
Omdat deze elementen voor de eigenaars geen economische waarde meer vertegenwoordigen maar eerder een ‘last’ zijn, zal de gemeente een stimulerend beleid moeten voeren. Hierbij valt te denken aan ondersteuning van vrijwilligersgroepen die actief zijn op het gebied van landschapsonderhoud en weidevogelbeheer. Monumentale en waardevolle bomen dienen een specifieke bescherming te krijgen. Voor een effectieve inzet van die middelen zal zoveel mogelijk aangesloten moeten worden bij provinciale en landelijke subsidieregelingen. Om het landschapsonderhoud niet te frustreren zal er - onder voorwaarden - ontheffing moeten worden verleend voor het verbranden van snoeimateriaal. Een aantrekkelijk landschap draagt bij aan het woongenot van alle inwoners van de gemeente Heerde en is bevorderlijk voor recreatie en toerisme. Reclamebeleid De openbare ruimte (wegen, fietspaden, trottoirs, e.d.) is van ‘iedereen’. Iedere inwoner maakt daarvan gebruik en moet zich daar dan ook plezierig en ‘veilig’ voelen. Dat betreft niet alleen de verkeersveiligheid, maar zeker ook het reclamebeleid (lichtmastreclame, gevelreclame, reclame binnen gemeentelijke gebouwen, bushaltereclame, uitstallingsborden e.d.). De ChristenUnie-SGP is een voorstander van een sober reclamebeleid, dat vastgelegd is in een reclamenota. Voor de ChristenUnie-SGP zijn belangrijke aandachtspunten: de kwaliteit van de openbare ruimte, uitstraling van winkelcentra en bedrijfsterreinen, toegankelijkheid voor de minder valide burgers en het karakter van de reclame. De reclameuitingen moeten ook een duidelijke relatie hebben met het bedrijf waarop de reclameaanduiding betrekking heeft. Uitwaaiering in het openbaar gebied, evenals aantasting van het buitengebied, wordt daarmee voorkomen. De ChristenUnie-SGP is tegen snelwegreclame. De gemeente zal zich meer moeten inzetten om illegaal aangebrachte reclame zo snel mogelijk te (laten) verwijderen en de kosten hiervan te verhalen op het betreffende bedrijf of organisatie. Volgeplakte stroom-, pomp- en kabelkasten e.d. dragen sterk bij aan de verloedering van de omgeving. Omdat de reclame-uitingen op affiches, reclameborden e.d. steeds opdringeriger en meer shockerend worden, vindt de ChristenUnie-SGP dat het de taak van het gemeentebestuur is om, waar dat mogelijk is, begrenzend op te treden. Daarbij is de gemeente vooral aangewezen op privaatrechtelijke instrumenten (bijvoorbeeld het contract). Bovendien is het mogelijk vastgesteld reclamebeleid beter te handhaven. GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
14
Milieu Omgang met natuur en milieu speelt op heel veel beleidsterreinen. Daarom pleit de ChristenUnie-SGP ervoor om bij ruimtelijke planvorming, bij recreatie en educatie, groenbeheer, economische vraagstukken en vergelijkbare beleidsterreinen visie te vormen met oog op de langere termijn (gebiedsvisie 2025). Wij geloven dat de mens de schepping van de Schepper heeft ontvangen, om die te bebouwen én te bewaren. We hebben de natuur als het ware in bruikleen. Dat schept een grote verantwoordelijkheid. De volgende generaties, maar ook mensen die elders leven, ondergaan de gevolgen van onze manier van leven en ook van ons (milieu)beleid (of het ontbreken daarvan). Daarnaast dient de gemeente de waarde van de natuur zelf, waaronder ook de dieren, op het oog te hebben. De schepping bestaat niet alleen uit mensen. Samenleven, ook met dieren en met de natuur! Het Landschaps Ontwikkelings Plan is daartoe een eerste aanzet en dient te worden omgezet in uitvoering. De Nota Ruimte biedt lokale overheden meer vrijheid om gebieden een bouwbestemming te geven. Hoewel dit de gemeente meer mogelijkheden biedt, dient zij hier uiterst zorgvuldig mee om te gaan; het gevaar bestaat dat het landschap anders 'verrommelt' en er waardevolle natuur en landelijke gebieden verloren gaan. Door middel van het Landschaps Ontwikkelings Plan kan de gemeente zich inspannen om natuur en landschap te beschermen en verder uit te bouwen. Er zal voortvarend verder gegaan moeten worden met het afkoppelen van hemelwaterafvoer op het openbare rioolstelsel door middel van infiltratie en berging. Dit ontlast het rioolstelsel en de rioolwaterzuiveringsinstallatie en beperkt de vervuilende riooloverstorten. Ook helpt het verdroging te voorkomen. Bij nieuwbouw dient hemelwater zo veel mogelijk in de bodem geïnfiltreerd te worden in plaats van op het vuilwaterriool geloosd te worden. Sanering van de vervuilde bodem van het Apeldoorns Kanaal dient een hoge prioriteit te krijgen: schoon grond-, zwem- en viswater is voor de bevolking van de gemeente Heerde van wezenlijk belang. Het weer bevaarbaar maken kan een extra dimensie geven aan de recreatie in de regio en een impuls aan de middenstand.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
15
Straatvervuiling moet actief tegengegaan worden door boetes. Bureau HALT kan wellicht vuilopruimers 'leveren' in het kader van een alternatieve straf. Een bron van veel ergernis is vervuiling van de openbare ruimte met hondenpoep. Hondenbezitters zijn - ook moreel - verplicht dit zelf op te ruimen. Handhaving blijkt en blijft noodzakelijk. Afvalinzameling De gemeente heeft een voorbeeldfunctie als het gaat om het beperken van afval. Zij moet een sober beleid voeren en niet vooropgaan in de huidige wegwerpcultuur. De gemeente moet haar burgers de mogelijkheid bieden het afval zoveel mogelijk gescheiden aan te bieden. Bij de bewoners van het buitengebied moet groente-, fruit- en tuin- (gft-)afval op afroep opgehaald worden. Het inzamelen van plastic afval vinden we als ChristenUnie-SGP een positieve ontwikkeling, als dit geen nadelige financiële gevolgen oplevert. ROVA en Kringloopcentrum Stilema vervullen een belangrijke taak bij de inzameling, recycling en hergebruik van afval en herbruikbare goederen. Naast de mogelijkheid het klein chemisch afval (kca) aan te bieden op een vaste locatie in de gemeente, dient het kca in de woonkernen ook opgehaald te worden door middel van een chemokar. Goede informatievoorziening in dezen blijft belangrijk. De gemeente dient zich te blijven inspannen om een zo hoog mogelijke prijs te realiseren voor het oud papier dat wordt ingezameld door clubs, verenigingen, scholen en kerken. Natuur en openbaar groen Aan het groenonderhoud mogen best hoge eisen worden gesteld. Niet regelmatig of ronduit slecht onderhoud van groen levert niet alleen een rommelig straatbeeld op, maar ook een ontevreden burger. Bij de aanleg en vervanging van openbaar groen zullen aspecten als onderhoudsbehoefte en landschapswaarde zwaar moeten wegen. Buitenspeelruimten en speelmogelijkheden Er is een duidelijk verband aangetoond tussen het aantal uren buiten spelen en de mate van overgewicht bij kinderen. Kinderen die regelmatig in een natuurlijke omgeving spelen hebben een betere conditie en blijken een beter sociaal gedrag te vertonen. De gemeente heeft hierin een grote verantwoordelijkheid. Dit pleit bijvoorbeeld ook voor een meer kindvriendelijke woonomgeving: meer autoluwe straten, woonerven, beperking van de maximum snelheid én handhaving daarvan, geen hondenpoep op de stoep, etc. GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
16
Bij de inrichting van de openbare ruimte mag het kind niet het kind van de rekening zijn: er moeten voldoende buitenspeelruimten en speelmogelijkheden zijn. In de door de ChristenUnie-SGP bepleite beschrijving van de kwaliteit van de woon- en leefomgeving in de tekst van het bestemmingsplan moet aan dit onderwerp zeker ook voldoende aandacht geschonken worden. Dit voorkomt ook dat het aantal vierkante meters buitenspeelruimte te gemakkelijk opgeofferd wordt aan - bijvoorbeeld - de aanleg van parkeerplaatsen. Om enige structuur in het onderhoud en de aanschaf van speeltoestellen voor kinderen aan te brengen, is de opstelling van een plan voor de aanschaf en het onderhoud van kinderspeeltoestellen gewenst. Het oprichten van speeltuinverenigingen en het actief betrekken van deze verenigingen bij de realisatie, het beheer en het onderhoud van de speelplekken, wordt door het gemeentebestuur gestimuleerd.
2.4
Grondbeleid en voorkeursrecht gemeenten
Ook het grondbeleid is een ordenend en sturend instrument voor de gemeentelijke overheid. De ChristenUnie-SGP is voorstander van een actief gemeentelijk grondbeleid, wanneer daar het algemeen belang mee gediend is. Het kan daarbij gaan om het bouwen van woningen, het aanleggen van bedrijventerreinen of de nodige infrastructuur. Wanneer grond verworven moet worden van particulieren, wordt het eigen bezit gerespecteerd. Uitgangspunt is dat geprobeerd wordt de gronden minnelijk te verwerven. Lukt dat niet, dan kan tot onteigening worden overgegaan, uiteraard alleen wanneer het algemeen belang daarmee gediend is. Een belangrijk standpunt van de ChristenUnie-SGP is echter ook dat met de belangen van de betreffende burger/belanghebbende van wie grond verworven/onteigend moet worden, rekening gehouden wordt. Redelijkheid en billijkheid zijn in dit kader belangrijke trefwoorden. Van de mogelijkheden die de Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg) biedt, kan in voorkomende gevallen gebruik worden gemaakt. Ook bij deze toepassing moet gerealiseerd worden, dat een inbreuk op het eigendomsrecht gepleegd wordt. Voor de ChristenUnie-SGP zijn terughoudendheid en zorgvuldigheid kernbegrippen bij de toepassing van de Wvg.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
17
2.5
Verkeer en vervoer
Een goede en moderne infrastructuur is van belang voor de ontwikkeling van de gemeente. Ten behoeve van burgers en bedrijfsleven richt het gemeentelijk verkeersbeleid zich daarom op een effectief en efficiënt verloop van verkeer en vervoer binnen de gemeente. De ChristenUnie-SGP laat zich hierbij leiden door de criteria: veiligheid, leefbaarheid, duurzaamheid en milieuvriendelijkheid. Verkeer en vervoer zijn in onze huidige samenleving een onlosmakelijk onderdeel van ons dagelijks leefpatroon. De mobiliteit is enorm toegenomen. Daarom is het belangrijk, dat de gemeente hier bewust mee omgaat en oog heeft voor de vele belangen die ermee gemoeid zijn. Dat betekent: visie ontwikkelen op onderwerpen als verkeersveiligheid, bereikbaarheid van voorzieningen, parkeren, onderhoud van wegen, vermindering automobiliteit, bevordering openbaar vervoer en wandelen fietsverkeer. Hierbij is blijvende en toenemende aandacht nodig voor voorzieningen voor kinderen, ouderen en mensen met een handicap. Vanzelfsprekend moet de bereikbaarheid van winkels, bedrijven en instellingen daarbij zoveel mogelijk gewaarborgd blijven en, waar mogelijk, verbeterd worden. Een betere bewegwijzering moet de overlast en schade door ‘zoekend’ (vracht)verkeer terugdringen. Bij aanleg en onderhoud van wegen en straten moet de planvorming erop gericht zijn de verkeersveiligheid te bevorderen. Veilige looproutes, gescheiden fietsroutes, goed verlichte routes en aandacht voor verkeersonveilige punten zijn daarbij voorwaarden. De meest kwetsbare verkeersdeelnemers, zoals gehandicapten, kinderen en bejaarden, voetgangers en fietsers dienen de hoogste aandacht te krijgen. Er zal specifiek rekening gehouden moeten worden met het sterk toenemend gebruik van scootmobiels en rollators. Bijzondere aandacht moet worden gegeven aan de routes die schoolgaande kinderen gebruiken. Om de verkeersveiligheid rondom scholen te verbeteren is overleg met de scholen en (verkeers)ouders van belang. De ChristenUnie-SGP hecht grote waarde aan structureel overleg met de lokale afdeling van Veilig Verkeer Nederland.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
18
Om de risico's van het wegtransport met gevaarlijke stoffen te beperken is het van belang dat de gemeente, in overleg met betrokkenen, komt met speciale routes voor deze transporten. De gemeente moet een duidelijk parkeerbeleid hebben dat ook echt gehandhaafd wordt. ‘Foutparkeren’, zeker op plaatsen waar de verkeersdoorstroming en de veiligheid in het geding zijn, is een grote bron van ergernis en dient beter aangepakt te worden. Parkeren ‘op eigen erf’ in de woongebieden zal gestimuleerd moeten worden. Goede parkeervoorzieningen voor fietsen bij openbare gebouwen, in winkelgebieden e.d. dienen een hoge(re) prioriteit te krijgen. De gemeente moet het fietsgebruik van eigen personeel stimuleren. De ChristenUnie-SGP houdt het gemeentebestuur verantwoordelijk voor een goed onderhoud van de wegen, inclusief de fiets- en voetpaden. Een goed onderhoud voorkomt ook dat de gemeente aansprakelijk wordt gesteld voor schade als gevolg van slecht onderhoud. Naast het onderhoud van de wegen is ook het schoonhouden daarvan het hele jaar door belangrijk. Voor het planmatig onderhoud van de wegen wordt een wegenbeheersplan met een realistische begroting opgesteld. Via de gemeentelijke Servicelijn ruimtelijke inrichting en beheer kunnen burgers eenvoudig opmerkingen en klachten over ‘het buitengebeuren‘ doorgeven. Het is zaak dat op de meldingen via de servicelijn alert en adequaat gereageerd wordt. De ChristenUnie-SGP pleit er ook voor de zogenoemde kabel- en leidingleggers harder aan te pakken en hen aansprakelijk te stellen voor de slechte herstelwerkzaamheden nadat de kabels en leidingen gelegd zijn. Dat houdt tevens in dat er naast een coördinerende rol van de gemeente en harde afspraken een effectief gemeentelijk toezicht op de uitvoering van dat herstel moet worden uitgeoefend.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
19
3. ECONOMISCHE ZAKEN De economie van het genoeg Op het terrein van de economie zou het principe van het rentmeesterschap meer nadruk moeten krijgen dan nu veelal het geval is. Het economisch belang wordt vaak van doorslaggevende betekenis geacht. Alles lijkt daaraan ondergeschikt gemaakt te worden. Naar de mening van de ChristenUnie-SGP dient economische ontwikkeling plaats te vinden in een duidelijk besef van ethische, culturele, sociale en ecologische normen die in een eerlijke balans tot hun recht moeten komen. Economische ontwikkeling dient gericht te zijn op ontwikkeling van de samenleving als geheel, rekening houdend met de schepping en met toekomstige generaties. Rentmeesterschap is bouwen èn bewaren. Werkgelegenheid en de rol van de overheid De overheid is slechts een van de vele spelers in het veld van de economische ontwikkeling. De gemeente kan en moet daarom vooral stimulerend optreden om werkgelegenheid te behouden of te creëren. Het is van groot belang om zoveel mogelijk mensen uit een uitkering te halen en te houden. De gemeente zal het geld dat hiervoor beschikbaar is efficiënt moeten inzetten. De gemeente moet zich - binnen haar beperkte mogelijkheden op dit terrein - inspannen voor de moeilijk bemiddelbare werkzoekenden. Hierbij kan gedacht worden aan werkervaringsplaatsen bij de gemeente zelf. Ook zouden hierover afspraken gemaakt kunnen worden met bedrijven en instellingen die in opdracht van of samen met de gemeente werkzaamheden uitvoeren. Bijvoorbeeld grotere bouwprojecten. Juist met betrekking tot mensen die (tijdelijk) een terugslag hebben heeft de overheid een verantwoordelijkheid. Dit kan door opleidingen maar ook gesubsidieerde arbeid. De terugloop van de werkgelegenheid, onder andere door sluiting van de Berghuizer papierfabriek, baart grote zorg. De gemeente zal de werkgelegenheid zo veel als mogelijk moeten stimuleren. Een goede samenwerking met naburige gemeenten en de provincie is hierbij belangrijk. Niet alle economische activiteiten dragen bij aan een ethisch verantwoorde maatschappij. De ChristenUnie-SGP verwerpt ook daarom activiteiten als prostitutie, gokhallen en coffeeshops. De samenleving heeft collectieve rustmomenten nodig. De gemeente benut alle mogelijkheden om de zondagsrust te waarborgen en maakt geen gebruik van de wettelijke mogelijkheden tot openstelling van winkels op zondag.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
20
Midden- en kleinbedrijf De aanwezigheid van een grote verscheidenheid aan bedrijven en bedrijfjes is van belang voor de werkgelegenheid. Voor bedrijven die wat werkgebied betreft een sterke plaatselijke binding hebben, zal binnen de gemeente voldoende vestigingsruimte beschikbaar moeten zijn. Naast ontwikkeling of uitbreiding van lokale bedrijven/industrieterreinen zal ook ingezet moeten worden op revitalisering van bestaande terreinen en invulling van het intergemeentelijk terrein H2O. Startende ondernemers verdienen een positieve benadering. Heldere regelgeving voor bedrijven en een vlotte afhandeling van de verschillende vergunningen dragen bij aan een goed vestigingsklimaat. Detailhandel en horeca Het is een taak van de gemeente voor haar bewoners een goed voorzieningenniveau te realiseren en te behouden. Daarbij hebben niet alleen de burgers belang, maar ook de winkeliers. Een voldoende en op elkaar afgestemd aanbod van winkels, een goede bereikbaarheid (wegen, trottoirs, voldoende parkeerplaatsen voor auto's en fietsen en goede toegankelijkheid) zijn basisvoorwaarden voor een goed draaiende middenstand. Juist de goede bereikbaarheid en gratis parkeervoorzieningen 'vlak voor de deur' dragen bij aan de concurrentiekracht van de detailhandel in de gemeente Heerde ten opzichte van die in omliggende gemeenten. Dit aspect zou meer nadruk moeten krijgen, bijvoorbeeld door het meer weren van doorgaand autoverkeer uit de specifieke winkelstraten, ter bevordering van een goed winkelklimaat. Dit mag overigens niet leiden tot gehele afsluiting van de winkelcentra voor alle autoverkeer. Periodiek overleg tussen het gemeentebestuur en de winkeliersverenigingen is belangrijk. Nieuwvestiging en uitbreiding van die horecagelegenheden waarbij de kans bestaat dat deze onevenredige overlast voor de omgeving gaan geven, zal kritisch bekeken moeten worden. Recreatie en toerisme Recreatie en toerisme kunnen een groeiende bijdrage leveren aan de plaatselijke economie en werkgelegenheid. Gemaakte afspraken over de realisatie van recreatiewoningen op het voormalige Ennerveld zullen moeten worden nagekomen. Een duidelijk beleid met betrekking tot permanente bewoning van recreatiewoningen is belangrijk. De ChristenUnie-SGP hecht aan behoud van het Heerderstrand als openbare recreatievoorziening. GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
21
Bij het stimuleren van recreatie en toerisme zal respect getoond moeten worden voor de aanwezige natuur- en landschapswaarden maar bovenal voor de bewoners van onze gemeente. Hierbij kan onder andere ook gedacht worden aan de zondagsrust. Landbouw De agrarische sector zit midden in een langdurig en ingrijpend veranderingsproces. De gemeente moet zich actief en coöperatief opstellen als het gaat om de noodzakelijke veranderingen binnen de agrarische sector. Hoewel de gemeente hier slechts een beperkte taak kan hebben, mag het niet aan concreet beleid ontbreken. Allereerst moeten agrariërs ondersteund worden bij de bedrijfsvoering (milieu, ruimtelijke ordening) en bij het aanvragen van subsidies. Het opstellen van een landbouwontwikkelingsplan, in nauw overleg met agrariërs, landbouworganisaties en andere betrokken organisaties en personen, kan een goed uitgangspunt zijn voor te voeren gemeentelijk beleid. Het bestemmingsplan zal voldoende ruimte moeten bieden aan de agrarische bedrijven. Daar waar agrarische bedrijven stoppen moet geholpen worden bij het vinden van nieuwe werkgelegenheid en andere bestemmingen van vrijkomende agrarische gebouwen. Nieuwe activiteiten mogen echter geen belemmering (gaan) opleveren voor de bedrijfsvoering en bedrijfsontwikkeling van bestaande agrarische ondernemingen in de buurt. De gemeente moet agrariërs nauw betrekken bij het natuur- en landschapsbeheer. Belangrijk hierbij is het besef dat juist een gezonde, economisch en ecologisch duurzame landbouw bijdraagt aan de leefbaarheid van het platteland. Hoogwatergeul Veessen-Wapenveld Tot op heden is de besluitvorming en de acceptatie van de Hoogwatergeul een moeizaam traject gebleken en een zeer ingrijpend gebeuren binnen onze leefgemeenschap. Na een intensief proces, waarbij onze rol als gemeente klein bleek, ligt het ontwerp (inclusief de gebiedsontwikkeling) gereed, zodat nu tot uitvoering kan worden overgegaan. De gebiedsontwikkeling en de daarmee samenhangende projecten dienen zoveel mogelijk gefinancierd te worden door Rijk en Provincie. Tenslotte hebben wij als gemeenschap en Raad van de gemeente Heerde niet om dit ingrijpende project gevraagd. Laat vooral duidelijk zijn dat wij als ChristenUnie-SGP het hele proces nauwgezet en kritisch zullen blijven volgen GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
22
4. WELZIJN, SOCIALE ZAKEN EN ZORG Samen leven in Heerde Vanuit de Bijbelse basis hecht de ChristenUnie-SGP aan een samenleving waarin mensen zorg dragen voor elkaar. Sociale cohesie (samenhang) is van groot belang. Door individualisering bestaat de samenleving echter steeds meer uit eilandjes. Jarenlang zijn mensen gestimuleerd om in de eerste plaats aan zichzelf te denken. Er is een sterke gerichtheid op de eigen ontwikkeling, de eigen carrière, het eigen huis, het eigen gezin. Mensen zijn minder solidair en minder tolerant. Er leven veel verschillende groepen in onze samenleving. Al die verschillende groepen kunnen een verrijking van de samenleving betekenen, maar dan moet er ook voldoende aandacht zijn voor wat ons samen bindt. Daarvoor moet er contact zijn, gesprek, dialoog, relatie. Daardoor ontstaat begrip en betrokkenheid. Gelukkig mogen we veel van dit laatste in onze gemeente Heerde ervaren. Er is een bloeiend verenigingsleven. Vele vrijwilligers zetten zich bijvoorbeeld in voor de bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen. De gezamenlijke kerken en maatschappelijke organisaties geven in dezen een goed voorbeeld. In de samenleving die wij voor ogen hebben is er voldoende aandacht voor samenhang, voor gedeelde waarden en normen, voor wat ons bindt en voor zaken waarin mensen elkaar gewoon nodig hebben. Bij sociale samenhang, de overdracht van waarden en normen en het investeren in onderlinge verantwoordelijkheid en relaties spelen opvoeding en onderwijs een grote rol. Daarnaast is het, juist met het oog op integratie en acceptatie van achterstandsgroepen, van belang dat er streng wordt opgetreden tegen overlast en wetsovertreding. Naar de mening van de ChristenUnie-SGP zal de gemeente moeten investeren in het verstevigen van de betrokkenheid in de buurten. Cluben buurthuizen kunnen hierbij, onder meer in de vorm van ontmoetingsplaats, een goede rol vervullen. Het blijkt dat als mensen de wijk 'van henzelf' beschouwen, zij zich veel socialer gedragen. Dit maakt de buurt ook veiliger. Gelukkig kennen we in onze gemeente nog vaak een stuk sociale controle, beter gezegd: sociale betrokkenheid. Alledaagse leefbaarheidsvraagstukken moeten goed opgepakt worden. Hierbij dienen overheid en sociale spelers meer ruimte te laten voor bewoners, voor het maatschappelijk middenveld, zoals winkeliersvereni-
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
23
gingen, kerken, welzijnsorganisaties, en private partijen (bijvoorbeeld bedrijven). Met elkaar kleuren zij de buurt in. Initiatieven van buurtverenigingen verdienen een positieve benadering. Concrete projecten die de buurt aandraagt en die een duidelijke meerwaarde voor de buurt betekenen, zouden eventueel financieel of anderszins door de gemeente ondersteund kunnen worden. Hierbij is het belangrijk na te gaan of de buurtvereniging werkelijk (bijna) alle bewoners vertegenwoordigt. De ChristenUnie-SGP stelt voor om bijstandsgerechtigden die nog geen zinvol vrijwilligerswerk doen, te vragen zich, met behoud van uitkering en tegen een vrijwilligersvergoeding, in te zetten voor de eigen buurt. Wet Maatschappelijke Ondersteuning In 2006 is de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) ingevoerd. De gemeente is verantwoordelijk voor het aanbod aan voorzieningen dat alle burgers in staat moet stellen deel te nemen aan de maatschappij, zoals sociale activering, voorzieningen voor jeugd en ouderen, ondersteuning vrijwilligerswerk en mantelzorg en voorlichting over deze voorzieningen. De WMO biedt mogelijkheden voor lokaal maatwerk. Die moeten ten volle benut worden! De ChristenUnie-SGP vindt dat voldoende ruimte moet worden gegeven om burgers de mogelijkheid te bieden de zorg te kiezen vanuit de instelling of organisatie die bij hen past. Dat betekent dat ook kleinere en/of identiteitsgebonden instellingen, soms regionaal of landelijk werkend, kansen krijgen in het aanbod van maatschappelijke ondersteuning. Het persoonsgebonden budget zien wij als een goede mogelijkheid om burgers van onze gemeente die eigen keuzevrijheid te geven. Een goede ondersteuning van het netwerk van mantelzorgers en vrijwilligers is belangrijk om te waarborgen dat zorgbehoevenden daadwerkelijk de zorg ontvangen die ze nodig hebben. We mogen deze mensen niet aan hun lot overlaten. De WMO biedt kansen voor de gemeente om tussen burgers de onderlinge zorg voor elkaar te stimuleren. Ook de kerken kunnen hierin een rol spelen. Goede initiatieven worden door de gemeente bevorderd. De ChristenUnie-SGP is voorstander van het vragen van een eigen bijdrage naar draagkracht voor individuele voorzieningen in het kader van de WMO. De middelen zijn schaars en er is een toenemende vraag.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
24
4.1
Welzijn
Jeugd- en jongerenbeleid De komende raadsperiode zal het jeugdbeleid- en jongerenbeleid een belangrijk aandachtspunt blijven. Voor de ChristenUnie-SGP is uitgangspunt dat de primaire verantwoordelijkheid voor kinderen en jongeren bij de ouders/opvoeders ligt. Dat neemt niet weg dat het gemeentebestuur wel degelijk een rol heeft te vervullen voor alle jeugd, ook de rondhangende en zich vervelende jeugd. De ChristenUnie-SGP wil het jeugd- en jongerenbeleid echter niet alleen als een probleem zien, maar ook een constructieve bijdrage leveren aan dat beleid. Daarom worden voor en vooral met de jongeren voldoende passende voorzieningen en activiteiten georganiseerd. De praktijk leert dat jongeren heel goed in staat zijn hier een actieve rol in te vervullen. Dit vergroot de betrokkenheid en vermindert vandalisme. Sport is een thema dat zich goed laat combineren met het welzijn van jongeren. Een passend aanbod en laagdrempelige faciliteiten werken positief op gezondheid en gezond gedrag. Een belangrijke pijler voor het jeugdbeleid is de betrokkenheid van ouders. Dat sluit aan bij het uitgangspunt dat de zorg voor de jeugd allereerst een taak van de ouders is. In het gezin moet de basis worden gelegd voor het goed functioneren van jongeren in de samenleving. Het komt echter voor dat het in het gezin niet goed gaat. Opvoeding, gezin en vooral ook de houding van de ouders, zijn van groot belang voor de jeugd. Hoewel het geen gemakkelijke opgave is, moet toch geprobeerd worden de ouders bij het beleid te betrekken. Opvoedingsvragen van ouders en hulpvragen van jongeren dienen op eenvoudige wijze te kunnen worden beantwoord. Centra van Jeugd en gezin kunnen hierbij helpen en kunnen vaak net dat steuntje in de rug geven dat nodig is. Daarnaast moet een oplossingsrichting gekozen worden om de jeugd op te vangen en iets voor hen te organiseren. De ChristenUnie-SGP denkt daarbij dan onder andere aan het volgende: - Het ontwikkelen van voldoende speelplekken en (duurzame) speeltoestellen voor de (heel) jonge jeugd. Het spreekt vanzelf dat deze speelplekken zo dicht mogelijk bij de woningen gerealiseerd worden. Speeltuinverenigingen verdienen de steun van de gemeente. Bij de opstelling en/of aanpassing van bestemmingsplannen wordt rekening gehouden met de inpasbaarheid van de speelvoorzieningen. - Het organiseren van jeugdactiviteiten in de club- en buurthuizen. Hierdoor wordt mogelijk tevens bereikt dat de groepen hangjongeren uit elkaar worden gehaald.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
25
-
-
Jongerencentra kunnen in een behoefte voorzien. Voorwaarde is wel dat deze centra een duidelijk lokale functie hebben. Gestreefd moet worden naar een zoveel mogelijk multifunctioneel gebruik van een onderkomen voor jongeren. Indien geen andere oplossingen voor handen zijn, behoort het realiseren van hangplekken of jongerenontmoetingsplaatsen tot de mogelijkheden. Deze locaties kunnen het beste aan de rand van wijken, buurten en/of van de bebouwde kom komen, zodat overlast voor bewoners dicht bij de hangplek zoveel mogelijk beperkt blijft. Het spreekt vanzelf, dat burgers daarover goed worden geïnformeerd. Met de jongeren worden de spelregels die voor deze plaatsen gelden goed afgesproken. Zo worden harde afspraken gemaakt dat er niet wordt gedeald of gebruik wordt gemaakt van (‘soft’)drugs. Tevens worden regels gesteld over het gebruik van radio’s, auto's, brommers en scooters.
Jeugd(gezondheids)zorg Met de invoering van de Wet op de Jeugdzorg per 1 januari 2005 heeft de gemeente meer verantwoordelijkheid gekregen voor met name de preventieve jeugdzorg. De gemeente moet met haar jeugdbeleid proberen te voorkomen dat jongeren in de hulpverlening terecht komen. Om de informatie over de gezondheid van jongeren in de gemeente Heerde te verbeteren, wordt jaarlijks een ‘jeugdmonitor’ opgesteld door de GGD. De functie daarvan is om een duidelijk beeld te scheppen van de algemene gezondheidssituatie van de jongeren. Een onderdeel van die monitoring is inzicht te verkrijgen in de mate van gokken en het gebruik van genotmiddelen (roken, drugs- en alcoholgebruik) door de jongeren. Mede naar aanleiding van deze informatie wordt preventief beleid ontwikkeld, geëvalueerd en, indien noodzakelijk, bijgesteld. Landelijk is er veel aandacht voor gezond leven in het algemeen met als specifieke thema’s: overgewicht, gebruik van alcohol, drugs en roken. Deze thema’s kunnen op lokaal niveau, op buurt- en wijkniveau het best worden opgepakt. Coördinatie jeugdbeleid De coördinatie van de lokale jeugdzorg is de taak van het gemeentebestuur. Onder de jeugd is een toename van problemen te bespeuren. Het is daarom zorg de hulpverlening zo dicht mogelijk bij de jeugd aan te bieden met inachtneming van de achtergrond en identiteit van de betrokken jongeren. Geprobeerd moet worden de krachten zoveel mogelijk te bundelen, zodat signalering van probleemgezinnen in gezamenlijkheid eerder kan plaatsvinden. Voorkomen is immers beter dan genezen! GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
26
Voor een effectief en efficiënt jeugdbeleid is het dus van belang dat zoveel mogelijk wordt samengewerkt met de instellingen die zich actief met de jeugd bezighouden en met de provincie, die verantwoordelijk is voor de Bureaus Jeugdzorg. De instellingen leveren hun diensten op hun eigen terrein, maar coördinatie en afstemming is een taak van de gemeente. De mogelijkheden moeten worden nagegaan om een grotere samenhang en samenwerking tussen instellingen tot stand te brengen door de verschillende instanties te laten participeren in een coördinatieadviesgroep jeugd- en onderwijsbeleid of een jeugdpreventieteam; een werkgroep tot 12 jaar en een werkgroep 12 jaar en ouder. Deze vorm van netwerkoverleg moet een bijdrage leveren aan het voorkomen en tegengaan van schooluitval, criminaliteit, overlast, drugsgebruik, vandalisme en werkloosheid. Bij de samenstelling van de werkgroepen worden ook maatschappelijke organisaties betrokken. Participatie van de kerken kan een waardevolle bijdrage leveren aan het overleg. Als vangnet voor zorgvragen wordt in samenhang met de andere instellingen een gemeentelijk zorgloket ingericht. Ontmoediging gebruik verslavende middelen Om de gezondheidsrisico’s te beperken moet een actief beleid worden gevoerd ten aanzien van het voorkomen en verminderen van het gebruik van verslavende middelen als drugs, gokken, alcohol en tabak. Een goede en verantwoorde voorlichting en een adequate hulpverlening zijn belangrijke onderdelen van dit beleid. Waar mogelijk bevordert de gemeente preventieve voorlichting op scholen, (sport)verenigingen e.d. over de gevaren van verslavende middelen. Het gebruik van en de handel in drugs vormen een bedreiging voor het welzijn van zowel de gebruikers zelf en hun directe relaties als ook voor het welzijn van de burgers die overlast ervaren. Ook in het kader van het integraal veiligheidsbeleid verdient het ontmoedigingsbeleid een hoge prioriteit. De ChristenUnie-SGP is voor het instellen van een blowverbod in de openbare ruimte. Coffeeshops moeten geweigerd worden. Ook via het ruimtelijke ordeningsbeleid (bestemmingsplannen) worden ruimten geweerd die voor het gebruik van verslavende middelen kunnen worden misbruikt. Peuterspeelzalen en kinderopvang Peuterspeelzalen bieden de mogelijkheid peuters te laten spelen met leeftijdgenootjes. Tevens kunnen de peuterspeelzalen een rol vervullen bij het vroegtijdig signaleren en bestrijden van ontwikkelingsachterstanden (bijvoorbeeld door logopedie). Hoewel peuterspeelzalen een nuttige functie kunnen vervullen, vindt de ChristenUnie-SGP dat de realisatie en GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
27
instandhouding ervan vooral aan het particuliere initiatief moet worden overgelaten. Uitgangspunt is dat kostendekkende tarieven worden gehanteerd. De gemeente draagt wel een verantwoordelijke taak als het gaat om toezicht op de kwaliteit van de peuterspeelzalen. Ouderenbeleid De samenleving vergrijst. In Heerde boven gemiddeld. Het aantal 55plussers in onze gemeente zal de komende jaren verder toenemen. Bij nieuwbouw moet rekening gehouden worden met deze groeiende doelgroep. Naast het voorzien in voldoende kwalitatieve huisvesting zijn ook het aanbod van de zorgvoorzieningen en de kwaliteit daarvan een belangrijk aandachtspunt. Het doel van het ouderenbeleid is de ouderen in de gelegenheid te stellen zo volwaardig mogelijk in de samenleving te kunnen participeren en zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen blijven wonen. Het gemeentebestuur heeft op de terreinen van zorgverlening aan en huisvesting van ouderen vrijwel geen formele bevoegdheden. Het gemeentebestuur heeft vanuit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning echter wel de verantwoordelijkheid om een samenhangend ouderenbeleid tot stand te brengen. Ouderen willen zich veilig, nuttig en gewaardeerd voelen. De maatschappelijke participatie van ouderen is een speerpunt van het beleid voor ouderen. Het verdient aanbeveling de uitvoering van het welzijnsbeleid voor ouderen zo veel mogelijk in handen te geven van de ouderen zelf. Dit verkleint de kans dat ouderen vereenzamen door gebrek aan sociale contacten. Gehandicaptenbeleid Mensen met een (blijvende) handicap moeten zo optimaal mogelijk kunnen functioneren in onze gemeenschap. Van de gemeente vraagt dit aandacht voor aanpasbaar en aangepast bouwen in de woningbouw, de inrichting van de openbare ruimte (stoepen, uitvoering verkeersmaatregelen, voldoende parkeerplaatsen bij openbare gebouwen, e.d.) en gebouwen en zorg voor de werkvoorziening voor gehandicapten. De gemeente moet zorgdragen voor een goede dienstverlening aan mensen met een handicap. Dat houdt onder meer in dat bij de uitvoering van het deel voorzieningen gehandicapten in de WMO de termijnen om voor voorzieningen in aanmerking te komen, niet onnodig lang zijn. Ook hier geldt het uitgangspunt van een eigen bijdrage naar draagkracht. Bij het opstellen en de uitvoering van gemeentelijk beleid worden de gehandicapten betrokken door middel het platform gehandicaptenbeleid. GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
28
Minderheden en vluchtelingen Binnen de mogelijkheden van de wet dient de gemeente vanuit een geloof in de waarde van gastvrijheid een goed beleid in de richting van vluchtelingen en asielzoekers te voeren. Zij probeert waar mogelijk bij te dragen aan de verbetering van de leefomstandigheden. Vanuit de autonome zorgplicht formuleert de gemeente beleid voor noodopvang van uitgeprocedeerde asielzoekers. Vanuit het oogpunt van humaniteit en volksgezondheid en ter voorkoming van vlucht in illegaliteit en/of criminaliteit. Het doel moet blijven dat uitgeprocedeerde asielzoekers het land verlaten. Zowel bij de opvang als inburgering moet zo veel mogelijk ook maatschappelijke- en kerkelijke organisaties worden ingeschakeld.
4.2
Sociale zaken
Vanuit het geloof dat ieder mens van onschatbare waarde is wil de ChristenUnie-SGP zich inzetten voor mensen die extra ondersteuning nodig hebben. De zorg voor elkaar behoort tot de verantwoordelijkheid van ieder mens maar is in de huidige maatschappij helaas geen vanzelfsprekendheid meer. De overheid dient een 'schild voor de zwakken' te zijn. De opdracht van de gemeentelijke overheid is tweeledig. Enerzijds moeten burgers, die moeiten ondervinden door ouderdom, handicap, werkloosheid of buitenlandse afkomst ondersteund worden en moeten hun mogelijkheden om een volwaardige plaats in de samenleving in te nemen, vergroot worden. Anderzijds is het een opdracht voor de gemeentelijke overheid om in de samenleving mensen en groepen mensen te stimuleren en te mobiliseren om naar elkaar om te zien. De vanzelfsprekendheid van vrijwilligerswerk neemt af en het is van groot belang om vrijwilligersprojecten (sociaal-cultureel werk, zorg en hulpverlening) te faciliteren. Toegankelijkheid van alle voorzieningen voor alle in de samenleving aanwezige groepen moet grote aandacht krijgen. In alle plannen van de gemeente (van welzijn en onderwijs tot openbaar vervoer en volkshuisvesting) zal voldoende aandacht moeten worden besteed aan gehandicapten, ouderen, minderheden en armen. Zorg voor elkaar Naastenliefde is geen vanzelfsprekendheid, maar een keuze …
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
29
Ondersteuning en facilitering van bestaande netwerken (cliëntenplatformen, ouderen- en gehandicaptenorganisaties, zelforganisaties) is noodzakelijk. Ook de kerken - netwerken die hun waarde bewezen hebben - zouden in dit verband meer gesprekspartner moeten worden. Het is van belang om in samenspraak met de betrokkenen - al dan niet georganiseerd in bepaalde verbanden - problemen vroegtijdig te signaleren en indien mogelijk op te lossen. Er zijn in onze gemeente mensen die nauwelijks of wellicht nooit meer aan het werk zullen komen. Blijvende aandacht voor deze doelgroep is een vereiste, zowel in financieel als in maatschappelijk opzicht. Zij horen er bij! Voorkomen moet worden dat deze medeburgers in een sociaal isolement terechtkomen. Zij hebben in onze samenleving evenzeer een plaats. Dat betreft eveneens onze minder valide medeburgers. Naast welzijnsvoorzieningen is voor hen van belang dat er bij de inrichting van de openbare ruimte, woningen en gemeentelijke gebouwen met hun mogelijkheden en onmogelijkheden rekening gehouden wordt. Werk en bijstand Op grond van de Wet Werk en Bijstand ligt de verantwoordelijkheid voor en de financiering van bijstand en re-integratie bij de gemeenten. De ChristenUnie-SGP vindt het van belang dat onze gemeente sterk inzet op de re-integratie. Burgers kunnen in een maatschappelijk isolement verkeren of dreigen te raken. Met behulp van de wettelijke instrumenten en lokale initiatieven die binnen de wettelijke kaders passen, probeert de gemeente de participatie van deze burgers te bevorderen en/of hen toe te leiden naar betaald werk. De doelgroep van deze sociale activering kan bestaan uit langdurig werklozen, bijstandsgerechtigden, minder-validen, gedeeltelijk arbeidsgeschikten of ouderen. Veelal gaat het om mensen die kampen met meerdere problemen. Om deze mensen te helpen, is vaak maatwerk nodig. Het leveren van dit maatwerk is een belangrijk onderdeel van het lokaal sociaal beleid. Op alle mogelijke manieren stimuleert de gemeente dat werklozen weer aan de slag gaan, bijvoorbeeld door het stimuleren van het volgen van een re-integratieprogramma, zoals bijscholing en leerwerktrajecten. Lokale armoedebestrijding De ChristenUnie-SGP is van mening dat er een goed sociaal vangnet geboden moet worden aan huishoudens met een inkomen op of onder het sociaal minimum. GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
30
Voorop moet staan dat geprobeerd wordt mensen in hun eigen levensonderhoud te laten voorzien. Bevordering van de arbeidsparticipatie is dus een belangrijk instrument om de armoede te bestrijden. Daarnaast biedt de gemeente voldoende inkomensondersteuning. - Er wordt voldoende budget vrijgemaakt voor de bijzondere bijstand aan chronisch zieken en gehandicapten en er is een goede voorlichting over de mogelijkheden. - Er wordt ruimhartig individuele bijstand verleend aan degenen die tot de minima behoren. - Het gemeentebestuur voert een ruimhartig kwijtscheldingsbeleid ten aanzien van burgers die, buiten hun toedoen, niet meer aan hun financiële verplichtingen kunnen voldoen. - Ter voorkoming van schuldhulpverlening wordt door de gemeente budgetbegeleiding aangeboden. Dit laat onverlet dat schuldhulpverlening een gemeentelijke zorgtaak is. - De voorlichting over de regels en bijstandsmogelijkheden moet adequaat zijn. Omdat de minima niet altijd goed bereikt kunnen worden door de sociale dienst, zou ook via kerken, ouderenorganisaties e.d. geprobeerd kunnen worden de doelgroep te bereiken. Hoofddoel van beleid is dat de minima door werk weer in hun eigen levensonderhoud gaan voorzien. Bij gebleken onwil om te gaan werken of fraude moet niet worden geschroomd om op de uitkering te korten. De prikkel om betaalde arbeid te gaan verrichten, moet altijd aanwezig blijven. De gemeente voert ook regelmatig controles uit op de rechtmatigheid van de uitkeringen. Bij fraude wordt het teveel uitgekeerde bedrag teruggevorderd. Dit houdt tevens in dat de sociale dienst haar administratie op orde moet hebben.
4.3
Cultuur, recreatie en sport
Cultuur en kunstuitingen Cultuur is een breed begrip, waarbij aan een scala van activiteiten of voorwerpen kan worden gedacht. Cultuur wordt ook heel verschillend benaderd en beoordeeld. De ChristenUnie-SGP staat er positief tegenover wanneer mensen de hun gegeven gaven ontplooien. Kunst kan de aandacht voor de geschiedenis levend houden en mensen helpen bij het ervaren van een identiteit. Kunst en cultuur kunnen mensen samenbinden en bijdragen aan maatschappelijke betrokkenheid. De rol van de gemeente is hierbij aanvullend, stimulerend en faciliterend.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
31
Daar waar een (meer) actieve rol van de gemeente wordt verwacht en gevraagd ter ondersteuning van de culturele ontwikkeling, wordt gekeken naar de algemeen-maatschappelijke betekenis van de ondersteunde of gesubsidieerde activiteit. Bij afwezigheid daarvan verleent het gemeentebestuur geen steun. Evenmin gebeurt dat, wanneer de culturele activiteit of de kunstuitingen een aanstootgevend, godslasterlijk of shockerend karakter hebben. In dat geval is kunst niet samenbindend maar drijft het juist mensen uit elkaar. Voor expositie van verantwoorde kunstuitingen kunnen de openbare ruimten aan kunstenaars worden aangeboden. Naast de rijksoverheid heeft ook de gemeente een taak bij het instandhouden van monumenten en ander cultureel erfgoed binnen haar grenzen. Bibliotheek Een goede bibliotheek is een verrijking van het culturele leven in de gemeente. De kern van de bibliotheektaak ligt in een vrije, laagdrempelige informatieverstrekking met name door middel van boeken voor de burgers, gericht op culturele en educatieve ontwikkeling en maatschappelijke vorming. Het verstrekken van informatie en het uitlenen van boeken moet de hoofdfunctie blijven van een bibliotheek. Bij internetvoorzieningen dient uitgegaan te worden van gefilterd internet (vrij van porno e.d.). Voor het gebruiken van de internetvoorzieningen wordt een redelijke bijdrage van de gebruiker gevraagd. Omdat de bibliotheek een openbare voorziening is, moet het lidmaatschap van de bibliotheek voor iedereen mogelijk zijn. Van volwassenen mag een redelijke vergoeding worden gevraagd. Culturele vorming en ontwikkeling De ChristenUnie-SGP vindt dat culturele vorming een waardevol deel van het leven kan zijn. Er gebeuren op dit terrein veel goede dingen, maar ook dingen die in strijd zijn met Gods Woord. Subsidie voor muzikale en creatieve vorming dient aanvullend te zijn. Van de deelnemers moet ook een redelijke bijdrage worden gevraagd. Recreatie en sport Ontspanning en recreatie zijn goed voor de mens in de huidige jachtige maatschappij. Recreatie is een breed terrein. Fietspaden, wandelpaden en parken/plantsoenen kunnen in een grote behoefte voorzien. Deze voorzieningen moeten dan ook goed onderhouden en verzorgd zijn.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
32
De Heerder (gemeente)bossen bieden veel recreatiemogelijkheden. Naar de mening van de ChristenUnie-SGP dient de recreatiedruk echter niet onevenredig ten koste te gaan van flora en fauna in dit kwetsbare gebied. De sport neemt in de recreatiemogelijkheden een grote plaats in. Sport kan gezond zijn voor een mens. De taak van het gemeentebestuur ten aanzien van sport en recreatie is in de eerste plaats voorwaardenscheppend. Dit betekent dat van de gebruikers een eigen bijdrage mag worden verwacht die in redelijke verhouding staat tot de kosten en tot hun inkomen (dan wel dat van de ouders). De gemeentelijke bijdrage aan de verenigingen (o.a. in de vorm van aanleg en onderhoud van velden, banen e.d.) zal in een evenwichtige verhouding dienen te staan met het aantal leden/deelnemers/gebruikers uit de gemeente Heerde. Gestreefd moet worden naar een evenredige verdeling van de gemeentelijke bijdrage aan de verenigingen, op basis van duidelijke criteria. Op het terrein van sport liggen ook kansen om burgers met elkaar in aanraking te brengen. Daar kunnen mensen (jeugd) leren samen te werken en respect voor elkaar te hebben. Daar kunnen ze vrijwilligerswerk doen. We prijzen ons gelukkig met het feit dat er een bloeiend verenigingsleven is in onze gemeente. Ook in de sport is een tendens waarneembaar naar meer individuele sporten. Mede vanwege de sociale aspecten zou het gemeentelijk beleid gericht moeten zijn op het instandhouden van de verenigingen, vanwege de meerwaarde van het 'samen doen'. Het is geen gemeentelijke taak om grootschalige landelijke (sport)evenementen binnen de gemeentegrenzen financieel te ondersteunen. Ook bij sport en recreatie dient er oog te zijn voor de nadelige aspecten (overlast voor anderen, milieuvervuiling, verstoring van de natuur etc.). Het plezier en genot van een enkeling mag niet ten koste gaan van het welzijn van vele anderen. De gemeente moet ook op het terrein van sport en recreatie de zondagsrust bevorderen. Op regionaal en op plaatselijk niveau moet de gemeente de gehandicaptensport stimuleren en faciliteren. Gestreefd moet worden naar optimale toegankelijkheid van sport- en recreatievoorzieningen voor mensen met een handicap. GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
33
4.4
Onderwijs
Het gemeentebestuur heeft een aantal taken op het terrein van het onderwijs. Gedacht kan worden aan onderwijshuisvesting, de (verdere) vormgeving van het lokale onderwijsbeleid, schoolbegeleiding en de kostenbeheersing van het leerlingenvervoer. Met name de financiële consequenties van het leerlingenvervoer en de onderwijshuisvesting vragen extra creatieve inspanningen van het gemeentebestuur. Voor de ChristenUnie-SGP betekent dit, dat indien bezuinigingen worden overwogen, hierbij nadrukkelijk de maatschappelijke betekenis van deze voorzieningen bij de afwegingen wordt betrokken. De ontwikkeling van brede scholen vraagt respect voor de identiteit van de betrokkenen. Uitgangspunt bij deze ontwikkeling is dat niets van bovenaf wordt opgelegd. Onderwijshuisvesting De gemeente is verantwoordelijk voor de huisvesting van het onderwijs. De middelen die de gemeente daarvoor van het Rijk krijgt, zijn echter maar mondjesmaat. Dat betekent dat het gemeentebestuur prioriteiten moet stellen. Op het huisvestingsbudget wordt echter niet onverantwoord bezuinigd. Het gemeentebestuur houdt rekening met het levensbeschouwelijke karakter en de identiteit van de school, indien het gebruik maakt van zijn vorderingsrecht ten behoeve van verhuur voor ander educatief en sociaal-cultureel gebruik van leegstaande (delen van) schoolgebouwen en dit zal bovendien alleen plaatsvinden na toestemming van het bevoegd gezag. Schoolmaatschappelijk werk Gezien de toenemende problematiek onder kinderen van de basisschool krijgt het schoolmaatschappelijk werk voldoende aandacht in het kader van het lokaal onderwijsbeleid. Voordat een kind vastloopt, hoort er een breed, integraal zorgaanbod te zijn om kind en ouders te ondersteunen. Respect van alle betrokken partijen voor elkaar is een noodzakelijke voorwaarde. De leerplicht is integraal onderdeel van het gemeentelijk beleid. De gemeente moet voldoende middelen ter beschikking stellen voor handhaving van deze plicht.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
34
Brede scholen / MFA De ChristenUnie-SGP vindt dat de brede school en MFA (multifunctionele accommodatie) goede instrumenten kunnen zijn voor het bestrijden van achterstanden en het bevorderen van sociale vaardigheden. De ontwikkeling van een brede school moet vooral van onderaf vorm gegeven worden. We zien hiervoor geen noodzaak in Wapenveld, echter wel in Heerde. We zijn dan ook voorstander van een brede school West en een MFA Oost. Een goede communicatie naar alle betrokkenen is hierbij van groot belang. Ook om een zo breed mogelijk draagvlak te krijgen. Bij de realisering van de MFA Oost is een duidelijke visie rondom het Van Meurspark onontbeerlijk.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
35
5. FINANCIËN 5.1
Algemeen
Om beleid daadwerkelijk uit te voeren, zijn voldoende financiële middelen nodig. Uiteindelijk moeten plannen van verschillende beleidsterreinen centraal tegen elkaar worden afgewogen. De wensen gaan steeds boven de financiële mogelijkheden. Juist daarom moeten keuzes en verantwoording helder worden gepresenteerd zoals een goed beheerder (rentmeester) betaamt. Een gemeente besturen komt neer op prioriteiten stellen. De noodzaak van een stevige gemeentelijke overheid en de keuzes die de ChristenUnie-SGP maakt zijn in het voorafgaande van dit verkiezingsprogramma duidelijk weergegeven. De ruimte voor een eigen gemeentelijk belastingbeleid lijkt steeds kleiner te worden. Toch moet het uitgangspunt voor de gemeente Heerde een gezond en verantwoord financieel beleid zijn. Dat betekent onder meer dat er tegenover structurele uitgaven ook structurele inkomsten moeten staan. Wanneer het financieel meerjarenperspectief een neergaande tendens laat zien, bijvoorbeeld omdat de uitkering uit het Gemeentefonds lager is, dan wordt niet automatisch overgegaan tot verhoging van de onroerende-zaakbelasting (ozb). Er zal eerst gekeken moeten worden of er ook bezuinigingen doorgevoerd kunnen worden. Ook geplande investeringen moeten dan worden heroverwogen of getemporiseerd. Overigens heeft de ChristenUnie-SGP geen moeite met de jaarlijkse doorberekening van de inflatiecorrectie in de gemeentelijke heffingen en belastingen. Indien de financiële draagkracht van burgers daartoe aanleiding geeft, behoort kwijtschelding van verschuldigde belasting(en) en heffingen in individuele gevallen tot de mogelijkheid. Het gemeentebestuur maakt duidelijk op welke wijze een verzoek tot kwijtschelding kan worden ingediend. Op dit moment kennen we in Heerde een financieel gezonde situatie. Helaas gooit de wereldwijde crisis roet in het eten. Na de banken, het bedrijfsleven en de huizenbezitter komen nu ook de overheden in zwaar weer. Ook onze gemeente zal fors minder geld ontvangen uit de Algemene Uitkering van de Rijksoverheid. Voor Heerde betekent dit een daling die jaar op jaar doorzet en voor 2013 een nadeel van 1,4 miljoen euro laat zien ten opzichte van eerdere ramingen.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
36
5.2
Transparantie en verantwoording
Om de gemeenteraad in de gelegenheid te stellen tijdig het beleid bij te stellen en daarover een debat te voeren in de raad, heeft het gemeentebestuur de plicht om jaarlijks te zorgen voor evenwicht tussen inkomsten en uitgaven; een reëel sluitende begroting is dus de norm. Een meerjarenraming is noodzakelijk om op middellange termijn goed zicht te houden op de financiële situatie van de gemeente. Het opbouwen en bewaken van een goede reservepositie blijft belangrijk om eventuele tegenvallers op te vangen. Bestemmingsreserves en voorzieningen moeten regelmatig getoetst worden op de actuele behoefte.
5.3
Subsidiebeleid
Het subsidiebeleid van de gemeente moet erop gericht zijn burgers te stimuleren hun gaven zo goed mogelijk ten dienste van hun Schepper en anderen te ontplooien. Subsidies zijn slechts aanvullend op particulier initiatief. Met subsidies moet dan ook terughoudend omgesprongen worden. Uitgangspunten bij subsidiering zijn: - de te subsidiëren activiteiten behoren duidelijk omschreven te zijn; - deze activiteiten moeten door de particulieren zelf voldoende ondersteund worden (o.a. met redelijke eigen bijdragen); - subsidies moeten beperkt blijven tot activiteiten die worden georganiseerd vanuit of in het belang van de plaatselijke bevolking; - subsidies worden alleen verleend aan instellingen die aantoonbare betekenis hebben voor de samenleving; - de te subsidiëren activiteiten zijn voor iedereen toegankelijk; - te subsidiëren activiteiten mogen niet in strijd zijn met christelijke waarden en normen, met het recht of de goede zeden; - van de besteding van de subsidie moet verantwoording worden afgelegd en dit moet worden gecontroleerd; - terugvordering of sanctie zal plaatsvinden bij schending van afspraken; - subsidies worden periodiek geëvalueerd. Initiatieven gericht op maatschappelijke verantwoordelijkheid als zorg, leefbaarheid en veiligheid (in lijn met gemeentelijk beleid) verdienen steun.
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
37
TOT BESLUIT U hebt nu het Verkiezingsprogramma 2010-2014 van de ChristenUnieSGP Heerde gelezen. Misschien zegt u wel: het is nog al wat, waar deze fractie voor wil staan, een ambitieus programma. Inderdaad, dat is ook zo. We beseffen dat niet alles binnen de kortste keren is te realiseren. Toch durven we dit te schrijven. In het geloof dat onze hulp is bij onze God en Vader in de hemel willen we ons hiervoor de komende vier jaar inzetten. Op woensdag 3 maart 2010 valt er wat te kiezen. Wij willen als ChristenUnie-SGP geloofwaardige keuzes maken. Keuzes die Stabiel en Betrokken zijn en dus goed voor de Heerder samenleving!
De fractie van ChristenUnie-SGP Heerde
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
38
INHOUDSOPGAVE INLEIDING / VOORWOORD .................................................................... 2 1. ROL VAN DE GEMEENTE .................................................................. 4 1.1 Trends en ontwikkelingen................................................................ 4 1.2 De visie van de ChristenUnie-SGP ................................................. 5 1.3 Met en voor de burger ...................................................................... 5 Dienstbare overheid, verantwoordelijke samenleving ....................... 5 De gemeente moet naar burgers luisteren en communiceren .......... 6 De ChristenUnie-SGP is voor interactieve beleidsvorming ............... 6 De ChristenUnie-SGP wil naar u luisteren ........................................ 6 1.4 De digitale gemeente ........................................................................ 7 1.5 De gemeentelijke organisatie .......................................................... 7 Er zijn voor de burger: slagvaardig en klantgericht ........................... 7 Ruimte voor gewetensbezwaren ....................................................... 7 1.6 Openbare orde en veiligheid ........................................................... 8 Samen werken aan orde en veiligheid .............................................. 8 Politie ................................................................................................. 8 Brandweer ......................................................................................... 9 Rampenbestrijding ............................................................................. 9 Handhaving en regelgeving ............................................................... 9 Vrijheid en verantwoordelijkheid ...................................................... 10 2. RUIMTELIJKE ORDENING EN VOLKSHUISVESTING ................... 11 2.1 Trends en ontwikkelingen.............................................................. 11 2.2 De visie van de ChristenUnie-SGP ............................................... 12 2.3 Ruimtelijk beleid ............................................................................. 12 Bestemmingsplannen ...................................................................... 12 Plattelandsbeleid ............................................................................. 13 Landschaps- en groenbeleid ........................................................... 13 Reclamebeleid ................................................................................. 14 Milieu................................................................................................ 15 Afvalinzameling ................................................................................ 16 Natuur en openbaar groen .............................................................. 16 Buitenspeelruimten en speelmogelijkheden .................................... 16 2.4 Grondbeleid en voorkeursrecht gemeenten ................................ 17 2.5 Verkeer en vervoer ......................................................................... 17 3. ECONOMISCHE ZAKEN ................................................................... 20 De economie van het genoeg .......................................................... 20 Werkgelegenheid en de rol van de overheid ................................... 20 GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
39
Midden- en kleinbedrijf..................................................................... 21 Detailhandel en horeca .................................................................... 21 Recreatie en toerisme ...................................................................... 21 Landbouw ........................................................................................ 22 Hoogwatergeul ................................................................................. 22 4. WELZIJN, SOCIALE ZAKEN EN ZORG ........................................... 23 Samen leven in Heerde ................................................................... 23 Wet Maatschappelijke Ondersteuning ............................................. 24 4.1 Welzijn.............................................................................................. 25 Jeugd- en jongerenbeleid ................................................................ 25 Jeugd(gezondheids)zorg ................................................................. 26 Coördinatie jeugdbeleid ................................................................... 26 Ontmoediging gebruik verslavende middelen ................................. 27 Peuterspeelzalen en kinderopvang ................................................. 27 Ouderenbeleid ................................................................................. 28 Gehandicaptenbeleid ....................................................................... 28 Minderheden en vluchtelingen ......................................................... 29 4.2 Sociale zaken .................................................................................. 29 Zorg voor elkaar ............................................................................... 30 Werk en bijstand .............................................................................. 30 Lokale armoedebestrijding .............................................................. 30 4.3 Cultuur, recreatie en sport ............................................................. 31 Cultuur en kunstuitingen .................................................................. 31 Bibliotheek ....................................................................................... 32 Culturele vorming en ontwikkeling ................................................... 32 Recreatie en sport ........................................................................... 32 4.4 Onderwijs ........................................................................................ 34 Onderwijshuisvesting ....................................................................... 34 Schoolmaatschappelijk werk ........................................................... 34 Brede scholen .................................................................................. 35 5. FINANCIËN ........................................................................................ 36 5.1 Algemeen ......................................................................................... 36 5.2 Transparantie en verantwoording ................................................. 37 5.3 Subsidiebeleid ................................................................................ 37 TOT BESLUIT ........................................................................................ 38
GEMEENTEPROGRAMMA CHRISTENUNIE-SGP HEERDE 2010-2014
40