Verkiezingen 2010! Auteur: Hugo Vanderstraeten
Wat is BHV?
Vervroegde verkiezingen op 13 juni 2010
BHV staat voor de kieskring BrusselHalle-Vilvoorde. Sinds 2002 is België bij verkiezingen in kieskringen verdeeld.
Op maandag 26 april 2010 bood premier
Bijna alle kieskringen komen overeen
Yves Leterme het ontslag van de federale
met de provincies, maar niet BHV. De
regering aan aan Koning Albert II. De
kieskring BHV ligt voor een stuk in
regering viel over het dossier Brussel-
Vlaams-Brabant (HV) in het Vlaamse
Halle-Vilvoorde (BHV). De partij Open
gewest en voor een stuk in Brussel (B) in
VLD nam het niet meer dat er tegen een
het Brussels hoofdstedelijk gewest.
afgesproken datum geen oplossing was voor BHV. De partij verliet daarom de regering. De koning
aanvaardde het
ontslag van de regering.
Op het stembiljet van Halle-Vilvoorde staan Franstalige lijsten terwijl HV eentalig Nederlands is. Franstaligen uit Brussel kunnen dus stemmen halen in De regering werd belast met het
Nederlandstalig gebied. Maar Vlaamse
afhandelen van de lopende zaken en het
partijen kunnen geen stemmen krijgen
organiseren van verkiezingen. Op zondag
uit Waals-Brabant. De Vlaamse partijen
13 juni 2010 worden in ons land
vinden dat oneerlijk. Ze willen daarom
vervroegde verkiezingen voor de Kamer
de kieskring BHV splitsen. Maar de
van Volksvertegenwoordigers en de
Franstaligen willen daarvoor in ruil
Senaat gehouden.
voldoende rechten voor de Franstalige
minderheid in de rand rond Brussel. De
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.1
Verkiezingen 2010!
regeringspartijen kwamen hierover niet
één persoon gemaakt, maar in grote
tot een akkoord en zo viel de regering-
vergaderingen. Daar wordt democratisch
Leterme II.
beslist welk voorstel een wet wordt. Over alles wordt gestemd. Het voorstel dat
Federale verkiezingen België wordt bestuurd door het federaal parlement en de federale regering. Om
50 % van de stemmen + 1 stem of de meerderheid van de stemmen krijgt, wordt als wet aangenomen.
de vier jaar moeten alle Belgen vanaf 18
Omdat je niet kunt vergaderen met 11
jaar verplicht naar de stembus. Ze kiezen
miljoen mensen maar iedereen toch
dan een nieuw federaal parlement. De
inspraak moet krijgen, kunnen Belgen via
laatste federale verkiezingen vonden
verkiezingen stemmen op personen van
plaats op 10 juni 2007. Dit betekent dat
wie zij denken dat die hen het best zullen
de volgende normaal in juni 2011
vertegenwoordigen. Om als politicus te
gehouden moesten worden. Maar door de
kunnen deelnemen aan de verkiezingen,
problemen rond BHV worden ze met een
moet je tot een bepaalde politieke partij
jaar vervroegd.
behoren. Iedereen vanaf 18 jaar kan een partij oprichten. Om zich verkiesbaar te stellen voor de Kamer en de Senaat, moet men minstens 21 jaar zijn. Om met een nieuwe partij kandidaat te zijn, heb je drie handtekeningen van aftredende leden van de Kamer of die van 500 kiezers nodig. Zo wordt België bestuurd.
Waarom zijn er verkiezingen? In ons land leven er ongeveer 11 miljoen mensen. Om vlot samen te leven en om van België een tof land te maken, zijn er afspraken en regels nodig. De regels en afspraken worden in ons land niet door
In België hebben we verschillende regeringen. De federale regering is de regering voor het hele land. De federeale regering beslist over tal van belangrijke zaken maar niet over alles. Er zijn ook nog de regeringen van de gemeenschappen en de gewesten. In Vlaanderen is dat de
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.2
Verkiezingen 2010!
Vlaamse regering onder leiding van
Omdat in België geen enkele partij meer
minister-president Kris Peeters.
dan 50 % van de zetels haalt, moeten verschillende partijen samenwerken om een meerderheid te vormen. Dit noemt men een coalitie. De laatste federale regering werd gevormd door 5 partijen. Wellicht zal dit na 13 juni ook zo zijn. De partijen die de meerderheid vormen, duiden de ministers en de staatssecretarissen aan. Samen vormen zij de federale
Na de verkiezingen krijgen de politici met de meeste stemmen een zetel in het federaal
parlement.
Het
federaal
parlement bestaat uit de Kamer van Volksvertegenwoordigers en de Senaat. Volksvertegenwoordigers en senatoren maken de wetten. Zij vormen de wetgevende macht in ons land. Ze vergaderen geregeld in Brussel. De partij met
de
meeste
zetels
wint
de
verkiezingen en mag een regering vormen.
regering. De premier of eerste minster leidt de federale regering. De regering zorgt ervoor dat de wetten van het parlement uitgevoerd worden. De koning en de regering vormen de uitvoerende macht. Elke
minister
is
voor
iets
anders
verantwoordelijk. De federale ministers nemen beslissingen over het leger, de politie, de rechtbanken, buitenlandse zaken en sociale zaken (kinderbijslag,
werkloosheidsuitkeringen en pensioenen). De eerste minister brengt wekelijks verslag uit bij de koning. De koning staat aan het hoofd van het land. Een wet is pas echt een wet als de koning die heeft ondertekend. De koning mag echter zelf geen wetten maken. Als de wetten worden overtreden, dan vellen de rechtbanken een vonnis. De minster van justitie en de rechtbanken
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.3
Verkiezingen 2010!
vormen de rechterlijke macht in ons
18 jaar wordt, moet dit niet. Gevangenen
land.
met een straf van meer dan 4 maanden mogen 6 jaar lang niet stemmen.
Partijen van A tot Z
Gevangenen met een lichte straf kunnen
Een onschuldige kinderhand heeft op 12 mei de nationale lijstnummers voor de komende federale verkiezingen getrokken. De lijstnummers zijn: 1 Vlaams Belang, 2 Vivant, 3 Lijst Dedecker, 4 Open VLD, 5 PS, 6 MR, 7 FN, 8 CDH, 9 CD&V, 10 SP. A, 11 N-VA, 12 Ecolo, 13 Groen!. Daarnaast zijn er nog een aantal andere kleinere
partijen
die
verschillende
een vervanger aanduiden of per brief stemmen. Belgen die in het buitenland gevestigd zijn, kunnen ook stemmen. Ze moeten zich dan laten inschrijven in de kieslijsten op de Belgische ambassade van dat land. Belgen die op de dag van de
verkiezingen
tijdelijk
in
het
buitenland verblijven, kunnen hun stem uitbrengen bij volmacht.
lijstnummers hebben.
Koning Albert II gaat niet stemmen. Hij blijft onpartijdig. Prinsen en prinsessen
Wie moet/mag stemmen? Om als kiezer te mogen deelnemen aan de verkiezingen voor het federaal parlement,
moet
je
de
Belgische
nationaliteit hebben en ingeschreven zijn in het bevolkingsregister van je gemeente. Wie 18 jaar wordt op 13 juni, moet gaan stemmen. Wie een dag later
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.4
brengen wel hun stem uit. Prins Filip zal bij de verkiezingen op 13 juni niet zelf zijn stem uitbrengen, maar een volmacht geven. Hij is op de verkiezingsdag immers te gast op de Wereldexpo in Shanghai. Wie niet gaat stemmen, wordt bestraft met een boete van 25 tot 50 euro.
Verkiezingen 2010!
13 juni: verkiezingsdag Ongeveer
één
kun je stemmen. Na de stemming stop je
maand
voor
de
het kaartje in de stembus.
verkiezingen ontvangen alle 18-plussers een oproepingsbrief. In deze brief meldt het
college
van
burgemeester
en
schepenen van je gemeente dat je op 13 juni
met
je
oproepingsbrief
en
identiteitskaart naar het stembureau moet gaan. Het stembureau bevindt zich vaak in een school of ander openbaar gebouw in de gemeente. Soms kan het zijn dat je niet zelf kunt gaan stemmen
Voor je het stembureau verlaat, krijg je
(door ziekte, werk, reis ...). Dan geef je
een stempel op je oproepingsbrief als
een volmacht aan de persoon die in jouw
bewijs dat je je stemplicht hebt vervuld.
plaats stemt. Een volmacht moet vooraf
Op een afgesproken uur gaan alle
in
stembureaus dicht. De stembiljetten
het
gemeentehuis
aangevraagd
worden. In
het
worden in een groot pak gestopt. Dit pak stembureau
geef
je
je
oproepingsbrief en identiteitskaart af. Je naam wordt afgeroepen en je krijgt twee stembiljetten: één voor de Senaat en één voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Omdat de stemming geheim is, moet je met de twee biljetten in het stemhokje. Met een rood potlood kun je dan je stem uitbrengen. Als je gestemd hebt, plooi je het biljet en stop je het in de stembus. Als er in je gemeente met de computer wordt gestemd, krijg je een kaartje. In het stemhokje stop je het kaartje in de computer en met een elektronische pen
wordt met een stempel verzegeld, zodat er niet mee geknoeid kan worden. Alle stembrieven worden naar een stemopnemingsbureau of telbureau gebracht. Hier worden de stemmen geteld. Dit gebeurt heel nauwkeurig.
Wanneer
de
stemmen
geteld zijn, wordt de uitslag bekendgemaakt via radio, tv, internet, kranten … Het kan tot de volgende dag duren vooraleer alle stemmen geteld zijn. Geldig stemmen Je kunt op verschillende manieren je stem uitbrengen. - Je stemt op een lijst = lijststem. Je
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.5
Verkiezingen 2010!
kleurt het bolletje bovenaan bij de partij
inspraak: je mag je mening geven bij een
van je voorkeur.
bepaalde beslissing
- Je stemt op een persoon = naamstem.
kinderbijslag: vergoeding van de staat
Je kleurt het bolletje naast de naam van
aan mensen met kinderen
de persoon van wie je denkt dat die je
lopende zaken: zaken die aan de gang
het best zal vertegenwoordigen. Je mag
zijn, geen nieuwe zaken
ook meerdere naamstemmen uitbrengen,
minderheid: groep mensen die het
maar dan wel bij dezelfde partij.
kleinste deel vormt van een grotere
Blanco stemmen stemmen: je hebt geen bolletje
groep
gekleurd. Het stembiljet blijft blanco,
pensioen: vergoeding van de staat aan
niet ingevuld.
werknemers die gestopt zijn met werken
Ongeldig stemmen stemmen: je hebt geknoeid met
omdat ze 65 jaar zijn
het stembiljet. Je hebt bijvoorbeeld voor
politici: één politicus, veel politici,
meerdere partijen gestemd. Blanco
iemand die aan politiek doet
stemmen en ongeldige stemmen worden
staatssecretaris: een onderminister
niet meegeteld bij de verdeling van de
verzegelen: met een zegel of stempel
zetels. Het is dus niet zo dat de blanco
sluiten zodat niemand het geslotene
stemmen of ongeldige stemmen naar de
ongemerkt kan openen
meerderheid gaan.
vonnis: een uitspraak van een rechtbank wereldexpo: wereldtentoonstelling, grote
Verklarende woordenlijst De schuingedrukte woorden uit de tekst worden hieronder verklaard. ambassade: vertegenwoordiging van ons land in een ander land, de woning van de ambassadeur democratie: bestuursvorm van een land waarbij de meerderheid bij stemming beslist dossier: alle documenten die met een zaak te maken hebben
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.6
internationale tentoonstelling waar de deelnemende landen een beeld van hun ontwikkeling geven. Bijvoorbeeld in Brussel in 1958: Expo 58 werkloosheidsuitkering: vergoeding van de staat aan mensen die werkloos zijn
Verkiezingen 2010!
En nu jij! maar-rood-quiz'! 1 De grote 'Maak-de-bollekes 'Maak-de-bollekes-maar-rood-quiz'! 1) In België is er stemplicht. O ja O neen 2) Je kunt iemand een volmacht geven om in jouw plaats te gaan stemmen. O ja O neen 3) Om de hoeveel jaar zijn er federale verkiezingen? O 4 jaar O 5 jaar O 6 jaar 4) Koning Albert II gaat stemmen. O ja O neen 5) Wie bewust met het stembiljet knoeit, mag opnieuw stemmen. O ja O neen 6) Mag je voor meerdere personen van dezelfde partij kiezen? O ja O neen 7) Mag je voor meerdere partijen stemmen? O ja O neen 8) Democratie = O Eén persoon beslist alles. O De koning beslist alles. O Het volk stemt en beslist mee. 9) Een lijststem is een stem voor: O een partij O een persoon
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.7
Verkiezingen 2010!
10) De verkiezingen win je met: O 50 % O 50 % + 1 stem O 51 % 11) Elke partij krijgt bij lottrekking een lijstnummer. O ja O neen 12) Het federaal parlement bestaat uit: O de Senaat en de Vlaamse raad O de Senaat en de regering O de Senaat en de Kamer van Volksvertegenwoordigers 2 De Belgische grondwet voorziet in drie machten. Wie oefent de drie machten uit? * de wetgevende: .................................................................................. * de uitvoerende: ................................................................................... * de rechterlijke: ....................................................................................
Een beetje geschiedenis Bij de eerste verkiezingen na de onafhankelijkheid van België in 1831 ging maar 1 % van de Belgen stemmen. Het waren enkel de rijke mannen die hun stem uitbrachten. Op 13 juni 2010 moet ongeveer 75 % van de Belgische bevolking naar de stembus. Wil je weten hoe het stemmen in 180 jaar veranderde, neem dan een kijkje op: http://www.debasisvoorwo.be/ http://www.debasisvoorwo.be/. De digitale tijdlijn "Belgisch kiessysteem" geeft je een duidelijk overzicht van de evolutie van het stemrecht in ons land.
(Illustratieverantwoording: het copyright op de illustraties berust bij de volgende personen, firma's en instellingen: Ina Hallemans (p. 1) en Reporters (p. 1, 3, 4 en 5))
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.8
