Verkenning Zwarte Schuur Naar een Laaglandmuseum De Ronde Venen
Museum De Ronde Venen M.W. Kentgens 25 april 2013
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
2
Inleiding Museum De Ronde Venen moet weg van de huidige locatie. Al jarenlang wordt er onderzoek gedaan naar een geschikt nieuw onderkomen. Helaas echter nog zonder resultaat.
Dit rapport is een eerste verkenning naar de haalbaarheid van de verplaatsing van Museum De Ronde Venen naar de locatie Zwarte Schuur te Botshol. In dit plan worden de uitkomsten belicht ten aanzien van het eerste onderzoek naar de kansen, concept, vergunningen en financiën. Tevens is de vaststelling van dit rapport de afsluiting van de initiatieffase.
Medio 2012 is Museum De Ronde Venen benaderd door milieuvereniging De Groene Venen. De toekomst van het museum gaat de organisatie aan het hart. Zij biedt ondersteuning bij het vinden van een oplossing en initiëren een onderzoek naar de locatie Zwarte Schuur in de Botshol.
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
3
Locatie De Zwarte Schuur met naastgelegen hooimijt is eigendom van Natuurmonumenten. Zij gebruiken de schuur momenteel voor opslag. Tevens is de schuur vertrekpunt voor vaarexcursies door de Botshol. Een deel van de omliggende gronden (dijkterreinen) zijn eigendom van het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht.
26 april 2013
De Zwarte Schuur is gelegen aan de Botsholsedijk te Waverveen en grenst aan de Vinkeveense Plassen, natuurgebied Botshol en de polder Groot Mijdrecht. Drie bijzondere landschappen die gezamenlijk het verhaal vertellen van het veengebied. De Botshol is een handmatig verveend moerasgebied en waardevol verlandingsgebied met zeldzame flora en fauna. De polder Groot Mijdrecht is één van de diepste droogmakerijen van Nederland, welke is drooggemalen na een eeuwenlange winning van turf. De Vinkeveense Plassen zijn het restant van de grootschalige machinale laagveenafgravingen in de 19e en 20e eeuw en hebben nu een belangrijke recreatieve functie.
Verkenning Zwarte Schuur
4
Verkenning Zwarte Schuur
PROGRAMMA VAN EISEN
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
5
Programma van Eisen Zwarte Schuur met hooimijt Vanuit eigenaar Natuurmonumenten zijn de volgende voorwaarden gesteld t.a.v. de Zwarte Schuur met hooimijt.
• •
• •
•
•
26 april 2013
De huidige vorm en uitstraling van de Zwarte Schuur met hooimijt blijven zo veel mogelijk behouden. De schuur zal naar verwachting volledig nieuw moeten worden opgebouwd. Mogelijk kunnen enkele elementen, zoals gebinten, herbruikt worden. Het verdiepen van de Zwarte Schuur is niet mogelijk. Het is mogelijk een verbinding tussen schuur en hooimijt te maken. Deze dient qua vormgeving in contrast te staan met de oorspronkelijke architectuur, opdat deze niet aangetast wordt. In de hooimijt kunnen twee verdiepingen worden gerealiseerd. Totaal blijft lager dan de schuur. De karakteristieke uitstraling van de hooimijt met betonnen staanders en golfplaten dak moet in stand blijven. Het streven is naar een zo duurzaam en ecologisch verantwoord mogelijke inrichting en uitstraling.
Verkenning Zwarte Schuur
6
Programma van Eisen Museum Het museum heeft voor de locatie Zwarte Schuur de volgende voorwaarden gesteld.
• • • • • •
•
•
•
26 april 2013
De collectie moet museaal en klimatologisch verantwoord kunnen worden ondergebracht. Het museum is toegankelijk voor groepen van 30-40 personen. Het museum is toegankelijk voor mindervaliden. Het benodigd binnen oppervlak is 500m2. De museumobjecten zijn buiten de openingstijden niet toegankelijk voor publiek. De veensteekmachine met ensemble (schaftkeet en opduwer) worden afgemeerd aan de ringdijk en kunnen hier ook worden onderhouden. De veensteekmachine wordt in werkend bedrijf gepresenteerd en komt bij voorkeur aan een (reconstructie van) een legakker te liggen. De veensteekmachine kan drooggelegd worden in verband met meerjaarlijks onderhoud, of naar een locatie gebracht worden waar dit mogelijk is. De veensteekmachine is direct zichtbaar vanuit het museumgebouw. Bij voorkeur is de machine ook te zien vanuit de openbare weg en de Vinkeveense Plassen
Verkenning Zwarte Schuur
7
Programma van Eisen Buitenterrein Museum en Natuurmonumenten hebben gezamenlijk gekeken naar de beste inrichting van het buitenterrein. Hieruit zijn deze voorwaarden bepaald.
• • • •
• •
• •
26 april 2013
Het ‘Programma van Eisen voor de Openbare Ruimte’ geldt voor de buitenruimte. Het terrein vervult een poortfunctie naar de omliggende landschappen en recreatiepaden. Het terras heeft beperkte horecafunctie, is direct verbonden met de hooimijt en heeft uitzicht over de Grote Wije. De aanlegplaats van de excursieboot blijft op de huidige plek, achter de Zwarte Schuur. Parkeren dient zo min mogelijk verstorend te zijn in het landschap, bij voorkeur aan de noordzijde Botsholsedijk. Minimaal 15 parkeerplaatsen zijn benodigd voor publiek, met daarnaast twee invalideplaatsen en een serviceplaats. Deze kunnen tussen de schuur en de weg gerealiseerd worden. Er dient ruimte te zijn voor het (tijdelijk) parkeren van een bus/touringcar. Er dient ruimte te zijn voor een stalling voor 25-30 fietsen.
Verkenning Zwarte Schuur
8
Verkenning Zwarte Schuur
INRICHTINGSPLAN
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
9
Inrichtingsplan Op basis van het Programma van Eisen heeft Schipper Douwes Architectuur in opdracht van Natuurmonumenten een inrichtingsplan opgesteld voor het realiseren van het museum op de locatie Zwarte Schuur.
1 2 3
26 april 2013
Bestaande Zwarte Schuur, BVO ca. 350m2 Hooiberg met twee bouwlagen en een overkapte uitbreiding, BVO ca. 150 m2 Entreeruimte tussen hooiberg en Zwarte Schuur
4 5 6 7 8 9 10
Parkeervoorziening voor 15 auto’s & fietsenstalling Terras / theetuin Museumtuin met landschapselementen en werkplaats veensteekmachine Veensteekmachine met schaftkeet Aanlegsteiger Brug/pont i.c.m. een voetpad Aanlegplaats fluisterboot Natuurmonumenten
11
Dijk als rustpunt met tribune/trap en verbinding met aanlegsteiger
12
Pontje t.b.v. omlegging wandelpad
Verkenning Zwarte Schuur
10
Vooraanzicht
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
11
Vogelvlucht voorzijde
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
12
Vogelvlucht achterzijde
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
13
Achteraanzicht
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
14
Verkenning Zwarte Schuur
RO & VERGUNNINGEN
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
15
Bestemmingsplan Ter plaatse van de Zwarte Schuur geldt het bestemmingsplan “Buitengebied De Ronde Venen”. Waarschijnlijk abusievelijk is de Zwarte Schuur zelf niet met een bouwvlak opgenomen in het huidige bestemmingsplan.
De huidige bestemming van de Zwarte Schuur is “Natuurgebied”. De omliggende gronden (incl. water) hebben de bestemmingen “Natuurgebied”, “Legakker” en “Water”. Geen van deze bestemmingen staat het realiseren van een museum en het afmeren van de veensteekmachine toe. Verbouw van de Zwarte Schuur en realisering van het museum incl. bijbehorende voorzieningen, zoals parkeren, buitenruimte en terras, zijn derhalve in strijd met het huidige bestemmingsplan. Medewerking aan een ontwikkeling is mogelijk via een (partiële) herziening van het bestemmingsplan of een zogenaamd Waboprojectbesluit. Deze laatste procedure ligt bij het bouw- en inrichtingsplan het meest voor de hand.
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
16
Verkeer De verkeerstoegankelijkheid van de Zwarte Schuur is redelijk goed. De locatie is gelegen aan een smalle doorgaande weg met tweerichtingsverkeer. Het plangebied is goed bereikbaar via de Proostdijerdwarsweg en Botsholsedijk.
Op basis van het inrichtingsplan en de te verwachten bezoekersaantallen (ca. 15.000 per jaar) is een eerste afstemming gevoerd met de afdeling vergunningen en handhaving van de gemeente De Ronde Venen. Zij zien met de planontwikkeling geen verkeersbelemmeringen ontstaan. De locatie is gesitueerd aan een (smalle) doorgaande weg. Tevens zal bezoek worden gestimuleerd per fiets en over het water (bijv. per watertaxi) het museum te bezoeken, wat de verkeersdruk zal verlagen. Bij het museum zijn 15 parkeerplaatsen ingepland, op basis van het onderzoek naar parkeerdruk in de haalbaarheidsstudie 1+1=3 van Tinker Imagineers (in opdracht van de gemeente De Ronde Venen, jan 2008). Bij 25.000 betalende bezoekers per jaar, waarvan 75% met de auto het museum bezoekt, is een piekbelasting van 13 auto’s te verwachten. Hieruit is geconcludeerd dat het museum kan volstaan met 15 parkeerplaatsen voor publiek.
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
17
Watervergunning De Zwarte Schuur staat deels op de kruin van de waterkering tussen Botshol en de Vinkeveense Plassen Hierdoor gelden er strenge(re) regels uit het beleid van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht voor wat betreft de verbouw/aanbouw van werken.
Wanneer de Zwarte Schuur volledig wordt herbouwd (inclusief fundering), wordt dit beschouwd als het oprichten en verbouwen van een (nieuw) bouwwerk. Voor het bouwen op de kruin van een waterkering kan het bestuur van het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht geen vergunning verlenen. Afgaand op het programma van eisen is geconcludeerd dat de zwarte schuur (inclusief fundering) zal worden herbouwd. Om te voldoen aan het beleid van het Waterschap moet de Zwarte Schuur buiten het keurprofiel worden geplaatst. Aangezien een bestemmingsplanprocedure moet worden opgestart -en de locatie daardoor niet gebonden is aan een vast bouwvlak- is de goedkoopste en meest voor de hand liggende oplossing om de schuur met hooimijt enkele meters te verplaatsen. Uit veldmeting is gebleken dat de schuur bij een verplaatsing van 3,5 meter naar het noordwesten buiten het keurprofiel komt te liggen. Met deze verplaatsing opgenomen in het plan, zijn uit het vooroverleg met Waterschap AGV geen belemmeringen naar voren gekomen tegen de ontwikkeling conform het inrichtingsplan.
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
18
Ecologie Het plangebied maakt deels onderdeel uit van het Natura 2000 gebied Botshol en is geheel gelegen binnen de ecologische hoofdstructuur (EHS). Om de ecologische aspecten in beeld te krijgen heeft Regelink Ecologie & Landschap een ecologische quickscan uitgevoerd naar de effecten van de ingreep en haalbaarheid van de plannen.
26 april 2013
Uit de ecologische quickscan is naar voren gekomen dat redelijkerwijs kan worden gesteld dat de mogelijke effecten van de uitvoering van de ingreep niet door de Flora- en Faunawet wordt verhinderd, mits tijdig aanvullend onderzoek wordt uitgevoerd. Om na realisatie ecologische verstoring te voorkomen, zal de veensteekmachine in het broed- en paaiseizoen (15 maart tot 15 juni) niet worden gestart. De provincie Utrecht heeft na toetsing van de ecologische quickscan gesteld dat de planontwikkeling in te passen zal zijn, mede door de kleinschaligheid van de ontwikkeling, de interessante koppeling met de drie landschapstypes en het gebruik van een bestaand bouwblok. Zij hebben zodoende een positieve grondhouding ten aanzien van de planontwikkeling.
Verkenning Zwarte Schuur
19
Doorvaart De planontwikkeling en het afmeren van de Veensteekmachine maakt dat er mogelijk een versmalling ontstaat in de ringvaart, welke de doorvaart kan belemmeren. Derhalve is hierover afstemming geweest met het Recreatieschap Midden Nederland.
Het Recreatieschap Midden Nederland heeft al enige jaren geleden de doorvaart voor motorboten ter plekke willen ontmoedigen. Dit was ook de wens van een aanwonende van wie medewerking nodig was voor het realiseren van de Botsholwandelroute. Er kwam de nodige reactie vanuit de motorboot varende watersport. Niettemin is een versmalling in de ringvaart bij monding naar de Vinkeveense Plassen aangebracht. De doorvaart is nog wel geschikt voor kleine vaartuigen, zoals kano's en roeiboten. Het plan en het plaatsen van de veensteekmachine belemmert die doorvaart niet verder dan nu het geval is. Daarvan uitgaande heeft het Recreatieschap aangegeven dat er geen bedenkingen worden verwacht.
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
20
Verkenning Zwarte Schuur
CONCEPT
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
21
Profiel Natuurlijk is het onderbrengen en presenteren van het museum, inclusief de veensteekmachine, de eerste opdracht voor de nieuwe huisvesting. De werkgroep die de haalbaarheidsstudie verricht naar de huisvesting bij de Zwarte Schuur ziet de opdracht voor het nieuwe museum echter veel ruimer.
26 april 2013
Het museum moet een centrale rol gaan spelen bij de verstrekking van informatie over het landschap, de cultuur, de natuur en het waterbeheer van de Ronde Venen. Waar mogelijk gaat hierbij samengewerkt worden met belanghebbende organisaties, zoals Waterschap AGV en Natuurmonumenten. Zo kan het museum een belangrijke educatieve rol vervullen, maar ook recreatie gaan versterken en het cultuur- en natuurtoerisme aantrekken. Door de ligging en het prachtige uitzicht zal het tevens een rustpunt worden voor de watersporter, wandelaar en de fietser.
Verkenning Zwarte Schuur
22
Laaglandmuseum De identiteit van het museum zal op de nieuwe locatie van veenmuseum transformeren naar Laaglandmuseum. Hiermee maakt het museum definitief de omslag naar een landschapscentrum en kennisinstituut over het unieke gelaagde veenweidegebied. De veenwinning, waarin de roots van het museum liggen, blijft hierin uiteraard wel een belangrijke plaats innemen.
In het laaglandmuseum zal de constante wisselwerking tussen de mens, natuur en water -en de wijze waarop zij het omringende landschap gevormd hebbencentraal staan.
26 april 2013
De naam Laaglandmuseum geeft een duidelijk beeld van de positionering van het museum in de Zwarte Schuur. Het nieuwe museum is meer dan alleen een bewaardepot van een collectie. Het is gericht op de brede landschapsontwikkeling van het veengebied. De unieke locatie van de Zwarte Schuur versterkt deze visie. De Zwarte Schuur ligt direct aan één van de diepste droogmakerijen van Nederland; de polder Groot Mijdrecht. Het omliggende landschap kent een gelaagde opbouw met bijpassende geschiedenis. Door de eeuwenlange ontginning heeft het een geheel eigen karakter en identiteit gekregen.
Bij de Zwarte Schuur komen plas, polder en moeras samen en vertellen met elkaar het verhaal van De Ronde Venen en de rol van de mens in een constante wisselwerking met zijn omgeving.
Verkenning Zwarte Schuur
23
Laag voor laag ontrafeld Waarom ziet het landschap van De Ronde Venen er tegenwoordig zo aangeharkt uit? Was het altijd al zo open? Hoe kwamen de structuren tot stand die nu nog in het landschap zichtbaar zijn? In het museum komt een vaste (kwalitatief hoogwaardige) binnen- en buitenpresentatie die het verhaal vertelt en uitleg geeft over de landschappelijke ingrepen die De Ronde Venen (en het veenweidegebied in het algemeen) zo uniek maken. Tijdelijke exposities worden ingezet om speciale (lokale) thema’s en onderwerpen extra toe te lichten en voor het voetlicht te brengen.
In het laaglandmuseum wordt voor de bezoekers de context gecreëerd om het omliggende landschap beter te kunnen lezen en begrijpen. In de tentoonstelling wordt de fascinerende landschappelijke geschiedenis laag voor laag ontrafeld: van het woeste moerasgebied naar het strak ingedeelde landschap van nu, aangevuld met een kijkje in de toekomst. Hierin staat de rol van de mens, de ecologie en de invloed van het water centraal.
Handelen van de mens
Natuur & ecologie
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
Invloed van het water
24
Presentatie Ons toekomstbeeld is een belevingsmuseum, met een duidelijke blik naar buiten. Vaste en tijdelijke exposities vertellen het verhaal van het landschap en de mens die erin leefde. De bezoeker graaft als het ware ‘laag-voor-laag’ door de landschapsgeschiedenis van De Ronde Venen, met doorkijkjes naar de toekomst. De drie omliggende landschappen worden gebruikt als leidraad waarlangs de geschiedenis van het landschap thematisch wordt ontrafeld. De rol van de mens, het water en de ecologie worden zo inzichtelijk gemaakt.
26 april 2013
Verlandingsplas Botshol (-1,85 NAP): De bezoeker wordt in aanraking gebracht met het ontstaan van het oude veenmoeras. Leven voor de mens was moeilijk in dit waterrijke natuurgebied. Een verlandingsproces is in werking. De waterplassen groeien dicht met veenplanten en er ontstaat een veenkussen. Dit proces is nog steeds te zien in de Botshol. Natuurmonumenten beheert dit gebied en voorkomt verdere verlanding. Het biedt nu bescherming aan unieke flora & fauna. In de natuur- en theetuin ervaart de bezoeker de rust en ruimte van de Botshol. Op gezette tijden worden vaarexcursies o.l.v. een gids gegeven.
Verveningsplas Vinkeveen (-2,15NAP): Een ontginningsproces begint. De bezoeker loopt over de knuppelpaden (zuwes) door het ruige moerasgebied. Een complex watersysteem wordt aangelegd en het veenweidegebied ontstaat. Het landschap en de natuur worden getransformeerd voor bewoning door de mens. Leven is echter moeilijk; de drassige gronden zijn nauwelijks geschikt voor akkerbouw en de vrees voor het water is alomtegenwoordig. In deze tijd neemt de vraag naar brandstof in de steden toe. Gedroogd brandt de veengrond erg goed. Voor boeren die met moeite hun hoofd boven water houden, brengt de turfwinning de oplossing. Zij hebben het ‘bruine goud’ in hun achtertuin liggen. Waar zij het veen voor het maken van turf weghalen ontstaan grote plassen. De bezoeker bindt de treeborden om de voeten en werkt met de turfmaker op de legakker. De Vinkeveense Plassen tonen het uitgestrekte watergebied dat achterblijft. Nu hebben de plassen een recreatieve functie voor de omgeving. De legakkers waar vroeger de turven op lagen te drogen, worden bewoond door recreanten en dagjesmensen. Drooggemalen plas polder Groot Mijdrecht (-6,70 NAP): Tot slot komt de bezoeker bij de diepe polders en droogmakerijen. Ze gaan met de molenaar en agrariër op verkenning in een eeuwenoud, doch nieuw ontstaan natuurlandschap. De drooggemalen waterplas biedt een nieuw decor voor ontginning. Boeren hebben het hier echter weer niet makkelijk. Kwel en verzuring van de grond spelen hen constant parten. Het wegmalen van het water brengt een constante bodemdaling met zich mee. Natuurbeheerder en agrariër hebben hun eigen visie op het beheer van en waterstand in de polders. Verkenning Zwarte Schuur 25
Buitenterrein Het nieuwe museum verbindt binnen met buiten. Het heeft een connectie met het omliggende landschap en hier naar doorverwijst. De buitenruimte is een openluchtmuseum met een plus, erfgoed in zijn eigen context, mede gericht op recreatieve verkenning van de omgeving en nog meer.
Museumtuin: In de museumtuin beleef je niet alleen de spectaculaire veensteekmachine, welke op gezette tijden wordt gestart voor publiek. Het is ook een openluchtmuseum waar oude vervenings- en streekambachten tot leven komen. Ga met de turfmaker mee de legakker op, of ga zitten en hoor de verhalen van de mandenvlechter of baggernettenbreier. Ook de schuttenkoning staat klaar om met zijn werk te beginnen. Watertuin: De watertuin is de plek voor jong en oud om spelenderwijs kennis te maken met de diverse aspecten van waterbeheer in het gebied. Speeltoestellen met molens, gemaaltjes en een slotensysteem dagen de bezoekers uit de voeten droog te houden in een nat gebied. Natuur- & theetuin: De theetuin is de plek voor iedereen die een moment van ontspanning zoekt en wil genieten van een natuurlijke versnapering in een oase van rust.
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
26
Enkele hoogtepunten De laaglandbeleving vindt niet alleen binnen de museummurenplaats. Deze is juist te vinden in de omliggende landschappen. Het museum geeft de verklaring en is daarmee startpunt voor een ontdekkingstocht door het gebied.
Botshol: Vaartochten door de Botshol bieden de kans een 400 jaar oude veenplas en haar unieke ecologie te beleven onder leiding van gidsen van Natuurmonumenten. Natuurexcursie: Ga op stap met een natuurgids en ontdek de bijzondere flora & fauna van de Botshol, Waverhoek en Groot Mijdrecht. Misschien zie je de Zeearend en Zilverreiger of ruik je de welriekende nachtorchis. Vaartocht: Een rondvaart door het plassenlandschap met zijn legakkers en petgaten toont hoe de mens en de natuur het landschap van De Ronde Venen hebben gevormd. Poldertochten: Bezoek het gemaal Winkel en beleef één van de diepste punten van Nederland. De diepe droogmakerij, zes meter onder het niveau van de zee, is een eye-opener voor elke toerist. Rondje Hoep: Een unieke fietstocht vanuit Amsterdam, langs het pittoreske riviertje de Waver.
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
27
Doelgroepen De unieke natuurwaarden, recreatiepotentie en samenwerkingskansen op de locatie Zwarte Schuur bieden de mogelijkheid om bredere doelgroepen te bereiken. Het museum zal een bovenregionale uitstraling krijgen op de nieuwe locatie. Op basis van ervaringscijfers en referentiegegevens worden bij aanvang rond de 15.000 bezoekers per jaar verwacht. Deze bezoekers zullen voornamelijk komen uit de regio Amsterdam, Utrecht en Groene Hart.
26 april 2013
Museumbezoeker: Deze groep wil er lekker tussenuit gaan en ondertussen ook nog iets leren. Ze krijgen tijdens hun bezoek bij voorkeur veel informatie over cultuurhistorie, landschap, architectuur, natuur en milieu. Ze worden graag in een gebied rondgeleid en prefereren horeca waar streekproducten worden verkocht. Natuurliefhebber: Dit type bezoeker trekt het liefste de natuur in. Ze observeren graag verschillende soorten flora en fauna, weet vaak veel van de natuur en is op zoek naar uniciteit. Ze waarderen rust, stilte en ruimte. Gezelligheidszoeker: Bezoekers die binnen deze motiefgroep passen, gaan graag gezellig op pad met familie of vrienden. Ze hechten veel waarde aan ontmoetingsplekken, zoals horeca met terras en speelplekken. Verder vinden ze het prettig als de bestemming goed bereikbaar is. Ze zien het landschap als decor en vinden de belevingswaarde van belang. Onderwijs: Onderwijs is een brede doelgroep, welke nader is te verdelen in primair, voortgezet, wetenschappelijk en volwassenonderwijs. Producten moeten didactisch verantwoord zijn en leuk en aansprekend voor kinderen. Toerist: culturele en educatieve toeristen bezoeken een museum, gekoppeld aan een kort verblijf in de regio. Deze groep wil erop uit gaan en iets leren. Een bezoek zal gecombineerd worden met een andere activiteit, zoals een vaarexcursie of een fietsroute. Zakelijke markt: Het gaat bij de zakelijke markt om groepen die een vergaderruimte voor een dagdeel huren voor bijvoorbeeld een vergadering, heidag of cursus. Hieraan zal vaak een andere activiteit worden gekoppeld, zoals bezoek aan het museum, vaarexcursie of fietsroute. Verkenning Zwarte Schuur
28
Cultuur- en erfgoedtoerisme: Een individueel bezoek of in groepsverband aan een uniek museum en de laatste Veensteekmachine van Nederland, gekoppeld aan diverse arrangementen aan de omliggende hoogtepunten.
Recreatie & toerisme Als toeristisch en educatief centrum biedt het laaglandmuseum bijzondere kansen voor de recreatieve versterking van De Ronde Venen. Samenwerking met organisaties als Natuurmonumenten en Waterschap AGV zal dit nog meer versterken.
Natuurtoerisme: De Zwarte Schuur als vertrekpunt voor excursies door de unieke natuurgebieden zoals Botshol en Waverhoek.
Watertoerisme: een rustpunt voor de watersporter; hier kunnen ze zich laten informeren over de omgeving of gewoon genieten van een lichte versnapering op het terras. Fietstoerisme: Voor de fietstoerist biedt de Zwarte Schuur een rustpunt in een unieke landschappelijke omgeving. De locatie ligt aan schitterende fietsroutes door het Groene Hart, zoals het Rondje Hoep. Educatie & educatief toerisme: Onderwijsinstellingen en geïnteresseerden worden geïnformeerd over het ontstaan en het (duurzaam) behoud van een uniek landschap met complexe hydrologische vraagstukken. Duurzaam toerisme: Voor de duurzame bezoeker biedt een unieke beleving. Hier worden zij geïnformeerd over het duurzaam omgaan met het landschap, kunnen zij genieten van een verantwoord kopje koffie of thee en kunnen zij een excursie maken met een fluisterboot door natuurgebied de Botshol.
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
29
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
30
Verkenning Zwarte Schuur
PLANNING & ORGANISATIE
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
31
Planning Voor de planontwikkeling wordt de volgende globale planning aangehouden. Met het vaststellen van dit rapport wordt de initiatieffase afgesloten.
1. Initiatieffase Looptijd: september 2012 - april 2013 Werkzaamheden: verkenning haalbaarheid, opzet profiel en voorlopig concept, ecologische quickscan, organisatie, planning & planontwikkeling, financiële raming investeringskosten & exploitatie. 2. Onderzoeksfase Looptijd: mei 2013 - december 2013 Werkzaamheden: voorlopig ontwerp bouwplan, bureauselectie vormgeving en voorlopig ontwerp inrichting, realisatie fondsenplan, realisatie dekkingsplan, communicatie, ecologisch onderzoek. 3. Voorbereidingsfase Looptijd: januari 2014 - juli 2014 Werkzaamheden: definitief ontwerp bouwplan & inrichting, aanvraag vergunningen, aanpassing bestemmingsplan. 4. Realisatiefase Looptijd: augustus 2014 - maart 2015 Werkzaamheden: bouwwerkzaamheden, terreininrichting, ontwikkeling presentatie en inrichting, verhuizing museum.
5. Opstartfase Looptijd: 2015-2017 Opstart op nieuwe locatie. Aantrekken van nieuw publiek, ontwikkelen activiteiten en educatieprojecten, opzetten samenwerkingen, etc. 6. Vaste exploitatie Looptijd: vanaf 2018 Breed publieksbereik op nieuwe locatie. 26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
32
Museumbestuur Organisatie De ontwikkeling en realisatie van het nieuwe museum wordt uitgevoerd door Museum De Ronde Venen, gezien het belang voor het museum en de fiscale voordelen. Om de planontwikkeling in goede banen te leiden wordt een realisatieteam aangesteld, ondersteund door een werkcommissies. Specialisten uit diverse werkvelden zullen hierin plaatsnemen en het proces ondersteunen. De directeur van het museum zal als projectleider het proces aansturen en begeleiden.
Realisatieteam dhr. M. Kentgens, projectleider
Projectleider Dhr. M. Kentgens
dhr. J. Kneppers, bouw dhr. W. Mondeel, financiën mevr. C. Smit, vergunningen mevr. M. Bruggink, Natuurmonumenten
Cie Bouw J. Kneppers
26 april 2013
dhr. L. Mur, concept & planontwikkeling
Cie Communicatie M. Kentgens
Verkenning Zwarte Schuur
Cie Vergunningen C. Smit
Cie Financiën W. Mondeel
Cie Inrichting M. Kentgens
L. Mur
33
Partners Bij het project zijn diverse organisaties betrokken bij de ontwikkeling, invulling, ondersteuning en realisatie. De lijst geeft een indicatie van de vele partijen die betrokken zijn, maar is zeker niet uitputtend. Gaande het project zal deze verder worden uitgebreid.
26 april 2013
Projectteam Museum De Ronde Venen Milieuvereniging De Groene Venen Natuurmonumenten Bijdrage planontwikkeling Waterschap AGV Gemeente De Ronde Venen Gebiedscommissie UtrechtWest Provincie Utrecht Recreatieschap MiddenNederland Koninklijke Nederlandse Heide Maatschappij Accountant Xtra SC Johnson Europlant BV Rabobank Rijn & Veenstromen Tweed BNO Fonds Cultuurparticipatie Vrienden van Museum DRV
Verkenning Zwarte Schuur
Stakeholders Landschap Erfgoed Utrecht Natuur en Milieufederatie Utrecht NME De Ronde Venen Omgevingsdienst Regio Utrecht Historische Vereniging De Proosdijlanden IVN De Ronde Venen Stg. Groene Hart
34
Verkenning Zwarte Schuur
FINANCIËN
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
35
Onderdeel
Organisatie
KOSTEN
Initiatieffase Excl. BTW Afrekening van de uitgaven en inkomsten in de initiatieffase.
Omschrijving
Status
Totaal
SchipperDouwes Architectuur
Inrichtingsplan
Raming
€ 2.000
Accountant Xtra
Fiscale quickscan
Raming
€ 1.500
Regelink
Ecologische QuickScan
Factuur
€ 960
Regelink
Toetsing EHS & N200
Factuur
€ 1.050
Drukkerij Hazet
Drukkosten
Factuur
€446
Merkenstein tekstproductie
Opstellen persbericht
Factuur
€ 100
TOTAAL
BATEN
Natuurmonumenten Accountant Xtra
Museum DRV Totaal
€ 6.056
Bijdrage inrichtingsplan
Toegekend
€ 2.000
Fiscale quickscan
Toegekend
€ 1.500
Eigen bijdrage
Toegekend
€ 2.556 € 6.056
RESULTAAT
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
-
36
Onderdeel
Organisatie
KOSTEN
SchipperDouwes
Onderzoeksfase
Status
Totaal
Voorontwerp + calc.
Offerte
€ 3.600
Voorontwerp inrichting
Raming
€ 7.500
Ecologisch onderzoek
Raming
€ 3.500
Fondsenplan
Raming
€ 5.000
Tweed BNO
Website/brochure
Offerte
€ 9.000
Merkenstein Tekst
Communicatie/pr
Raming
€ 1.000
Drukkerij Hazet
Drukkosten
Raming
€ 1.000
Onvoorzien
Onvoorzien
Raming
€ 2.400
N.n.b. (pitch) Arcadis
Excl. BTW Begroting met dekkingsplan van de te verwachte uitgaven in de onderzoeksfase op basis van ramingen en offertes.
N.n.b.
Omschrijving
TOTAAL
BATEN
SC Johnson BV
€ 33.000
Sponsoring
Toegekend
€ 10.000
Vrienden Museum
Bijdrage
Toegekend
€ 5.000
KNHM
Bijdrage
Toegekend
€ 3.500
Sponsoring
Toegekend
€ 2.850
Bijdrage communicatie
Aangevraagd
€ 5.000
Bijdrage
Aangevraagd
€ 5.000
Toegekend
€ 1.650
Tweed BNO Fonds Cultuurpart. Rabobank Museum DRV TOTAAL
Eigen bijdrage
€ 33.000
RESULTAAT 26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
37
Voorbereidingsfase Excl. BTW Raming van de kosten van de voorbereidingsfase.
Onderdeel
Organisatie
Omschrijving
Status
Totaal
KOSTEN
Gemeente DRV
Leges omgevingsvergunning
Raming
€ 20.000
Waterschap AGV
Leges watervergunning
Raming
€ 1.500
Provincie Utrecht
Leges vergunning
Raming
€ 7.500
Definitief ontwerp bouwplan
Raming
€ 15.000
Definitief ontwerp inrichtingsplan
Raming
€ 15.000
Voorbereiding/ontwerp aanpassing bestemmingsplan
Raming
€ 5.000
Onvoorzien
Raming
€ 6.000
Architect
Vormgever Arcadis Onvoorzien
26 april 2013
TOTAAL
€ 70.000
Verkenning Zwarte Schuur
38
Omschrijving
Aant
Eenh
€/E
Subtotaal
Bouw
Realisatiefase Excl. BTW Raming investeringskosten op basis van inrichtingsplan Schipper Douwes Architectuur.
Alle kosten zijn excl. BTW. Een fiscale quickscan van Accountant Xtra heeft uitgewezen dat het museum als btw ondernemer wordt aangemerkt en derhalve de voordruk op de verbouwing geheel aftrekbaar is.
Sloop schuur
€ 510.000 1
st.
€ 10.000
€ 10.000
Herbouw schuur
350
m2
€ 1.000
€ 350.000
Hooimijt/aanbouw
150
m2
€ 1.000
€ 150.000
Terrein
€ 122.500
Terreinverharding/parkeren
1
st.
€ 45.000
€ 45.000
Haven Veensteekmachine
1
st.
€ 17.500
€ 17.500
Houten steigers
1
st.
€ 20.000
€ 20.000
Houten vlonders/brug
1
st.
€ 15.000
€ 15.000
Terras/natuurtuin
1
st.
€ 15.000
€ 15.000
Wandelpad/ponton
1
st.
€ 10.000
€ 10.000
Presentatie
€ 276.250
Expositie/museum
350
m2
€ 600
€ 210.000
Balie/winkel/horeca/overig
150
m2
€ 175
€ 26.250
Museumtuin/werkplaats
1
st
€ 25.000
€ 25.000
Watertuin
1
st
€ 15.000
€ 15.000
Verhuizing
26 april 2013
€ 65.000
Museumcollectie
1
st.
€ 15.000
€ 15.000
Veensteekmachine (water)
1
st.
€ 50.000
€ 50.000
TOTAAL Verkenning Zwarte Schuur
Totaal
€ 973.750 39
TOTALE KOSTENRAMING LASTEN
Kostenraming totaal Excl. BTW
Initiatieffase
Mei 2012 - april 2013
Onderzoeksfase
Mei 2013 - december 2013
€ 33.000
Voorbereidingsfase
Januari 2013 - juli 2014
€ 70.000
Realisatiefase
Juli 2014 - maart 2015
€ 973.750
TOTAAL
BATEN
€ 1.082.806
Gerealiseerd
Initiatief- &onderzoeksfase
€ 39.056
Johnson Europlant
Bijdrage verhuizing
€ 10.000
Museum De Ronde Venen
Eigen bijdrage
€ 22.500
TOTAAL
TEKORT
26 april 2013
€ 6.056
Verkenning Zwarte Schuur
€ 71.556
€ 1.011.250
40
Fase 1-4 Huidig
Exploitatieraming Excl. BTW De exploitatieraming gaat per 2015 op locatie Zwarte Schuur uit van een lage pacht voor de grond. Natuurmonumenten heeft deze voor het museum ingeschat op agrarische waarde van €5-6k per jaar. Daarnaast moet een extern depot worden gehuurd. Dit is geraamd op €3k per jaar. Belangrijk voor verdere ontwikkeling is dat er duidelijkheid over de subsidie op lange termijn komt. Hiervoor zal een meerjarenconvenant dienen te worden afgesloten tussen museum en gemeente.
Kosten
Fase 6 Vast ZS
2013
2014
2015
2016
2017
2018
1.
Personeel/vrijwillig
€ 69.000
€ 69.000
€ 71.000
€ 73.000
€ 75.000
77.000
2.
Huisvesting
€ 12.250
€ 12.250
€ 19.000
€ 19.950
€ 20.948
21.995
3.
Collectie/museum
€ 4.000
€ 4.000
€ 6.000
€6.000
€ 7.000
7.000
4.
Kantoor
€ 2.500
€ 2.500
€ 3.000
€ 4.000
€ 4.000
4.000
5.
Publiek & pr
€ 5.000
€ 5.000
€ 12.000
€ 14.000
€ 16.000
18.000
6.
Inkoop
€ 750
€ 750
€ 11.253
€ 13.621
€ 15.283
17.147
7.
Algemeen
€ 6.500
€ 6.500
€ 7.500
€ 7.500
€ 7.500
7.500
8.
Afschr/onderh.
-
-
€ 10.483
€ 17.299
€ 19.029
20.932
Totaal
€ 100.000
€ 100.000
€ 140.237
€ 155.370
€ 164.760
€ 173.573
Entree
€ 6.500
€ 6.500
€ 18.900
€ 25.500
€ 29.600
€ 35.150
-
-
€ 19.414
€ 24.746
€ 29.007
€ 32.883
€ 2.500
€ 2.500
€ 3.840
€ 5.120
€ 5.760
€ 6.720
-
-
€ 2.500
€ 5.000
€ 5.000
€ 5.000
Baten 9.
10.
Koffiecorner/terras
11.
Verkoop winkel
12.
Verhuur
13.
Activiteiten
€ 1.500
€ 1.500
€ 2.500
€ 5.000
€ 5.000
€ 5.000
14.
Donaties/sponsoring
€ 3.500
€ 3.500
€ 6.000
€ 6.000
€ 6.000
€ 8.000
15.
Subsidie
€ 83.500
€83.500
€ 83.500
€ 83.500
€ 83.500
€ 83.500
16.
Overig
€ 2.500
€ 2.500
€ 2.500
€ 2.500
€ 2.500
€ 2.500
Totaal
€ 100.000
€ 100.000
€ 138.154
€ 157.366
€ 167.367
€ 178.753
-
-
€ -2.082
€ 1.996
€ 2.608
€ 5.179
Saldo 26 april 2013
Fase 5 Opstart ZS
Verkenning Zwarte Schuur
41
Post
Toelichting
1
Personeel & vrijwilligers
Personeel met inzet vrijwilligers. Index 2,5%.
2
Huisvesting
Pacht, energie, verzekeringen e.d. Natuurmonumenten heeft de grond laag ingeschat op agrarische waarde van €5-6k per jaar. Ook huur extern depot €3k. Index van 5%.
3
Collectie & museum
Onderhoud en uitbreiding van de collectie.
4
Kantoor
Kosten voor telefoon, website, porti, inventaris, etc.
5
Publiek & pr
Kosten stijgen door meer PR, activiteiten, exposities.
6
Inkoop
Inkoop van de museumwinkel en horeca (voor zowel museumbezoek en passanten). Horeca met vrijwilligers en inzet SROI.
7
Algemeen
Kosten bestuur, accountant, bank, etc.
8
Afschrijving & onderhoud
Reservering voor afschrijving € 10,5k & onderhoud gebouw en terrein €7k. Met inzet SROI. Index 10%.
9
Entree
Inkomsten entree stijgen door toenemende bezoekersaantallen. Van 7.600 in 2015 naar 13.100 in 2018.
10
Koffiecorner/terras
Inkomsten uit koffiecorner en terras op basis van museumbezoek en passanten.
11
Verkoop winkel
Inkomsten verkoop museumwinkel.
Kinderen
12
Verhuur
Verhuur van zalen voor evenementen en trouwerijen.
Gratis
13
Activiteiten
Bijzondere activiteiten, zoals rondleiding, veilingen, ed.
14
Donaties/sponsoring
Donaties & sponsoring t.b.v. het museum.
15
Subsidie
Structurele exploitatiesubsidie museum
16
Overig
Overige inkomsten.
Toelichting Exploitatieraming Subsidie/omzet 90% 80% 70% 60% 50% 40% 2013
2014
2015
2016
2017
2018
14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 -
26 april 2013
Volledig betaald School
Verkenning Zwarte Schuur
42
Verkenning Zwarte Schuur
SAMENVATTING
26 april 2013
Verkenning Zwarte Schuur
43
Samenvatting
26 april 2013
Nr
Onderwerp
Omschrijving
Oplossing
Risico
1.
Eigendom
ZS is eigendom NM
NM is akkoord met plan
Nee
2.
Eigendom
Dijkterrein is eigendom AGV
AGV is akkoord met plan
Nee
3.
Bestemming
Bouwvlak niet opgenomen in bestemmingsplan
Herziening middels wabo-projectbesluit.
Gemiddeld
4.
Bestemming
Omwonenden maken bezwaar
Omwonenden zijn geïnformeerd en hebben enkele bezwaren geuit t.a.v. horeca/verkeer.
Gemiddeld -hoog
5.
Vergunning
ZS staat op keurprofiel
ZS kan worden verplaatst
Nee
6.
Vergunning
Parkeren op rode kernzone dijk
AGV is akkoord mits gebruik halfverharding en overleggen stabiliteitsberekening
Nee
7.
Vergunning
Brug naar ringdijk
Brug moet 90cm. boven water komen. AGV en Recreatieschap zijn akkoord
Nee
8.
Vergunning
Ecologie
Provincie is akkoord met uitkomsten onderzoek
Laag
9.
Vergunning
Doorvaart
Recreatieschap ziet geen belemmering
Nee
10.
Verkeer
Onvoldoende parkeren
15 parkeerplaatsen is voldoende conform onderzoek parkeerdruk museum
Nee
11.
Verkeer
Onvoldoende bereikbaar
ZS gelegen aan smalle doorgaande weg. Gemeente DRV verwacht weinig problemen.
Laag
12.
Financiën
kosten niet financierbaar
Verder onderzoek benodigd. Eerste gesprekken zijn gaande.
Gemiddeld
13.
Financiën
BTW niet aftrekbaar
Fiscaal onderzoek van Xtra wijst uit dat museum BTW kan terugvorderen.
Nee
14.
Financiën
Subsidie museum
Subsidie museum moet worden gewaarborgd. Wethouder is bereid te praten over convenant
Gemiddeld
Verkenning Zwarte Schuur
44