Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair? Ruimteconferentie 2009 (Rotterdam. Erik Louw & Roland Goetgeluk 3 november 2009
Delft University of Technology
Challenge the future
Achtergrond van het onderzoek
• Er is weinig kennis van verhuisketens van bedrijven. • Nagaan in hoeverre er een match is tussen vraag en aanbod. • Bijdrage aan beter prognoses.
Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
2
Kennis uit hoe hoek ‘Migratie, residentiële mobiliteit en VHS-beleid” zinvol (1)? • Verhuisketenbenadering • Aanbod= primair + secundair • Primair: nieuwbouw en verlaten aanbod. • Secundair: ketenaanbod. • Primair ontketent keten. • Markov veronderstellingen. • Schatting: • waargenomen gedrag = voorkeur. • Revealed preference.
Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
3
Kennis uit hoe hoek ‘Migratie, residentiële mobiliteit en VHS-beleid” zinvol (2)? • Probleem revealed preference • Wat nu als voorkeuren door endogene en exogene condities veranderen c.q. manifest worden. • Zie Amsterdamse woningmarkt: slechtste en hele dure delen nu onverkoopbaar. • Stated preference dan de oplossing? • Nee, tenzij met specfieke methoden substitutie en afstel bepalen (conjoint models, beslissingsbomen e.d.) • Beste longitudinaal met • T=0 stated preference. • T=1 gedrag meten. Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
4
Voorbeeld van een gedragsmodel
Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
5
De longitudinale studie
Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
6
Gegevens • Enquête Bedrijven onder Dak (KvK Midden Nederland). • 4 keer met hoge response. • Inzicht in voorkeuren.
Table 2 Year 1997-1998 2000 2004 2007
Survey response Number of returned questionnaires 6,949 7,796 7,075 7,952
Response rate 64% 58% 50% 51%
Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
7
Voorbeeld longitudinaal onderzoek • Dezelfde bedrijven volgen in de tijd: vergelijking revealed en stated preference.
Intension to move in 2000
Moved 2000-2004
Stayed 2000-2004
Expected (1)
Unexpected (2)
Intension to stay in Unexpected 2000 (windfall move) (3)
Expected (4)
Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
8
Resultaten
Total shares (%/100) Intension to move 2000 Intention to stay 2000 Total Intension to move 2004 Intention to stay 2004 Total
Moved 2000-2004 0.02 0.09 0.11 Moved 2004-2007 0.02 0.09 0.11
Stayed 2000-2004 0.05 0.84 0.89 Stayed 2004-2007 0.05 0.84 0.89
Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
Total 0.07 0.93 1.00 Total 0.07 0.93 1.00
9
In beeld brengen van preferenties en de realisatie daarvan.
Buitengebied Bedrijventerrein
Buitengebied
Woonwijk
Bedrijventerrein
Centrum
Woonwijk
Buitengebied Bedrijventerrein
Woonwijk
Centrum
Centrum
Geen
Geen
Huidig
Gewenst
Verhuisgeneigd - niet verhuisd Buitengebied
Nieuw
N
153
N
256
Buitengebied
Bedrijventerrein Woonwijk
Centrum
Geen
Huidig
Niet erhuisgeneigd - verhuisd
Bedrijventerrein
Woonwijk Centrum
Gewenst
Buitengebied
Buitengebied Bedrijventerrein
Bedrijventerrein
Woonwijk
Woonwijk Centrum
Centrum
Geen
Geen
Huidig
Nieuw
Niet verhuisgeneigd - niet verhuisd
N
2371
Buitengebied Bedrijventerrein Woonwijk
Centrum
Geen
Huidig
Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
10
Verhuisgeneigd & verhuisd (N= 54) Buitengebied Bedrijventerrein
Buitengebied
Woonwijk
Bedrijventerrein
Centrum
Woonwijk
Buitengebied Bedrijventerrein
Centrum
Woonwijk
Centrum
Geen
Geen
Huidig
Gewenst
Nieuw
Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
11
Verhuisgeneigd & niet verhuisd (N= 153) Buitengebied
Buitengebied
Bedrijventerrein Woonwijk
Centrum
Geen
Huidig
Bedrijventerrein
Woonwijk Centrum
Gewenst
Buitengebied
Bedrijventerrein
Woonwijk Centrum
Gewenst wel verhuisd
Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
12
Niet verhuisgeneigd & wel verhuisd (N= 256) Buitengebied Bedrijventerrein Woonwijk
Centrum
Buitengebied Bedrijventerrein Woonwijk
Buitengebied Bedrijventerrein
Woonwijk
Centrum Centrum
Geen
Geen
Huidig
Nieuw
Geen
Nieuw & wel verhuisgeneigd
Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
13
Vergelijking uitgangssituaties
Buitengebied Bedrijventerrein Woonwijk
Buitengebied Bedrijventerrein Woonwijk
Buitengebied Bedrijventerrein
Buitengebied Bedrijventerrein
Woonwijk
Woonwijk
Centrum Centrum
Centrum
Geen
Geen
Centrum
Geen
Verhuisgeneigd & verhuisd
Verhuisgeneigd & niet verhuisd
Niet verhuisgeneigd & wel verhuisd
Geen
Niet verhuisgeneigd & niet verhuisd
Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
14
Verklaringen • Preferenties zijn niet reëel (er vindt substitutie plaats). • Aanbod sluit niet aan op preferenties (er moet substitutie plaatsvinden om te verhuizen of bedrijf verhuisd niet). • Bedrijfsinterne oorzaken.
Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
15
Observaties over woon-werklocaties • Afgaande op de preferencies zou het aandeel bedrijven op bedrijventerreinen sneller moeten dan in werkelijkheid gebeurd. • Slechts weinig bedrijven hebben een voorkeur voor vestiging in woonwijken, maar in de praktijk vestigingen er zich meer bedrijven dan op basis van hun voorkeuren verwacht kon worden. • Er is belangstelling voor bedrijfswoningen op bedrijventerreinen (vooral in bouw- en transportsector). • De voorkeur voor een bedrijfsruimte aan huis lijkt moeilijk te realiseren. Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
16
Conclusies • Verhuiswensen zijn niet hard. • Preferenties zeggen niet alles. Stated en revealed preference zijn heel verschillend. Er vindt substitutie plaats. • Preferenties zijn in de tijd niet stabiel.
Verhuizende bedrijven. Zijn bedrijventerreinen nog steeds populair?
17