Vergelijkende businesscase

Hoogheemraadschap van Delfland

Vergelijkende businesscase

Een vergelijking op financiële en bedrijfseconomische aspecten van de verschillende afvalwaterzuiveringsinstallaties

December 2013 Dit rapport heeft 73 pagina’s Vergelijkende businesscase .docx

© 2013 KPMG N.V., een Nederlandse naamloze vennootschap, is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.

ABCD Hoogheemraadschap van Delfland Vergelijkende businesscase December 2013

Voorwoord Geachte leden van de Verenigde Vergadering, Hoogheemraadschap Delfland bekleedt op het gebied van afvalwaterzuiveringsbeheer een bijzondere positie ten opzichte van de andere waterschappen. Het is het eerste en enige waterschap dat zijn zuiveringsbeheer (deels) heeft uitbesteed aan een private partij in een langjarig samenwerkingsverband. Daarnaast verkeert Delfland in de ongelukkige omstandigheid dat zij haar burgers de hoogste zuiveringsheffing van Nederland moet opleggen vanwege hogere kosten voor zuiveringsbeheer dan enig ander waterschap, aldus blijkend uit de Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 2012 van de Unie van Waterschappen. Daaruit blijkt voorts dat de afvalwaterzuiveringsinstallaties die onder gebracht zijn in het samenwerkingsverband hogere totale kosten kennen dan de awzi’s in eigen beheer. Deze feiten op zichzelf en dikwijls gecombineerd roepen (logischerwijs) vragen op bij u en anderen die om welke reden dan ook geïnteresseerd zijn in deze materie. De voor de hand liggende vraag is: waarom zijn de kosten voor Delfland en in het bijzonder de uitbestede awzi’s, hoger dan voor de rest? Het Hoogheemraadschap van Delfland heeft KPMG Corporate Finance (“KPMG”) gevraagd invulling te geven aan de aanbeveling 4.2 uit het rapport: “Eindrapportage onderzoek toekomstbestendigheid DBFO-contract” van de onderzoekscommissie PPS/AHR. In deze aanbeveling beveelt de commissie aan om een businesscase op te stellen, waarin regio Noord op exploitatieniveau wordt vergeleken met regio Zuid (de zuivering in eigen beheer). Dit om verdere mogelijkheden voor bedrijfsmatige optimalisaties in beeld te brengen tussen de regio’s Zuid en Noord. Daarnaast heeft het Hoogheemraadschap van Delfland KPMG gevraagd invulling te geven aan een aanvullend verzoek uit de Verenigde Vergadering om een vergelijkende businesscase op te stellen tussen de regio Noord en de awzi Amsterdam-West. KPMG biedt u hierbij haar eindrapportage aan, die invulling geeft aan beide vragen. Het uitgangspunt bij de uitwerking van de aanbeveling en het aanvullende verzoek van de Verenigde Vergadering was voor KPMG om een zo feitelijk en objectief mogelijk beeld te schetsen van de huidige kosten en bedrijfseconomische prestaties van de verschillende awzi’s. U dient zich er bewust van te zijn dat onze bevindingen, geen aanbevelingen inhouden ten aanzien van mogelijke bedrijfsoptimalisaties tussen de regio Noord en de regio Zuid. KPMG spreekt haar dank uit voor de medewerking die is verleend en de openheid die is gegeven door de verschillende partijen betrokken bij dit onderzoek, waaronder het Hoogheemraadschap van Delfland, Delfluent B.V. en Delfluent Services B.V. Speciale dank gaat uit naar het Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht voor hun bereidwilligheid om hun volledige medewerking te verlenen aan dit onderzoek. Hoogachtend, KPMG Advisory NV

Frank Roeters van Lennep Partner

i


Inhoudsopgave 1

Samenvatting

4

1.1 1.2 1.3

Financiële kenmerken Cijfermatige conclusies Algemene verklaringen

5 8 9

2

Inleiding

13

2.1 2.2

Opdracht Leeswijzer

13 14

3

Onderzoeksopzet

15

3.1 3.1.1 3.1.2 3.2 3.2.1 3.2.2 3.3

Reikwijdte onderzoek Methode van vergelijken Beperkingen van het onderzoek Dataverzameling Wijze van dataverzameling Structuur data en opmerkingen vooraf Verantwoording

15 15 17 17 17 18 19

4

Totale kosten afvalwaterzuiveringsinstallaties

20

4.1 4.1.1 4.1.2 4.1.3 4.1.4 4.2

Introductie afvalwaterzuiveringsinstallaties Algemene karakteristieken awzi’s regio Noord Algemene karakteristieken awzi’s regio Zuid Algemene karakteristieken awzi Amsterdam-West Verdeling van verantwoordelijkheden en kosten Delfland Financiële kenmerken afvalwaterzuiveringsinstallaties

20 20 21 21 22 22

5

Transporteren afvalwater

27

5.1 5.2 5.3 5.4

Bouw en verwerving (kapitaallasten) transporteren Operationele beheerskosten transporteren Operationele onderhoudskosten transporteren Deelconclusies transporteren afvalwater

29 30 32 33

6

Zuiveren afvalwater

35

6.1 6.1.1 6.1.2 6.2 6.2.1 6.2.2 6.3 6.3.1 6.3.2

Bouw en verwerving (kapitaallasten) zuiveren Kapitaallasten regio Noord Vergelijking kapitaallasten Harnaschpolder en Amsterdam-West Operationele beheerskosten zuiveren Vergelijking regio Noord en regio Zuid en Amsterdam-West Vergelijking beheerskosten Harnaschpolder en Amsterdam-West Operationele onderhoudskosten zuiveren Regio Noord en regio Zuid Amsterdam-West

35 36 39 42 43 45 46 46 47

ii


6.3.3 6.4

Vergelijking onderhoudskosten Harnaschpolder - Amsterdam-West Deelconclusies zuiveren afvalwater

48 48

7

Verwerken en afzetten van slib

51

7.1 7.1.1 7.1.2 7.2 7.3 7.3.1 7.3.2 7.4

Operationele beheerskosten slibverwerking Regio Noord en regio Zuid Amsterdam-West Operationele onderhoudskosten slibverwerking Kosten eindverwerking slib Regio Noord en regio Zuid Amsterdam-West Deelconclusies verwerken en afzetten van slib

52 53 54 54 55 56 57 57

8

Overige kosten en overhead

59

8.1 8.2 8.3

Overige kosten Overheadkosten Deelconclusies overige kosten en overhead

59 59 62

9

Bedrijfseconomische prestaties

63

9.1 9.1.1 9.1.2 9.2 9.2.1 9.2.2 9.3

Zuiveringsprestatie en watersoort Zuiveringsprestatie Watersoort Capaciteit en belasting installaties Vuillast Hydraulische capaciteit Deelconclusies bedrijfseconomische prestaties

63 63 63 64 64 65 65

10

Conclusies

67

10.1 10.2

Cijfermatige conclusies Algemene verklaringen

67 68

A

Bijlage - Overzichten activa Delfland

69

B

Bijlage - Bronvermelding

71

Belangrijke opmerkingen

72

iii

ABCD

1

Hoogheemraadschap van Delfland Vergelijkende businesscase December 2013

Samenvatting Het Hoogheemraadschap van Delfland (“Delfland”) heeft KPMG Corporate Finance (“KPMG”) gevraagd invulling te geven aan de volgende aanbeveling van de onderzoekscommissie en het aanvullende verzoek uit de Verenigde Vergadering: •

Aanbeveling 4.2: “De commissie beveelt aan om een businesscase, waarin regio Noord op exploitatieniveau wordt vergeleken met regio Zuid (de zuivering in eigen beheer), op te stellen. Dit om verdere mogelijkheden voor bedrijfsmatige optimalisaties in beeld te brengen tussen de regio’s Zuid en Noord.”

•

Het aanvullende verzoek van de VV is: “Een vergelijkende businesscase op te stellen tussen de regio Noord en de awzi Amsterdam-West”.

Het onderzoek baseert zich op de beschikbare financiële en bedrijfseconomische gegevens over het jaar 2012 en geeft geen weergave van alle kosten over de gehele levensduur van de awzi’s. Dit rapport is een momentopname en de kosten zijn onderhevig aan veranderingen gedurende de levensduur van de awzi’s. Het onderzoek is opgebouwd uit twee vergelijkingen van de kosten voor zuiveringsbeheer: 1

De vergelijking tussen regio Noord en regio Zuid van Hoogheemraadschap van Delfland; en

2

De vergelijking tussen de awzi Harnaschpolder (onderdeel van regio Noord) en de awzi Amsterdam-West.

In regio Zuid worden de waterzuiveringstaken uitgevoerd door het Hoogheemraadschap van Delfland. In regio Noord worden de waterzuiveringstaken onder het DBFO-contract uitgevoerd door Delfluent B.V. (“Delfluent”) en Delfluent Services B.V. (“Delfuent Services”). Amsterdam-West is een awzi in beheer en onderhoud van Waternet, de stichting die in opdracht van het Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht (“AGV”) de waterschapstaken uitvoert en in opdracht van de gemeente Amsterdam onder andere de rioleringstaak, de drinkwatertaak en het brug- en sluisbeheer uitvoert. Binnen deze vergelijking worden de deelonderwerpen onderscheiden (conform de BBPproductenstructuur): transporteren afvalwater, zuivering afvalwater, afzetten en verwerken van slib, overige- en overheadkosten en bedrijfseconomische prestaties. Op het deelonderwerp zuiveren is naast de vergelijking tussen regio Noord en Amsterdam-West ook een nadere verbijzondering gemaakt door het toevoegen van een vergelijking van Harnaschpolder met Amsterdam-West. Om de regio’s vergelijkbaar te maken moeten absolute kosten relatief worden gemaakt door de kosten te delen door een eenheid van vergelijking. Hier is zo veel mogelijk aansluiting gezocht bij conventies in de zuiveringssector: •

Vervuilingseenheden (“v.e.’s”) per jaar. Dit is de belangrijkste eenheid van vergelijking en deze maatstaf wordt toegepast op alle kosten.

•

Debiet influent (1000 m3 per jaar). Deze maatstaf wordt gehanteerd voor het blok transporteren van afvalwater. Waarbij voor de onderhouds- en beheerskosten van het transportsysteem is gekozen om daarnaast ook de kosten op basis van 1000 EUR / m3 x km weer te geven.

1

Samenvatting

4

ABCD

•


Tonnen droge stof (tonnen per jaar). Deze maatstaf wordt gehanteerd voor het blok slibverwerking.

Het uitgangspunt bij de uitwerking van de aanbeveling en het aanvullende verzoek van de VV is om een zo feitelijk en objectief mogelijk beeld te schetsen van de huidige kosten en bedrijfseconomische prestaties van de verschillende awzi’s. Daarom is bij de uitwerking van de vergelijking gekozen om niet te normaliseren voor geconstateerde verschillen, aangezien voor normalisatie gebruik gemaakt moet worden van veronderstellingen. Dit betekent dat de financiële en bedrijfseconomische gegevens van de awzi’s worden gebruikt en worden vergeleken. De verschillen die vervolgens zichtbaar worden, worden in perspectief geplaatst door een kwalitatieve toelichting en / of verklaring. Het onderzoek heeft als doel de verschillen in kosten tussen de regio’s inzichtelijk te maken en hiervoor een verklaring te geven. De geconstateerde verschillen en verklaringen kunnen voor Delfland aanleiding geven voor verder onderzoek om bedrijfseconomische optimalisaties te realiseren. Alleen uit de gepresenteerde cijfers en of (deel)conclusies in dit rapport kunnen geen conclusies getrokken worden over mogelijke bedrijfseconomische optimalisaties voor de sector Zuiveren.

1.1

Financiële kenmerken Alvorens nader in te gaan op de conclusies wordt eerst een overzicht gegeven van de belangrijkste financiële kenmerken. De totale kosten voor zuiveringsbeheer van Delfland (EUR 115 miljoen in 2012) zijn in Figuur 1 onderverdeeld naar kapitaallasten, kosten voor beheer en onderhoud en overige kosten & overhead (alle getallen zijn EUR, tenzij anders vermeld).

Overige en overhead, 6.77 6%

4,94

2,04

Direct personeel

2,06

Kosten derden

0,68 0,39

Energie Chemicaliën

Bouw en verwerving (kapitaallasten), 78.40 68%

Beheer en onderhoud, 29.97 26%

6,88 6,88

Winst/verlies Vennootschapsbelasting beheer en onderhoud Overig

6,10

Eindverwerking slib

Figuur 1 - Verdeling totale kosten Delfland

1

Samenvatting

5

ABCD


Uit bovenstaand figuur blijkt dat ruim tweederde van de totale kosten voor Delfland in 2012 voortkomen uit bouw en verwerving van transportstelsels en awzi’s. Deze kosten zijn in beginsel onbeïnvloedbaar los van keuzes omtrent boekhoudkundige verwerking in enig jaar. De kosten voor beheer en onderhoud bestaan voor het grootste deel uit personeelskosten, kosten derden en kosten voor eindverwerking van slib, ieder voor een ongeveer gelijk totaalbedrag. In Figuur 2 worden de totale kosten per v.e. (EUR 75,93 per v.e.) uitgesplitst naar kostensoort en naar regio. Ook in deze figuur is te zien dat de kosten voor het grootste deel bestaan uit kapitaallasten regio Noord. 90,00 80,00

Σ 75,93

6,39 70,00

4,84

Totale kosten slibverwerking regio Noord en Zuid Overige kosten en overhead regio Noord

60,00

Kapitaallasten regio Noord

EUR per v.e.

50,00 45,64 40,00

Operationele kosten beheer en onderhoud Transport en Zuiveren regio Noord Overige kosten en overhead regio Zuid

30,00

Kapitaallasten regio Zuid

20,00 11,08 10,00

0,68 6,06

0,00

3,05 (1,81)

Operationele kosten beheer en onderhoud Transport en Zuiveren regio Zuid Niet toegerekende kosten

-10,00 Totaal Delfland

Figuur 2 – Totale kosten Delfland per v.e. uitgesplitst naar regio en kostensoort

In Figuur 3 wordt de verdeling van de totale kosten per v.e. voor de regio Noord, regio Zuid en Amsterdam-West weergegeven. De weergegeven kosten voor regio Noord bevatten zowel de kosten voor de PPS/AHR als de kosten die Delfland maakt voor haar taken in regio Noord.

1

Samenvatting

6

ABCD


80,00 70,00

90,00

Σ 42,18

50,00

4,23 1,78

40,00

6,55

30,00

70,00

Σ 35,91

20,00

Σ 56,19 2,24

60,00

10,00 0,00 Noord

Zuid

A'dam-West

1,25 5,74

50,00

EUR per v.e.

Exclusief Transport

60,00

Σ 82,93 80,00

Σ 67,63

Σ 35,91

55,08 40,00

1,83 0,49 32,95

30,00

7,34

V. Overhead IV. Overig III. Slib

20,00

II. Zuiveren 26,25 10,00

15,30

14,00

Noord

Zuid

I. Transport

0,00 Amsterdam-West

Figuur 3 - Totale kosten per v.e.

De belangrijkste verschillen in kosten per v.e. zijn: •

Amsterdam-West heeft geen kosten voor transporteren afvalwater (I) en daarom zijn de kosten EUR 14 à 15 lager dan in de beide regio’s van Delfland;

•

Kosten voor zuiveren afvalwater (II) in regio Noord zijn ca. EUR 22 hoger dan in regio Zuid. Het verschil met Amsterdam-West is ca. EUR 29;

•

De kosten voor slibverwerking (III) verschillen minder dan EUR 2 tussen regio Noord, regio Zuid en Amsterdam-West. 1

In Figuur 1 is besproken dat de kapitaallasten tweederde van de totale kosten vormen. De kapitaallasten zijn verdeeld over transport en zuiveren. Het verschil in kosten tussen regio Noord, regio Zuid en Amsterdam-West wordt voornamelijk zichtbaar bij het blok “zuiveren”. De grootste verschillen in kosten worden veroorzaakt door verschillen in kapitaallasten (zie ook Tabel 1 van de volgende paragraaf). 1 In Amsterdam-West zijn de totale kosten voor slibverwerking niet gedeeld door het direct aantal v.e.’s van Amsterdam-West, maar door het aantal toerekenbare v.e.’s van alle 10 awzi’s waarvan Amsterdam-West het slib verwerkt.

1

Samenvatting

7

ABCD

1.2


Cijfermatige conclusies In de tabel hieronder zijn de totalen van de hoofdkostensoorten weergegeven. De kosten voor Transporteren afvalwater zijn weergegeven in 1000 euro per m3 x km, Zuiveren afvalwater in euro per v.e. en Verwerken en afzetten van slib in euro per ton droge stof. Dit zijn verschillende eenheden die niet opgeteld kunnen worden Tevens zijn de maatstaven zuiveringsprestatie en benutting van de biologische capaciteit weergegeven. Overzicht kostenverschillen per onderdeel EUR per I. Transporteren afvalw ater 1. Bouw en verw erving (kapitaallasten) 2. Operationele beheerskosten 3. Operationele onderhoudskosten II. Zuiveren afvalw ater 1. Bouw en verw erving (kapitaallasten) 2. Operationele beheerskosten 3. Operationele onderhoudskosten III. Verw erken en afzetten van slib 2. Operationele beheerskosten 3. Operationele onderhoudskosten 4. Netto directe kosten eindverw erking slib Bedrijfseconom ische prestaties Zuiveringsprestatie Benutting capaciteit vuillast (%)

1000 * m3 * km

v.e.

ton droge stof

n.v.t. n.v.t.

Verschil Noord en Zuid 7,05 8,25 (2,11) 0,91 22,13 22,72 (0,40) (0,19) 65,31 32,54 4,71 28,06

86% t.o.v. 68% 78% t.o.v. 82%

Regio m et laagste kosten Zuid Zuid Noord Zuid Zuid Zuid Noord Noord Zuid Zuid Zuid Zuid

Verschil HNP Aw zi m et laagste en A-West kosten N.v.t N.v.t N.v.t N.v.t 21,66 19,55 (0,03) 2,14 (120,21) (112,25) 18,36 (26,32)

N.v.t N.v.t N.v.t N.v.t A-West A-West Harnaschpolder A-West Harnaschpolder Harnaschpolder A-West Harnaschpolder

88% t.o.v. 90% 78% t.o.v. 97%

Tabel 1 - Samenvatting kosten en prestaties

Uit Tabel 1 zijn enkele conclusies te trekken: •

De regio Noord heeft hogere kapitaallasten ten opzichte van regio Zuid en Harnaschpolder hogere kapitaallasten dan Amsterdam-West.

•

De operationele beheerskosten voor transport en zuiveren zijn iets lager bij regio Noord dan regio Zuid, ondanks de hogere zuiveringsprestaties in regio Noord.

•

De operationele beheerskosten voor zuiveren voor Harnaschpolder en Amsterdam-West zijn nagenoeg gelijk. De verschillen in kostensoorten die niet uit deze tabel blijken zoals energie en chemicaliënkosten komen voort uit de specifieke omstandigheden van de awzi’s en worden hierna besproken.

•

De onderhoudskosten zijn bij alle blokken het hoogst voor regio Noord cq. Harnaschpolder. De eerder in dit hoofdstuk aangehaalde beperking dat het onderzoek zich richt op één jaar in plaats van de gehele levenscyclus van de awzi’s moet bij deze analyse in acht worden genomen.

Paragraaf 1.3 hieronder bespreekt op hoofdlijnen de verklaring voor de gevonden verschillen.

1

Samenvatting

8

ABCD

1.3


Algemene verklaringen De verschillen in kosten per v.e. kunnen op hoofdlijnen verklaard worden door de volgende algemene observaties: •

Locatie van de awzi’s Harnaschpolder en Amsterdam-West;

•

De benutting van de biologische capaciteit van de awzi’s;

•

De integratie in de waterketen die in Amsterdam verder gevorderd is dan elders; en

•

De verschillen in kapitaallasten die het grootste deel van de verschillen in kosten verklaren.

Deze elementen worden hieronder verder besproken en komen in meer detail terug in deze rapportage. Locatie De locatiekeuze voor een nieuw te realiseren awzi is sterk bepalend voor de (stichtings)kosten die gemaakt moeten worden voor de afvalwaterzuivering. De “keuze” voor de locatie waar de Harnaschpolder is gerealiseerd heeft een aantal negatieve effecten gehad op de (stichtings)kosten en de huidige kapitaallasten van Delfland. De locatie waar Amsterdam-West is gerealiseerd (het Amsterdams Westelijk Havengebied) heeft een aantal positieve effecten op de (stichtings)kosten voor zuiveren en slibverwerking. Onderstaand een opsomming op hoofdpunten van deze effecten: •

De kapitaallasten voor het blok transport worden beïnvloed door een grote investering (ca. EUR 200 miljoen) in het leidingenstelsel van regio Noord ten tijde van de bouw van de awzi Harnaschpolder. Deze investering was nodig om de Harnaschpolder aan te sluiten op het transportstelsel.

•

Het effluent van Harnaschpolder moet over 10 kilometer verpompt worden naar Houtrust. Delfluent heeft hiervoor investeringen in een effluentgemaal gedaan op de locatie Harnaschpolder. Daarnaast zijn de energiekosten voor regio Noord relatief hoog door de grote afstand die het effluent moet afleggen van Harnaschpolder naar het effluentpompstation Houtrust. Houtrust pompt vervolgens het water twee kilometer uit de kust. In de elektriciteitskosten voor Houtrust zitten de kosten van het effluent van zowel Harnaschpolder als Houtrust. Amsterdam-West is daarentegen gelegen aan een haven aangesloten op het Noordzeekanaal waar rechtstreeks (onder vrijverval) op afgevoerd mag worden.

•

De geureis voor de Harnaschpolder (gelegen in een woonwijk) is strenger dan voor Amsterdam-West (gelegen op een industrieterrein). Delfluent heeft geïnvesteerd in een installatie voor geurbehandeling met actief koolfilter en schoorsteen.

•

Amsterdam-West heeft door de locatiekeuze naast het Afval Energie Bedrijf Amsterdam (“AEB”) een optimale synergie op het gebied van energie en slibverwerking. Het biogas en slib van Amsterdam-West wordt in de naastgelegen afvalbranding verwerkt. Hierdoor hoefde er op Amsterdam-West niet te worden geïnvesteerd in een energieopwekkingsysteem (gasgeneratoren) inclusief noodstroominstallatie en op Harnaschpolder wel.

1

Samenvatting

9

ABCD

•


Voor het verwerven van de grond van locatie Harnaschpolder is EUR 54 miljoen betaald, terwijl door AGV de grond voor Amsterdam-West in erfpacht is genomen voor EUR 21 miljoen. Ook dit heeft in de vergelijking een negatief effect op de kapitaallasten van regio Noord van Delfland.

Benutting awzi’s De mate van de benutting van de awzi’s werkt door in alle onderdelen die worden gedreven door vaste kosten. In de capaciteit van awzi’s wordt onderscheid gemaakt tussen de vuillast (in v.e.’s) en de hydraulische capaciteit (m3/uur). Een awzi wordt ontworpen op een maximale capaciteit van deze beide grootheden. Harnaschpolder wordt ten opzichte van de ontwerpcapaciteit (v.e.) voor 78% benut en Amsterdam-West voor 97%. Tegelijkertijd is het influent van Harnaschpolder minder vervuild dan Amsterdam-West. Dit heeft een direct effect op de relatieve kapitaallasten per v.e. Indien de stichtingskosten van de awzi’s Harnaschpolder en Amsterdam-West worden gerelateerd aan de ontwerpcapaciteit (v.e.’s), dan zijn deze kosten voor de Harnaschpolder 5% hoger, wat een relatief beperkt verschil is. •

Gegeven de in het huidige stelsel aanwezige pieken in aanlevering van influent veroorzaakt door regenval wordt Harnaschpolder wel maximaal benut ten opzichte van zijn hydraulische capaciteit.

•

Ook de operationele beheers- en onderhoudskosten zijn niet geheel variabel (deels vast). Hogere benutting van de biologische capaciteit leidt bijvoorbeeld niet direct tot hogere personeelslasten. Indien een awzi hoger benut zou kunnen worden, leidt dit tot lagere operationele kosten per v.e.

•

Een hogere benutting van regio Noord en/of Zuid zou dus leiden tot lagere kosten per v.e. Belangrijk is hierbij op te merken dat noch regio Noord, noch regio Zuid op dit moment beter benut kunnen worden zonder structurele aanpassingen in het transportstelsel, zoals het aanleggen van buffers en/of het gedeeltelijk afkoppelen dan wel aanleggen van een gescheiden systeem.

•

Tot slot dient nog opgemerkt te worden dat een fictief hogere benutting van de capaciteit van de awzi’s in regio Noord leidt tot een wijziging in de service fee die HHD aan Delfluent betaalt. Een analyse van de kosteneffecten van een hogere belasting is daarom incompleet zonder doorrekening van het effect op de service fee.

Integratie in de waterketen Waternet - de stichting die in opdracht van AGV de waterschapstaken uitvoert en in opdracht van de gemeente Amsterdam onder andere de rioleringstaak, de drinkwatertaak en het brugsluisbeheer uitvoert - is een voorbeeld van “integratie in de waterketen” tussen de gemeentelijke taken en de waterschapstaken. Alhoewel een integraal onderzoek zou moeten plaatsvinden naar het effect op de totale kosten van deze taken om een sterkere conclusie te trekken, is het mogelijk dat hierdoor een goede optimalisatie en afstemming bestaat tussen het transportstelsel

1

Samenvatting

10

ABCD


en de afvalwaterzuivering. De integratie in Amsterdam heeft voor zuiveringsbeheer in ieder geval de volgende positieve effecten: •

Het gedeeltelijk gescheiden stelsel (ruim 60%) voor regenwater en afvalwater zorgt voor “dikker” water waardoor de awzi Amsterdam-West een hoge benuttingsgraad kan halen.

•

Daarnaast is er een buffersysteem aangelegd in het stelsel dat bij regenval pieken in influent afvlakt. Hierdoor kon de awzi gedimensioneerd worden op een lagere hydraulische capaciteit en is de benutting van de hydraulische capaciteit optimaler.

•

De kosten voor het transportstelsel van de awzi Amsterdam-West komen ‘tot het hek van de zuiveringsinstallatie’ voor rekening van de Gemeente Amsterdam. Waternet is echter wel systeemverantwoordelijk voor het transportstelsel, waardoor zij de hoeveelheid water dat naar de zuiveringen gaat kan beïnvloeden en optimaliseren op de werking van de betreffende awzi.

Om bovenstaande voordelen ook toe te passen in het Delflandse gebied verdient het aanbeveling om in de onlangs afgesloten samenwerkingsovereenkomst met de in het gebied liggende gemeenten deze integratie in de afvalwaterketen voortvarend op te pakken. Kapitaallasten Behalve de stichtingskosten zijn er nog een aantal belangrijke drijvers voor de verschillen in kapitaallasten per v.e. tussen de onderzochte awzi’s. Op hoofdlijnen zijn deze verschillen als volgt: •

•

1

Er zitten verschillen in het rentepercentage per organisatie. Delfluent heeft een gemiddeld rentepercentage van 6,9% op haar financiering. Bij regio Zuid is de rekenrente 4,0% en AGV heeft voor de bouw van de awzi leningen afgesloten met een gemiddelde rente van 5,6%. Voor de verschillen in rentepercentage is een aantal verklaringen te geven: •

Op het moment van afsluiten van de leningen van Delfluent en AGV was de marktrente veel hoger dan in de huidige markt;

•

Delfluent heeft bij het afsluiten van de leningen de rentepercentages vastgelegd – en daarmee het renterisico afgedekt – voor de gehele looptijd van de leningen (25 jaar) en is hiermee vrij van renterisico;

•

De private partijen in de PPS hebben vele risico’s overgenomen die traditioneel, zoals bij regio Zuid en AGV, worden gedragen door de publieke sector. Delfluent betaalt als private partij een hogere risico-opslag dan een waterschap. Daarnaast is, zoals gebruikelijk, de PPS deels gefinancierd met eigen vermogen, dat door het hogere risicoprofiel een hogere vergoeding kent.

Delfland heeft de bouwkosten voor de Harnaschpolder en Houtrust geactiveerd voor EUR 307 miljoen en voor hetzelfde bedrag een leaseverplichting aan Delfluent als passief opgenomen op de balans. De afschrijving op de awzi’s is een (boekhoudkundige) last voor Delfland. De amortisatie van de leaseverplichting leidt er boekhoudkundig toe dat een deel van de leasebetaling aan Delfluent niet als kosten wordt geboekt, maar als vermindering van leaseverplichting. Tot en met 2012 is de leaseverplichting geamortiseerd op annuïtaire wijze en is de afschrijving van de awzi’s lineair geweest. In 2012 was de afschrijving van de

Samenvatting

11

ABCD


awzi’s daardoor hoger dan de amortisatie van de leaseverplichting. Dit leidde tot een netto kostenpost (afschrijving minus amortisatie) van EUR 2,9 miljoen (EUR 2,45 per v.e.).

1

Samenvatting

12

ABCD

2


Inleiding Op 23 mei 2013 heeft de Verenigde Vergadering (“VV”) van het Hoogheemraadschap van Delfland (“HHD”, of “Delfland”) het college van Dijkgraaf en Hoogheemraden gevraagd opvolging te geven aan de aanbevelingen van de onderzoekscommissie “PPS/AHR hoogheemraadschap Delfland” zoals verwoord in haar rapport “Eindrapportage onderzoek toekomstbestendigheid DBFO-contract”. HHD heeft KPMG Corporate Finance gevraagd invulling te geven aan de volgende aanbeveling van de onderzoekscommissie en het aanvullende verzoek uit de VV: •

Aanbeveling 4.2: “De commissie beveelt aan om een businesscase, waarin regio Noord op exploitatieniveau wordt vergeleken met regio Zuid (de zuivering in eigen beheer), op te stellen. Dit om verdere mogelijkheden voor bedrijfsmatige optimalisaties in beeld te brengen tussen de regio’s Zuid en Noord.”

•

Het aanvullende verzoek van de VV is: “Een vergelijkende businesscase op te stellen tussen de regio Noord en de awzi Amsterdam-West”.

Om invulling te geven aan het verzoek van HHD heeft KPMG een vergelijkende businesscase opgesteld. Deze vergelijkende businesscase heeft enerzijds tot doel meer inzicht te verschaffen in de bedrijfseconomische prestaties op het niveau van de exploitatie van de afvalwaterzuiveringsinstallaties (“awzi’s”) in regio Noord ten opzichte van de prestaties van de awzi’s in regio Zuid (de installaties in eigen beheer). Anderzijds heeft de vergelijkende businesscase tot doel de bedrijfseconomische prestaties van de Harnaschpolder van HHD te vergelijken met de awzi in Amstersterdam-West van het hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht (“AGV”).

2.1

Opdracht HHD heeft de volgende opdracht aan KPMG geformuleerd: “De vergelijkende businesscase richt zich op twee aspecten. Ten eerste moet er een bedrijfsvergelijking ontwikkeld en opgezet worden waarbij de financiële en bedrijfseconomische prestaties van de Noord-regio (DBFO) vergeleken worden met die van de Zuid-regio (in eigen beheer). Bij het opzetten van de vergelijking dient de opdrachtnemer rekening te houden met de verschillende (financiële) uitgangspunten tussen beide regio’s. De vergelijking dient om verdere mogelijkheden voor bedrijfsmatige optimalisaties in beeld te brengen tussen de regio’s Zuid en Noord. Daarnaast – en op verzoek van de Verenigde Vergadering – dient als tweede deel van de vergelijkende businesscase opgesteld te worden tussen de Noord-regio (HHD DBFO) en de rioolwaterzuiveringsinstallatie Amsterdam-West (in eigendom van waterschap AGV (Amstel Gooi en Vecht)). Dit is qua capaciteit een vergelijkbare installatie. Het is bij deze vergelijking met name van belang eventuele verschillen toe te lichten en mogelijk te verklaren.”

2

Inleiding

13

ABCD

2.2


Leeswijzer In deze rapportage wordt in hoofdstuk 3 een toelichting gegeven op de reikwijdte van het onderzoek en de wijze van dataverzameling. Verder wordt een introductie gegeven van de awzi’s in regio Noord (Harnaschpolder en Houtrust), de awzi’s in regio Zuid (Groote Lucht en Nieuwe Waterweg) en de awzi Amsterdam-West. In hoofdstuk 4 worden de totale kosten voor regio Noord, regio Zuid en Amsterdam-West weergegeven en worden de belangrijkste verschillen toegelicht. Om in detail de verschillen te bespreken maakt het rapport vervolgens onderscheid in de belangrijkste kostenplaatsen voor de kosten voor zuiveringstechnische werken: •

Transporteren afvalwater (hoofdstuk 5);

•

Zuivering afvalwater (hoofdstuk 6); en

•

Afzetten en verwerken van slib (hoofdstuk 7).

Per blok worden de kosten verder onderverdeeld volgens de relevante beleids- en beheersproducten (BBP-productenstructuur van de Unie van Waterschappen). In hoofdstuk 8 worden de kostenpost overig en de post overhead vergeleken. In hoofdstuk 9 is aandacht besteed aan de bedrijfseconomische verschillen. Per hoofdstuk worden deelconclusies gepresenteerd.

2

Inleiding

14

ABCD

3


Onderzoeksopzet Het uitgangspunt bij de uitwerking van de aanbeveling en het aanvullende verzoek van de VV is om een zo feitelijk en objectief mogelijk beeld te schetsen van de huidige kosten en bedrijfseconomische prestaties van de verschillende awzi’s. Dit uitgangspunt is bepalend voor de onderzoeksopzet, de wijze van dataverzameling en de uiteindelijke uitwerking in dit rapport.

3.1

Reikwijdte onderzoek Het onderzoek is opgebouwd uit twee vergelijkingen van de cijfers over boekjaar 2012: 1

De vergelijking tussen regio Noord en regio Zuid die invulling dient te geven aan aanbeveling 4.2 uit het rapport “Eindrapportage onderzoek toekomstbestendigheid DBFOcontract”; en

2

De vergelijking tussen de awzi Harnaschpolder en de awzi Amsterdam-West die de vraag vanuit de VV dient te beantwoorden.

De opzet van het onderzoek leent zich om de vergelijking tussen regio Noord en regio Zuid en Amsterdam-West in één overzicht te maken. In de kostenvergelijkingen komt dit derhalve tegelijkertijd aan bod. Als startpunt voor de vergelijking tussen regio Noord en regio Zuid zijn de totale kosten van HHD voor zuiveringstechnische werken gehanteerd. Volgens de jaarrekening bedroegen deze kosten in 2012 EUR 115,1 miljoen. Deze kosten zijn vervolgens voor beide regio’s toebedeeld aan de beleids- en beheersproducten: transport, zuiveren, verwerking slib, overig en overhead. Het onderzoek vergelijkt regio Noord en regio Zuid niet alleen op exploitatieniveau, maar ook op kapitaallasten voor het transport en de zuivering. 2 Voor de vergelijking tussen de awzi Harnaschpolder en de awzi Amsterdam-West zijn de kosten verbijzonderd die specifiek zijn toe te rekenen aan de Harnaschpolder en voortvloeien uit het DBFO-contract met Delfluent B.V. (Delfluent). Harnaschpolder wordt op kapitaallastenniveau en op exploitatieniveau vergeleken met Amsterdam-West op het gebied van zuiveren, slibverwerking2 en de aan deze awzi toe te rekenen overhead.

3.1.1

Methode van vergelijken De regio’s zijn onderling vergeleken op kosten over boekjaar 2012. De kosten zijn opgebouwd volgens de BBP-productenstructuur. De kostenplaatsen in de analyse (I) “getransporteerd afvalwater”, (II) “gezuiverd afvalwater” en (III) “verwerkt slib” zijn voor de analyse aangevuld met (IV) “overig” en (V) “overhead”. Deze kostenplaatsen zijn onderverdeeld in de volgende BBP’s, conform de primaire beheersproducten: 1

Bouw en verwerving (kapitaallasten); 3

2

Operationele beheerskosten;

2 De kapitaallasten voor slibverwerking zijn zowel bij regio Noord, regio Zuid, als Amsterdam-West onderdeel van de kapitaallasten voor zuiveren. 3 In deze rapportage worden ‘kosten voor bouw en verwerving’ en ‘kapitaallasten’ als synoniemen gebruikt.

3

Onderzoeksopzet

15

ABCD

3

Operationele onderhoudskosten; en waar van toepassing

4

Overige kosten.


Deze structuur komt grotendeels overeen met de structuur die de Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer (“BVZ”) hanteert, maar de verschillen worden in deze rapportage op een gedetailleerder niveau en per regio gepresenteerd. Om de regio’s vergelijkbaar te maken moeten absolute kosten relatief worden gemaakt door de kosten te delen door een eenheid van vergelijking. Hier is zo veel mogelijk aansluiting gezocht bij conventies in de zuiveringssector: •

Vervuilingseenheden (“v.e.’s”) per jaar. Dit is de belangrijkste eenheid van vergelijking en deze maatstaf wordt toegepast op alle kostenplaatsen.

•

Debiet influent (1000 m3 per jaar). Deze maatstaf wordt gehanteerd voor het blok transport. Daarnaast worden de kosten op basis van 1000 EUR / m3 x km weergegeven.

•

Tonnen droge stof (tonnen per jaar). Deze maatstaf wordt gehanteerd voor het blok slibverwerking.

De onderzochte awzi’s kennen onderling grote verschillen. Hieronder noemen wij – niet limitatief – de verschillen op hoofdlijnen: •

verschillen in bedrijfseconomische exploitatie van de verschillende awzi’s, zoals verschillen in de benutting van de installatie, ouderdom van de awzi en het gewenste niveau van zuiveringsrendement;

•

bestuurlijke en strategische invloeden, zoals bestuurlijke samenwerkingsverbanden of risico-overdracht (bijvoorbeeld via PPS);

•

de locatie van de awzi;

•

boekhoudkundige verschillen tussen afschrijving, amortisatie en aflossing; en

•

verschillen in de financieringsstructuur, winst en belastingen.

afspraken

en/of

De vergelijking op het meest gedetailleerde niveau vindt plaats op kostensoort (bijvoorbeeld rentelasten, personeelskosten, energiekosten etc.). Met dit detailniveau worden de verschillen die zich op totaalniveaus manifesteren inzichtelijk gemaakt en verklaard doordat verschillen in de afzonderlijke kostenposten zichtbaar worden. Bij de uitwerking van de vergelijking is – met het oog op de gewenste feitelijkheid en objectiviteit van het rapport – gekozen om niet te normaliseren voor geconstateerde verschillen. Dit betekent concreet dat de (door de verschillende partijen verstrekte) feitelijke financiële en bedrijfseconomische gegevens van de awzi’s worden gebruikt en worden vergeleken. De verschillen die vervolgens zichtbaar worden, worden in perspectief geplaatst door een kwalitatieve toelichting. Deze toelichting hebben wij veelal uit interviews en schriftelijke informatie verkregen. Wij hebben getracht de verschillen tussen de awzi’s zoveel als mogelijk te duiden en te verklaren en nuance aan te brengen in de gepresenteerde cijfers. Hierbij dient opgemerkt te worden dat deze vergelijking niet tot doel heeft om de verschillen uitputtend te beschrijven.

3

Onderzoeksopzet

16

ABCD

3.1.2


Beperkingen van het onderzoek Het onderzoek baseert zich op de beschikbare financiële en bedrijfseconomische gegevens over het jaar 2012 en geeft geen weergave van alle kosten over de gehele levensduur van de awzi’s. De onderverdeling naar kostenpostensoort is op onderdelen onderhevig aan veranderingen gedurende de levensduur van de awzi’s. Dit is bijvoorbeeld het geval voor de verhouding tussen rente en aflossing, de hoogte van de afschrijving en de onderhoudskosten. Verder kunnen de cijfers in 2012 beïnvloed zijn door: •

eenmalige (onderhouds)kosten die direct ten laste van het resultaat genomen zijn (niet zijn geactiveerd) en daardoor de kosten in die categorie in 2012 hoger kunnen laten uitvallen dan in andere jaren;

•

wijzigingen in boekhoudkundige verwerking; en

•

investeringen in en aanpassingen en verbeteringen aan de transportstelsels of de awzi’s die na 2012 moeten leiden tot lagere kosten (bijvoorbeeld voor chemicaliën).

Het DBFO-contract heeft een looptijd van 30 jaar. In deze vergelijking wordt één jaar uitgelicht. Zoals beschreven in paragraaf 3.1.1 zijn kostensoorten het meest gedetailleerde niveau van vergelijking. Een verdere verbijzondering van kosten is mogelijk (bijvoorbeeld door te kijken naar het aantal FTE en de kosten per FTE voor personeelslasten). Omwille van de vergelijkbaarheid is deze analyse niet uitgevoerd. Dit onderzoek maakt de verschillen in kosten tussen de regio’s inzichtelijk en geeft hiervoor een verklaring. Eventuele verschillen in kosten worden in dit onderzoek weergegeven en zo veel mogelijk verklaard. De verklaring is enerzijds door KPMG gezocht in de aangeleverde cijfers en overige informatie en anderzijds mondeling en schriftelijk gegeven door de betrokken partijen (Delfland, Delfluent, Delfluent Services en Waternet). De conclusies in deze rapportage mogen niet gelezen worden als aanbevelingen aan Delfland ten aanzien van het al dan wel of niet doorgang doen laten vinden van bedrijfsoptimalisaties. De kostenverschillen zijn wel of niet beïnvloedbaar, afhankelijk van de aard van de kostensoort. Op basis van alleen dit onderzoek kunnen geen gefundeerde beslissingen worden genomen met als doel bedrijfsmatige en/of bedrijfseconomische optimalisaties te bereiken.Uit dit rapport kan niet geconcludeerd worden of uitbesteding van de zuiveringen in regio Zuid aan een private partij kostenefficiënt is. Verder onderzoek en marktverkenning is nodig om een dergelijke vraag te beantwoorden.

3.2

Dataverzameling In deze paragraaf wordt besproken op welke wijze data is verzameld, gecontroleerd en voorzien van een nadere duiding door de betrokken partijen.

3.2.1

Wijze van dataverzameling Voor de verzameling van financiële en bedrijfseconomische gegevens heeft KPMG conform de in paragraaf 3.1.1 beschreven structuur een leeg “databoek” opgesteld. Het databoek is verstrekt aan HHD, Delfluent en AGV. De organisaties hebben zelfstandig het databoek gevuld per awzi en de toedeling van de kosten gemaakt naar de verschillende kostenplaatsen en BBP’s.

3

Onderzoeksopzet

17

ABCD


Vervolgens is de verkregen data door KPMG in detail besproken met de betrokken ambtenaren van HHD en AGV en de verantwoordelijke personen van Delfluent en Delfluent Services B.V. (“Delfluent Services”). Deze gesprekken hebben een tweeledig doel gediend. Enerzijds is de toerekening van de kosten aan de BBP’s door de verschillende organisaties zoveel als mogelijk op elkaar aangesloten en de consistentie van het databoek bewaakt. Anderzijds zijn deze gesprekken gebruikt om de eerste verschillen tussen de awzi’s in beeld te krijgen. Een eerste analyse van KPMG is besproken in bilaterale overleggen tussen KPMG en HHD, Delfluent en AGV. Vervolgens is een eerste conceptrapportage besproken in een gezamenlijk overleg met alle partijen. Dit gesprek heeft tot doel gehad de kwaliteit van de rapportage te vergroten door de consistentie van kostentoewijzing te optimaliseren, de analyse te toetsen aan het beeld van de betrokken organisaties en onderlinge verschillen beter te kunnen duiden. Ter controle van de financiële gegevens hebben wij aansluiting gezocht bij de goedgekeurde jaarrekeningen over 2012 van HHD, Delfluent en Delfluent Services. De financiële cijfers aangeleverd door AGV zijn op totaalniveau niet aan te sluiten bij de jaarrekening van de Stichting Waternet (“Waternet”), die in opdracht van AGV de afvalwaterzuiveringstaken uitvoert. De jaarrekening van Waternet is niet op het niveau van individuele awzi’s uitgesplitst, noch hebben wij van alle awzi’s van Waternet de financiële gegevens om een totaaltelling te kunnen aansluiten met de jaarrekening. Ter controle van de bedrijfseconomische / technische gegevens (zoals onder andere v.e.’s, tonnen droge stof en zuiveringsrendement) is zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de BVZ.

3.2.2

Structuur data en opmerkingen vooraf Zoals hierboven is gesteld, zijn de totale lasten voor zuivering in de jaarrekening van Delfland over 2012 het uitgangspunt geweest. Leasebetalingen aan Delfluent De kosten voor regio Noord zijn opgebouwd uit de kosten die HHD zelf maakt (buiten het DBFO-contract) en de kosten verbonden aan de leasebetalingen aan Delfluent (in het DBFOcontract ook wel service fees genoemd). Deze leasebetalingen sluiten aan bij de facturen die HHD aan Delfluent heeft betaald over 2012. Om de vergelijking te kunnen maken op het niveau van de kostensoorten zijn de leasebetalingen uitgesplitst naar kostensoorten op basis van de kosten die Delfluent en Delfluent Services over 2012 maakten. De kosten die geen effect hebben op de liquide middelen, zoals voorzieningen en afschrijvingen, zijn geheralloceerd aan posten die wel een effect hebben op liquide middelen en die onderdeel zijn van de service fee. De vennootschapsbelasting die Delfluent betaalt, is toegewezen aan kapitaallasten voor zuiveren. Delfluent is immers het vehikel dat financiering van de investeringen in de awzi’s van regio Noord mogelijk maakt. Winst en vennootschapsbelasting Delfluent Services De winst en de vennootschapsbelasting van Delfluent Services zijn kosten voor Delfland, daar deze verwerkt zijn in de service fee. Deze posten zijn pro rata verdeeld, o.b.v. de andere kosten,

3

Onderzoeksopzet

18

ABCD


over de operationele beheers- en onderhoudskosten voor transport, zuiveren en slibverwerking. Delfluent Services maakt immers haar resultaat over de exploitatie van het transportstelsel en awzi’s in regio Noord. Voor de genoemde kostencategorieën verklaart de winst en de vennootschapsbelasting deels het verschil in kosten. Omdat verder geen andere verklaring aanwezig is dan het feit dat private partijen deze posten wel kennen en waterschappen geen vennootschapsbelasting betalen en winst geen kostenpost is, wordt hier bij de behandeling van de verschillende kosten beperkt aandacht aan besteed. Delfluent Services neemt het risico voor de operationele beheers- en onderhoudskosten. Niet aan een regio toegerekende kosten en opbrengsten De totale kosten voor regio Zuid liggen geheel bij Delfland. Daarnaast zijn er nog kosten en opbrengsten die niet toegerekend zijn aan een van de regio’s, zoals afvalwaterbehandeling voor en door derden, overhead en de WVO-heffing. De afzonderlijke kosten voor regio Noord, regio Zuid en niet toegerekende kosten tellen op tot de totale kosten voor zuivering in de jaarrekening 2012 van HHD (ad EUR 115 miljoen). BTW Delfluent en Delfluent Services zijn private partijen en zijn als zodanig btw-plichtig en verantwoorden hun kosten en opbrengsten exclusief btw. HHD is als waterschap niet btwplichtig en verantwoordt haar betalingen aan Delfluent inclusief btw. In dit onderzoek zijn daarom – tenzij expliciet anders vermeld – alle bedragen inclusief btw. Ten opzichte van activiteiten zelf uitvoeren heeft uitbesteding als nadeel dat ook over personeelskosten btw moet worden betaald, deze diensten worden immers ingekocht bij een andere partij. Bij personeelskosten voor regio Noord dient dus te worden bedacht dat deze ten opzichte van de andere regio’s 19,5% 4 hoger liggen door btw. Voor de andere kosten maakt het wat betreft btw in beginsel geen verschil of deze zelf worden gemaakt of via uitbesteding worden ‘ingekocht’.

3.3

Verantwoording KPMG heeft getracht de kwaliteit te waarborgen door de bovenstaande wijze van dataverzameling en controle. Voor de oplevering van dit rapport is KPMG afhankelijk van de informatie zoals deze aan haar is verstrekt door de betrokken partijen en derden. KPMG heeft op deze informatie geen accountantscontrole toegepast of deze informatie zelfstandig gecontroleerd. Deze rapportage is geschreven in opdracht van onze klant het Hoogheemraadschap van Delfland. Met betrekking tot de informatie in dit rapport verwijzen wij graag naar onze Belangrijke opmerkingen op bladzijde Error! Bookmark not defined.72.

4

Gemiddeld btw-tarief in 2012

3

Onderzoeksopzet

19

ABCD

4


Totale kosten afvalwaterzuiveringsinstallaties In dit hoofdstuk worden de totale kosten voor de zuiveringstechnische werken besproken. Deze kosten bevatten de kosten voor het transporteren en zuiveren van het afvalwater en de kosten voor het verwerken en afzetten van slib alsmede overige- en overheadkosten.

4.1

Introductie afvalwaterzuiveringsinstallaties In onderstaande tabel zijn de belangrijkste niet-financiële karakteristieken van alle onderzochte awzi’s weergegeven. In de volgende subparagrafen worden deze karakteristieken per regio toegelicht. Belangrijkste karakteristieken Regio Noord Harnaschpolder Houtrust I. Transporteren afvalw ater Aantal km transportleiding Aangevoerde hoeveelheid afvalw ater (1000 m3/jaar) Aantal rioolgemalen II. Zuiveren afvalw ater Oplevering aw zi Actuele ontw erpcapaciteit (à 150 g TZV) **

Gemiddelde belasting (v.e.'s) Gemiddelde belasting (v.e.'s) - ten behoeve van slibverw erking *** Aantal met het effluent geloosde v.e.'s Zuiveringsprestatie

63

48

26

23

-

74.225

24.267

27.747

9.059

64.006

15

3

6

10

-

2008*

1967/2009*

1.185.693

Maximale hydraulische capaciteit (m3/uur)

AGV Regio Zuid De Groote Nieuw e Am sterdam Lucht Waterw eg West

389.197

1982 257.956

1966 99.562

2005/2006 919.500

35.800

13.900

12.000

5.000

30.000

926.223

296.064

212.891

81.225

889.881

926.223

296.064

212.891

81.225

1.546.037

57.687 87,64%

20.782 81,73%

23.715 67,24%

8.312 71,14%

60.018 90,20%

11.203

3.557

2.539

1.005

18.255

III. Verw erken en afzetten van slib Slibproductie (tonnen droge stof)

* Het betreft hier oplevering in juridische zin (conform het DBFO contract). De aw zi's w aren het jaar daarvoor al operationeel. ** De ontw erpcapaciteit die is w eergegeven voor de aw zi’s zijn gebaseerd op de afgegeven vergunningen. *** Aw zi Amsterdam-West verw erkt het slib van alle aw zi's van AGV, met uitzondering van Amstelveen en Horstermeer.

Tabel 2 - Overzicht belangrijkste (niet-financiële) kenmerken awzi's

4.1.1

Algemene karakteristieken awzi’s regio Noord In 2003 heeft HHD voor de afvalwaterverwerking in regio Noord een Design, Build, Finance and Operate contract (“DBFO-contract”) getekend met Delfluent B.V. Onder dit 30-jarige contract vallen de volgende activiteiten: 1. De bouw van de nieuwe afvalwaterzuiveringsinstallatie Harnaschpolder; 2. De renovatie van de bestaande afvalwaterzuiveringsinstallatie Houtrust; 3. De financiering van de stichtingskosten van beide installaties; en 4. De exploitatie (onderhoud en beheer) van beide installaties en het transportstelsel.

4


20

ABCD


Delfluent is verantwoordelijk voor deze activiteiten en draagt het risico voor kostenoverschrijdingen, vertragingen en verminderd functioneren. Een voorbeeld is dat de kosten voor tijdsoverschrijdingen en nazorg na oplevering van Harnaschpolder en Houtrust voor rekening van (de onderaannemers van) Delfluent waren. Op 31 mei 2008 is de Harnaschpolder officieel in gebruik genomen. De exploitatie van de awzi’s Harnaschpolder en Houtrust wordt feitelijk uitgevoerd door Delfluent Services B.V., een aan Delfluent gelieerde onderneming. Delfluent Services is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van beide installaties en het netwerk-, data- en assetmanagement. HHD betaalt deels een vaste vergoeding voor de diensten die Delfluent levert en deels een variabel deel gekoppeld aan de hoeveelheid en kwaliteit van het gezuiverde water. In Tabel 2 valt op dat de locatie Harnaschpolder 63 km transportleiding heeft. De awzi ligt op een ongunstigere locatie dan de andere awzi’s. Delfland heeft aangegeven dat het destijds lastig was om een locatie te vinden voor een nieuwe awzi. Daarnaast is voor de verwerving van de grond van de Harnaschpolder ca. EUR 54 miljoen (excl. aanloopkosten) betaald. De aankoop van de grond en aanleg van het transportstelsel (incl. rioolgemalen) is door Delfland onder eigen regie uitgevoerd en zelf gefinancierd.

4.1.2

Algemene karakteristieken awzi’s regio Zuid De awzi’s in regio Zuid zijn respectievelijk 47 en 31 jaar geleden gebouwd. Regio Zuid behandelt ongeveer een kwart van het totaal aantal v.e.’s dat wordt verwerkt door HHD. Zoals weergegeven in Tabel 2 is de zuiveringsprestatie in regio Zuid gemiddeld lager dan in regio Noord. Het is een bewuste keuze van HHD om te voldoen aan de wettelijke minimum verwijderingseisen van 75% stikstof- en fosfaatverwijdering tegen zo laag mogelijke kosten. Dit verschil heeft consequenties voor de exploitatiekosten van de awzi’s.

4.1.3

Algemene karakteristieken awzi Amsterdam-West De awzi Amsterdam-West is in 2005 gebouwd om twee awzi’s in Amsterdam te vervangen. Deze awzi is in beheer en onderhoud van Waternet, de stichting die in opdracht van AGV de waterschapstaken uitvoert en in opdracht van de gemeente Amsterdam onder andere de rioleringstaak, de drinkwatertaak en het brug- en sluisbeheer uitvoert. De bouw was “traditioneel” aanbesteed en AGV heeft de risico’s gedragen voor een correcte werking van de awzi. Na oplevering heeft AGV voor een correcte werking aanpassingen gedaan en nazorg verricht aan de awzi voor eigen rekening. De awzi is ingericht om het slib van alle 12 awzi’s van AGV te kunnen vergisten en ontwateren. Op dit moment vergist en ontwatert Amsterdam-West het slib voor 10 van de 12 awzi’s (uitzondering zijn de awzi’s Horstermeer en Amstelveen). Transporteren afvalwater Amsterdam-West In Amsterdam is in een vroeg stadium besloten om een grotendeels (>60%) gescheiden transportstelsel aan te leggen. Dit houdt in dat regenwater en rioolwater gescheiden worden afgevoerd waardoor het influent “dikker” is.

4


21

ABCD


AGV heeft aangegeven dat bij de bouw van de awzi Amsterdam-West met de Gemeente Amsterdam afspraken zijn gemaakt over het transportstelsel. De kosten voor het transport van het afvalwater (inclusief persleidingen) zijn voor rekening van de Gemeente Amsterdam ‘tot het hek van de zuiveringsinstallatie’. De kosten worden doorbelast via de gemeentelijke rioolheffing en zijn dus geen onderdeel van de tarieven van AGV. Een analyse en vergelijking van deze kosten is derhalve niet mogelijk. Waternet (als uitvoerder van AGV) is systeemverantwoordelijk voor het transportstelsel inclusief de zuivering. Binnen Waternet kunnen hierdoor makkelijker besluiten worden genomen om, tijdelijk, de capaciteit van het stelsel te verlagen, bijvoorbeeld om onderhoud te plegen op de awzi.

4.1.4

Verdeling van verantwoordelijkheden en kosten Delfland De totale kosten zuiveringstechnische werken van Delfland kunnen worden verdeeld in de kosten voor regio Noord en regio Zuid. Een andere verdeling die te maken is, is die naar transporteren enerzijds en zuiveren (en slibverwerking) anderzijds. In onderstaande figuur is voor de verschillende regio’s en taken schematisch weergegeven welke partij verantwoordelijk is voor de kapitaallasten en voor het beheer en onderhoud: Delfland, Delfluent of Delfluent Services. PPS / AHR Delfland

Delfluent

Vergoeding voor beheer en onderhoud transportstelsel

Service payment

Onderverdeling kosten transporteren regio Noord

Kapitaallasten transportstelsel regio Noord

Service payment

Onderverdeling kosten zuiveringen regio Noord

Delfluent Services

Vergoeding voor rentebetalingen af lossing leningen Vergoeding voor beheer en onderhoud zuiveringen

Af schrijving / amortisatie activa en verplichting Kapitaallasten aanloopkosten DBFO

Onderverdeling kosten zuiveringen en transporteren regio Zuid

Beheer en onderhoud

Kapitaallasten

Figuur 4 - Verdeling van verantwoordelijkheden en kosten Delfland

4.2

Financiële kenmerken afvalwaterzuiveringsinstallaties De totale kosten voor zuiveringsbeheer van Delfland (EUR 115 miljoen in 2012) zijn in Figuur 5 onderverdeeld naar kapitaallasten, kosten voor beheer en onderhoud en overige kosten & overhead. Verder worden in deze rapportage kosten eerst uitgesplitst naar hoofdkostensoort en daarna naar kapitaallasten en kosten voor beheer en onderhoud.

4


22

ABCD


Overige en overhead, 6.77 6%

4,94

2,04

Direct personeel

2,06

Kosten derden

0,68 0,39

Energie Chemicaliën

Bouw en verwerving (kapitaallasten), 78.40 68%

Beheer en onderhoud, 29.97 26%

6,88 6,88

Winst/verlies Vennootschapsbelasting beheer en onderhoud Overig

6,10

Eindverwerking slib

Figuur 5 - Verdeling totale kosten Delfland

Uit bovenstaand figuur blijkt dat ruim tweederde van de totale kosten voor Delfland in 2012 voortkomen uit bouw en verwerving van transportstelsels en awzi’s. Deze kosten zijn in beginsel onbeïnvloedbaar los van keuzes omtrent boekhoudkundige verwerking in enig jaar. De kosten voor beheer en onderhoud bestaan voor het grootste deel uit personeelskosten, kosten derden en kosten voor eindverwerking van slib, ieder voor een ongeveer gelijk totaalbedrag. In de hierna volgende Tabel 3 zijn de totale kosten op niveau van hoofdkostensoorten weergegeven in euro’s en in euro’s per v.e. Deze vergelijkende businesscase bespreekt hierna de kosten per v.e. en de verschillen tussen de regio’s in meer detail.

4


23

ABCD


Overzicht kosten Gem iddelde belasting (v.e.'s) Gem iddelde belasting t.b.v. slibverw erking

Totaal Noord Totaal Zuid niet toegerekend Totaal Delfland Am sterdam -West 1.222.287 294.116 1.516.403 1.516.403 889.881 1.222.287 294.116 1.516.403 1.516.403 1.546.037

I. Transporteren afvalw ater per v.e.

18.695.773 15,30

4.117.836 14,00

1. Bouw en verw erving (kapitaallasten) per v.e.

15.252.099 12,48

2.884.445 9,81

2. Operationele beheerskosten per v.e.

1.459.555 1,19

826.304 2,81

3. Operationele onderhoudskosten per v.e.

1.984.118 1,62

407.087 1,38

II. Zuiveren afvalw ater per v.e.

67.322.520 55,08

1. Bouw en verw erving (kapitaallasten) per v.e.

21.662.886 14,29

-

18.136.544 11,96

-

1.135.136 0,75

-

-

2.391.205 1,58

-

9.691.174 32,95

-

77.013.694 50,79

23.362.346 26,25

53.962.879 44,15

6.302.230 21,43

-

60.265.109 39,74

17.315.869 19,46

2. Operationele beheerskosten per v.e.

6.137.835 5,02

1.595.588 5,43

-

7.733.422 5,10

3.679.824 4,14

3. Operationele onderhoudskosten per v.e.

7.221.806 5,91

1.793.357 6,10

-

9.015.163 5,95

2.366.653 2,66

III. Verw erken en afzetten van slib per v.e.

8.000.724 6,55

1.689.575 5,74

-

9.690.299 6,39

11.348.281 7,34

-

-

-

-

-

1.425.539 1,17

226.980 0,77

-

1.652.519 1,09

3.424.624 2,22

945.376 0,77

210.285 0,71

-

1.155.661 0,76

461.221 0,30

4. Netto directe kosten eindverw erking slib per v.e.

5.629.810 4,61

1.252.310 4,26

-

6.882.119 4,54

7.462.436 4,83

IV. Overig per v.e.

2.173.366 1,78

366.842 1,25

(7.584.217) (5,00)

(5.044.009) (3,33)

V. Overhead per v.e.

5.170.213 4,23

659.676 2,24

5.986.809 3,95

11.816.699 7,79

1.627.398 1,83

101.362.597

16.525.103

(2.748.131)

115.139.569

36.776.041

82,93

56,19

(1,81)

75,93

35,91

1. Bouw en verw erving (kapitaallasten) per v.e. 2. Operationele beheerskosten per v.e. 3. Operationele onderhoudskosten per v.e.

Totale kosten zuiveringstechnische w erken per v.e.

(1.150.723) (0,76) (1.150.723) (0,76)

438.016 0,49

Tabel 3 - Overzicht totale kosten per v.e.

In Figuur 6 zijn deze kosten grafisch weergegeven. Omdat kosten voor transport bij Amsterdam-West ontbreken is de kostenvergelijking optisch vertekend. Om die reden is als inzet rechtsboven een weergave van de kosten opgenomen zonder transport.

4


24

ABCD


80,00 70,00

90,00

Σ 42,18

50,00

4,23 1,78

40,00

6,55

30,00

70,00

Σ 35,91

20,00

Σ 56,19 2,24

60,00

10,00 0,00 Noord

Zuid

A'dam-West

1,25 5,74

50,00

EUR per v.e.

Exclusief Transport

60,00

Σ 82,93 80,00

Σ 67,63

Σ 35,91

55,08 40,00

1,83 0,49 32,95

30,00

7,34

V. Overhead IV. Overig III. Slib

20,00

II. Zuiveren 26,25 10,00

15,30

14,00

Noord

Zuid

I. Transport

0,00 Amsterdam-West

Figuur 6 - Totale kosten per v.e.

De belangrijkste verschillen in kosten per v.e. zijn: •

Amsterdam-West heeft geen kosten voor transporteren afvalwater (I) en daarom zijn de kosten ongeveer EUR 14 à 15 lager dan in de beide regio’s van Delfland;

•

Kosten voor zuiveren afvalwater (II) in regio Noord zijn ca. EUR 22 hoger dan in regio Zuid. Het verschil met Amsterdam-West is ca. EUR 29;

•

De kosten voor slibverwerking (III) zijn ongeveer even hoog in regio Noord, regio Zuid en Amsterdam-West. 5 Bovenstaande figuur en verschillen worden verder uitgewerkt in de volgende hoofdstukken.

Financiële kenmerken Harnaschpolder en Amsterdam-West De VV heeft gevraagd om een vergelijking te maken van de PPS/AHR met awzi AmsterdamWest. De vergelijking zal gemaakt worden tussen awzi Harnaschpolder en awzi Amsterdam5 In Amsterdam-West zijn de totale kosten voor slibverwerking niet gedeeld door het directe aantal v.e.’s van Amsterdam-West, maar door het aantal toerekenbare v.e.’s van alle 10 awzi’s waarvan Amsterdam-West het slib verwerkt.

4


25

ABCD


West, omdat deze installaties redelijk vergelijkbaar zijn wat betreft grootte en moment van bouw. De kosten voor Harnaschpolder bevatten uitsluitend de kosten voortkomend uit het DBFOcontract. Daarnaast maakt HHD zelf kosten voor regio Noord. Deze kosten bestaan voornamelijk uit de kapitaallasten voor het transportstelsel, kapitaallasten voor het zuiveren van afvalwater (buiten de kapitaallasten met betrekking tot het DBFO-contract) en kosten voor de eindverwerking van slib. In hoofdstuk 6 komen de verschillen in kosten voor zuivering tussen Harnaschpolder en Amsterdam-West aan bod.

4


26

ABCD

Transporteren afvalwater Figuur 7 geeft de totale kosten per v.e. weer voor het transporteren van afvalwater. 18,00

16,00

14,00

Σ 15,30 1,62

Σ 14,00

1,19

1,38 Operationele onderhoudskosten

12,00 2,81 10,00

EUR per v.e.

5


Operationele beheerskosten Bouw en verwerving

8,00

6,00

12,48 9,81

4,00

2,00

0,00 Noord

Zuid

Figuur 7 - Kosten transporteren afvalwater per v.e.

De kosten voor transport van afvalwater zijn EUR 15 per v.e. in regio Noord en EUR 14 per v.e. in regio Zuid. Amsterdam-West De kosten voor het transport van het afvalwater (inclusief persleidingen) zijn voor rekening van de Gemeente Amsterdam, ‘tot het hek van de zuiveringsinstallatie’. De kosten worden doorbelast via de gemeentelijke rioolheffing en zijn dus geen onderdeel van de tarieven van AGV. Waternet (als uitvoerder van AGV) is systeemverantwoordelijk over het transportstelsel inclusief de zuivering. Aangezien de kosten van het transportstelsel geen onderdeel uitmaken van de tarieven van AGV kan er geen nadere analyse van deze kosten voor het transport van afvalwater worden gemaakt.

5


27

ABCD


Regio Noord en regio Zuid De kosten van regio Noord en regio Zuid met betrekking tot het transporteren van afvalwater per v.e. liggen dicht bij elkaar. De opbouw van deze kosten verschilt; regio Noord heeft meer kapitaallasten en regio Zuid heeft hogere beheerskosten. De kosten per v.e. is voor het blok transport een minder relevante maatstaf, omdat het transportstelsel niet alleen is gedimensioneerd op de hoeveelheid influent, maar ook omdat de hoeveelheid influent een veel belangrijkere invloed heeft op de operationele beheerskosten dan het aantal v.e.’s. In Figuur 8 en in de rest van dit hoofdstuk worden de kosten van het transport per 1000 m3 influent per jaar weergegeven. Daarnaast worden de kosten op basis van 1000 EUR / m3 x km weergegeven in de inzet rechtsboven. Deze laatstgenoemde maatstaf wordt ook gehanteerd in de bedrijfsvergelijking en corrigeert voor de lengte van het leidingstelsel en de verpompte hoeveelheid influent over dat stelsel. 35,00

200,00

Σ 189,82

1000 EUR per m3 x km

30,00

Σ 28,77

25,00

3,05 2,25

Σ 21,72

2,15

20,00

4,36 15,00

180,00

20,15

23,47

10,00

EUR per 1000 m3 per jaar

160,00

15,22

14,82 5,00 0,00

140,00

Noord

Zuid

Σ 111,88

120,00

11,06 100,00 22,45 80,00

Operationele onderhoudskosten

154,86

Operationele beheerskosten 60,00 Bouw en verwerving 40,00

78,37

20,00 0,00 Noord

Zuid 3

3

Figuur 8 – Kosten transporteren afvalwater per 1000 m per jaar en per m x km (inzet)

5


28

ABCD


De transportkosten per m3 influent zijn in regio Noord 70% hoger dan in regio Zuid, maar gecorrigeerd voor het aantal kilometer bedraagt het verschil 32%. Het grootste deel van het verschil in euro’s wordt verklaard door het verschil in bouw en verwervingskosten.

Bouw en verwerving (kapitaallasten) transporteren In Figuur 9 is de onderverdeling van de kapitaallasten per m3 influent voor het blok transporteren weergeven voor de regio Noord en regio Zuid. Hier is ook een weergave opgenomen per m3 x km, maar bij deze maatstaf dient wel in ogenschouw te worden genomen dat deze niet alleen corrigeert voor de lengte van het stelsel, maar ook voor de wijze van verpompen van influent 6. De wijze van verpompen heeft geen invloed op kapitaallasten en is relevanter voor operationele kosten. 25,00

Σ 23,47


2,06 20,00 180,00 15,00 160,00

Σ 15,22

11,71

Σ 154,86 13,57

10,00

10,49

140,00


5.1

5,00

9,71

120,00 4,73 100,00

77,24

0,00 Noord

Zuid

Σ 78,37

80,00

Netto kosten lease leidingen Afschrijving

60,00

Rentelasten

54,03 40,00 64,05 20,00 24,34 0,00 Noord

Zuid 3

3

Figuur 9 - Kapitaallasten transporteren afvalwater per 1000 m per jaar en per m x km (inzet)

6

In dit hoofdstuk wordt bij operationele beheerskosten beschreven dat influent in regio Zuid meerdere malen wordt verpompt voor het op de awzi aankomt.

5


29

ABCD


Voor regio Noord zijn door HHD investeringen gedaan in het transportstelsel om Harnaschpolder aan te sluiten en het transportstelsel van Houtrust om te bouwen. Op hoofdlijnen zijn de volgende investeringen in het influentstelsel gedaan: •

de aanpassingen, renovatie of nieuwbouw van in totaal achttien rioolgemalen;

•

de bouw van 33 kilometer nieuwe influentpersleiding;

•

de aanpassing van 34 kilometer bestaande influentpersleiding; en

•

het buiten gebruik nemen van enkele bestaande persleidingen.

Het verschil in kapitaallasten tussen regio Noord en regio Zuid wordt verklaard door hogere rentelasten en afschrijving per m3 influent in regio Noord. De kapitaallasten voor transport voor regio Noord worden niet gedragen door de PPS, omdat Delfland de leidingen in eigen beheer heeft aangelegd en gefinancierd. Vanwege de keuze voor de locatie van de awzi Harnaschpolder diende een nieuw leidingstelsel te worden aangelegd voor circa EUR 200 miljoen. Voor regio Zuid zijn vanaf 2005 investeringen in het transportsysteem van de awzi Nieuwe Waterweg gedaan en is het systeem ingrijpend aangepast vanwege de aansluiting van de glastuinbouw. Ook het transportsysteem van de Groote Lucht is in capaciteit verhoogd vanwege nieuwbouw activiteiten in de omgeving. In 2008 is de zuivering in Berkel buiten gebruik gesteld en gesloopt en is het water via een nieuwgebouwd gemaal en persleiding aangesloten op de awzi Harnaschpolder. De netto kosten lease leidingen (EUR 1,3 miljoen = 13,57 / 1000 m3 per jaar) zijn de btw-lasten die Delfland draagt over verhuur en terughuur van het leidingstelsel met Delfluent. Delfland heeft aangegeven dat over een aantal jaar btw over de investeringskosten van de nieuwe persleidingen wordt betaald, omdat deze eerder (ten onrechte) in vooraftrek genomen is.

5.2

Operationele beheerskosten transporteren Hieronder is Figuur 10 opgenomen met daarin de opsplitsing van de operationele beheerskosten per 1000 m3 per jaar. Daarnaast worden de kosten op basis van 1000 EUR / m3 x km weergegeven in de inzet rechtsboven.

5


30

ABCD


5,00

1000 EUR per m3 x km Σ 4,36

4,50 4,00

1,08

3,50 3,00 2,50

Σ 2,25

2,00

0,19 0,42

2,38

1,50 1,00

1,42

0,50 0,00

25,00

0,77 0,10 Noord

Zuid

Σ 22,45

20,00

5,55


Belastingen (Vpb) 15,00

Σ 14,82

Winst / Verlies (derde partijen)

1,25 Overige kosten 2,77 12,26 10,00

Energie Kosten derden (personeel + materieel)

5,00

Personeel

9,37

3,98 0,00

0,67 Noord

Zuid 3

Figuur 10 - Operationele beheerskosten transporteren afvalwater per 1000 m3 per jaar en per m x km (inzet)

Regio Noord heeft lagere operationele beheerskosten per m3 influent voor het transporteren van afvalwater dan regio Zuid. Dit geldt voor alle kosten waarin de operationele beheerskosten zijn onderverdeeld 7. Door het langere stelsel in regio Noord worden na correctie voor de lengte de verschillen groter.

7

5

Winst en vennootschapsbelasting uitgezonderd. Deze zijn niet van toepassing op regio Zuid.


31

ABCD


Energie De hogere energielasten voor transport in regio Zuid worden gedeeltelijk veroorzaakt door de configuratie van het transportstelsel. In regio Noord wordt het afvalwater van de rioolgemalen rechtstreeks naar de awzi gepompt. In regio Zuid is in grote delen van het transportstelsel sprake van een cascadesysteem. Dit betekent dat in regio Zuid het water in meerdere stappen naar de awzi’s wordt verpompt waardoor in verhouding meer energiekosten gemaakt worden in het transportsysteem. De energiekosten voor regio Noord en regio Zuid bevatten beide niet de energiekosten van de effluentpompen; deze energiekosten zijn ondergebracht bij de operationele beheerskosten van zuiveren. Personeel De lagere personeelskosten kunnen deels worden verklaard op basis van schaalvoordelen van het grotere transportstelsel van regio Noord. Onder de personeelskosten van regio Zuid vallen de personeelskosten voor het beheer en onderhoud van de rioolgemalen van de gemeente Maasluis. De opbrengsten voor deze activiteiten zijn echter niet toegerekend aan regio Zuid (zie hieronder bij het kopje “Opbrengsten”). Opbrengsten De opbrengsten die niet zijn toegerekend aan regio Noord of regio Zuid (zie Tabel 3) bevatten baten en lasten ten aanzien van grensoverschrijdend afvalwater en het transport voor gemeenten. Deze zijn niet weergegeven in Figuur 10 omdat deze niet toe te rekenen zijn aan één regio. Met een groot aantal gemeenten zijn afspraken gemaakt om deze verrekening niet meer toe te passen (afbouw in een aantal jaren). Een aantal gemeenten wil deze regeling behouden.

5.3

Operationele onderhoudskosten transporteren De operationele onderhoudskosten per m3 voor de beide regio’s van Delfland zijn opgenomen in Figuur 11. Daarnaast worden de kosten op basis van 1000 EUR / m3 x km weergegeven in de inzet rechtsboven.

5


32

ABCD


3,50 Σ 3,05

3,00


0,10 0,31

2,50

Σ 2,15

2,00 1,82

0,61

1,50

25,00

1,00 Σ 20,15 20,00

1,55

0,50

0,82

0,68 2,06

0,00

(0,01)


-0,50 Noord

15,00

12,01

10,00

Σ 11,06 3,16

Zuid Belastingen (Vpb) Winst / Verlies (derde partijen) Kosten derden (personeel + materieel)

5,00 7,97 5,40

0,00

Personeel Overige kosten

(0,06)

-5,00 Noord

Zuid 3

Figuur 11 - Operationele onderhoudskosten transporteren afvalwater per 1000 m per jaar en per 3 m x km (inzet)

De operationele onderhoudskosten per m3 influent zonder winst en belasting liggen in regio Noord ca. 57% hoger dan in regio Zuid. Indien de kosten worden uitgedrukt in m3 x km is het verschil voor deze kosten ca. 22%. De technologen van HHD en Delfluent Services geven als verklaring voor de verschillen in onderhoudskosten tussen de beide regio’s de verschillende onderhoudsprofielen waarin pieken door eenmalige onderhoudskosten ontstaan.

5.4

Deelconclusies transporteren afvalwater In Tabel 4 hieronder zijn de kosten voor transporteren afvalwater per 1000 m3 per jaar en het verschil tussen de regio Noord en regio Zuid en de regio Noord en Amsterdam-West samengevat.

5


33

ABCD


Transporteren afvalw ater (kosten per 1000 m 3 / jaar aangevoerd afvalw ater en per m 3 x km ) Kosten

I. Transporteren afvalwater m3 I. Transporteren afvalwater m3 x km 1. Bouw en verwerving (kapitaallasten) m3 1. Bouw en verwerving (kapitaallasten) m3 x km 2. Operationele beheerskosten m3 2. Operationele beheerskosten m3 x km 3. Operationele onderhoudskosten m3 3. Operationele onderhoudskosten m3 x km

Noord 189,82 28,77 154,86 23,47 14,82 2,25 20,15 3,05

Am sterdam West Zuid 111,88 n.v.t. 21,72 n.v.t. 78,37 n.v.t. 15,22 n.v.t. 22,45 n.v.t. 4,36 n.v.t. 11,06 n.v.t. 2,15 n.v.t.

Verschillen Noord en A'dam Noord en Zuid West 77,94 70% n.v.t. n.v.t. 7,05 32% n.v.t. n.v.t. 76,49 98% n.v.t. n.v.t. 8,25 54% n.v.t. n.v.t. (7,63) (34)% n.v.t. n.v.t. (2,11) (48)% n.v.t. n.v.t. 9,08 82% n.v.t. n.v.t. 0,91 42% n.v.t. n.v.t.

Tabel 4 - Overzicht deelconclusies transporteren afvalwater

•

De kosten voor het transportstelsel van de awzi Amsterdam-West zijn niet opgenomen in de vergelijking omdat de kosten voor het transport van het afvalwater (inclusief persleidingen) ‘tot het hek van de zuiveringsinstallatie’ voor rekening komen van de Gemeente Amsterdam. De kosten worden doorbelast via de gemeentelijke rioolheffing en zijn dus geen onderdeel van de tarieven van Hoogheemraadschap AGV.

•

Voor alle kostencategorieën geldt dat de maatstaf voor m3 x km een relatief gunstiger beeld creëert voor de regio Noord ten opzichte van regio Zuid dan de m3 maatstaf. Dit betekent dat wanneer kosten voor regio Noord hoger zijn (kapitaallasten en onderhoud) dan voor regio Zuid de verschillen kleiner worden en wanneer de kosten voor regio Noord lager zijn (operationele beheerskosten) het verschil groter wordt bij het hanteren van de m3 x km maatstaf. De percentages in Tabel 4 geven dit weer.

•

De kapitaallasten verschillen door een grote investering in het leidingenstelsel van regio Noord ten tijde van de bouw van de awzi Harnaschpolder, noodzakelijk door de ligging van deze awzi.

•

De operationele beheerskosten liggen in regio Zuid hoger dan in regio Noord. Deze hogere kosten worden enerzijds verklaard door de configuratie van het transportstelsel. In regio Zuid is in grote delen van het transportstelsel sprake van een cascadesysteem. Dit betekent dat in regio Zuid het water in meerdere stappen naar de awzi’s wordt verpompt, waardoor in vergelijking met regio Noord meer energiekosten gemaakt worden in het transportsysteem. Anderzijds heeft regio Noord in vergelijking met regio Zuid minder kosten voor personeel vanwege schaalvoordelen.

5


34

ABCD

6


Zuiveren afvalwater De totale kosten per v.e. en de onderverdeling daarvan voor het blok zuiveren afvalwater zijn opgenomen in Figuur 12. 60,00 Σ 55,08 5,91 50,00 5,02 Operationele onderhoudskosten

40,00

Operationele beheerskosten

EUR per v.e.

Σ 32,95

Bouw en verwerving 30,00

6,10

Σ 26,25 2,66

5,43 44,15

4,14

20,00

21,43

10,00

19,46

0,00 Noord

Zuid

Amsterdam-West

Figuur 12 - Totale kosten zuiveren afvalwater per v.e.

De kosten voor bouw en verwerving (kapitaallasten) verklaren voor het belangrijkste deel het verschil in kosten tussen regio Noord (ca. EUR 44 per v.e.) en regio Zuid (ca. EUR 21) en de awzi Amsterdam-West (ca. EUR 19). In de volgende paragrafen worden de drie kostenposten uit Figuur 12 separaat behandeld. Naast de vergelijking tussen regio Noord en regio Zuid en tussen regio Noord en Amsterdam-West worden de kosten per v.e. vergeleken tussen de Harnaschpolder en Amsterdam-West.

6.1

Bouw en verwerving (kapitaallasten) zuiveren Figuur 13 geeft de verschillende componenten van de kapitaallasten weer voor zuiveren. De figuur maakt onderscheid in kapitaallasten voor regio Noord buiten de scope van de PPS, deze zijn weergegeven met de twee bovenste blokjes bij regio Noord en de aan het DBFO-contract gerelateerde kapitaalslasten.

6

Zuiveren afvalwater

35

ABCD


60,00 Σ 44,15 50,00

4,50 5,40 0,69

40,00 10,06

Afschrijving buiten scope PPS

30,00

EUR per v.e.

8,38

Rentelasten buiten scope PPS Σ 21,43

20,00

Σ 19,46

Belastingen (Vpb)

5,67 10,00

22,66

Mutatie liquide middelen en overige verschillen Delfluent

16,37 13,79

Aflossing leningen Delfluent

5,06 0,00

-10,00

(5,97)

Aanpassing boekwaarde leaseconstructie

(1,56)

Afschrijving Rentelasten

-20,00 Noord

Zuid

Amsterdam-West

Figuur 13 - Kapitaallasten zuiveren afvalwater per v.e.

De kapitaallasten voor regio Noord zijn ca. EUR 44 per v.e. In regio Zuid en Amsterdam-West liggen deze kosten rond de EUR 20 per v.e. De kosten van regio Noord bevatten lasten ten aanzien van het DBFO-contract en kosten buiten de reikwijdte van het DBFO-contract. In paragraaf 6.1.1 worden de kapitaallasten voor regio Noord verder toegelicht. Daarna volgt een verdere toelichting op de in Figuur 13 gepresenteerde verschillen. De kapitaallasten van regio Noord worden niet vergeleken met de kapitaallasten van regio Zuid. De stichtingskosten van de awzi’s in regio Zuid zijn niet vergelijkbaar met de stichtingskosten van regio Noord, omdat de awzi’s in regio Zuid, Groote Lucht en Nieuwe Waterweg, veel eerder zijn opgeleverd, in respectievelijk 1982 en 1966.

6.1.1

Kapitaallasten regio Noord HHD is met Delfluent een contract aangegaan voor ontwerp, bouw/renovatie, financiering en onderhoud van de awzi’s Harnaschpolder en Houtrust. HHD betaalt Delfluent jaarlijks een leasebedrag (service fee) voor de geleverde diensten. Een groot deel van deze service fee dekt de rentelasten en aflossingen op leningen van Delfluent. Daarnaast heeft HHD zelf kosten gemaakt voor de afvalwaterzuivering in regio Noord. Delfland heeft ultimo 2012 EUR 165 miljoen aan activa op de balans staan voor ‘Zuiveren’ in regio Noord buiten het DBFO-contract. Hieronder valt de grondaankoop van de locatie

6

Zuiveren afvalwater

36

ABCD


Harnaschpolder waarop niet wordt afgeschreven, maar wel rentekosten aanwezig zijn. Een overzicht van alle activa van Delfland voor het programma Zuiveren met een specificatie voor de activa voor regio Noord buiten de PPS is opgenomen in Bijlage A. Over de totale activa buiten het DBFO-contract voor regio Noord werd in 2012 voor EUR 12 miljoen aan rente en aflossingskosten in de resultatenrekening opgenomen. Dit vertaalt zich in EUR 9,90 per v.e. Verder bevat dit bedrag de investeringen die HHD heeft gedaan in het effluentstelsel voor de Harnaschpolder: •

9,6 kilometer nieuwe effluentpersleiding;

•

de aanpassing van 12 kilometer bestaande effluentpersleiding; en

•

de renovatie van het effluentgemaal op locatie Houtrust.

Rentelasten De rentelasten per v.e. die toe te rekenen zijn aan de PPS (alleen betrekking hebbend op de financiering van de stichtingskosten van de awzi’s) liggen bij regio Noord (EUR 22,66) hoger dan bij regio Zuid (EUR 5,03) en Amsterdam-West (EUR 13,79). De rentelasten per v.e. worden bepaald door de huidige stand van de uitstaande financiering van de awzi’s Amsterdam-West, Harnaschpolder en Houtrust. In regio Zuid worden deze lasten bepaald door de hoogte van de boekhoudkundige activa van de awzi’s vermenigvuldigd met de hoogte van de (gemiddelde) rentekosten van de financiering. Het gewogen gemiddelde rentepercentage (volgens het Financial Close model) van Delfluent is 6,9%. Bij regio Zuid is de rekenrente 4,0% en AGV heeft voor de bouw van de awzi leningen afgesloten met een gemiddelde rente van 5,6%. Voor de verschillen rentelasten is een aantal verklaringen te geven: •

De rente op de door Delfluent en AGV afgesloten leningen – in begin jaren 2000 – wordt beïnvloed door de toen veel hogere marktrente dan de momenteel geldende marktrente. De rekenrente die HHD hanteert voor regio Zuid is beïnvloed door de lagere rentestanden van de afgelopen jaren.

•

AGV heeft in de periode 2002-2006 verschillende leningen afgesloten met een looptijd van 25 jaar tegen een rentepercentage van ca. 6%. Na 2006 zijn drie leningen afgesloten voor een totaal bedrag van 36,5 miljoen, met een lager rentepercentage en een looptijd van 10 jaar, waardoor de rente gemiddeld 5,6% is.

•

Delfluent heeft bij het afsluiten van de leningen de rentepercentages vastgelegd voor de gehele looptijd van de leningen. De rentevaste periode is 25 jaar. Deze financiering is hiermee vrij van renterisico. Delfland dekt het renterisico niet af over zo’n lange periode bij de financiering van haar eigen investeringen. Het verschil in rentepercentages tussen Delfluent en Amsterdam-West wordt veroorzaakt door de private wijze van financieren door Delfluent, hetgeen zich uit in twee belangrijke verschillen ten opzichte van financiering door een waterschap: -

6

De bouw van de awzi’s is – zoals gebruikelijk bij een DBFO-contract – deels gefinancierd met eigen vermogen. Dit eigen vermogen vormt de buffer voor de vreemd vermogen financiers en vangt de eerste klap op bij financieel mindere prestaties. Eigen vermogen kent door het hogere risicoprofiel een hogere vergoeding.

Zuiveren afvalwater

37

ABCD

-


Delfluent betaalt een hogere risico-opslag op het vreemd vermogen omdat financiers een hoger risico percipiëren bij financiering aan een private partij dan aan een waterschap. Een waterschap heeft immers de mogelijkheid om belastingen te verhogen, terwijl Delfluent gebonden is aan de contractueel vastgelegde leasebetalingen. Bovendien is de financiering van een project (PPS AHR) – waarbij door de financiers bij financiële deconfiture van de leningnemer geen aanspraak kan worden gemaakt op andere activa dan het project – risicovoller dan financiering van een portefeuille van activa zoals in het geval van een waterschap.

Kapitaallasten DBFO-contract De leasebetaling van HHD aan Delfluent bestaat uit een vergoeding voor operationele lasten en uit een vergoeding voor kapitaallasten. De kapitaallastencomponent van de betaling bestaat voor een deel uit rentelasten. Het restant bestaat uit aflossing van de leningen. Deze rente en aflossingen zijn de kapitaallasten die Delfluent maakt onder het DBFO-contract. HHD heeft de bouwkosten voor de Harnaschpolder en Houtrust van Delfluent (inclusief btw) geactiveerd voor EUR 307 miljoen. Tegelijk heeft Delfland voor hetzelfde bedrag een leaseverplichting aan Delfluent als passief opgenomen op de balans. De afschrijving op de awzi’s is een (boekhoudkundige) last voor Delfland. De balanswaarden van de bouwkosten en van de leaseconstructie worden beide afgeschreven naar EUR 0. Over de afschrijvingstermijn van de awzi’s hebben de afschrijving van de bouwkosten en de amortisatie 8 van de leaseverplichting (cumulatief) geen effect op de winst-en-verliesrekening van Delfland. De amortisatie van de leaseverplichting kan boekhoudkundig gezien worden als een ‘negatieve last’ of een opbrengst. Delfland betaalt jaarlijks een bedrag aan Delfluent. Een deel van dit bedrag (EUR 7,3 miljoen / EUR 5,97 per v.e. in 2012) wordt boekhoudkundig gezien als amortisatie van de leaseverplichting. Dit bedrag wordt in de winst-en-verliesrekening in mindering gebracht op de totale leasebetaling aan Delfluent. In Figuur 13 is dit aangegeven met de titel “aanpassing boekwaarde leaseconstructie”. Bovenstaand beschreven afschrijving van de activa en amortisatie van de leaseverplichting zouden netto geen impact hebben op de kosten, als de gehanteerde methodiek van afschrijven en amortiseren gelijk zou zijn. Tot en met 2012 is de leaseverplichting echter geamortiseerd op annuïtaire wijze en was de afschrijving van de awzi’s lineair. In 2012 was de afschrijving van de awzi’s daardoor boekhoudkundig hoger dan de amortisatie van de leaseverplichting. Dit leidde tot een netto kostenpost (afschrijving minus amortisatie) van EUR 2,9 miljoen (EUR 2,45 per v.e.). Vanaf 2013 kiest HHD ervoor om ook de afschrijving annuïtair te laten verlopen en vanaf dat jaar worden minder afschrijvingslasten dan amortisatie opgenomen in de jaarrekening. Dit zal een positief effect hebben op resultaat en eigen vermogen. De verschillen worden in onderstaande tabel duidelijk gemaakt.

8

6

Amortisatie wordt in de jaarrekening ‘afname leaseverplichting’ genoemd.

Zuiveren afvalwater

38

ABCD


Verschil afschrijving HNP/HRT en aflossing leaseverplichting - verw erking in jaarrekening EUR 000's Afschrijving HNP en HRT Amortisatie leaseverplichting Verschil afschrijving - aflossing

2011 10.238 6.951 3.287,0

2012 10.238 7.298 2.940,0

2013 5.356 7.663 (2.307,0)

2014 5.623 8.045 (2.422,0)

Tabel 5 - Verschil in afschrijving PPS-activa (awzi's HNP en HRT) en amortisatie leaseverplichting per jaar

Het betreft hier overigens een boekhoudkundige verwerking die geen effect heeft op de kasstromen van HHD; de leasebetaling verandert immers niet door de stelselwijziging. Kapitaallasten regio Zuid Eind jaren negentig zijn investeringen gedaan in de toenmalige zuiveringen van regio Zuid (Groote lucht, Nieuwe Waterweg en Berkel). Deze renovatie had tot doel om aan de nieuwe verwijderingseisen met betrekking tot stikstof en fosfaat te kunnen voldoen. Tevens is de hydraulische capaciteit van beide zuiveringen aangepast. Aflossing leningen Delfluent De aflossingen die Delfluent gedurende 25 jaar doet aan haar financiers zitten verwerkt in de leasebetalingen. Aflossingen zijn daarmee een kostenpost voor Delfland. Omdat Delfluent de leningen voor het einde van het DBFO-contract volledig aflost, beschikt HHD na afloop van het DBFO-contract over twee awzi’s waar geen schulden tegenover staan. Ook Amsterdam-West lost de meeste leningen over 25 jaar af. Voor regio Zuid vindt geen structurele aflossing plaats van leningen. Deze leningen zijn overigens alleen theoretisch aan de awzi’s van regio Zuid toe te rekenen. Vennootschapsbelasting Delfluent is als besloten vennootschap verplicht vennootschapsbelasting te betalen. Dit is een kostenpost uitsluitend voor regio Noord door de PPS-constructie en is een last voor Delfluent, die is opgenomen in de leasebetaling.

6.1.2

Vergelijking kapitaallasten Harnaschpolder en Amsterdam-West In Figuur 14 worden de kapitaallasten van awzi Harnaschpolder en awzi Amsterdam-West met elkaar vergeleken per vervuilingseenheid. In deze figuur worden uitsluitend kapitaallasten meegenomen die specifiek toe te rekenen zijn aan stichtingskosten voor de Harnaschpolder binnen het DBFO-contract. Voor Amsterdam-West wordt gekeken naar kapitaallasten exclusief kosten voor grond, omdat deze bij de Harnaschpolder niet binnen de scope van het DBFOcontract vallen.

6

Zuiveren afvalwater

39

ABCD

40,00


Σ 37,64 0,68

35,00 10,04 30,00

25,00

EUR per v.e.

Belastingen (Vpb) 20,00

Σ 18,08

15,00

5,51

Afschrijving Rentelasten

26,92 10,00 12,57 5,00

0,00 Harnaschpolder

Amsterdam-West

Figuur 14 - Vergelijking kapitaallasten per v.e. Harnaschpolder en Amsterdam-West

De hierna volgende tabel geeft een aantal belangrijke verschillen weer in bouwkosten, afschrijvingsmethodiek en financiering van Harnaschpolder en Amsterdam-West. 9

9

6

Voor de volledigheid en de vergelijking is ook Houtrust opgenomen in de tabel

Zuiveren afvalwater

40

ABCD


Overzicht afschrijving en financiering Am sterdam West AWZI Grond

Delta HNP en A'dam West

279.002.901 28.138.734 54.605.063 206.931.242 21.781.450 232.499.790 24.386.903 54.605.063 189.746.710 19.937.502 30 30 n.v.t. 30 50 9.299.992 937.958 n.v.t. 4.016.690 140.390 lineair lineair n.v.t. annuiteit annuiteit nihil nihil n.v.t. nihil nihil

35% 23%

Regio Noord Harnaschpolder Houtrust Grond HNP Stichtingskosten en afschrijving Stichtingskosten (EUR) Boekw aarde 2012 (EUR) Afschrijvingstermijn (jaren) Afschriving in 2012 (EUR) Afschrijvingsprofiel Veronderstelling restw aarde Financiering Toepasselijk rentepercentage Oorspronkelijke aflossingstermijn leningen (jaren) Capaciteit en relatieve stichtingskosten Hydraulische capaciteit (m3/uur) Ontw erpcapaciteit (v.e.'s) Stichtingskosten (EUR) / hydraulische capaciteit (m3) Stichtingskosten (EUR) / ontw erpcapaciteit (v.e.'s) *

6,9% 25

6,9% 25

35.800 1.185.693 7.793 235

13.900 389.197 2.024 72

4,0% n.b.

132%

5,6% 10 en 25 jaar

30.000 919.500 6.898 225

19% 29% 13% 5%

* De ontw erpcapaciteit die is w eergegeven voor de aw zi’s zijn gebaseerd op de afgegeven vergunningen

Tabel 6 - Overzicht van afschrijving en financiering awzi’s regio Noord en Amsterdam-West

Stichtingskosten De stichtingskosten van de Harnaschpolder liggen ca. 35% hoger dan van Amsterdam-West. De awzi Harnaschpolder is groter dan Amsterdam-West bekeken vanuit ontwerpcapaciteit in v.e.’s en hydraulische capaciteit. Wanneer de stichtingskosten gerelateerd worden aan de ontwerpcapaciteit (v.e.’s) heeft Harnaschpolder 5% hogere stichtingskosten dan AmsterdamWest en op basis van hydraulische capaciteit 13%. De locatiekeuze van Harnaschpolder ten opzichte van Amsterdam leidt tot hogere kosten vanwege de volgende verschillende kenmerken; •

Het effluent van Harnaschpolder moet over 10 kilometer verpompt worden naar Houtrust. Delfluent heeft hiervoor investeringen in een effluentgemaal gedaan op de locatie Harnaschpolder. Amsterdam-West is gelegen aan een haven aangesloten op het Noordzeekanaal waar rechtstreeks (onder vrij verval) op afgevoerd mag worden.

•

De geureis voor de Harnaschpolder (gelegen in een woonwijk) is strenger dan voor Amsterdam-West (gelegen op een industrieterrein). Delfluent heeft geïnvesteerd in een installatie voor geurbehandeling met actief koolfilter en schoorsteen.

•

Amsterdam-West heeft door de locatiekeuze naast de afvalverbranding een optimale synergie op het gebied van energie en slibverwerking. Het biogas en slib van AmsterdamWest wordt in het naastgelegen Afvalenergiebedrijf (“AEB”) verwerkt. Hierdoor hoefde er op Amsterdam-West niet te worden geïnvesteerd in energieopwekkingsysteem (gasgeneratoren) inclusief noodstroominstallatie en op Harnaschpolder wel.

De aard van het ontwerp- en bouwcontract verschilt tussen Harnaschpolder en AmsterdamWest. Eventuele ontwerpfouten, vertragingen in de oplevering en overige bouwgerelateerde meerkosten zijn onder het DBFO-contract voor rekening en risico van Delfluent. AGV draagt zelf het risico voor ontwerpfouten en kostenoverschrijdingen in de bouw. Bij overdracht van deze risico’s worden de risico’s ingeprijsd door de private partij die de risico’s draagt. Het is

6

Zuiveren afvalwater

41

ABCD


waarschijnlijk dat de stichtingskosten van Harnaschpolder een opslag bevatten voor deze risicooverdracht. Afschrijving De afschrijvingen op Harnaschpolder liggen 132% hoger dan die van Amsterdam-West. Dit wordt slechts deels verklaard door de stichtingskosten die 35% hoger lagen. Een andere verklaring wordt gevonden in de afschrijvingsmethodiek: de lineaire afschrijvingsmethodiek die HHD toepast op Harnaschpolder leidt tot gelijke afschrijvingen per jaar, maar in de eerste jaren tot veel hogere afschrijvingen ten opzichte van het door AGV gekozen annuïtaire stelsel. Zoals beschreven past HHD vanaf boekjaar 2013 ook een annuïtaire aflossingsmethodiek toe. In paragraaf 9.2 staat de benutting van de awzi’s beschreven. Het aantal verwerkte v.e.’s ten opzichte van de ontwerpcapaciteit over 2012 is 78% voor Harnaschpolder en 97% voor Amsterdam-West. Het verschil in benutting van de awzi’s is mede een verklaring voor de hogere kapitaallasten per v.e. voor Harnaschpolder ten opzichte van Amsterdam-West.

Operationele beheerskosten zuiveren De operationele beheerskosten per v.e. voor zuiveren zijn weergegeven in Figuur 15. 6,00 Σ 5,43 Σ 5,02 5,00

0,18

1,10

0,55 4,00

0,37

0,20

Σ 4,14 Belastingen (Vpb) 0,59 Winst / Verlies derde partijen

1,10

EUR per v.e.

6.2

3,00

2,24

0,75

Overige kosten Chemicalien

1,21 2,00

Energie

2,12 0,47 1,00

Kosten derden (personeel + materieel) Personeel

1,74 1,11 0,70

0,00 Noord

Zuid

Amsterdam-West

Figuur 15 - Operationele beheerskosten zuiveren afvalwater per v.e.

6

Zuiveren afvalwater

42

ABCD


De totale operationele beheerskosten voor regio Noord en regio Zuid zijn respectievelijk ca. EUR 5 en EUR 5,40 per v.e. en daarmee ca. EUR 0,89 en 1,25 hoger dan voor AmsterdamWest. Vennootschapsbelasting en winst verklaren EUR 0,73 van dit verschil tussen regio Noord en Amsterdam-West. De meest opvallende verschillen zitten in kosten voor energie, chemicaliën en personeel. In de hierop volgende paragrafen worden de belangrijkste bevindingen beschreven en nuances gemaakt. In het algemeen dient opgemerkt te worden dat operationele beheerskosten niet geheel variabel zijn (deels vast zijn) en dat een hogere benutting van een awzi leidt tot lagere kosten per v.e. op verschillende kostensoorten. DSBV geeft aan dat het hier met name personeel, kosten derden, energie en overige kosten betreft. Dit effect geldt voor regio Noord met 78% benutting van de biologische capaciteit en in licht mindere mate voor regio Zuid met 82%.

6.2.1

Vergelijking regio Noord en regio Zuid en Amsterdam-West Personeel en kosten derden De beheerskosten voor personeel en de kosten derden zijn in regio Noord lager dan in regio Zuid en Amsterdam-West. Energie regio Noord Het effluent van de Harnaschpolder wordt via het effluentgemaal over een afstand van 10 km naar Houtrust gepompt. Vanaf Houtrust wordt dit effluent gezamenlijk met het effluent van Houtrust 2 km uit de kust op de Noordzee gepompt. Hierdoor zijn de energiekosten voor regio Noord relatief hoog in vergelijking met de andere awzi’s die kort nabij op het open water lozen. Ook zijn er extra energiekosten vanwege de uitgebreide geurbehandeling op Harnaschpolder en het tussengemaal op Houtrust. Energie regio Zuid Het effluent van de zuivering Nieuwe waterweg wordt via een effluentgemaal over de naast gelegen dijk naar het oppervlaktewater de Nieuwe Waterweg verpompt. Op de zuivering De Groote Lucht wordt circa drie maanden per jaar het zandfilter in bedrijf genomen voor compensatie van gemeentelijke overstorten (OAS afspraken). De extra energiekosten die hiermee gepaard gaan zijn significant en behoren feitelijk niet tot de energiekosten van regio Zuid voor het zuiveren van afvalwater. Energie Amsterdam-West Energiekosten hebben specifieke karakteristieken voor Amsterdam-West, omdat naast de awzi het Afval Energie Bedrijf Amsterdam (AEB) staat. Bij het zuiveren van water ontstaat behalve gezuiverd water ook slib. Het slib van alle awzi’s van AGV wordt vergist en van water ontdaan in Amsterdam-West.

6

Zuiveren afvalwater

43

ABCD


Het biogasdat vrijkomt bij de vergisting van slib wordt verkocht aan AEB. Daarnaast wordt het slib van Amsterdam-West ook verwerkt door AEB. Het biogas en het slib worden beide omgezet in elektriciteit, waarbij de elektriciteit die uit biogas is opgewekt primair bedoeld is voor de zuivering Amsterdam-West. Het overschot wordt afgezet op het openbare elektriciteitsnetwerk. De warmte die bij dit proces ontstaat wordt gebruikt voor de gebouwverwarming op Amsterdam-West en om de gisting te verwarmen. Het overschot aan warmte wordt gebruikt in het stadswarmtenetwerk. Amsterdam-West kan per saldo tegen een lage prijs elektriciteit inkopen van AEB omdat er een contract zonder winstoogmerk is afgesloten voor de samenwerking op het gebied van biogas, warmte en elektriciteit. Het bedrag aan energie is een saldopost (kosten inkoop elektriciteit minus opbrengsten van verkoop biogas). Amsterdam-West heeft geen netwerkkosten, omdat zij rechtstreeks energie ontvangt van AEB. In het contract met AEB is daarentegen vastgelegd dat AEB zorgdraagt voor een noodvoorziening voor elektriciteit, zodat de continuïteit van de waterzuivering is gegarandeerd. Amsterdam-West betaalt hiervoor een provisie in haar elektriciteitstarief. Amsterdam-West heeft geen elektriciteitskosten in haar afvalwaterzuiveringsinstallatie voor het afvoeren van gezuiverd water. Bij binnenkomst van het influent op de waterzuivering is de druk op de leidingen (1,5 bar) voldoende om vervolgens door middel van vrij verval het gezuiverde water te lozen in het Noordzeekanaal. Chemicaliën regio Noord en regio Zuid Alle onderzochte awzi’s hebben een biologische installatie. Dit betekent dat er in principe alleen chemicaliën voor aanvullende zuivering worden ingezet. Delfland en Delfluent Services geven de volgende verklaring voor de verschillen in kosten voor chemicaliën. In regio Zuid wordt uit overwegingen ten aanzien van het chemicaliën verbruik en de daarmee samenhangende kosten bewust minder fosfaat en stikstof verwijderd. Met de hogere zuiveringsrendementen in regio Noord behaalt Delfland het totale wettelijk vereiste gebiedsrendement. Als gevolg hiervan heeft regio Zuid relatief minder chemicaliënkosten en regio Noord relatief meer chemicaliënkosten. Daarnaast is op Harnaschpolder en op Houtrust antischuim (relatief kostbaar product) nodig ter beperking van het risico van schuimvorming bij het slibgistingsproces. Tenslotte zijn de chemicaliënkosten van regio Noord relatief hoog doordat alle afgassen van Harnaschpolder en Houtrust vergaand worden nabehandeld met actiefkool en/of met chemie. Dit is noodzakelijk omdat zowel Harnaschpolder en Houtrust in of nabij woonwijken zijn gesitueerd waardoor de wettelijk geureisen een factor ca. 2 strenger zijn dan voor de andere zuiveringen. Opgemerkt wordt dat per 2014 door ombouw van het geurbehandelingssysteem van Harnaschpolder de actiefkoolkosten komen te vervallen. Chemicaliën Amsterdam-West Amsterdam-West verwerkt het slib van tien awzi’s van AGV. Dit leidt tot een relatief grote hoeveelheid water uit het ontwaterde slib dat de waterlijn weer ingaat. Het water dat voortkomt uit het slibontwateringsproces bevat relatief veel fosfaat waardoor er aanvullend chemisch fosfaat gezuiverd moet worden in de waterlijn. AGV geeft aan dat dientengevolge de kosten

6

Zuiveren afvalwater

44

ABCD


voor chemicaliën hoger zijn dan je zou verwachten op basis van de v.e.’s in de “eigen” influent van Amsterdam-West. Deze kosten vallen onder waterzuivering en niet onder slibverwerking.

Vergelijking beheerskosten Harnaschpolder en Amsterdam-West De operationele beheerskosten per v.e. zijn in Figuur 16 weergegeven voor Harnaschpolder en Amsterdam-West. De operationele beheerskosten van Amsterdam-West zijn gelijk aan de kosten gepresenteerd in Figuur 15. 4,50 Σ 4,11 4,00

3,50

Σ 4,14

0,12 0,37

0,59

0,32 0,75

EUR per v.e.

6.2.2

3,00 1,10

Belastingen (Vpb) Winst / Verlies derde partijen

2,50 1,21 2,00

Overige kosten Chemicalien Energie

1,50 1,74

0,47 Kosten derden (personeel + materieel)

1,00

Personeel 1,11

0,50 0,46 0,00 Harnaschpolder

Amsterdam-West

Figuur 16 - Vergelijking operationele beheerskosten per v.e. Harnaschpolder en Amsterdam-West

De totale operationele beheerskosten per v.e. verschillen minimaal, maar er zijn wel verschillen in de kostensoorten onderling. De belangrijkste verschillen worden veroorzaakt door de eerder beschreven factoren: •

6

Energiekosten zijn ruim EUR 0,50 lager in Amsterdam-West dan bij de Harnaschpolder. Onderdeel van de elektriciteitskosten van Harnaschpolder zijn de kosten voor elektriciteit voor het effluentpompstation en de uitgebreide geurbehandeling, als gevolg van de locatie Harnaschpolder. Amsterdam-West heeft vanwege de locatie geen effluentpompstation en minder uitgebreide geurbehandeling nodig. Het biogas dat vrijkomt bij de vergisting van slib in Amsterdam-West wordt verkocht aan AEB. Amsterdam-West kan per saldo tegen

Zuiveren afvalwater

45

ABCD


een lage prijs elektriciteit inkopen van AEB, omdat er een contract zonder winstoogmerk is voor de samenwerking op het gebied van biogas, warmte en elektriciteit. •

6.3

Kosten chemicaliën zijn ca. EUR 0,35 lager in Amsterdam-West. Ondanks de hogere kosten voor Amsterdam-West door de slibontwatering van 10 awzi’s zijn er meer kosten voor chemicaliën in de Harnaschpolder. Delfluent Services verklaart dit door de kosten voor actiefkool voor de geurbehandeling en de antischuimkosten voor het slibgistingsproces.

Operationele onderhoudskosten zuiveren De operationele onderhoudskosten voor zuiveren zijn, uitgedrukt per v.e., weergegeven in Figuur 17. 7,00

6,00

Σ 5,91 0,21

Σ 6,10 0,89

0,65 5,00 Belastingen (Vpb) 1,97

EUR per v.e.

4,00

3,00

Winst / Verlies derde partijen 3,74 Σ 2,66

Overige kosten

0,57 Kosten derden (personeel + materieel)

2,00 3,24

0,95 Personeel

1,00 1,31

1,14

0,00 Noord

Zuid

Amsterdam-West

Figuur 17 - Operationele onderhoudskosten zuiveren afvalwater per v.e.

De operationele onderhoudskosten per v.e. zijn in regio Noord en regio Zuid nagenoeg gelijk. Deze kosten wijken substantieel af van de onderhoudskosten per v.e. in Amsterdam-West.

6.3.1

Regio Noord en regio Zuid Delfluent Services neemt het risico voor de onderhoudskosten. De onderhoudskosten in regio Noord zullen over de looptijd van het contract voor HHD alleen met afgesproken inflatie-

6

Zuiveren afvalwater

46

ABCD


indices stijgen. De enige uitzondering is het groot onderhoud aan het eind van de looptijd van het contract ten behoeve van de ‘hand-back’ verplichtingen onder het DBFO-contract, waarin de onderhoudskosten en daarmee de leasebetaling gedurende drie jaar hoger zijn dan in de overige jaren. Hoewel Delfland zelf het risico draagt bij onderhoud voor regio Zuid geeft zij aan dat de komende jaren de onderhoudskosten niet mogen stijgen vanuit een (taakstellende) begroting en ook geen inflatiecorrectie wordt toegepast. Delfland en Delfluent Services activeren de kosten voor onderhoud niet. Deze kosten worden direct als kosten genomen in de winst-en-verliesrekening. Het onderhoudsregime van zowel regio Noord als regio Zuid is erop gericht om op een kostenefficiënte wijze te blijven voldoen aan de contractuele eisen met een focus op de lange termijn. In de kosten voor regio Noord zitten ook eenmalige kosten die niet geactiveerd zijn. De verdeling van kosten personeel en kosten derden is in regio Noord anders dan in regio Zuid en Amsterdam-West. Mogelijk wordt dit verschil veroorzaakt door het ‘btw-nadeel’ dat waterschappen hebben bij inhuur van externen. Over de kosten van ingehuurd personeel dient btw betaald te worden, maar deze kan niet worden teruggevorderd. Voor eigen personeelskosten geldt dit niet en dit maakt eigen personeel financieel aantrekkelijker, bovenop de hogere netto kosten per uur voor ingehuurd personeel. Tot slot lijkt de lagere benutting van de biologische capaciteit van de awzi’s van Delfland in vergelijking met Amsterdam-West deels een verklaring voor de hogere onderhoudskosten per v.e. bij Delfland. DSBV schat in dat onderhoudskosten voor 2/3 deel vast zijn.

6.3.2

Amsterdam-West AGV heeft aangegeven haar onderhoudsregime te richten op het laten functioneren (op basis van de wettelijke eisen) van de awzi voor de volledige technische levensduur van 40 jaar. Het onderhoud wordt uitgevoerd op basis van risico. Kapitaalintensieve onderdelen, zoals centrifuges, compressoren en dergelijke, worden op basis van draaiuren door derden onderhouden. Daarnaast worden overige bedrijfsonderdelen toestandafhankelijk onderhouden, waarbij de minder kritische onderdelen veelal pas worden vervangen als de capaciteit terugloopt. Binnen de jaarlijkse exploitatiebegroting van AGV wordt een budget opgenomen voor groot onderhoud. Dit budget bedraagt jaarlijks ongeveer EUR 1,1 miljoen. Dit is de totale groot onderhoudsbegroting voor de twaalf zuiveringen van AGV. Tot op heden zijn er nauwelijks groot onderhoudskosten uit dit budget gemaakt voor Amsterdam-West. In de onderhoudskosten voor 2012 zitten alleen kosten voor regulier onderhoud. Kosten derden betreft voornamelijk aannemers en externe inhuur. Onderhoud voor complexe machines en projecten wordt door externe partijen gedaan. Deze kostenpost bevat personeelskosten en materiaal. Over deze kosten wordt btw betaald. Waternet heeft als voordeel dat zij ook intern diensten kan inhuren (e.g. beleidsmakers, ingenieurs, ontwerpers en tekenaars), waarbij geen btw-nadeel optreedt, omdat dit kwalificeert als eigen personeelskosten. Er is geen duidelijk onderscheid te maken tussen kosten derden voor beheer en onderhoud. De indeling is daarom indicatief.

6

Zuiveren afvalwater

47

ABCD

6.3.3


Vergelijking onderhoudskosten Harnaschpolder - Amsterdam-West Figuur 18 geeft de onderhoudskosten voor de Harnaschpolder en Amsterdam-West weer. 6,00

5,00

Σ 4,80 0,14

EUR per v.e.

0,43 Belastingen (Vpb)

4,00

Winst / Verlies derde partijen 3,00

Σ 2,66 Overige kosten

3,37 0,57 2,00 0,95


1,00 1,14

0,86 0,00 Harnaschpolder

Amsterdam-West

Figuur 18 - Vergelijking operationele onderhoudskosten per v.e. Harnaschpolder en AmsterdamWest

De onderhoudskosten van Harnaschpolder zijn evenals voor de gehele regio Noord hoger dan voor Amsterdam-West. Figuur 18 laat voor Harnaschpolder wel lagere onderhoudskosten per v.e. zien dan voor regio Noord als geheel. In het algemeen zijn de kosten voor onderhoud van Houtrust hoger doordat deze awzi in de basis ouder is en daarom hogere onderhoudslasten heeft dan de Harnaschpolder.

6.4

Deelconclusies zuiveren afvalwater In Tabel 7 hieronder zijn de kosten voor zuiveren afvalwater per v.e. en het verschil tussen de regio Noord en regio Zuid en de regio Noord en Amsterdam-West samengevat.

6

Zuiveren afvalwater

48

ABCD


Zuiveren afvalw ater (kosten per v.e.) Kosten

II. Zuiveren afvalwater 1. Bouw en verwerving (kapitaallasten) 2. Operationele beheerskosten 3. Operationele onderhoudskosten

Noord 55,08 44,15 5,02 5,91

Am sterdam West Zuid 32,95 26,25 21,43 19,46 5,43 4,14 6,10 2,66

Noord en 22,13 22,72 (0,40) (0,19)

Verschillen Noord en A'dam Zuid West 67% 28,83 110% 106% 24,69 127% (7)% 0,89 21% (3)% 3,25 122%

Tabel 7 - Overzicht deelconclusies zuiveren afvalwater

Kapitaallasten •

Harnaschpolder wordt ten opzichte van de ontwerpcapaciteit (v.e.) voor 78% benut en Amsterdam-West voor 97%. Dit heeft een direct effect op de relatieve kosten per v.e.

•

Harnaschpolder heeft als gevolg van een andere locatiekeuze dan Amsterdam-West en daaraan gerelateerde extra benodigde voorzieningen (effluentgemaal, vergaande geurbehandeling en energieopwekking/noodstroom) significant hogere stichtingskosten. Dit heeft een direct effect op de relatieve kosten per v.e.

•

Delfland heeft ultimo 2012 EUR 165 miljoen aan activa op de balans staan voor ‘Zuiveren’ in regio Noord buiten het DBFO-contract. Hieronder valt de grondaankoop van de locatie Harnaschpolder waarop niet wordt afgeschreven, maar wel rentekosten aanwezig zijn. Over de totale activa buiten het DBFO-contract voor regio Noord werd in 2012 voor EUR 12 miljoen aan rente en aflossingskosten in de resultatenrekening opgenomen. Dit vertaalt zich in EUR 9,90 per v.e.

•

Het gewogen gemiddelde rentepercentage (volgens het Financial Close model) van Delfluent is 6,9%. Bij regio Zuid is de rekenrente 4,0% en AGV heeft voor de bouw van de awzi leningen afgesloten met een gemiddelde rente van 5,6%. Voor de verschillen in rentelasten is een aantal verklaringen te geven:

•

6

-

Op het moment van afsluiten van de leningen van Delfluent en AGV was de marktrente veel hoger dan momenteel.

-

Delfluent heeft in tegenstelling tot regio Zuid bij het afsluiten van de leningen de rentepercentages vastgelegd – en daarmee het renterisico afgedekt – voor de gehele looptijd van de leningen (25 jaar).

-

Delfluent betaalt als private partij een hogere risico-opslag dan een waterschap. Daarnaast is, zoals gebruikelijk, de PPS deels gefinancierd met eigen vermogen, wat door het hogere risicoprofiel een hogere vergoeding kent.

HHD heeft de bouwkosten voor de Harnaschpolder en Houtrust geactiveerd voor EUR 307 miljoen en voor hetzelfde bedrag een leaseverplichting aan Delfluent als passief opgenomen op de balans. De afschrijving op de awzi’s is een (boekhoudkundige) last voor Delfland. De amortisatie van de leaseverplichting kan boekhoudkundig gezien worden als een opbrengst. Tot en met 2012 is de leaseverplichting geamortiseerd op annuïtaire wijze en is de afschrijving van de awzi’s lineair geweest. In 2012 was de afschrijving van de awzi’s daardoor boekhoudkundig hoger dan de amortisatie van de leaseverplichting. Dit leidde tot

Zuiveren afvalwater

49

ABCD


een netto kostenpost (afschrijving minus amortisatie) van EUR 2,9 miljoen (EUR 2,45 per v.e.). Operationele beheerskosten •

In regio Zuid wordt uit overwegingen ten aanzien van het chemicaliënverbruik en de daarmee samenhangende kosten bewust minder fosfaat en stikstof verwijderd. Met de hogere zuiveringsrendementen in regio Noord behaalt Delfland het totale wettelijk vereiste gebiedsrendement. Als gevolg hiervan heeft regio Zuid relatief minder chemicaliënkosten en regio Noord relatief meer chemicaliënkosten. Daarnaast is op Harnaschpolder en op Houtrust antischuim (relatief kostbaar product) nodig ter beperking van het risico van schuimvorming bij het slibgistingsproces. Tenslotte zijn de chemicaliënkosten van regio Noord relatief hoog doordat alle afgassen van Harnaschpolder en Houtrust vergaand worden nabehandeld met actiefkool en/of met chemie.

•

Amsterdam-West kan per saldo tegen een lage prijs elektriciteit inkopen van AEB, omdat er een contract zonder winstoogmerk is voor de samenwerking op het gebied van biogas, warmte en elektriciteit.

•

Het effluent van de Harnaschpolder wordt via het effluentpompstation Houtrust naar de zee afgevoerd. De energiekosten voor regio Noord zijn relatief hoog door de grote afstand die het effluent moet afleggen van Harnaschpolder naar het effluentpompsation Houtrust (meer dan 10 kilometer). In de elektriciteitskosten voor Houtrust zitten de kosten van het effluent van zowel Harnaschpolder als Houtrust. Houtrust pompt het water twee kilometer uit de kust, in afwijking van de andere awzi’s.

Operationele onderhoudskosten •

6

De lagere benutting van de biologische capaciteit van de awzi’s van Delfland in vergelijking met Amsterdam-West lijkt deels een verklaring voor de hogere onderhoudskosten per v.e. bij Delfland.

Zuiveren afvalwater

50

ABCD

Verwerken en afzetten van slib De kapitaallasten voor de slibontwateringsinstallaties (soi’s) zijn voor geen van de regio’s te onderscheiden van de kapitaallasten voor ‘Zuiveren’. Dit hoofdstuk gaat daarom verder met de operationele beheers- en onderhoudskosten en de kosten voor de slibeindverwerking. 8,00 Σ 7,34 7,00

Σ 6,55 Σ 5,74

6,00

Kosten eindverwerking slib 5,00

EUR per v.e.

7


4,83

Operationele onderhoudskosten

4,61

Operationele beheerskosten

4,00 4,26 3,00 0,30 2,00 0,77 0,71

1,00 1,17

2,22

0,77

0,00 Noord

Zuid

Amsterdam-West

Figuur 19 – Totale kosten slibverwerking per v.e.

Voor de aansluiting op de totale kosten per v.e. 10 zijn hierboven in Figuur 19 de kosten voor slibverwerking per v.e. opgenomen. Hierna relateren we de kosten aan tonnen droge stof. Uit Figuur 19 kan worden geconcludeerd dat de kosten voor beheer en onderhoud per v.e. relatief gering zijn op de totale kosten per v.e. De hoeveelheden droge stof die elke awzi in 2012 produceerde is hieronder weergegeven. Tonnen droge stof per aw zi Regio Noord Harnaschpolder Slibproductie (tonnen droge stof)

11.203

Houtrust

Totaal Noord

3.557

14.760

De Groote Lucht 2.539

Regio Zuid Nieuw e Waterw eg 1.005

Totaal Zuid

AGV Am sterdam West *

3.544

18.255

* Tonnen droge stof verw erkt in Amsterdam-West. In Amsterdam-West w ordt alle slib van AGV verw erkt, met uitzondering van aw zi's Amstelveen en Horstermeer

Tabel 8 - Tonnen droge stof slib per awzi 10

7

Voor Amsterdam-West wordt gerekend met de v.e.’s van alle awzi’s waarvoor Amsterdam-West het slib verwerkt.


51

ABCD


Uit Tabel 8 blijkt de grote schaal waarop AGV slib verwerkt. De slibproductie in tonnen droge stof in Amsterdam-West lag in 2012 1,6x hoger dan in de Harnaschpolder. Figuur 20 hieronder geeft het aantal euro per ton droge stof weer voor de drie kostencategorieën voor slibverwerking: operationele beheerskosten, operationele onderhoudskosten en kosten eindverwerking. 700,00 Σ 621,65 600,00 Σ 542,05 Σ 476,74

500,00

EUR per ton droge stof

Kosten eindverwerking slib 408,79

400,00

Operationele onderhoudskosten Operationele beheerskosten

381,42 300,00

353,36

200,00

25,27 64,05

100,00

59,34 96,58

187,60

64,05

0,00 Noord

Zuid

Amsterdam-West

Figuur 20 – Totale kosten slibverwerking per ton droge stof

De totale kosten voor slibverwerking per ton droge stof ligt bij regio Noord en regio Zuid lager dan bij Amsterdam-West.

7.1

Operationele beheerskosten slibverwerking Figuur 21 geeft een onderverdeling van de operationele beheerskosten voor slibverwerking per ton droge stof.

7


52

ABCD


200,00

Σ 187,60

180,00 160,00

57,72

EUR per tondroge stof

140,00

Winst / Verlies derde partijen

120,00 100,00 80,00

Overige kosten Σ 96,58 3,52 10,73 2,10

Transport slib naar eigen SOI

98,94 Σ 64,05

60,00

Kosten derden (personeel + materieel)

19,49 9,11

20,00 26,71

Chemicalien Energie

34,03 35,67

40,00

Belastingen (Vpb)

6,38

Personeel

2,34

2,72

16,55

22,22

Zuid

Amsterdam-West

0,00 Noord

Figuur 21 – Operationele beheerskosten slibverwerking per ton droge stof

De operationele beheerskosten voor regio Noord (EUR 97) en regio Zuid (EUR 64) liggen lager dan bij Amsterdam-West (EUR 188), waarbij de transportkosten voor slib naar eigen SOI – niet aanwezig bij Delfland - en kosten voor chemicaliën de belangrijkste oorzaken zijn.

7.1.1

Regio Noord en regio Zuid In de exploitatie van Harnaschpolder en Houtrust wordt door Delfluent Services geen strikt onderscheid gemaakt tussen de kosten voor zuivering en slibverwerking. De door Delfluent Services aangeleverde onderverdeling van operationele kosten voor zuivering en slibverwerking is dan ook indicatief. Zowel regio Noord als regio Zuid verwerkt al het slib in de awzi waar het slib uit voortkomt. Transport van slib naar eigen slibontwateringsinstallatie (SOI) is dan ook geen kostenpost. Energie Delfland en DSBV verklaren de verschillen in energielasten als volgt. De ontwaterbaarheid van het slib in regio Noord ten opzichte van regio zuid is minder goed. Dit komt doordat het uitgegiste slib van regio Noord een veel hogere fosfaatconcentratie heeft. Dit is een direct gevolg van de verschillende fosfaatverwijdering tussen regio Noord en Zuid. Door de slechtere

7


53

ABCD


slibontwaterbaarheid van regio Noord is meer energie nodig voor de slibontwatering. Daarnaast heeft regio zuid heeft lagere energiekosten door het ontwerp van de slibontwatering. Op De Groote Lucht is bijvoorbeeld de slibcentrifuge boven de slibsilo geplaatst waardoor pompenergie wordt vermeden. Daarnaast wordt op de awzi Nieuwe Waterweg een zeefbandpers ingezet voor het ontwateren van slib. Een zeefbandpers heeft in vergelijking met een centrifuge een lager energieverbruik.

7.1.2

Amsterdam-West Energie Amsterdam-West profiteert ook bij de slibverwerking van het gunstige energiecontract met AEB. Door de verwerking van slib van de andere awzi’s van AGV kan het door vergisting in verhouding veel meer biogas en daarmee elektriciteit produceren dan de andere awzi’s. Chemicaliën AGV geeft als oorzaak van de hoge kosten voor chemicaliën in Amsterdam-West de inzet van vloeibaar polymeer op. De vloeibare polymeren worden ingezet vanwege in uitgegist slib aanwezige struviet. Vloeibaar polymeer is aanzienlijk duurder (ca. een factor 2) dan poeder polymeren. Aan het eind van dit jaar verwacht AGV overigens weer te kunnen overschakelen op polymeren in poedervorm door een investering in een struvietinstallatie. Transport naar eigen SOI AGV heeft significante kosten voor het aanleveren van slib naar Amsterdam-West. De kosten voor het doorvoeren van ontwaterd slib zijn laag, omdat dit naar het nabijgelegen AEB wordt getransporteerd.

7.2

Operationele onderhoudskosten slibverwerking De operationele onderhoudskosten voor slibverwerking zijn opgenomen in Figuur 22.

7


54

ABCD


70,00 Σ 64,05 2,42 60,00

Σ 59,34

7,38 13,83 50,00

EUR per ton drofge stof

18,20 Belastingen (Vpb)

40,00

Winst / Verlies derde partijen 30,00

Σ 25,27 45,50

20,00

11,03

36,04


10,00 14,24 0,00 Noord

Zuid

Amsterdam-West

Figuur 22 – Operationele onderhoudskosten slibverwerking per ton droge stof

De onderhoudskosten per ton droge stof zijn voor regio Noord en regio Zuid aanzienlijk hoger dan voor Amsterdam-West. Deze lagere kosten voor Amsterdam-West worden deels verklaard door de aanzienlijk hogere slibverwerking in deze awzi waardoor de vaste onderhoudskosten over anderhalf keer zoveel tonnen droge stof worden verdeeld. 11

7.3

Kosten eindverwerking slib De kosten voor eindverwerking van slib in EUR per ton droge stof zijn weergegeven in Figuur 23.

11

7

Beide awzi’s hebben 4 machines voor slibontwatering, maar die in Amsterdam zijn groter.


55

ABCD


500,00 Σ 381,42 Σ 353,36

EUR per ton droge stof

400,00

Σ 408,79 5,29

300,00

390,47

365,33

200,00

Overige Kosten afzet slib/ restproducten 381,45

Kosten eindverwerking Kosten transport ontwaterd slib

100,00

42,88

40,12

(51,92)

(52,09)

Noord

Zuid

0,00

22,05

-100,00 Amsterdam-West

Figuur 23 – Saldo kosten eindverwerking slib per ton droge stof

Figuur 23 geeft naast kosten ook opbrengsten weer voor Delfland. Zonder deze opbrengsten zouden de kosten voor eindverwerking voor Delfland hoger zijn dan voor Amsterdam-West, terwijl over 2012 Delfland ruim EUR 30 per ton droge stof goedkoper was. De totale kosten van Delfland voor eindverwerking van ontwaterd slib zijn verdeeld over de awzi’s op basis van de hoeveelheid ontwaterd slib per awzi.

7.3.1

Regio Noord en regio Zuid De kosten voor eindverwerking en de kosten voor transport ontwaterd slib betreft de kosten die HVC in rekening brengt aan Delfland voor de eindverwerking van het aangeleverde ontwaterd slib. Voor regio Noord liggen de kosten van eindverwerking per ton droge stof hoger dan voor regio Zuid. De verklaring is dat per ton ontwaterd slib afgerekend wordt met HVC en een hogere hoeveelheid droge stof in dat slib de kosten in deze vergelijking relatief drukt. Regio Noord voert slib af met een gemiddeld droge stof percentage van ca. 21% en Zuid met een waarde van ca. 23,5%. Dit is direct het gevolg van de hogere fosfaatconcentraties in het slib die Noord (en overigens Amsterdam-West ook) wel heeft en Zuid niet.

7


56

ABCD


Overige opbrengsten De N.V. Huisvuilcentrale N-H (HVC) is verantwoordelijk voor het verwerken van zuiveringsslib van haar aandeelhouders, waaronder HHD. Overige opbrengsten bevat garantstellingsprovisie voor HVC (ca. EUR 133.000). Daarnaast bevat deze post boekhoudkundige opbrengst voor de vrijval van een subsidieopbrengst voor slibverbrandingscentrale Dordrecht (ca. EUR 850.000).

het een een de

Deze overige opbrengsten zorgen ervoor dat de kosten slibverwerking voor Delfland lager zijn dan bij Amsterdam-West.

7.3.2

Amsterdam-West Amsterdam-West levert het slib aan het nabijgelegen AEB. De transportkosten voor het doorvoeren van ontwaterd slib zijn daarom laag. De prijs per ton ontwaterd slib is EUR 75 voor HHD (EUR 90 incl. btw) en EUR 68 (EUR 81,26 incl btw) voor AGV.

7.4

Deelconclusies verwerken en afzetten van slib In Tabel 9 hieronder zijn de kosten voor verwerken en afzetten slib per ton droge stof en het verschil tussen de regio Noord en regio Zuid en de regio Noord en Amsterdam-West samengevat. Verw erken en afzetten slib (kosten per ton droge stof) Kosten

III. Verwerken en afzetten van slib 1. Bouw en verwerving (kapitaallasten) 2. Operationele beheerskosten 3. Operationele onderhoudskosten 4. Netto directe kosten eindverwerking slib

Noord 542,05 96,58 64,05 381,42

Am sterdam West Zuid 476,74 621,65 64,05 187,60 59,34 25,27 353,36 408,79

Noord en 65,31 n.v.t. 32,54 4,71 28,06

Verschillen Noord en A'dam Zuid West 14% (79,60) (13)% n.v.t. n.v.t. n.v.t. 51% (91,02) (49)% 8% 38,78 154% 8% (27,37) (7)%

Tabel 9 - Overzicht deelconclusies verwerken en afzetten van slib

Operationele beheerskosten •

De hoge kosten voor chemicaliën in Amsterdam-West worden veroorzaakt door de inzet van vloeibaar polymeer. Vloeibaar polymeer is aanzienlijk duurder (ca. een factor 2) dan poeder polymeren. De vloeibare polymeren worden ingezet vanwege in uitgegist slib aanwezige struviet.

•

Daartegenover staan hogere kosten voor energie voor Harnaschpolder die worden veroorzaakt door de slechtere ontwaterbaarheid van het uitgegist slib. Door de vergaande biologische fosfaatverwijdering en daardoor hoge fosfaatconcentraties in het uitgegist slib is het slib minder goed ontwaterbaar.

•

Daarnaast zijn er lagere energiekosten voor de regio Zuid gerelateerd aan een gunstig ontwerp van de slibontwatering, zoals het gebruik van een zeefbandpers op de Nieuwe Waterweg en het plaatsen van de slibcentrifuge boven de slibsilo op de Grote Lucht.

7


57

ABCD

•


AGV heeft significante kosten voor het transporteren van slib van negen andere awzi’s naar Amsterdam-West om het op die locatie te ontwateren. Delfland ontwatert het slib op de awzi waar het ontstaat en heeft deze transportkosten niet.

Eindverwerking •

De kosten voor het doorvoeren van ontwaterd slib zijn laag, omdat dit naar het nabijgelegen AEB wordt getransporteerd. Delfland betaalt, inclusief transportkosten naar HVC, per ton ontwaterd slib EUR 90 aan HVC en AGV betaalt EUR 81,26 (beide inclusief btw).

•

De kosten voor eindverwerking bevat overige opbrengsten voor Delfland. Overige opbrengsten bevat een garantstellingsprovisie voor HVC (ca. EUR 133.000) en boekhoudkundige vrijval van een subsidieopbrengst voor de slibverbrandingscentrale Dordrecht (ca. EUR 850.000). Zonder deze opbrengsten heeft Delfland hogere kosten dan AGV voor eindverwerking door het hogere tarief (zie bullet hierboven).

7


58

ABCD


8


8.1

Overige kosten HHD, Delfluent en Delfluent Services hebben verschillende overige kosten opgegeven, die voor de verschillende awzi’s zijn weergegeven in onderstaande grafiek (berekend per v.e.). 6,00 -Σ 3,33 0,05

4,00

2,00

Σ 1,78 1,78

2,44 Σ 1,25 1,25

1,67

Σ 0,49 0,49

0,00

IBA Inrichtingen

EUR per v.e.

-2,00 WVO heffing effluent -4,00

(7,48) Afvalwaterbehandeling voor derden

-6,00

Grensoverschrijdend afvalwater Zuid

-8,00

-10,00

Figuur 24 - Overige kosten per v.e.

Amsterdam-West behandelt geen afvalwater voor derden en afvalwaterbehandeling door derden is niet terug te voeren op Amsterdam-West als awzi. De opbrengsten van Delfland uit afvalwaterbehandeling voor derden is niet toegewezen per awzi of per regio.

8.2

Overheadkosten De overheadkosten per v.e. zijn opgenomen in Figuur 25. De overheadkosten voor regio Noord bevatten voornamelijk de overheadkosten van Delfluent en Delfluent Services. Een groot deel van de overheadkosten verdeelt Delfland niet over de regio’s en zijn daarom separaat weergegeven. Daarom zijn de overheadkosten voor Delfland als totaal hoger dan die van de afzonderlijke regio’s.

8


59

ABCD


9,00 Σ 7,79

8,00

0,79 7,00 0,67

6,00

EUR per v.e.

Afschrijving activa DSBV 5,00 4,00 3,00 2,00

Σ 4,23

Σ 3,95 0,26 0,35

0,98 0,14 0,39 0,28 0,02 Σ 2,24 0,66

2,67

ICT

0,53 0,29

0,36 1,00 0,00

Σ 1,83 0,05

Overige overhead (kantoor, management kosten) Innovatiekosten Uitbesteed werk

2,24 1,40

Huisvesting

2,89

2,14 0,09 0,58

1,78 Verzekeringen Personeel Toegewezen overhead

Figuur 25 - Overheadkosten per v.e.

Overhead regio Noord, regio Zuid en niet toegerekende overhead Delfland De grootste post van de overhead van Delfland (EUR 2,89 per v.e.) is gealloceerd naar ‘Overige overhead’. Dit is een toebedeling van de volledige overhead van de organisatie van Delfland (hieronder vallen de bijna 500 personeelsleden van HHD). Deze overhead wordt gealloceerd op basis van de opbrengsten van de onderdelen gezuiverd afvalwater en watersysteembeheer. Deze wijze van alloceren hoeft niet overeen te komen met de daadwerkelijk gemaakte indirecte kosten en uren voor gezuiverd afvalwater. Deze wijze van toekennen van overhead is duidelijk anders dan voor Amsterdam-West. Waternet wijst overhead toe aan de directe op de financieringsproducten, danwel het aantal fte’s binnen de sectoren. Omdat Waternet meer taken heeft dan die van een waterschap (watersysteembeheer en zuiveringsbeheer) kan men de overhead inzetten voor meerdere diensten, wat waarschijnlijk tot synergievoordelen en daarmee tot lagere kosten (per v.e.) voor zuiveringsbeheer leidt Overhead Amsterdam-West Amsterdam-West heeft geen geldelijke uitsplitsing gemaakt van de overheadkosten. De overhead van Amsterdam-West bevat de volgende onderdelen (aangeleverd door AGV):

8


60

ABCD


•

De sectoroverhead (directeur, afdelingshoofden en ondersteunende afdelingen) wordt toegerekend op basis van begrote directe uren aan de afzonderlijke financieringsproducten binnen de Zuiveringsheffing (BBP-producten), Rioolheffing (Rioolrecht-producten), Algemene Dienst Amsterdam, Investeringen en opdrachten van Derden.

•

De dienstoverhead wordt onderverdeeld in ICT-kosten, huisvestingskosten en overige dienstoverhead. •

De ICT-kosten worden toegerekend aan de afzonderlijke sectoren binnen Waternet op basis van het aantal fte’s dat gebruik maakt van ICT en binnen de sectoren toegerekend aan de financieringsproducten (zie verdeling sectoroverhead).

•

De huisvestingskosten worden toegerekend aan de afzonderlijke sectoren binnen Waternet op basis van het aantal fte’s dat een werkplek heeft binnen het hoofdkantoor en binnen de sectoren toegerekend aan de financieringsbronnen (zie verdeling sectoroverhead).

•

De overige dienstoverhead wordt toegerekend aan de sectoren op basis van het aantal vastgestelde fte’s (eigen medewerkers) en binnen de sectoren toegerekend aan de financieringsbronnen (zie verdeling sectoroverhead).

Toerekening van overhead rechtstreeks aan een awzi/regio vindt niet plaats. Verzekeringen Onder het DBFO-contract en de afspraken met de financiers heeft Delfluent de verplichting om de awzi’s te verzekeren. De verzekeringen van Delfluent vielen in 2012 onder de collectieve groepspolis van Veolia waarvan een bedrag van EUR 337.000 doorbelast werd. Vanaf 2013 kan Delfluent overigens geen aanspraak meer maken op deze groepspolis en heeft zelf een verzekeringspakket uitgenomen voor een bedrag van EUR 418.000. De dekking van de verzekeringen en de totale jaarpremie is hieronder uitgesplitst. Overzicht dekking verzekeringen en prem ies Opstal en inventaris bedrijfspanden Opstal en inventaris zuiveringen Business interruption Algemene aansprakelijkheid Milieuschade aansprakelijkheid Bestuurdersaansprakelijkheid Jaarprem ie 2012

Delfluent ● ● ● ● ● ● 337.000

Delfland ● ●

AGV ●

●

143.000

43.000

Tabel 10 - Dekking en premies verzekeringen

Delfluent heeft een uitgebreidere dekking dan Delfland. Het is gebruikelijk dat een private opdrachtnemer in een PPS een ruimer verzekeringspakket heeft dan een publieke partij. Amsterdam-West heeft een beperkt verzekeringspakket,. De jaarlijkse uitgaven voor verzekeringen voor het bedrijfspand op Amsterdam-West bedragen EUR 43.000. Dit betreffen met name algemene verzekeringen voor het bedrijfspand en niet voor de awzi zelf

8


61

ABCD

8.3


Deelconclusies overige kosten en overhead De overhead van Delfland wordt gealloceerd op basis van de opbrengsten van de hoofdtaken gezuiverd afvalwater en watersysteembeheer. Deze wijze van toekennen van overhead is duidelijk anders dan voor Amsterdam-West. Waternet koppelt de toewijzing van overhead aan de directe op de financieringsproducten, danwel het aantal fte’s binnen de sectoren. Omdat Waternet meer taken heeft dan die van een waterschap (watersysteembeheer en zuiveringsbeheer) kan men de overhead inzetten voor meerdere diensten, wat waarschijnlijk tot synergievoordelen en daarmee tot lagere kosten (per v.e.) voor zuiveringsbeheer leidt.

8


62

ABCD


9


9.1

Zuiveringsprestatie en watersoort

9.1.1

Zuiveringsprestatie De zuiveringsprestatie van een awzi wordt uitgedrukt in een percentage verwijderde vuillast, waarbij een gemiddelde genomen wordt van het rendement CZV-verwijdering, stikstofverwijdering en fosfaatverwijdering. De zuiveringsprestatie per awzi is in Figuur 26 weergegeven. 95,00% 90,00% 85,00% 80,00% 75,00% 70,00% 65,00% 60,00% 55,00% 50,00%

90,20%

87,64%

86,25% 82,37%

81,73% 71,14% 67,24%

68,35%

Figuur 26 - Zuiveringsprestatie per awzi (CZV-verwijdering, stikstofverwijdering en fosfaatverwijdering)

Waterschappen moeten onder de Waterschapswet een zuiveringsprestatie van 75% halen op fosfaat en stikstof van het gezuiverde water. Dit is een gebiedseis per waterschap en geldt dus niet per awzi. Delfland heeft om de kosten voor het gehele waterschap te minimaliseren bij het behalen van de gebiedseis gekozen de zuiveringsprestatie in regio Zuid daarop aan te passen. Op totaalniveau komt Delfland boven het minimum van 75% uit. De zuiveringsprestatie van Harnaschpolder (88%) is de hoogste van alle awzi’s in Delfland. De awzi Amsterdam-West heeft een zuiveringsprestatie die nog iets hoger ligt (90%). De zuiveringen met het hoogste rendement hebben tevens het vuilste water (zie Figuur 27). Indien de zuiveringsprestatie wordt betrokken op alleen de verwijdering van vervuilingseenheden dan hebben zowel Harnaschpolder als Amsterdam-West een rendement van circa 93,5%.

9.1.2

Watersoort In Figuur 27 wordt de mate van vervuiling van het aangevoerde afvalwater per awzi weergegeven. Dit is gemeten in het aantal liter aangevoerd afvalwater per dag dat één v.e. bevat. Een hoge waarde geeft relatief schoon water aan (dun water); veel water aangevoerd om één v.e. te vervoeren.

9


63

liter.dag per i.e.

ABCD

400 350 300 250 200 150 100 50 -


356

342 305

219

224

220

244 197

Figuur 27 - Vervuiling water (hoeveelheid aangevoerd afvalwater (liter per dag) per v.e.)

Regio Noord heeft relatief dik water (veel vervuiling) ten opzichte van regio Zuid. AmsterdamWest heeft van de onderzochte awzi’s het dikste (meest vervuilde) water. Amsterdam beschikt over een grotendeels gescheiden stelsel van regenwater en afvalwater. Het influent bevat daarom minder rioolvreemd water dan bij Delfland en minder liters zijn nodig om één v.e. te verwerven (197 m3 ten opzichte van 219 m3 voor Harnaschpolder).

9.2

Capaciteit en belasting installaties

9.2.1

Vuillast In Figuur 28 wordt per awzi de ontwerpcapaciteit in vervuilingseenheden weergeven. De belasting is weergegeven in v.e.’s en als percentage van de ontwerpcapaciteit. Uit deze figuur blijkt dat de awzi’s in regio Zuid een hogere benutting hebben dan in regio Noord, en Harnaschpolder (78%) een iets hogere benutting heeft dan Houtrust (76%). Amsterdam-West heeft een benutting van 97% Amsterdam-West lijkt ten aanzien van vuillast efficiënter benut te worden dan Harnaschpolder (en de andere installaties van Delfland). Amsterdam-West heeft bij de bouw van de awzi rekening gehouden met uitbreidingsmogelijkheden in het geval dat de awzi een eventuele groei van geloosde v.e.’s zou moeten gaan verwerken. Er is eventueel 1/7 capaciteitsuitbreiding mogelijk op het huidige terrein waar de erfpachtovereenkomst met de gemeente Amsterdam op van toepassing is. .

9


64

ABCD


97%

2,500,000 2,000,000

83% 78%

1,500,000

76%

82%

82%

78%

100% 90%

78% 80%

1,000,000

70%

500,000

60%

-

50%

Capaciteit

Gemiddelde belasting (i.e.-150g)

Benutting capaciteit (%)

Figuur 28 - benutting capaciteit (vuillast – v.e. per jaar)

9.2.2

Hydraulische capaciteit De hydraulische capaciteit geeft weer hoeveel m3 water een installatie per uur maximaal kan verwerken. In de Harnaschpolder is in 2012 de maximale influent in één uur 34.518 m3 van de 35.800 m3 geweest, een benutting van 96% van de ontwerpcapaciteit. Delfland heeft aangegeven dat geen sprake is van hydraulische overcapaciteit, omdat de installatie in het verleden op zijn maximum is benut. AGV geeft aan dat de maximale hydraulische capaciteit 30.000 m3/uur bedraagt en dat het toevoerende stelsel momenteel is begrensd op een maximum aanvoer van ca. 25.000 m3/uur. Deze waarde wordt meerdere malen per jaar bereikt. Amsterdam beschikt over een grotendeels gescheiden stelsel van regenwater en afvalwater waardoor het influent dikker is, dat wil zeggen: meer vervuild. Daarnaast beschikt Amsterdam over buffercapaciteit. Hierdoor kon de awzi gedimensioneerd worden op een lagere hydraulische capaciteit en is de benutting van de hydraulische capaciteit vlakker.

9.3

Deelconclusies bedrijfseconomische prestaties Waterschappen dienen onder de Waterschapswet een zuiveringsprestatie van 75% te halen op fosfaat en stikstof. Dit is een gebiedseis per waterschap. Zowel AGV als Delfland stellen de zuiveringsprestaties van de awzi’s af op het realiseren van de gebiedseis tegen de laagst mogelijke kosten. •

9

De zuiveringsprestatie van Harnaschpolder (88%) is de hoogste van alle awzi’s in Delfland. De regio Noord behaalt een rendement van 86,25%. De awzi Amsterdam-West heeft een zuiveringsprestatie die nog iets hoger ligt (90%). De zuiveringen met het hoogste rendement hebben tevens het vuilste water.


65

ABCD


•

Regio Noord heeft relatief dik water (veel vervuiling) ten opzichte van regio Zuid. Amsterdam-West heeft van de onderzochte awzi’s het dikste (meest vervuilde) water. De oorzaak hiervan is dat Amsterdam beschikt over een grotendeels gescheiden stelsel van regenwater en afvalwater.

•

Amsterdam beschikt over buffercapaciteit in het transportstelsel. Hierdoor kon de awzi gedimensioneerd worden op een lagere hydraulische capaciteit en is de benutting van de hydraulische capaciteit vlakker.

•

In de Harnaschpolder is in 2012 de maximale influent in één uur 34.518 m3 van de 35.800 m3 geweest, een benutting van 96% van de ontwerpcapaciteit. Delfland heeft aangegeven dat geen sprake is van hydraulische overcapaciteit.

9


66

ABCD

10

Conclusies

10.1

Cijfermatige conclusies


In de tabel hieronder zijn de totalen van de hoofdkostensoorten weergegeven in euro’s per de relevante eenheid zoals die ook in dit rapport wordt gepresenteerd12. Tevens zijn de maatstaven zuiveringsprestatie en benutting van de biologische capaciteit weergegeven. Overzicht kostenverschillen per onderdeel EUR per I. Transporteren afvalw ater 1. Bouw en verw erving (kapitaallasten) 2. Operationele beheerskosten 3. Operationele onderhoudskosten II. Zuiveren afvalw ater 1. Bouw en verw erving (kapitaallasten) 2. Operationele beheerskosten 3. Operationele onderhoudskosten III. Verw erken en afzetten van slib 2. Operationele beheerskosten 3. Operationele onderhoudskosten 4. Netto directe kosten eindverw erking slib Bedrijfseconom ische prestaties Zuiveringsprestatie Benutting capaciteit vuillast (%)

Verschil Noord en Zuid

1000 * m3 * km

7,05 8,25 (2,11) 0,91 22,13 22,72 (0,40) (0,19) 65,31 32,54 4,71 28,06

v.e.

ton droge stof

n.v.t. n.v.t.

86% t.o.v. 68% 78% t.o.v. 82%

Regio m et laagste kosten Zuid Zuid Noord Zuid Zuid Zuid Noord Noord Zuid Zuid Zuid Zuid

Verschil HNP Aw zi m et laagste en A-West kosten N.v.t N.v.t N.v.t N.v.t 21,66 19,55 (0,03) 2,14 (120,21) (112,25) 18,36 (26,32)

N.v.t N.v.t N.v.t N.v.t A-West A-West Harnaschpolder A-West Harnaschpolder Harnaschpolder A-West Harnaschpolder

88% t.o.v. 90% 78% t.o.v. 97%

Tabel 11 - Samenvatting kosten en prestaties

Uit Tabel 11 zijn enkele conclusies te trekken: •

De regio Noord heeft hogere kapitaallasten ten opzichte van regio Zuid en Harnaschpolder hogere kapitaallasten dan Amsterdam-West.

•

De operationele beheerskosten voor transport en zuiveren zijn iets lager bij regio Noord dan regio Zuid, ondanks de hogere zuiveringsprestaties in regio Noord.

•

De operationele beheerskosten voor zuiveren voor Harnaschpolder en Amsterdam-West zijn nagenoeg gelijk. De verschillen in kostensoorten die niet uit deze tabel blijken zoals energie en chemicaliënkosten komen voort uit de specifieke omstandigheden van de awzi’s.

•

De onderhoudskosten zijn bij alle blokken het hoogst voor regio Noord cq. Harnaschpolder. De beperking dat het onderzoek zich richt op één jaar in plaats van de levenscyclus van de awzi’s moet hier in acht worden genomen.

De paragraaf hieronder bespreekt op hoofdlijnen de verklaring voor de gevonden verschillen.

12

Dit zijn verschillende eenheden die hier niet op te tellen zijn.

10

Conclusies

67

ABCD

10.2


Algemene verklaringen De verschillen in kosten per v.e. kunnen op hoofdlijnen verklaard worden door de volgende algemene observaties: •

Locatie van de awzi’s Harnaschpolder en Amsterdam-West;

•

De benutting van de biologische capaciteit van de awzi’s;

•

De integratie in de waterketen die in Amsterdam verder gevorderd is dan elders; en

•

De verschillen in kapitaallasten die het grootste deel van de verschillen in kosten verklaren.

Deze elementen worden in meer detail besproken in de Samenvatting.

10

Conclusies

68

ABCD

A


Bijlage - Overzichten activa Delfland Onderstaande tabellen zijn ontleend aan de activastaat van Delfland. Tabel 12 geeft de volledige activastaat weer (inclusief activa buiten het programma gezuiverd afvalwater). Vervolgens wordt een nadere uitsplitsing gegeven van de onderliggende activa van het onderdeel gezuiverd activa. De totale vaste activa van Delfland bedragen ca. EUR 864 miljoen, zoals weergegeven in Tabel 12. Het grootste deel van de activa is opgenomen in het onderdeel D. (Gezuiverd afvalwater), dat in Tabel 13 wordt gespecificeerd. Activastaat HHD ultim o 2012 Program m a A. Schoonw ater B. Voldoende w ater C. Stevige Dijken D. Gezuiverd afvalw ater E. Instrumenten F1. Heffing en invordering F2. Bestuur en crisisbeheersing F3. Bedrijfsvoering Totaal

Aanschaf 4.332.045 237.478.128 45.981.463 872.985.940 3.895.686 1.626.735 2.837.118 23.997.964 1.193.135.081

Boekw aarde 2012 4.031.692 174.873.259 29.883.216 642.844.573 2.503.960 736.736 8.717.046 863.590.482

Tabel 12 - Activastaat HHD totaal

De activa voor zuiveren afvalwater bestaan uit activa van regio Zuid (transportleidingen, gemalen en awzi’s Groote Lucht en Nieuwe Waterweg), de activa voortvloeiend uit de PPS (dit is beschreven in paragraaf 6.1.1) en overige activa van regio Noord. Omdat de overige activa van regio Noord de helft van het totaal bedragen, worden deze in Tabel 14 verder uiteengezet. Activastaat HHD ultim o 2012 - onderdeel Gezuiverd afvalw ater Categorie P. PPS-constructie N. Secundair Regio Noord Z. Regio Zuid O. Overig Totaal

Aanschaf 307.141.635 413.432.331 150.535.232 1.876.742 872.985.940

Boekw aarde 2012 256.886.692 326.082.491 58.063.642 1.811.749 642.844.573

Tabel 13 - Activastaat onderdeel gezuiverd afvalwater

10

Conclusies

69

ABCD


De activa met betrekking tot rioolgemalen en persleidingen worden toegerekend aan het onderdeel transporteren afvalwater. Dit betreft investeringen in het transportstelsel die gemaakt zijn als gevolg van de aanleg van awzi Harnaschpolder. Activa die toewijsbaar zijn aan een awzi of het effluentstelsel worden toegerekend aan het onderdeel zuiveren afvalwater. Type e. effluent bevat een effluentpomp op Houtrust die is gebouwd om het extra effluent vanuit Harnaschpolder te kunnen verpompen naar de Noordzee. De activa de awzi’s in regio Noord zijn verder gespecificeerd in Tabel 15. Activastaat HHD ultim o 2012 - categorie Secundair regio Noord Type a. PPS ontw ikkeling / bestaande investering HRT e. effluent Totaal secundaire activa zuiveren

Aanschaf 182.685.245 35.158.092 217.843.336

Boekw aarde 2012 135.882.056 29.283.288 165.165.345

r. rioolgemalen p. persleidingen Totaal secundaire activa transporteren

62.209.368 133.379.627 195.588.995

50.058.267 110.858.879 160.917.146

Totaal secundaire activa transporteren

413.432.331

326.082.491

Tabel 14 - Activastaat categorie Secundair Regio Noord

In onderstaande tabel zijn de grootste en meest in het oog springende individuele activa weergegeven die vallen onder ‘PPS ontwikkeling / bestaande investering HRT’. Een groot deel van deze activa is gerelateerd aan de aankoop van de grond van Harnaschpolder en het archeologisch onderzoek dat daar heeft plaatsgevonden (ca. EUR 63 miljoen). Daarnaast is ca. EUR 33 miljoen geactiveerd ten behoeve van aanloopkosten gemaakt voor awzi Harnaschpolder. Activastaat HHD ultim o 2012 - type PPS ontw ikkeling / bestaande investering HRT Activa Aanloopkosten AWZI Harnaschpolder Aankoop gronden Harnaschpolder Grondkosten bouw aw zi Harnaschpolder Archeologisch onderzoek bouw Harnaschpolder Grondverw erving Subtotaal

Aanschaf 39.700.000 27.431.460 27.173.603 6.984.617 2.554.679 101.289.680

Houtrust - bestaande activa Overig Totaal

49.641.933 31.753.632 182.685.245

Boekw aarde 2012 33.083.333 27.431.460 27.173.603 6.236.265 2.554.679 93.924.661 14.327.356 27.630.039 135.882.056

Tabel 15 - Activastaat type PPS ontwikkeling / bestaande investering HRT

10

Conclusies

70

ABCD

B


Bijlage - Bronvermelding Ten behoeve van deze rapportage zijn de volgende bronnen gebruikt •

Jaarrekening 2012 Hoogheemraadschap Delfland

•

Jaarrekening 2012 Waternet

•

Jaarrekening 2012 Delfluent B.V.

•

Jaarrekening 2012 Delfluent Services B.V.

•

Concept Bedrijfsvergelijkingen 2012

•

Door Delfland, Delfluent, Delfluent Services en AGV ingevulde databoeken en correcties en specificaties daarop

•

Gesprekken met Delfland, Delfluent, Delfluent Services en AGV over de periode 22 augustus t/m 15 november 2013

•

Schriftelijke reacties van Delfland, Delfluent, Delfluent Services en AGV op de bevindingen en concept rapportages KPMG 7 oktober t/m 1 november

10

Conclusies

71

ABCD


Belangrijke opmerkingen Onze werkzaamheden zijn aangevangen op 22 augustus 2013 en ons veldwerk is afgerond op [3 december 2013]. We hebben geen werkzaamheden verricht om het rapport te actualiseren naar aanleiding van gebeurtenissen en omstandigheden van na die datum. Bij het opstellen van ons rapport vormden interne managementinformatie van Hoogheemraadschap van Delfland, Delfluent B.V., Delfluent Services B.V. en Waternet (tezamen de “Onderzochte Partijen”) en verklaringen van het management van de Onderzochte Partijen aan ons, onze primaire bron. Wij aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor deze informatie; uitsluitend het management van Onderzochte Partijen is daarvoor aansprakelijk. Onze belangrijkste informatiebronnen waren de door Onderzochte Partijen verstrekte informatie en interviews met het management van Onderzochte Partijen. Onze procedures waren er voornamelijk op gericht om de door Onderzochte Partijen aan u ons ter beschikking gestelde financiële informatie in ontvangst te nemen, te analyseren en van commentaar te voorzien. De procedures die wij hebben uitgevoerd, betreffen uitsluitend de procedures waarvan u hebt aangegeven dat deze van belang zijn voor uw vraagstelling. Het is dan ook mogelijk dat wij een aantal zaken die wel onder onze aandacht waren gekomen indien wij een audit of review hadden uitgevoerd met betrekking tot de in dit rapport (en de Bijlagen ervan) weergegeven informatie niet ontdekt hebben die wel relevant zouden kunnen zijn voor de overname. Als gevolg hiervan zal dit rapport mogelijkerwijze niet alle van belang zijnde aspecten met betrekking tot de Onderzochte Partijen of eventuele fouten of onvolkomenheden in de onderliggende informatie aan het licht brengen. Wij hebben alles in het werk gesteld om ons voor zover mogelijk ervan te vergewissen dat de in ons rapport weergegeven informatie overeenstemt met andere informatie die gedurende onze werkzaamheden overeenkomstig de voorwaarden van onze Opdrachtbrief aan ons is verstrekt. Wij hebben echter geen werkzaamheden verricht teneinde de betrouwbaarheid van de bronnen te verifiëren door deze af te zetten tegen andere informatie. Wij willen benadrukken dat wij geen mening geven, noch enigerlei vorm van zekerheid verstrekken ten aanzien van de informatie in dit rapport (en de Bijlagen). Tevens doen wij op generlei wijze uitspraken ten aanzien van de vraag of de door ons ten behoeve van uw informatiebehoeften uitgevoerde procedures wel afdoende waren. Wij aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor onze werkzaamheden, voor het rapport of voor oordelen, bevindingen, conclusies, aanbevelingen of meningen die wij geuit hebben anders dan jegens Hoogheemraadschap van Delfland. Voor zover wettelijk toegestaan, aanvaarden wij geen aansprakelijkheid jegens enige andere partij als gevolg van verstrekking van het rapport aan een dergelijke partij noch voor enige in verband met het rapport verstrekte mondelinge informatie aan een dergelijke partij. De werkzaamheden zijn overeenkomstig de opdrachtvoorwaarden uitgevoerd en het rapport aldus uitgebracht, opdat wij de overeengekomen onderwerpen aan Hoogheemraadschap van Delfland kunnen rapporteren, en voor geen enkel ander doeleinde dan dat. Het rapport is niet opgesteld voor en mag ook niet worden behandeld als zijnde geschikt voor enig ander doeleinde. De inhoud van ons rapport is in detail bestudeerd door de management van Onderzochte Partijen, dat schriftelijk heeft gereageerd op de feitelijke juistheid van dit rapport en zelf verantwoordelijk is voor de juistheid van de informatie. Ons werk is uitgevoerd en het rapport is uitgebracht voor de opdracht die in dit rapport is beschreven en voor geen enkel ander doel. Het rapport is niet geschreven en dient niet te worden beschouwd als bruikbaar voor een ander doel.

Belangrijke opmerkingen

72

Vergelijkende businesscase

Recommend Documents