16/11/2015
Stichting tegen Kanker
Verband tussen voeding, microbioom, kanker en cachexie: belang van pro- en prebiotica? Laure Bindels, PharmD, PhD 26 november 2015
Outlines o Kanker, cachexie en microbioom: een onverwachte link o Voordelen van pre- en probiotica • Preklinische trials • Klinische trials Veiligheid van probiotica
1
16/11/2015
Cachexie
Bindels & Thissen, in review.
Cachexie • Tot 50% van de kankerpatiënten, afhankelijk van de tumorsite • Tast levenskwaliteit en -duur aan • Kan leiden tot onderbreking van de kankerbehandeling • Geen gevalideerde behandeling
Fearon et al., Cell Metab 2012, Fearon et al., Nat Rev Oncol 2013, Argiles et al, Nat Rev Cancer 2014.
2
16/11/2015
Cachexia
Argiles et al, Nat Rev Cancer 2014.
Multimodale aanpak Lichaamsbeweging Voedingsondersteuning Farmacologische aanpak
Bindels & Thissen, in voorbereiding.
Evans et al., Clinical Nutrition 2008 Fearon et al., Nat Rev Oncol 2013 Argiles et al, Nat Rev Cancer 2014
3
16/11/2015
Oorspronkelijke hypothese Metabolisme
Darmflora
Cachexie Kanker
Systemische aangeboren immuniteit Ontsteking
De darmflora: nieuwe topic in biomedisch onderzoek
4
16/11/2015
Interactie gastheer-bacterie 100 000 000 000 000 bacteriën
Cani & Delzenne, Pharmacol Ther 2011
Interactie gastheer-bacterie
Neish, Gastroenterology 2009
5
16/11/2015
Bindels & Delzenne, Int J Biochem Cell Biol 2013
Probiotica & Prebiotica • Probiotica: levende micro-organismes die, wanneer toegediend in correcte doses, de gezondheid van de gastheer positief beïnvloeden. lactobacilli • Prebiotica: onverteerbare koolhydraten die de groei/activiteit stimuleren van bacteriën die de gezondheid van de gastheer positief beïnvloeden. inuline-type fructaan galacto-oligosacchariden Food and Agriculture Organisation of the United Nations; Hill et al, Nat Rev Gastro Hepatol 2015 Roberfroid et al., Br J Nutr 2010; Bindels et al, Nat Rev Gastro Hepatol 2015.
6
16/11/2015
Oorspronkelijke hypothese Metabolisme
Cachexie Kanker
Darmflora
Systemische aangeboren immuniteit Ontsteking
Globale aanpak microbioom bij twee muismodellen van kankercachexie
BAF
C26
BaF3 cellen met Bcr-Abl
7
16/11/2015
Control BaF
PC2 (15%)
observed_species 400
*
350 300 250 200
BAF
CT
BaF
PC1 (48%) PC3 (11%) C26
Control C26
PC2 (7%)
observed_species 350
*
300 250 200 150 CT
PC1 (84%) PC3 (4%)
BAF
BaF
controle
C26
C26
C26
Bindels et al., The ISME J, in press
controle
Bindels et al., The ISME J, in press
8
16/11/2015
Geselecteerde synbiotische aanpak D0
D1
D13
L. reuteri
Bcr-Abl-exprimerende BaF3 cellen
†
ITF
Synbiotische aanpak reduceert kankerproliferatie in de lever
Bindels et al., The ISME J, in press
9
16/11/2015
Synbiotische aanpak verlengt levensduur
Bindels et al., The ISME J, in press
Bindels et al., The ISME J, in press
10
16/11/2015
A
B
C
Permeability
D
Immune system Antimicrobial peptides
Bindels et al., in revision
Cachexie & darmbarrièrefunctie
Bindels & Thissen, under review.
11
16/11/2015
Probiotics
Prebiotics
Mechanisms? Applicability?
Cohorte A T0
Cohorte B T2
D7 T1
D1 Chemotherapie
T3 T4
Aplasie
CRF Faeces/Urine/Bloed SNAQ Dynamometer Lichaamssamenstelling FFQ CAGE Short-tabac test CRF
CRF Resultaat
Faeces/Urine/Bloed SNAQ Dynamometer Lichaamssamenstelling CRF
Faeces/Urine/Bloed SNAQ Dynamometer Lichaamssamenstelling CRF
Overleving Foutloze Herval (na 2 jaar)
Bindels & Delzenne Samenwerking V. Havelange en H. Schoemans
12
16/11/2015
Van den Nieuwboer et al, Beneficial Microbes 2015; Besselink et al, Lancet 2008
Besselink et al, Lancet 2008
13
16/11/2015
Heel wat aspecten van Besselink’s studie werden bekritiseerd, meer bepaald de pretest omstandigheden, dosis, toedieningswijze en verschillen tussen de groepen op de dag van randomisering.
Probiotica bij immuungecompromitteerde patiënten: is het veilig? • Analyse van 57 studies • HIV-positieve, kritisch zieke patiënten werden geopereerd, met orgaan- of auto-immuunziekte • Veilig wat betreft de tot op heden geëvalueerde probiotische stammen, dosering en duur • Fout in exacte rapportering en classificatie van AE in de meeste studies • Veralgemening wordt beperkt door […] de variatie van probiotische stammen, doseringen, toedieningsregimes, studiepopulaties en gerapporteerde resultaten • Behoefte aan opvolgonderzoek op lange termijn
Van den Nieuwboer et al, Beneficial Microbes 2015
14
16/11/2015
GEBRUIK VAN PROBIOTICA OM CHEMOTHERAPIE-GEÏNDUCEERDE TOXICITEIT TE BEPERKEN “Sterke bewijslast uit gerandomiseerde klinische trials betreffende de doeltreffendheid van probiotica in de behandeling van mucositis ontbreekt nog.” PROBIOTICA IN DE BEHANDELING VAN BEKKENBESTRALINGSGEÏNDUCEERDE MUCOSITIS “Er werden vijf gerandomiseerde trials gepubliceerd rond de impact van probiotica op de preventie van bekkenbestralingsgeïnduceerde diarree, met inconsistente resultaten. Deze resultaten beklemtonen het belang van de identificatie van het ideale bacteriële stamtype en -dosering in klinische trials van hoge kwaliteit.” Touchefeu et al, Aliment Pharmacol Ther 2014
WHO 2011 - probiotica •
“Sommige soorten lactobacilli en bifidobacteria zijn van nature aanwezig of zijn courante transiënte flora in het menselijke verteringssysteem en vertonen als dusdanig geen infectiviteit of toxiciteit.” • “Traditionele melkzuurbacteriën, die al lang worden geassocieerd met voedselfermentatie, worden algemeen als veilig beschouwd voor orale consumptie als onderdeel van voeding en supplementen voor de algemeen gezonde bevolking en in de traditioneel aanvaarde hoeveelheden.” • “Gebruik van probiotica bij zieke personen wordt beperkt tot de stammen en indicaties waarvan de doeltreffendheid werd bewezen (...). Tests of gebruik van probiotica bij andere ziekte-indicaties is enkel aanvaardbaar na goedkeuring door een onafhankelijke ethische comité.”
15
16/11/2015
Probiotica bij kanker – te onthouden • Probiotica – stamspecifiek – Doeltreffendheid: is het doeltreffend? – Veiligheidsprofiel: is het veilig? – Dosis // pil vs. dieet
• Patiënt – Darmpermeabiliteit? – Immunosuppressie? (kankertype, chemotherapie, timing)
Gebruik van een stam in een specifieke dosis in een specifieke context
Conclusies Probiotica? Prebiotica? Ontsteking
Darmmicrobioom Darmbarrièrefunctie
Minder lichaamsbeweging
Verminderde voedselinname
Cancer Cachexia
Insulineweerstand Verlies aan vetmassa Spieraftakeling Bindels & Thissen, in voorbereiding.
16
16/11/2015
Rapport INCA « Nutrition et prévention primaire des cancers : actualisation des données » http://www.e-cancer.fr/
Prof. Nathalie Delzenne
UCL Prof. G. Muccioli Prof. P. Buc Calderon Prof. J.P. Thissen Prof. O. Feron Prof. P. Sonveaux Dr. P. Porporato Dr. J. Verrax Dr. R. Beck
UCL Prof. E. Hermans Dr. B. Koener Dr. O. Schakman Prof. J. Mahillon Prof. J.B. Demoulin Dr. V. Havelange Dr. F. Bindels
Katholieke Universiteit Leuven Dr. H. Schoemans Prof. J. Maertens University of Alberta Prof. J. Walter Dr. I. Martinez
Rowett Institute, Aberdeen Dr. K.P. Scott J.C. Martin Institut Pasteur, Lille, Prof. B. Pot Prof. C. Grangette
17
16/11/2015
Gut microbiota-host crosstalk
Delzenne et al., Nat Rev Endocrinol 2011
18
16/11/2015
Bindels et al., The ISME J, in press
Touchefeu et al, Aliment Pharmacol Ther 2014
19
