Tussen belang en beschermingsbereik

Masterscriptie

Tussen belang en beschermingsbereik Een onderzoek naar de toepassing van de relativiteitsleer in de bestuursrechtspraak

Erasmus Universiteit Rotterdam Faculteit der Rechtsgeleerdheid Deeltijdmaster Sectie Staats- en Bestuursrecht Scriptiebegeleider: mr. A.R.G. van Dijk-Barkmeijer Tweede lezer: dr. N.S. Efthymiou Aart Gerde Studentnummer 331509 Afronding scriptie: september 2013 Aantal ECTS: 10

Tussen belang en beschermingsbereik Een onderzoek naar de toepassing van de relativiteitsleer in de bestuursrechtspraak

Erasmus Universiteit Rotterdam Faculteit der Rechtsgeleerdheid Deeltijdmaster Sectie Staats- en Bestuursrecht Scriptiebegeleider: mr. A.R.G. van Dijk-Barkmeijer Tweede lezer: dr. N.S. Efthymiou Student: Aart Gerde Studentnummer 331509 Afronding scriptie: september 2013 Aantal ECTS: 10

‘Een keuze voor de relativiteitsleer zou met name de rechter wel eens voor veel nieuwe, tijdrovende vragen kunnen stellen (…)’1

-- J.C.A. de Poorter, 2004

Verantwoording afbeeldingen voorzijde (van links naar rechts): Foto 1: http://www.flickr.com/photos/jmtennapel/6292099870/ Foto 2: http://www.flickr.com/photos/roadsidepictures/223498756/ Foto 3: http://www.flickr.com/photos/nbroekzitter86/3497064951/ Deze afbeeldingen zijn gebruikt overeenkomstig de daarvoor gegeven licentie. 1

De Poorter 2004a, p. 79.

Voorwoord Cicero heeft ooit geschreven dat de oorsprong van alle dingen klein is.2 Dat principe is onverminderd van toepassing op dit afstudeeronderzoek, waarvan de oorsprong is gelegen in één enkele bepaling uit de Algemene wet bestuursrecht, namelijk artikel 8:69a Awb dat met ingang van 1 januari 2013 in werking is getreden als onderdeel van de Wet aanpassing bestuursprocesrecht.3 Met de keuze voor de relativiteitsleer in het bestuursrecht als onderwerp – waarvoor ik dank verschuldigd ben aan Rogier Stijnen die mij op het bestaan van artikel 8:69a Awb heeft gewezen – meende ik een onderwerp te hebben gevonden dat zowel actueel als scherp afgebakend is. Toen ik mij echter begon in te lezen in dit onderwerp, werd mij al spoedig duidelijk dat er meer aspecten aan kleven dan ik had vermoed. Na een aanzienlijk deel van de verzamelde documentatie te hebben doorgenomen in een zoektocht naar een passende probleemstelling, werd ik aanvankelijk bevangen door de vrees dat alles wat er over dit boeiende onderwerp te zeggen valt, al gezegd was. Die vrees is gelukkig ongegrond gebleken, getuige deze scriptie. Vader, mijn dank en waardering zijn onuitsprekelijk groot. U hebt mij het leven geschonken en gevormd. Een woord van dank gaat ook uit naar Lenie van den Broek-Prins, rechter in de rechtbank Rotterdam, die mij niet alleen enkele uitgaven uit de VAR-reeks geschonken heeft, maar mij ook met haar vriendelijke belangstelling voor de voortgang van mijn afstudeeronderzoek tot steun en bemoediging is geweest. Voorts dank ik alle medewerkers van de bibliotheek van de rechtbank Rotterdam voor hun vriendelijkheid en meer dan schappelijke coulance bij het keer op keer verlengen van de uitleentermijn van geleende boeken. Zonder de gedegen en opbouwende kritiek van mijn scriptiebegeleider, mr. A.R.G. van Dijk-Barkmeijer en mr. dr. J.C. de Wit, zou dit afstudeeronderzoek niet alleen klein zijn begonnen, maar ook klein zijn gebleven. Een woord van dank aan hun adres is daarom alleszins gepast. Tot slot: door te kiezen voor een bestuursrechtelijk onderwerp ter afsluiting van de master Nederlands recht, deeltijdvariant, aan de Erasmus Universiteit, heb ik mij, vertrouwd als ik beroepshalve ben met – een beperkt gedeelte van – het privaatrecht, welbewust buiten de voor mij vertrouwde paden begeven. Een meesterproef dient naar mijn mening namelijk zowel een uitdaging te zijn – wat per definitie tot het verlaten van veilig en vertrouwd terrein noopt – als een proeve van bekwaamheid, waaruit zal moeten blijken of de uitdaging naar behoren is beantwoord. Of ik daarin geslaagd ben, laat ik graag ter beoordeling van de lezer. Het aantal woorden van deze (10 ECTS) scriptie bedraagt 15.859.4 Door te kiezen voor een royale rugmarge en een ruime regelafstand, wat de leesbaarheid ten goede komt, bedraagt het aantal pagina’s 36 in plaats van 30. Ridderkerk, september 2013

2

Aart Gerde

Marcus Tullius Cicero, De Finibus, Liber Quintus, onder 58: ‘Omnium enim rerum principia parva sunt’, online te raadplegen op http://www.thelatinlibrary.com/cicero/fin5.shtml, gevonden via www.citaten.net. 3 Wet van 20 december 2012, Stb. 2012, 682. 4 Exclusief voorwoord, inhoudsopgave, lijst van gebruikte afkortingen, voetnoten en bijlagen.

INHOUDSOPGAVE

Lijst van gebruikte afkortingen..................................................................................................................................1 1.

Inleiding ................................................................................................................................................................ 2

1.1

Een onderzoek naar de toepassing van de relativiteitsleer in de bestuursrechtspraak .....................2

1.1.1

Aanleiding ...............................................................................................................................................2

1.1.2

Doelstelling .............................................................................................................................................2

1.1.3

Probleemstelling .....................................................................................................................................3

1.1.4

Deelvragen ..............................................................................................................................................3

1.1.5

Operationalisering van de probleemstelling en de deelvragen .......................................................3

1.1.5.1

Operationalisering van de probleemstelling .............................................................................. 3

1.1.5.2

Operationalisering van de deelvragen ........................................................................................ 4

1.1.6

Operationalisering van overige begrippen .........................................................................................4

1.1.7

Onderzoeksopzet en onderzoeksmethoden .......................................................................................4

1.2 2.

Leeswijzer ........................................................................................................................................................4 De weg naar de bestuursrechtelijke relativiteitsleer .....................................................................................5

2.1

Inleiding .......................................................................................................................................................... 5

2.2

Wat is relativiteit in juridische zin en hoe is het in het Nederlands recht gekomen? .......................5

2.2.1

Relativiteit volgens de Van Dale ...........................................................................................................5

2.2.2

Relativiteit in het privaatrecht ..............................................................................................................5

2.2.2.1

Van Gelein Vitringa ....................................................................................................................... 5

2.2.2.2

Arrest De Marchant et d'Ansembourg ........................................................................................ 6

2.2.2.3

Arrest Holdisco .............................................................................................................................. 6

2.2.2.4

Correctie Langemeijer ................................................................................................................... 7

2.2.2.5

Artikel 6:163 BW ............................................................................................................................ 7

2.2.3

De relativiteitsleer volgens De Poorter ................................................................................................ 7

2.2.4

Deelconclusie ..........................................................................................................................................8

2.2.4.1

Inleiding .......................................................................................................................................... 8

2.2.4.2

Relativiteit in juridische zin .......................................................................................................... 8

2.2.4.3

Definitie van relativiteitsvereiste ................................................................................................. 8

2.2.4.4

Slot ................................................................................................................................................... 8

2.3 2.3.1 2.3.1.1 2.3.1.2

Welke ontwikkelingen hebben geleid tot een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht? ...............9 Inleiding ...................................................................................................................................................9 Tussen recours objectif en recours subjectif ................................................................................ 9 Rechtsbelang en procesbelang ..................................................................................................... 9

2.3.2

Schutznorm-achtige overwegingen in het Nederlands bestuursrecht voor 2010 ........................ 10

2.3.3

Commissie-Boukema ........................................................................................................................... 11

2.3.4

WODC-rapport ‘Herijking van het belanghebbendebegrip’ .......................................................... 11

2.3.5

VAR-rapport ‘De toekomst van de rechtsbescherming tegen de overheid’ ................................. 13

2.3.6

Conceptvoorstel Wet aanpassing bestuursprocesrecht ................................................................... 13

2.3.7

Commissie-Scheltema .......................................................................................................................... 13

2.3.8

Motie De Krom & Koopmans ............................................................................................................. 14

2.3.9

Deelconclusie ........................................................................................................................................ 14

2.4

Hoe heeft de relativiteitsleer in het bestuursrecht gestalte gekregen? ............................................... 15

2.4.1

De Crisis- en herstelwet (Chw) ........................................................................................................... 15

2.4.2

Het bezwaar van het ontbreken van een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht ..................... 15

2.4.3

Artikel 1.9 Chw ..................................................................................................................................... 16

2.4.3.1

Kennelijkheidsvereiste, algemene rechtsbeginselen en vernietiging .................................... 16

2.4.3.2

Verplichte toepassing van het relativiteitsvereiste ex artikel 1.9 Chw .................................. 18

2.4.3.3

Toepassingsbereik van het relativiteitsvereiste ex artikel 1.9 Chw ....................................... 18

2.4.3.4

De aanduiding ‘administratieve rechter’ in artikel 1.9 Chw .................................................. 18

2.4.4

De Wet aanpassing bestuursprocesrecht (Wab) ............................................................................... 18

2.4.5

Amendement Jansen en Wiegman-van Meppelen Scheppink ....................................................... 18

2.4.6

Artikel 8:69a Awb ................................................................................................................................. 18

2.4.6.1

De motivering van de keuze voor een strikte relativiteitsleer ............................................... 19

2.4.6.2

Het toepassingsbereik van het relativiteitsvereiste ex artikel 8:69a Awb ............................. 19

2.4.6.3

Geen relativiteitsvereiste in de bezwaarfase ............................................................................ 20

2.4.6.4

Overgangsrecht ............................................................................................................................ 20

2.4.7

Deelconclusie ........................................................................................................................................ 21

2.5 3.

Wat houdt de bestuursrechtelijke relativiteitsleer in? .......................................................................... 22 De bestuursrechtelijke relativiteitsleer toegepast ....................................................................................... 23

3.1

Inleiding ........................................................................................................................................................ 23

3.2

Opzet en zoekresultaten jurisprudentieonderzoek ............................................................................... 23

3.2.1

Onderzoeksperiode .............................................................................................................................. 23

3.2.2

Gebruikte zoektermen ......................................................................................................................... 23

3.2.3

Aantal gevonden uitspraken ............................................................................................................... 23

3.2.4

Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast .................................................................. 24

3.2.5

Aantal relevante beroepsgronden ...................................................................................................... 24

3.3

Variaties in de toepassing van de bestuursrechtelijke relativiteitsleer .............................................. 24

3.3.1

Inleiding ................................................................................................................................................. 24

3.3.2

Rubricering van de variaties ............................................................................................................... 24

3.3.3

Belang ..................................................................................................................................................... 24

3.3.4

Beschermingsbereik ............................................................................................................................. 25

3.3.5

Mogelijke variaties ............................................................................................................................... 25

3.3.6

Voorbeelden van de variaties .............................................................................................................. 25

3.3.6.1

Variatie 1........................................................................................................................................ 25

3.3.6.2

Variatie 2........................................................................................................................................ 26

3.3.6.3

Variatie 3........................................................................................................................................ 27

3.3.6.4

Variatie 4........................................................................................................................................ 28

3.3.6.5

Variatie 5........................................................................................................................................ 29

3.3.7

Aantallen variaties ................................................................................................................................ 29

3.3.8

Percentages variaties onderling vergeleken ...................................................................................... 30

3.4

Het bepalen van belang en beschermingsbereik ................................................................................... 31

3.4.1

Inleiding ................................................................................................................................................. 31

3.4.2

Invulling van belang ............................................................................................................................ 31

3.4.3

Invulling van beschermingsbereik ..................................................................................................... 32

3.5

Conclusie ....................................................................................................................................................... 33

4.

Beantwoording van de probleemstelling ...................................................................................................... 35

4.1

Inleiding ........................................................................................................................................................ 35

4.2

Beantwoording van de probleemstelling ................................................................................................. 35

4.3

Tot besluit ...................................................................................................................................................... 36

Geraadpleegde bronnen ............................................................................................................................................ 37 Boeken, rapporten, tijdschriftartikelen en oraties ................................................................................................ 37 Parlementaire stukken ............................................................................................................................................... 41 Jurisprudentie .............................................................................................................................................................. 42 BIJLAGEN .................................................................................................................................................................... 43 I.

Overzicht van de aantallen variaties in de toepassing van de relativiteitsleer....................................... 44

II.

Overzicht van benoemde belangen van eiser of appellant ........................................................................ 45

III. Overzicht van benoemde strekkingen van ingeroepen normen ............................................................... 49 IV. Overzicht van onderzochte uitspraken .......................................................................................................... 56 1.

ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352............................................................................................................ 56

2.

ABRvS 7 februari 2011, LJN BP4690 ............................................................................................................ 57

3.

ABRvS 2 maart 2011, LJN BP6388................................................................................................................ 57

4.

ABRvS 3 maart 2011, LJN BP7118................................................................................................................ 58

5.

ABRvS 16 maart 2011, LJN BP7776.............................................................................................................. 58

6.

ABRvS 17 maart 2011, LJN BP8731.............................................................................................................. 59

7.

Rb. ‘s-Hertogenbosch 22 april 2011, LJN BQ2331 ...................................................................................... 59

8.

Rb. Rotterdam 22 april 2011, LJN BQ3611 .................................................................................................. 60

9.

ABRvS 1 juni 2011, LJN BQ6838 .................................................................................................................. 61

10.

ABRvS 17 juni 2011, LJN BQ8820 ................................................................................................................ 62

11.

Rb. Roermond 8 juli 2011, LJN BR2711 ....................................................................................................... 62

12.

ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1411 .................................................................................................................. 63

13.

ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1412 .................................................................................................................. 63

14.

Rb. Maastricht 13 juli 2011, LJN BR1582 ..................................................................................................... 64

15.

ABRvS 22 juli 2011, LJN BR3223 .................................................................................................................. 65

16.

ABRvS 27 juli 2011, LJN BR3400 .................................................................................................................. 65

17.

Rb. ‘s-Hertogenbosch 17 augustus 2011, LJN BR5428 .............................................................................. 66

18.

ABRvS 31 augustus 2011, LJN BR6316........................................................................................................ 66

19.

ABRvS 14 september 2011, LJN BS8857 ...................................................................................................... 66

20.

Rb. Maastricht 23 september 2011, LJN BU3815 ........................................................................................ 67

21.

Rb. ‘s-Hertogenbosch 6 oktober 2011, LJN BV7368 ................................................................................... 67

22.

Rb. ‘s-Hertogenbosch 6 oktober 2011, LJN BV7371 ................................................................................... 68

23.

ABRvS 12 oktober 2011, LJN BT7368 .......................................................................................................... 68

24.

Rb. Utrecht 8 november 2011, LJN BU3683 ................................................................................................ 68

25.

Rb. ‘s-Hertogenbosch 9 november 2011, LJN BU6886 .............................................................................. 69

26.

ABRvS 30 november 2011, LJN BU6341 ..................................................................................................... 69

27.


28.


29.


30.

ABRvS 7 december 2011, LJN BU7002 ........................................................................................................ 71

31.

ABRvS 9 december 2011, LJN BU7894 ........................................................................................................ 71

32.

Rb. ‘s-Gravenhage 21 december 2011, LJN BV3734................................................................................... 72

33.

Rb. Haarlem 21 december 2011, LJN BV7763 en Rb. Haarlem 21 december 2011, LJN BV7760 ......... 73

34.

ABRvS 4 januari 2012 LJN BV0106 .............................................................................................................. 73

35.

ABRvS 18 januari 2012, LJN BV1190 ........................................................................................................... 73

36.


37.


38.

ABRvS 8 februari 2012, LJN BV3215 ........................................................................................................... 75

39.

ABRvS 8 februari 2012, LJN BV3244 ........................................................................................................... 76

40.

ABRvS 15 februari 2012, LJN BV5107 ......................................................................................................... 76

41.


42.


43.

ABRvS 7 maart 2012, LJN BV8057 ............................................................................................................... 78

44.

ABRvS 7 maart 2012, LJN BV8071 ............................................................................................................... 78

45.

ABRvS 28 maart 2012, LJN BW0181 ............................................................................................................ 78

46.

ABRvS 2 mei 2012, LJN BW4539 .................................................................................................................. 79

47.

ABRvS 23 mei 2012, LJN BW6383 ................................................................................................................ 79

48.

ABRvS 13 juni 2012, LJN BW8192................................................................................................................ 79

49.

ABRvS 13 juni 2012, LJN BW8207................................................................................................................ 80

50.

ABRvS 27 juni 2012, LJN BW9568................................................................................................................ 80

51.

ABRvS 27 juni 2012, LJN BW9570................................................................................................................ 81

52.

ABRvS 11 juli 2012, LJN BX1051 .................................................................................................................. 81

53.

ABRvS 18 juli 2012, LJN BX1859 .................................................................................................................. 82

54.

ABRvS 25 juli 2012, LJN BX2605 .................................................................................................................. 82

55.

ABRvS 1 augustus 2012, LJN BX3254.......................................................................................................... 83

56.

Rb. Rotterdam 30 augustus 2012, LJN BX6901 .......................................................................................... 83

57.

Rb. Arnhem 4 september 2012, LJN BX8790 .............................................................................................. 83

58.

Rb. Utrecht 14 september 2012, LJN BX7274 .............................................................................................. 84

59.

ABRvS 18 september 2012, LJN BX8238 ..................................................................................................... 84

60.

ABRvS 26 september 2012, LJN BX8315 ..................................................................................................... 85

61.

ABRvS 5 oktober 2012, LJN BX9700 ............................................................................................................ 85

62.

ABRvS 10 oktober 2012, LJN BX9720 .......................................................................................................... 86

63.

ABRvS 17 oktober 2012, LJN BY0404 .......................................................................................................... 86

64.


65.


66.


67.


68.


69.

ABRvS 7 november 2012, LJN BY2506 ........................................................................................................ 90

70.

ABRvS 14 november 2012, LJN BY3023 ...................................................................................................... 90

71.


72.


73.


74.


75.

ABRvS 5 december 2012, LJN BY5112 ........................................................................................................ 92

76.

ABRvS 5 december 2012, LJN BY5151 ........................................................................................................ 93

77.

ABRvS 12 december 2012, LJN BY5898 ...................................................................................................... 93

78.


79.


80.


81.

ABRvS 9 januari 2013, LJN BY8001 ............................................................................................................. 94

82.

ABRvS 16 januari 2013, LJN BY8562 ........................................................................................................... 95

83.


84.


85.


86.

ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0704 ........................................................................................................... 96

87.


88.

Rb. ’s-Gravenhage 6 februari 2013, LJN BZ1795 ........................................................................................ 97

89.


90.

Rb. Utrecht 6 februari 2013, LJN BZ8212 .................................................................................................... 98

91.

ABRvS 13 februari 2013, LJN BZ1254.......................................................................................................... 99

92.


93.


94.

ABRvS 20 februari 2013, LJN BZ1679........................................................................................................ 100

95.


96.


97.


98.

ABRvS 13 maart 2013, LJN BZ3977 ........................................................................................................... 102

99.


100.


101.


102.


103.


104.


105.

ABRvS 3 april 2013, Uitspraak 201209146/1/R3 ....................................................................................... 105

106.

ABRvS 4 april 2013, LJN BZ7625 ............................................................................................................... 106

107.

ABRvS 19 april 2013, LJN BZ8396 ............................................................................................................. 106

108.

Rb. Overijssel 23 april 2013, LJN BZ8283 .................................................................................................. 106

109.

ABRvS 24 april 2013, LJN BZ8443 ............................................................................................................. 106

110.

ABRvS 1 mei 2013, LJN BZ9104 ................................................................................................................. 107

111.

ABRvS 15 mei 2013, LJN CA0132 .............................................................................................................. 107

112.

ABRvS 5 juni 2013, LJN CA2078 ................................................................................................................ 107

113.

ABRvS 12 juni 2013, LJN CA2901 .............................................................................................................. 109

114.

ABRvS 19 juni 2013, LJN CA3634 .............................................................................................................. 109

115.

ABRvS 19 juni 2013, LJN CA3638 .............................................................................................................. 110

116.

ABRvS 19 juni 2013, LJN CA3666 .............................................................................................................. 110

117.

ABRvS 19 juni 2013, LJN CA3693 .............................................................................................................. 111

Lijst van gebruikte afkortingen AA

Ars Aequi

AB

AB Rechtspraak Bestuursrecht

ABRvS

Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State

Afdeling

Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State

art.

artikel

Awb

Algemene wet bestuursrecht

BR

Bouwrecht

Bor

Besluit omgevingsrecht

Bro

Besluit ruimtelijke ordening

BW

Burgerlijk Wetboek

CBb

College van Beroep voor het bedrijfsleven

CRvB

Centrale Raad van Beroep

EG-verdrag Verdrag betreffende de oprichting van de Europese Gemeenschap EHS

Ecologische Hoofdstructuur

e.v.

en volgende

EVRM

Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens

HR

Hoge Raad

HvJ

Hof van Justitie EG/EU

JBplus

Jurisprudentie Bestuursrecht plus

m.nt.

met noot van

MvV

Maandblad voor Vermogensrecht

MvT

Memorie van toelichting

MvA

Memorie van antwoord

Nbw

Natuurbeschermingswet 1998

NJB

Nederlands Juristenblad

NTB

Nederlands Tijdschrift voor Bestuursrecht

p.

pagina

PB

Tijdschrift voor Praktisch Bestuursrecht

Rb.

rechtbank

rov.

rechtsoverweging

Stb.

Staatsblad

StAB

Stichting Advisering Bestuursrechtspraak voor Milieu en Ruimtelijke Ordening

Trema

Tijdschrift voor de Rechterlijke Macht

VAR

Vereniging voor Bestuursrecht

VNG

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

VWEU

Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie

Wab

Wet aanpassing bestuursprocesrecht

Wabo

Wet algemene bepalingen omgevingsrecht

Wet RO

Wet op de rechterlijke organisatie

Wgh

Wet geluidhinder

WODC

Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum

Wro

Wet ruimtelijke ordening

1

1. 1.1 1.1.1

Inleiding Een onderzoek naar de toepassing van de relativiteitsleer in de bestuursrechtspraak Aanleiding

Sinds 1 januari 2013 bevat de Algemene wet bestuursrecht (Awb) een relativiteitsvereiste. Dit vereiste, vervat in artikel 8:69a Awb, komt vrijwel woordelijk overeen5 met de inhoud van artikel 1.9 van de Crisis- en herstelwet (Chw) die op 31 maart 2010 in werking is getreden6. Dat is van rechtshistorische betekenis want tot aan ‘de inwerkingtreding van de Chw kende het Nederlandse bestuursrecht geen relativiteitseis’7 al moet daarbij wel worden opgemerkt dat ook vóór 31 maart 2010 bestuursrechtelijke besluiten zijn genomen waarin een – niet gecodificeerd – relativiteitsvereiste is toegepast8. Het is dus tot op heden nog maar ruim drie jaar geleden dat de bestuursrechtelijke relativiteitsleer werd gecodificeerd in het bestuursprocesrecht van een bijzondere wet en minder dan een jaar geleden dat de bestuursrechtelijke relativiteitsleer een plaats kreeg toebedeeld in het bestuursprocesrecht van de Awb. Dat maakt de relativiteitsleer een betrekkelijk jong onderdeel van het Nederlands bestuursrecht, maar niettemin een onderdeel dat inmiddels al lang genoeg bestaat om iets te kunnen zeggen over hoe het in de bestuursrechtspraak wordt toegepast, sinds dat in een uitspraak9 van de ABRvS van 19 januari 2011 voor het eerst gebeurde. In een verslag uit 2012 dat het resultaat is van het ‘Evaluatieonderzoek procesrechtelijke bepalingen Crisisen herstelwet’, wordt het volgende vermoeden geuit:

‘Wij vermoeden overigens dat de problematiek van het bepalen van het beschermingsbereik van normen in de context van de Chw veel beperkter is dan als in het algemeen bestuursrecht een relativiteitsvereiste zou gelden (vgl. het voorgestelde art. 8:69a Awb). Veel van de in het kader van de Chw relevante wetgeving kan immers geacht worden mede te strekken tot bescherming van een ‘woon- of leefomgeving’, het belang waar ook veel derden voor opkomen.’10

Het is veelzeggend dat het bepalen van het beschermingsbereik van normen als ‘problematiek’ wordt aangemerkt, want problematiek vraagt per definitie om een oplossing. Dat maakt het interessant om te bezien hoe in de bestuursrechtspraak met deze problematiek wordt omgegaan en, meer in het algemeen, hoe de bestuursrechter de relativiteitsleer in het bestuursrecht, vervat in artikel 1.9 Chw en artikel 8:69a Awb, daadwerkelijk toepast. 1.1.2

Doelstelling

Tot op heden zijn er diverse artikelen verschenen waarin (een deel van) de jurisprudentie wordt beschouwd waarin artikel 1.9 Chw is toegepast11 en zijn afzonderlijke uitspraken van annotaties voorzien. Ook is de toepassing van de procesrechtelijke bepalingen in de Crisis- en herstelwet op twee momenten geëvalu-

5

Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, p. 20: ‘De formulering van (…) artikel 8:69a is zakelijk gelijk aan die van artikel 1.9 van de Crisisen herstelwet’. De Poorter en Van Ettekhoven plaatsen zelfs een isgelijkteken tussen artikel 1.9 Chw en artikel 8:69a Awb (De Poorter & Van Ettekhoven 2013). 6 Stb. 2010, 137. 7 Marseille e.a. 2011, p. 10. 8 Zie subparagraaf 2.3.2. 9 ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 10 Marseille e.a. 2012, p. 84. 11 Schueler 2011; Van der Veen 2012; Wit 2012; Den Hollander 2012 en De Poorter & Van Ettekhoven 2013.

2

eerd.12 Naar de wijze waarop de bestuursrechter in het algemeen de relativiteitsleer toepast, is tot op heden echter weinig onderzoek gedaan. In dit verband is het onderzoek van Modderman uit 2012 vermeldenswaard. Modderman heeft onderzocht wanneer – dat wil zeggen: op welk moment in de procedure – de bestuursrechter het relativiteitsvereiste toepast.13 Dit onderzoek richt zich op een daaraan verwante vraag, namelijk op welke wijze de bestuursrechter een relativiteitsvereiste toepast.14 1.1.3

Probleemstelling

Het voorgaande leidt tot de probleemstelling waarop dit onderzoek een antwoord wil geven, namelijk: Op welke wijze wordt de bestuursrechtelijke relativiteitsleer, vervat in artikel 1.9 Chw en artikel 8:69a Awb, door de bestuursrechter toegepast? 1.1.4

Deelvragen

Ter beantwoording van de probleemstelling zijn de navolgende deelvragen (en subdeelvragen) geformuleerd: 1)

Wat houdt de bestuursrechtelijke relativiteitsleer in? a)

Wat is relativiteit in juridische zin en hoe is het in het Nederlands recht gekomen?

b)

Welke ontwikkelingen hebben geleid tot een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht?

c)

Hoe heeft de relativiteitsleer in het bestuursrecht gestalte gekregen?

2)

Welke variaties kunnen worden onderscheiden in de toepassing van de bestuursrechtelijke relativiteitsleer?

3)

Hoe bepaalt de bestuursrechter het belang van eiser of appellant en het beschermingsbereik van een door deze ingeroepen norm?

1.1.5

Operationalisering van de probleemstelling en de deelvragen

Begrippen in de probleemstelling en de deelvragen die voor meer dan één uitleg vatbaar zijn, dienen te worden geoperationaliseerd15. Dat houdt in dat zij zodanig worden toegelicht dat over hun betekenis in het kader van dit onderzoek geen misverstand kan ontstaan. 1.1.5.1

Operationalisering van de probleemstelling

Onder het begrip ‘bestuursrechter’ dient in dit onderzoek te worden verstaan: zowel de bestuursrechter als bedoeld in artikel 1:4 lid 1 Awb (‘een onafhankelijk, bij de wet ingesteld orgaan dat met bestuursrechtspraak is belast’) als de hogerberoepsrechter als bedoeld in artikel 1:4 lid 2 Awb (‘een bestuursrechter die in hoger beroep oordeelt’). Het begrip ‘relativiteitsleer’ dient te worden onderscheiden van het begrip ‘relativiteitsvereiste’. SchreuderVlasblom wijst nadrukkelijk op het belang van dit onderscheid:

‘Nu is het ontwikkelen van een leer wat anders dan het stellen van een concreet vereiste. Voor zover van beide sprake is, ligt het voor de hand dat de leer de theoretische grondslag biedt en het vereiste daaruit voortvloeit. Ik meen dat erop het stuk van de relativiteit in het bestuursrecht inderdaad sprake is van zowel een leer als van een aantal concrete vereisten.’16

12

Marseille e.a 2011 en Marseille e.a. 2012. Modderman 2012. 14 Dat kan zowel artikel 1.9 Chw als artikel 8:69a Awb zijn. 15 W. Oosterbaan, Een leesbare scriptie. Gids voor het schrijven van scripties, essays en papers, Amsterdam: Prometheus 2012, p. 31. 16 Schreuder-Vlasblom 2007. 13

3

De bestuursrechtelijke relativiteitsleer is naar Nederlands recht uitgewerkt in zowel in het relativiteitsvereiste van artikel 1.9 Chw als in het relativiteitsvereiste van artikel 8:69a Awb en omvat derhalve beide artikelen. Het begrip ‘bestuursrechtelijke relativiteitsleer’ houdt in dit onderzoek dus niet mede in de relativiteitsleer zoals die in het Duits bestuursrecht aanwezig is. Om die reden zal de relativiteitsleer in het Duits bestuursrecht in dit onderzoek buiten beschouwing worden gelaten.17 1.1.5.2

Operationalisering van de deelvragen

Waar in subdeelvraag 1b de term ‘bestuursrecht’ wordt genoemd, wordt telkens het Nederlands bestuursrecht bedoeld. In de tweede deelvraag dient onder het begrip ‘variaties’ te worden verstaan: verschillen in de wijze waarop de bestuursrechter invulling geeft aan de bestanddelen van het relativiteitsvereiste vervat in artikel 1.9 Chw en artikel 8:69a Awb. 1.1.6

Operationalisering van overige begrippen

Tot slot is er nog één begrip dat operationalisering behoeft, namelijk ‘tot op heden’ dat op meerdere plaatsen is terug te vinden. Daaronder dient in dit onderzoek te worden verstaan: de datum waarop het jurisprudentieonderzoek is afgesloten, namelijk 28 juni 2013. 1.1.7

Onderzoeksopzet en onderzoeksmethoden

Om de eerste deelvraag te kunnen beantwoorden, is een literatuuronderzoek verricht. Daarbij is gebruikgemaakt van boeken, tijdschriftartikelen, teksten van oraties en parlementaire documenten, waarvan een volledig overzicht is opgenomen in het overzicht van geraadpleegde bronnen dat te vinden is op bladzijde 37 e.v. Ter beantwoording van de tweede en derde deelvraag is een jurisprudentieonderzoek verricht, waarover meer in paragraaf 3.2. In een bijlage bij dit onderzoeksverslag is een volledig overzicht opgenomen van de in totaal 117 onderzochte uitspraken. 1.2

Leeswijzer

Hoofdstuk 2 dient ter beantwoording van de eerste deelvraag en daaraan ten grondslag liggende drie subdeelvragen. Hoofdstuk 3 geeft antwoord op de tweede en de derde deelvraag. De onderzoeksvraag zal, tot slot, in hoofdstuk 4 worden beantwoord.

17

Wie meer wil weten over de relativiteitsleer in het Duits bestuursrecht zij verwezen naar De Poorter 2003; Dingemans & Widdershoven 2005; Schlössels 2007; Jurgens 2010; Willemsen 2010 en Marseille 2011.

4

2.

De weg naar de bestuursrechtelijke relativiteitsleer

2.1

Inleiding

Dit hoofdstuk dient ter beantwoording van de eerste deelvraag en de daarbij behorende subdeelvragen. Daartoe zal in paragraaf 2.2 worden ingegaan op de oorsprong van relativiteit in het Nederlands recht en de juridische betekenis van het begrip ‘relativiteit’. In paragraaf 2.3 volgt een beschrijving van de ontwikkelingen die aanleiding hebben gegeven tot de introductie van een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht. Subparagraaf 2.4.3 behandelt het relativiteitsvereiste dat in artikel 1.9 Chw is vervat, waarop subparagraaf 2.4.6 dat het relativiteitsvereiste van artikel 8:69a Awb behandelt, het vervolg vormt. Dit hoofdstuk eindigt met paragraaf 2.5 waarin de eerste deelvraag wordt beantwoord. 2.2

Wat is relativiteit in juridische zin en hoe is het in het Nederlands recht gekomen?

2.2.1

Relativiteit volgens de Van Dale

De betekenis die de Van Dale aan het begrip ‘relativiteit’ in juridische zin geeft is: ‘het gebonden zijn aan zekere relaties’18, met als synoniem: ‘verband’. Die omschrijving is echter weinigzeggend en veelomvattend, omdat daaruit niet blijkt om welke relaties of welk verband het gaat. Een blik in de historie van de relativiteitsleer in het Nederlands recht kan wellicht meer duidelijkheid verschaffen over wat onder relativiteit in juridische zin dient te worden verstaan. 2.2.2

Relativiteit in het privaatrecht

De oorsprong van de relativiteitsleer in het Nederlands recht is gelegen in het privaatrecht. Relativiteit in het privaatrecht zal hier alleen worden behandeld voor zover dit mede van belang is voor de beantwoording van de probleemstelling of de deelvragen. Wie meer wil lezen over het privaatrechtelijk relativiteitsvereiste dan hier wordt behandeld, zij verwezen naar de in de navolgende voetnoot vermelde bronnen.19 2.2.2.1

Van Gelein Vitringa

In het jaar 1919 heeft Van Gelein Vitringa, destijds rechter in de rechtbank te ’s-Gravenhage, in een publicatie in Rechtsgeleerd Magazijn Themis de navolgende gedachte verwoord:

‘Stellig moet dit voorbehoud worden gemaakt, dat het belang, waaraan de schade is toegebracht, tevens is het belang, tot bescherming waarvan het overtreden rechtsvoorschrift strekt.’20

Hoewel deze gedachte niet los kan worden gezien van artikel 1401 BW (oud)21 en een daarop gebaseerde vordering tot schadevergoeding, kan uit deze gedachte – volgens Lankhorst de ‘directe bron van de civielrechtelijke relativiteitsleer’22 – niettemin worden afgeleid dat relativiteit inhoudt dat (1) er sprake is een

18

Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal, 14e editie (digitaal). Lankhorst 1992; Scheltema & Scheltema 2008; Den Hollander 2012; Van Maanen 2013; HR 7 mei 2004, LJN AO6012, NJ 2006, 281 (Duwbak Linda); HR 13 april 2007, LJN AZ8751, AB 2008, 16 (Iranese vluchteling). 20 J. van Gelein Vitringa, ‘Openbaarheid van den weg en burgerlijk recht’, Rechtsgeleerd Magazijn Themis 1919, p. 23-50, als geciteerd in Van Maanen 2013, p. 155. 21 De tekst van artikel 1401 BW (oud) luidt: ‘Elke onregtmatige daad, waardoor aan een ander schade wordt toegebragt, stelt dengenen door wiens schuld die schade veroorzaakt is in de verpligting om dezelve te vergoeden.’ (Burgerlijk Wetboek 1837). Dit artikel is de voorloper van het huidige artikel 6:162 BW. 22 Lankhorst 1992, p. 10. Overigens merkt Lankhorst daarbij wel op dat de wortels van de Duitse relativiteitsleer – waar volgens hem de gedachte van Van Gelein Vitringa op terug te voeren valt – teruggaan in de tijd tot een bepaling in het Pruisisch recht uit 1794. 19

5

beweerdelijk geschonden rechtsnorm23, (2) een rechtens te beschermen belang en (3) een verband tussen het rechtens te beschermen belang enerzijds en de strekking van de geschonden rechtsnorm anderzijds. 2.2.2.2

Arrest De Marchant et d'Ansembourg

Het relativiteitsvereiste is op 25 mei 1928 door de Hoge Raad24 voor het eerst in het Nederlands recht toegepast. In dit arrest, waarin het ging om een vordering tot schadevergoeding ter zake van waardevermindering van voor onteigening aangewezen percelen, had de eigenaar van deze percelen zich beroepen op schending van een bepaling uit de Onteigeningswet.25 De Hoge Raad overwoog hieromtrent:

‘dat toch de strekking van art. 12 der Onteigeningswet niet is om den eigenaar te beschermen tegen nadeelen, die mochten voortvloeien uit de aanwijzing van zijn goed ter onteigening (…)’26.

Lankhorst merkt hierover op: ‘Voor het eerst klinkt hier de formule: de overtreden norm strekt niet tot bescherming van het geschonden belang’27. 2.2.2.3

Arrest Holdisco

In een arrest van 11 maart 1937 breidde de Hoge Raad ‘de werkingssfeer van het leerstuk [van de relativiteit] ook uit tot ongeschreven normen’28. Zoals E.M. Meijers in een noot bij dit arrest heeft opgemerkt:

‘Het merkwaardige van deze beslissing is niet in de eerste plaats hierin te zoeken dat de Hooge Raad aan het vereischte der strekking van de overtreden norm, bescherming van het gelaedeerde belang, trouw gebleven is (…) Het bijzondere is veeleer hierin gelegen, dat de Hooge Raad dit vereischte ook wenscht gesteld te zien aan vorderingen gegrond op overtreding van ongeschreven verkeersnormen. Ook bij deze regels moet volgens den Hoogen Raad nagegaan worden ter bescherming van welke personen zij strekken en alleen deze aldus beschermde personen kunnen, op grond van overtreding der norm, een vordering tot schadevergoeding instellen. (…) Een beperking der aansprakelijkheid, door na te gaan, wier belangen de norm beoogt te beschermen, past alleen bij sommige, publiekrechtelijke wettelijke voorschriften.’ 29

Lankhorst deelt de verbazing van Meijers niet. Integendeel, deze beslissing acht Lankhorst ‘de enige principieel juiste’30 omdat het ‘naast elkaar bestaan van relatieve geschreven en absolute ongeschreven normen (…) een ongerijmdheid van formaat [zou] zijn.’31 Het ongerijmde daarvan zou zijn dat een ongeschreven norm door codificatie van een absolute32 in een relatieve norm zou veranderen. Opmerking verdient dat Meijers, blijkens de laatste zin van het citaat uit zijn noot, van mening was dat relativiteit alleen past ‘bij sommige, publiekrechtelijke wettelijke voorschriften’33 al liet hij overigens onvermeld aan welke voorschriften hij dacht. Blijkbaar zag Meijers voor relativiteit toen al een rol weggelegd in het publiekrecht, zelfs nog meer dan in het privaatrecht. 23

Hier aangeduid als ‘rechtsvoorschrift’. Verheij 2006, p. 100. Aldaar wordt verwezen naar HR 25 mei 1928, NJ 1928, 1688 (De Marchant et d'Ansembourg/Staat). 25 Artikel 12 Onteigeningswet (oud). 26 HR 25 mei 1928, NJ 1928, 1688 (De Marchant et d'Ansembourg/Staat). 27 Lankhorst 1992, p. 20. 28 Lankhorst 1992, p. 24, onder verwijzing naar HR 11 maart 1937, NJ 1937, 899, m.nt. E.M. Meijers. 29 Noot van E.M. Meijers bij HR 11 maart 1937, NJ 1937, 899, vierde alinea en slotzin. 30 Lankhorst 1992, p. 24. 31 Lankhorst 1992, p. 24. 32 Dat wil zeggen: voor iedereen geldende. 3333 Noot van E.M. Meijers bij HR 11 maart 1937, NJ 1937, 899, vierde alinea en slotzin. 24

6

2.2.2.4

Correctie Langemeijer

In een arrest34 van 17 januari 1958 heeft de Hoge Raad een nuancering aangebracht op de privaatrechtelijke relativiteitsleer. Aan het relativiteitsvereiste was niet voldaan35. In zijn conclusie bij dit arrest wees procureur-generaal Langemeijer op een probleem dat onverkorte toepassing van de relativiteitsleer in een dergelijk geval zou meebrengen:

'De vraag, die overblijft echter is: of de omstandigheid dat een bepaald gedrag in ieder geval schending vormt van een geschreven regel, de doorslag kan geven om ook strijd met een ongeschreven norm aan te nemen. Ik zou willen toegeven, dat men met de relativiteitsleer als uitgangspunt kan komen tot een kategorisch ontkennend antwoord.(...)' 36

De door Langemeijer in verband hiermee voorgestelde – en door de Hoge Raad aanvaarde – correctie op de privaatrechtelijke relativiteitsleer houdt in dat, wanneer er een norm wordt geschonden die niet strekt tot bescherming van het belang van de eiser, de normschending altijd een factor kan zijn die wordt meegewogen bij de beantwoording van de vraag of het handelen van de normschender in strijd is met een ongeschreven norm. 2.2.2.5

Artikel 6:163 BW

De gedachte van Van Gelein Vitringa komt tot uitdrukking in het privaatrechtelijke relativiteitsvereiste als bedoeld in artikel 6:163 BW: ‘Geen verplichting tot schadevergoeding bestaat, wanneer de geschonden norm niet strekt tot bescherming tegen de schade zoals de benadeelde die heeft geleden’. Met deze bepaling, die op 1 januari 1992 in werking trad37, is het relativiteitsvereiste in het privaatrecht gecodificeerd. 2.2.3

De relativiteitsleer volgens De Poorter

De Poorter merkte in 2004 over de relativiteitsleer het navolgende op:

‘In de kern komt deze erop neer dat een appellant jegens zijn wederpartij slechts aanspraak kan maken op inachtneming van díe rechtsnormen die mede zijn belang beogen te beschermen. De relativiteitsleer gaat zogezegd uit van de veronderstelling dat een norm van objectief (publiek)recht slechts bepaalde belangen beoogt te beschermen en daardoor niet kan dienen ter bescherming van andere dan deze belangen. De schending van zulk een rechtsnorm kan slechts als onrechtmatige gedraging worden opgevat jegens hen die over een door deze norm beschermd belang beschikken. Voor wat betreft het bestuursrecht betekent zulks dat een burger slechts een aanspraak heeft jegens het bestuur op inachtneming van die rechtsregels die mede tot doel hebben zijn belangen te beschermen.’38

De Poorter trekt hier dus een parallel tussen het relativiteitsvereiste uit het privaatrecht en een relativiteitsvereiste zoals dat in het bestuursrecht zou kunnen luiden. Dat is volgens Schreuder-Vlasblom echter riskant omdat het bestuursrechtelijk geding, anders dan het privaatrechtelijk geding, ‘niet direct gericht [is] op de vaststelling van rechten en aanspraken die partijen ten opzichte van elkaar hebben, maar op de beoordeling van de rechtmatigheid van een besluit.’39

34

HR 17 januari 1958, NJ 1961, 568 (Beukers c.s. / Dorenbos, ook wel bekend als het Tandarts-arrest). De geschonden norm strekt tot bescherming van het publiek, niet tot bescherming van de belangen van bevoegde tandartsen. 36 HR 17 januari 1958, NJ 1961, 568, conclusie P-G, 5de en 6de alinea. 37 Stb. 1991, 600. 38 De Poorter 2004a, p. 63. 39 Schreuder-Vlasblom 2007. 35

7

2.2.4 2.2.4.1

Deelconclusie Inleiding

Uit het voorgaande blijkt wanneer het idee van een relativiteitsvereiste voor het eerst in de Nederlandse rechtskundige literatuur ter sprake is gebracht40 wanneer een relativiteitsvereiste in het Nederlands recht is geïntroduceerd41 dat het relativiteitsvereiste niet alleen van toepassing is op geschreven normen maar tevens op ongeschreven normen42 en dat de toepassing van de relativiteitsleer tot nuancering kan nopen43. Subparagraaf 2.2.2 laat zien dat in het Nederlands recht de relativiteitsleer buiten het Nederlands bestuursrecht tot ontwikkeling gekomen. In subparagraaf 2.3.2 zal echter blijken dat er ook in het Nederlands bestuursrecht al voor 2010 sporen zijn waar te nemen die in de richting wijzen van een relativiteitsvereiste of Schutznorm, al was van een bestuursrechtelijke relativiteitsleer binnen het Nederlands recht toen nog geen sprake. 2.2.4.2

Relativiteit in juridische zin

Het relativiteitsvereiste doet zijn naam alle eer aan doordat het begrip alleen kan worden beschouwd in relatie tot het rechtsgebied waarbinnen het bestaat, wat het begrip per definitie relatief maakt. Zo is er een privaatrechtelijk relativiteitsvereiste en – sinds 31 maart 2010 – een bestuursrechtelijk relativiteitsvereiste. Er bestaat echter niet zoiets als één enkel rechtsgebiedoverstijgend relativiteitsvereiste. In het algemeen kan worden opgemerkt dat relativiteit deel uitmaakt van het samenstel van (a) een rechtens te beschermen belang enerzijds en (b) het beschermingsbereik van een beweerdelijk geschonden rechtsnorm anderzijds. Relativiteit is het verband tussen die twee elementen. Waar dat verband ontbreekt, staan belang en beschermingsbereik los van elkaar. 2.2.4.3

Definitie van relativiteitsvereiste

Waar de aanwezigheid van een verband tussen een rechtens te beschermen belang en het beschermingsbereik van een beweerdelijk geschonden rechtsnorm wordt vereist voor het intreden van enig rechtsgevolg, is sprake van een relativiteitsvereiste. Wanneer dat verband – relativiteit – ontbreekt, wordt aan dat vereiste niet voldaan en blijft het intreden van het rechtsgevolg uit.44 2.2.4.4

Slot

Nu in deze paragraaf is beschreven hoe relativiteit deel is gaan uit maken van het Nederlands recht en wat een relativiteitsvereiste inhoudt, zal in de volgende paragraaf worden bezien welke ontwikkelingen aanleiding hebben gegeven tot de invoering van een relativiteitsvereiste in het Nederlands bestuursrecht. Dat is nodig om te kunnen begrijpen hoe het relativiteitsvereiste als bedoeld in artikel 1.9 Chw en artikel 8:69a Awb zijn uiteindelijke vorm heeft gekregen.

40

Zie 2.2.2.1. Zie 2.2.2.2. 42 Zie 2.2.2.3. 43 Zie 2.2.2.4. 44 Zo bestaat geen verplichting tot schadevergoeding wanneer niet is voldaan aan het privaatrechtelijk relativiteitsvereiste van artikel 6:163 BW en blijft vernietiging van een bestreden besluit uit wanneer niet is voldaan aan het bestuursrechtelijk relativiteitsvereiste van artikel 1.9 Chw of dat van artikel 8:69a Awb, zoals hierna nog aan de orde zal komen. 41

8

2.3

Welke ontwikkelingen hebben geleid tot een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht?

2.3.1

Inleiding

2.3.1.1

Tussen recours objectif en recours subjectif

Vóór 1994 was de heersende leer in de bestuursrechtspraak ‘dat de bestuursrechtspraak niet slechts strekte tot bescherming van belangen van burgers tegen onrechtmatig overheidshandelen (de rechtsbeschermingsfunctie van de bestuursrechtspraak), maar tot behartiging van het algemeen belang door handhaving van het objectieve recht.’45 Deze opvatting over het doel van de bestuursrechtspraak wordt ook wel aangeduid als het recours objectif: ‘In het recours objectif wordt de taak van de rechter enkel gezocht in het uitoefenen van een toezichtsfunctie op de legaliteit van het overheidshandelen.’46 De bestuursrechter toetste een besluit ‘in alle opzichten’47 op rechtmatigheid. In 1992 was door de wetgever echter een verandering waargenomen in de functie van de bestuursrechtspraak: ‘Wij signaleren, dat (…) het primaat van de functie van het handhaven van het objectieve publiekrecht heeft plaatsgemaakt voor het primaat van de rechtsbeschermingsfunctie’48, ook wel recours subjectif genaamd. ‘Het gaat hierbij om een procesvorm die primair in het teken staat van het bieden van individuele rechtsbescherming. (…) Het voorwerp van geschil wordt hierbij niet gevormd door een bepaalde vorm van overheidshandelen, maar door de rechtspositie van de appellant.’49 Het recours objectif en het recours subjectif kunnen worden voorgesteld als twee uitersten op de schaal van de functie van de bestuursrechtspraak. ‘Het Nederlands bestuursprocesrecht neemt ten opzichte van deze ideaaltypische modellen een tussenpositie in’50, aldus De Poorter en De Graaf, omdat het bestuursprocesrecht zowel objectieve als subjectieve elementen bevat.51 Het is tegen de hier geschetste veranderende opvatting over de functie van het bestuursrecht dat de hierna te noemen ontwikkelingen die uiteindelijk aanleiding hebben gegeven tot de invoering van een gecodificeerd relativiteitsvereiste in het bestuursrecht, dienen te worden bezien. 2.3.1.2

Rechtsbelang en procesbelang

De hiervoor genoemde rechtspositie van eiser of appellant wordt bepaald door diens belang of belangen als bedoeld in artikel 1:2 Awb. Blijkens de parlementaire geschiedenis van de Awb was de wetgever van mening dat:

‘(…) de vraag of de belangen waarin de appellant beschermd wil worden deel uitmaken van de belangen die bij het besluit waartegen hij opkomt moeten worden afgewogen, geen rol behoort te spelen bij de beoordeling van de vraag of iemand belanghebbende is. Voldoende voor de ontvankelijkheid is dat iemand feitelijk, voldoende onderscheiden van anderen, in een eigen persoonlijk belang wordt getroffen.’52

45

Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, p. 9. De Poorter & De Graaf 2011, p. 15. 47 Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, p. 10. 48 Kamerstukken II, 1991/92, 22 495, nr. 3, p. 34, onder 2.2.3 ‘Ontwikkelingen in het bestuursprocesrecht’. 49 De Poorter & De Graaf 2011, p. 16. 50 De Poorter & De Graaf 2011, p. 16. 51 Als voorbeeld van een verschijnsel dat passend is bij het recours objectif noemen De Poorter en De Graaf het besluitbegrip. De afbakening van het geschil op de voet van artikel 8:69 lid 1 Awb noemen zij als passend bij het recours subjectif De Poorter & De Graaf 2011, p. 16). 52 Kamerstukken II, 1990/91, 21 221, nr. 8, p. 21. 46

9

Het moet daarbij gaan om een ‘eigen, objectief bepaalbaar, actueel, rechtstreeks en persoonlijk belang’. 53 Daarnaast dient eiser of appellant ‘bij hetgeen hij met de procedure wil bereiken nog wel enig belang’54 te hebben: procesbelang.

‘Bij besluiten kunnen echter (tevens) derde-belanghebbenden betrokken zijn. Dat is meestal aan de orde op het terrein van het milieurecht en het ruimtelijke-ordeningsrecht, of de openbare orde. Verscheidene personen zijn dan beroepsgerechtigd. De belanghebbenden kunnen vergelijkbare dan wel tegengestelde belangen hebben. In geval van een conflict over dat soort besluiten valt te spreken van een meerpartijenconflict.’ 55

Rechtsbelang en procesbelang zijn vereisten om ‘als beroepsgerechtigde belanghebbende te kunnen worden aangemerkt’56. Wanneer eiser of appellant (derde)belanghebbende is, kan hij op grond van artikel 8:1 Awb tegen een besluit beroep instellen bij de bestuursrechter. 57 Bij de beantwoording van de vraag of eiser of appellant belanghebbende is – de ontvankelijkheidsvraag – speelt een relativiteitsvereiste geen enkele rol. Het is van belang dat hier op te merken, daar in het navolgende zal blijken dat een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht aanvankelijk een plaats werd toebedacht bij de ontvankelijkheidsvraag, door een relativiteitsvereiste aan het belanghebbendebegrip te willen koppelen.58 2.3.2

Schutznorm-achtige overwegingen in het Nederlands bestuursrecht voor 2010

‘Tot aan de inwerkingtreding van de Chw kende het Nederlandse bestuursrecht geen relativiteitseis’59dat in bestuursrechtelijke regelgeving was neergelegd. Aangezien de Crisis- en herstelwet (Chw) op 31 maart 2010 in werking trad,60 is dat dus het moment tot waaraan van een relativiteitsleer in het Nederland bestuursrecht geen sprake was. Een kanttekening is echter geboden. Schlössels heeft er namelijk in 1998 al op gewezen dat de Kroon61 ‘er in diverse Koninklijke Besluiten blijk van [heeft] gegeven een soort ‘Schutznorm’theorie toe te passen om bepaalde bezwaren van (derde-)belanghebbenden buiten specifieke afwegingskaders te houden.’62 Als voorbeeld daarvan citeert Schlössels onder meer KB 5 september 1972, AB 1973, 89 waarin de Kroon overwoog:

‘… dat de door appellant aangevoerde omstandigheid, dat het betrokken bedrijf in een landbouwgebied gelegen is, alwaar tevens verpozing wordt verzocht, buiten beschouwing moet blijven, in verband met de thans uitsluitend aan de orde zijnde vraag of, gelet op de belangen, welke de Verordening waterverontreiniging Utrecht beoogt te beschermen, een ontheffing van het in die verordening vervatte verbod tot lozing, als hier in het geding, kan worden verleend (curs. R.J.N.S.)’63.

Dat is opmerkelijk omdat de heersende leer in de bestuursrechtspraak van voor 1994 was ‘dat de bestuursrechtspraak niet slechts strekte tot bescherming van belangen van burgers tegen onrechtmatig overheidshandelen (de rechtsbeschermingsfunctie van de bestuursrechtspraak), maar tot behartiging van het algemeen belang door handhaving van het objectieve recht’64. Naar de toenmalige stand van het recht zou dus 53

Van Wijk/Konijnenbelt & Van Male 2008, p. 69 e.v. De Poorter 2003, p. 131. 55 Pront-van Bommel 2002, p. 120. 56 De Poorter & De Waard 2003, p. 105. 57 Als er tenminste geen bepaling van toepassing is die zich daartegen verzet, zoals artikel 7:1 lid 1 Awb of artikel 8:6 Awb. 58 Zie subparagrafen 2.3.3 en 2.3.4. 59 Marseille e.a. 2011, p. 10. 60 Stb. 2010, 137: ‘De Crisis- en herstelwet treedt in werking met ingang van 31 maart 2010.’ 61 Dat wil zeggen: de Koning en ministers (zie http://www.overheid.nl/zowerktdeoverheid/wievormendeoverheid/hogecolleges). 62 Schlössels 1998, p. 259. De term ‘Schutznormtheorie’ is een synoniem van de term ‘strikte relativiteitsleer’ (De Poorter e.a. 2004 p. 29). 63 Schlössels 1998, p. 260. 64 Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, p. 9. 54

10

mogen worden verwacht dat het beschermingsbereik van de norm zonder betekenis is voor de toetsing van het bestreden besluit, wat hier niet het geval bleek. Vermeldenswaard is voorts een uitspraak65 van de Raad van State uit 1997 waarin melding wordt gemaakt van een besluit van de Minister van Verkeer en Waterstaat van 19 december 1994 waarbij de Minister appellante niet als belanghebbende ex artikel 1:2 lid 1 Awb had aangemerkt omdat, ‘de belangen, waarin appellante wenst te worden beschermd, geen belangen [zijn] die deze wet[66] beoogt te beschermen.’67 Zoals Schlössels in zijn noot bij deze uitspraak opmerkte: ‘De Minister hanteerde in het kader van de ontvankelijkheidsvraag derhalve de Schutznormleer[68]. Naar Nederlands recht is deze benadering echter onjuist. Onder de oude Arobjurisprudentie werd de Schutznorm-leer reeds verworpen. (…) Dit standpunt is recentelijk door de Afdeling bevestigd (…).’69 Schlössels acht dit begrijpelijk omdat de Schutznormleer ‘moeilijk inpasbaar is in de overwegend ‘objectieve’ rechtsbeschermingsstructuur van de Awb’70. Die overweging wijkt af van de tussenpositie die het Nederlands bestuursprocesrecht volgens De Poorter en De Graaf inneemt tussen de uitersten van recours objectif en recours subjectif.71 Gelet op de in 2.3.1.1 eveneens genoemde toenemende subjectivering van de bestuursrechtspraak, mag eerder worden verwacht dat genoemde tussenpositie zal opschuiven in de richting van het recours subjectif dan naar de tegenpool daarvan, het recours objectif. 2.3.3

Commissie-Boukema

In het verslag72 van de commissie-Boukema73 uit 2001, dat de ‘toepassing en effecten van de Algemene wet bestuursrecht’ over de periode 1997-2001 beschrijft, wordt de vraag gesteld of ‘niet een enigszins oneigenlijk gebruik van de beroepsprocedure wordt gemaakt’74 wanneer belanghebbenden ‘zich bij de rechter beroepen op alle toepasselijke voorschriften, met inbegrip van voorschriften die in het geheel niet strekken tot bescherming van het belang waarin men is geraakt. Er geldt, met andere woorden, geen relativiteits- of ‘Schutznorm’-vereiste’75. De commissie-Boukema heeft hierop aanbevolen ‘om nader onderzoek te doen naar de invulling van het belanghebbende-begrip in relatie tot een doelmatig gebruik van procedures.’ 76 Het is van belang op te merken dat de commissie-Boukema het relativiteitsvereiste koppelt aan zowel procedurele doelmatigheid als aan het belanghebbendebegrip omdat een andere benadering van het relativiteitsvereiste ook mogelijk is. Die benadering zal in de subparagrafen 2.3.5 en 2.4.3 nog aan de orde komen. 2.3.4

WODC-rapport ‘Herijking van het belanghebbendebegrip’

Het door de commissie-Boukema aanbevolen nader onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de toenmalige Minister van Justitie77. Het onderzoeksrapport ‘Herijking van het belanghebbendebegrip. Een relativiteitsvereiste

65

ABRvS 27 juni 1997, JB 1997/191, H01.96.0413 (TESO). Bedoeld is hier de Wet betreffende 's Rijks waterstaatswerken (oud), wet van 28 februari 1891, Stb. 69. 67 ABRvS 27 juni 1997, JB 1997/191, H01.96.0413 (TESO), eerste alinea onder het kopje ‘Overwegingen’. 68 De begrippen ‘Schutznormleer’ en ‘relativiteitsleer’ zijn onderling uitwisselbaar, voor zover de strikte relativiteitsleer is bedoeld (zie voor een omschrijving van het begrip ‘strikte relativiteitsleer’ subparagraaf 2.2.3). 69 ABRvS 27 juni 1997, JB 1997/191, H01.96.0413 (TESO), noot Schlössels, onder 1. 70 ABRvS 27 juni 1997, JB 1997/191, H01.96.0413 (TESO), noot Schlössels, onder 1. 71 Zie subparagraaf 2.3.1. 72 Commissie-Boukema 2001. 73 Ook genaamd: Commissie Evaluatie Awb II. 74 Commissie-Boukema 2001, p. 18. 75 Commissie-Boukema 2001, p. 18. 76 Commissie-Boukema 2001, p. 18. 77 Kamerstukken II, 2003/04, 29 279, nr. 16, p. 7. 66

11

in het Awb-procesrecht?’78 is daarvan het resultaat. Uit de titel blijkt dat de onderzoekers de vraag naar een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht hebben gekoppeld aan het belanghebbendebegrip. Dit rapport heeft antwoord willen geven op de onderzoeksvraag of ‘het uitsluiten van de mogelijkheid om gronden aan te voeren die niet strekken tot bescherming van de belangen van de appellant [kan] bijdragen aan een doelmatiger gebruik van rechtsbeschermingsprocedures’ 79. Onderzocht is ‘welk gebruik van een beroepsrecht door derden als oneigenlijk zou kunnen worden aangemerkt’80. Onder de vijf oplossingsrichtingen bevinden zich twee typen relativiteitsleer, namelijk een ruime en een strikte:

Ruime relativiteitsleer ‘Een dergelijke leer zou meebrengen dat de derde een besluit alleen in rechte kan aanvechten als het doel van de regeling waar het besluit op berust geacht moet worden mede de strekking te hebben belangen als die van de derde te beschermen.’81 Strikte relativiteitsleer ‘Deze variant zou meebrengen dat de derde een besluit alleen in rechte kan aanvechten als het concrete voorschrift waarvan de derde stelt dat het geschonden is mede de strekking heeft de belangen van de derde te beschermen.’82

De ruime relativiteitsleer ziet dus op de gehele regeling op basis waarvan het bestreden besluit is genomen, terwijl de strikte relativiteitsleer zich beperkt tot een enkel voorschrift dat van die regeling deel uitmaakt. In antwoord op de onderzoeksvraag concluderen de onderzoekers: ‘(…) dat er op het punt van lastenverlichting niet zoveel winst te verwachten valt van invoering van een strikte of ruime relativiteitsleer. Een lastenverzwaring [voor de rechtspraak] achten wij – zeker in de eerste jaren – zelfs niet uitgesloten.’83 Voorts merken de onderzoekers op dat duidelijk ‘is dat bij een keuze voor een ruime of strikte relativiteitsleer een wetswijziging noodzakelijk is.’84 Bij brief85 van 16 juli 2004 heeft de toenmalige Minister van Justitie (hierna: de Minister) voormeld onderzoeksrapport aan de Tweede Kamer aangeboden met de opmerking dat het ‘aanknopingspunten [biedt] voor een wettelijke verankering van de invoering van een [relativiteits]vereiste in de Algemene wet bestuursrecht’86. Vervolgens heeft de Minister de commissie-Scheltema87 om advies gevraagd ‘of tot invoering van enige vorm van een relativiteitsvereiste in het Awb-procesrecht moet worden overgegaan en een mogelijke wetswijziging in de vorm van een voorontwerp uit te brengen’ 88. Andere oplossingsrichtingen die door De Poorter e.a. waren aangedragen89, zoals een verbod van contraire belangen,90 zijn door de Minister niet meegenomen in zijn adviesvraag. Dat is om twee redenen opmerkelijk. Ten eerste, omdat de introductie van een relativiteitsvereiste geen doel op zich was, maar slechts een 78

De Poorter e.a. 2004. De Poorter e.a. 2004, par. 1.2, p. 8. 80 De Poorter e.a. 2004, par. 2.4, p. 22. 81 De Poorter e.a. 2004, par. 2.4, p. 22. 82 De Poorter e.a. 2004, par. 2.4, p. 22. 83 De Poorter e.a. 2004, par. 6.10, p. 104. 84 De Poorter e.a. 2004, par. 6.10, p. 103. 85Minister J.P.H. Donner, Kamerstukken II, 2003/04, 29 200 VI, nr. 176. 86 Kamerstukken II, 2003/04, 29 200 VI, nr. 176, p. 1. 87 Voluit genaamd: Commissie Wetgeving algemene regels van bestuursrecht. 88 Kamerstukken II, 2003/04, 29 200 VI, nr. 176, p. 2. 89 Een verbod voor de derde zich te beroepen op contraire belangen, aanscherping van het procesbelang-vereiste en een aanscherping van het causaliteitsvereiste. 90 Verbod van contraire belangen: een verbod voor een appellant zich te beroepen op de schending van een norm die ertoe strekt een belang te beschermen dat tegengesteld is aan zijn eigen belang. 79

12

van meerdere mogelijkheden om rechtsbeschermingsprocedures doelmatiger te maken. In de tweede plaats, omdat De Poorter e.a. zich ronduit positief hebben uitgelaten over de mogelijkheid van de introductie van een verbod van contraire belangen.91 2.3.5

VAR-rapport ‘De toekomst van de rechtsbescherming tegen de overheid’

In 2004 heeft de Commissie Rechtsbescherming van de VAR (hierna: de commissie) een rapport uitgebracht dat ingaat op de vraag ‘welke knelpunten zich thans in [het stelsel van bestuursrechtspraak] voordoen en welke oplossingen daarvoor denkbaar zijn’92. Over de mogelijkheid van een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht concludeert de commissie als volgt:

‘Is de Commissie dus enerzijds voorstander van het verruimen van het belanghebbendebegrip, teneinde aan hen die daadwerkelijk feitelijk worden getroffen door besluiten, de toegang tot de bestuursrechter niet te ontzeggen, anderzijds is zij er ook voor dat het in het bestuursproces ook daadwerkelijk gaat om de materiële belangen van de verschillende procespartijen, zodat een soort van Schutznormtheorie wordt ingevoerd. De Commissie meent dat zo’n benadering beter bij de inhoudelijke beoordeling van een geschil een plaats kan krijgen dan in de sfeer van de ontvankelijkheid. De benadering zou daarom geen betekenis moeten hebben voor de interpretatie van het belanghebbendebegrip.’93

Wat bovenstaande conclusie belangrijk maakt, is dat de commissie de koppeling tussen een relativiteitsvereiste en het belanghebbendebegrip heeft losgelaten en voor een relativiteitsvereiste94 in het bestuursrecht een plaats zag bij de inhoudelijke beoordeling van het geschil omdat de toepassing van een relativiteitsvereiste ‘zodanig diepgaand onderzoek van de aangevoerde bezwaren en uitleg van de toepasselijke voorschriften [vergt], dat zij dicht bij de beoordeling ten gronde zou komen.’95 Dergelijk onderzoek past naar het oordeel van de commissie niet bij de beantwoording van de ontvankelijkheidsvraag. Voorts bepleit de commissie de introductie van een bestuursrechtelijke variant van de Correctie Langemeijer (zie 2.2.2.4). Die zou in moeten houden dat de bestuursrechter ‘bij schending van een voorschrift dat niet in het belang van appellant is geschreven, toch tot vernietiging kan overgaan indien uit deze schending blijkt dat jegens appellant onzorgvuldig is gehandeld.’96 2.3.6

Conceptvoorstel Wet aanpassing bestuursprocesrecht 97

Bij brief van 16 mei 2006 - nadat de Minister de commissie-Scheltema om advies had gevraagd en voordat de commissie-Scheltema advies had uitgebracht – is door de Minister een conceptvoorstel voor een Wet aanpassing bestuursprocesrecht aan diverse instanties98 aangeboden voor commentaar. Een relativiteitsvereiste maakte van dat conceptvoorstel toen nog geen deel uit. 2.3.7

Commissie-Scheltema

Op 20 februari 2007 heeft de commissie-Scheltema advies uitgebracht ‘omtrent de mogelijke invoering van een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht’99. Dit advies van de commissie-Scheltema behelst een weerga91

‘Invoering van het verbod op contraire belangen lijkt (…) een relatief eenvoudig te hanteren middel om de door sommigen als meest tenenkrommende gevallen te filteren.’ (De Poorter e.a. 2004, par. 6.10, p. 105.) 92 Polak e.a. 2004, p. 13. 93 Polak e.a. 2004, p. 173. 94 Door de Commissie Rechtsbescherming enigszins terughoudend omschreven als ‘een soort Schutznormtheorie’. 95 Polak e.a. 2004, p. 101-102. 96 Polak e.a. 2004, p. 102. 97 Brief van de Minister van Justitie d.d. 16 mei 2006 met kenmerk 5418873/06/6, te vinden op http://www.ser.nl/~/media/Files/Internet/Adviesaanvragen/2006/adviesaanvraag_20060516%20pdf.ashx. 98 Een volledige opsomming van deze instanties is te vinden in: Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, p. 3-4. 99 Commissie-Scheltema 2007.

13

ve van de standpunten van de commissieleden, op basis waarvan de commissie-Scheltema heeft geconcludeerd dat ‘geen overeenstemming [bleek te bestaan] over de wenselijkheid van invoering van een dergelijk vereiste’100. De introductie van een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht leek daarmee van de baan te zijn. 2.3.8

Motie De Krom & Koopmans

Op 4 december 2007 hebben de toenmalige Kamerleden De Krom en Koopmans echter een gewijzigde motie101 ingediend met het verzoek aan de regering ‘met voorstellen te komen tot aanpassing van de Tracéwet en de Algemene wet bestuursrecht onder andere door invoering van het relativiteitsvereiste’102. Aanleiding voor deze motie was de constatering van deze Kamerleden dat ‘infrastructuurprojecten nodeloos worden vertraagd, (…) dat deze problematiek speelt bij de voorgenomen aanleg van meerdere infrastructurele projecten [en] (…) dat Nederland is gebaat bij een snellere besluitvorming over infrastructurele projecten’ 103. Het belang van deze motie is gelegen in het feit dat daarmee – anders dan tot dan toe het geval was – wordt geconcretiseerd binnen welk onderdeel van het bestuursrecht een relativiteitsvereiste wenselijk werd geacht, namelijk in het omgevingsrecht, meer in het bijzonder voor infrastructuurprojecten. 2.3.9

Deelconclusie

Het antwoord op de vraag welke ontwikkelingen tot een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht hebben geleid, is meerledig. Die ontwikkelingen staan niet op zichzelf, maar dienen te worden beschouwd tegen de achtergrond van de toentertijd heersende leer in de bestuursrechtspraak waarin de nadruk van de rechtsbeschermingsfunctie van het bestuursrecht is opgeschoven van recours objectif in de richting van recours subjectif.104 Hoewel het Nederlands bestuursrecht vóór 31 maart 2010 geen relativiteitsvereiste of Schutznorm kende, zijn er wel besluiten van voor die tijd aan te wijzen, waarin Schutznom-achtige overwegingen gehanteerd zijn. Een sprekend voorbeeld daarvan is een besluit uit 1994 waarin in het kader van de ontvankelijkheidsvraag de Schutznormleer was toegepast.105 De commissie-Boukema, die in 2001 een aanbeveling heeft gedaan voor nader onderzoek naar de invulling van het belanghebbendebegrip om te komen tot een doelmatiger gebruik van rechtsbeschermingsprocedures106, ging uit van een koppeling tussen het belanghebbendebegrip en relativiteit, een koppeling die ook gebruikt werd in het WODC-rapport waarin voormeld nader onderzoek is vervat. Twee varianten van de relativiteitsleer staan in dit rapport beschreven: de ruime en de strikte relativiteitsleer.107 De Commissie Rechtsbescherming van de VAR liet in 2004 de koppeling los tussen het belanghebbendebegrip en een bestuursrechtelijk relativiteitsvereiste – welke koppeling zou neerkomen op toepassing van een relativiteitsvereiste ter beantwoording van de ontvankelijkheidsvraag –ten gunste van de door haar bepleite toepassing van een relativiteitsvereiste bij de toetsing ten gronde. 108 In 2006 zag een voorontwerp van het wetsvoorstel Wet aanpassing bestuursprocesrecht het levenslicht dat toen nog geen relativiteitsvereiste

100

Commissie-Scheltema 2007, p. 1. Kamerstukken II, 2007/08, 29 385, nr. 14. De oorspronkelijke motie van 27 november 2007 is: Kamerstukken II, 2007/08, 29 385, nr. 12. 102 Kamerstukken II, 2007/08, 29 385, nr. 14. 103 Kamerstukken II, 2007/08, 29 385, nr. 14. 104 Zie subparagraaf 2.3.1. 105 Zie subparagraaf 2.3.2. 106 Zie subparagraaf 2.3.3. 107 Zie subparagraaf 2.3.4. 108 Zie subparagraaf 2.3.5. 101

14

bevatte.109 In antwoord op een onderzoeksvraag uit 2004 van de Minister van Justitie bleken de leden commissie-Scheltema begin 2007 geen overeenstemming te hebben bereikt over de wenselijkheid van de invoering van een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht.110 Eind 2007 werd door de Kamerleden De Krom en Koopmans een motie ingediend waarin de invoering van een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht werd bepleit, niet als doel op zich of ter bevordering van een doelmatige rechtsbescherming in het algemeen, maar uitdrukkelijk toegespitst op het omgevingsrecht.111 2.4 2.4.1

Hoe heeft de relativiteitsleer in het bestuursrecht gestalte gekregen? De Crisis- en herstelwet (Chw)

De aanleiding voor de motie De Krom & Koopmans klinkt door in de memorie van toelichting bij de Crisisen herstelwet uit 2009: ‘Een specifiek probleem in het ruimtelijk domein wordt gevormd door de complexiteit en de stroperigheid van besluitvorming, die ervoor zorgen dat urgente projecten vertragen.’112 Het wetsvoorstel richt zich ‘op de versnelling van infrastructurele projecten en andere grote bouwprojecten en op projecten op het gebied van duurzaamheid,energie en innovatie’113 en ‘neemt belemmeringen in weten regelgeving zo veel mogelijk weg ten behoeve van een versnelde aanvang en uitvoering van projecten’114. 2.4.2

Het bezwaar van het ontbreken van een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht

Als één van de hiervoor bedoelde belemmeringen werd aangemerkt het ontbreken van een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht daar dit meebrengt dat bij een beroepsprocedure ‘geen verband hoeft te bestaan tussen een beroepsgrond en de daadwerkelijke (of: achterliggende) reden om een besluit in rechte aan te vechten, en dus ook dat de bestuursrechter soms een besluit moet vernietigen wegens schending van een rechtsregel die niet strekt tot bescherming van een belang waarin de eisende partij feitelijk dreigt te worden geschaad.’115 Als voorbeeld van een situatie als hiervoor beschreven wordt in de memorie van toelichting bij de Chw een uitspraak116 uit 2003 genoemd. Het bestreden besluit was een vrijstelling117 en bouwvergunning van het bestemmingsplan dat de bouw van een aantal woonwagenstandplaatsen mogelijk maakte. Nadat bewoners uit een villawijk in de omgeving van de geplande woonwagenstandplaatsen tevergeefs bezwaar hadden gemaakt tegen dit besluit en de rechtbank het beroep tegen de beslissing op bezwaar ongegrond had verklaard, zijn de villabewoners van deze uitspraak in hoger beroep gegaan bij de ABRvS. 118 Als een van de beroepsgronden hadden appellanten aangevoerd ‘de mogelijk onaanvaardbare geluidhinder die de woonwagenbewoners te verwachten hebben, nu aan de andere zijde van het perceel reeds een zwembad is gelegen.’119 Dusdoende hebben appellanten zich beroepen op een norm die ertoe strekt geluidhinder tegen te gaan.120 Van één der appellanten is genoemd wat diens werkelijke belang is, namelijk het

109

Zie subparagraaf 2.3.6. Zie subparagraaf 2.3.7. 111 Zie subparagraaf 2.3.8. 112 Kamerstukken II, 2009/10, 32 127, nr. 3. 113 Kamerstukken II, 2009/10, 32 127, nr. 3, p. 2. 114 Kamerstukken II, 2009/10, 32 127, nr. 3, p. 2. 115 Kamerstukken II, 2009/10, 32 127, nr. 3, p. 49. 116 ABRvS 19 maart 2003, LJN AF6004. 117 Ex artikel 19 lid 1 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening (oud). 118 Hier is sprake van een meerpartijenconflict als bedoeld in 2.3.1.2. 119 ABRvS 19 maart 2003, LJN AF6004, rov. 2.5. 120 In welke rechtsregel(s) deze norm is vervat, blijkt niet uit de uitspraak. De Wgh is hier in elk geval niet van toepassing; het gaat hier immers niet om een hogere geluidbelasting vanwege een industrieterrein (Hoofdstuk V Wgh), een weg (Hoofdstuk VI Wgh), spoorweg (Hoofdstuk VII Wgh) of een andere geluidszone (Hoofdstuk VIII Wgh). Mogelijk is gedoeld op de norm van ‘een goede ruimtelijke ordening’. 110

15

tegengaan van waardevermindering van diens huis.121 De werkelijke belangen van de overige appellanten blijven onvermeld, maar uit de beroepsgrond blijkt dat zij zelf geen geluidhinder van het zwembad te duchten hebben; in dat verband noemen zij immers uitsluitend de toekomstige woonwagenbewoners. Een norm die strekt tot het tegengaan van geluidhinder, strekt er niet toe waardevermindering van woningen tegen te gaan. Het verband tussen de beroepsgrond en het werkelijke belang van de ene appellant ontbrak dus. Ook de overige appellanten hadden geen belang dat door deze norm wordt beschermd. Naar het toentertijd geldende recht had het bestreden besluit vernietigd kunnen worden.122 2.4.3

Artikel 1.9 Chw

Met de inwerkingtreding van de Crisis- en herstelwet123 op 31 maart 2010 124 is de bestuursrechtelijke relativiteitsleer voor het eerst gecodificeerd en wel in artikel 1.9 van de Crisis- en herstelwet. Ten tijde van de indiening van het wetsvoorstel125 luidde de tekst van dit relativiteitsvereiste nog als volgt:

‘De administratieve rechter laat toetsing van het bestreden besluit aan een geschreven of ongeschreven rechtsregel achterwege, indien de rechtsregel niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich beroept op schending van die rechtsregel.’126

Uit de tekst van deze eerste versie van artikel 1.9 Chw blijkt dus dat het relativiteitsvereiste een plaats is toebedacht bij de inhoudelijke beoordeling, zoals in 2004 reeds bepleit door de Commissie Rechtsbescherming van de VAR uit 2004.127 Dat dit relativiteitsvereiste ook van toepassing is op ongeschreven rechtsregels, is om twee redenen logisch. In de eerste plaats, omdat de bestuursrechter ook ongeschreven rechtsregels bij zijn oordeelsvorming betrekt128 en in de tweede plaats, omdat toepassing van de relativiteitsleer op ongeschreven rechtsregels overeenstemt met het in 2.2.2.3 genoemde arrest van de Hoge Raad uit 1937. 2.4.3.1

Kennelijkheidsvereiste, algemene rechtsbeginselen en vernietiging

Bij de tweede nota van wijziging129 is de tekst van artikel 1.9 Chw op een aantal punten aangepast:

‘De administratieve rechter vernietigt een besluit niet op de grond, dat het in strijd is met een geschreven of ongeschreven rechtsregel of een algemeen rechtsbeginsel, indien deze regel of dit beginsel kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept.’130

In plaats van ‘toetsing van het bestreden besluit’ door de administratieve rechter wordt nu gesproken over het niet vernietigen van een besluit. Die formulering expliciteert welk rechtsgevolg intreedt wanneer een

121

Deze appellant stelt schade te hebben geleden ‘in de vorm van waardevermindering van zijn huis als gevolg van het [bestreden] besluit’ (ABRvS 19 maart 2003, LJN AF6004, rov. 2.5). 122 Dat was overigens niet het geval. In rov. 2.6 heeft de Afdeling deze beroepsgrond geëcarteerd met de overweging dat de Afdeling in hetgeen appellanten hebben aangevoerd, geen grond ziet voor een ander oordeel, namelijk het oordeel dat het bestreden besluit ‘niet kennelijk onredelijk’ was (ABRvS 19 maart 2003, LJN AF6004). 123 Wet van 18 maart 2010, Stb. 2010, 135. 124 Stb. 2010, 137. 125 Kamerstukken II, 2009/10, 32 127, nr. 2. 126 Kamerstukken II, 2009/10, 32 127, nr. 2, p. 3. 127 Zie subparagraaf 2.3.5. 128 ‘Indien de uitspraak strekt tot gegrondverklaring van het beroep, wordt in de uitspraak vermeld welke geschreven of ongeschreven rechtsregel of welk algemeen rechtsbeginsel geschonden wordt geoordeeld.’ (Artikel 8:77 lid 2 Awb). 129 Kamerstukken II, 2009/10, 32 127, nr. 8. 130 Kamerstukken II, 2009/10, 32 127, nr. 8, p. 1.

16

beroepsgrond niet beantwoordt aan het relativiteitsvereiste van artikel 1.9 Chw: de onmogelijkheid het bestreden besluit op basis van die beroepsgrond te vernietigen. Voorts worden met deze aanpassing ook algemene rechtsbeginselen onder de werkingssfeer van het relativiteitsvereiste gebracht. Hoewel dat niet uit de wetsgeschiedenis van artikel 1.9 Chw blijkt, is hiermee klaarblijkelijk aansluiting gezocht bij het bepaalde in artikel 8:77 lid 2 Awb: ‘Indien de uitspraak strekt tot gegrondverklaring van het beroep, wordt in de uitspraak vermeld welke geschreven of ongeschreven rechtsregel of welk algemeen rechtsbeginsel geschonden wordt geoordeeld. (cursivering: red.)’131 Uit de parlementaire geschiedenis van artikel 8:77 Awb blijkt dat onder ‘algemene rechtsbeginselen’ méér dient te worden verstaan dan alleen de algemene beginselen van behoorlijk bestuur:

'Met de term algemeen rechtsbeginsel hebben wij willen aangeven dat de administratieve rechter niet alleen wegens strijd met een algemeen beginsel van behoorlijk bestuur kan vernietigen, maar tevens wanneer hij strijd constateert met een algemeen rechtsbeginsel dat ook buiten de sfeer van het bestuursrecht gelding heeft. Daardoor wordt tevens treffender tot uitdrukking gebracht dat de rechterlijke taak bestaat uit het toetsen van bestuursbeslissingen aan rechtsnormen. In aanmerking is genomen dat de verwevenheid van het bestuursrecht, het strafrecht en het burgerlijk recht in de bestuurspraktijk is toegenomen.'132

Schlössels stelt dat de rechter ‘een beroep [doet] op rechtsbeginselen om regels te interpreteren, aan te vullen of te rechtvaardigen.’133 Dit onderdeel van artikel 1.9 Chw geeft de bestuursrechter een middel in handen om, in voorkomende gevallen, een ‘correctie Langemeijer’134 toe te passen; zelfs indien een rechtsregel kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen waarop de appellant zich beroept, zou eventueel nog sprake kunnen zijn van strijd met een algemeen rechtsbeginsel. Voorts is de aanduiding ‘kennelijk’135 aan de tekst van het artikel toegevoegd. De reden voor al deze aanpassingen is ‘om in het kader van deze Crisis- en herstelwet het relativiteitsvereiste enigszins af te zwakken, om te voorkomen dat de rechter regelmatig prejudiciële vragen moet stellen over het beschermingsbereik van een norm’136 aan het Hof van Justitie van de Europese Unie op de voet van het bepaalde in artikel 267 VWEU (voorheen: artikel 234 EG-verdrag).137 Die verwachting is niet ongegrond. Zo heeft Barkhuysen in dit verband opgemerkt dat ‘Nederlandse bestuursrechters verantwoordelijk zijn voor een groot deel van de prejudiciële vragen dat vanuit Nederland aan het Hof van Justitie wordt voorgelegd’138. Met deze wijzigingen had artikel 1.9 Chw tevens zijn definitieve vorm gekregen.

131

Artikel 8:77 lid 2 Awb. Kamerstukken II, 1991/92, 22 495, 3, p. 155-156. 133 Schlössels e.a. 2004, p. 13. 134 Zie 2.2.2.4 en subparagraaf 2.3.5. 135 Over de invulling van het kennelijkheidsvereiste door de bestuursrechter heeft Verburg opgemerkt: ‘als je niet in een halve pagina kan uitleggen waarom deze norm niet strekt tot bescherming van degene die haar inroept, [is] het dús niet kennelijk’ (Verburg 2011). 136 Kamerstukken II, 2009/10, 32 127, nr. 8, p. 10. 137 Dus niet aan de Hoge Raad. De Wet prejudiciële vragen aan de Hoge Raad (Wet van 9 februari 2012, Stb. 2012, 65) die met ingang van 1 juli 2012 in werking is getreden (Stb. 2012, 166) heeft geleid tot onder meer de invoering van artikel 81a van de Wet RO: ‘De Hoge Raad neemt kennis van door de rechtbanken en de gerechtshoven gestelde prejudiciële vragen.’ Blijkens de wetsgeschiedenis is daarbij hoofdzakelijk gedacht aan massaschadezaken bij de burgerlijke rechter en niet aan de bestuursrechter. Het wetsvoorstel ‘voltooiing eerste fase herziening rechterlijke organisatie’ (Kamerstukken II, 1991/92, nr. 22 495) voorzag overigens aanvankelijk wel in een bepaling op grond waarvan de bestuursrechter ‘in het belang van de rechtseenheid’ prejudiciële vragen aan de Hoge Raad zou kunnen stellen (conceptartikel 107a Wet RO) maar die bepaling is nooit ingevoerd. 138 Barkhuysen 2007, p. 326. 132

17

2.4.3.2

Verplichte toepassing van het relativiteitsvereiste ex artikel 1.9 Chw

De bestuursrechter is, vanwege de imperatieve formulering van artikel 1.9 Chw ‘verplicht tot toepassing van de relativiteitsregel’139. Daarmee heeft de wetgever de kans op rechtsongelijkheid bij de toepassing van de relativiteitsregel willen wegnemen die zou kunnen ontstaan wanneer de bestuursrechter de vrijheid zou hebben deze bepaling in de ene zaak wel en in de andere zaak niet toe te passen. 2.4.3.3

Toepassingsbereik van het relativiteitsvereiste ex artikel 1.9 Chw

Artikel 1.9 Chw is geplaatst in § 2.4. (Beroep en hoger beroep) van Afdeling 2 (Procedures) van de Chw. Uit de plaatsing van artikel 1.9 Chw volgt dat het alleen van toepassing is op beroep inzake besluiten waarop Afdeling 2 Chw van toepassing is verklaard, zoals blijkt uit het bepaalde in artikel 1.1 lid 1, aanhef en subleden a t/m c Chw. Artikel 1.9a Chw verklaart onder meer artikel 1.9 Chw van overeenkomstige toepassing in hoger beroep. 2.4.3.4

De aanduiding ‘administratieve rechter’ in artikel 1.9 Chw

Artikel 1.9 Chw spreekt over ‘administratieve rechter’ in plaats van ‘bestuursrechter’. Dat stemt overeen met het bepaalde in artikel 1:4 lid 1 Awb (oud) zoals dat luidde ten tijde van de inwerkingtreding van de Crisis- en herstelwet.140 Omdat de term ‘administratieve rechter’ in onbruik was geraakt, is deze met de inwerkingtreding van de Wab vervangen door de term ‘bestuursrechter’.141 2.4.4

De Wet aanpassing bestuursprocesrecht (Wab)

Blijkens de memorie van toelichting bij de Wet aanpassing bestuursprocesrecht is in dit wetsvoorstel ‘een reeks voorstellen tot wijziging van het bestuursprocesrecht samengebracht.’142 Deze reeks voorstellen wordt in vier groepen onderscheiden, waarbij de invoering van een relativiteitsvereiste behoort tot een groep ‘wijzigingen die beogen om het bestuursprocesrecht te stroomlijnen en slagvaardiger te maken, en om een effectievere geschillenbeslechting mogelijk te maken.’143 2.4.5

Amendement Jansen en Wiegman-van Meppelen Scheppink

De toenmalige Kamerleden Jansen en Wiegman-van Meppelen Scheppink144 hebben op 19 maart 2012 een amendement145 ingediend met als doel het relativiteitsvereiste in de Wet aanpassing bestuursprocesrecht, vervat in artikel 8:69a Awb (zie hierna), te laten vervallen, onder meer omdat ‘het lastig [zal] zijn voor de rechter om vast te stellen of de geschreven of ongeschreven rechtsregel of algemeen rechtsbeginsel wel of niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept. De vraag is dus of het relativiteitsvereiste in de praktijk hanteerbaar is.’146 Dit amendement is echter niet aangenomen. 2.4.6

Artikel 8:69a Awb

Met de inwerkingtreding van de Wet aanpassing bestuursprocesrecht147 op 1 januari 2013 is artikel 1.9 Chw komen te vervallen onder gelijktijdige invoering van het vrijwel gelijkluidende148 artikel 8:69a Awb. Die

139

Kamerstukken II, 2009/10, 32 127, nr. 3, p. 49. ‘Onder administratieve rechter wordt verstaan: een onafhankelijk, bij de wet ingesteld orgaan dat met administratieve rechtspraak is belast.’ (Artikel 1:4 lid 1 Awb (oud)). 141 Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, p. 31. 142 Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, p. 2. 143 Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, p. 2. 144 Oorspronkelijk was alleen Jansen de indiener van dit amendement. Zie Kamerstukken II, 2011/12, 32 450, nr. 9. 145 Kamerstukken II, 2011/12, 32 450, nr. 15. 146 Kamerstukken II, 2011/12, 32 450, n3. 15, p. 1. 147 Wet van 20 december 2012, Stb. 2012, 682. 140

18

gang van zaken stemt overeen met de wens van de wetgever alleen dan plaats te bieden aan rechtsbescherming in bijzondere wetten ‘indien en voor zover daadwerkelijk een gerechtvaardigde aanleiding tot afwijking van het Awb-procesrecht bestaat’149. De tekst van artikel 8:69a Awb luidt als volgt:

‘De bestuursrechter vernietigt een besluit niet op de grond dat het in strijd is met een geschreven of ongeschreven rechtsregel of een algemeen rechtsbeginsel, indien deze regel of dit beginsel kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept.’150

De ‘formulering van (…) artikel 8:69a is zakelijk gelijk aan die van artikel 1.9 van de Crisis- en herstelwet.151 Daaruit en uit de keuze voor artikel 8:69a kan worden afgeleid dat gekozen is voor een relativiteitsvereiste dat niet werkt als een ontvankelijkheidsdrempel, maar slechts als een middel dat, nadat appellant als belanghebbende is aangemerkt, de toetsing door de rechter kan beperken.’ 152 Ook deze bepaling is imperatief geformuleerd; de bestuursrechter is tot toepassing ervan verplicht. 2.4.6.1

De motivering van de keuze voor een strikte relativiteitsleer

De wetgever heeft, evenals bij artikel 1.9 Chw, gekozen voor de in subparagraaf 2.3.4 al genoemde strikte relativiteitsleer. De memorie van toelichting noemt een drietal redenen voor die keuze. De strikte relativiteitsleer: (1) doet het meest recht ‘aan de principiële gedachte achter het relativiteitsvereiste’ 153, (2) is effectiever dan een ‘verbod om zich te beroepen op contraire belangen’154 en (3) biedt ‘meer mogelijkheden tot maatwerk dan de ruime relativiteitsregel’155. 2.4.6.2

Het toepassingsbereik van het relativiteitsvereiste ex artikel 8:69a Awb

Het relativiteitsvereiste van artikel 8:69a Awb is te vinden in Titel 8.2 (‘Behandeling van het beroep in eerste aanleg’), Afdeling 8.2.6 (‘Uitspraak’) van de Awb en is derhalve van toepassing op beroep ex artikel 8:1 Awb. Artikel 8:108 lid 1 Awb verklaart onder meer Titel 8.2 Awb van overeenkomstige toepassing op het hoger beroep ex artikel 8:104 Awb, zodat artikel 8:69a Awb ook daarop van toepassing is. Waar het relativiteitsvereiste van artikel 1.9 Chw op een beperkt aantal soorten besluiten van toepassing is156, geldt voor het relativiteitsvereiste van artikel 8:69a Awb dat dit in beginsel van toepassing is op beroep en hoger beroep tegen alle besluiten als bedoeld in artikel 1:3 lid 1 en 2 van de Awb en de met een besluit gelijkgestelde schriftelijke weigering een besluit te nemen157, met uitzondering van besluiten die van beroep zijn uitgezonderd158, besluiten waartegen eerst bezwaar dient te worden ingesteld 159 en besluiten waarop 148

Artikel 1.9 Chw vermeldt ‘administratieve rechter’ in plaats van ‘bestuursrechter’ en bevat een komma, volgend op ‘grond’. Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, p. 8. 150 Artikel 8:69a Awb. 151 De Poorter en Van Ettekhoven plaatsen zelfs een isgelijkteken tussen artikel 1.9 Chw en artikel 8:69a Awb (De Poorter & Van Ettekhoven 2013). 152 Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, p. 20. 153 Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, p. 52. 154 Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, p. 52. 155 Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, p. 53. 156 Dat wil zeggen: alleen besluiten waarop Afdeling 2 Chw van toepassing is verklaard, zoals blijkt uit het bepaalde in artikel 1.1 lid 1, aanhef en subleden a t/m c Chw (zie 2.4.3.3). 157 Artikel 6:2 sub a Awb. 158 Artikelen 8:3 t/m 8:5 Awb 159 Artikel 7:1 lid 1 Awb. 149

19

overgangsrecht van toepassing is (zie hierna onder 2.4.6.4). Voorts merkt de wetgever op dat het relativiteitsvereiste evenzeer geldt ‘voor procedurele normen als voor materiële’160. Als voorbeeld wordt door de wetgever genoemd dat een belanghebbende zich er niet op kan beroepen dat een andere belanghebbende in strijd met het bepaalde in artikel 4:8 Awb niet is gehoord. 2.4.6.3

Geen relativiteitsvereiste in de bezwaarfase

De bezwaarfase kent geen relativiteitsvereiste. De wetgever heeft daarvoor gekozen omdat beslissen op bezwaar geen rechtspraak is maar een vorm van bestuur161: ‘het bestuursorgaan [mag] zich in de beslissing op bezwaar niet beperken tot het bespreken van de bezwaargronden; het moet in volle omvang bezien of het primaire besluit nog steeds juridisch houdbaar en beleidsmatig wenselijk is. In het zojuist beschreven stelsel past geen relativiteitsregel, want in dat geval kan van een volledige heroverweging geen sprake zijn.’162 Hoewel De Poorter dit laatste erkent163, is hij geen voorstander van onderscheid tussen bezwaar en beroep bij de toepassing van een relativiteitsvereiste. Naar zijn mening is het ‘toch erg vreemd dat een burger die in bezwaar mag klagen over schending van een norm van objectief publiekrecht die niet beoogt zijn belang te beschermen, van de rechter geen oordeel kan verkrijgen over de vraag of de bezwaarinstantie op dat bezwaar de juiste beslissing heeft genomen.’164 Van Dijk-Barkmeijer en Tieman zijn eveneens van mening dat het voor de toepassing van het relativiteitsvereiste ‘vreemd [zou] zijn om een onderscheid te maken tussen bezwaar en beroep’165. Ook Verheij is voorstander van een relativiteitsvereiste in de bezwaarfase omdat ‘maatschappelijke argumenten voor een relativiteitsvereiste evenzeer in de bezwaarfase [gelden]’ 166. Wat daarvan ook zij, naar geldend recht kent de bezwaarfase geen relativiteitsvereiste. Met die constatering kan hier worden volstaan; de vraag naar de wenselijkheid van de invoering van een relativiteitsvereiste in de bezwaarfase zou het onderwerp kunnen zijn van een zelfstandig onderzoek. 2.4.6.4

Overgangsrecht

Tot slot mag niet onvermeld blijven Deel C van de Wet aanpassing bestuursprocesrecht, waarvan artikel 1 lid 1 bepaalt:

‘Het recht zoals dit gold voor het tijdstip van inwerkingtreding van deze wet blijft van toepassing op: a. bezwaar of beroep tegen een voor dat tijdstip bekendgemaakt besluit; b. hoger beroep, verzet of beroep in cassatie tegen een voor dat tijdstip bekendgemaakte uitspraak; c. een verzoek om herziening van een voor dat tijdstip bekendgemaakte uitspraak;’167

160

Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, p. 54. In die zin ook Schueler: ‘Alleen de rechter zou de relativiteitseis moeten hanteren, het bestuursorgaan mag dat niet doen. Dat moet gewoon de geldende voorschriften toepassen. De relativiteitseis doet geen afbreuk aan de plicht van het bestuur om alle toepasselijke voorschriften toe te passen, ongeacht wier belangen eventueel in het geding zijn.’ (Schueler 2005, p. 28). 162 Kamerstukken II, 2009/10, nr. 32 450, 3, p. 21. 163 ‘Het probleem is dan echter, zoals gezegd, dat er van het heroverwegende karakter van de bezwaarschriftprocedure weinig meer lijkt over te blijven’ (De Poorter 2004a, p. 79). 164 De Poorter 2004a, p. 79. 165 Van Dijk-Barkmeijer & Tieman 2008, p. 104. 166 Verheij 2006, p. 112. Verheij heeft zelfs een ‘eerste proeve’ gegeven van hoe een relativiteitsvereiste in de bezwaarfase zou kunnen luiden: ‘Artikel 6:22a Het orgaan dat op het bezwaar of beroep beslist, laat het bestreden besluit voorts in stand [voor zover] slechts een voorschrift is geschonden dat niet beoogt het belang te beschermen waarin de indiener van het bezwaar- of beroepschrift is getroffen.’ (Verheij 2006). 167 Stb. 2012, 682, p. 107. 161

20

Het belang van deze overgangsrechtelijke bepaling, die een eerbiedigende werking168 heeft, is hierin gelegen dat het van de datum van het besluit of van de datum van de uitspraak waartegen een rechtsmiddel wordt aangewend afhangt, of het relativiteitsvereiste van artikel 1.9 Chw van toepassing is, het relativiteitsvereiste van artikel 8:69a Awb of in het geheel geen relativiteitsvereiste.169 2.4.7

Deelconclusie

Met in gedachten de beschrijving van wat relativiteit in juridische zin inhoudt en hoe dat in het Nederlands recht is gekomen170 en de ontwikkelingen die hebben geleid tot een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht171, komt thans de vraag aan bod, hoe de relativiteitsleer in het bestuursrecht gestalte heeft gekregen. De bestuursrechtelijke relativiteitsleer omvat een tweetal bepalingen, te weten artikel 1.9 Chw en artikel 8:69a Chw, beschreven in respectievelijk 2.4.3 en 2.4.6. Beide relativiteitsvereisten zijn gebaseerd op de strikte relativiteitsleer172. Weliswaar is artikel 1.9 Chw met de inwerkingtreding van de Wet aanpassing bestuursprocesrecht (Wab) komen te vervallen onder gelijktijdige inwerkingtreding van een pendant van dat artikel in de Algemene wet bestuursrecht, namelijk artikel 8:69a Awb (2.4.6), maar daarmee heeft artikel 1.9 Chw nog niet aan betekenis ingeboet; ingevolge het overgangsrecht van de Wab (2.4.6.4) vindt artikel 1.9 Chw onder bepaalde omstandigheden immers nog steeds toepassing. Om die reden is het dus niet juist om te spreken van 'het' relativiteitsvereiste in het bestuursrecht, althans niet zolang er nog besluiten of uitspraken in de rechtsorde voorkomen waarop ingevolge overgangsrecht artikel 1.9 Chw moet worden toegepast. Hoewel de beide bepalingen vrijwel gelijkluidend zijn geformuleerd, is er een aanmerkelijk verschil in het toepassingsbereik van artikel 1.9 Chw173, dat beperkt is tot de wet waarvan die bepaling deel uitmaakt, en dat van artikel 8:69a Awb (2.4.6.2) dat naar de wet waarvan die bepaling deel uitmaakt, meeromvattend is. Voor beide bepalingen geldt dat zij het relativiteitsvereiste niet als ontvankelijkheidsdrempel opwerpen, maar als een drempel die aan vernietiging van een bestreden besluit in de weg komt te staan wanneer een rechtsnorm waarop de aanlegger zich beroept, kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen waarin de aanlegger wil worden beschermd. De villabewoners uit de inmiddels overbekende zaak (zie subparagraaf 2.4.2) waarin zij de komst van een woonwagenkamp in hun buurt wilden tegengaan zouden dus – naar huidig recht – niet bij de bestuursrechter over de ontvankelijkheidsdrempel struikelen, maar zouden vervolgens wel in het zicht van de finish – dat wil zeggen: het einde van de procedure bij de bestuursrechter – kunnen stranden, wanneer de bestuursrechter tot het oordeel zou komen dat de villabewoners zich beroepen op een norm die kennelijk niet strekt tot bescherming van hun belangen en in elk geval om die reden het door de villabewoners bestreden besluit niet zou vernietigen.

168

‘Wanneer voor bestaande rechtsfeiten en rechtsverhoudingen het oude rechts[regime] in stand wordt gehouden, spreekt met van eerbiedigende werking.’ (Boon, Brouwer & Schilder 2005, p. 22). 169 Laatstgenoemde situatie doet zich voor wanneer het gaat om een besluit of uitspraak, daterend van voor de inwerkingtreding van de Wet aanpassing bestuursprocesrecht, zodat artikel 8:69a Awb niet van toepassing is, maar waarop het relativiteitsvereiste van artikel 1.9 Chw evenmin van toepassing is. Een voorbeeld daarvan is een uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland, zittingsplaats Utrecht van 6 februari 2013 (Rb. Midden-Nederland, zittingsplaats Utrecht 6 februari 2013, LJN BZ8212, rov. 12). 170 Zie paragraaf 2.2. 171 Zie paragraaf 2.3. 172 Zie subparagraaf 2.3.4. 173Zie 2.4.3.3.

21

De bestuursrechter is gehouden tot toepassing van het relativiteitsvereiste dat niet alleen van toepassing is op geschreven en ongeschreven rechtsnormen maar eveneens op algemene rechtsbeginselen, waaronder meer dient te worden verstaan dan alleen de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. 174 Dat laatste gegeven verschaft de bestuursrechter de mogelijkheid om, zo nodig, een bestuursrechtelijke variant van de correctie Langemeijer toe te passen. Misschien dat er voor de villabewoners toch nog hoop gloort, bijvoorbeeld wanneer de bestuursrechter ‘strijd constateert met een algemeen rechtsbeginsel dat ook buiten de sfeer van het bestuursrecht gelding heeft’175. 2.5

Wat houdt de bestuursrechtelijke relativiteitsleer in?

In paragraaf 2.2 is behandeld wat relativiteit in juridische zin inhoudt en hoe het in het Nederlands recht is gekomen. Uit de deelconclusie in subparagraaf 2.2.4 waarmee paragraaf 2.2 wordt afgesloten, blijkt dat relativiteit in juridische zin het verband is tussen enerzijds een rechtens te beschermen belang en anderzijds, het beschermingsbereik van een beweerdelijk geschonden rechtsnorm. Van een relativiteitsvereiste is sprake , wanneer de aanwezig van dat verband – relativiteit – wordt vereist voor het intreden van enig rechtsgevolg.176 Voortbouwend op dat gegeven geeft Paragraaf 2.3 een beschrijving van de ontwikkelingen die aan de invoering van de relativiteitsleer in het bestuursrecht vooraf zijn gegaan en de achtergrond waartegen die ontwikkelingen moeten worden bezien. Dat is noodzakelijk om te kunnen begrijpen hoe de relativiteitsleer in het bestuursrecht zijn huidige vorm heeft gekregen. Uit de deelconclusie in subparagraaf 2.3.9 blijkt onder meer dat er in het denken over een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht een verschuiving is opgetreden van een relativiteitsvereiste als ontvankelijkheidsdrempel tot een relativiteitsvereiste dat pas bij de toetsing ten gronde aan orde zou komen en dat een bestuursrechtelijk relativiteitseiste met name binnen het omgevingsrecht een plaats zou kunnen krijgen. In paragraaf 2.4 wordt aandacht geschonken aan hoe de bestuursrechtelijke relativiteitsleer gestalte heeft gekregen. Deze omvat een tweetal bepalingen, te weten artikel 1.9 Chw en artikel 8:69a Chw, die uitvoerig besproken zijn in respectievelijk de subparagrafen 2.4.3 en 2.4.6. Uit deze artikelen wordt duidelijk dat zij logisch in het verlengde liggen van de daaraan voorafgaande ontwikkelingen in die zin, dat is gekozen voor een strikte relativiteitsleer, het relativiteitsvereiste pas aan bod komt bij de toetsing ten gronde en een bestuursrechtelijk relativiteitsvereiste aanvankelijk alleen een plaats was toebedacht in het omgevingsrecht. In onderlinge samenhang en oplopende volgorde bezien geven de paragrafen 2.2, 2.3 en 2.4 een gelaagd beeld van wat de bestuursrechtelijke relativiteitsleer inhoudt. Dat is noodzakelijk ter voorbereiding op de beantwoording van de tweede en derde deelvraag die het onderwerp van het volgende hoofdstuk vormen.

174

Zie 2.4.3.1. Kamerstukken II, 1991/92, 22 495, 3, p. 155-156. 176 Zie 2.2.4.3. 175

22

3. 3.1

De bestuursrechtelijke relativiteitsleer toegepast Inleiding

De bestuursrechter is bij de toetsing van een beroepsgrond aan een relativiteitsvereiste gehouden een oordeel te geven over de vraag, of tussen de strekking van de ingeroepen norm en het belang waarin eiser of appellant wil beschermd, een verband bestaat. Wanneer de bestuursrechter dat verband onaannemelijk acht, is aan het in die zaak toepasselijke relativiteitsvereiste niet voldaan, en kan het bestreden besluit niet op die beroepsgrond worden vernietigd. Wanneer dat verband daarentegen wel aanwezig is, is aan het relativiteitsvereiste wel voldaan, wat bij gegrondverklaring van het beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van het bestreden besluit kan leiden. Bij de toepassing van een relativiteitsvereiste heeft de bestuursrechter dus telkens met twee elementen te maken: het werkelijke belang van eiser of appellant (hierna: ‘belang’) en het beschermingsbereik van de norm waarop eiser of appellant zich beroept (hierna: ‘beschermingsbereik’). Op grond van het samenstel van belang en beschermingsbereik kan de bestuursrechter concluderen of al of niet aan een relativiteitsvereiste is voldaan. In dit hoofdstuk wordt onderzocht welke variaties kunnen worden onderscheiden in de toepassing van de bestuursrechtelijke relativiteitsleer (paragraaf 3.3) door de bestuursrechter en hoe deze elementen door de bestuursrechter worden ingevuld (paragraaf 3.4). Een onderzoek van jurisprudentie waaruit blijkt hoe de bestuursrechter toepassing geeft aan de bestuursrechtelijke relativiteitsleer is daarbij een even voor de hand liggende als objectief toetsbare methode om informatie te verzamelen die nodig is voor de beantwoording van de deelvragen 2 en 3. Daarover gaat paragraaf 3.2. 3.2 3.2.1

Opzet en zoekresultaten jurisprudentieonderzoek Onderzoeksperiode

Voor dit onderzoek is gebruikgemaakt van op de website www.rechtspraak.nl gepubliceerde jurisprudentie waarin een bestuursrechtelijk relativiteitsvereiste is genoemd (hierna kortheidshalve: jurisprudentie). Het gaat daarbij om jurisprudentie over de onderzoeksperiode van januari 2011177 tot en met juni 2013. Jurisprudentie die pas na 28 juni 2013 is gepubliceerd, is buiten beschouwing gelaten. 3.2.2

Gebruikte zoektermen

De jurisprudentie is verzameld met gebruikmaking van de volgende zoektermen: "kennelijk niet strekt tot bescherming van ", "8:69a Awb ", "8:69a ", "1.9 Chw" en "artikel 1.9 van de Chw ". 3.2.3

Aantal gevonden uitspraken

In totaal zijn 117 uitspraken gevonden waarin van een bestuursrechtelijk relativiteitsvereiste melding wordt gemaakt. Ten overvloede: waar in het navolgende over ‘een relativiteitsvereiste’ wordt gesproken, wordt telkens een bestuursrechtelijk relativiteitsvereiste bedoeld. Deze uitspraken zijn in beknopte vorm in een bijlage bij dit onderzoeksverslag opgenomen. Dat wil zeggen dat van elke uitspraak alleen die overwegingen zijn opgenomen, die inzichtelijk maken hoe een relativiteitsvereiste is toegepast.

177

In aanmerking nemend dat in het Nederlands bestuursrecht sinds 31 maart 2010 het relativiteitsvereiste van artikel 1.9 Chw in werking is getreden, lijkt de keuze voor januari 2011 als begindatum voor de periode waarbinnen jurisprudentie is onderzocht, arbitrair. Dat is echter niet het geval, daar de eerste gepubliceerde uitspraak waarin het relativiteitsvereiste van artikel 1.9 Chw is toegepast, pas van 19 januari 2011 dateert (ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352).

23

3.2.4

Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast

Van de 117 gevonden uitspraken zijn er 20 waarin wel een overweging wordt gewijd aan een relativiteitsvereiste, maar zonder dat dit toepassing heeft gevonden. Dat is het geval bij: -

sommige – maar niet alle178 – voorlopige voorzieningen179;

-

uitspraken waarin het beroep ongegrond wordt verklaard zodat aan toepassing van een relativiteitsvereiste niet meer wordt toegekomen180;

-

wanneer een bestreden besluit in strijd wordt bevonden met het zorgvuldigheidsbeginsel 181;

-

wanneer – ingevolge overgangsrecht (zie 2.4.6.4) – nog geen relativiteitsvereiste van toepassing was toen het bestreden besluit werd genomen182.

3.2.5

Aantal relevante beroepsgronden

In sommige uitspraken zijn meerdere beroepsgronden behandeld die – elk afzonderlijk – door de bestuursrechter aan een relativiteitsvereiste zijn getoetst. Voor het aantal daadwerkelijke toepassingen van een relativiteitsvereiste is daarom het aantal beroepsgronden geteld, in plaats van het aantal uitspraken. In de uitspraken uit 2011 zijn in totaal 34 beroepsgronden geteld, in de uitspraken uit 2012 zijn dat er 50 en in de uitspraken over de eerste helft van 2013 zijn dat er 35. Het aantal toepassingen van een relativiteitsvereiste in uitspraken over de periode januari 2011 tot en met juni 2013 bedraagt daarmee in totaal 119. 3.3 3.3.1

Variaties in de toepassing van de bestuursrechtelijke relativiteitsleer Inleiding

In het navolgende zal worden bezien welke variaties kunnen worden onderscheiden in de wijze waarop de bestuursrechter de elementen ‘belang’ en ‘beschermingsbereik’ toepast bij de beantwoording van de vraag of aan een relativiteitsvereiste is voldaan. 3.3.2

Rubricering van de variaties

Variaties in de invulling van het element ‘belang’ zullen in de subparagrafen 3.3.3, 3.3.4 en 3.3.5 door de hoofdletter A vooraf worden gegaan, zulks ter onderscheiding van variaties van het element ‘beschermingsbereik’ die telkens door een hoofdletter B zullen worden voorafgegaan. De nummers die daarop volgen, dienen ertoe onderlinge variaties van een element (belang, beschermingsbereik) onderling van elkaar te onderscheiden. Deze rubricering is nodig om inzichtelijk te maken welke combinaties van elementen binnen de toepassing van een relativiteitsvereiste denkbaar zijn. 3.3.3

Belang

Van de 119 onderzochte toepassingen van een relativiteitsvereiste zijn er 57 waarin de werkelijke belangen van eiser of appellant uitdrukkelijk worden genoemd. In de resterende 62 is dat niet het geval. Derhalve kan een onderscheid worden gemaakt tussen toepassingen van een relativiteitsvereiste waarin (A1) de belangen van eiser of appellant wel worden genoemd en (A2) toepassingen waarin dat niet is gebeurd.

178

Bijvoorbeeld ABRvS 3 maart 2011, LJN BP7118; een voorlopige voorziening waarin het relativiteitsvereiste van artikel 1.9 Chw wordt toegepast. 179 ABRvS 7 februari 2011, LJN BP4690; Rb. Rotterdam 22 april 2011, LJN BQ3611; ABRvS 19 april 2013, LJN BZ8396; Rb. Zwolle 23 april 2013, LJN BZ8283. 180 Rb. ‘s-Gravenhage 21 december 2011, LJN BV3734; ABRvS 2 mei 2012, LJN BW4539; ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1056; ABRvS 5 december 2012, LJN BY5112; ABRvS 27 december 2012, LJN BY7355; ABRvS 13 februari 2013, LJN BZ1254; ABRvS 20 maart 2013, LJN BZ4936; ABRvS 20 maart 2013, LJN BZ4980; ABRvS 4 april 2013, LJN BZ7625; ABRvS 24 april 2013, LJN BZ8443; ABRvS 15 mei 2013, LJN CA0132; ABRvS 19 juni 2013, LJN CA3634; ABRvS 19 juni 2013, LJN CA3638. 181 ABRvS 12 december 2012, LJN BY5898. 182 Rb. Utrecht 6 februari 2013, LJN BZ8212; ABRvS 13 maart 2013, LJN BZ3977.

24

3.3.4

Beschermingsbereik

Waar het gaat om het vaststellen van het beschermingsbereik van de door eiser of appellant ingeroepen norm, zijn er slechts vijf toepassingen van een relativiteitsvereiste waarin de strekking van de norm niet wordt genoemd. In de overige 114 toepassingen is dat wel gebeurd. Binnen voormelde 114 toepassingen kan weer een onderverdeling worden gemaakt in de wijze waarop de strekking van de norm is geformuleerd. Zo is in 75 van de 114 toepassingen van een relativiteitsvereiste het beschermingsbereik van de norm zodanig geformuleerd, dat daaruit blijkt waartoe de norm – in het algemeen – wel strekt. Dat zal in het navolgende worden aangeduid als het positief formuleren van de strekking van de ingeroepen norm. In de resterende 39 van de 114 toepassingen van een relativiteitsvereiste is telkens alleen overwogen waartoe de norm kennelijk niet strekt, overeenkomstig de bewoordingen van artikel 1.9 Chw en artikel 8:69a Awb. Deze wijze van het formuleren van de strekking van de norm zal hierna worden aangeduid als het negatief formuleren van de strekking van de ingeroepen norm. Uit het voorgaande volgt, dat een onderscheid kan worden gemaakt tussen toepassingen van een relativiteitsvereiste waarin de strekking van de ingeroepen norm (B1) positief wordt geformuleerd, (B2) negatief wordt geformuleerd en (B3) niet wordt geformuleerd. 3.3.5

Mogelijke variaties

Uit het voorgaande volgt dat de navolgende combinaties van variaties binnen belang en beschermingsbereik mogelijk zijn: A1+B1, A1+B2, A1+B3, A2+B1, A2+B2, A2+B3. -

Variatie 1: (A1) Het wel noemen van de werkelijke belangen van appellant of eiser en (B1) het positief formuleren van de strekking van de ingeroepen norm;

-

Variatie 2: (A1) Het wel noemen van de werkelijke belangen van appellant of eiser en (B2) het negatief formuleren van de strekking van de ingeroepen norm;

-

Variatie 3: (A2) Het niet noemen van de werkelijke belangen van appellant of eiser en (B1) het positief formuleren van de strekking van de ingeroepen norm;

-

Variatie 4: (A2) Het niet noemen van de werkelijke belangen van appellant of eiser en (B2) het negatief formuleren van de strekking van de ingeroepen norm;

-

Variatie 5: (A2) Het niet noemen van de werkelijke belangen van appellant of eiser en (B3) het niet formuleren van de strekking van de ingeroepen norm.

Een zesde variatie waarin (A1) de werkelijke belangen van de appellant of eiser wel worden genoemd en (B3) de strekking van de ingeroepen norm niet wordt geformuleerd, is denkbaar, maar is in de onderzochte jurisprudentie geen enkele keer aangetroffen. Om die reden zal deze variatie in het navolgende buiten beschouwing worden gelaten. 3.3.6 3.3.6.1

Voorbeelden van de variaties Variatie 1

Een voorbeeld van variatie 1 – het wel noemen van de werkelijke belangen van appellant of eiser en het positief formuleren van de strekking van de ingeroepen norm – is te vinden in een uitspraak183 van de ABRvS van 6 februari 2013, waarvan de kernoverweging als volgt luidt:

183

ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0789.

25

‘De Afdeling overweegt dat deze beroepsgrond van [appellant sub 2] en anderen ten aanzien van het aspect archeologie betrekking heeft op artikel 38a van de Monumentenwet 1988. Deze bepaling strekt in het bijzonder tot het behoud van monumenten van archeologie. Voor [appellant sub 2] en anderen gaat het echter om het belang dat zij gevrijwaard blijven van aantastingen van hun woonen leefklimaat en om het behoud van hun woonomgeving. Artikel 38a van de Monumentenwet 1988 strekt daarom kennelijk niet tot bescherming van de belangen waarvoor [appellant sub 2] en anderen in deze procedure bescherming zoeken. Daargelaten of deze beroepsgrond wat betreft het aspect archeologie zou slagen, laat de Afdeling deze beroepsgrond in zoverre dan ook buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’184

Het bestreden besluit is een bestemmingsplan 185 waartegen appellant als beroepsgrond – onder meer – heeft aangevoerd dat onvoldoende is onderzocht of ‘woningbouw op het persceel uit een oogpunt van een goede ruimtelijke ordening wat betreft (…) archeologie en cultuurhistorie aanvaardbaar is’ 186. a)

Belang: de Afdeling overweegt dat het voor ‘[appellant sub 2] en anderen gaat (…) om het belang dat zij gevrijwaard blijven van aantastingen van hun woonen leefklimaat en om het behoud van hun woonomgeving.’187

b)

Beschermingsbereik: volgens de Afdeling strekt het hier toepasselijke artikel 38a van de Monumentenwet 1988 in het bijzonder ‘tot het behoud van monumenten van archeologie’188.

c)

Conclusie: ‘Daargelaten of deze beroepsgrond wat betreft het aspect archeologie zou slagen, laat de Afdeling deze beroepsgrond in zoverre dan ook buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’189

3.3.6.2

Variatie 2

Een voorbeeld van variatie 2 – het wel noemen van de werkelijke belangen van appellant of eiser en het negatief formuleren van de strekking van de ingeroepen norm – is te vinden in een uitspraak190 van de ABRvS van 28 november 2012. Als beroepsgronden heeft appellante191 onder meer aangevoerd – kort gezegd – vrees voor onaanvaardbare geluidshinder vanwege op handen zijnde verbreding A27 en het niet kunnen naleven van de normen voor luchtkwaliteit ex art. 5:16 Wet milieubeheer. De kernoverweging van deze uitspraak luidt als volgt:

‘De BAU heeft blijkens haar statuten tot doel "het bevorderen van de instandhouding van de automarkt te Utrecht (bij voorkeur op het Veemarktterrein te Utrecht) en het verrichten van al hetgeen bijdraagt tot het optimaal functioneren daarvan (…)". De leden van de BAU organiseerden wekelijks een automarkt in de Veemarkthallen. Het gaat de BAU en anderen derhalve om het belang dat het Veemarktterrein gebruikt kan blijven worden voor de automarkt die de leden organiseerden en om gevrijwaard te blijven van ander gebruik van dit terrein. (…)

184

ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0789, rov. 17.4. Als bedoeld in artikel 10 Wro. 186 ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0789, rov. 17. 187 ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0789, rov. 17.4. 188 ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0789, rov. 17.4. Daarmee heeft de Afdeling vrijwel gelijkluidende bewoordingen gehanteerd als in een uitspraak van 30 november 2011 (ABRvS 30 november 2011, LJN BU6341, rov. 2.7.4) waarin deze norm aan bod kwam , echter zonder in de onderhavige uitspraak naar die eerdere uitspraak te verwijzen. De memorie van toelichting bij de Invoeringswet Wet ruimtelijke ordening (Kamerstukken II 2006/07, 30 938, nr. 3, p. 37. ) zwijgt over de strekking van artikel 38a van de Monumentenwet 1988. 189 ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0789, rov. 17.4. 190 ABRvS 28 november 2012, LJN BY4360. 191 Belangenvereniging Automarkt Utrecht, een vereniging ex artikel 2:26 BW jo. art. 1:2 lid 3 Awb. De vereniging bestaat overigens nog steeds: www.bau.nl. 185

26

(…) De ingeroepen normen voor de luchtkwaliteit en de geluidkwaliteit ter hoogte van de nieuw te bouwen woningen, de ingeroepen norm dat vanuit een oogpunt van goede ruimtelijke ordening niet binnen de risicocontouren rond het LPGtankstation in het zuiden van het plangebied gebouwd zou mogen worden en niet gebouwd zou mogen worden op plaatsen waar een risico van overstroming bestaat, strekken kennelijk niet tot bescherming van het eigen belang van de BAU en anderen zoals hiervoor omschreven, maar tot bescherming van belangen van anderen. De beroepsgronden die hierop betrekking hebben kunnen daarom gelet op artikel 1.9 van de Chw niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit en blijven om die reden buiten beschouwing.’192

a)

Belang: de Afdeling overweegt dat het appellante blijkens haar statuten gaat om het belang ‘dat het Veemarktterrein gebruikt kan blijven worden voor de automarkt die de leden organiseerden en om gevrijwaard te blijven van ander gebruik van dit terrein.’193

b)

Beschermingsbereik: over de strekking van de door appellante ingeroepen normen overweegt de Afdeling dat deze ‘kennelijk niet [strekken] tot bescherming van het eigen belang van de BAU en anderen (…).’194 De overweging dat de normen strekken ‘tot bescherming van belangen van anderen’ zegt niets over welke belangen die de normen beogen te beschermen, maar alleen wiens belangen, namelijk niet nader omschreven ‘anderen’.

c)

Conclusie: ‘De beroepsgronden die hierop betrekking hebben kunnen daarom gelet op artikel 1.9 van de Chw niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit en blijven om die reden buiten beschouwing.’ 195

3.3.6.3

Variatie 3

In variatie 3 worden de werkelijke belangen van appellant of eiser niet genoemd en wordt de strekking van de ingeroepen norm positief geformuleerd. Een voorbeeld daarvan is een uitspraak van de ABRvS van 8 februari 2012. Bij het bestreden besluit is een bestemmingsplan vastgesteld. Appellanten hadden daartegen onder meer aangevoerd: ‘ILW heeft mede namens De Heus Voeders B.V. en W.E. Oskam Beheer B.V. (hierna: ILW en anderen) bezwaren tegen het besluit van het college van burgemeester en wethouders waarbij krachtens de Wet geluidhinder hogere waarden zijn vastgesteld ten behoeve van een aantal in het plan voorziene woningen.’196 De Afdeling overwoog:

‘De regelingen in de Wet geluidhinder en het Besluit geluidhinder strekken ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege het industrieterrein, de weg of spoorweg maximaal mag optreden. Deze regelingen strekken daarmee, zoals de Afdeling voor zover betreft artikel 83 van de Wet geluidhinder reeds eerder heeft beslist in haar uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3, tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen. ILW en anderen betreffen bedrijven die zijn gevestigd op het industrieterrein Lage Weide, dat ten opzichte van het plangebied aan de overzijde van het Amsterdam-Rijnkanaal ligt. Onbetwist is dat ILW en anderen geen eigenaar zijn van woningen waarvoor bij het betrokken besluit hogere waarden zijn vastgesteld. Derhalve strekt de regeling kennelijk niet tot bescherming van de belangen van ILW en anderen. (…)

192

ABRvS 28 november 2012, LJN BY4360, rov. 4.3. ABRvS 28 november 2012, LJN BY4360, rov. 4.3. 194 ABRvS 28 november 2012, LJN BY4360, rov. 4.3. 195 ABRvS 28 november 2012, LJN BY4360, rov. 4.3. 196 ABRvS 8 februari 2012, LJN BV3244, rov. 2.7. 193

27

(…) Gelet op het vorenstaande kan hetgeen ILW en anderen aanvoeren over de vastgestelde hogere waarde voor de voorziene woningen niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit. Daarom ziet de Afdeling af van een verdere inhoudelijke bespreking van hetgeen zij op dit punt aanvoeren.’197

a)

Belang: wordt niet genoemd. Overwogen wordt slechts dat appellanten ‘geen eigenaar zijn van woningen waarvoor bij het betrokken besluit hogere waarden zijn vastgesteld’.198

b)

Beschermingsbereik: de Afdeling overweegt dat de ‘regelingen in de Wet geluidhinder en het Besluit geluidhinder [ertoe] strekken (…) dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege het industrieterrein, de weg of spoorweg maximaal mag optreden. Deze regelingen strekken daarmee, zoals de Afdeling voor zover betreft artikel 83 van de Wet geluidhinder reeds eerder heeft beslist in haar uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3, tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’199

c)

Conclusie: ‘Gelet op het vorenstaande kan hetgeen ILW en anderen aanvoeren over de vastgestelde hogere waarde voor de voorziene woningen niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit.’ 200

3.3.6.4

Variatie 4

De vierde variatie in de toepassing van een relativiteitsvereiste is die waarin de werkelijke belangen van appellant of eiser niet worden genoemd en de strekking van de ingeroepen norm negatief wordt geformuleerd. Als voorbeeld van deze variatie kan dienen een uitspraak201 van de ABRvS van 16 januari 2013 waarin het bestreden besluit een omgevingsvergunning is. Een van de door appellant aangevoerde beroepsgronden is dat geen overleg is gevoerd als bedoeld in artikel 3.1.6 van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) jo. artikel 5.20 van het Besluit omgevingsrecht (Bor) (rov. 6). De kernoverweging van deze uitspraak luidt als volgt:

‘Voor zover TT Hotel Vastgoed betoogt dat in de ruimtelijke onderbouwing niet is vermeld dat overleg heeft plaatsgehad met bijvoorbeeld de provincie en de betrokken waterschappen, wordt als volgt overwogen. Ingevolge artikel 1.9 van de Chw vernietigt de administratieve rechter een besluit niet op de grond, dat het in strijd is met een geschreven of ongeschreven rechtsregel of een algemeen rechtsbeginsel, indien deze regel of dit beginsel kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept. Zoals de Afdeling heeft overwogen in de uitspraak van 19 januari 2011 in zaak nr. 201006426/1/R2 (www.raadvanstate.nl) kan uit de memorie van toelichting op het wetsvoorstel van de Chw (Kamerstukken II 2009/10, 32 127, nr. 3, blz. 49) worden afgeleid dat de wetgever met artikel 1.9 van de Chw de eis heeft willen stellen dat er een verband moet bestaan tussen een beroepsgrond en de daadwerkelijke (of: achterliggende) reden om een besluit in rechte aan te vechten en dat de bestuursrechter een besluit niet moet vernietigen wegens schending van een rechtsregel die niet strekt tot bescherming van een belang waarin de eisende partij feitelijk dreigt te worden geschaad. Daargelaten de vraag of in onderhavig geval de verplichting tot overleg als bedoeld in artikel 3.1.1, eerste lid, van het Bro is geschonden, overweegt de Afdeling dat deze bepaling kennelijk niet strekt ter bescherming van de belangen van TT Hotel Vastgoed, zodat artikel 1.9 van de Chw in zoverre aan vernietiging van het bestreden besluit in de weg staat.’ 202

197

ABRvS 8 februari 2012, LJN BV3244, rov. 2.7.2. ABRvS 8 februari 2012, LJN BV3244, rov. 2.7.2. 199 ABRvS 8 februari 2012, LJN BV3244, rov. 2.7.2. 200 ABRvS 8 februari 2012, LJN BV3244, rov. 2.7.2. 201 ABRvS 16 januari 2013 LJN BY8562. 202 ABRvS 16 januari 2013 LJN BY8562 rov. 6.2. 198

28

a)

Belang: wordt niet genoemd.

b)

Beschermingsbereik: hoewel de ingeroepen norm wel wordt genoemd – onder aanvulling van de rechtsgronden: bedoeld door appellant is het overleg ex artikel 3.1.1. lid 1 Bro – wordt onvermeld gelaten waar deze norm toe strekt. Overwogen wordt slechts dat deze bepaling ‘kennelijk niet strekt ter bescherming van de belangen van TT Hotel Vastgoed’.203

c)

Conclusie: ‘Daargelaten de vraag of in onderhavig geval de verplichting tot overleg als bedoeld in artikel 3.1.1, eerste lid, van het Bro is geschonden, overweegt de Afdeling dat deze bepaling kennelijk niet strekt ter bescherming van de belangen van TT Hotel Vastgoed, zodat artikel 1.9 van de Chw in zoverre aan vernietiging van het bestreden besluit in de weg staat.’204

3.3.6.5

Variatie 5

In deze variatie in de toepassing van een relativiteitsvereiste, worden de werkelijke belangen van appellant of eiser niet genoemd en de strekking van de ingeroepen norm evenmin, terwijl toch een relativiteitsvereiste wordt toegepast. Een voorbeeld daarvan is te vinden in een uitspraak van de rechtbank Roermond van 8 juli 2011:

‘Eisers hebben voorts gewezen op waardedaling van hun woningen (en van het bedrijf van eiser [eiser]) en op oneigenlijk gemis aan WOZ-inkomsten door de gemeente Peel en Maas. De rechtbank is van oordeel dat eventuele waardedaling voor planschadevergoeding in aanmerking kan komen en daarmee geen gewicht in de schaal legt bij de belangenafweging om al dan niet vrijstelling te verlenen. Indien en voor zover er al sprake zou zijn van minder WOZ-inkomsten door de buurgemeente, en indien en voor zover er daarbij sprake is van schending van een (on)geschreven rechtsregel, gaat de rechtbank, gelet op artikel 1.9 van de Chw, niet over tot vernietiging van de vrijstelling, nu het opkomen voor die inkomsten geen belang is van eisers.’205

a)

Belang: onvermeld wordt gelaten wat het belang is van eisers, al valt uit hetgeen de eisers hebben aangevoerd wel af te leiden dat hun belang is gelegen in het tegengaan van verlies aan WOZ-inkomsten.

b)

Beschermingsbereik: of er een rechtsregel is geschonden en zo ja, welke, is iets dat door de bestuursrechter in deze zaak wordt gepasseerd.

c)

Conclusie: ‘Indien en voor zover er al sprake zou zijn van minder WOZ-inkomsten door de buurgemeente, en indien en voor zover er daarbij sprake is van schending van een (on)geschreven rechtsregel, gaat de rechtbank, gelet op artikel 1.9 van de Chw, niet over tot vernietiging van de vrijstelling, nu het opkomen voor die inkomsten geen belang is van eisers.’206

3.3.7

Aantallen variaties

In een viertal tabellen die in een bijlage bij dit onderzoeksverslag zijn opgenomen (pagina 44), zijn de aantallen variaties opgenomen van de onderzoeksperioden 2011, 2012 en de eerste helft van 2013 afzonderlijk, alsmede het totaal van al deze periodes, dat een gemiddeld beeld oplevert. Om van elke periode te berekenen hoe elke variatie percentueel is vertegenwoordigd, is gebruik gemaakt van de volgende formule: = P. Daarbij staat A voor het aantal van één enkele variatie binnen een onderzoeksperiode en T voor het totaal van alle variaties binnen een onderzoeksperiode. Door het aantal van één enkele variatie (A) te

203

ABRvS 16 januari 2013 LJN BY8562 rov. 6.2. ABRvS 16 januari 2013 LJN BY8562 rov. 6.2. 205 Rb. Roermond 8 juli 2011, LJN BR2711, rov. 24. 206 Rb. Roermond 8 juli 2011, LJN BR2711, rov. 24. 204

29

delen door het totaal aantal variaties (T) en het quotiënt daarvan te vermenigvuldigen met 100, is het resultaat percentage P, afgerond op één decimaal achter de komma.207 3.3.8

Percentages variaties onderling vergeleken

De percentuele vertegenwoordiging van elke variatie binnen de afzonderlijke onderzoeksperiodes is weergegeven in Figuur 3-1:

45 40 35 30 25

2011

20

2012

15

2013

10

gemiddeld

5 35,3 36 40 37

2,9 18 8,6 10,9

26,5 24 28,6 26,1

26,5 22 17,1 21,8

Variatie 1

Variatie 2

Variatie 3

Variatie 4

8,8

0

5,7 4,2

0 Variatie 5

Percentages van de diverse variaties over de onderzoeksperiodes 2011, 2012 en de eerste helft van 2013 (januari 2013 t/m juni 2013) naast elkaar weergegeven. Figuur 3-1

Deze figuur laat zien dat variatie 1 het meest voorkomt: 37%, gevolgd door respectievelijk variatie 3 met 26,1%, variatie 4 met 21,8%, variatie 2 met 10,9% en ten slotte, variatie 5 met 4,2%. Om het verschil tussen de percentages onderling vast te stellen, zal in het navolgende de formule worden gehanteerd: (nieuwe waarde - oude waarde) / oude waarde × 100. Variatie 1 laat sinds 2011 een stijging zien van het aantal toepassingen. In 2012 is dat percentage ten opzichte van dat van 2011 met 2% gestegen208, terwijl de stijging van het eerste halfjaar van 2013 ten opzichte van 2012 een stijging van 11,1% laat zien209. Afwijkingen ten opzichte van het gemiddelde zijn niet opvallend; de laagste waarde wijkt ten opzichte van het gemiddelde -4,1% af naar beneden210 terwijl de hoogste waarde ten opzichte van het gemiddelde 8,1% naar boven afwijkt 211. Variatie 2 laat een zeer ongelijkmatig beeld zien in de aantallen toepassingen over de verschillende onderzoeksperiodes. Een stijgende of dalende lijn valt er niet in waar te nemen. Het aantal toepassingen van variatie 2 is in 2012 ten opzichte van 2011 meer dan vervijfvoudigd 212. De eerste helft van 2013 vertoont ten opzichte van 2012 daarentegen een daling van 52,2%213. Ten opzichte van het gemiddelde wijkt de hoogste

207

Een voorbeeld: in het jaar 2012 is variatie 1 (A) 18 maal geteld. Het totaal aantal variaties (T) in het jaar 2012 bedraagt 50. Het percen-

tage waarin variatie 1 binnen het jaar 2012 is vertegenwoordigd bedraagt dus

× 100 = 36%.

208

(36-35,3)/35,3 × 100. 209 (40-36)/36 × 100). 210 (35,5-37)/37 × 100. 211 (40-37)/37 × 100. 212 (18-2,9)/2,9 × 100. 213 (8,6-18)/18 × 100.

30

waarde 65,1% af214 terwijl de laagste waarde -73,4% afwijkt ten opzichte van het gemiddelde215. Aanzienlijke verschillen derhalve. Variatie 3 is minder ongelijkmatig dan variatie 2 omdat de verschillen tussen het hoogste en laagste percentage ten opzichte van het gemiddelde niet groot zijn; de hoogste waarde wijkt ten opzichte van het gemiddelde 9,6% naar boven af216, terwijl de laagste waarde ten opzichte van het gemiddelde -8,0% naar beneden afwijkt217. Het totaalbeeld over de verschillende onderzoeksperiodes laat geen consistent stijgende of dalende lijn zien. In 2012 was er ten opzichte van 2011 een geringe daling (-9,4%), terwijl de eerste helft van 2013 ten opzichte van 2012 een stijging laat zien van 19,2%.Ten opzichte van 2011 is in het eerste halfjaar van 2013 een toename te constateren van 7,9%. Over het geheel genomen is er dus wel sprake van een stijging in de toepassing van deze variatie. Variatie 4 laat een duidelijke daling zien over de periode van 2011 tot en met het eerste halfjaar van 2013. Ten opzichte van 2011 is in 2012 het aantal toepassingen van deze variant met 17% gedaald 218. Ten opzichte van 2012 bedraagt de daling in de eerste helft van 2013 zelfs 22,3%.219 Ten opzichte van het gemiddelde wijkt de laagste waarde af met -21,6%220 en de hoogste waarde met 21,6%221. Variatie 5 laat tot slot, evenals de variaties 2 en 3, een ongelijkmatig beeld zien waarin geen stijgende of dalende lijn te onderscheiden valt. Met slechts 5 toepassingen222 is deze variatie verwaarloosbaar gering. 3.4 3.4.1

Het bepalen van belang en beschermingsbereik Inleiding

In de vorige paragraaf is aandacht besteed aan de variaties waarin de elementen ‘belang’ en ‘beschermingsbereik’ voorkomen en de combinaties die daarmee kunnen worden gevormd die op hun beurt weer variaties opleveren waarin de bestuursrechtelijke relativiteitsleer wordt toegepast. In deze paragraaf staat centraal de wijze waarop de bestuursrechter aan genoemde elementen invulling geeft. 3.4.2

Invulling van belang

In toepassingen van de bestuursrechtelijke relativiteitsleer die tot de variaties 1 en 2 gerekend mogen worden, 57 toepassingen in totaal223, worden de werkelijke belangen van appellant of eiser uitdrukkelijk genoemd. Daaruit kan worden afgeleid op welke wijze de bestuursrechter het belang van eiser of appellant invult. Een apart overzicht van deze belangen is opgenomen in bijlage II bij dit onderzoeksverslag. In de meeste (45 van de 57) hiervoor bedoelde toepassingen is het bestreden besluit een bestemmingsplan.224 Veelgenoemd is het belang van eiser of appellant om gevrijwaard te blijven van de ruimtelijke invloed van woningbouw op naastgelegen gronden (8×), het belang bij het behoud van een goed woonen 214

(18-10,9)/10,9 × 100. (2,9-10,9/10,9 ) × 100. 216 (28,6-26,1)/26,1 × 100. 217 (24-26,1/26,1) × 100. 218 (22-26,5)/26,5 × 100. 219 (17,1-22)/22 × 100. 220 (17,1-21,8)/21,8 × 100. 221 (21,8-17,1)/17,1 × 100. 222 4,2% van het totaal aantal beroepsgronden. 223 Zie bijlage I. Overzicht van de aantallen variaties . 224 De overige besluiten zijn een projectbesluit en bouwvergunning, een vergunning ex artikel 19d lid 1 Nbw 1998, een vrijstelling ex artikel 19 lid 1 Wro en bouwvergunning, een provinciaal inpassingsplan, een monumentenvergunning, een tracébesluit, een omgevingsvergunning en een besluit tot onteigening effecten en vermogensbestanddelen. 215

31

leefklimaat (7×) het belang gevrijwaard te blijven van aantasting van zijn uitzicht met behoud van zijn woonomgeving (6×), het belang van behoud van de huidige bestemming van de grond (5×). Veelgenoemd zijn ook commerciële belangen (9×). Voorts worden als belangen onder meer nog genoemd het belang om niet met klachten te zullen worden geconfronteerd, behoud van luchtkwaliteit en het tegengaan van geluidsbelasting. Wanneer eiseres of appellante een stichting of een vereniging is, kan de bestuursrechter op grond van de statuten van de rechtspersoon diens belangen bepalen.225 Het hiervoor genoemde voorbeeld van de toepassing van variatie 2 (3.3.6.2) is daarvan een sprekend voorbeeld. In de variaties 3, 4 en 5 waarin de bestuursrechtelijke relativiteitsleer wordt toegepast, blijven de werkelijke belangen van eiser of appellant onvermeld. Bezwaarlijk is dat echter niet. Toepasselijk is hier wat IJzermans en Van Schaijk opmerken over verzwegen elementen in een argumentatie:

‘Een complete argumentatie bestaat uit S + A + VU[226].vaak wordt bij een argumentatie een van de elementen verzwegen. Dit verzwijgen is geen slordigheid, maar een kwestie van efficiency: in het taalgebruik worden vaak zaken die voor de hand liggen weggelaten, omdat de schrijver/spreker weet dat het element niet nodig is voor een goed begrip of omdat het element door het publiek als overbodig wordt ervaren’227.

Het bovenstaande geldt ook voor de toepassing van de bestuursrechtelijke relativiteitsleer. Ter illustratie kan dienen het voorbeeld waarin variatie 3 wordt toegepast228; hoewel de belangen van appellanten niet uitdrukkelijk worden vermeld, is uit de context van de overwegingen af te leiden wat die belangen zijn, zodat uitdrukkelijke vermelding daarvan overbodig is. Bovendien is de bestuursrechter ‘vrij te bepalen welke elementen de motivering van een uitspraak moet bevatten en hoe uitgebreid de motivering moet zijn.’229 3.4.3

Invulling van beschermingsbereik

De variaties 1 en 3 hebben met elkaar gemeen, dat de strekking van de door eiser of appellant ingeroepen norm positief wordt geformuleerd.230 Het beschermingsbereik van de norm is dus zodanig geformuleerd, dat daaruit blijkt waartoe de norm in het algemeen strekt, voordat de bestuursrechter vervolgens concludeert dat de norm om die reden – in een individueel geval – kennelijk wel of niet strekt tot bescherming van de belangen van eiser of appellant. In uitspraken over de onderzoeksperiodes 2011, 2012 en de eerste helft van 2013 waarin de variaties 1 en 3 zijn toegepast, wordt dus zichtbaar hoe de bestuursrechter het algemene beschermingsbereik van de normen waarop eiser of appellant zich heeft beroepen, heeft ingevuld. Een overzicht van deze rechterlijke norminvullingen is als bijlage III bij dit onderzoeksverslag opgenomen.

225

Rb. Maastricht 13 juli 2011, LJN BR1582, rov. 1.2; ABRvS 14 september 2011, LJN BS8857, rov. 2.7.4; ABRvS 25 juli 2012, LJN BX2605, rov. 2.5.6; ABRvS 28 november 2012, LJN BY4360, rov. 4.3. 226 S = standpunt, A = argument en VU = verbindende uitspraak: IJzermans & Van Schaijk 2007, p. 63. 227 IJzermans & Van Schaijk 2007, p. 67. 228 Zie 3.3.6.3. 229 Verburg 2008, p. 218. 230 Zie subparagraaf 3.3.4.

32

Waar eenzelfde norm door de bestuursrechter in het verleden reeds is ingevuld, wordt door de bestuursrechter die in een andere zaak met dezelfde norm wordt geconfronteerd, telkens aansluiting gezocht, waardoor al snel vaste jurisprudentie is gevormd. Het jurisprudentieonderzoek heeft althans geen uitspraken opgeleverd waarin een bestuursrechter op goede gronden tot een alternatieve invulling van een norm komt. Normen waarvan het beschermingsbereik in meerdere uitspraken over de periodes 2011, 2012 en de eerste helft van 2013 als vaste rechtspraak wordt gehanteerd zijn: a)

Afstandsnormen van de VNG; 231

b)

Artikel 83 van de Wet geluidhinder;232

c)

Bepalingen van de Natuurbeschermingswet 1998; 233

d) Bepalingen van de Monumentenwet 1988; 234 e)

Artikel 38a van de Monumentenwet 1988. 235

Daarnaast zijn er nog tal van andere normen die in bijlage III bij dit onderzoeksverslag zijn opgenomen maar nog niet zo veelvuldig zijn gebruikt dat van vaste jurisprudentie kan worden gesproken.236 Dat zou wellicht anders kunnen worden wanneer de bestuursrechter voor de invulling van het beschermingsbereik van een bepaalde norm teruggrijpt op wat daarover in eerdere uitspraken is overwogen. Gelet op de geconstateerde jurisprudentievorming is die verwachting niet ongerechtvaardigd. Uitspraken waarin het beschermingsbereik van een norm wordt bepaald aan de hand van de wetsgeschiedenis heeft het jurisprudentieonderzoek niet opgeleverd. Een mogelijke verklaring daarvoor is dat veel van de normen waar de bestuursrechter mee te maken heeft, in een tijd zijn ontstaan dat het Nederlands bestuursrecht nog geen relativiteitsvereiste kende. Het ligt daarom voor de hand dat in de parlementaire geschiedenis van die bepalingen geen aandacht is besteed aan het beschermingsbereik van die normen. 3.5

Conclusie

De tweede deelvraag – welke variaties kunnen worden onderscheiden in de toepassing van de bestuursrechtelijke relativiteitsleer? – vormt het onderwerp van paragraaf 3.3. Uit het daar verhandelde blijkt dat de bestuursrechtelijke relativiteitsleer, uitgewerkt in artikel 1.9 Chw en artikel 8:69a Awb, door de bestuursrechter in een vijftal variaties wordt toegepast, beschreven in subparagraaf 3.3.5 en van voorbeelden voorzien in subparagraaf 3.3.6. Het belang van dit onderscheid is dat het inzichtelijk en kwantificeerbaar maakt waar de bestuursrechter bij de toepassing van een relativiteitsvereiste de nadruk op legt.

231

Afstandsnormen VNG: ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352, rov. 2.4.2, tweede alinea; ABRvS 2 maart 2011, LJN BP6388, rov. 2.13.4; ABRvS 20 februari 2013, LJN BZ1694, rov. 4.11; ABRvS 27 maart 2013, LJN BZ7428, rov. 7.1; ABRvS 5 juni 2013, LJN CA2078, rov. 13.2. 232 Artikel 83 Wgh: ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1411, rov. 2.5.2, tweede alinea; ABRvS 30 november 2011, LJN BU6355, rov. 2.3.2; ABRvS 7 december 2011, LJN BU7002, rov. 2.137.1; ABRvS 8 februari 2012, LJN BV3244, rov. 2.7.2; ABRvS 27 juni 2012, LJN BW9570, rov. 2.2.3; ABRvS 12 december 2012, LJN BY5874, rov. 4.3; ABRvS 23 januari 2013, LJN BY9247, rov. 4.2; ABRvS 12 juni 2013, LJN CA2901, rov. 2.5. 233 Nbw 1998: ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1412, rov. 2.7.9; ABRvS 14 september 2011, LJN BS8857, rov. 2.7.4; ABRvS 4 januari 2012 LJN BV0106, rov. 2.69.2; ABRvS 27 juni 2012, LJN BW9568, rov. 2.4.3; ABRvS 17 oktober 2012, LJN BY0404, rov. 21.5; ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0797, rov. 7.3. 234 Monumentenwet 1988: Rb. Utrecht 8 november 2011, LJN BU3683, rov. 2.15; ABRvS 18 juli 2012, LJN BX1859, rov. 2.4.2; ABRvS 20 maart 2013, LJN BZ4936, rov. 24.2. 235 Artikel 38a Monumentenwet 1988: ABRvS 30 november 2011, LJN BU6341, rov. 2.7.4; ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1055, rov. 16.2; ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0789, rov. 17.4; ABRvS 20 februari 2013, LJN BZ1678, rov. 3.2; ABRvS 13 maart 2013, LJN BZ4023, rov. 32.2 en ABRvS 3 april 2013, Uitspraak 201209146/1/R3, rov. 4.2. 236 Daarbij valt onder meer te denken aan artikel 5.1.4 Bro, artikel 19 lid 1 Wro, artikel 3.6 lid 1 sub a Wro.

33

De twee meest voorkomende – en in aantal toenemende – variaties 1 en 3 hebben met elkaar gemeen, dat de strekking van de ingeroepen norm telkens positief wordt geformuleerd.237 Dat wil zeggen dat de bestuursrechter overweegt waartoe de ingeroepen norm in het algemeen strekt, alvorens te concluderen dat de norm – in een individueel geval – kennelijk al of niet strekt tot bescherming van de belangen van eiser of appellant. Dat kan de rechtsvorming alleen maar ten goede komen. Immers, wanneer duidelijk is waartoe een norm in het algemeen strekt, kan deze ook worden toegepast op andere zaken. Vaste rechtspraak blijkt een door de bestuursrechter veelgebruikt middel bij de toepassing van de bestuursrechtelijke relativiteitsleer.238 Variatie 4, waarin de strekking van de norm negatief wordt geformuleerd239, laat daarentegen een duidelijke daling zien. Daaruit kan worden afgeleid dat de bestuursrechter in afnemende mate volstaat met de enkele constatering waartoe een ingeroepen norm kennelijk niet strekt. Enerzijds is deze afname opmerkelijk, omdat de bewoordingen van de relativiteitseis van artikel 1.9 Chw en artikel 8:69a Awb de bestuursrechter de mogelijkheid bieden de tussenstap van het in algemene zin vaststellen van het beschermingsbereik van een norm over te slaan. Anderzijds is deze afname niet vreemd; een toename van de variaties 1 en 3 zal immers onvermijdelijk van invloed zijn op de overige variaties, waaronder ook variatie 4. De variaties 2 en 5, die van alle variaties verhoudingsgewijs het minst voorkomen, vertonen een te onregelmatig beeld om daar conclusies aan te kunnen verbinden. De derde deelvraag - hoe bepaalt de bestuursrechter het belang van eiser of appellant en het beschermingsbereik van een door deze ingeroepen norm? – is behandeld in paragraaf 3.4, waarbij subparagraaf 3.4.2 ingaat op de vraag hoe de bestuursrechter het belang van eiser of appellant invult. Wanneer eiser of appellant een rechtspersoon is, heeft de bestuursrechter steun aan de statuten van die rechtspersoon. Wanneer eiser of appellant daarentegen een natuurlijke persoon is, geschiedt de invulling van het belang in vrij algemene bewoordingen, zoals ‘het belang bij het behoud van een goed woonen leefklimaat’.240 Niet in alle variaties wordt het belang van eiser of appellant uitdrukkelijk genoemd. Dat hoeft ook niet, zolang uit de context van de overwegingen maar kan worden afgeleid wat dat belang is.241 Voor het bepalen van het beschermingsbereik van een norm, kan de bestuursrechter voor sommige, vaker voorkomende normen, gebruik maken van vaste jurisprudentie. 242 Aan de wetsgeschiedenis van deze normen heeft de bestuursrechter blijkbaar weinig steun, getuige het ontbreken van uitspraken waarin voor het bepalen van het beschermingsbereik van een norm wordt verwezen naar de wetsgeschiedenis van die norm of de wet waarvan deze norm deel uitmaakt.243

237

Zie subparagraaf 3.3.4. subparagraaf 3.4.3. 239 Zie subparagraaf 3.3.4. 240 Zie subparagraaf 3.4.2. 241Zie subparagraaf 3.4.2. 242 Zoals beschreven in subparagraaf 3.4.3. 243Zie subparagraaf 3.4.3. 238Zie

34

4. 4.1

Beantwoording van de probleemstelling Inleiding

Dit hoofdstuk is gewijd aan de beantwoording van de probleemstelling die in dit onderzoek centraal staat, namelijk: ‘Op welke wijze wordt de bestuursrechtelijke relativiteitsleer, vervat in artikel 1.9 Chw en artikel 8:69a Awb, door de bestuursrechter toegepast?’ 4.2

Beantwoording van de probleemstelling

Het zou niet mogelijk zijn de probleemstelling te beantwoorden als niet eerst de daaraan voorafgaande deelvragen (en subdeelvragen) van een antwoord zouden zijn voorzien. De deelvragen vormen immers de pijlers waarop de probleemstelling rust. Om de bestuursrechtelijke relativiteitsleer tot voorwerp van onderzoek te kunnen maken, was het vooreerst noodzakelijk om te beschrijven wat deze leer inhoudt. Dat is in hoofdstuk 2 gebeurd. In paragraaf 2.5 is de eerste deelvraag beantwoord; relativiteit in juridische zin is het verband tussen een rechtens te beschermen belang enerzijds en het beschermingsbereik van een beweerdelijk geschonden rechtsnorm anderzijds. Waar de aanwezigheid van het verband tussen die twee elementen vereist is voor enig rechtsgevolg, is sprake van een relativiteitsvereiste. Dit vereiste heeft in 2010 met artikel 1.9 Chw zijn intrede in de bestuursrechtelijke regelgeving gedaan244, in 2013 gevolgd door het relativiteitsvereiste van artikel 8:69a Awb.245 Beide bepalingen vormen het sluitstuk van een meer dan tien jaar durende reeks van ontwikkelingen246 die ertoe geleid hebben dat is gekozen voor de zogeheten strikte relativiteitsleer247 en een relativiteitvereiste dat niet als ontvankelijkheidsdrempel fungeert, maar als drempel die aan vernietiging van een bestreden besluit in de weg staat wanneer het belang van eiser of appellant buiten het beschermingsbereik valt van de door deze ingeroepen norm. De verwachtingen over wat de invoering van een bestuursrechtelijke relativiteitsleer voor de bestuursrechter mee zou kunnen brengen, waren over het algemeen weinig optimistisch. De Poorter heeft de verwachting uitgesproken dat ‘een keuze voor de relativiteitsleer (…) met name de rechter wel eens voor veel nieuwe, tijdrovende vragen [zou] kunnen stellen’248 terwijl de auteurs van het WODC-rapport249 van mening waren dat ‘er op het punt van lastenverlichting niet zoveel winst te verwachten valt van invoering van een (…) relativiteitsleer.’250Integendeel, zij voorzagen, ‘zeker in de eerste jaren’ 251, een lastenverzwaring. De Kamerleden Jansen en Wiegman-van Meppelen Scheppink hebben de invoering van artikel 8:69a Awb willen voorkomen omdat ‘het lastig [zal] zijn voor de rechter om vast te stellen of de geschreven of ongeschreven rechtsregel of algemeen rechtsbeginsel wel of niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept.’252 Al deze bezwaren hebben de invoering van een relativiteitsvereiste in de bestuursrechtelijke regelgeving uiteindelijk niet kunnen voorkomen, terwijl de bestuursrechter tot toepas244

Zie subparagraaf 2.4.3. Zie subparagraaf 0. 246 Zie subparagraaf 2.4.3. 247 Zie subparagraaf 2.3.4. 248 De Poorter 2004a, p. 79. 249 Zie subparagraaf 2.3.4. 250 De Poorter e.a. 2004, par. 6.10, p. 104. 251 De Poorter e.a. 2004, par. 6.10, p. 104. 252 Kamerstukken II, 2011/12, 32 450, nr. 15. 245

35

sing van een relativiteitsvereiste gehouden is, wat de nodige jurisprudentie heeft doen ontstaan waarin de bestuursrechtelijke relativiteitsleer is toegepast. Hoofdstuk 3 gaat, aan de hand de resultaten van een jurisprudentieonderzoek253 in op de tweede deelvraag (‘Welke variaties kunnen worden onderscheiden in de toepassing van de bestuursrechtelijke relativiteitsleer?’) alsmede de derde deelvraag (‘Hoe bepaalt de bestuursrechter het belang van eiser of appellant en het beschermingsbereik van een door deze ingeroepen norm?’). In de wijze waarop de bestuursrechter de bestuurechtelijke relativiteitsleer toepast kan een vijftal variaties worden onderscheiden.254 Het belang van dit onderscheid is dat het inzichtelijk en kwantificeerbaar maakt hoe de bestuursrechter aan een relativiteitsvereiste toepassing geeft.255 In de meest voorkomende – en in aantal toenemende – variaties256 waarin de bestuursrechtelijke relativiteitsleer wordt toegepast, overweegt de bestuursrechter telkens waartoe de ingeroepen norm in het algemeen strekt, alvorens de norm aan een relativiteitsvereiste te toetsen. 257 Deze variaties dragen bij aan het ontstaan van vaste rechtspraak over het beschermingsbereik van normen die regelmatig van toepassing zijn258, wat de toepassing van de bestuursrechtelijke relativiteitsleer bij vergelijkbare zaken vergemakkelijkt. Een ander voordeel van deze invulling van het beschermingsbereik van een ingeroepen norm is dat het de bestuursrechter de mogelijkheid biedt om explicitering van het belang van eiser of appellant achterwege te laten, als uit de context van de overwegingen althans voldoende kan worden begrepen wat dit belang is. 259 Een andere invulling van het beschermingsbereik van normen is mogelijk en ook niet minder legitiem; de artikelen 1.9 Chw en 8:69a Awb verzetten zich er immers niet tegen dat de bestuursrechter volstaat met de overweging dat de norm kennelijk niet strekt tot bescherming van het belang van eiser of appellant, zonder voorafgaand daaraan vast te stellen waartoe de norm in het algemeen wel strekt. Deze wijze van invullen van het beschermingsbereik van een norm draagt in mindere mate bij aan het ontstaan van vaste rechtspraak over het beschermingsbereik van de ingeroepen norm, maar kan een oplossing zijn wanneer het vaststellen van het beschermingsbereik van een norm zo bewerkelijk wordt als in het verleden door onder meer de Kamerleden Jansen en Wiegman-van Meppelen Scheppink werd voorzien. 4.3

Tot besluit

Nu een relativiteitsvereiste naar de huidige stand van het recht deel uitmaakt van de Awb, valt te hopen dat bij de parlementaire behandeling van nieuwe wetsvoorstellen op bestuursrechtelijk gebied uitdrukkelijk aandacht zal worden geschonken aan het beschermingsbereik van de in die wetsvoorstellen vervatte normen. Dat zal de bestuursrechter handvatten bieden die de toepassing van de bestuursrechtelijke relativiteitsleer in de praktijk zullen vergemakkelijken. Het bepalen van het beschermingsbereik van een norm in het algemeen, zal dan immers reeds door de wetgever zijn gedaan. Toekomstige jurisprudentievorming kan er dan vervolgens voor zorgen dat de grenzen van het beschermingsbereik van deze normen, waar nodig, preciezer worden vastgesteld. De bestuursrechtelijke relativiteitsleer is als instrument voldoende flexibel om de bestuursrechter daartoe de mogelijkheid te bieden.

253

Zie paragraaf 3.2. Zie paragraaf 3.3. 255 Zie subparagraaf 3.3.8. 256 Zie subparagraaf 3.3.8. 257 Hier aangeduid als het positief formuleren van het beschermingsbereik, zie subparagraaf 3.3.2. 258 Zie paragraaf 3.5. 259 Zie subparagraaf 3.3.3. 254

36

Geraadpleegde bronnen Boeken, rapporten, tijdschriftartikelen en oraties Barkhuysen 2007 T. Barkhuysen, ‘De inpassing van de prejudiciële procedure in het Nederlandse bestuursrecht’, in T. Barkhuysen, W. den Ouden & E. Steyger, Europees recht effectueren: algemeen bestuursrecht als instrument voor de effectieve uitvoering van EG-recht, Alphen aan den Rijn: Kluwer 2007, p. 325-350. Barkhuysen & Claessens 2012 T. Barkhuysen & M. Claessens, ‘Naar een ‘slagvaardiger’ bestuursrecht met de Wet aanpassing bestuursprocesrecht?’, AA 2012, p. 83-93. Commissie-Boukema 2001 Toepassing en effecten van de Algemene wet bestuursrecht 1997-2001. Verslag van de Commissie Evaluatie Awb II. Den Haag: 13 december 2001, www.rijksoverheid.nl (zoekterm: "Tweede evaluatierapport Commissie Boukema") Boon, Brouwer & Schilder 2005 P.J. Boon, J.G. Brouwer & A.E. Schilder, Regelgeving in Nederland, Deventer: Kluwer, 2005. Van Buuren 1992 P.J.J. van Buuren, ‘Belanghebbende en de Algemene wet bestuursrecht. Drie preadviezen voor de VAR’, NJB 1992, p. 608 – 611. Cremers 2011 R.C.J. Cremers, ‘Het relativiteitsvereiste in de Algemene wet bestuursrecht’, BR 2011, 85. Dingemans & Widdershoven 2005 R.P.B.A. Dingemans & R.J.G.M. Widdershoven, ‘De Schutznormleer in communautair perspectief: het Duitse debat’, NTB 2005, p. 327 – 337. Van Dijk-Barkmeijer & Tieman 2008 A.R.G. van Dijk-Barkmeijer & J.R.C. Tieman, ‘Een relativiteitsleer in het omgevingsrecht?’, in L.J.J. Rogier & R. de Lange (red.), Toegang tot de rechter in het bestuursrecht, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2008, p. 89-105. Van Ettekhoven & Schueler 2007 B.J. van Ettekhoven & B.J. Schueler, ‘Ben ik mijn broeders hoeder? Over relativiteit in het bestuursrecht’, NTB 2007, 34. Den Hollander 2012 W. den Hollander, ‘Het bestuursrechtelijk en het privaatrechtelijk relativiteitsvereiste als twee-eiige tweeling’, AA 2012, p. 443-454.

37

Jans 2005 J.H. Jans, Doorgeschoten? Enkele opmerkingen over de gevolgen van de Europeanisering van het bestuursrecht voor de grondslagen van de bestuursrechtspraak (oratie Groningen), http://irs.ub.rug.nl/ppn/291528694 (link ‘doorgeschoten.pdf’). Jurgens 2004 G.T.J.M. Jurgens, Relativiteit in het bestuursrecht? (oratie Utrecht), http://www.uu.nl/staff/GTJMJurgens/0 (link ‘Relativiteit in het bestuursrecht?’). Jurgens 2010 G.T.J.M. Jurgens, ‘De bestuursrechtelijke relativiteitseis’, in J.C.A. de Poorter, G.T.M. Jurgens & H.J.M. Besselink, De toegang tot de rechter beperkt. VAR-reeks 144, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2010, p. 75-155. Lankhorst 1992 G.H. Lankhorst, De relativiteit van de onrechtmatige daad, Deventer: Kluwer 1992. Van Maanen 2013 G. van Maanen, ‘Relativiteit. Het geheime wapen van de rechter’, AA 2013, p. 153-159. Van Male 2013 R.M. van Male, ‘Recours objectif revisited’, NTB 2013, 11. Marseille 2011 B. Marseille, ‘Toegang tot de bestuursrechter in Nederland en Duitsland’, AA 2011, p. 238-245. Marseille e.a. 2011 A.T. Marseille e.a., Tussenrapportage evaluatieonderzoek procesrechtelijke bepalingen Crisis- en herstelwet (WODC 2011). Marseille e.a. 2012 A.T. Marseille e.a., Evaluatieonderzoek procesrechtelijke bepalingen Crisis- en herstelwet (WODC 2012). Modderman 2012 C.B. Modderman, ‘Het moment van toepassing van het relativiteitsvereiste door de bestuursrechter’, NTB 2012, 29. Nijmeijer 2012 A.G.A. Nijmeijer, ‘Dat is niet úw belang! Het relativiteitsvereiste in de Crisis- en herstelwet’, AA 2012, p. 222-224. Van Nispen 2011 C.J.J.C. van Nispen, ‘Belang, belanghebbende en relativiteit in bestuursrecht en privaatrecht. Eenheid en verschil, in het bijzonder bij milieubelangen. Proefschrift van mr. L.F. Wiggers-Rust’, Maandblad voor Vermogensrecht (MvV), 2012, 1, p. 14-16.

38

Polak e.a. 2004 J.E.M. Polak e.a., De toekomst van de rechtsbescherming tegen de overheid. Van toetsing naar geschilbeslechting. Rapport van de Commissie Rechtsbescherming van de Vereniging voor Bestuursrecht VAR, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2004. De Poorter & De Waard 2003 J.C.A. de Poorter en B.W.N. de Waard, 'Het procesbelang in bestuursrechtelijke procedures', JBPlus 2003, p. 105 - 114. De Poorter 2003 J.C.A. de Poorter, De belanghebbende. Een onderzoek naar de betekenis van het belanghebbende-begrip in het bestuurs(proces)recht, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2003. De Poorter e.a. 2004 J.C.A. de Poorter e.a., Herijking van het belanghebbendebegrip. Een relativiteitsvereiste in het Awb-procesrecht? (WODC 2004), bijlage bij Kamerstukken II, 2003/04, 29 200 VI, nr. 176. De Poorter 2004a J.C.A. de Poorter, ‘Naar een relativiteitseis in het bestuursrecht?’, in E.C. Pietermaat & J.C.A. de Poorter, Toegang tot de rechter: processuele openbaarheid en belang. Jonge VAR-reeks 2. Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2004, p. 61-82. De Poorter & De Graaf 2011 J.C.A. de Poorter & K.J. de Graaf, Doel en functie van de bestuursrechtspraak: een blik op de toekomst, Den Haag: Raad van State 2011 (online te vinden op http://www.raadvanstate.nl/publicaties/publicaties.html). De Poorter & Van Ettekhoven 2013 J.C.A. de Poorter & B.J. van Ettekhoven, ‘Het relativiteitsvereiste in het bestuursrecht: de ene relativiteitseis is de andere niet’, NTB 2013, 20. Pront-van Bommel 2002 S. Pront-van Bommel, Bestuursrechtspraak. Voorstellen voor modernisering van de bestuursrechtspraak, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2002. RvdR Advies Wetsvoorstel aanpassing bestuursprocesrecht 2006 Raad voor de Rechtspraak, T. Groeneveld, brief d.d. 19 oktober 2006, kenmerk UIT 9624 / ONTW WR, http://www.rechtspraak.nl/Organisatie/Raad-Voor-De-Rechtspraak/Wetgevingsadvisering/ (zoekterm: "Advies Wetsvoorstel aanpassing bestuursprocesrecht"). Commissie-Scheltema 2007 Advies omtrent de mogelijke invoering van een relativiteitsvereiste in het bestuursrecht d.d. 20 februari 2007, www.rijksoverheid.nl (zoekterm: "Advies Commissie-Scheltema over relativiteitsvereiste")

39

Scheltema & Scheltema 2008 M. Scheltema & M.W. Scheltema, Gemeenschappelijk recht. Wisselwerking tussen publiek- en privaatrecht (tweede druk), Alphen aan den Rijn: Kluwer 2008. Schlössels 1998 R.J.N. Schlössels, Het specialiteitsbeginsel. Over de structuur van bevoegdheden, wetmatigheid van bestuur en beleidsvrijheid, Den Haag: Sdu Uitgevers 1998. Schlössels e.a. 2004 R.J.N. Schlössels e.a. (red.), In beginsel. Over aard, inhoud en samenhang van rechtsbeginselen in het bestuursrecht, Deventer: Kluwer 2004. Schlössels 2007 R.J.N. Schlössels, ‘Een Schutznorm in het bestuursproces: selectief winkelen bij de buren?’, NTB 2007, 34. Schreuder-Vlasblom 2007 M. Schreuder-Vlasblom, ‘Relativiteit in het bestuursrecht; een discussiebijdrage’, NTB 2007, 8. Schueler 2003 B. Schueler, Het zand in de machine. Over de noodzaak tot beperking van de rechtsbescherming (oratie Amsterdam UvA), Amsterdam: Vossiuspers UvA 2003. Schueler 2005 B.J. Schueler, ‘Hoe ver strekt de rechtsbescherming in het omgevingsrecht? Over subjectivering in het bestuursprocesrecht’, Tijdschrift voor Omgevingsrecht (TO) 2005-4. Schueler 2011 B. Schueler, ‘Een relativiteitsleer in wording’, NTB 2011, 38. RvdR Advies Wetsvoorstel aanpassing bestuursprocesrecht 2006 Raad voor de Rechtspraak, T. Groeneveld, brief d.d. 19 oktober 2006, kenmerk UIT 9624 / ONTW WR, http://www.rechtspraak.nl/Organisatie/Raad-Voor-De-Rechtspraak/Wetgevingsadvisering/ (zoekterm: "Advies Wetsvoorstel aanpassing bestuursprocesrecht"). Van der Veen 2012 G.A. van der Veen, ‘Halverwege de Crisis- en herstelwet: de Afdelingsjurisprudentie tot dusverre’, JBplus 2012, 1, p. 3-17. Verburg 2008 D.A. Verburg, De bestuursrechtelijke uitspraak en het denkmodel dat daaraan ten grondslag ligt, Zeist: Uitgeverij Kerckebosch 2008 / Zuthpen: Studiecentrum Rechtspleging. Verburg 2011 D.A. Verburg, ‘Relativiteit in de Crisis- en herstelwet en in het voorstel Wet aanpassing bestuursprocesrecht of: Hoe moet het nou met het zeggekorfslakje?’, NTB 2011, 1-2, p. 10-17.

40

Verheij 2006 N. Verheij, ‘Uit zuinigheid naar relativiteit. Naar een Schutznormvereiste in het bestuursrecht’, in A.W. Heringa e.a. (red.), Het bestuursrecht beschermd. Liber amoricum F.A.M. Stroink, Den Haag: Sdu Uitgevers 2006, p. 99-112. De Waard 2007 B.W.N. de Waard, ‘Relativiteit en rechtsbescherming’, NTB 2007, 2. De Waard 2007a B.W.N. de Waard, ‘Bestuursrechtelijke rechtsbeschermingsleer en relativiteit’, NTB 2007, 9. Wiggers-Rust 2011 L.F. Wiggers-Rust, Belang, belanghebbende en relativiteit in bestuursrecht en privaatrecht. Eenheid en verschil, in het bijzonder bij milieubelangen, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2011. Willemsen 2010 P.A. Willemsen, ‘Een relativiteitseis in het bestuursprocesrecht: meer rechtsbescherming? Een vergelijking tussen het Nederlandse en het Duitse bestuursprocesrecht’, Trema 2010, 8, p. 345-350. Wit 2012 A.C.A. Wit, ‘Het relativiteitsvereiste: een helder begrip’, Tijdschrift voor Praktisch Bestuursrecht (PB), 2012-2, p. 9-13. Van Wijk/Konijnenbelt & Van Male 2008 H.D. van Wijk, W. Konijnenbelt & R. van Male, Hoofdstukken van bestuursrecht, Den Haag: Elsevier Juridisch, 2008. IJzermans & Van Schaaijk 2007 M.G. IJzermans & G.A.F.M. van Schaaijk, Oefening baart kunst. Onderzoeken, argumenteren en presenteren voor juristen, Den Haag: Boom Juridische uitgevers. Parlementaire stukken Kamerstukken II, 1990/91, 21 221, nr. 8. Kamerstukken II, 1991/92, 22 495, nr. 3. Kamerstukken II, 2003/04, 29 200 VI, nr. 176. Kamerstukken II, 2003/04, 29 279, nr. 16, p. 7. Memorie van toelichting bij het concept wetsvoorstel Wet aanpassing bestuursprocesrecht, Den Haag: 25 april 2006, www.rijksoverheid.nl (zoekterm: "Conceptwetvoorstel Wet aanpassing bestuursprocesrecht (memorie van toelichting) ") Kamerstukken II, 2007/08, 29 385, nr. 14 (Motie De Krom & Koopmans) Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 1 (Wetsvoorstel Wet aanpassing bestuursprocesrecht). Kamerstukken II, 2009/10, 32 127, nr. 3 (Memorie van toelichting bij de Crisis- en herstelwet). Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3 (Memorie van toelichting bij de Wet aanpassing bestuursprocesrecht). Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 4 (Advies Raad van State en nader rapport Wet aanpassing bestuursprocesrecht). Kamerstukken II, 2011/12, 32 450, nr. 15 (Amendement Jansen & Wiegman-van Meppelen Scheppink). Handelingen I 2012/13, 11 december 2012, p. 36-46 onder 7. 41

Kamerstukken I, 2012/13, 32 450, C (MvA Wet aanpassing bestuursprocesrecht). Kamerstukken I, 2012/13, 32 450, G. Jurisprudentie Een overzicht van de voor dit onderzoek geraadpleegde jurisprudentie is te vinden in bijlage IV bij dit onderzoeksverslag, op pagina 56 en volgende.

42

BIJLAGEN

43

I.

Overzicht van de aantallen variaties in de toepassing van de relativiteitsleer Jaar 2011 Variatie

Aantal (A)

Berekening (

100)

Percentage (P)

Variatie 1

12

35,3

Variatie 2

1

2,9

Variatie 3

9

26,5

Variatie 4

9

26,5

Variatie 5

3

8,8

Totaal (T)

34

100

Jaar 2012 Variatie

Aantal (A)

Berekening (

100)

Percentage (P)

Variatie 1

18

36

Variatie 2

9

18

Variatie 3

12

24

Variatie 4

11

22

Variatie 5

0

0

Totaal (T)

50

100

Periode januari 2013 t/m juni 2013 Variatie

Aantal (A)

Berekening (

100)

Percentage (P)

Variatie 1

14

40

Variatie 2

3

8,6

Variatie 3

10

28,6

Variatie 4

6

17,1

Variatie 5

2

5,7

Totaal (T)

35

100

Totaal over 2011, 2012 en de periode januari 2013 t/m juni 2013 Variatie

Aantal (A)

Berekening (

100)

Percentage (P)

Variatie 1

44

37

Variatie 2

13

10,9

Variatie 3

31

26,1

Variatie 4

26

21,8

Variatie 5

5

4,2

Totaal (T)

119

100

44

II.

Overzicht van benoemde belangen van eiser of appellant De nummering van de hierna te noemen belangen correspondeert met de nummers van de uitspraken in het overzicht dat is opgenomen in bijlage IV bij dit onderzoeksverslag. 1. Bestemmingsplan ‘Voor [appellant] en anderen gaat het (…) om het belang dat zij gevrijwaard blijven van de aantasting van hun uitzicht en meer in het algemeen om het belang van het behoud van hun woonomgeving.’ (ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352, rov. 2.4.4) 3. Bestemmingsplan ‘Voor [appellanten sub 6] gaat het (…) om het belang dat de omgeving gevrijwaard blijft van woningen en een agrarische bestemming behoudt.’ (ABRvS 2 maart 2011, LJN BP6388rov. 2.13.4) 4. Bestemmingsplan ‘Voor [verzoeker] gaat het (…) om het belang dat het aan het plangebied grenzende perceel met het nummer 6055 waarvan hij eigenaar is, gevrijwaard blijft van de invloed van woningbouw op de naast gelegen gronden.’ (ABRvS 3 maart 2011, LJN BP7118, rov. 2.4.2, derde alinea) 5. Bestemmingsplan ‘[Dat] [appellant] naarmate er meer mensen in de nabijheid van zijn bedrijf komen wonen mogelijk geconfronteerd zal worden met meer klachten over milieuhinder’ (ABRvS 16 maart 2011, LJN BP7776 rov. 2.6.2) 7. Projectbesluit en bouwvergunning De afstand van het appartementencomplex van eisers tot de geplande hoogbouw (Rb. ‘s-Hertogenbosch 22 april 2011, LJN BQ2331, rov. 39) 9. Bestemmingsplan ‘[appellant] [zal] door de bouw van de woningen mogelijk geconfronteerd (…) worden met klachten over milieuhinder’ (ABRvS 1 juni 2011, LJN BQ6838, rov. 2.3.3) 13. Bestemmingsplan ‘de belangen van [appellant] en anderen bij het behoud van een goede kwaliteit van hun leefomgeving, waarvan het Natura 2000-gebied deel uitmaakt’ (ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1412, rov. 2.7.9). 14. Vergunning ex artikel 6.5 sub a, b en c Waterwet ‘eiseres sub 2, [komt] blijkens haar statuten, op(…) voor de water- en vishuishouding met het oog op de verbetering van de visstand in de Maas.’ (Rb. Maastricht 13 juli 2011, LJN BR1582, rov. 1.2) 18. Bestemmingsplan ‘Voor de vereniging en anderen gaat het echter om het belang dat de aan het plangebied grenzende percelen blijven gevrijwaard van de ruimtelijke invloed van de voorziene woonservicezone.’ (ABRvS 31 augustus 2011, LJN BR6316, rov. 2.13.4) 19. Vergunning ex artikel 19d lid 1 Nbw 1998. ‘Het belang van de vereniging is onder andere gericht op het handhaven en verbeteren van de visstand, zowel naar kwaliteit en kwantiteit, als verscheidenheid en het voorkomen en bestrijden van situaties of gedragingen die schadelijk zijn of kunnen zijn of kunnen worden voor de visstand.’ (ABRvS 14 september 2011, LJN BS8857, rov. 2.7.4) 24.Monumentenvergunning ‘De commerciële belangen van eiseres als eigenaar van het in de nabijheid gelegen pand’ (Rb. Utrecht 8 november 2011, LJN BU3683, rov. 2.11) 25. Vrijstelling ex artikel 19 lid 1 Wro en bouwvergunning ‘Het achterliggende belang van eisers bij deze beroepsgrond is gelegen in het feit dat naar hun mening het windturbinepark niet voldoet aan de eisen van het Activiteitenbesluit en derhalve milieuvergunningplichtig is.’ (rov. 26) 26. Bestemmingsplan ‘Voor [appellant sub 1] gaat het (…) om het belang dat hij gevrijwaard blijft van de aantasting van zijn woonen leefklimaat en meer in het algemeen om het belang van het behoud van zijn woonomgeving.’ (ABRvS 30 november 2011, LJN BU6341, rov. 2.7.4) 36. Bestemmingsplan ‘het belang van behoud van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van hun woning’ (ABRvS 18 januari 2012, LJN BV1201, rov. 2.7.3)

45

37. Bestemmingsplan ‘Voor [appellant] gaat het (…) om het belang dat het aan het plangebied grenzende perceel met het nummer [...] waarvan hij eigenaar is, gevrijwaard blijft van de invloed van woningbouw op de naastgelegen gronden.’ (ABRvS 18 januari 2012, LJN BV1212, rov. 2.7.1) 41. Inpassingsplan en exploitatieplan ‘Verder kan op basis van de stukken en het verhandelde ter zitting worden vastgesteld dat [eigenaar] en anderen ook anderszins niet rechtstreeks gevolgen zullen ondervinden van het door hen bestreden financiële deel van het exploitatieplan. Hieruit en uit het beroep leidt de Afdeling af dat de beroepsgrond met betrekking tot artikel 6.13 van de Wro in wezen niet is gericht tegen het exploitatieplan zelve, maar tegen de gevolgen daarvan voor de financiële uitvoerbaarheid van het inpassingplan.’ (ABRvS 15 februari 2012, LJN BV5115, rov. 2.28.2) 42. Bestemmingsplan ‘belangen bij behoud van een goede kwaliteit van hun leefomgeving’ (ABRvS 15 februari 2012, LJN BV5118, rov. 2.7.6) 44. Inpassingsplan ‘ [appellant sub 7] [heeft] gronden in eigendom (…) waaraan de bestemming "Bedrijf-Gronddepot" is toegekend, [appellante sub 1] [pacht] deze gronden (…) en de statuten en feitelijke werkzaamheden van de vereniging zijn gericht op het behoud van een goed woonen leefklimaat in het betrokken gebied’ (ABRvS 7 maart 2012, LJN BV8071, rov. 2.15.3) 47. Bestemmingsplan ‘NSI is eigenaar van het winkelcentrum Mereveldplein en wenst gevrijwaard te blijven van concurrerende winkelcentra in haar verzorgingsgebied. Voor NSI gaat het derhalve om een concurrentiebelang.’ (ABRvS 23 mei 2012, LJN BW6383, rov. 2.9.4) 48. Bestemmingsplan ‘Voor [appellanten] gaat het (…) om het belang dat hun omgeving gevrijwaard blijft van woningen en de huidige bestemming behoudt.’(ABRvS 13 juni 2012, LJN BW8192, rov. 2.8.2) 50. Bestemmingsplan ‘hun individuele belangen bij het behoud van een goede kwaliteit van hun directe leefomgeving met het algemene belang dat de Nbw 1998 beoogt te beschermen’ (ABRvS 27 juni 2012, LJN BW9568, rov. 2.4.3) 53. Monumentenvergunning ‘Het feitelijk belang waarin Omega Properties dreigt te worden geraakt, is het commerciële belang bij de aantrekkelijkheid van het vastgoed dat zij verhuurt.’ (ABRvS 18 juli 2012, LJN BX1859, rov. 2.4.2) 54. Bestemmingsplan ‘De Barkentijn heeft volgens haar statuten ten doel de belangen te behartigen van de leden als eigenaren van een huis, gelegen aan De Barkentijn in het project Groote Wielen - De Watertuinen - te Rosmalen en tracht dat doel te bereiken door onder meer het bevorderen van de leefbaarheid in de directe omgeving. Het gaat De Barkentijn daarom om het belang dat de woningen aan De Barkentijn gevrijwaard blijven van de ruimtelijke invloed van de voorziene woningen. Ook [appellanten sub 1] gaat het om het belang dat hun perceel gevrijwaard blijft van die invloed.’ (ABRvS 25 juli 2012, LJN BX2605, rov. 2.5.6) 55. Bestemmingsplan ‘Voor [appellant] gaat het immers om het belang dat hij gevrijwaard blijft van de aantasting van zijn uitzicht en meer in het algemeen om het belang van het behoud van zijn woonomgeving.’ (ABRvS 1 augustus 2012, LJN BX3254, rov. 2.5.2) 58. Omgevingsvergunning ‘Eisers hebben aangevoerd dat de omgevingsvergunning is verleend in strijd met artikel 2.5.3 van de Bouwverordening gemeente Bunschoten (hierna: de Bouwverordening). Het bouwplan voldoet volgens hen niet aan het daarin opgenomen vereiste dat de ontsluitende verbindingsweg tussen het achterterrein van het complex en de Koningin Wilhelminastraat ten minste 4,5 meter breed moet zijn.’ (Rb. Utrecht 14 september 2012, LJN BX7274, rov. 9) 60. Bestemmingsplan ‘Voor [appellant] gaat het (…) om het belang dat zijn omgeving gevrijwaard blijft van woningen en de huidige bestemming behoudt.’ (ABRvS 26 september 2012, LJN BX8315, rov. 4.2) 61. Bestemmingsplan ‘Voor [verzoeker sub 1] en [verzoeker sub 2] gaat het (…) om het belang dat hun omgeving gevrijwaard blijft van bebouwing en de huidige bestemming behoudt.’ (ABRvS 5 oktober 2012, LJN BX9700, rov. 7.2).

46

63. Bestemmingsplan ‘de bedrijfseconomische belangen van [appellant sub 2] en anderen bij het behoud van de huidige agrarische functie van hun percelen’ (ABRvS 17 oktober 2012, LJN BY0404, rov. 21.5) 64. Bestemmingsplan ‘Voor [appellant sub 2] en anderen gaat het evenwel om het belang dat de aan het plangebied grenzende gronden gevrijwaard blijven van de invloed van woningbouw.’ (ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1054, rov. 10.2) 64. Bestemmingsplan ‘dat het plan gevolgen zal hebben voor de luchtkwaliteit ter plaatse van de woningen van [appellant sub 2] en anderen’ (ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1054, rov. 15.5) 64. Bestemmingsplan ‘Voor [appellant sub 2] en anderen gaat het echter om het belang dat zij gevrijwaard blijven van aantastingen van hun woonen leefklimaat en om het behoud van hun woonomgeving.’ (ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1054, rov. 16.2) 65. Bestemmingsplan ‘dat [appellant sub 2] en anderen gevolgen zullen ondervinden van een eventueel tekort aan parkeerplaatsen in het plangebied’ (ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1055, rov. 10.2) 65. Bestemmingsplan ‘de geluidbelasting op de woningen van [appellant sub 2] en anderen.’ (ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1055, rov. 14.1) 67. Bestemmingsplan ‘Het belang van de Vereniging en [appellant sub 6] is gelegen in het behoud van het volkstuinencomplex.’ (ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1063, rov. 8.4) 69. Bestemmingsplan Appellant 1 (en 2): belang vrijwaring percelen van de ruimtelijke invloed van de woonvoorziening (ABRvS 7 november 2012, LJN BY2506, rov. 9.5). 69. Bestemmingsplan Appellant 2: ‘het woonen leefklimaat ter plaatse van zijn eigen woning’ (ABRvS 7 november 2012, LJN BY2506, rov. 6.3). 69. Bestemmingsplan Appellant 2: ‘het woonen leefklimaat ter plaatse van zijn eigen woning’ (ABRvS 7 november 2012, LJN BY2506, rov. 10.1). 71. Bestemmingsplan Appellanten 2 en 3: ‘het belang om gevrijwaard te blijven van de ruimtelijke invloed van de woningbouw’ (ABRvS 21 november 2012, LJN BY3728, rov. 3.2). 72. Bestemmingsplan ‘Het gaat de BAU en anderen derhalve om het belang dat het Veemarktterrein gebruikt kan blijven worden voor de automarkt die de leden organiseerden en om gevrijwaard te blijven van ander gebruik van dit terrein.’ (ABRvS 28 november 2012, LJN BY4360, rov. 4.3) 76. Inpassingsplan Het belang van appellante als eigenaresse (ABRvS 5 december 2012, LJN BY5151, rov. 2.4) 85. Bestemmingsplan Beroepsgrond enkel gericht tegen de gevolgen van het niet vaststellen van een exploitatieplan voor de financiële uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan. (ABRvS 30 januari 2013, LJN BY9957, rov. 28.1) 86. Bestemmingsplan ‘het belang van de bewoners van het appartementencomplex van het behoud van de woonomgeving’ (ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0704, rov. 2.16.2) 87. Bestemmingsplan ‘het belang dat zij gevrijwaard blijven van aantastingen van hun woonen leefklimaat en om het behoud van hun woonomgeving.’ (ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0789, rov. 17.4)

47

88. Omgevingsvergunning ‘Behoud van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van haar woning’ (Rb. ’s-Gravenhage 6 februari 2013, LJN BZ1795, rov. 5.3.2) 89. Tracébesluit ‘de bedrijfseconomische belangen van [appellanten] en anderen bij het behoud van een aansluiting op de N31’ (ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0797, rov. 7.3) 93. Bestemmingsplan ‘het belang van [appellant] om gevrijwaard te blijven van de ruimtelijke invloeden van het appartementencomplex’ (ABRvS 20 februari 2013, LJN BZ1678, rov. 3.2) 95. Bestemmingsplan ‘het belang [van appellant 2 en anderen] dat zij gevrijwaard blijven van de aantasting van hun uitzicht en privacy en meer in het algemeen om het belang van het behoud van hun woonomgeving en de waarde van hun woningen.’ (ABRvS 20 februari 2013, LJN BZ1694, rov. 4.11) 96. Besluit onteigening effecten en vermogensbestanddelen ‘De belangen van de appellanten bij het onteigeningsbesluit komen voort uit hun positie als houders van door of met medewerking van SNS REAAL of SNS Bank uitgegeven effecten, als behartigers van de belangen van houders van dergelijke effecten of als verstrekkers van leningen aan SNS REAAL of SNS Bank.’ (rov. 11.1) 96. Besluit onteigening effecten en vermogensbestanddelen ‘De belangen van de appellanten bij het onteigeningsbesluit komen voort uit hun positie als houders van door of met medewerking van SNS REAAL of SNS Bank uitgegeven effecten, als behartigers van de belangen van houders van dergelijke effecten of als verstrekkers van leningen aan SNS REAAL of SNS Bank.’ (ABRvS 25 februari 2013, LJN BZ2265, rov. 11.1). 99. Bestemmingsplan Het belang gevrijwaard te blijven van ‘aantasting van zijn woonen leefklimaat en meer in het algemeen (…) het belang van het behoud van zijn woonomgeving’. (ABRvS 13 maart 2013, LJN BZ4023, rov. 32.2) 100. Bestemmingsplan ‘Het commerciële belang [van appellant 3 en anderen] bij het behoud van hun bedrijfslocaties’ (ABRvS 20 maart 2013, LJN BZ4936, rov. 24.2) 100. Bestemmingsplan ‘de belangen van Trega, BMG en Sleutelbozmaker en [appellante sub 10A] bij de financiële uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan’ (ABRvS 20 maart 2013, LJN BZ4936, rov. 24.6) 104. Bestemmingsplan ‘het belang dat hun directe omgeving gevrijwaard blijft van woningbouw en zijn huidige karakter behoudt.’ (ABRvS 27 maart 2013, LJN BZ7428, rov. 7.1) 105. Bestemmingsplan ‘Voor [appellante sub 2] gaat het (…) om het belang dat zij gevrijwaard blijft van nadelige gevolgen voor haar bedrijfsvoering.’ (ABRvS 3 april 2013, Uitspraak 201209146/1/R3, rov. 4.2). 110. Bestemmingsplan ‘Voor [appellant] en anderen gaat het (…) om het belang dat zij als omwonenden gevrijwaard blijven van de invloed van de voorziene woningbouw.’ (ABRvS 1 mei 2013, LJN BZ9104, rov. 11.2) 112. Bestemmingsplan ‘dat Plusbeleg en anderen gevolgen zullen ondervinden van een eventueel tekort aan parkeerruimte in het plangebied, aangezien het door hen geëxploiteerde winkelcentrum hiernaast is gelegen en een mogelijk tekort aan parkeerruimte in het plangebied kan leiden tot een toename van het gebruik van de parkeerruimte bij het winkelcentrum’ (ABRvS 5 juni 2013, LJN CA2078, rov. 9.4) 112. Bestemmingsplan Dat ‘Plusbeleg en anderen door de bouw van de in het bestreden plandeel voorziene woningen mogelijk geconfronteerd zullen worden met klachten over milieuhinder’ (ABRvS 5 juni 2013, LJN CA2078, rov. 13.2)

48

III.

Overzicht van benoemde strekkingen van ingeroepen normen De nummering van de hierna te noemen normen correspondeert met de nummers van de uitspraken in het overzicht dat is opgenomen in bijlage IV bij dit onderzoeksverslag. 1. Bestemmingsplan ‘De Afdeling overweegt dat de VNG-brochure op inzichten van deskundigen gebaseerde indicatieve normen bevat voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist, van welke normen een gemeenteraad in een concreet geval mits goed gemotiveerd kan afwijken.’ (ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352, rov. 2.4.2, tweede alinea) 3. Bestemmingsplan ‘De in de VNG-brochure aanbevolen afstanden betreffen indicatieve normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat bij nieuwe woningen enerzijds en het waarborgen van de belangen van een bedrijf anderzijds.’ (ABRvS 2 maart 2011, LJN BP6388, rov. 2.13.4) 4. Bestemmingsplan ‘De door [verzoeker] ingeroepen normen [- de richtwaarden inzake het voorkomen van trillinghinder en normen inzake het beperken van groepsrisico in het kader van de externe veiligheid - ] betreffen normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat in de nieuw op te richten woningen.’ (ABRvS 3 maart 2011, LJN BP7118, rov. 2.4.2, tweede alinea) 5. Bestemmingsplan ‘Met de zonering zoals opgenomen in het Besluit glastuinbouw wordt beoogd zowel de belangen van de omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als de belangen van bedrijven bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening te waarborgen.’ (ABRvS 16 maart 2011, LJN BP7776, rov. 2.6.2) 7. Projectbesluit en bouwvergunning ‘Immers is de [strekking van de] door eisers ingeroepen norm dat ten gevolge van het bouwplan voor eisers een aanvaardbaar woonen leefklimaat gegarandeerd dient te blijven.’ (Rb. ‘s-Hertogenbosch 22 april 2011, LJN BQ2331, rov. 39) 7. Projectbesluit en bouwvergunning Artikel 2.209, eerste lid, van het Bouwbesluit 2003 ‘betreft normen die geschreven zijn voor de veiligheid van de gebruikers c.q de bewoners van de Jheronimustoren.’ (Rb. ‘s-Hertogenbosch 22 april 2011, LJN BQ2331, rov. 53) 9. Bestemmingsplan ‘Met de in het bestemmingsplan opgenomen zonering tussen het bedrijf van [appellant] en de nieuwe woningen wordt beoogd zowel de belangen van de omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als het belang van het bedrijf bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening te waarborgen.’ (ABRvS 1 juni 2011, LJN BQ6838, rov. 2.3.3) 12. Besluit artikel 83 lid 2 Wgh ‘De regeling in artikel 83 van de Wet geluidhinder strekt ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidbelasting – na het zo mogelijk treffen van maatregelen – bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1411, rov. 2.5.2, tweede alinea) 13. Bestemmingsplan ‘De bepalingen van de Nbw 1998 hebben met name ten doel om het algemene belang van bescherming van natuur en landschap te beschermen’ (ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1412, rov. 2.7.9) 13. Bestemmingsplan ‘De door [appellant] en anderen genoemde hogere geluidgrenswaarde als bedoeld in artikel 83, tweede lid, van de Wet geluidhinder is vastgesteld voor de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting op de op te richten woningen vanwege de Provincialeweg N506.’ (ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1412, rov. 2.6.4) 16. Wijzigingsplan ‘In het kader van een goede ruimtelijke ordening kunnen de Handelsonderneming en anderen en [appellant sub 2] zich beroepen op het belang van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van hun woningen’ (ABRvS 27 juli 2011, LJN BR3400, rov. 2.10)

49

17. Bouwvergunning / projectbesluit ex artikel 3.10 Wro. ‘artikel 5.1.4 van het Bro in samenhang met artikel 74 en 77 van de Wgh [strekken] mede (…) tot bescherming van hun belangen bij een aanvaardbaar woonen leefklimaat’ (Rb. ‘s-Hertogenbosch 17 augustus 2011, LJN BR5428, rov. 30) 18. Bestemmingsplan ‘De door de vereniging en anderen ingeroepen normen betreffen normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat in de tot ontwikkeling te brengen woonservicezone.’ (ABRvS 31 augustus 2011, LJN BR6316, rov. 2.13.4) 19. Vergunning ex artikel 19d lid 1 Nbw 1998 ‘De bepalingen van de Nbw 1998 hebben met name ten doel om het algemeen belang van bescherming van natuur en landschap te beschermen.’ (ABRvS 14 september 2011, LJN BS8857, rov. 2.7.4) 24. Monumentenvergunning ‘De bepalingen van de Monumentenwet hebben ten doel het algemene belang van de bescherming van monumenten.’ (Rb. Utrecht 8 november 2011, LJN BU3683, rov. 2.15) 25. Vrijstelling ex artikel 19 lid 1 Wro en bouwvergunning ‘Het achterliggende belang van eisers bij deze beroepsgrond is gelegen in het feit dat naar hun mening het windturbinepark niet voldoet aan de eisen van het Activiteitenbesluit en derhalve milieuvergunningplichtig is.’ (Rb. ‘s-Hertogenbosch 9 november 2011, LJN BU6886, rov. 26) 26. Bestemmingsplan ‘Artikel 38a van de Monumentenwet 1988 strekt met name tot het behoud van monumenten van archeologie.’ (ABRvS 30 november 2011, LJN BU6341, rov. 2.7.4) 27. Bestemmingsplan ‘De door [appellant] en anderen genoemde hogere geluidgrenswaarde als bedoeld in artikel 83, tweede lid, van de Wet geluidhinder is vastgesteld voor de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting op de op te richten woningen vanwege de Burgemeester HuijbregtsSchiedonlaan en de Wilhelminalaan.’ (ABRvS 30 november 2011, LJN BU6354, rov. 2.8.3) 28. bestemmingsplan ‘De regeling in artikel 83 van de Wet geluidhinder strekt ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee, zoals de Afdeling reeds eerder heeft beslist in haar uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3, tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (ABRvS 30 november 2011, LJN BU6355, rov. 2.3.2) 30. Besluit ex artikel 110a Wgh ‘De regeling in artikel 83 van de Wgh strekt ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de woningen vanwege de weg maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee tot bescherming van de bewoners van de woningen.’ (ABRvS 7 december 2011, LJN BU7002, rov. 2.137.1) 31. Tracébesluit ‘Artikel 10bis van de mer-richtlijn bepaalt - kort weergegeven en voor zover hier van belang - dat leden van het betrokken publiek, in overeenstemming met het toepasselijke nationale rechtstelsel, in beroep kunnen gaan bij een rechtbank om de rechtmatigheid van enig besluit, vallend onder de bepalingen betreffende inspraak van het publiek van de richtlijn aan te vechten.’ (ABRvS 9 december 2011, LJN BU7894, rov. 2.6.2) 34. Tracébesluit ‘De bepalingen van de Nbw 1998 hebben met name ten doel om het algemene belang van bescherming van natuur en landschap te beschermen. Uit de uitspraak van de Afdeling van 13 juli 2011 in zaak nr. 201008514/1 volgt dat de belangen van omwonenden bij het behoud van een goede kwaliteit van hun leefomgeving, waarvan een Natura 2000-gebied deel uitmaakt, zo verweven kunnen zijn met de algemene belangen die de Nbw 1998 beoogt te beschermen, dat niet kan worden geoordeeld dat de betrokken normen van de Nbw 1998 kennelijk niet strekken tot bescherming van hun belangen.’ (ABRvS 4 januari 2012 LJN BV0106, rov. 2.69.2) 35. bestemmingsplan ‘De door [appellant sub 2] en anderen bestreden geluidsonderzoeken hebben betrekking op de naleving van geluidsnormen ten aanzien van het nieuw op te richten woon-zorgcomplex en de nieuw op te richten woningen.’ (ABRvS 18 januari 2012, LJN BV1190, rov. 2.15.2)

50

36. Bestemmingsplan ‘De in artikel 3.6, eerste lid, aanhef en onder a, van de Wro opgenomen norm, die vereist dat een wijzigingsbevoegdheid moet worden gebonden aan objectieve grenzen, strekt er onder meer toe dat uit oogpunt van rechtszekerheid voldoende duidelijk is in welke gevallen en onder welke omstandigheden daarvan gebruik kan worden gemaakt.’ (ABRvS 18 januari 2012, LJN BV1201, rov. 2.7.3) 37. Bestemmingsplan ‘De door [appellant] ingeroepen normen betreffen normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat bij de nieuw op te richten woningen.’ (ABRvS 18 januari 2012, LJN BV1212, rov. 2.7.1) 37. Bestemmingsplan De hoogtenormen van de Vereniging De Hollandsche Molen strekken ‘ter bescherming van de molen’ (ABRvS 18 januari 2012, LJN BV1212, rov. 2.8.1) 39. Besluit vaststelling hogere waarden ex artikel 83 en 59 Wgh. ‘De regelingen in de Wet geluidhinder en het Besluit geluidhinder strekken ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege het industrieterrein, de weg of spoorweg maximaal mag optreden. Deze regelingen strekken daarmee, zoals de Afdeling voor zover betreft artikel 83 van de Wet geluidhinder reeds eerder heeft beslist in haar uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3, tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (ABRvS 8 februari 2012, LJN BV3244, rov. 2.7.2) 40. Besluit vaststellen hogere geluidgrenswaarden ex art. 83 Wgh ‘De regeling in artikel 83 van de Wet geluidhinder strekt ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen. (…)’ (ABRvS 15 februari 2012, LJN BV5107, rov. 2.4.2) 41. Inpassingsplan en exploitatieplan ‘artikel 6.13 van de Wro, dat eisen stelt aan de vorm en inhoud van een exploitatieplan, strekt tot bescherming van de belangen van degenen die rechtstreeks met het verhaal van kosten verbonden aan de exploitatie van in het betrokken exploitatieplan opgenomen gronden te maken kunnen krijgen.’ (ABRvS 15 februari 2012, LJN BV5115, rov. 2.28.2) 42. Bestemmingsplan Het streekplan Fryslân 2007 strekt tot ‘het algemeen belang gemoeid met behoud van waardevol weidevogelgebied en daarmee van een goede weidevogelpopulatie’ (ABRvS 15 februari 2012, LJN BV5118, rov. 2.7.6.) 44. Provinciaal inpassingsplan ‘normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat’ (ABRvS 7 maart 2012, LJN BV8071, rov. 2.15.3) 45. Projectbesluit ‘De door ERS ingeroepen bepalingen van de Wgh beogen zowel de belangen van de omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als de belangen van bedrijven bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening te waarborgen.’ (rov. 2.5.2) 47. Bestemmingsplan ‘Artikel 3.1.2, eerste lid, van het Bro strekt er met name toe de aard van het woningaanbod in een gemeente te sturen teneinde in te spelen op de woonbehoefte.’ (ABRvS 23 mei 2012, LJN BW6383, rov. 2.9.4) 49. Bestemmingsplan ‘De (…) normen (…) zien op de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van de nieuwbouw’ (ABRvS 13 juni 2012, LJN BW8207, rov. 2.9.6) 50. Bestemmingsplan ‘De bepalingen van de Natuurbeschermingswet 1998 (hierna: de Nbw 1998) hebben ten doel om het algemene belang van bescherming van natuur en landschap te beschermen. Het Natura 2000-gebied de Oosterschelde is blijkens het aanwijzingsbesluit van 23 december 2009 aangewezen ter bescherming van buitendijks gelegen gebieden in de Oosterschelde op grond van de Vogel- en Habitatrichtlijn. De individuele belangen van burgers die in of in de onmiddellijke nabijheid van een Natura 2000-gebied wonen bij behoud van een goede kwaliteit van hun directe leefomgeving, kunnen zo verweven zijn met het algemene belang dat de Nbw 1998 beoogt te beschermen, dat niet kan worden geoordeeld dat de betrokken normen van de Nbw 1998 kennelijk niet strekken tot bescherming van hun belangen.’ (ABRvS 27 juni 2012, LJN BW9568, rov. 2.4.3)

51

51. Besluit tot het vaststellen van hogere waarden ex art. 59 en 83 Wgh ‘De regeling in artikel 83 van de Wet geluidhinder voorziet erin dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (ABRvS 27 juni 2012, LJN BW9570, rov. 2.2.3) 53. Monumentenvergunning ‘De normen uit de Monumentenwet strekken tot bescherming van de monumentale waarden van als beschermd monument aangewezen panden.’ (ABRvS 18 juli 2012, LJN BX1859, rov. 2.4.2) 58. Omgevingsvergunning ‘Dit artikel [artikel 2.5.3 van de Bouwverordening] beoogt dus onder meer de bereikbaarheid van het perceel te garanderen in geval van een calamiteit zoals brand. Daarmee strekt dit artikel mede tot het bevorderen van de (brand)veiligheid van het perceel en de daarop aanwezige bebouwing alsmede van die van omliggende percelen en bebouwing en dus ook van de gezondheid en veiligheid van aldaar aanwezige personen.’ (Rb. Utrecht 14 september 2012, LJN BX7274, rov. 13) 63. Bestemmingsplan ‘De Afdeling overweegt dat deze regeling inzake de passende beoordeling in de Nbw 1998 primair ten doel heeft om het belang van de natuurbescherming te dienen.’ (ABRvS 17 oktober 2012, LJN BY0404, rov. 21.5) 65. Bestemmingsplan ‘De door [appellant sub 2] en anderen ingeroepen normen betreffen normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat in de nieuw op te richten woningen.’ (ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1055, rov. 10.2) 65. Bestemmingsplan ‘Gelet hierop bestaat geen aanleiding voor het oordeel dat de normen in de Wet milieubeheer ten aanzien van de luchtkwaliteit kennelijk niet strekken ter bescherming van de belangen van [appellant sub 2] en anderen.’ (ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1055, rov. 15.5) 65. Bestemmingsplan ‘De Afdeling overweegt dat artikel 38a van de Monumentenwet 1988 met name strekt tot het behoud van monumenten van archeologie.’ (ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1055, rov. 16.2) 67. Bestemmingsplan ‘De Vereniging en [appellant sub 6] beroepen zich op artikel 16, lid 16.2, onder l, van de planregels in samenhang met artikel 23, lid 23.5, van de planregels. Deze artikelen zijn opgenomen in de planregels ter bescherming van het woonen leefklimaat rondom de munitieopslagplaats ter plaatse van de nieuw op te richten woningen binnen de bestemming "Wonen-Uit te werken-2".’ (ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1063, rov. 8.4). 68. Bestemmingsplan ‘De Afdeling overweegt dat de beroepsgrond van [appellant sub 2] en anderen ten aanzien van het woonen leefklimaat van het voorziene migrantenhotel alleen ziet op de bescherming van het woonen leefklimaat voor de gasten van het voorziene migrantenhotel (…)’ (ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1744, rov. 9.5) 69. Bestemmingsplan ‘De door Nautilus en [appellant sub 2] ingeroepen norm uit de Verordening Ruimte strekt ertoe te voorkomen dat het plan een onnodig veiligheidsrisico in verband met de aanwezigheid van binnenvaartschepen met gevaarlijke stoffen in het leven roept ter plaatse van de voorziene woonvoorziening aan de [locatie 2].’ (ABRvS 7 november 2012, LJN BY2506, rov. 9.5). 69. Bestemmingsplan ‘de door [appellant sub 2] ingeroepen norm, te weten dat qua geluid in een goed woonen leefklimaat moet worden voorzien, (…) strekt ter bescherming van het woonen leefklimaat (…) ter plaatse van de nieuw te ontwikkelen woningen’ (ABRvS 7 november 2012, LJN BY2506, rov 6.3). 69. Bestemmingsplan De norm dat uit oogpunt van een goede ruimtelijke ordening niet gebouwd worden op plaatsen waar risico wateroverlast bestaat strekt tot bescherming van belangen van anderen bij een ‘goed woonen leefklimaat’ (ABRvS 7 november 2012, LJN BY2506, rov. 10.1). 76. Bestemmingsplan ‘Het algemeen belang gediend met behoud van cultuurhistorisch waardevolle bebouwing’ (ABRvS 5 december 2012, LJN BY5151, rov. 2.4)

52

78. Bestemmingsplan ‘De door [appellante] ingeroepen normen voor geluid beogen zowel de belangen van omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als de belangen van bedrijven bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening te waarborgen.’ (ABRvS 12 december 2012, LJN BY5874, rov. 4.3) 79. Bestemmingsplan ‘Met de in het bestemmingsplan aangehouden afstand tussen het bedrijf van Smurfit en de nieuwe woningen wordt beoogd zowel de belangen van de omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als het belang van het bedrijf bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening te waarborgen.’ (ABRvS 19 december 2012, LJN BY6774, rov. 7.8) 83. Bestemmingsplan ‘Ingevolge artikel 9.6 van de provinciale Verordening ruimte 2012 is uitbreiding, hervestiging en omschakeling naar een geitenhouderij niet toegestaan. Nu het plan alleen voorziet in woningbouw is dit artikel niet van toepassing.’ (ABRvS 23 januari 2013, LJN BY9231, rov. 2.2) 84. Besluit ex art. 83 Wet geluidhinder Artikel 83 Wet geluidhinder strekt ‘ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden en strekt deze regeling daarmee tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (ABRvS 23 januari 2013, LJN BY9247, rov. 4.2) 85. Bestemmingsplan ‘artikel 6.12, tweede lid, aanhef en onder a, van de Wro, strekt tot bescherming van de financiële belangen van de gemeente en van de belangen van degenen die, indien een exploitatieplan zou zijn vastgesteld, rechtstreeks met het verhaal van kosten verbonden aan de exploitatie van in het betrokken gebied opgenomen gronden te maken hadden kunnen krijgen.’ (ABRvS 30 januari 2013, LJN BY9957, rov. 28.1) 86. Bestemmingsplan ‘De door de VVE ingeroepen normen voor geluid betreffen normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat in de in het plan voorziene woningen.’ (ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0704, rov. 2.16.2) 86. Bestemmingsplan ‘De regeling in artikel 45, in samenhang bezien met artikel 110a, van de Wgh, strekt ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidbelasting bij de te bouwen woningen vanwege het industrieterrein maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0704, rov. 2.12.3) 87. Bestemmingsplan ‘artikel 38a van de Monumentenwet 1988 (…) strekt in het bijzonder tot het behoud van monumenten van archeologie.’ (ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0789, rov. 17.4) 88. Omgevingsvergunning ‘De eisen waaraan een goede ruimtelijke onderbouwing moet voldoen, zijn neergelegd in artikel 5.20 van het Bor in samenhang met de artikelen 3.1.2, 3.1.6 en 3.3.1 van het Besluit ruimtelijke ordening (hierna: Bro). Uit dit artikel vloeit voort dat de ruimtelijke onderbouwing aan dezelfde eisen moet voldoen als die gelden voor de toelichting van een bestemmingsplan. Naarmate de ruimtelijke gevolgen van het afwijkingsbesluit ingrijpender zullen zijn ten opzichte van het vigerende planologische regime en de inbreuk daarop groter, worden hogere eisen aan de inhoud en de kwaliteiten van de ruimtelijke onderbouwing gesteld.’ (Rb. ’s-Gravenhage 6 februari 2013, LJN BZ1795, rov. 5.6) 89. Tracébesluit ‘De bepalingen van de Nbw 1998 hebben met name ten doel om het algemene belang van bescherming van natuur en landschap te beschermen. Uit de uitspraak van de Afdeling van 13 juli 2011 in zaak nr. 201008514/1/M3 volgt dat de belangen van omwonenden bij het behoud van een goede kwaliteit van hun leefomgeving, waarvan een Natura 2000-gebied deel uitmaakt, zo verweven kunnen zijn met de algemene belangen die de Nbw 1998 beoogt te beschermen, dat niet kan worden geoordeeld dat de betrokken normen van de Nbw 1998 kennelijk niet strekken tot bescherming van hun belangen. (…)’ (ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0797, rov. 7.3) 92. Bestemmingsplan ‘In de artikelen 3, lid 3.4, onder b en artikel 4, lid 4.3.1, onder a [van de planregels] is bepaald dat het op of in de met "cultuurhistorische waarden" aangeduide gronden verboden is zonder of in afwijking van een door burgemeester en wethouders verleende omgevingsvergunning de op of in deze gronden aanwezige voorgevel geheel of gedeeltelijk te slopen of te veranderen.’ (ABRvS 13 februari 2013, LJN BZ1255, rov. 5.3) 93. Bestemmingsplan ‘Artikel 38a van de Monumentenwet 1988 strekt met name tot het behoud van monumenten van archeologie.’ (ABRvS 20 februari 2013, LJN BZ1678, rov. 3.2)

53

93. Bestemmingsplan Strekt tot ‘bescherming van de belangen van de bewoners van het [toekomstige] appartementencomplex’ (ABRvS 20 februari 2013, LJN BZ1678, rov. 3.3) 94. Besluit ex art. 83 lid 2 Wgh ‘De regeling in artikel 83 van de Wgh strekt ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee, zoals de Afdeling reeds eerder heeft overwogen (uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3), tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (ABRvS 20 februari 2013, LJN BZ1679, rov. 3.3) 95. Bestemmingsplan ‘De in de VNG-brochure aanbevolen afstanden betreffen indicatieve normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat bij nieuwe woningen enerzijds en het waarborgen van de belangen van een bedrijf anderzijds.’ (ABRvS 20 februari 2013, LJN BZ1694, rov. 4.11) 96. Besluit onteigening effecten en vermogensbestanddelen SNS REAAL ‘artikel 34 van de Mededingingswet en artikel 7 van de Concentratieverordening [strekken] ertoe te voorkomen dat een concentratie van ondernemingen tot stand wordt gebracht zonder dat door de NMa of de Commissie is vastgesteld of deze de mededinging significant zal belemmeren.’ (ABRvS 25 februari 2013, LJN BZ2265, rov. 12.1) 99. Bestemmingsplan Artikel 38a van de Monumentenwet 1988 strekt ‘met name tot het behoud van monumenten van archeologie’. (ABRvS 13 maart 2013, LJN BZ4023, rov. 32.2) 100. Bestemmingsplan ‘De normen uit de Monumentenwet 1988 strekken tot bescherming van de monumentale waarden van als beschermd monument aangewezen panden.’ (ABRvS 20 maart 2013, LJN BZ4936, rov. 24.2) 100. Bestemmingsplan ‘Artikel 6.12, tweede lid, aanhef en onder a, van de Wro, strekt tot bescherming van de financiële belangen van de gemeente en van de belangen van degenen die, indien een exploitatieplan zou zijn vastgesteld, rechtstreeks met het verhaal van kosten verbonden aan de exploitatie van in het betrokken gebied opgenomen gronden te maken hadden kunnen krijgen.’ (ABRvS 20 maart 2013, LJN BZ4936, rov. 24.2) 102. Besluit tot vaststellen hogere waarden van de hoogst toelaatbare geluidsbelasting ex art. 83 en 59 Wgh en art. 4.10 Besluit geluidhinder. ‘De regelingen in de Wet geluidhinder en het Besluit geluidhinder strekken ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege het industrieterrein, de weg of spoorweg maximaal mag optreden. Deze regelingen strekken daarmee, zoals de Afdeling voor zover het artikel 83 van de Wet geluidhinder betreft ook reeds eerder heeft beslist in haar uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3 (www.raadvanstate.nl), tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (ABRvS 20 maart 2013, LJN BZ4979, rov. 3.2) 104. Bestemmingsplan ‘De in de door [appellant sub 1] en [appellant sub 2] bedoelde VNG-brochure aanbevolen afstanden zijn indicatieve normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat bij de voorziene woningen enerzijds en het waarborgen van de belangen van de bedrijven anderzijds. De geurnormen ingevolge de Wet geurhinder en veehouderij zijn gericht op het garanderen van een aanvaardbaar verblijfsklimaat bij geurgevoelige objecten enerzijds en het waarborgen van de mogelijkheden van de intensieve veehouderijen anderzijds.’ (ABRvS 27 maart 2013, LJN BZ7428, rov. 7.1) 105. Bestemmingsplan ‘artikel 38a van de Monumentenwet 1988 [strekt] met name (…) tot het behoud van monumenten van archeologie’ (ABRvS 3 april 2013, Uitspraak 201209146/1/R3, rov. 4.2) 112. Bestemmingsplan ‘De richtafstanden van de VNG-brochure zien zowel op de belangen van de bewoners van de voorziene woningen bij een goed woonen leefklimaat als op het belang van het bedrijf bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening.’ (ABRvS 5 juni 2013, LJN CA2078, rov. 13.2)

54

113. Bestemmingsplan ‘De regelingen in de Wet geluidhinder strekken ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege het industrieterrein, de weg of spoorweg maximaal mag optreden. Deze regelingen strekken daarmee, zoals de Afdeling voor zover het artikel 83 van de Wet geluidhinder betreft ook reeds eerder heeft beslist in haar uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3 (www.raadvanstate.nl), tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (ABRvS 12 juni 2013, LJN CA2901, rov. 2.5) 116. Ontheffing artikel 9 Flora- en faunawet (Ffw) De Ffw strekt tot ‘de bescherming van diersoorten’ (rov. 8.3) en in sommige gevallen ook bescherming bieden ‘aan het belang bij het behoud van een goede kwaliteit van de directe leefomgeving van omwonenden’ (ABRvS 19 juni 2013, LJN CA3666, rov. 8.3) 117. Bestemmingsplan ‘Zoals de Afdeling heeft overwogen in de uitspraak van 24 oktober 2012 in zaak nr. 201200959/1/R1 strekt het belang van voldoende daglichttoetreding in een woning ter bescherming van de belangen van degene die deze woning bewoont.’ (ABRvS 19 juni 2013, LJN CA3693, rov. 8.5)

55

IV.

Overzicht van onderzochte uitspraken 1. ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Elzenbos’, gemeenteraad Brummen. Beroepsgrond(en)

‘[appellant] en anderen beroepen zich op de afstandsnorm die in de VNG-brochure voor de categorie bedrijven waartoe Cray Valley behoort, is opgenomen.’ (rov. 2.4.4)

Werkelijk(e) belang(en) eiser(es)/appellant(e)

‘Voor [appellant] en anderen gaat het (…) om het belang dat zij gevrijwaard blijven van de aantasting van hun uitzicht en meer in het algemeen om het belang van het behoud van hun woonomgeving.’ (rov. 2.4.4)

Strekking ingeroepen norm(en)

‘De Afdeling overweegt dat de VNG-brochure op inzichten van deskundigen gebaseerde indicatieve normen bevat voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist, van welke normen een gemeenteraad in een concreet geval mits goed gemotiveerd kan afwijken.’ (rov. 2.4.2, tweede alinea)

Relativiteitsvereiste

Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘2.4.3. Ingevolge artikel 1.9 van de Chw dient de bestuursrechter een besluit niet te vernietigen op de grond dat het in strijd is met een geschreven of ongeschreven rechtsregel of een algemeen rechtsbeginsel, indien deze regel of dat beginsel kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept. Uit de memorie van toelichting op het wetsvoorstel van de Chw (Kamerstukken II 2009/10, 32 127, nr. 3, blz. 49) kan worden afgeleid dat de wetgever met dit artikel de eis heeft willen stellen dat er een verband moet bestaan tussen een beroepsgrond en de daadwerkelijke (of: achterliggende) reden om een besluit in rechte aan te vechten en dat de bestuursrechter een besluit niet moet vernietigen wegens schending van een rechtsregel die niet strekt tot bescherming van een belang waarin de eisende partij feitelijk dreigt te worden geschaad. Die zelfde gedachte ligt ten grondslag aan het voorstel voor een nieuw artikel 8:69a van de Awb volgens het bij de Tweede Kamer ingediende wetsvoorstel Aanpassing bestuursprocesrecht (Kamerstukken II, 2009/10, 32 450, nr. 3, blz. 18). Artikel 3.1, eerste lid, van de Wro bepaalt dat de gemeenteraad voor in een bestemmingsplan begrepen gronden bestemmingen vaststelt ‘ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening’. Vast staat dat die norm inhoudt dat de gemeenteraad een veel omvattende belangenafweging dient te maken die moet resulteren in het leggen van bestemmingen en met het oog op die bestemmingen vast stellen van regels omtrent het gebruik, met inbegrip van mogelijkheden voor bebouwing, van de in het plan begrepen gronden. Artikel 1.9 van de Chw staat er niet aan in de weg dat belanghebbenden zich in rechte op de norm van een goede ruimtelijke ordening kunnen beroepen ten einde een vernietiging van het besluit tot vaststelling van het bestemmingsplan te bewerkstelligen voor zover die norm betrekking of mede betrekking heeft op hun eigen belangen. Zij zijn daarbij niet beperkt tot het uitsluitend naar voren brengen van beroepsgronden die ertoe strekken aan te tonen dat aan belangen gerelateerd aan gebruiksmogelijkheden van hun eigen gronden of bouwwerken te weinig gewicht is toegekend, maar zij hebben ook de mogelijkheid te betogen dat aan hun belangen te weinig gewicht is toegekend bij het aanwijzen van bestemmingen voor gronden in hun directe omgeving en het vaststellen van daarop betrekking hebbende regels, gelet op de invloed die die bestemmingen en regels hebben op de gebruiksmogelijkheden of de waarde van hun eigen gronden of bouwwerken. Voor zover wettelijke regels eisen stellen aan of randvoorwaarden scheppen voor het aanwijzen van bestemmingen en de daarop betrekking hebbende planregels, leidt, mede gelet op het vereiste dat een regel ‘kennelijk’ niet strekt tot bescherming van bepaalde belangen, een juiste toepassing van artikel 1.9 van de Chw ertoe dat belanghebbenden zich niet kunnen beroepen op wettelijke voorschriften die onmiskenbaar niet zijn geschreven ter bescherming van hun belangen. Zo kan een belanghebbende die een besluit tot vaststelling van een bestemmingsplan aanvecht dat de oprichting van een of meer woningen in het uitzicht van zijn woning mogelijk maakt, zich ter fine van vernietiging van dat besluit in beginsel niet succesvol beroepen op het niet in acht nemen van de normen van de Wet geluidhinder voor zover het betreft de geluidbelasting ter hoogte van de op te richten woning of woningen. Wel kan een belanghebbende zich beroepen op de normen die de Wet geluidhinder stelt, indien een bestemmingsplan de aanleg of verbreding van een weg mogelijk maakt waarvan ook hij nadelige geluidseffecten voor zijn woonsituatie moet vrezen. Die mogelijkheid bestaat ook indien hij volstaat met aannemelijk te maken dat de aanleg of verbreding zal leiden tot overschrijding van de hoogst toelaatbare geluidbelasting van woningen in zijn directe omgeving en daarmee tot nadelige geluidseffecten op zijn woonsituatie.

2.4.4. [appellant] en anderen beroepen zich op de afstandsnorm die in de VNG-brochure voor de categorie bedrijven waartoe Cray Valley behoort, is opgenomen. Hetgeen de Afdeling in het bovenstaande heeft

56

overwogen leidt tot het oordeel dat [appellant] en anderen zich niet op de in geding zijnde afstandsnorm kunnen beroepen. Voor [appellant] en anderen gaat het immers om het belang dat zij gevrijwaard blijven van de aantasting van hun uitzicht en meer in het algemeen om het belang van het behoud van hun woonomgeving. Wat er ook verder zij van die belangen in het licht van het vereiste van een goede ruimtelijke ordening, de in geding zijnde afstandsnorm voor de nieuw op te richten woningen tot het bedrijf Cray Valley heeft niet de strekking die belangen te beschermen, zodat het slagen van deze beroepsgrond gelet op artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 2.4.3 en 2.4.4) Bijzonderheden Variatie 1. 2. ABRvS 7 februari 2011, LJN BP4690 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Centrum III, 1e herziening Schimmert’, gemeenteraad Nuth. Beroepsgrond(en)

‘[verzoeker] en anderen vrezen dat met de inwerkingtreding van het plan concurrerende woningbouw wordt toegestaan en hun gronden in de toekomst niet meer voor woningbouw in aanmerking komen, gezien het restrictieve provinciale beleid in verband met de bevolkingskrimp. Voorts wordt in het plan infrastructuur mogelijk gemaakt waarop hun percelen met een toekomstige woonbestemming niet meer kunnen aansluiten.’ (rov. 2.6, tweede alinea)


Niet genoemd.


Niet genoemd.


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De vraag of de gronden die [verzoeker] en anderen naar voren brengen gelet op artikel 1.9 van de Chw zouden kunnen leiden tot vernietiging van het bestreden besluit, leent zich niet voor beantwoording in de onderhavige procedure en zal in de bodemprocedure beantwoord moeten worden.’ (rov. 2.4)

Bijzonderheden



Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast.



De raad beroept zich op artikel 1.9 Chw: ‘Bovendien hebben [verzoeker] en anderen volgens de raad niet onderbouwd dat hun beroep voldoet aan het in artikel 1.9 van de Chw opgenomen relativiteitsvereiste.’ (rov. 2.4)

 Voorlopige voorziening. 3. ABRvS 2 maart 2011, LJN BP6388 Bestreden besluit Bestemmingsplan en exploitatieplan ‘Kerkdriel Noord’, gemeenteraad Maasdriel. Beroepsgrond(en)

‘[appellanten sub 6] betogen in dit verband dat de raad ten onrechte niet de aanbevolen afstanden uit de door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten uitgegeven brochure "Bedrijven en milieuzonering"(hierna: de VNG-brochure) in acht heeft genomen ten aanzien van het bedrijf van [appellant sub 4] en anderen. Van dit categorie 2 bedrijf moet ten minste een afstand van 30 m worden aangehouden en daar is niet aan voldaan. Uit de overwegingen in de zienswijzen is weliswaar gebleken dat nader onderzoek is verricht maar dit had in de visie van [appellanten sub 6] in een eerder stadium moeten worden verricht.’ (rov. 2.13, tweede alinea)


‘Voor [appellanten sub 6] gaat het (…) om het belang dat de omgeving gevrijwaard blijft van woningen en een agrarische bestemming behoudt.’ (rov. 2.13.4)


‘De in de VNG-brochure aanbevolen afstanden betreffen indicatieve normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat bij nieuwe woningen enerzijds en het waarborgen van de belangen van een bedrijf anderzijds.’ (rov. 2.13.4)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘ [appellanten sub 6] beroepen zich op de afstandsnorm die in de VNG-brochure voor de categorie bedrijven waartoe de bedrijven van [appellant sub 4] en anderen behoren is opgenomen. Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is gebleken dat deze beroepsgrond geen betrekking heeft op hun eigen percelen in het plangebied, aangezien die ruim buiten de afstandsnorm die de VNG-brochure voor een champignonkwekerij aanbeveelt liggen. De beroepsgrond is gericht tegen de in het plan voorziene woningbouw op een afstand van minder dan 30 meter vanaf de perceelsgrens van de bedrijven van [appellant sub 4] en anderen. De in de VNG-brochure aanbevolen afstanden betreffen indicatieve normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat bij nieuwe woningen enerzijds en het waarborgen van de belangen van een bedrijf anderzijds. De gemeenteraad kan in een concreet geval, mits goed gemotiveerd afwijken van deze normen. Het voorgaande en hetgeen de Afdeling in overweging 2.4.3. van haar uitspraak van 19 januari 2011, zaaknr. 201006426/1/R2 heeft overwogen leidt tot het oordeel dat [appellanten sub 6] zich niet op de in geding zijnde afstandsnorm kunnen beroepen. Voor [appellanten sub 6] gaat het immers om het belang dat de omgeving gevrijwaard blijft van woningen en een agrarische bestemming behoudt. Wat er verder ook zij van die belangen in het licht van het vereiste van een goede ruimtelijke ordening, de in geding zijnde afstandnorm voor de nieuw op te richten woningen tot de bedrijven van [appellant sub 4] en anderen

57

heeft niet de strekking die belangen te beschermen. Daargelaten of de beroepsgrond zou slagen, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd, laat de Afdeling dit betoog buiten beschouwing.’ (rov. 2.13.4) Bijzonderheden



Variatie 1.



De raad doet een beroep op art. 1.9 Chw: ‘De raad betoogt dat voor zover dit is aangevoerd door [appellanten sub 6] het slagen van deze beroepsgrond gelet op artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 2.13.1)

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 4. ABRvS 3 maart 2011, LJN BP7118 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Molenstraat’, gemeenteraad Best. Beroepsgrond(en)

‘ [verzoeker] beroept zich op de richtwaarden inzake het voorkomen van trillinghinder en normen inzake het beperken van groepsrisico in het kader van de externe veiligheid. Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is gebleken dat met deze normen verbonden bezwaren geen betrekking hebben op het eigen perceel van [verzoeker] dat grenst aan het plangebied en dat hij geen gevolgen voor wat betreft trillinghinder of externe veiligheidsrisico's ondervindt van de door het plan mogelijk gemaakte ontwikkelingen.’ (rov. 2.4.2)


‘Voor [verzoeker] gaat het (…) om het belang dat het aan het plangebied grenzende perceel met het nummer 6055 waarvan hij eigenaar is, gevrijwaard blijft van de invloed van woningbouw op de naast gelegen gronden.’ (rov. 2.4.2, derde alinea)


‘De door [verzoeker] ingeroepen normen [- de richtwaarden inzake het voorkomen van trillinghinder en normen inzake het beperken van groepsrisico in het kader van de externe veiligheid - ] betreffen normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat in de nieuw op te richten woningen.’ (rov. 2.4.2, tweede alinea)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Het voorgaande en hetgeen de Afdeling in overweging 2.4.3. van haar uitspraak van 19 januari 2011, zaaknr. 201006426/1/R2 heeft overwogen leidt de voorzitter tot het voorlopig oordeel dat [verzoeker] zich niet op de in geding zijnde normen kan beroepen. Voor [verzoeker] gaat het immers om het belang dat het aan het plangebied grenzende perceel met het nummer 6055 waarvan hij eigenaar is, gevrijwaard blijft van de invloed van woningbouw op de naast gelegen gronden. Wat er verder ook zij van die belangen in het licht van het vereiste van een goede ruimtelijke ordening, de in geding zijnde normen voor het voorkomen van trillinghinder en beperken van veiligheidsrisico's hebben niet de strekking die belangen te beschermen. De voorzitter verwacht daarom dat daargelaten of deze beroepsgrond in de hoofdzaak zou slagen, de Afdeling dit betoog buiten beschouwing zal laten, nu artikel 1.9 van de Chw er naar voorlopig oordeel niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd. Dit geldt eveneens voor het aangevoerde met betrekking tot het vaststellen van hogere grenswaarden voor de toegestane geluidbelasting ter plaatse van de voorziene woningen.’ (rov. 2.4.2, derde en vierde alinea)

Bijzonderheden



Variatie 1.



Voorlopige voorziening.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 5. ABRvS 16 maart 2011, LJN BP7776 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Haagakkers II’, gemeenteraad Oirschot. Beroepsgrond(en)

‘ [appellant] voert aan dat nu door het plan de in het Besluit glastuinbouw voorgeschreven afstand van 50 meter tussen zijn bedrijf en de nieuw te realiseren woningbouw niet in acht wordt genomen, in het plangebied geen goed woonen leefklimaat is veiliggesteld.’ (rov. 2.6)


‘[Dat] [appellant] naarmate er meer mensen in de nabijheid van zijn bedrijf komen wonen mogelijk geconfronteerd zal worden met meer klachten over milieuhinder’ (rov. 2.6.2)


‘Met de zonering zoals opgenomen in het Besluit glastuinbouw wordt beoogd zowel de belangen van de omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als de belangen van bedrijven bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening te waarborgen.’ (rov. 2.6.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Zoals de Afdeling heeft overwogen in de uitspraak van 19 januari 2011 kan uit de memorie van toelichting op het wetsvoorstel van de Chw (Kamerstukken II 2009/10, 32 127, nr. 3, blz. 49) worden afgeleid dat de wetgever met artikel 1.9 van de Chw de eis heeft willen stellen dat er een verband moet bestaan tussen een beroepsgrond en de daadwerkelijke (of: achterliggende) reden om een besluit in rechte aan te vechten en dat de bestuursrechter een besluit niet moet vernietigen wegens schending van een rechtsregel die niet strekt tot bescherming van een belang waarin de eisende partij feitelijk dreigt te worden geschaad. Met de zonering zoals opgenomen in het Besluit glastuinbouw wordt beoogd zowel de belangen van de omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als de belangen van bedrijven bij een

58

ongehinderde bedrijfsuitoefening te waarborgen. Nu [appellant] naarmate er meer mensen in de nabijheid van zijn bedrijf komen wonen mogelijk geconfronteerd zal worden met meer klachten over milieuhinder, staat artikel 1.9 van de Chw er niet aan in de weg dat hij aanvoert dat in het plangebied geen goed woonen leefklimaat is gewaarborgd.’ (rov. 2.6.2) Bijzonderheden



Variatie 1.



De raad doet een – vergeefs – beroep op art. 1.9 Chw: ‘De raad voert onder verwijzing naar de uitspraak van de Afdeling van 19 januari 2011 in zaak nr. 201006426/1/R2, aan dat dit betoog geen betrekking heeft op het belang van [appellant], maar op het belang van de toekomstige bewoners van de op grond van het plan nieuw te realiseren woningen, zodat [appellant] zich ingevolge artikel 1.9 van de Chw niet op het woonen leefklimaat ter plaatse van de toekomstige woningen kan beroepen.’ (rov. 2.6.1)

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 6. ABRvS 17 maart 2011, LJN BP8731 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘De Pirk-Noord’ en exploitatieplan ‘Exploitatieplan De Pirk-Noord Vaassen’, gemeenteraad Epe. Beroepsgrond(en)

‘ Voorts stelt [verzoeker] dat in het bestemmingsplan onvoldoende rekening is gehouden met Daams' molen, nu niet het gehele plangebied binnen de molenbiotoop is gebracht. Verder klaagt hij over het ontbreken van een verklaring van het college van gedeputeerde staten van Gelderland dat geen vergunning is vereist op grond van de Gelderse Molenverordening en dat ten onrechte de berekeningsformule, die is opgenomen in de Uitvoeringsregeling Gelderse Molenverordening, niet in het plan is gehanteerd.’ (rov. 2.11)


Niet genoemd.


‘[De] Gelderse Molenverordening en de Uitvoeringsregeling Gelderse Molenverordening [strekken] kennelijk niet (…) ten behoeve van de bescherming van de belangen van [verzoeker]’ (rov. 2.11.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘ Nu [verzoeker] geen eigenaar van Daams' molen is en ook anderszins niet is gebleken dat hij rechten heeft met betrekking tot deze molen en hij voorts op aanzienlijke afstand daarvan woont, neemt de voorzitter voorshands aan dat de Gelderse Molenverordening en de Uitvoeringsregeling Gelderse Molenverordening kennelijk niet strekken ten behoeve van de bescherming van de belangen van [verzoeker]. Het voorgaande en hetgeen de Afdeling in overweging 2.4.3. van haar uitspraak van 19 januari 2011, in zaaknr. 201006426/1/R2 heeft overwogen leidt ertoe dat de voorzitter verwacht dat, daargelaten of deze beroepsgrond indien de Chw niet van toepassing zou zijn in de hoofdzaak zou slagen, de Afdeling dit betoog buiten beschouwing zal laten, nu artikel 1.9 van de Chw er aan in de weg staat dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 2.11.2)

Bijzonderheden



Variatie 4.




 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 7. Rb. ‘s-Hertogenbosch 22 april 2011, LJN BQ2331 Bestreden besluit Projectbesluit en bouwvergunning ‘Jheronimustoren’, college B&W ‘s-Hertogenbosch Beroepsgrond(en)

a.)

b.)

c.)

‘Eisers zijn van mening dat de realisatie van het bouwplan zal leiden tot onaanvaardbare hinder. In dat kader heeft onvoldoende onderzoek plaatsgehad en de in het vooruitzicht gestelde maatregelen bieden geen zekerheid dat daarmee windhinder wordt tegengegaan. Er is uitsluitend onderzoek gedaan naar de windhinder in het omliggende verblijfsgebied op een hoogte van 1.75 meter. Aldus is er onvoldoende aandacht geweest voor de effecten van de geplande nieuwbouw op de directe gebouwde omgeving.’ (rov. 38) ‘Eisers voeren aan dat verweerder aan vergunninghoudster voor de Jheronimustoren een subsidie ter beschikking heeft gesteld van € 330.330,- op grond van het Nederlands Nationaal kader voor het tijdelijk verlenen van beperkte steunbedragen. (…) Zij hebben gemotiveerd betoogd dat deze subsidie onrechtmatig is verleend, waardoor het plan financieel niet haalbaar is. (…).’ (rov. 45) ‘Eisers stellen dat het gebouw hoger is dan 70 meter. Aldus vergt dit specifieke voorschriften op het gebied van brandveiligheid. Eiseres verwijst naar artikel 2.209, eerste lid, van het Bouwbesluit 2003.’ (rov. 52)


a.) b.) c.)

De afstand van het appartementencomplex van eisers tot de geplande hoogbouw (rov. 39) Niet genoemd. Niet genoemd.


a.)

‘Immers is de [strekking van de] door eisers ingeroepen norm dat ten gevolge van het bouwplan voor eisers een aanvaardbaar woonen leefklimaat gegarandeerd dient te blijven.’ (rov. 39) ‘De rechtbank is van oordeel dat de norm dat in de ruimtelijke onderbouwing de (financiële) uitvoerbaarheid van het plan moet zijn onderbouwd niet onmiskenbaar niet strekt tot bescherming

b.)

59

c.)

van de belangen van omwonenden van het bouwplan’ (rov. 50) Artikel 2.209, eerste lid, van het Bouwbesluit 2003 ‘betreft normen die geschreven zijn voor de veiligheid van de gebruikers c.q de bewoners van de Jheronimustoren.’ (rov. 53)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

a.)

b.)

‘De rechtbank volgt niet de stelling van verweerder dat het voorkomen van windhinder direct rondom de Jheronimustoren geen belang is van eisers en dat deze beroepsgrond, gelet op het bepaalde in artikel 1.9 van de Chw, er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit wordt vernietigd. Immers is de door eisers ingeroepen norm dat ten gevolge van het bouwplan voor eisers een aanvaardbaar woonen leefklimaat gegarandeerd dient te blijven. Nog daargelaten dat het gebied rondom de Jheronimustoren wordt ingericht als openbaar verblijfsgebied, is het appartementencomplex van eisers op een zodanige afstand van de geplande hoogbouw gelegen dat niet kan worden gezegd dat deze norm kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van degenen die zich daarop beroepen.’ (rov. 39) ‘48. Tussen partijen is niet in geschil dat de door verweerder aan vergunninghoudster verleende subsidie aangemerkt dient te worden als staatssteun in de zin van het Verdrag [betreffende de werking van de Europese Unie]. Verweerder heeft zich op het standpunt gesteld dat deze beroepsgrond van eisers slechts ziet op het besluit tot subsidieverstrekking, zodat dit niet kan leiden tot vernietiging van het thans bestreden besluit. Voorts is verweerder van mening dat op deze beroepsgrond het bepaalde in artikel 1.9 van de Chw van toepassing is, nu het bepaalde in artikel 107, eerste lid, van het Verdrag niet strekt tot bescherming van eisers als eigenaren van koopappartementen in de omgeving van de nieuw te bouwen woningen. 49. Volgens vaste jurisprudentie van de Afdeling, zie onder meer de uitspraak van 14 juli 2010, LJN: BN1110, kan de vraag of verweerder in strijd met het bepaalde in artikel 107, eerste lid, van het Verdrag financiële steun heeft verleend alleen aan de orde komen in het kader van de vraag of voldoende gewaarborgd is dat het bouwplan financieel uitvoerbaar is. Eisers hebben naar het oordeel van de rechtbank hun grond ook in die zin aangevoerd.

c.)

Bijzonderheden

50. De rechtbank is van oordeel dat de norm dat in de ruimtelijke onderbouwing de (financiële) uitvoerbaarheid van het plan moet zijn onderbouwd niet onmiskenbaar niet strekt tot bescherming van de belangen van omwonenden van het bouwplan, zodat het relativiteitsvereiste, zoals neergelegd in artikel 1.9 van de Chw op deze beroepsgrond buiten toepassing blijft.’ (rov. 48-50) ‘Met verweerder is de rechtbank van oordeel dat het niet onredelijk is dat bij een overschrijding van 0.47 meter de voorschriften voor zover deze zien op een hoogte van 70 meter worden toegepast, nu voor hogere gebouwen het Bouwbesluit 2003 bepaalt dat het gebouw zodanig moet zijn ingericht dat het bouwwerk een mate van brandveiligheid kent als wordt beoogd met de normering voor gebouwen tot 70 meter. Voorts stelt de rechtbank vast dat het Bouwbesluit 2003 in de paragrafen 2.11 t/m 2.21 voorschriften geeft met betrekking tot het beperken van het ontstaan van rook, vluchten binnen een rookcompartiment, vluchtroutes en de inrichting van rookvrije vluchtroutes. Dit betreft normen die geschreven zijn voor de veiligheid van de gebruikers c.q de bewoners van de Jheronimustoren. Waar in de voorschriften sprake is van ‘aangrenzende ruimte’, is naar het oordeel van de rechtbank gedoeld op ruimten binnen het gebouw en niet op naastliggende panden. Deze normen beogen derhalve niet de belangen van eisers te beschermen, zodat deze beroepsgrond -gelet op het bepaalde in artikel 1.9 van de Chw- niet kan leiden tot vernietiging van het bestreden besluit. Bovenstaande geldt eveneens voor de stelling van eisers dat het bouwplan onvoldoende bereikbaar is voor hulpdiensten in geval van brand of andere calamiteiten.’ (rov. 53)

a.) b.) c.)

Variatie 1. Variatie 4. Variatie 3.



Hoger beroep: ABRvS 12 oktober 2011, LJN BT7368.



Vergeefs beroep vergunninghoudster op art. 1.9 Chw met betrekking tot een delegatiegebrek (rov. 14) 8. Rb. Rotterdam 22 april 2011, LJN BQ3611 Bestreden besluit Projectbesluit / bouwvergunning woonzorgcomplex Beroepsgrond(en)

‘Verzoekers stellen - kort samengevat - dat er bij realisering van het bouwplan ter plaatse een onaanvaardbare beperking van de bedrijfsvoering kan ontstaan voor aannemingsbedrijf AVK B.V. (hierna: AVK), gelet op de voorwaarden van de milieuvergunning ten aanzien van met name geluidhinder. Voorts vrezen verzoekers voor klachten van toekomstige bewoners van het woonzorgcomplex over de ter plaatse uitge-

60

oefende bedrijfsactiviteiten van AVK.’ (kopje ‘standpunt verzoekers’) Werkelijk(e) belang(en) eiser(es)/appellant(e)

‘Verzoekers komen daarmee op voor de akoestische belangen van AVK. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter zijn deze belangen geen belangen die de maatschap als eigenaar van de grond raken.’ (vierde paragraaf onder het kopje ‘Crisis- en herstelwet en de relativiteitseis’)


Niet genoemd.


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Ingevolge artikel 1.9 van de Chw vernietigt de bestuursrechter een besluit niet op de grond dat het in strijd is met een geschreven of ongeschreven rechtsregel of een algemeen rechtsbeginsel, indien deze regel of dat beginsel kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept. Dit betekent dat, wil een beroep kunnen leiden tot vernietiging van het bestreden besluit, de aangevoerde gronden van belanghebbende(n) hun eigen belangen dienen te beschermen c.q. te betreffen. De voorzieningenrechter overweegt hiertoe het volgende. Vast staat dat naar aanleiding van de aanvraag om bouwvergunning door verzoekers een zienswijze is ingediend en dat tegen het thans bestreden projectbesluit verzoekers zijn opgekomen. Zij hebben dit niet gedaan mede namens AVK en AVK heeft geen zelfstandig rechtsmiddel ingesteld. Verzoekers zijn eigenaar van de grond die grenst aan het perceel waar het woonzorgcomplex is geprojecteerd en derhalve aan te merken als belanghebbenden in de zin van artikel 1:2 van de Awb. Voornoemde grond is in gebruik bij AVK, waarvan de directie door de zoon van één van de verzoekers wordt gevoerd. Uit het uittreksel van de Kamer van Koophandel blijkt dat verzoekers geen bestuurders van AVK zijn en ook niet verantwoordelijk zijn voor de directie van AVK. Onbetwist is dat er geen juridische band bestaat tussen verzoekers en AVK. Zowel het verzoek als het beroep van verzoekers gaat uit van de gedachte dat AVK hinder zal ondervinden dan wel belemmerd zal worden in haar bedrijfsvoering bij realisering van het woonzorgcomplex. Deze belemmering bestaat er volgens verzoekers uit dat AVK niet meer zal kunnen voldoen aan de geluidsvoorschriften van de aan hun verleende milieuvergunning. Verzoekers komen daarmee op voor de akoestische belangen van AVK. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter zijn deze belangen geen belangen die de maatschap als eigenaar van de grond raken. De door verzoekers aangevoerde gronden kunnen er dan ook niet toe leiden dat het bestreden besluit zou moeten worden vernietigd, indien daaraan een gebrek zou kleven. Gelet op deze vaststelling ziet de voorzieningenrechter geen aanleiding om in het kader van deze procedure expliciet en inhoudelijk in te gaan op de beroepsgronden van verzoekers.’ (vijf paragrafen onder het kopje ‘Crisis- en herstelwet en de relativiteitseis’)

Bijzonderheden




 Voorlopige voorziening. 9. ABRvS 1 juni 2011, LJN BQ6838 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Tholen Noord’, gemeenteraad Tholen. Beroepsgrond(en)

‘ [appellant] heeft bezwaar tegen de vaststelling van het plan voor zover het betreft het plandeel met de bestemming "Gemengd (GD)" dat ziet op het perceel Wattstraat 1 te Tholen. Hiertoe voert hij aan dat tussen de voorziene woonen winkelbestemming en zijn autobedrijf met spuiterij aan de [locatie] onvoldoende afstand in acht is genomen. Hierdoor zal of zijn bedrijf worden beperkt of de bewoners en gebruikers zullen in hun woongenot en detailhandelactiviteiten worden geschaad. Bovendien wordt het bedrijf toekomstperspectief ontnomen.’ (rov. 2.4)


‘[appellant] [zal] door de bouw van de woningen mogelijk geconfronteerd (…) worden met klachten over milieuhinder’ (rov. 2.3.3)


‘Met de in het bestemmingsplan opgenomen zonering tussen het bedrijf van [appellant] en de nieuwe woningen wordt beoogd zowel de belangen van de omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als het belang van het bedrijf bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening te waarborgen.’ (rov. 2.3.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Zoals de Afdeling heeft overwogen in de uitspraak van 19 januari 2011 in zaak nr. 201006426/1/R2 kan uit de memorie van toelichting op het wetsvoorstel van de Chw (Kamerstukken II 2009/10, 32 127, nr. 3, blz. 49) worden afgeleid dat de wetgever met artikel 1.9 van de Chw de eis heeft willen stellen dat er een verband moet bestaan tussen een beroepsgrond en de daadwerkelijke (of: achterliggende) reden om een besluit in rechte aan te vechten en dat de bestuursrechter een besluit niet moet vernietigen wegens schending van een rechtsregel die niet strekt tot bescherming van een belang waarin de eisende partij feitelijk dreigt te worden geschaad. Met de in het bestemmingsplan opgenomen zonering tussen het

61

bedrijf van [appellant] en de nieuwe woningen wordt beoogd zowel de belangen van de omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als het belang van het bedrijf bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening te waarborgen. Nu [appellant] door de bouw van de woningen mogelijk geconfronteerd zal worden met klachten over milieuhinder, staat artikel 1.9 Chw er niet aan in de weg dat hij aanvoert dat in het plangebied geen goed woonen leefklimaat is gewaarborgd. De Afdeling wijst in dit verband nog op haar uitspraak van 16 maart 2011 in zaaknummer 201009223/1.’ (rov. 2.3.3) Bijzonderheden



Variatie 1.



De raad beroept zich op de relativiteitseis (rov. 2.3.2).

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 10. ABRvS 17 juni 2011, LJN BQ8820 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Bogmanplein Noorbeek’, gemeenteraad Margraten. Beroepsgrond(en)

‘ [verzoeker] en anderen komen voorts op tegen de mogelijkheid op de gronden met de bestemming "Maatschappelijk" het woonzorgcomplex op de gronden met de bestemming "Wonen" vijftien woningen op te richten. Zij betogen in dat verband dat in de geluidsonderzoeken ten onrechte niet is uitgegaan van de maximale bouwmogelijkheden die het plan biedt.’ (rov. 2.7)


Niet genoemd.


‘De door [verzoeker] en anderen bestreden geluidsonderzoeken hebben betrekking op de naleving van geluidsnormen ten aanzien van het nieuw op te richten woonzorgcomplex en de nieuw op te richten woningen. De [voorzitter] neemt voorshands aan dat deze normen niet strekken tot bescherming van de belangen van [verzoeker] en anderen.’ (rov. 2.7.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘ [verzoeker] en anderen wonen in de omgeving van het plangebied. Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is gebleken dat geen van hen woont op de gronden voor de plandelen met de bestemming "Wonen" of "Maatschappelijk" en ook anderszins niet is gebleken dat zij rechten hebben met betrekking tot deze gronden. Voorts bevinden zich onder hen geen van de exploitanten van de ondernemingen die zijn betrokken in het geluidsonderzoek dat ten grondslag ligt aan het rapport van 24 juni 2009. De door [verzoeker] en anderen bestreden geluidsonderzoeken hebben betrekking op de naleving van geluidsnormen ten aanzien van het nieuw op te richten woonzorgcomplex en de nieuw op te richten woningen. De voorzitting neemt voorshands aan dat deze normen niet strekken tot bescherming van de belangen van [verzoeker] en anderen. Het voorgaande en het hetgeen de Afdeling in overweging 2.4.3. van haar uitspraak van 19 januari 2011, in zaak nr. 201006426/1/R2, heeft overwogen leidt ertoe dat de voorzitter verwacht dat, daargelaten of deze beroepsgrond indien de Chw niet van toepassing zou zijn in de hoofdzaak zou slagen, de Afdeling dit betoog buiten beschouwing zal laten, nu artikel 1.9 van de Chw er aan in de weg staat dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 2.7.2)

Bijzonderheden



Variatie 4.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 11. Rb. Roermond 8 juli 2011, LJN BR2711 Bestreden besluit Vrijstelling en bouwvergunning voor de plaatsing van vier windmolens. Beroepsgrond(en)

a.) b.)


a.) b.)

‘Eisers hebben voorts gewezen op waardedaling van hun woningen (en van het bedrijf van eiser [eiser]) en op oneigenlijk gemis aan WOZ-inkomsten door de gemeente Peel en Maas.’ (rov. 24) ‘Voor zover eisers in beroep de vraag opwerpen of de vier als bedrijfswoningen aangemerkte woningen op goede gronden als zodanig zijn aangemerkt, overweegt de rechtbank als volgt.’ (rov. 31) Niet genoemd. Wel wordt overwogen dat het opkomen voor WOZ-inkomsten ‘geen belang is van eisers’ (rov. 24) Niet genoemd.


a.) b.)

Niet genoemd. ‘de noodzaak voor de bescherming van de betreffende woning(en) en hun inwoners door afgifte van een milieuvergunning [betreft] niet een regel (…) die strekt tot bescherming van de belangen van eisers’


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

a.)

‘Eisers hebben voorts gewezen op waardedaling van hun woningen (en van het bedrijf van eiser [eiser]) en op oneigenlijk gemis aan WOZ-inkomsten door de gemeente Peel en Maas. De rechtbank is van oordeel dat eventuele waardedaling voor planschadevergoeding in aanmerking kan komen en daarmee geen gewicht in de schaal legt bij de belangenafweging om al dan niet vrijstelling te verlenen. Indien en voor zover er al sprake zou zijn van minder WOZ-inkomsten door de buurgemeente, en indien en voor zover er daarbij sprake is van schending van een (on)geschreven rechtsregel, gaat de rechtbank, gelet op artikel 1.9 van de Chw, niet over tot vernietiging van de vrijstel-

62

b.)

Bijzonderheden

a.)

ling, nu het opkomen voor die inkomsten geen belang is van eisers.’ (rov. 24) ‘Indien en voor zover vast zou komen staan dat niet alle vier de bedrijfswoningen als zodanig kunnen worden aangemerkt en er wel een milieuvergunning nodig zou zijn, komt de rechtbank onder verwijzing naar de relativiteitseis van artikel 1.9 van de Chw tot de conclusie dat de noodzaak voor de bescherming van de betreffende woning(en) en hun inwoners door afgifte van een milieuvergunning niet een regel betreft die strekt tot bescherming van de belangen van eisers. Op die grond zou de rechtbank dan ook een eventuele vernietiging van het bestreden besluit achterwege laten. Dit maakt dat de rechtbank het in de onderhavige procedures niet doelmatig acht om gelet op artikel 1.9 van de Chw de vraag te beantwoorden of er al sprake is van (vier) dienstwoningen en een eventueel daaruit voortvloeiende aanhoudingsplicht op grond van artikel 52 van de Woningwet. Ook die beroepsgrond slaagt niet.’ (rov. 31) Variatie 5: noch de werkelijke belangen van appellant, noch de strekking van de norm worden hier vermeld. Variatie 4.

b.) 12. ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1411 Bestreden besluit Besluit artikel 83 lid 2 Wgh. Beroepsgrond(en)

‘ [appellant sub 1] en [appellant sub 2] en anderen betogen dat de vastgestelde hogere waarde van 60 dB voor de te bouwen woningen zal worden overschreden.’ (rov. 2.5)


Niet genoemd.


‘De regeling in artikel 83 van de Wet geluidhinder strekt ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidbelasting – na het zo mogelijk treffen van maatregelen – bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (rov. 2.5.2, tweede alinea)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Onbetwist is dat [appellant sub 1] en [appellant sub 2] en anderen, woonachtig in de omgeving van de locatie waar de woningen worden gerealiseerd, niet woonachtig zijn in woningen waarvoor bij het bestreden besluit hogere waarden zijn vastgesteld, noch eigenaar zijn van woningen waarvoor bij het bestreden besluit hogere waarden zijn vastgesteld. Derhalve strekt de regeling kennelijk niet tot bescherming van de belangen van [appellant sub 1] en van [appellant sub 2] en anderen.’ (rov. 2.5.2, derde alinea)

Bijzonderheden Variatie 3. 13. ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1412 Bestreden besluit Bestemmingsplan 'Tuibrug', gemeenteraad Hoorn. Beroepsgrond(en)

a.)

b.)

‘ [appellant] en anderen betogen dat niet aan de vastgestelde hogere waarde van 60 dB voor de te bouwen woningen kan worden voldaan. Hiertoe voeren zij aan dat het ‘Akoestisch Onderzoek V1 naar de geluidbelasting t.g.v. wegverkeer, op de gevels binnen het bouwplan locatie Tuibrug te Hoorn’ van Adviesbureau IJmeer van 2 maart 2010 ondeugdelijk is. Voorts betogen zij dat een verkeerstoename zal optreden, doordat binnen het plangebied wegen worden aangelegd. Volgens [appellant] en anderen leidt dit tot een hogere geluidbelasting ter plaatse van hun woningen.’ (rov. 2.6) ‘ [appellant] en anderen betogen dat het bestemmingsplan in strijd is met de Flora- en faunawet (hierna: Ffw) en de Natuurbeschermingswet 1998 (hierna: Nbw 1998).’ (rov. 2.7)


a.) b.)

Niet genoemd. ‘de belangen van [appellant] en anderen bij het behoud van een goede kwaliteit van hun leefomgeving, waarvan het Natura 2000-gebied deel uitmaakt’ ( rov. 2.7.9).


a.)

‘De door [appellant] en anderen genoemde hogere geluidgrenswaarde als bedoeld in artikel 83, tweede lid, van de Wet geluidhinder is vastgesteld voor de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting op de op te richten woningen vanwege de Provincialeweg N506.’ (rov. 2.6.4) ‘De bepalingen van de Nbw 1998 hebben met name ten doel om het algemene belang van bescherming van natuur en landschap te beschermen’ (rov. 2.7.9)

b.) Relativiteitsvereiste

Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

a.)

‘2.6.4. De door [appellant] en anderen genoemde hogere geluidgrenswaarde als bedoeld in artikel 83, tweede lid, van de Wet geluidhinder is vastgesteld voor de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting op de op te richten woningen vanwege de Provincialeweg N506. Het onderhavige bestemmingsplan maakt niet de aanleg of verbreding van de Provincialeweg N506 mogelijk, zodat de vaststelling van het bestemmingsplan in zoverre niet leidt tot nadelige geluidseffecten voor de woonsituatie van [appellant] en anderen. [appellant] en anderen kunnen zich op grond van het bepaalde in artikel 1.9 van de Chw dan ook niet succesvol beroepen op het niet in acht nemen van de normen van de Wet geluidhinder voor zover het betreft de geluidbelasting vanwege de Provincialeweg

63

N506 ter hoogte van de op te richten woningen. Gelet op het vorenstaande kan hetgeen [appellant] en anderen aanvoeren over de naleefbaarheid van de vastgestelde hogere waarde van 60 dB voor de te bouwen woningen niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit, zodat de Afdeling afziet van een verdere bespreking hiervan. 2.6.5. Wel maakt het plan de aanleg van een weg binnen het plangebied mogelijk waarvan ook [appellant] en anderen nadelige geluidseffecten voor hun woonsituatie kunnen vrezen. Dit betreft echter een weg ten aanzien waarvan de Wet geluidhinder geen normen voor de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting stelt, aangezien deze weg niet zoneringsplichtig is. De Wet geluidhinder stelt in zoverre geen normen waar [appellant] en anderen zich op zouden kunnen beroepen. Dit laat onverlet dat [appellant] en anderen zich in het kader van een goede ruimtelijke ordening wel kunnen beroepen op het belang van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van hun woningen, omdat het plan de aanleg van een weg mogelijk maakt waarvan ook [appellant] en anderen nadelige geluidseffecten voor hun woonsituatie kunnen vrezen. Daarom staat artikel 1.9 van de Chw niet in de weg aan vernietiging van het bestreden besluit, indien de norm van een goede ruimtelijke ordening in zoverre geschonden zou zijn. Nu de aanleg van de weg slechts zal leiden tot een marginaal effect op de geluidbelasting op de woningen van [appellant] en anderen heeft de raad zich in redelijkheid op het standpunt kunnen stellen dat ter plaatse van de woningen een goed woonen leefklimaat wordt gewaarborgd. Deze beroepsgrond treft geen doel.’ (rov. 2.6.4 – 2.6.5)

Bijzonderheden

b.)

‘Gelet op het vorenstaande is het in verband met artikel 1.9 van de Chw van belang om vast te stellen of de door [appellant] en anderen ingeroepen normen uit de Nbw 1998 kennelijk niet strekken ter bescherming van hun belangen. [appellant] en anderen wonen in de directe nabijheid van het Natura 2000-gebied. De bepalingen van de Nbw 1998 hebben met name ten doel om het algemene belang van bescherming van natuur en landschap te beschermen. Maar de belangen van [appellant] en anderen bij het behoud van een goede kwaliteit van hun leefomgeving, waarvan het Natura 2000-gebied deel uitmaakt, zijn in dit geval zo verweven met de algemene belangen die de Nbw 1998 beoogt te beschermen, dat niet kan worden geoordeeld dat de betrokken normen van de Nbw 1998 kennelijk niet strekken tot bescherming van hun belangen.’ (rov. 2.7.9)

a.) b.)

Variatie 3. Variatie 1.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 14. Rb. Maastricht 13 juli 2011, LJN BR1582 Bestreden besluit Vergunning ex artikel 6.5 sub a, b en c Waterwet. Beroepsgrond(en)

a.) b.)


a.) b.)


a.)

b.)

‘Voorts is niet gebleken dat de wkc economisch gezien haalbaar is en in welke mate hiermee voorzien wordt in energie.’ (kopje ‘overwegingen’, 7de paragraaf) ‘Ter zitting is nog aangevoerd dat er sprake is van een onevenredige belangenafweging nu het economisch belang van vergunninghoudster ten onrechte veel zwaarder weegt dan het belang van het beschermen van de visstand. Verweerder heeft de onderhavige activiteit vergund, terwijl niet of niet met voldoende zekerheid kan worden gesteld dat de visschadenormen in relatie tot de wkc’s bij Linne en Lith worden gehaald en verweerder aangeeft dat dat wel noodzakelijk is om een achteruitgang in het licht van de Kaderrichtlijn water te voorkomen.’ (kopje ‘overwegingen’, 8ste paragraaf) ‘eiseres sub 2, [komt] blijkens haar statuten, op(…) voor de water- en vishuishouding met het oog op de verbetering van de visstand in de Maas.’ (rov. 1.2) Niet genoemd. ‘Naar het oordeel van de rechtbank is het al dan niet rendabel zijn van de onderhavige wkc alsmede het aandeel hiervan in de groene energie geen belang dat strekt tot bescherming van de belangen van eiseres sub 2.’ (rov. 1.2) Niet genoemd.


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

a.)

‘1.2 In artikel 1.9 van de Chw is bepaald dat de administratieve rechter een besluit niet op de grond vernietigt, dat het in strijd is met een geschreven of ongeschreven rechtsregel of een algemeen rechtsbeginsel, indien deze regel of dit beginsel kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept. Ten aanzien van de door eiseres sub 2 aangevoerde beroepsgrond dat de onderhavige wkc niet economisch haalbaar is en in strijd is met de beleidsdoelen voor groene energie merkt de rechtbank op dat eiseres sub 2, blijkens haar statuten, opkomt voor de water- en vishuishouding met het oog op de verbetering van de visstand in de Maas. Naar het oordeel van de rechtbank is het al dan

64

b.)

Bijzonderheden

a.) b.)

niet rendabel zijn van de onderhavige wkc alsmede het aandeel hiervan in de groene energie geen belang dat strekt tot bescherming van de belangen van eiseres sub 2. Deze beroepsgrond kan er dan ook niet toe leiden dat het bestreden besluit wordt vernietigd, indien daaraan in dit verband een gebrek zou kleven. De rechtbank verwijst hier naar de uitspraak van de Afdeling van 3 maart 2011 (LJN BP7118). Deze beroepsgrond slaagt derhalve niet.’ (rov. 1.2) ‘1.3 Ter zitting is door eiseres sub 3 ingegaan op het feit dat het economisch belang van eiser zwaarder is gewogen dan het belang van de visstandverbetering. Daargelaten de vraag of eiseres sub 3 de economische belangen van vergunninghoudster in de onderhavige procedure aan de orde kan stellen - zie het overwogene onder 1.2 over artikel 1.9 van de Chw -, is de rechtbank van oordeel dat het eerst ter zitting aanvoeren van deze beroepsgrond in strijd is met de goede procesorde, zodat de rechtbank hieraan reeds om die reden voorbij gaat.’ (rov. 1.3) Variatie 2. Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast, omdat het aanvoeren van deze beroepsgrond in strijd met een goede procesorde is geoordeeld.

 Verwijzing naar ABRvS 3 maart 2011, LJN BP7118. 15. ABRvS 22 juli 2011, LJN BR3223 Bestreden besluit Wijzigingsplan bestemmingsplan ‘Binnenstad’, college B&W Bergen op Zoom. Beroepsgrond(en)

‘[verzoekster A] voert voorts aan dat als gevolg van de geluidbelasting vanwege het industrieterrein Theodorushaven geen goed woonen leefklimaat kan worden gegarandeerd.’ (rov. 2.3)


Niet genoemd.


‘De door [verzoekster A] bestreden geluidsonderzoeken hebben betrekking op de naleving van geluidsnormen ten aanzien van het nieuw op te richten woonzorgcomplex en de nieuw op te richten woningen.’ (rov. 2.5)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De door [verzoekster A] bestreden geluidsonderzoeken hebben betrekking op de naleving van geluidsnormen ten aanzien van het nieuw op te richten woonzorgcomplex en de nieuw op te richten woningen. De voorzitting neemt voorshands aan dat deze normen niet strekken tot bescherming van de belangen van [verzoekster A]. Het voorgaande en het hetgeen de Afdeling in overweging 2.4.3. van haar uitspraak van 19 januari 2011, in zaak nr. 201006426/1/R2, heeft overwogen leidt ertoe dat de voorzitter verwacht dat, daargelaten of deze beroepsgrond indien de Chw niet van toepassing zou zijn in de hoofdzaak zou slagen, de Afdeling dit betoog buiten beschouwing zal laten, nu artikel 1.9 van de Chw er aan in de weg staat dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 2.5)

Bijzonderheden



Variatie 4.




 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 16. ABRvS 27 juli 2011, LJN BR3400 Bestreden besluit Wijzigingsplan ‘Wijzigingsplan Kom Scherpenisse (1e wijziging)’ ex artikel 27 lid 2 sub c voorschriften bestemmingsplan ‘Kom Scherpenisse’. Beroepsgrond(en)

‘Voorts stellen de Handelsonderneming en anderen en [appellant sub 2] dat het plan leidt tot een aantasting van hun woongenot in de zin van aantasting van de privacy, beperking van het uitzicht en schaduwhinder.’ (rov. 2.8) ‘De Handelsonderneming en anderen en [appellant sub 2] vrezen dat zij geluidsoverlast zullen ondervinden als gevolg van de activiteiten welke het plan mogelijk maakt ter plaatse van het woonservicecomplex.’ (rov. 2.9)


Niet genoemd.


‘In het kader van een goede ruimtelijke ordening kunnen de Handelsonderneming en anderen en [appellant sub 2] zich beroepen op het belang van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van hun woningen’ (rov. 2.10)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘2.10. Gelet op hetgeen is overwogen onder 2.8.3. en 2.9.1. ziet de Afdeling in hetgeen de Handelsonderneming en anderen en [appellant sub 2] hebben aangevoerd aanleiding voor het oordeel dat het plandeel met de bestemming "Woondoeleinden" met de subbestemming "W(g)" en de bestemming "Maatschappelijke doeleinden" met de subbestemming "Mdzv" niet berust op een deugdelijke motivering. De beroepen van de Handelsonderneming en anderen en [appellant sub 2] zijn in zoverre gegrond.

65

Gelet op het vorenstaande is het in verband met artikel 1.9 van de Chw van belang om vast te stellen of de door de Handelsonderneming en anderen en [appellant sub 2] ingeroepen normen strekken ter bescherming van hun belangen. In het kader van een goede ruimtelijke ordening kunnen de Handelsonderneming en anderen en [appellant sub 2] zich beroepen op het belang van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van hun woningen, omdat het plan ter plaatse een woonservicecomplex mogelijk maakt waarvan zij nadelige effecten in de zin van schaduw- en geluidhinder voor hun woonsituatie vrezen. Derhalve staat artikel 1.9 van de Chw niet in de weg aan vernietiging van het bestreden besluit.’ (rov. 2.10) Bijzonderheden Variatie 3. 17. Rb. ‘s-Hertogenbosch 17 augustus 2011, LJN BR5428 Bestreden besluit Bouwvergunning / projectbesluit ex artikel 3.10 Wro. Beroepsgrond(en)

‘Eisers hebben aangevoerd dat onduidelijk is welke akoestische gevolgen de uitvoering van de bestreden besluiten en de daarmee gepaard gaande verkeerstoename, zal hebben voor de bestaande woningen rondom het plangebied “Simeonshof” en voor de nieuw te bouwen appartementencomplexen en het zorgcomplex binnen het plangebied.’ (rov. 29)


Niet genoemd.


‘artikel 5.1.4 van het Bro in samenhang met artikel 74 en 77 van de Wgh [strekken] mede (…) tot bescherming van hun belangen bij een aanvaardbaar woonen leefklimaat’ (rov. 30)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De rechtbank stelt voorop dat gelet op het bepaalde in artikel 1.9 van de Chw schending van een rechtsregel die kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van eisers, niet kan leiden tot vernietiging van de bestreden besluiten. Nu [eiser A] en [eiser C] wonen aan de [straat], moet worden geoordeeld dat artikel 5.1.4 van het Bro in samenhang met artikel 74 en 77 van de Wgh mede strekken tot bescherming van hun belangen bij een aanvaardbaar woonen leefklimaat. De genoemde bepalingen strekken echter niet tot bescherming van de belangen van [eiser B], die niet aan de [straat] woont. Bovendien hebben deze bepalingen betrekking op de bescherming van woningen tegen geluidhinder, in verband waarmee ook Jan Linders B.V en[naam BV] B.V, zich niet op de hiervoor genoemde bepalingen kunnen beroepen. Voor zover eisers in beroep bezwaren aanvoeren terzake van de bescherming van de toekomstige bewoners van het nieuwe zorgcomplex en de nieuwe appartementen, brengt artikel 1.9 van de Chw eveneens met zich dat die gronden niet tot vernietiging van de bestreden besluiten kunnen leiden.’ (rov. 30)

Bijzonderheden Variatie 3. 18. ABRvS 31 augustus 2011, LJN BR6316 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Nieuwe Sloot’, gemeenteraad Alphen aan den Rijn. Beroepsgrond(en)

‘De vereniging en anderen betogen voorts dat de raad de verantwoording van het groepsrisico ter plaatse van de woonservicezone in het kader van het Besluit externe veiligheid inrichtingen (hierna: Bevi) onvoldoende heeft gemotiveerd. ’ (rov. 2.13)


‘Voor de vereniging en anderen gaat het echter om het belang dat de aan het plangebied grenzende percelen blijven gevrijwaard van de ruimtelijke invloed van de voorziene woonservicezone.’ (rov. 2.13.4)


‘De door de vereniging en anderen ingeroepen normen betreffen normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat in de tot ontwikkeling te brengen woonservicezone.’ (rov. 2.13.4)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De door de vereniging en anderen ingeroepen normen betreffen normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat in de tot ontwikkeling te brengen woonservicezone. Voor de vereniging en anderen gaat het echter om het belang dat de aan het plangebied grenzende percelen blijven gevrijwaard van de ruimtelijke invloed van de voorziene woonservicezone. De ingeroepen normen ter verantwoording van het groepsrisico hebben niet de strekking deze belangen te beschermen. Gelet hierop wordt overwogen dat het betoog van de vereniging en anderen, wat hier verder ook van zij, ingevolge artikel 1.9 van de Chw niet tot vernietiging van het bestreden besluit kan leiden.’ (rov. 2.13.4)

Bijzonderheden



Variatie 1.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. (rov. 2.13.3) 19. ABRvS 14 september 2011, LJN BS8857 Bestreden besluit Vergunning ex artikel 19d lid 1 Nbw 1998. Beroepsgrond(en)

‘De vereniging betoogt dat de vergunning ten onrechte is verleend aangezien niet vaststaat dat ten gevolge van de waterkrachtcentrale geen significant negatieve effecten zullen optreden op de vissoorten waarvoor het Natura 2000-gebied Grensmaas is aangewezen.’ (rov. 2.5)

Werkelijk(e) belang(en) ei-

‘Het belang van de vereniging is onder andere gericht op het handhaven en verbeteren van de visstand,

66

ser(es)/appellant(e)

zowel naar kwaliteit en kwantiteit, als verscheidenheid en het voorkomen en bestrijden van situaties of gedragingen die schadelijk zijn of kunnen zijn of kunnen worden voor de visstand.’ (rov. 2.7.4)


‘De bepalingen van de Nbw 1998 hebben met name ten doel om het algemeen belang van bescherming van natuur en landschap te beschermen.’ (rov. 2.7.4)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘ Ter zitting heeft de WKC betoogd dat het in artikel 1.9 van de Chw opgenomen relativiteitsvereiste aan de vernietiging van het besluit in de weg staat aangezien de Nbw 1998 niet ziet op de bescherming van de belangen die de vereniging blijkens haar statutaire doelstelling behartigt. Ten aanzien van de vraag of de Nbw 1998 kennelijk niet strekt ter bescherming van het statutaire belang van de vereniging overweegt de Afdeling het volgende. Het belang van de vereniging is onder andere gericht op het handhaven en verbeteren van de visstand, zowel naar kwaliteit en kwantiteit, als verscheidenheid en het voorkomen en bestrijden van situaties of gedragingen die schadelijk zijn of kunnen zijn of kunnen worden voor de visstand. De bepalingen van de Nbw 1998 hebben met name ten doel om het algemeen belang van bescherming van natuur en landschap te beschermen. Nu de statutaire belangen van de vereniging mede betrekking hebben op de bescherming van bepaalde natuurwaarden, vallen deze belangen in dit geval samen met de algemene belangen die de Nbw 1998 beoogt te beschermen, zodat kan niet worden geoordeeld dat de betrokken normen van de Nbw 1998 kennelijk niet strekken tot bescherming van haar belangen.’ (rov. 2.7.4)

Bijzonderheden Variatie 1. 20. Rb. Maastricht 23 september 2011, LJN BU3815 Bestreden besluit Vrijstelling en bouwvergunning ‘voor het realiseren van onderwijsinstellingen’. Beroepsgrond(en)

‘dat met het bouwplan in strijd wordt gehandeld met het verbod tot het bouwen van een onderwijsinstelling binnen 300 meter van een snelweg, neergelegd in het Besluit gevoelige bestemmingen alsmede dat het plan financieel onvoldoende is onderbouwd en niet haalbaar is’ (alinea 40 onder ‘overwegingen’ ongenummerd)


Niet genoemd.


‘De hiervoor door eiseres aangehaalde bepalingen zijn geen bepalingen die strekken tot de bescherming van de belangen van eiseres.’ (alinea 40 onder ‘overwegingen’ - ongenummerd)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Ten aanzien van de beroepsgronden van eiseres dat met het bouwplan in strijd wordt gehandeld met het verbod tot het bouwen van een onderwijsinstelling binnen 300 meter van een snelweg, neergelegd in het Besluit gevoelige bestemmingen alsmede dat het plan financieel onvoldoende is onderbouwd en niet haalbaar is, overweegt de rechtbank als volgt. Ingevolge artikel 1.9 van de Chw dient de bestuursrechter een besluit niet te vernietigen op de grond dat het in strijd is met een geschreven of ongeschreven rechtsregel of een algemeen rechtsbeginsel, indien deze regel of dit beginsel kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept. Uit de Memorie van Toelichting op het wetsvoorstel van de Chw (Kamerstukken II, 2009/10, 32 127, nr. 3, p. 49) kan worden afgeleid dat de wetgever met dit artikel de eis heeft willen stellen dat er een verband moet bestaan tussen een beroepsgrond en de daadwerkelijke of achterliggende reden om een besluit in rechte aan te vechten en dat de bestuursrechter een besluit niet moet vernietigen wegens schending van een rechtsregel die niet strekt tot bescherming van een belang waarin de eisende partij feitelijk dreigt te worden geschaad. De hiervoor door eiseres aangehaalde bepalingen zijn geen bepalingen die strekken tot de bescherming van de belangen van eiseres. Dit zijn de belangen van medewerkers en gebruikers van de onderwijsinstelling respectievelijk het bestuur verantwoordelijk voor de financiële belangen van de onderwijsinstelling en kunnen op grond van artikel 1.9 van de Chw niet leiden tot een vernietiging van het besluit.’ (alinea 40 onder ‘overwegingen’ - ongenummerd)

Bijzonderheden Variatie 4. 21. Rb. ‘s-Hertogenbosch 6 oktober 2011, LJN BV7368 Bestreden besluit Projectplan ‘De Diesdonk’ ex artikel 5.4 Waterwet. Beroepsgrond(en)

‘Eisers hebben tot slot gesteld dat onvoldoende rekening is gehouden met toekomstige ontwikkelingen in het gebied’ (rov. 27)


Niet genoemd.


‘Naar het oordeel van de rechtbank strekt de geschreven of ongeschreven rechtsregel dan wel het algemeen rechtsbeginsel waarop eisers zich hier beroepen niet tot bescherming van de belangen van eisers’ (rov. 27)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Eisers hebben tot slot gesteld dat onvoldoende rekening is gehouden met toekomstige ontwikkelingen in het gebied, waarbij is gewezen op de ligging in de EHS en op stedelijke ontwikkelingen, alsmede dat (een

67

gedeelte van) het projectgebied is gelegen op gronden waarop het bestemmingsplan "Bedrijventerrein BZOB" van toepassing is en in het kader van het Ruimtelijk Programma Brainport regio Eindhoven is aangewezen als uitleggebied. Naar het oordeel van de rechtbank strekt de geschreven of ongeschreven rechtsregel dan wel het algemeen rechtsbeginsel waarop eisers zich hier beroepen niet tot bescherming van de belangen van eisers, zodat de rechtbank onder verwijzing naar het bepaalde in artikel 1.9 van de Chw oordeelt dat het betoog eisers niet kan baten. Overigens acht de rechtbank onvoldoende onderbouwd waarom de bedoelde toekomstige ontwikkelingen niet verenigbaar zouden zijn met uitvoering van het projectplan, zodat de rechtbank er ook daarom aan voorbijgaat.’ (rov. 27) Bijzonderheden Variatie 4. 22. Rb. ‘s-Hertogenbosch 6 oktober 2011, LJN BV7371 Bestreden besluit Projectplan ‘De Diesdonk’ ex artikel 5.4 Waterwet. Beroepsgrond(en)

‘Eisers stellen dat de invloed van de waterberging op de Groote Peel en de Deurnese Peel niet (voldoende) is onderzocht. Omdat zowel de Aa als de Astense Aa haar water vanuit deze twee Natura 2000gebieden ontvangt, zijn volgens eisers negatieve (cumulatieve) gevolgen voor deze gebieden niet zonder meer uit te sluiten.’ (rov. 31)


Niet genoemd.


‘de rechtsregels betreffende de bescherming van Natura 2000-gebieden [strekken] kennelijk niet (…) tot bescherming van de belangen van eisers’ (rov. 32).


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘ De rechtbank overweegt dat, nog daargelaten dat uit het ten behoeve van het projectplan opgestelde rapport getiteld “Quickscan waterberging Diesdonk” van 21 februari 2010 blijkt dat de gevolgen van de voorgenomen waterberging op de rond het bergingsgebied gelegen Natura 2000-gebieden, waaronder de door eisers genoemde Natura 2000-gebieden, zijn onderzocht en is geconcludeerd dat geen negatieve gevolgen te verwachten zijn, de rechtsregels betreffende de bescherming van Natura 2000-gebieden kennelijk niet strekken tot bescherming van de belangen van eisers. De beroepsgrond kan gelet op het bepaalde in artikel 1.9 van de Chw daarom niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit.’ (rov. 32)

Bijzonderheden Variatie 4. 23. ABRvS 12 oktober 2011, LJN BT7368 Bestreden besluit Projectbesluit en bouwvergunning Beroepsgrond(en)

‘ [appellant sub 2] en anderen betogen voorts dat de rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat de beroepsgrond terzake van de brandveiligheid gelet op artikel 1.9 van de Chw niet kan leiden tot vernietiging van het besluit van 9 november 2010.’ (rov. 2.9)


Niet genoemd.


‘De rechtbank heeft terecht geoordeeld dat de door [appellant sub 2] en anderen ingeroepen brandveiligheidsvoorschriften uit het Bouwbesluit 2003, te weten voorschriften betreffende de interne brandveiligheid, de brandwerendheid en de bereikbaarheid van het woongebouw voor hulpdiensten, niet strekken tot bescherming van hun belangen.’ (rov. 2.9.1)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Dit betoog faalt. De rechtbank heeft terecht geoordeeld dat de door [appellant sub 2] en anderen ingeroepen brandveiligheidsvoorschriften uit het Bouwbesluit 2003, te weten voorschriften betreffende de interne brandveiligheid, de brandwerendheid en de bereikbaarheid van het woongebouw voor hulpdiensten, niet strekken tot bescherming van hun belangen. Daarbij wordt in aanmerking genomen dat deze voorschriften weliswaar mede strekken tot bescherming van de veiligheid van bewoners van belendende woningen, maar gelet op de afstand van omstreeks 60 meter tussen het perceel en de woningen van [appellant sub 2] en anderen is daarvan geen sprake. Ook is niet aannemelijk dat hun veiligheid bij brand in het op te richten woongebouw in het geding zal zijn.’ (rov. 2.9.1)

Bijzonderheden

Variatie 4. Hoger beroep van Rb. ‘s-Hertogenbosch 22 april 2011, LJN BQ2331. 24. Rb. Utrecht 8 november 2011, LJN BU3683 Bestreden besluit Monumentenvergunning gemeentehuis Zeist. Beroepsgrond(en)

‘Eiseres heeft gesteld dat de commerciële potentie van haar pand samenhangt met de ruimtelijke kwaliteit van de directe omgeving. Door de uitbreiding van het gemeentehuis, door eiseres de ‘ponskaart’ genoemd, zal die kwaliteit verminderen. Dit zal een negatieve invloed hebben op de mogelijkheid het pand te verhuren of te verkopen, aldus eiseres.’ (rov. 2.10)


‘De commerciële belangen van eiseres als eigenaar van het in de nabijheid gelegen pand’ (rov. 2.11)

68


‘De bepalingen van de Monumentenwet hebben ten doel het algemene belang van de bescherming van monumenten.’ (rov. 2.15)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Gelet op het vorenstaande is het in verband met artikel 1.9 van de Chw van belang om te beoordelen of de door eiseres ingeroepen normen uit de Monumentenwet kennelijk niet strekken ter bescherming van haar belangen. Eiseres heeft haar pand in de directe nabijheid van het bouwplan. Zij wil gevrijwaard blijven van een aantasting van het monument, omdat dat volgens haar raakt aan de kwaliteit van de leefomgeving en die kwaliteit (mede) bepalend is voor de commerciële aantrekkelijkheid van het vastgoed van eiseres ter plaatse. Wat daar ook van zij, dit maakt niet dat eiseres zich ter bescherming van haar commerciële belangen kan beroepen op normen uit de Monumentenwet. De bepalingen van de Monumentenwet hebben ten doel het algemene belang van de bescherming van monumenten. Die bepalingen hebben niet ten doel de bescherming of het behoud van de kwaliteit van de leefomgeving. Dat belang wordt wel beschermd door, onder meer, de Wro. Eiseres had beroep in kunnen stellen tegen het besluit tot vaststelling van het bestemmingsplan, waarin het bouwplan is voorzien, doch heeft dat nagelaten. Eiseres kan voorts beroep instellen tegen de bouw- of omgevingsvergunning voor het oprichten van de nieuwbouw. Thans ligt echter enkel de monumentenvergunning ter toetsing voor. Om bovengenoemde reden is de rechtbank verder van oordeel dat de belangen van eiseres bij het behoud van een goede kwaliteit van haar leefomgeving niet zijn verweven met de algemene belangen die de Monumentenwet beoogt te beschermen. Dit leidt tot de conclusie dat de betrokken normen van de Monumentenwet in dit geval kennelijk niet strekken tot bescherming van de commerciële belangen van eiseres. In die zin wijkt dit geval af van de situaties beoordeeld door de ABRvS in de uitspraken van 13 juli 2011 (LJN: BR1412) en 14 september 2011 (LJN: BS8857), welke uitspraken ter zitting ter sprake zijn gekomen.’ (rov. 2.15)

Bijzonderheden



Variatie 1.

 Verwijzing naar ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1412 en ABRvS 14 september 2011, LJN BS8857. 25. Rb. ‘s-Hertogenbosch 9 november 2011, LJN BU6886 Bestreden besluit Vrijstelling ex artikel 19 lid 1 Wro en bouwvergunning. Beroepsgrond(en)

‘Eisers zijn van mening dat de vergunde bouwaanvraag ziet op 5 turbines met een totaalvermogen van 15 MW. In dat geval kan niet worden volstaan met een melding op grond van het Activiteitenbesluit, maar is een milieuvergunning vereist. Nu deze is aangevraagd noch verleend, had de bouwaanvraag op grond van het bepaalde in artikel 52, eerste lid, van de Ww moeten worden aangehouden.’ (rov. 23)


‘Het achterliggende belang van eisers bij deze beroepsgrond is gelegen in het feit dat naar hun mening het windturbinepark niet voldoet aan de eisen van het Activiteitenbesluit en derhalve milieuvergunningplichtig is.’ (rov. 26)


‘De aanhoudingsplicht als bedoeld in artikel 52 van de Ww is in de eerste plaats een procedurele regeling die gericht is tot het college van burgemeester en wethouders en die strekt tot bescherming van het belang van de aanvrager van een bouwvergunning, die naast deze vergunning ook nog een milieuvergunning nodig heeft.’ (rov. 26)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De aanhoudingsplicht als bedoeld in artikel 52 van de Ww is in de eerste plaats een procedurele regeling die gericht is tot het college van burgemeester en wethouders en die strekt tot bescherming van het belang van de aanvrager van een bouwvergunning, die naast deze vergunning ook nog een milieuvergunning nodig heeft. Het achterliggende belang van eisers bij deze beroepsgrond is gelegen in het feit dat naar hun mening het windturbinepark niet voldoet aan de eisen van het Activiteitenbesluit en derhalve milieuvergunningplichtig is. Dit is geen voor hen rechtens te beschermen belang bij de aanvraag om bouwvergunning. Daarmee is naar het oordeel van de rechtbank gegeven dat deze aanhoudingsregeling onmiskenbaar niet strekt ter bescherming van belangen van derden, zoals eisers, zodat de rechtbank het betoog van eisers buiten beschouwing laat.’ (rov. 26)

Bijzonderheden Variatie 1. 26. ABRvS 30 november 2011, LJN BU6341 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Woningbouwlocatie Varenlaan (Taweb)’ Beroepsgrond(en)

‘Volgens [appellant sub 1] is voorts onvoldoende inzichtelijk of de raad voldoende rekening heeft gehouden met eventuele archeologische waarden, nu de uitkomsten van het aanvullend archeologische onderzoek onbekend zijn.’ (rov. 2.7)


‘Voor [appellant sub 1] gaat het (…) om het belang dat hij gevrijwaard blijft van de aantasting van zijn woonen leefklimaat en meer in het algemeen om het belang van het behoud van zijn woonomgeving.’ (rov. 2.7.4)


‘Artikel 38a van de Monumentenwet 1988 strekt met name tot het behoud van monumenten van archeologie.’ (rov. 2.7.4)

69


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Artikel 38a van de Monumentenwet 1988 strekt met name tot het behoud van monumenten van archeologie. Voor [appellant sub 1] gaat het echter om het belang dat hij gevrijwaard blijft van de aantasting van zijn woonen leefklimaat en meer in het algemeen om het belang van het behoud van zijn woonomgeving. Artikel 38a van de Monumentenwet 1988 strekt daarom kennelijk niet tot bescherming van de belangen waarvoor [appellant sub 1] in deze procedure bescherming zoekt. Derhalve kan het betoog van [appellant sub 1], wat hier verder ook van zij, ingevolge artikel 1.9 van de Chw niet tot vernietiging van het bestreden besluit leiden.’ (rov. 2.7.4)

Bijzonderheden



Variatie 1.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 27. ABRvS 30 november 2011, LJN BU6354 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Vrachelsedijk (locatie Bayens)’, gemeenteraad Oosterhout. Beroepsgrond(en)

‘ [appellant] en anderen stellen dat niet aan de door het college van burgemeester en wethouders bij zijn besluit van 11 oktober 2010 vastgestelde hogere waarde van 58 dB voor de te bouwen appartementen en andere woningen kan worden voldaan. (…)Volgens hen is ook artikel 3.3.1 van het Bro niet in acht genomen.’ (rov. 2.8)


Niet genoemd.


‘De door [appellant] en anderen genoemde hogere geluidgrenswaarde als bedoeld in artikel 83, tweede lid, van de Wet geluidhinder is vastgesteld voor de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting op de op te richten woningen vanwege de Burgemeester Huijbregts-Schiedonlaan en de Wilhelminalaan.’ (rov. 2.8.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De door [appellant] en anderen genoemde hogere geluidgrenswaarde als bedoeld in artikel 83, tweede lid, van de Wet geluidhinder is vastgesteld voor de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting op de op te richten woningen vanwege de Burgemeester Huijbregts-Schiedonlaan en de Wilhelminalaan. Ter zitting is komen vast te staan dat het bestemmingsplan niet de aanleg of verbreding van deze wegen dan wel de aanleg van een of meer nieuwe wegen mogelijk waarvan [appellant] en anderen nadelige geluidseffecten voor hun woonsituatie kunnen ondervinden. [appellant] en anderen kunnen zich op grond van het bepaalde in artikel 1.9 van de Chw dan ook niet succesvol beroepen op het niet in acht nemen van de normen van de Wet geluidhinder voor zover het betreft de geluidbelasting vanwege de Burgemeester Huijbregts-Schiedonlaan en de Wilhelminalaan ter hoogte van de op te richten woningen. Gelet op het vorenstaande kan hetgeen [appellant] en anderen aanvoeren over de naleefbaarheid van de vastgestelde hogere waarde van 58 dB voor de te bouwen woningen niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit, zodat de Afdeling afziet van een verdere bespreking hiervan.’ (rov. 2.8.3)

Bijzonderheden



Variatie 3.

 Verwijzing naar ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1411 in rov. 2.8.2. 28. ABRvS 30 november 2011, LJN BU6355 Bestreden besluit Besluit ex art. 83 Wgh. Beroepsgrond(en)

‘ [appellant] en anderen betogen dat het bestreden besluit in strijd is met de Wet geluidhinder. (…)’ (rov. 2.3)


Niet genoemd.


‘De regeling in artikel 83 van de Wet geluidhinder strekt ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee, zoals de Afdeling reeds eerder heeft beslist in haar uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3, tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (rov. 2.3.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘(…) Onbetwist is dat [appellant] en anderen, die wonen in de omgeving van de locatie waar de woningen worden gerealiseerd, niet woonachtig zullen zijn in woningen waarvoor bij het bestreden besluit hogere waarden zijn vastgesteld, noch eigenaar zijn van woningen waarvoor bij het bestreden besluit hogere waarden zijn vastgesteld. Voorts is ter zitting komen vast te staan dat het bestemmingsplan niet de aanleg of verbreding van een weg mogelijk maakt waarvan [appellant] en anderen nadelige geluidseffecten voor hun woonsituatie kunnen ondervinden. Derhalve strekt de regeling kennelijk niet tot bescherming van de belangen van [appellant] en anderen. Gelet op het vorenstaande kan hetgeen [appellant] en anderen aanvoeren over de vastgestelde hogere waarde van 58 dB voor de te bouwen woningen op de locatie Bayens niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit. Daarom ziet de Afdeling af van een verdere inhoudelijke bespreking van hetgeen zij ter zake aanvoeren.’ (rov. 2.3.2)

70

Bijzonderheden



Variatie 3.

 Verwijzing naar ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1411. 29. ABRvS 30 november 2011, LJN BU6359 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Kortenoord’, gemeenteraad Wageningen. Beroepsgrond(en)

‘De Stichting WMO betoogt dat de in het plan voorziene bebouwing in strijd is met het provinciale beleid zoals dat is neergelegd in het Streekplan Gelderland 2005 (hierna: het streekplan) en de streekplanuitwerking Zoekzones stedelijke functies (hierna: de streekplanuitwerking). Met betrekking tot de streekplanuitwerking voert zij voorts aan dat de zoekzones recentelijk door de provincie Gelderland in de Ruimtelijke Provinciale Verordening zijn vastgelegd en dat de raad ook hiervan ongemotiveerd is geweken. Daarnaast voert de Stichting WMO aan dat het plan, en dan met name het gebied met de bestemming "Woongebied (WG)" met de aanduiding 'woondichtheid 3 (3)', in strijd is met het gemeentelijk beleid, zoals dat is neergelegd in het structuurplan Wageningen (hierna: het structuurplan).’ (rov. 2.7)


Niet genoemd.


Niet genoemd.


Art. 1.9 Chw. Beroepsgrond faalt, zodat aan de toepassing van de relativiteitseis niet is toegekomen.

Kernoverweging(en)

‘De Afdeling overweegt dat de raad bij de vaststelling van een bestemmingsplan niet aan het streekplan en de streekplanuitwerking is gebonden. Wel dient de raad daarmee rekening te houden, hetgeen betekent dat dit beleid in de belangenafweging dient te worden betrokken. In de plantoelichting en de reactie op de zienswijze is expliciet aandacht aan voornoemd provinciaal beleid besteed en is ingegaan op de verhouding van dit beleid tot het gemeentelijke beleid ter zake. Gelet hierop is aannemelijk dat de raad dit beleid in de belangenafweging heeft betrokken. Verder is van belang dat de provincie in het kader van het vooroverleg bij brief van 10 februari 2010 heeft aangegeven dat de verantwoordelijkheden die voortvloeien uit het Streekplan Gelderland een goede vertaling hebben gekregen in het bestemmingsplan. Wat betreft het betoog van Stichting WMO dat het plan in strijd is met de Ruimtelijke Provinciale Verordening, heeft de raad zich terecht op het standpunt gesteld dat deze pas na het nemen van het bestreden besluit, op 2 maart 2011, in werking is getreden. Het betoog faalt. Gelet hierop behoeft de stelling van Bouwfonds en de raad dat de door Stichting WMO ingeroepen normen voor zover betrekking hebbend op het provinciaal beleid in verband met artikel 1.9 van de Chw niet strekken ter bescherming van haar belang en derhalve aan vernietiging op deze grond in de weg staan, geen bespreking.’ (rov. 2.9)

Bijzonderheden Variatie 5. 30. ABRvS 7 december 2011, LJN BU7002 Bestreden besluit Besluit ex artikel 110a Wgh voor het inpassingsplan ‘Buitenring Parkstad Limburg’. Beroepsgrond(en)

‘ Het beroep van [appellanten sub 2] richt zich tegen het besluit van het college van gedeputeerde staten van 7 oktober 2010 waarbij voor een aantal woningen, waaronder woningen aan de Vogelzankweg te Landgraaf in de nabijheid van de woningen van [appellanten sub 2], hogere waarden zijn vastgesteld. Voor de woningen van [appellanten sub 2] aan de Nieuwenhagerheidestraat 51 onderscheidenlijk 56A te Landgraaf zijn geen hogere waarden vastgesteld.’ (rov. 2.137)


Niet genoemd.


‘De regeling in artikel 83 van de Wgh strekt ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de woningen vanwege de weg maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee tot bescherming van de bewoners van de woningen.’ (rov. 2.137.1)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘(…) Onbetwist is dat [appellanten sub 2] niet woonachtig zijn in woningen waarvoor bij het bestreden besluit hogere waarden zijn vastgesteld, noch dat zij eigenaar zijn van woningen waarvoor bij het bestreden besluit hogere waarden zijn vastgesteld. Derhalve strekt de regeling kennelijk niet tot bescherming van de belangen van [appellanten sub 2]. Gelet op het vorenstaande kan hetgeen [appellanten sub 2] aanvoeren over de vastgestelde hogere waarden niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit. Daarom ziet de Afdeling met toepassing van artikel 1.9 van de Chw af van een verdere inhoudelijke bespreking van hetgeen [appellanten sub 2] ter zake aanvoeren.’ (rov. 2.137.1)

Bijzonderheden Variatie 3. 31. ABRvS 9 december 2011, LJN BU7894 Bestreden besluit Tracébesluit ‘wegverbreding A2 ’s-Hertogenbosch – Eindhoven’ ex art. 15 lid 1 Tracéwet. Beroepsgrond(en)

‘De Stichting betoogt dat de Crisis- en herstelwet in strijd is met artikel 10bis van de Richtlijn 85/337/EEG van de Raad van 27 juni 1985 betreffende de milieu-effectbeoordeling van bepaalde openbare en particuliere projecten (hierna: de mer-richtlijn) en artikel 6 van het Europees verdrag tot bescherming van de

71

rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (hierna: het EVRM).’ (rov. 2.6) Werkelijk(e) belang(en) eiser(es)/appellant(e)

Niet genoemd.


‘Artikel 10bis van de mer-richtlijn bepaalt - kort weergegeven en voor zover hier van belang - dat leden van het betrokken publiek, in overeenstemming met het toepasselijke nationale rechtstelsel, in beroep kunnen gaan bij een rechtbank om de rechtmatigheid van enig besluit, vallend onder de bepalingen betreffende inspraak van het publiek van de richtlijn aan te vechten.’ (rov. 2.6.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘2.6.2. Artikel 10bis van de mer-richtlijn bepaalt - kort weergegeven en voor zover hier van belang - dat leden van het betrokken publiek, in overeenstemming met het toepasselijke nationale rechtstelsel, in beroep kunnen gaan bij een rechtbank om de rechtmatigheid van enig besluit, vallend onder de bepalingen betreffende inspraak van het publiek van de richtlijn aan te vechten. De artikelen 5 tot en met 10 van de mer-richtlijn bevatten onder meer bepalingen betreffende de inspraak. Ingevolge artikel 4, eerst lid, voor zover hier van belang, zijn de in bijlage I genoemde projecten onderworpen aan deze bepalingen. In bijlage I is, na wijziging van de mer-richtlijn bij richtlijn 97/11/EG, onder meer de aanleg van een verbreding van de weg genoemd. De aanleg van de weg waarop het tracébesluit ziet, is dus een project waarop de bepalingen betreffende inspraak van toepassing zijn, zodat ingevolge artikel 10bis van de mer-richtlijn de rechtmatigheid van het tracébesluit bij de rechter moet kunnen worden aangevochten. Daarom moet de vraag worden beantwoord of de in de artikelen 1.9 van de Crisis- en herstelwet gegeven procesregel met deze verplichting in strijd zijn. 2.6.3. Voor zover de Stichting verwijst naar het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 12 mei 2011 in zaak C-115/09, (www.eur-lex.europa.eu), overweegt de voorzitter dat het arrest betrekking heeft op de toegang tot de rechter van een milieuorganisatie en verband houdt met de in Duitsland geldende ontvankelijkheidsregeling, waarbij een ontvankelijkheidsvoorwaarde wordt toegepast dat een inbreuk op een recht moet zijn gemaakt. In Nederland geldt als ontvankelijkheidsvereiste niet de gestelde inbreuk op een recht, maar de aanwezigheid van een voldoende belang in de zin van artikel 1:2 van de Algemene wet bestuursrecht. Het Hof overweegt in rechtsoverweging 37 evenwel dat artikel 10 bis, eerste alinea, van de Mer-richtlijn bepaalt dat enig besluit, handelen of nalaten vallend onder de bepalingen van dit artikel het voorwerp moet kunnen zijn van een beroep bij een rechter om de materiële of formele rechtmatigheid ervan aan te vechten, zonder enige beperking van de middelen die ter ondersteuning van zulk een beroep kunnen worden aangevoerd. De procedure leent zich er echter niet voor om vast te stellen wat de strekking van dit gedeelte van de overweging van het Hof moet zijn en welke consequenties hieraan moeten worden verbonden. Dit geldt eveneens voor de vraag of artikel 1.9 van de Crisis- en herstelwet zich verdraagt met artikel 6 van het EVRM. Hiertoe bestaat ook geen noodzaak, omdat vooralsnog niet is gebleken van gronden waarop het tracébesluit moet worden vernietigd, zodat de vraag of een geschonden geschreven of ongeschreven rechtsregel of een algemeen rechtsbeginsel strekt ter bescherming van degene die zich er op beroept, niet aan de orde is.’ (rov. 2.6.2 en 2.6.3)

Bijzonderheden



Variatie 3.

 AB 2012, 113 met noot Ch.W. Backes. 32. Rb. ‘s-Gravenhage 21 december 2011, LJN BV3734 Bestreden besluit Projectbesluit ex art. 3.10 Wro ‘Spoorstraat 1’ Beroepsgrond(en)

‘Eiseres sub 3 heeft gesteld dat de terinzagelegging van het ontwerp-projectbesluit gebrekkig is verlopen, omdat de aanvraag om bouwvergunning, de plankaart en een definitieve versie van het archeologisch rapport ontbraken.(…)’ (rov. 6.1 )


Niet genoemd.


Niet genoemd.


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De rechtbank stelt vast dat verweerder bij de voorbereiding van de verleende bouwvergunning toepassing heeft gegeven aan afdeling 3.4 van de Awb en dat de aanvraag om bouwvergunning in die procedure wel ter inzage heeft gelegen. Voorts is niet gebleken dat eisers geen mogelijkheid hebben gehad om de betreffende stukken alsnog in te zien. Eisers hebben in beroep bovendien voldoende gelegenheid gehad om inhoudelijk te reageren op deze stukken. De rechtbank ziet in dit verband geen aanleiding om aan te

72

nemen dat het definitieve archeologische rapport zou afwijken van het conceptrapport. De rechtbank merkt verder nog op dat artikel 1.9 van de Chw eraan in de weg staat dat de rechtbank het bestreden besluit vernietigt op de door eiseres sub 3 aangevoerde gronden, als hiervoor genoemd onder 6.1. De rechtbank ziet in een gebrekkige terinzagelegging van het ontwerp-projectbesluit dan ook geen aanleiding het beroep gegrond te verklaren.’ (rov. 6.2) Bijzonderheden Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. 33. Rb. Haarlem 21 december 2011, LJN BV7763 en Rb. Haarlem 21 december 2011, LJN BV7760 Bestreden besluit Projectbesluit ex art. 3.10 Wro ‘Nieuw Overbos’ Beroepsgrond(en)

‘eiseres [heeft] in bezwaar en beroep haar twijfel (…) uitgesproken over de financieel-economische uitvoerbaarheid van het project’ (rov. 2.12)


Niet genoemd.


Niet genoemd.


Art. 1.9 Chw. Niet toegepast, daar eerst de beroepsgronden niet doeltreffend zijn geoordeeld.

Kernoverweging(en)

‘Met het vorenstaande is gegeven dat de gronden die zijn aangevoerd met betrekking tot de noodzaak en/of financiële haalbaarheid van het project, geen doel treffen. Hiermee is gegeven dat de rechtbank zich niet genoopt ziet een uitspraak te doen over de vraag of de zoeven besproken beroepsgrond(en) wel voldoen aan het, in de Chw, neergelegde relativiteitsvereiste.’ (rov. 2.13 )

Bijzonderheden Variatie 5. 34. ABRvS 4 januari 2012 LJN BV0106 Bestreden besluit Tracébesluit ‘weguitbreiding Schiphol-Amsterdam-Almere’. Beroepsgrond(en)

‘Manroland voert aan - samengevat weergegeven - dat in het kader van de passende beoordeling onvoldoende, dan wel op basis van onjuiste gegevens en uitgangspunten onderzoek is gedaan naar de gevolgen van het tracé voor Natura 2000-gebieden.’ (rov. 2.69)


Niet genoemd.


‘De bepalingen van de Nbw 1998 hebben met name ten doel om het algemene belang van bescherming van natuur en landschap te beschermen. Uit de uitspraak van de Afdeling van 13 juli 2011 in zaak nr. 201008514/1 volgt dat de belangen van omwonenden bij het behoud van een goede kwaliteit van hun leefomgeving, waarvan een Natura 2000-gebied deel uitmaakt, zo verweven kunnen zijn met de algemene belangen die de Nbw 1998 beoogt te beschermen, dat niet kan worden geoordeeld dat de betrokken normen van de Nbw 1998 kennelijk niet strekken tot bescherming van hun belangen.’ (rov. 2.69.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De woning van [appellant sub 3] te Diemen bevindt zich op meer dan twee kilometer van het dichtstbijgelegen Natura 2000-gebied 'Markermeer en IJmeer' en wordt daarvan gescheiden door onder meer het Amsterdam-Rijnkanaal, het Diemerpark en de wijk IJburg te Amsterdam. Andere Natura 2000-gebieden bevinden zich op aanzienlijk grotere afstanden van haar woning. De Afdeling is van oordeel dat geen duidelijke verwevenheid van haar belang bij het behoud van een goede kwaliteit van haar leefomgeving met de algemene belangen die de Nbw 1998 beoogt te beschermen bestaat, zodat moet worden geoordeeld dat de betrokken normen van de Nbw 1998 kennelijk niet strekken tot bescherming van de belangen van [appellant sub 3]. Manroland huurt een gedeelte van een kantoorgebouw dat is gelegen aan de Kuiperbergweg 50 te Amsterdam nabij het knooppunt Holendrecht (A9/A2). Het kantoorgebouw ligt niet in een Natura 2000gebied. Het dichtstbijzijnde Natura 2000-gebied 'Botshol' bevindt zich op meer dan drie kilometer van het kantoorgebouw. De normen van de Nbw 1998 strekken ook kennelijk niet tot bescherming van de belangen van Manroland in haar hoedanigheid van huurster van kantoorruimte in een dergelijke omgeving. De betogen van Manroland en [appellant sub 3] over het onderzoek in de passende beoordeling, wat hier verder ook van zij, kunnen ingevolge artikel 1.9 van de Chw niet leiden tot vernietiging van het tracébesluit. Daarom ziet de Afdeling af van een inhoudelijke bespreking daarvan.’ (rov. 2.69.3)

Bijzonderheden



Variatie 3.



Verwijzing naar ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1411.

 BR 2012, 41 met noot W.J. Bosma. 35. ABRvS 18 januari 2012, LJN BV1190 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Bogmanplein Noorbeek’, gemeenteraad Eijsden-Margraten. Beroepsgrond(en)

‘ [appellant sub 2] en anderen betogen dat in de geluidsonderzoeken ten onrechte niet is uitgegaan van

73

de maximale bouwmogelijkheden die het plan biedt.’ (rov. 2.15) Werkelijk(e) belang(en) eiser(es)/appellant(e)

Niet genoemd.


‘De door [appellant sub 2] en anderen bestreden geluidsonderzoeken hebben betrekking op de naleving van geluidsnormen ten aanzien van het nieuw op te richten woon-zorgcomplex en de nieuw op te richten woningen.’ (rov. 2.15.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘ [appellant sub 2] en anderen wonen in de omgeving van het plangebied. Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is gebleken dat geen van hen woont op de gronden voor de plandelen met de bestemming "Wonen" of "Maatschappelijk" en ook anderszins is niet gebleken dat zij rechten hebben met betrekking tot deze gronden. Voorts bevinden zich onder hen geen van de exploitanten van de ondernemingen die zijn betrokken in het geluidsonderzoek dat ten grondslag ligt aan het rapport van 24 juni 2009. De door [appellant sub 2] en anderen bestreden geluidsonderzoeken hebben betrekking op de naleving van geluidsnormen ten aanzien van het nieuw op te richten woon-zorgcomplex en de nieuw op te richten woningen. Deze normen strekken niet tot bescherming van de belangen van [appellant sub 2] en anderen. Het voorgaande en het hetgeen de Afdeling in 2.4.3 van haar uitspraak van 19 januari 2011, in zaak nr. 201006426/1/R2, heeft overwogen leiden ertoe dat, daargelaten of deze beroepsgrond indien de Chw niet van toepassing zou zijn zou slagen, de Afdeling deze beroepsgrond buiten beschouwing zal laten, nu artikel 1.9 van de Chw er aan in de weg staat dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 2.15.2)

Bijzonderheden



Variatie 3.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 36. ABRvS 18 januari 2012, LJN BV1201 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Kloosterzande Oost’, gemeenteraad Hulst. Beroepsgrond(en)

‘Bond Heemschut en anderen betogen dat de behoefte aan de te bouwen woningen ontbreekt. (…)’ (rov. 2.6.1)


‘het belang van behoud van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van hun woning’ (rov. 2.7.3)


‘De in artikel 3.6, eerste lid, aanhef en onder a, van de Wro opgenomen norm, die vereist dat een wijzigingsbevoegdheid moet worden gebonden aan objectieve grenzen, strekt er onder meer toe dat uit oogpunt van rechtszekerheid voldoende duidelijk is in welke gevallen en onder welke omstandigheden daarvan gebruik kan worden gemaakt.’ (rov. 2.7.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Door KZK Property KI B.V. en KZK Property KII B.V. is aangevoerd dat artikel 1.9 van de Chw aan vernietiging van het bestreden besluit in de weg staat, nu de door Bond Heemschut en anderen ingeroepen normen volgens hen niet strekken ter bescherming van hun belangen.’ (rov. 2.7) ‘In het kader van een goede ruimtelijke ordening kan de Bond Heemschut zich beroepen op het belang van het voorkomen van woonbebouwing ter plaatse ter bescherming van de aanwezige cultuurhistorische waarden. In het licht van die afweging kan de Bond Heemschut het ontbreken van behoefte aan woningbouw naar voren brengen. [gemachtigden Bond Heemschut] kunnen zich in het kader van een goede ruimtelijke ordening beroepen op het belang van behoud van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van hun woning, omdat het plan woonbebouwing mogelijk maakt waarvan zij nadelige effecten voor hun woonsituatie vrezen. In het licht van die afweging kunnen [gemachtigden Bond Heemschut] het ontbreken van behoefte aan woningbouw naar voren brengen. De in artikel 3.6, eerste lid, aanhef en onder a, van de Wro opgenomen norm, die vereist dat een wijzigingsbevoegdheid moet worden gebonden aan objectieve grenzen, strekt er onder meer toe dat uit oogpunt van rechtszekerheid voldoende duidelijk is in welke gevallen en onder welke omstandigheden daarvan gebruik kan worden gemaakt. Gelet op het eerder genoemde belang van [gemachtigden Bond Heemschut] bij een goed woonen leefklimaat ter plaatse van hun woning, kan deze norm worden geacht mede betrekking te hebben op hun belang. Gelet op het voorgaande staat artikel 1.9 van de Chw niet in de weg aan vernietiging van het bestreden besluit.

74

De vraag of de in artikel 3.6, eerste lid, aanhef en onder a, van de Wro opgenomen norm in dit geval ook strekt ter bescherming van de belangen van Bond Heemschut laat de Afdeling thans in het midden. Aan beantwoording van deze vraag behoeft in dit geval niet te worden toegekomen aangezien de gegrondheid van het beroep voor beide normen betrekking heeft op hetzelfde plandeel en, gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, artikel 1.9 van de Chw reeds vanwege het betoog van [gemachtigden Bond Heemschut] niet aan vernietiging op grond van strijd met artikel 3.6, eerste lid, aanhef en onder a, van de Wro in de weg staat.’ (rov. 2.7.3) Bijzonderheden



Variatie 1.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 37. ABRvS 18 januari 2012, LJN BV1212 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Molenstraat’, gemeenteraad Best. Beroepsgrond(en)

a.)

b.)


a.)

b.) Strekking ingeroepen norm(en)

a.)

b.)

‘ [appellant] voert bezwaren aan met betrekking tot externe veiligheid en trillinghinder in verband met een bestaande spoorlijn en gasleiding nabij de voorziene woningen en met betrekking tot de terinzagelegging met het ontwerpplan van een aantal rapporten over externe veiligheid en trillinghinder.’ (rov. 2.7) ‘ [appellant] voert voorts aan dat in het bestemmingsplan ten behoeve van de molen "De Volharding" ten onrechte geen molenbiotoop is opgenomen. Hij stelt dat daardoor het functioneren en voortbestaan van de molen onvoldoende is verzekerd. Ten onrechte heeft de raad geen aansluiting gezocht bij de hoogtenormen van de Vereniging De Hollandsche Molen.’ (rov. 2.8) ‘Voor [appellant] gaat het (…) om het belang dat het aan het plangebied grenzende perceel met het nummer [...] waarvan hij eigenaar is, gevrijwaard blijft van de invloed van woningbouw op de naastgelegen gronden.’ (rov. 2.7.1) Niet genoemd. ‘De door [appellant] ingeroepen normen betreffen normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat bij de nieuw op te richten woningen.’ (rov. 2.7.1) De hoogtenormen van de Vereniging De Hollandsche Molen strekken ‘ter bescherming van de molen’ (rov. 2.8.1)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

a.)

b.)

Bijzonderheden

a.) b.)

‘Het voorgaande en hetgeen de Afdeling in overweging 2.4.3 van haar uitspraak van 19 januari 2011, zaak nr. 201006426/1/R2 heeft overwogen, leidt de Afdeling tot het oordeel dat [appellant] zich niet op de in geding zijnde normen kan beroepen. Voor [appellant] gaat het immers om het belang dat het aan het plangebied grenzende perceel met het nummer [...] waarvan hij eigenaar is, gevrijwaard blijft van de invloed van woningbouw op de naastgelegen gronden. Wat er verder ook zij van die belangen in het licht van het vereiste van een goede ruimtelijke ordening, de in geding zijnde normen voor het voorkomen van trillinghinder en beperken van veiligheidsrisico's hebben niet de strekking die belangen te beschermen. Wat betreft de normen voor het beperken van veiligheidsrisico's verwijst de Afdeling naar haar uitspraak van 31 augustus 2011 in zaak nr. 201010852/1/R1. De Afdeling laat deze beroepsgronden, daargelaten of deze beroepsgronden zouden slagen, dan ook buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 2.7.1) ‘Niet is gebleken dat [appellant] rechten heeft met betrekking tot deze molen. De Afdeling is van oordeel dat de in dezen door de gemeente gehanteerde normen ter bescherming van de molen, gelet op het voorgaande, kennelijk niet strekken ten behoeve van de bescherming van de belangen van [appellant]. De Afdeling laat dit betoog, daargelaten of deze beroepsgrond zou slagen, dan ook buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 2.8.1) Variatie 1. Variatie 3.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 38. ABRvS 8 februari 2012, LJN BV3215 Bestreden besluit Rijksinpassingsplan ex art. 3.28 Wro ‘Windenergie langs de dijken van de Noordoostpolder’ Beroepsgrond(en)

‘[appellant sub 12] en [appellant sub 15] betogen dat het gemeentebestuur van Urk ten onrechte niet in de besluitvorming omtrent het windturbinepark is betrokken. Hiertoe heeft [appellant sub 12] aangevoerd dat het Omgevingsplan 2006 van de provincie Flevoland intergemeentelijke afstemming en overleg vereist bij nieuwe windturbineprojecten en dat dit in dit geval niet is geschied.’ (rov. 2.12)


Niet genoemd.


‘[artikel 3.1.1, eerste lid, van het Bro strekt] kennelijk niet (…)ter bescherming van de belangen van de individuele inwoners van een betrokken gemeente’ (rov. 2.12.2)

75


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Daargelaten de vraag of in onderhavig geval de verplichting tot overleg met het gemeentebestuur van Urk ingevolge artikel 3.1.1, eerste lid, van het Bro is geschonden, overweegt de Afdeling dat deze bepaling kennelijk niet strekt ter bescherming van de belangen van de individuele inwoners van een betrokken gemeente, zodat artikel 1.9 van de Chw in zoverre aan vernietiging van het bestreden besluit in de weg staat.’ (rov. 2.12.2)

Bijzonderheden



Variatie 4.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 39. ABRvS 8 februari 2012, LJN BV3244 Bestreden besluit Besluit vaststelling hogere waarden ex artikel 83 en 59 Wgh. Beroepsgrond(en)

‘ILW heeft mede namens De Heus Voeders B.V. en W.E. Oskam Beheer B.V. (hierna: ILW en anderen) bezwaren tegen het besluit van het college van burgemeester en wethouders waarbij krachtens de Wet geluidhinder hogere waarden zijn vastgesteld ten behoeve van een aantal in het plan voorziene woningen.’ (rov. 2.7)


Niet genoemd.


‘De regelingen in de Wet geluidhinder en het Besluit geluidhinder strekken ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege het industrieterrein, de weg of spoorweg maximaal mag optreden. Deze regelingen strekken daarmee, zoals de Afdeling voor zover betreft artikel 83 van de Wet geluidhinder reeds eerder heeft beslist in haar uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3, tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (rov. 2.7.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘ILW en anderen betreffen bedrijven die zijn gevestigd op het industrieterrein Lage Weide, dat ten opzichte van het plangebied aan de overzijde van het Amsterdam-Rijnkanaal ligt. Onbetwist is dat ILW en anderen geen eigenaar zijn van woningen waarvoor bij het betrokken besluit hogere waarden zijn vastgesteld. Derhalve strekt de regeling kennelijk niet tot bescherming van de belangen van ILW en anderen.’ (rov. 2.7.2)

Bijzonderheden



Variatie 3.

 Verwijzing naar ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1411. 40. ABRvS 15 februari 2012, LJN BV5107 Bestreden besluit Besluit vaststellen hogere geluidgrenswaarden ex art. 83 Wgh voor bestemmingsplan ‘De Miereakker’. Beroepsgrond(en)

‘ [appellant] betoogt dat het college onvoldoende heeft gemotiveerd waarom het vaststellen van hogere waarden vanwege het wegverkeer nodig is.’ (rov. 2.4)


Niet genoemd.


‘De regeling in artikel 83 van de Wet geluidhinder strekt ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen. (…)’ (rov. 2.4.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Onbetwist is dat [appellant], woonachtig in de omgeving van de locatie waar de woningen worden gerealiseerd, niet woonachtig is in een woning waarvoor bij het bestreden besluit hogere waarden zijn vastgesteld, noch eigenaar is van een woning waarvoor bij het bestreden besluit hogere waarden zijn vastgesteld. Derhalve strekt de regeling kennelijk niet tot bescherming van de belangen van [appellant].’ (rov. 2.4.2)

Bijzonderheden



Variatie 3.

 Verwijzing naar ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1411. 41. ABRvS 15 februari 2012, LJN BV5115 Bestreden besluit Inpassingsplan en exploitatieplan ‘Waterdunen’, provinciale staten van Zeeland. Beroepsgrond(en)

‘ [eigenaar] en anderen betogen dat de in de exploitatieopzet opgenomen kosten en opbrengsten onvoldoende zijn onderbouwd. Hiertoe voeren zij onder meer aan dat in strijd met artikel 6.13 van de Wro onvoldoende inzichtelijk is of de inbrengwaarden van de percelen volgens de juiste berekeningsmethode zijn geraamd. (…)’ (rov. 2.28)


‘Verder kan op basis van de stukken en het verhandelde ter zitting worden vastgesteld dat [eigenaar] en anderen ook anderszins niet rechtstreeks gevolgen zullen ondervinden van het door hen bestreden financiële deel van het exploitatieplan. Hieruit en uit het beroep leidt de Afdeling af dat de beroepsgrond met betrekking tot artikel 6.13 van de Wro in wezen niet is gericht tegen het exploitatieplan zelve, maar tegen de gevolgen daarvan voor de financiële uitvoerbaarheid van het inpassingplan.’ (rov. 2.28.2)

76


‘artikel 6.13 van de Wro, dat eisen stelt aan de vorm en inhoud van een exploitatieplan, strekt tot bescherming van de belangen van degenen die rechtstreeks met het verhaal van kosten verbonden aan de exploitatie van in het betrokken exploitatieplan opgenomen gronden te maken kunnen krijgen.’ (rov. 2.28.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De Afdeling begrijpt het betoog van [eigenaar] en anderen aldus dat zij zich richten tegen de financiële gevolgen van het exploitatieplan en dat zij zich in dat verband onder meer beroepen op artikel 6.13, eerste lid, van de Wro. Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is gebleken dat [eigenaar] en anderen geen gronden in het exploitatieplangebied in eigendom hebben waarop ingevolge het inpassingsplan bouwplannen zijn voorzien als bedoeld in artikel 6.1.2 van het Bro. Zij zullen dan ook niet worden geconfronteerd met een verhaal van kosten verbonden aan de exploitatie van de gronden gelegen in het exploitatiegebied. De Afdeling verwijst hiervoor naar artikel 6.17, eerste lid, van de Wro. Verder kan op basis van de stukken en het verhandelde ter zitting worden vastgesteld dat [eigenaar] en anderen ook anderszins niet rechtstreeks gevolgen zullen ondervinden van het door hen bestreden financiële deel van het exploitatieplan. Hieruit en uit het beroep leidt de Afdeling af dat de beroepsgrond met betrekking tot artikel 6.13 van de Wro in wezen niet is gericht tegen het exploitatieplan zelve, maar tegen de gevolgen daarvan voor de financiële uitvoerbaarheid van het inpassingplan. De Afdeling ziet zich derhalve voor de vraag gesteld of voornoemd artikel mede strekt tot bescherming van de belangen van [eigenaar] en anderen bij de financiële uitvoerbaarheid van het inpassingsplan. Hiertoe is van belang dat artikel 6.13 van de Wro, dat eisen stelt aan de vorm en inhoud van een exploitatieplan, strekt tot bescherming van de belangen van degenen die rechtstreeks met het verhaal van kosten verbonden aan de exploitatie van in het betrokken exploitatieplan opgenomen gronden te maken kunnen krijgen. Artikel 6.13 van de Wro strekt derhalve kennelijk niet tot bescherming van de belangen van [eigenaar] en anderen. Gelet hierop en in aanmerking genomen hetgeen de Afdeling heeft overwogen in overweging 2.4.3. van haar uitspraak van 19 januari 2011, zaaknr. 201006426/1/R2, kan het beroep van [eigenaar] en anderen op artikel 6.13 van de Wro ingevolge artikel 1.9 van de Chw er niet toe leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd. Gelet hierop laat de Afdeling dit betoog buiten beschouwing.’ (rov. 2.28.2)

Bijzonderheden



Variatie 1.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 42. ABRvS 15 februari 2012, LJN BV5118 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘De Zuidlanden, plandeel Wiarda’, gemeenteraad Leeuwarden. Beroepsgrond(en)

‘ [appellant sub 1], Dorpsbelang, Milieudefensie en [appellant sub 4] en anderen betogen dat ten gevolge van het plan het gehele weidevogelgebied ten zuiden van Goutum met een oppervlakte van 175 hectare verloren zal gaan. Dit is volgens [appellant sub 1], Dorpsbelang, Milieudefensie en [appellant sub 4] en anderen in strijd met het streekplan Fryslân 2007 nu er geen sprake is van een noodzakelijke ruimtelijke ingreep van openbaar belang, aangezien alternatieve locaties voorhanden zijn om de 300 woningen te realiseren. (…)’ (rov. 2.7)


‘belangen bij behoud van een goede kwaliteit van hun leefomgeving’ (rov. 2.7.6)


Het streekplan Fryslân 2007 strekt tot ‘het algemeen belang gemoeid met behoud van waardevol weidevogelgebied en daarmee van een goede weidevogelpopulatie’ (rov. 2.7.6.)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Vaststaat dat ten gevolge van het plan weidevogelgebied zal verdwijnen of anderszins zal worden verstoord. [appellant sub 1] en [appellant sub 4] en anderen wonen in de directe nabijheid van het plangebied. Hun belangen bij behoud van een goede kwaliteit van hun leefomgeving zijn in dit geval dermate verweven met het algemeen belang gemoeid met behoud van waardevol weidevogelgebied en daarmee van een goede weidevogelpopulatie, dat niet kan worden geoordeeld dat de door hen ingeroepen norm die betrekking heeft op hetgeen een goede ruimtelijke ordening op dit punt vereist - kennelijk niet strekt tot bescherming van hun belangen. Dorpsbelang stelt zich blijkens haar statuten ten doel het bevorderen van de leefbaarheid in en rond het dorp Goutum, waarbij zij zich in het bijzonder richt op de belangen van allen die qua woonsituatie of anderszins invloed ondervinden van onder meer besluiten en plannen op het gebied van ruimtelijke ordening en die de flora en fauna in en rond Goutum aantasten. Milieudefensie stelt zich blijkens haar statuten ten doel een bijdrage te leveren aan het oplossen en voorkomen van milieuproblemen, alsmede te streven naar een duurzame samenleving in het belang van de kwaliteit van het milieu, de natuur en het landschap, voor huidige en toekomstige generaties. Gezien hun statutaire doelstellingen en de door hen ondernomen feitelijke werkzaamheden geldt ook ten aanzien van Dorpsbelang en Milieudefensie dat niet kan worden geoordeeld dat de door hen ingeroepen norm kennelijk niet strekt tot bescherming van hun belangen. Artikel 1.9 van de Chw staat derhalve aan een eventuele vernietiging op dit punt van het

77

bestreden besluit in de einduitspraak niet in de weg.’ (rov. 2.7.6) Bijzonderheden Variatie 1. 43. ABRvS 7 maart 2012, LJN BV8057 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Ingen, Het Woud’, gemeenteraad Buren. Beroepsgrond(en)

‘[appellant] kan zich niet verenigen met het in het plan voorziene appartementengebouw. Hij voert hiertoe aan dat de maximale bouwhoogte daarvan te hoog is, gelet op de molenbiotoop behorende bij de molen "Op Hoop van Beter".’ (rov. 2.4)


Niet genoemd.


‘de Gelderse Molenverordening en de Uitvoeringsregeling Gelderse Molenverordening [strekken] kennelijk niet (…) ten behoeve van de bescherming van de belangen van [appellant]’ (rov. 2.4.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘ [appellant] is geen eigenaar van de molen "Op Hoop van Beter". Ook anderszins is niet gebleken dat hij rechten heeft met betrekking tot deze molen. [appellant] woont op ongeveer 300 meter van de molen. Tussen het perceel van [appellant] en de molen is bebouwing aanwezig, waardoor hij slechts beperkt zicht heeft op de molen. Op grond van deze omstandigheden is de Afdeling van oordeel dat de Gelderse Molenverordening en de Uitvoeringsregeling Gelderse Molenverordening kennelijk niet strekken ten behoeve van de bescherming van de belangen van [appellant]. Het voorgaande leidt ertoe dat de Afdeling dit betoog buiten beschouwing laat, nu artikel 1.9 van de Chw er aan in de weg staat dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 2.4.2)

Bijzonderheden Variatie 4. 44. ABRvS 7 maart 2012, LJN BV8071 Bestreden besluit Inpassingsplan ‘Wegomlegging N355 (Noordhorn-Zuidhorn)’, provinciale staten van Groningen. Beroepsgrond(en)

‘(…) [appellant sub 7] betoogt voorts dat aan het inpassingsplan geen recent onderzoek over de kwaliteit van de baggerspecie en het slib ten grondslag ligt, waardoor de uitvoerbaarheid van het inpassingsplan in het geding is. Hij vreest dat eventuele verontreinigingen in het te storten slib gevolgen zal hebben voor zijn aan de gronddepots grenzende landbouwgronden. Verder brengt [appellant sub 7] naar voren dat in de regels van het plan ten onrechte niet is voorzien in een tijdelijk depot en dat, voor zover wordt voorzien in een permanent depot, de plantoelichting niet toereikend is. [appellant sub 7] voert aan dat daardoor niet is verzekerd dat de gronddepots zullen worden gebruikt voor de aanleg van een brug.’ (rov. 2.15)


‘ [appellant sub 7] [heeft] gronden in eigendom (…) waaraan de bestemming "Bedrijf-Gronddepot" is toegekend, [appellante sub 1] [pacht] deze gronden (…) en de statuten en feitelijke werkzaamheden van de vereniging zijn gericht op het behoud van een goed woonen leefklimaat in het betrokken gebied’ (rov. 2.15.3)


‘normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat’ (rov. 2.15.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Provinciale staten betogen dat artikel 1.9 van de Chw in de weg staat aan vernietiging van het plandeel dat ziet op de gronddepots. (…) [appellant sub 7], [appellante sub 1] en de vereniging beroepen zich op normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat. Nu [appellant sub 7] gronden in eigendom heeft waaraan de bestemming "Bedrijf-Gronddepot" is toegekend, [appellante sub 1] deze gronden pacht en de statuten en feitelijke werkzaamheden van de vereniging zijn gericht op het behoud van een goed woonen leefklimaat in het betrokken gebied kan niet worden geoordeeld dat de door hen ingeroepen normen kennelijk niet strekken ter bescherming van hun belangen. Derhalve staat artikel 1.9 van de Chw niet in de weg aan vernietiging van dit plandeel.’ (rov. 2.15.3)

Bijzonderheden Variatie 1. 45. ABRvS 28 maart 2012, LJN BW0181 Bestreden besluit Projectbesluit voor de bouw van 64 woningen oostzijde Houthaven te Schiedam, college B&W Schiedam. Beroepsgrond(en)

‘ERS betoogt dat het college bij het besluit van 5 juli 2011 te hoge grenswaarden heeft vastgesteld voor de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting op de gevels van de voorziene woningen vanwege de industrieterreinen Schiedam-Zuid en Waal-Eemhaven.’ (rov. 2.5)


Niet genoemd.


‘De door ERS ingeroepen bepalingen van de Wgh beogen zowel de belangen van de omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als de belangen van bedrijven bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening te

78

waarborgen.’ (rov. 2.5.2) Relativiteitsvereiste

Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Het college heeft naar voren gebracht dat het relativiteitsvereiste, als bedoeld in artikel 1.9 van de Chw, in de weg staat aan de behandeling van het betoog van ERS dat zich richt tegen het besluit hogere grenswaarden, omdat zij zich zou beroepen op rechtsregels die slechts zijn gericht op de bescherming van bewoners van woningen of gebruikers van andere geluidgevoelige bestemmingen tegen lawaai en niet op de hoeveelheid geluid die een inrichting mag produceren. (…) De door ERS ingeroepen bepalingen van de Wgh beogen zowel de belangen van de omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als de belangen van bedrijven bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening te waarborgen. Deze bepalingen strekken dan ook mede ter bescherming van de belangen van ERS. Anders dan het college naar voren heeft gebracht, staat artikel 1.9 van de Chw dan ook niet in de weg aan een mogelijke vernietiging van het besluit tot vaststelling van de hogere grenswaarden op grond van het beroep dat ERS doet op de Wgh.’ (rov. 2.5.2)

Bijzonderheden

Variatie 3. Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352 in rov. 2.5.2. 46. ABRvS 2 mei 2012, LJN BW4539 Bestreden besluit Bestemmingsplan en exploitatieplan ‘Veghels Buiten - Oude Ontginning’, gemeenteraad Veghel. Beroepsgrond(en)

--


--


--


Art. 1.9 Chw. Niet toegepast; beroepen ongegrond.

Kernoverweging(en)

‘Voor zover in deze uitspraak is geoordeeld dat de beroepsgronden falen, heeft de Afdeling zich niet uitgesproken over de vraag of artikel 1.9 van de Crisis- en herstelwet aan vernietiging van het besluit in de weg zou hebben gestaan.’ (rov. 2.21)

Bijzonderheden Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. 47. ABRvS 23 mei 2012, LJN BW6383 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Castellum Novum’, gemeenteraad Utrecht. Beroepsgrond(en)

‘NSI stelt verder dat, nu de raad blijkens de plantoelichting en de samenwerkingsovereenkomst behoefte heeft aan woningen voor bepaalde doelgroepen, dit in het plan geregeld had moeten worden. Daarnaast is volgens NSI niet duidelijk of het plan in voldoende mate tegemoetkomt aan de woonbehoefte van senioren.’ (rov. 2.9)


‘NSI is eigenaar van het winkelcentrum Mereveldplein en wenst gevrijwaard te blijven van concurrerende winkelcentra in haar verzorgingsgebied. Voor NSI gaat het derhalve om een concurrentiebelang.’ (rov. 2.9.4)


‘Artikel 3.1.2, eerste lid, van het Bro strekt er met name toe de aard van het woningaanbod in een gemeente te sturen teneinde in te spelen op de woonbehoefte.’ (rov. 2.9.4)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Artikel 3.1.2, eerste lid, van het Bro strekt er met name toe de aard van het woningaanbod in een gemeente te sturen teneinde in te spelen op de woonbehoefte. NSI is eigenaar van het winkelcentrum Mereveldplein en wenst gevrijwaard te blijven van concurrerende winkelcentra in haar verzorgingsgebied. Voor NSI gaat het derhalve om een concurrentiebelang. Voornoemd artikel strekt gelet op het voorgaande kennelijk niet tot bescherming van het concurrentiebelang waarvoor NSI in deze procedure bescherming zoekt. Het betoog van NSI kan in zoverre daarom op grond van artikel 1.9 van de Chw niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit. Het betoog faalt.’ (rov. 2.9.4)

Bijzonderheden



Variatie 1.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352 in rov. 2.9.3. 48. ABRvS 13 juni 2012, LJN BW8192 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Vermunt’. Beroepsgrond(en)

‘ [appellanten] stellen dat in het plangebied geen sprake is van een goed woonen leefklimaat. Hiertoe voeren zij aan dat de voorziene woningbouw en de bedrijfsactiviteiten van de op korte afstand van het plangebied gelegen bedrijven niet met elkaar zijn te verenigen in verband met de bedrijfshinder, zoals geluidsoverlast, op die woningbouw. [appellanten] betogen in dit verband dat de raad ten onrechte niet de uit de VNG-brochure voortvloeiende richtafstanden in acht heeft genomen.’ (rov. 2.8)


‘Voor [appellanten] gaat het (…) om het belang dat hun omgeving gevrijwaard blijft van woningen en de huidige bestemming behoudt.’ (rov. 2.8.2)

Strekking ingeroepen

Op grond van de verwijzing in rov. 2.8.2 in deze uitspraak naar rov. 2.4.3 in de uitspraak van de ABRvS

79

norm(en)

van 19 januari 2011, LJN BP1352, wordt de strekking van de ingeroepen norm geformuleerd als volgt: ‘de in geding zijnde afstandsnorm voor de nieuw op te richten woningen tot het bedrijf (…) heeft niet de strekking [de belangen van appellanten] te beschermen.’ (ABRvS van 19 januari 2011, LJN BP1352, rov. 2.4.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Deze beroepsgrond heeft geen betrekking op de eigen percelen van [appellanten], nu deze niet in het plangebied liggen. Onder verwijzing naar de uitspraak van de Afdeling van 2 maart 2011 in zaak nr. 201006859/1/R2 en hetgeen de Afdeling in overweging 2.4.3. van haar uitspraak van 19 januari 2011, zaaknr. 201006426/1/R2 heeft overwogen, is de Afdeling van oordeel dat [appellanten] zich niet op de desbetreffende afstandsnormen uit de VNG-brochure kunnen beroepen. Voor [appellanten] gaat het immers om het belang dat hun omgeving gevrijwaard blijft van woningen en de huidige bestemming behoudt. Wat er verder ook zij van die belangen in het licht van het vereiste van een goede ruimtelijke ordening, de door hen ingeroepen afstandnormen voor de nieuw op te richten woningen ten opzichte van in de omgeving van het plangebied gelegen bedrijven hebben niet de strekking die belangen te beschermen. Gelet op het vorenstaande kan hetgeen [appellanten] aanvoeren over de bedrijfshinder vanwege deze bedrijven voor de in het plangebied voorziene woningen niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit. Daarom ziet de Afdeling met toepassing van artikel 1.9 van de Chw af van een inhoudelijke bespreking van deze beroepsgrond.’ (rov. 2.8.2)

Bijzonderheden



Variatie 2.

 Verwijzing naar ABRvS 2 maart 2011, LJN BP6388 en naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 49. ABRvS 13 juni 2012, LJN BW8207 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Jan van Riebeeckstraat’, gemeenteraad Culemborg. Beroepsgrond(en)

‘ [appellanten sub 3] en de stichting stellen dat het plan leidt tot verkeersoverlast en verslechtering van de verkeersveiligheid. Het plan is volgens hen onzorgvuldig vastgesteld, nu het aantal voertuigbewegingen te laag is ingeschat. Voorts heeft de voorziene wijze van parkeren volgens hen negatieve gevolgen voor de verkeersveiligheid. Tevens stellen zij dat de geluidsbelasting is onderschat nu is uitgegaan van een onjuist aantal voertuigbewegingen en stellen zij dat de maximale geluidsbelasting zowel ter plaatse van de nieuwbouw als ter plaatse van de bestaande flat zal worden overschreden. (…)’ (rov. 2.9)


Niet genoemd.


‘De (…) normen (…) zien op de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van de nieuwbouw’ (rov. 2.9.6)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘ (…) De met de door [appellanten sub 3] aangedragen beroepsgrond verbonden normen hebben geen betrekking op hun eigen percelen, maar zien op de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van de nieuwbouw. Het voorgaande en hetgeen de Afdeling in overweging 2.4.3 van haar uitspraak van 19 januari 2011, zaak nr. 201006426/1/R2 (www.raadvanstate.nl) heeft overwogen, leidt de Afdeling tot het oordeel dat [appellanten sub 3] zich niet op de in geding zijnde normen kunnen beroepen, nu deze niet de strekking hebben hun belangen te beschermen. De Afdeling laat deze beroepsgrond, daargelaten of deze zou slagen, dan ook buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 2.9.6)

Bijzonderheden



Variatie 3.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 50. ABRvS 27 juni 2012, LJN BW9568 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Windpark Zierikzee’, Beroepsgrond(en)

‘ [appellant sub 2] en anderen voeren gronden aan betreffende de gevolgen van het plan op het Natura 2000-gebied de Oosterschelde, het Nationaal Park de Oosterschelde en een deel van de Ecologische Hoofdstructuur (hierna: EHS), dat ook wel wordt aangeduid als "het Stelletje". Deze gebieden zijn buitendijks gelegen. De dichtst bij de woningen van [appellant sub 2] en anderen gelegen grenzen van het Natura 2000-gebied de Oosterschelde en het Nationaal Park vallen nagenoeg samen. "Het Stelletje" is gelegen binnen het Natura 2000-gebied de Oosterschelde en het Nationaal Park.’ (rov. 2.4.3)


‘hun individuele belangen bij het behoud van een goede kwaliteit van hun directe leefomgeving met het algemene belang dat de Nbw 1998 beoogt te beschermen’ (rov. 2.4.3)


‘De bepalingen van de Natuurbeschermingswet 1998 (hierna: de Nbw 1998) hebben ten doel om het algemene belang van bescherming van natuur en landschap te beschermen. Het Natura 2000-gebied de Oosterschelde is blijkens het aanwijzingsbesluit van 23 december 2009 aangewezen ter bescherming van buitendijks gelegen gebieden in de Oosterschelde op grond van de Vogel- en Habitatrichtlijn. De indivi-

80

duele belangen van burgers die in of in de onmiddellijke nabijheid van een Natura 2000-gebied wonen bij behoud van een goede kwaliteit van hun directe leefomgeving, kunnen zo verweven zijn met het algemene belang dat de Nbw 1998 beoogt te beschermen, dat niet kan worden geoordeeld dat de betrokken normen van de Nbw 1998 kennelijk niet strekken tot bescherming van hun belangen.’ (rov. 2.4.3) Relativiteitsvereiste

Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De woningen van [appellant sub 2] en anderen bevinden zich op een aanzienlijke afstand van de door de dijk afgeschermde buitendijks gelegen gronden die behoren tot het Natura 2000-gebied de Oosterschelde. Het Natura 2000-gebied de Oosterschelde is voorts vanuit de woningen van [appellant sub 2] en anderen beoordeeld gelegen aan de achterzijde van de dijk waarop de windturbines zijn voorzien (buitendijks). [appellant sub 2] en anderen hebben door deze dijk geen zicht op dit gebied. Desgevraagd hebben [appellant sub 2] en anderen niet gesteld dan wel anderszins aannemelijk gemaakt dat de gronden, behorende tot het Natura 2000-gebied de Oosterschelde, deel uitmaken van hun directe leefomgeving. De Afdeling is van oordeel dat de directe leefomgeving van [appellant sub 2] en anderen de binnendijks gesitueerde Gouweveerse poldergronden betreft. Gelet hierop bestaat geen duidelijke verwevenheid van hun individuele belangen bij het behoud van een goede kwaliteit van hun directe leefomgeving met het algemene belang dat de Nbw 1998 beoogt te beschermen, zodat moet worden geoordeeld dat de betrokken normen van de Nbw 1998 kennelijk niet strekken tot bescherming van de belangen van [appellant sub 2] en anderen. Het voorgaande leidt ertoe dat de Afdeling deze betogen buiten beschouwing laat, nu artikel 1.9 van de Chw er aan in de weg staat dat het bestreden besluit om die redenen wordt vernietigd.’ (rov. 2.4.3)

Bijzonderheden Variatie 1. 51. ABRvS 27 juni 2012, LJN BW9570 Bestreden besluit Besluit tot het vaststellen van hogere waarden ex art. 59 en 83 Wgh, college B&W gemeente Emmen. Beroepsgrond(en)

‘VvE Myriadeflat en anderen betogen dat nog onduidelijk is of de Hondsrugweg zal worden ondertunneld. Daarnaast is volgens hen nog niet duidelijk hoe het bouwplan van het voorziene Noordelijk gebouw en het Zuidelijk gebouw eruit komt te zien. Gelet daarop staat volgens hen onvoldoende vast of uitgegaan kan worden van de berekende geluidbelasting en of het noodzakelijk is voor deze nieuwbouw hogere waarden vast te stellen.’ (rov. 2.2)


Niet genoemd.


‘De regeling in artikel 83 van de Wet geluidhinder voorziet erin dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (rov. 2.2.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De Myriadeflat staat in de omgeving van de locatie waar de nieuwe woningen worden gerealiseerd. Onbetwist is dat de bewoners van de Myriadeflat, die tezamen met VvE Myriadeflat beroep hebben ingesteld, niet woonachtig zijn in een woning waarvoor bij het bestreden besluit hogere waarden zijn vastgesteld. Evenmin wordt betwist dat de bewoners van de Myriadeflat en VvE Myriadeflat geen eigenaar zijn van een woning waarvoor bij het bestreden besluit hogere waarden zijn vastgesteld. Derhalve strekt de regeling kennelijk niet tot bescherming van de belangen van VvE Myriadeflat en anderen.’ (rov. 2.2.4)

Bijzonderheden

Variatie 3. Verwijzing naar ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1411 in rov. 2.2.3. 52. ABRvS 11 juli 2012, LJN BX1051 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Lekboulevard-Hoog Zandveld centrum’ Beroepsgrond(en)

‘[appellant sub 1] en [appellant sub 3] hebben gesteld dat de op de locatie waar in het plan de school is voorzien bodemverontreiniging aanwezig is. Zij voeren aan dat door de keuze van een alternatieve locatie de noodzaak om te bouwen op verontreinigde grond zou zijn weggenomen.’ (rov. 2.6)


Niet genoemd.


‘Gesteld noch gebleken is dat de verontreiniging aan de realisatie van het plan in de weg staat. Ook anderszins is niet gebleken dat sprake is van een rechtsregel die strekt ter bescherming van de belangen [appellant sub 1] en [appellant sub 3]’ (rov. 2.6)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Gesteld noch gebleken is dat de verontreiniging aan de realisatie van het plan in de weg staat. Ook anderszins is niet gebleken dat sprake is van een rechtsregel die strekt ter bescherming van de belangen [appellant sub 1] en [appellant sub 3] en kan dit niet tot vernietiging van het besluit leiden. Gelet op het voorgaande faalt dit betoog van [appellant sub 1] en [appellant sub 3].’ (rov. 2.6)

Bijzonderheden

Variatie 4.

81

53. ABRvS 18 juli 2012, LJN BX1859 Bestreden besluit Monumentenvergunning uitbreiding gemeentehuis Zeist. Beroepsgrond(en)

‘Omega Properties betoogt dat de rechtbank ten onrechte heeft overwogen dat de Chw van toepassing is, omdat de monumentenvergunning niet is vereist voor het kunnen realiseren van de woningen. Voor zover de Chw wel van toepassing is, betoogt zij dat de rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat artikel 1.9 van de Chw aan haar kan worden tegengeworpen. Zij stelt belang te hebben bij behoud van een goede kwaliteit van de leefomgeving, omdat die mede bepalend is voor de commerciële aantrekkelijkheid van het vastgoed dat zij verhuurt. Dit belang is dermate verweven met de algemene belangen die de Monumentenwet beoogt te beschermen, dat niet kan worden geoordeeld dat de normen uit de Monumentenwet niet strekken tot bescherming van haar belang. Door geen rekening te houden met de invloed van het bouwplan op de leefomgeving heeft het college bovendien in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel gehandeld, aldus Omega Properties.’ (rov. 2.4)


‘Het feitelijk belang waarin Omega Properties dreigt te worden geraakt, is het commerciële belang bij de aantrekkelijkheid van het vastgoed dat zij verhuurt.’ (rov. 2.4.2)


‘De normen uit de Monumentenwet strekken tot bescherming van de monumentale waarden van als beschermd monument aangewezen panden.’ (rov. 2.4.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De normen uit de Monumentenwet strekken tot bescherming van de monumentale waarden van als beschermd monument aangewezen panden. Het feitelijk belang waarin Omega Properties dreigt te worden geraakt, is het commerciële belang bij de aantrekkelijkheid van het vastgoed dat zij verhuurt. Dat is geen belang dat valt onder het beschermingsbereik van de normen uit de Monumentenwet en evenmin een belang dat verweven is met de algemene belangen die de Monumentenwet beoogt te beschermen. De normen uit de Monumentenwet strekken derhalve kennelijk niet tot bescherming van het belang van Omega Properties. Gelet op het bepaalde in artikel 1.9 van de Chw kan zij zich niet met succes op deze normen beroepen. Zoals de rechtbank terecht heeft overwogen, komt bij toepassing van de relativiteitseis aan formele beginselen van behoorlijk bestuur geen zelfstandige betekenis toe. Voor de inroepbaarheid daarvan is het beschermingsbereik van de onderliggende materiële norm, in dit geval de normen uit de Monumentenwet, bepalend. Het betoog van Omega Properties dat het college het zorgvuldigheidsbeginsel heeft geschonden, is ingegeven door haar opvatting omtrent het beschermingsbereik van die normen, nu zij het college verwijt geen acht te hebben geslagen op het belang van de kwaliteit van de leefomgeving van het monument dat in haar visie binnen dat beschermingsbereik valt. Omdat die visie blijkens het vorenoverwogene onjuist is, faalt haar betoog. De rechtbank heeft derhalve terecht geoordeeld dat het door Omega Properties ingestelde beroep, gelet op artikel 1.9 van de Chw, niet kan leiden tot vernietiging van de monumentenvergunning, zodat het beroep reeds daarom ongegrond is.’ (rov. 2.4.2)

Bijzonderheden



Variatie 1.



Hoger beroep tegen Rb. Utrecht 8 november 2011, LJN BU3683 (zie nr. 24 in dit overzicht).

 AB 2012, 343 met noot A.T. Marseille en B.W.N. de Waard. 54. ABRvS 25 juli 2012, LJN BX2605 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘De Groote Wielen’, gemeenteraad ’s-Hertogenbosch. Beroepsgrond(en)

‘[appellanten sub 1] en De Barkentijn voeren aan dat een van de betreffende woningen in strijd met het beleidsadvies van het rijk ten aanzien van hoogspanningslijnen binnen de magneetveldzone van een hoogspanningslijn is voorzien. (…)’ (rov. 2.5)


‘De Barkentijn heeft volgens haar statuten ten doel de belangen te behartigen van de leden als eigenaren van een huis, gelegen aan De Barkentijn in het project Groote Wielen - De Watertuinen - te Rosmalen en tracht dat doel te bereiken door onder meer het bevorderen van de leefbaarheid in de directe omgeving. Het gaat De Barkentijn daarom om het belang dat de woningen aan De Barkentijn gevrijwaard blijven van de ruimtelijke invloed van de voorziene woningen. Ook [appellanten sub 1] gaat het om het belang dat hun perceel gevrijwaard blijft van die invloed.’ (rov. 2.5.6)


‘het in geding zijnde beleidsadvies van de rijksoverheid ten aanzien van hoogspanningslijnen heeft niet de strekking die belangen te beschermen.’ (rov. 2.5.6)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘2.5.6. [appellanten sub 1] en De Barkentijn beroepen zich op het hiervoor in 2.5.4. aangehaalde beleidsadvies van de rijksoverheid ten aanzien van hoogspanningslijnen. Dit beleidsadvies bevat richtlijnen ter bescherming van de gezondheid van kinderen, die van belang zijn bij de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat bij een gevoelige be-

82

stemming als bedoeld in dat advies. De Barkentijn heeft volgens haar statuten ten doel de belangen te behartigen van de leden als eigenaren van een huis, gelegen aan De Barkentijn in het project Groote Wielen - De Watertuinen - te Rosmalen en tracht dat doel te bereiken door onder meer het bevorderen van de leefbaarheid in de directe omgeving. Het gaat De Barkentijn daarom om het belang dat de woningen aan De Barkentijn gevrijwaard blijven van de ruimtelijke invloed van de voorziene woningen. Ook [appellanten sub 1] gaat het om het belang dat hun perceel gevrijwaard blijft van die invloed. Wat er verder ook zij van die belangen in het licht van het vereiste van een goede ruimtelijke ordening, het in geding zijnde beleidsadvies van de rijksoverheid ten aanzien van hoogspanningslijnen heeft niet de strekking die belangen te beschermen. Gelet hierop kan het betoog van [appellanten sub 1] en De Barkentijn ingevolge artikel 1.9 van de Chw niet tot vernietiging van het bestreden besluit leiden. De Afdeling laat dit betoog daarom buiten beschouwing.’ (rov. 2.5.6) Bijzonderheden Variatie 2. 55. ABRvS 1 augustus 2012, LJN BX3254 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Haaksbergen-dorp, partiële herziening Frankenhuisterrein’, gemeenteraad Haaksbergen. Beroepsgrond(en)

‘ [appellant] betoogt dat de woningbouw die is voorzien in het plangebied, gelet op de richtafstanden uit de brochure "Bedrijven en milieuzonering" van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (hierna: VNGbrochure) op een te korte afstand ligt van het in de nabijheid van het plangebied gelegen Museum Buurt Spoorlijn (hierna: MBS). Voorts worden de woningen ten onrechte voorzien binnen de hindercirkel van het MBS, aldus [appellant]. Volgens [appellant] kan derhalve voor de bewoners van de voorziene woningen geen goed woonen leefklimaat worden gegarandeerd, onder meer omdat de bewoners geluidoverlast van het MBS zullen ondervinden.’ (rov. 2.5)


‘Voor [appellant] gaat het immers om het belang dat hij gevrijwaard blijft van de aantasting van zijn uitzicht en meer in het algemeen om het belang van het behoud van zijn woonomgeving.’ (rov. 2.5.2)


‘de in geding zijnde afstandsnorm voor de nieuw op te richten woningen tot het MBS heeft niet de strekking [de belangen van appellant] te beschermen’ (rov. 2.5.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Met betrekking tot het beroep van [appellant] op de afstandsnorm die in de VNG-brochure voor de categorie inrichtingen waartoe het MBS behoort is opgenomen, overweegt de Afdeling onder verwijzing naar haar uitspraak van 19 januari 2011, in zaak nr. 201006426/1/R2, dat [appellant] zich niet op de in geding zijnde afstandsnorm kan beroepen. Voor [appellant] gaat het immers om het belang dat hij gevrijwaard blijft van de aantasting van zijn uitzicht en meer in het algemeen om het belang van het behoud van zijn woonomgeving. Wat er ook verder zij van die belangen in het licht van het vereiste van een goede ruimtelijke ordening, de in geding zijnde afstandsnorm voor de nieuw op te richten woningen tot het MBS heeft niet de strekking die belangen te beschermen. Het voorgaande leidt ertoe dat, daargelaten of deze beroepsgrond indien de Chw niet van toepassing zou zijn zou slagen, de Afdeling deze beroepsgrond buiten beschouwing zal laten, nu artikel 1.9 van de Chw er aan in de weg staat dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 2.5.2)

Bijzonderheden



Variatie 2.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 56. Rb. Rotterdam 30 augustus 2012, LJN BX6901 Bestreden besluit Omgevingsvergunning ‘Casco Schiedam’, college van B&W Schiedam. Beroepsgrond(en)

‘Eiser 1 heeft aangevoerd dat zijn zicht zal worden belemmerd door het zanddepot met een hoogte van 4,60 meter boven NAP.’ (rov. 7)


Niet genoemd.


‘De overige eisers hebben gelet op de afstand tot hun woning geen zicht op het zanddepot, zodat hun beroepsgrond hierover kennelijk niet strekt ter bescherming van hun belangen.’ (rov. 7)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Eiser 1 heeft aangevoerd dat zijn zicht zal worden belemmerd door het zanddepot met een hoogte van 4,60 meter boven NAP. De rechtbank overweegt hierover dat het zanddepot een tijdelijke situatie betreft. Gelet hierop alsmede op de afstand van de woning van eiser 1 tot het zanddepot acht de rechtbank niet aannemelijk dat sprake is van dermate grote hinder dat verweerder daarom de omgevingsvergunning niet had mogen verlenen. De overige eisers hebben gelet op de afstand tot hun woning geen zicht op het zanddepot, zodat hun beroepsgrond hierover kennelijk niet strekt ter bescherming van hun belangen. Gelet op artikel 1.9 van de Chw kan deze beroepsgrond reeds hierom niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit.’ (rov. 7)

Bijzonderheden Variatie 4. 57. Rb. Arnhem 4 september 2012, LJN BX8790 Bestreden besluit Omgevingsvergunning ex artikel 2.12 lid 1 sub a sub 3° Wabo voor het bouwen van 64 woningen, college

83

van B&W Zaltbommel. Beroepsgrond(en)

‘de bij besluit van 18 maart 2008 verleende vrijstelling voor onder andere de aanleg van ontsluitingswegen en voorzieningen [heeft] geen betrekking (…) op het project “Fiep Westendorplaan” en daarom niet kan worden gebruikt voor de aanleg van de Fiep Westendorplaan, andere ontsluitingswegen, parkeervoorzieningen en waterbergingsvoorzieningen.’ (derde paragraaf onder het kopje ‘Externe veiligheid’)


Niet genoemd.


‘De met deze beroepsgrond blijkbaar beweerdelijk geschonden rechtsnorm [strekt] kennelijk niet (…)tot bescherming van de belangen van Sachem, maar ziet op het belang van de toekomstige bewoners van de op grond van het plan nieuw te realiseren woningen.’ (derde paragraaf onder het kopje ‘Externe veiligheid’)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Ten aanzien van de stelling van Sachem dat de bij besluit van 18 maart 2008 verleende vrijstelling voor onder andere de aanleg van ontsluitingswegen en voorzieningen geen betrekking heeft op het project “Fiep Westendorplaan” en daarom niet kan worden gebruikt voor de aanleg van de Fiep Westendorplaan, andere ontsluitingswegen, parkeervoorzieningen en waterbergingsvoorzieningen overweegt de rechtbank dat de met deze beroepsgrond blijkbaar beweerdelijk geschonden rechtsnorm kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van Sachem, maar ziet op het belang van de toekomstige bewoners van de op grond van het plan nieuw te realiseren woningen, zodat Sachem zich ingevolge artikel 1.9 van de Chw in zoverre niet met succes op het woonen leefklimaat ter plaatse van de toekomstige woningen kan beroepen. Voor zover Sachem de economische uitvoerbaarheid van het bouwplan heeft bestreden is de rechtbank van oordeel dat dit betoog gelet op artikel 1.9 van de Chw geen doel kan treffen.’ (derde paragraaf onder het kopje ‘Externe veiligheid’)

Bijzonderheden Variatie 4. 58. Rb. Utrecht 14 september 2012, LJN BX7274 Bestreden besluit Omgevingsvergunning ‘voor het oprichten van 12 appartementen en een fietsenberging op het perceel aan de Koningin Wilhelminastraat’, college van B&W gemeente Bunschoten. Beroepsgrond(en)

‘Eisers hebben aangevoerd dat de omgevingsvergunning is verleend in strijd met artikel 2.5.3 van de Bouwverordening gemeente Bunschoten (hierna: de Bouwverordening). Het bouwplan voldoet volgens hen niet aan het daarin opgenomen vereiste dat de ontsluitende verbindingsweg tussen het achterterrein van het complex en de Koningin Wilhelminastraat ten minste 4,5 meter breed moet zijn.’ (rov. 9)


‘Eisers hebben als direct omwonenden (…) belang bij een goede bereikbaarheid van het perceel voor hulpdiensten.’ (rov. 13)


‘Dit artikel [artikel 2.5.3 van de Bouwverordening] beoogt dus onder meer de bereikbaarheid van het perceel te garanderen in geval van een calamiteit zoals brand. Daarmee strekt dit artikel mede tot het bevorderen van de (brand)veiligheid van het perceel en de daarop aanwezige bebouwing alsmede van die van omliggende percelen en bebouwing en dus ook van de gezondheid en veiligheid van aldaar aanwezige personen.’ (rov. 13)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Eisers hebben als direct omwonenden om die reden belang bij een goede bereikbaarheid van het perceel voor hulpdiensten. Gelet hierop is de rechtbank van oordeel dat de norm zoals verwoord in artikel 2.5.3 van de Bouwverordening mede strekt ter bescherming van de belangen van eisers, althans dat zich niet voordoet de situatie dat de ingeroepen norm kennelijk niet strekt tot bescherming van hun belangen. De relativiteitseis van artikel 1.9 van de Chw kan dan ook niet aan een vernietiging van het bestreden besluit in de weg staan, indien het bestreden besluit niet in stand zou kunnen blijven wegens strijd met dit artikel van de Bouwverordening.’ (rov. 13)

Bijzonderheden Variatie 1. 59. ABRvS 18 september 2012, LJN BX8238 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘De Zevenster’, gemeenteraad Zuidplas. Beroepsgrond(en)

‘[verzoeker] betoogt dat de in de planregels opgenomen geluidniveaus zo hoog zijn dat voor de toekomstige bewoners van het complex geen goed woonen leefklimaat is gegarandeerd. (…) Hij keert zich ertegen dat in de planregels geen rekenvoorschrift is opgenomen ten behoeve van de berekening van de geluidwaarden.’ (rov. 7)


Niet genoemd.


‘De door [verzoeker] bestreden geluidsonderzoeken hebben betrekking op de naleving van geluidsnormen ten aanzien van het nieuw op te richten woon-zorgcomplex en de nieuw op te richten woningen op gronden waarop hij geen rechten heeft. Deze normen strekken niet tot bescherming van de belangen van [verzoeker].’ (rov. 7.2)

84


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘ [verzoeker] woont in de omgeving van het plangebied. De door hem bestreden geluidsonderzoeken hebben betrekking op de naleving van geluidsnormen ten aanzien van het nieuw op te richten woonzorgcomplex en de nieuw op te richten woningen op gronden waarop hij geen rechten heeft. Deze normen strekken niet tot bescherming van de belangen van [verzoeker]. Dit leidt de voorzitter tot het voorlopig oordeel dat [verzoeker] zich niet op deze normen kan beroepen en artikel 1.9 van de Chw er aan in de weg staat dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd. De voorzitter verwacht daarom dat, daargelaten of deze beroepsgrond indien de Chw niet van toepassing zou zijn zou slagen, de Afdeling deze beroepsgrond buiten beschouwing zal laten.’ (rov. 7.2)

Bijzonderheden



Variatie 4.

 Voorlopige voorziening. 60. ABRvS 26 september 2012, LJN BX8315 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Pauwmolen’, gemeenteraad Delft Beroepsgrond(en)

‘[appellant] betoogt, kort weergegeven, dat niet aannemelijk is gemaakt dat de cumulatieve geluidbelasting op de gevels van de voorziene woningen niet gereduceerd kan worden tot beneden de 70 dB. Voorts voert hij aan dat een gecumuleerde geluidbelasting van 70 dB of meer volgens de gemeentelijke nota "Beleid hogere grenswaarden Wet geluidhinder" alleen is toegestaan wanneer alle privé en openbare ruimtes door de bebouwing voldoende akoestisch worden afgeschermd, maar daarvan is volgens [appellant] bij een aantal voorziene woningen geen sprake.’ (rov. 4)


‘Voor [appellant] gaat het (…) om het belang dat zijn omgeving gevrijwaard blijft van woningen en de huidige bestemming behoudt.’ (rov. 4.2)


‘(…) het door [appellant] ingeroepen beleid voor de vaststelling van hogere waarden voor de nieuw te bouwen woningen, heeft niet de strekking die belangen te beschermen.’ (rov. 4.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Deze beroepsgrond heeft geen betrekking op de eigen woning van [appellant]. Onder verwijzing naar de uitspraak van de Afdeling van 19 januari 2011, zaak nr. 201006426/1/R2, is de Afdeling van oordeel dat [appellant] zich niet succesvol op het bepaalde in de nota Beleid hogere waarden Wet geluidhinder Delft kan beroepen. Voor [appellant] gaat het immers om het belang dat zijn omgeving gevrijwaard blijft van woningen en de huidige bestemming behoudt. Wat er verder ook zij van dat belang in het licht van het vereiste van een goede ruimtelijke ordening, het door [appellant] ingeroepen beleid voor de vaststelling van hogere waarden voor de nieuw te bouwen woningen, heeft niet de strekking die belangen te beschermen. Gelet op het vorenstaande kan hetgeen [appellant] heeft aangevoerd over de gecumuleerde geluidbelasting bij de voorziene woningen niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit. Daarom ziet de Afdeling met toepassing van artikel 1.9 van de Chw af van een inhoudelijke bespreking van deze beroepsgrond.’ (rov. 4.2)

Bijzonderheden



Variatie 2.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 61. ABRvS 5 oktober 2012, LJN BX9700 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘De Hasselt II’, gemeenteraad Reusel-De Mierden Beroepsgrond(en)

‘[verzoeker sub 1] en [verzoeker sub 2] voeren aan dat op te korte afstand van de in het plan voorziene woningen op het bedrijventerrein Koningshoek bedrijfsactiviteiten plaatsvinden, omdat de uit de brochure "Bedrijven en Milieuzonering" (uitgave 2009) van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (hierna: VNG-brochure) genoemde richtafstanden niet worden gehaald.’ (rov. 7)


‘Voor [verzoeker sub 1] en [verzoeker sub 2] gaat het (…) om het belang dat hun omgeving gevrijwaard blijft van bebouwing en de huidige bestemming behoudt.’ (rov. 7.2)


‘(…) de door [verzoeker sub 1 en 2] ingeroepen richtafstanden voor de nieuw op te richten bebouwing ten opzichte van in de omgeving van het plangebied gelegen bedrijven hebben niet de strekking die belangen te beschermen.’ (rov. 7.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De beroepsgrond heeft geen betrekking op de eigen percelen van [verzoeker sub 1] en [verzoeker sub 2] die niet in het plangebied liggen, maar op de bedrijven op het bedrijventerrein Koningshoek dat grenst aan de oostelijke zijde van het plangebied. Onder verwijzing naar de uitspraak van de Afdeling van 2 maart 2011 in zaak nr. 201006859/1/R2 en hetgeen de Afdeling in overweging 2.4.3. van haar uitspraak van 19 januari 2011, in zaak nr. 201006426/1/R2 heeft overwogen, is de voorzitter van oordeel dat [verzoeker sub 1] en [verzoeker sub 2] zich niet op de desbetreffende richtafstanden uit de VNG-brochure kunnen beroepen. Voor [verzoeker sub 1] en [verzoeker sub 2] gaat het immers om het belang dat hun omgeving gevrijwaard blijft van bebouwing en de huidige bestemming behoudt. Wat er verder ook zij van

85

die belangen in het licht van het vereiste van een goede ruimtelijke ordening, de door hen ingeroepen richtafstanden voor de nieuw op te richten bebouwing ten opzichte van in de omgeving van het plangebied gelegen bedrijven hebben niet de strekking die belangen te beschermen. Dat [verzoeker sub 2], zoals ter zitting gesteld, regelmatig het gezondheidscentrum zal gaan bezoeken, leidt niet tot een ander oordeel. Gelet op het vorenstaande bestaat de verwachting dat hetgeen [verzoeker sub 1] en [verzoeker sub 2] aanvoeren over de hinder vanwege bedoelde bedrijven voor de in het plangebied voorziene woningen in de bodemprocedure niet zal leiden tot vernietiging van het bestreden besluit. Daarom ziet de voorzitter met toepassing van artikel 1.9 van de Chw af van een inhoudelijke bespreking van deze beroepsgrond.’ (rov. 7.2) Bijzonderheden



Variatie 2.




 Verwijzing naar ABRvS 2 maart 2011, LJN BP6388 en naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 62. ABRvS 10 oktober 2012, LJN BX9720 Bestreden besluit Bouwvergunning vijf windturbines, college van B&W gemeente Reusel-De Mierden. Beroepsgrond(en)

‘[appellant sub 2 A] en anderen betogen dat het college de omvang van het project heeft miskend. Volgens hen staat de verleende bouwvergunning vijf windturbines met een gezamenlijk vermogen van 15 Mw toe, zodat reeds daarom een m.e.r-beoordelingsplicht bestaat.’ (rov. 5.2, tweede alinea)


Niet genoemd.


‘De door [appellanten] ingeroepen norm, [strekt] gelet op artikel 1.9 van de Crisis- en herstelwet kennelijk niet (…) tot bescherming van hun belangen’. (rov. 5.6)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Voor zover [appellant sub 2 A] en anderen hebben gewezen op de gevolgen van het bouwplan voor radarinstallaties, wordt overwogen dat dit niet tot het ermee beoogde doel kan leiden, nu de door hen ingeroepen norm, gelet op artikel 1.9 van de Crisis- en herstelwet kennelijk niet strekt tot bescherming van hun belangen. Dit betoog behoeft derhalve geen bespreking.’ (rov. 5.6)

Bijzonderheden



Variatie 4.



Hoger beroep tegen Rb. ‘s-Hertogenbosch 9 november 2011, LJN BU6886 (zie nr. 25 in dit overzicht). 63. ABRvS 17 oktober 2012, LJN BY0404 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Buitengebied Munnikenland’, college van gedeputeerde staten van Gelderland. Vergunningen op grond van de Natuurbeschermingswet 1998. Beroepsgrond(en)

‘[appellant sub 2] en anderen voeren aan dat voorafgaand aan de vaststelling van het bestemmingsplan en de verlening van de vergunningen op grond van de Nbw 1998 geen deugdelijke passende beoordeling is gemaakt van de gevolgen voor het Natura 2000-gebied "Loevestein, Pompveld & Kornsche Boezem".’ (rov. 21)


‘de bedrijfseconomische belangen van [appellant sub 2] en anderen bij het behoud van de huidige agrarische functie van hun percelen’ (rov. 21.5)


‘De Afdeling overweegt dat deze regeling inzake de passende beoordeling in de Nbw 1998 primair ten doel heeft om het belang van de natuurbescherming te dienen.’ (rov. 21.5)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De raad, het college en de staatssecretaris van EL&I betogen dat artikel 1.9 van de Chw eraan in de weg staat dat deze beroepsgrond leidt tot vernietiging van de bestreden besluiten. Volgens hen strekken de bepalingen uit de Nbw 1998 over de passende beoordeling niet tot bescherming van de economische belangen van [appellant sub 2] en anderen, maar uitsluitend tot bescherming van de algemene belangen van bescherming van natuur en landschap.’ (rov. 21.1) ‘De Afdeling overweegt dat deze regeling inzake de passende beoordeling in de Nbw 1998 primair ten doel heeft om het belang van de natuurbescherming te dienen. Naar het oordeel van de Afdeling strekken de ingeroepen normen van de Nbw 1998 kennelijk niet tot bescherming van de bedrijfseconomische belangen van [appellant sub 2] en anderen bij het behoud van de huidige agrarische functie van hun percelen, die in het plangebied, maar buiten het Natura 2000-gebied zijn gelegen. Nu [appellant sub 2] en anderen niet in het plangebied en in of in de onmiddellijke nabijheid van het Natura 2000-gebied wonen, bestaat bovendien geen duidelijke verwevenheid van hun individuele belangen bij het behoud van een goede kwaliteit van hun directe leefomgeving met de algemene belangen die de Nbw 1998 beoogt te beschermen. Gelet op het bepaalde in artikel 1.9 van de Chw kan hetgeen [appellant sub 2] en anderen over de passende beoordeling hebben aangevoerd reeds hierom niet tot vernietiging van de bestreden besluiten leiden.’ (rov. 21.5)

86

Bijzonderheden Variatie 1. 64. ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1054 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Louis Davidscarré’, gemeenteraad Zandvoort Beroepsgrond(en)

‘[appellant sub 5] betoogt (…) dat in de voorziene bebouwing op de EMM-locatie te weinig daglicht zal toetreden.’ (rov. 12)


Niet genoemd.


‘Het belang van voldoende daglichttoetreding in een woning strekt ter bescherming van de belangen van degene die deze woning bewoont.’ (rov. 12.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Het belang van voldoende daglichttoetreding in een woning strekt ter bescherming van de belangen van degene die deze woning bewoont. [appellant sub 5] is geen eigenaar van de gronden voor de EMMlocatie of van een van de ter plaatse te realiseren woningen. Het belang van voldoende daglichttoetreding in de woningen op de EMM-locatie strekt daarom kennelijk niet tot bescherming van de belangen van [appellant sub 5]. Derhalve kan het betoog van [appellant sub 5], wat hier verder ook van zij, ingevolge artikel 1.9 van de Chw niet tot vernietiging van het bestreden besluit leiden.’ (rov. 12.3)

Bijzonderheden Variatie 3. 65. ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1055 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Stationsomgeving Hanzelijn’, gemeenteraad Kampen Beroepsgrond(en)

a.) b.)

c.)

d.)

e.) f.) Werkelijk(e) belang(en) eiser(es)/appellant(e)

a.) b.) c.) d.) e.) f.)


a.)

b.)

c.) d.) e.)

‘[appellant sub 2] en anderen betogen verder dat het plan ten onrechte kwetsbare objecten in de veiligheidszone van de voorziene spoorbaan voor de Hanzelijn mogelijk maakt.’ (rov. 10) ‘[appellant sub 2] en anderen voeren verder aan dat in het verkeersonderzoek ten onrechte de parkeerbehoefte voor maatschappelijke voorzieningen en kantoren niet is meegenomen, nu onduidelijk is of het plan mogelijk maakt dat ten behoeve van deze functies overal op eigen terrein kan worden geparkeerd.’ (rov. 12) ‘[appellant sub 2] en anderen voeren voorts aan dat de notitie van 19 juli 2011 van Alcedo over de gevolgen van een met het plan samenhangende verplaatsing van de geluidwal langs de N50 voor de geluidbelasting op de woningen aan de Aïda en Kwint niet deugdelijk is.’ (rov. 13) ‘[appellant sub 2] en anderen voeren voorts aan dat het rapport "Stationsgebied Kampen Akoestisch onderzoek op basis van verkavelingsplan/bestemmingsplan" van 21 maart 2011 van Alcedo ten onrechte is gebaseerd op het verkavelingsplan en niet op de maximale planologische mogelijkheden. Voorts is in dit rapport volgens hen uitgegaan van de onjuiste en niet verifieerbare verkeersgegevens uit het verkeersonderzoek.’ (rov. 14) ‘[appellant sub 2] en anderen betogen voorts dat in het rapport [luchtkwaliteit] van maart 2011 van DHV ten onrechte niet is uitgegaan van de maximale planologische mogelijkheden. (…)’ (rov. 15) ‘[appellant sub 2] en anderen betogen voorts dat in het plan onvoldoende rekening is gehouden met archeologische waarden.’ (rov. 16) ‘Voor [appellant sub 2] en anderen gaat het evenwel om het belang dat de aan het plangebied grenzende gronden gevrijwaard blijven van de invloed van woningbouw.’ (rov. 10.2) ‘dat [appellant sub 2] en anderen gevolgen zullen ondervinden van een eventueel tekort aan parkeerplaatsen in het plangebied’ (rov. 10.2) Niet genoemd. ‘de geluidbelasting op de woningen van [appellant sub 2] en anderen.’ (rov. 14.1) ‘dat het plan gevolgen zal hebben voor de luchtkwaliteit ter plaatse van de woningen van [appellant sub 2] en anderen’ (rov. 15.5) ‘Voor [appellant sub 2] en anderen gaat het echter om het belang dat zij gevrijwaard blijven van aantastingen van hun woonen leefklimaat en om het behoud van hun woonomgeving.’ (rov. 16.2) ‘De door [appellant sub 2] en anderen ingeroepen normen betreffen normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat in de nieuw op te richten woningen.’ (rov. 10.2) ‘Gelet hierop bestaat geen aanleiding voor het oordeel dat het vereiste van voldoende parkeerruimte in het kader van een goede ruimtelijke ordening kennelijk niet strekt ter bescherming van de belangen van [appellant sub 2] en anderen.’ (rov. 12.6) ‘De bezwaren van [appellant sub 2] en anderen die op de notitie zien strekken derhalve ter bescherming van hun eigen belangen’ (rov. 13.5) ‘De bezwaren van [appellant sub 2] en anderen tegen het rapport hebben geen betrekking op hun percelen en strekken derhalve kennelijk niet tot bescherming van hun belangen.’ (rov. 14.1) ‘Gelet hierop bestaat geen aanleiding voor het oordeel dat de normen in de Wet milieubeheer ten aanzien van de luchtkwaliteit kennelijk niet strekken ter bescherming van de belangen van [appellant sub 2] en anderen.’ (rov. 15.5)

87

f.)

‘De Afdeling overweegt dat artikel 38a van de Monumentenwet 1988 met name strekt tot het behoud van monumenten van archeologie.’ (rov. 16.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

a.)

b.)

c.)

d.)

e.)

Bijzonderheden

‘10.2. Deze beroepsgrond ziet op de normen in de Circulaire Risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen. De met deze normen verbonden bezwaren hebben geen betrekking op de percelen van [appellant sub 2] en anderen. De door [appellant sub 2] en anderen ingeroepen normen betreffen normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat in de nieuw op te richten woningen. Voor [appellant sub 2] en anderen gaat het evenwel om het belang dat de aan het plangebied grenzende gronden gevrijwaard blijven van de invloed van woningbouw. De ingeroepen normen ter verantwoording van het groepsrisico hebben niet de strekking deze belangen te beschermen. Daargelaten of deze beroepsgrond zou slagen, laat de Afdeling deze dan ook buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ ‘De raad stelt zich op het standpunt dat het vereiste van voldoende parkeerruimte in het kader van een goede ruimtelijke ordening kennelijk niet strekt ter bescherming van de belangen van [appellant sub 2] en anderen, omdat zij geen gevolgen zullen ondervinden van een eventueel tekort aan parkeerplaatsen in het plangebied. De Afdeling acht evenwel niet uitgesloten dat [appellant sub 2] en anderen gevolgen zullen ondervinden van een eventueel tekort aan parkeerplaatsen in het plangebied, nu de straten Aïda en Kwint nabij het plangebied liggen. Gelet hierop bestaat geen aanleiding voor het oordeel dat het vereiste van voldoende parkeerruimte in het kader van een goede ruimtelijke ordening kennelijk niet strekt ter bescherming van de belangen van [appellant sub 2] en anderen. Artikel 1.9 van de Chw staat derhalve niet in de weg aan een vernietiging van het bestreden besluit om deze reden.’ (rov. 12.6) ‘De raad stelt zich op het standpunt dat de normen in de Wgh kennelijk niet strekken ter bescherming van de belangen van [appellant sub 2] en anderen, omdat schending van deze normen alleen gevolgen heeft voor de voorziene woningen in het plangebied. De Afdeling overweegt dat in de notitie de geluidbelasting op de woningen van [appellant sub 2] en anderen als gevolg van de N50 en de spoorlijn is onderzocht. De bezwaren van [appellant sub 2] en anderen die op de notitie zien strekken derhalve ter bescherming van hun eigen belangen, zodat artikel 1.9 van de Chw niet in de weg staat aan een vernietiging van het bestreden besluit om deze reden.’ (rov. 13.5) ‘De Afdeling overweegt dat in het rapport alleen de geluidbelasting op de woningen in het plangebied is onderzocht en niet de geluidbelasting op de woningen van [appellant sub 2] en anderen. De bezwaren van [appellant sub 2] en anderen tegen het rapport hebben geen betrekking op hun percelen en strekken derhalve kennelijk niet tot bescherming van hun belangen. Deze bezwaren kunnen daarom op grond van artikel 1.9 van de Chw niet tot vernietiging van het bestreden besluit leiden. Daargelaten of deze beroepsgrond zou slagen, laat de Afdeling deze dan ook buiten beschouwing.’ (rov. 14.1) ‘De raad stelt zich op het standpunt dat de normen in de Wet milieubeheer ten aanzien van de luchtkwaliteit kennelijk niet strekken ter bescherming van de belangen van [appellant sub 2] en anderen.

f.)

Gelet op de omstandigheid dat de straten Aïda en Kwint in de nabijheid van de N50 en de Europa Allee liggen acht de Afdeling niet uitgesloten dat het plan gevolgen zal hebben voor de luchtkwaliteit ter plaatse van de woningen van [appellant sub 2] en anderen. Gelet hierop bestaat geen aanleiding voor het oordeel dat de normen in de Wet milieubeheer ten aanzien van de luchtkwaliteit kennelijk niet strekken ter bescherming van de belangen van [appellant sub 2] en anderen. Artikel 1.9 van de Chw staat derhalve niet in de weg aan een vernietiging van het bestreden besluit om deze reden.’ (rov. 15.5) ‘De Afdeling overweegt dat artikel 38a van de Monumentenwet 1988 met name strekt tot het behoud van monumenten van archeologie. Voor [appellant sub 2] en anderen gaat het echter om het belang dat zij gevrijwaard blijven van aantastingen van hun woonen leefklimaat en om het behoud van hun woonomgeving. Artikel 38a van de Monumentenwet 1988 strekt daarom kennelijk niet tot bescherming van de belangen waarvoor [appellant sub 2] en anderen in deze procedure bescherming zoeken. Daargelaten of deze beroepsgrond zou slagen, laat de Afdeling deze dan ook buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 16.2)

a.)

Variatie 1.

88

b.) Variatie 2. c.) Variatie 4. d.) Variatie 2. e.) Variatie 1. f.) Variatie 1. 66. ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1056 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Entreegebouw, Binnenstad’, gemeenteraad Utrecht Beroepsgrond(en)

‘V&D B.V. en anderen stellen dat in strijd met de rechtszekerheid een gezamenlijk toegestane verkoopvloeroppervlakte van 20.995 m2 is vastgesteld voor zowel detailhandel, dienstverlening, culturele voorzieningen als winkelondersteunende horeca.’ (rov. 8)


Niet genoemd.


Niet genoemd.


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Nu bovenstaande beroepsgrond faalt, behoeft het betoog van de raad dat artikel 1.9 van de Chw in zoverre aan de vernietiging van het plan in de weg staat geen bespreking.’ (rov. 8.4)

Bijzonderheden Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. 67. ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1063 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Sion-’t Haantje’, gemeenteraad Rijswijk. Beroepsgrond(en)

‘De Vereniging en [appellant sub 6] betogen dat ter plaatse van de veiligheidscontour van TNO ten onrechte de bestemming "Wonen-Uit te werken-2" is toegekend.’ (rov. 8)


‘Het belang van de Vereniging en [appellant sub 6] is gelegen in het behoud van het volkstuinencomplex.’ (rov. 8.4)


‘De Vereniging en [appellant sub 6] beroepen zich op artikel 16, lid 16.2, onder l, van de planregels in samenhang met artikel 23, lid 23.5, van de planregels. Deze artikelen zijn opgenomen in de planregels ter bescherming van het woonen leefklimaat rondom de munitieopslagplaats ter plaatse van de nieuw op te richten woningen binnen de bestemming "Wonen-Uit te werken-2".’ (rov. 8.4)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De Vereniging en [appellant sub 6] beroepen zich op artikel 16, lid 16.2, onder l, van de planregels in samenhang met artikel 23, lid 23.5, van de planregels. Deze artikelen zijn opgenomen in de planregels ter bescherming van het woonen leefklimaat rondom de munitieopslagplaats ter plaatse van de nieuw op te richten woningen binnen de bestemming "Wonen-Uit te werken-2". De Vereniging en [appellant sub 6] hebben niet aannemelijk gemaakt dat zij belang hebben bij een goed woonen leefklimaat ter plaatse van de nieuw op te richten woningen. Het belang van de Vereniging en [appellant sub 6] is gelegen in het behoud van het volkstuinencomplex. Nu de door de Vereniging en [appellant sub 6] ingeroepen normen kennelijk niet strekken ter bescherming van hun belangen kan het door hen betoogde op grond van artikel 1.9 van de Chw niet leiden tot vernietiging van het besluit. De Afdeling laat inhoudelijke bespreking van dit betoog dan ook achterwege.’ (rov. 8.4)

Bijzonderheden Variatie 1. 68. ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1744 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Green Park Aalsmeer, deelgebieden 9 en 10’, gemeenteraad Aalsmeer. Beroepsgrond(en)

‘[appellant sub 2] en anderen voeren verder aan dat ten onrechte niet is gemotiveerd waarom een aanvaardbaar woonen leefklimaat is verzekerd voor de bewoners van het voorziene migrantenhotel gelet op de nabijheid van het voorziene bedrijventerrein.’ (rov. 9)


Niet genoemd.


‘De Afdeling overweegt dat de beroepsgrond van [appellant sub 2] en anderen ten aanzien van het woonen leefklimaat van het voorziene migrantenhotel alleen ziet op de bescherming van het woonen leefklimaat voor de gasten van het voorziene migrantenhotel (…)’ (rov. 9.5)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De Afdeling overweegt dat de beroepsgrond van [appellant sub 2] en anderen ten aanzien van het woonen leefklimaat van het voorziene migrantenhotel alleen ziet op de bescherming van het woonen leefklimaat voor de gasten van het voorziene migrantenhotel en geen betrekking heeft op hun eigen gronden. Deze beroepsgrond strekt derhalve kennelijk niet tot bescherming van de belangen van [appellant sub 2] en anderen. Daargelaten of deze beroepsgrond zou slagen, laat de Afdeling deze dan ook buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 9.5)

Bijzonderheden

Variatie 3.

89

69. ABRvS 7 november 2012, LJN BY2506 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘DWL-de Esch’, gemeenteraad Rotterdam. Beroepsgrond(en)

a.) b.) c.)


a.) b.) c.)


a.)

b.)

c.)

Appellant 1 (en 2): schending veiligheidscontour als bedoeld in art. 11 aanhef en sub b Verordening Ruimte van de provincie Z-H (wat een verordening is ex art. 4.1 lid 1 Wro) Appellant 2: strijd met een goede ruimtelijke ordening wegens ondeugdelijk akoestisch rapport dat aan het plan ten grondslag ligt (rov. 6) Appellant 2: risico van bewoners van de woonvoorziening op wateroverlast vanwege de te lage ligging van het pand en de hoge waterstanden (rov. 10) Appellant 1 (en 2): belang vrijwaring percelen van de ruimtelijke invloed van de woonvoorziening (rov. 9.5). Appellant 2: ‘het woonen leefklimaat ter plaatse van zijn eigen woning’ (rov. 6.3). Appellant 2: ‘het woonen leefklimaat ter plaatse van zijn eigen woning’ (rov. 10.1). ‘De door Nautilus en [appellant sub 2] ingeroepen norm uit de Verordening Ruimte strekt ertoe te voorkomen dat het plan een onnodig veiligheidsrisico in verband met de aanwezigheid van binnenvaartschepen met gevaarlijke stoffen in het leven roept ter plaatse van de voorziene woonvoorziening aan de [locatie 2].’ (rov. 9.5). ‘de door [appellant sub 2] ingeroepen norm, te weten dat qua geluid in een goed woonen leefklimaat moet worden voorzien, (…) strekt ter bescherming van het woonen leefklimaat (…) ter plaatse van de nieuw te ontwikkelen woningen’ (rov 6.3). Norm dat uit oogpunt van een goede ruimtelijke ordening niet gebouwd worden op plaatsen waar risico wateroverlast bestaat strekt tot bescherming van anderen bij een ‘goed woonen leefklimaat’ (rov. 10.1).


Art. 1.9 Chw.

Kernoverweging(en)

a.)

b.)

c.)

Bijzonderheden

a.) b.) c.)

‘De door Nautilus en [appellant sub 2] ingeroepen norm uit de Verordening Ruimte strekt ertoe te voorkomen dat het plan een onnodig veiligheidsrisico in verband met de aanwezigheid van binnenvaartschepen met gevaarlijke stoffen in het leven roept ter plaatse van de voorziene woonvoorziening aan de [locatie 2]. Voor Nautilus en [appellant sub 2] gaat het echter om het belang dat hun percelen gevrijwaard blijven van de ruimtelijke invloed van de voorziene woonvoorziening. De ingeroepen norm in de Verordening Ruimte heeft kennelijk niet de strekking dit belang te beschermen. Gelet hierop wordt overwogen dat het betoog van Nautilus en [appellant sub 2], wat hier verder ook van zij, ingevolge artikel 1.9 van de Chw niet tot vernietiging van het bestreden besluit kan leiden.’ (rov. 9.5) ‘De Afdeling begrijpt het beroep van [appellant sub 2] aldus dat hij betoogt dat het plan in strijd is met een goede ruimtelijke ordening, omdat de raad een onzorgvuldig tot stand gekomen akoestisch onderzoek aan het plan ten grondslag heeft gelegd. In het akoestisch rapport is de geluidbelasting berekend ter plaatse van de voorziene geluidgevoelige bestemmingen. [appellant sub 2] beroept zich op het belang van een goede ruimtelijke ordening ter plaatse van de nieuw te ontwikkelen woningen in het plangebied. Dit belang regardeert de toekomstige eigenaren en bewoners van de nieuw te ontwikkelen woningen en niet het belang van [appellant sub 2]. Nu de door [appellant sub 2] ingeroepen norm, te weten dat qua geluid in een goed woonen leefklimaat moet worden voorzien, kennelijk niet strekt ter bescherming van het woonen leefklimaat ter plaatse van zijn eigen woning, maar ter plaatse van de nieuw te ontwikkelen woningen, kan het door hem betoogde op grond van artikel 1.9 van de Chw niet leiden tot vernietiging van het besluit.’ (rov. 6.3) ‘De Afdeling begrijpt het beroep van [appellant sub 2] aldus dat het plan in strijd is met een goede ruimtelijke ordening, omdat de mogelijke wateroverlast ter plaatse van de voorziene woonvoorziening onvoldoende bij de vaststelling van het plan is betrokken. De met dit betoog van [appellant sub 2] ingeroepen norm dat uit het oogpunt van een goede ruimtelijke ordening niet gebouwd moet worden op plaatsen waar risico van wateroverlast bestaat, strekt kennelijk niet tot bescherming van zijn eigen belang van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van zijn woning, maar tot bescherming van belangen van anderen. Gelet op artikel 1.9 van de Chw kan dit betoog niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit.’ (rov. 10.1) Variatie 1. Variatie 1. Variatie 1.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352, (Bestemmingsplan Elzenbos) in rov. 6.1. 70. ABRvS 14 november 2012, LJN BY3023 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Kaaistraat’, gemeenteraad Rucphen. Beroepsgrond(en)

Strijd met art. 3.1.1 lid 1 Bro wegens niet blijken van overleg als bedoeld in dat artikellid.

Werkelijk(e) belang(en) ei-

Niet genoemd.

90

ser(es)/appellant(e) Strekking ingeroepen norm(en)

Niet genoemd. Volstaan wordt met de constatering dat de norm ‘kennelijk niet ter bescherming van de belangen van de individuele inwoners van een betrokken gemeente’ (rov. 2.2).


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Zoals de Afdeling eerder heeft overwogen (uitspraak van 8 februari 2012 in zaak nr. 201100875/1/R2), strekt artikel 3.1.1, eerste lid, van het Bro kennelijk niet ter bescherming van de belangen van de individuele inwoners van een betrokken gemeente. De Afdeling laat deze beroepsgrond, daargelaten of deze beroepsgrond ook zou slagen, dan ook buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 2.2)

Bijzonderheden



Variatie 4.



Verwijzing naar ABRvS 8 februari 2012, LJN BV3215 (in welke uitspraak overigens weer verwezen wordt naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352, (Bestemmingsplan Elzenbos)). 71. ABRvS 21 november 2012, LJN BY3728 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Veghels Buiten-Erpseweg Zuid’, gemeenteraad Veghel. Beroepsgrond(en)

Bezwaren appellanten 2 en 3 tegen de geurcontour als gevolg van aan het plan aangepaste gemeentelijke geurverordening waar ook zij nadelige gevolgen voor hun woonsituatie van ondervinden.


Appellanten 2 en 3: ‘het belang om gevrijwaard te blijven van de ruimtelijke invloed van de woningbouw’ (rov. 3.2).


Volstaan wordt met de constatering dat de norm ‘niet de strekking de belangen van [appellant sub 2] en [appellant sub 3] te beschermen’ (rov. 9.2).


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Voor zover de met de ingeroepen norm verbonden bezwaren betrekking hebben op de voorziene woningen binnen het plandeel met de bestemming "Woongebied - Erf" en de aanduiding "specifieke bouwaanduiding - 2300", betreft het een norm voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat bij de nieuw op te richten woningen. Wat er verder ook zij van die belangen in het licht van het vereiste van een goede ruimtelijke ordening, de in geding zijnde norm voor het voorkomen van geurhinder heeft in dit geval niet de strekking de belangen van [appellant sub 2] en [appellant sub 3] te beschermen. Voor [appellant sub 2] en [appellant sub 3] gaat het in zoverre immers om het belang om gevrijwaard te blijven van de ruimtelijke invloed van de woningbouw. De Afdeling laat deze beroepsgrond met betrekking tot het plandeel met de bestemming "Woongebied - Erf" en de aanduiding "specifieke bouwaanduiding - 2300", daargelaten of deze beroepsgrond zou slagen, dan ook buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 9.2)

Bijzonderheden



Variatie 2.



‘Voor zover in deze uitspraak is geoordeeld dat een beroepsgrond faalt, heeft de Afdeling zich niet uitgesproken over de vraag of artikel 1.9 van de Chw van toepassing is.’ (rov. 13) 72. ABRvS 28 november 2012, LJN BY4360 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Veemarkt’, gemeenteraad Utrecht. Beroepsgrond(en)

Vrees voor onaanvaardbare geluidshinder vanwege op handen zijnde verbreding A27. Het niet kunnen naleven van de normen voor luchtkwaliteit ex art. 5:16 Wet milieubeheer.


‘Het gaat de BAU en anderen derhalve om het belang dat het Veemarktterrein gebruikt kan blijven worden voor de automarkt die de leden organiseerden en om gevrijwaard te blijven van ander gebruik van dit terrein.’ (rov. 4.3)


‘De ingeroepen normen voor de luchtkwaliteit en de geluidkwaliteit (…) strekken kennelijk niet tot bescherming van het eigen belang van de BAU en anderen zoals hiervoor omschreven, maar tot bescherming van belangen van anderen.’ (rov. 4.3)


1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De BAU heeft blijkens haar statuten tot doel "het bevorderen van de instandhouding van de automarkt te Utrecht (bij voorkeur op het Veemarktterrein te Utrecht) en het verrichten van al hetgeen bijdraagt tot het optimaal functioneren daarvan (…)". De leden van de BAU organiseerden wekelijks een automarkt in de Veemarkthallen. Het gaat de BAU en anderen derhalve om het belang dat het Veemarktterrein gebruikt kan blijven worden voor de automarkt die de leden organiseerden en om gevrijwaard te blijven van ander gebruik van dit terrein. De ingeroepen normen voor de luchtkwaliteit en de geluidkwaliteit ter hoogte van de nieuw te bouwen woningen, de ingeroepen norm dat vanuit een oogpunt van goede ruimtelijke ordening niet binnen de risicocontouren rond het LPG-tankstation in het zuiden van het plangebied gebouwd zou mogen worden en niet gebouwd zou mogen worden op plaatsen waar een risico van overstroming bestaat, strekken kennelijk niet tot bescherming van het eigen belang van de BAU en anderen zoals hiervoor omschreven, maar tot bescherming van belangen van anderen. De beroepsgronden die hierop betrekking hebben kunnen daarom gelet op artikel 1.9 van de Chw niet leiden tot vernie-

91

tiging van het bestreden besluit en blijven om die reden buiten beschouwing.’ (rov. 4.3) Bijzonderheden



Variatie 2.



Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352, (Elzenbos) in rov. 4.2.



Het werkelijke belang van de aanlegger – de Belangenvereniging Automarkt Utrecht – is afgeleid uit haar statuten.



‘Voor zover in deze uitspraak is geoordeeld dat een beroepsgrond faalt, heeft de Afdeling zich niet uitgesproken over de vraag of artikel 1.9 van de Chw met betrekking tot die beroepsgrond van toepassing is.’ (rov. 7) 73. ABRvS 28 november 2012, LJN BY4361 Bestreden besluit Besluit vaststelling ex art. 83 lid 1 Wet geluidhinder. Beroepsgrond(en)

Niet genoemd, omdat ‘hetgeen de BAU en anderen aanvoeren over de vastgestelde hogere waarden niet [kan] leiden tot vernietiging van het bestreden besluit.’ (rov. 1.3)


Niet genoemd.


Uit het gegeven dat ‘de BAU en anderen woonachtig zijn in noch eigenaren zijn van woningen waarvoor bij het bestreden besluit hogere waarden zijn vastgesteld’ (rov. 1.2) wordt afgeleid dat de regeling kennelijk niet strekt ‘tot bescherming van de belangen van de BAU en anderen’ (rov. 1.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Zoals de Afdeling eerder heeft overwogen (uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3 bevat afdeling 2 van hoofdstuk VI van de Wet geluidhinder - kort weergegeven en voor zover hier van belang een regeling volgens welke bij de vaststelling van een bestemmingsplan dat betrekking heeft op gronden die behoren tot een zone langs een weg, ter zake van de geluidbelasting, vanwege de weg waarlangs die zone ligt, voor woningen gelegen binnen die zone de waarden in acht moeten worden genomen die als de ten hoogste toelaatbare worden aangemerkt. Als beschermingsniveau geldt in beginsel de waarde die voor de betrokken woning is vastgelegd in de regeling. Indien deze waarde niet wordt gehaald, is het mogelijk om voor de betrokken woning een ander beschermingsniveau te bepalen door middel van het bij besluit vaststellen van een hogere waarde voor die woning. De regeling in artikel 83 van de Wet geluidhinder strekt ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen. Onbetwist is dat de BAU en anderen woonachtig zijn in noch eigenaren zijn van woningen waarvoor bij het bestreden besluit hogere waarden zijn vastgesteld. Derhalve strekt de regeling kennelijk niet tot bescherming van de belangen van de BAU en anderen.’ (rov. 1.2)

Bijzonderheden



Verwijzing naar ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1411.

 Variatie 4. 74. ABRvS 28 november 2012, LJN BY4380 Bestreden besluit bestemmingsplan ‘Compagnieplein’, gemeenteraad Middelburg Beroepsgrond(en)

Het ‘belang van een veilige en optimale omgeving voor patiënten van zorgappartementen’ (rov. 6.3)


Niet genoemd. Volstaan wordt met de overweging dat ‘appellant en anderen (…) omwonenden [zijn] en voorts geen eigenaar van de gronden waarop is beoogd de zorgappartementen te realiseren’ en dat om die reden het aangevoerde belang kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van appellant.


‘Het belang van een veilige en optimale omgeving voor patiënten van zorgappartementen strekt ter bescherming van de belangen van degenen die deze zorgappartementen zullen bewonen’ (rov. 6.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Het belang van een veilige en optimale omgeving voor patiënten van zorgappartementen strekt ter bescherming van de belangen van degenen die deze zorgappartementen zullen bewonen en niet ter bescherming van omwonenden. [appellant] en anderen zijn omwonenden en voorts geen eigenaar van de gronden waarop is beoogd de zorgappartementen te realiseren. Het belang van een veilige en optimale omgeving voor patiënten van de beoogde te realiseren zorgappartementen strekt daarom kennelijk niet tot bescherming van de belangen van [appellant] en anderen. Derhalve kan het betoog van [appellant] en anderen, wat hier verder ook van zij, ingevolge artikel 1.9 van de Chw niet tot vernietiging van het bestreden besluit leiden.’ (rov. 6.3)

Bijzonderheden



Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352, (Elzenbos) in rov. 6.2

 Variatie 4. 75. ABRvS 5 december 2012, LJN BY5112 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Driebergen, Zonstraat’, gemeenteraad Utrechtse Heuvelrug. Beroepsgrond(en)

--

92


--


--


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

De uitspraak bevat slechts een standaardoverweging: ‘Voor zover in deze uitspraak is geoordeeld dat de beroepsgronden falen, heeft de Afdeling zich niet uitgesproken over de vraag of artikel 1.9 van de Chw aan vernietiging van het besluit in de weg zou hebben gestaan.’ (rov. 7)

Bijzonderheden Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. 76. ABRvS 5 december 2012, LJN BY5151 Bestreden besluit Inpassingsplan ‘Millingerwaard’, provinciale staten van Gelderland. Beroepsgrond(en)

a.)

b.)

In de planregels is onvoldoende gewaarborgd ‘dat de cultuurhistorisch waardevolle schoorsteen van de voormalige steenfabriek en de voormalige droogschuur, die [appellante’s] eigendommen zijn, behouden blijven’ (rov. 2) Natuurtoets voor de Flora- en faunawet ondeugdelijk ‘omdat in het onderzoek ten onrechte niet op een aantal aspecten met betrekking tot vogels en vleermuizen is ingegaan’ (rov. 3)


a.) b.)

Het belang van appellante als eigenaresse (rov. 2.4) Niet genoemd.


a.) b.)

‘Het algemeen belang gediend met behoud van cultuurhistorisch waardevolle bebouwing’ (rov. 2.4) Niet genoemd.


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

a.)

b.) Bijzonderheden

a.) b.) a.) b.)

‘Gelet op hetgeen hiervoor in 2.3. is overwogen is van belang om vast te stellen of de door [appellante] ingeroepen normen kennelijk niet strekken ter bescherming van haar belangen, als bedoeld in artikel 1.9 van de Chw. Het algemeen belang gediend met behoud van cultuurhistorisch waardevolle bebouwing valt samen met het belang van [appellante] als eigenaresse. Gelet hierop kan niet worden geoordeeld dat de door haar ingeroepen norm - die betrekking heeft op hetgeen een goede ruimtelijke ordening op dit punt vereist - kennelijk niet strekt tot bescherming van haar belangen. Naar het oordeel van de Afdeling staat artikel 1.9 van de Chw derhalve niet in de weg aan een vernietiging op dit punt.’ (rov. 2.4.) ‘Nu bovenstaande beroepsgrond faalt, behoeft het betoog van provinciale staten dat artikel 1.9 van de Chw in zoverre aan de vernietiging van het plan in de weg staat geen bespreking.’ (rov. 3.7) Variatie 1. Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. Besluit op dit punt in strijd met zorgvuldigheidsbeginsel. Relativiteitsvereiste staat niet aan (gedeeltelijke) vernietiging van het besluit in de weg. ‘Ter zitting hebben provinciale staten zich op het standpunt gesteld dat artikel 1.9 van de Chw zich ertegen verzet dat [appellante] normen mag inroepen ter bescherming van flora en fauna.’ (rov. 3.1)

 Geen meerpartijengeschil. 77. ABRvS 12 december 2012, LJN BY5898 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Hernesseroord’, gemeenteraad Middelharnis. Beroepsgrond(en)

Strijd met art. 6.24 Wro jo. 6.2.12 Bro.


Niet genoemd.


Niet genoemd.


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Voor zover de raad betoogt dat artikel 1.9 van de Chw zich ertegen verzet dat [appellante] zich beroept op de maximale planologische mogelijkheden van andere bedrijven, wordt overwogen dat het geconstateerde gebrek in het bestreden besluit erin is gelegen dat de raad in het plan is uitgegaan van verkeerde uitgangspunten ten aanzien van de situatie van [appellante], en dat het besluit daarom niet met de vereiste zorgvuldigheid is voorbereid. Het betoog van de raad, wat daarvan ook zij, kan gelet daarop geen aanleiding geven voor het in stand laten van het besluit in zoverre.’ (rov. 6.6)

Bijzonderheden



‘De raad stelt dat het relativiteitsvereiste uit artikel 1.9 van de Chw eraan in de weg staat dat [appellante] zich op de financiële uitvoerbaarheid beroept.’ (rov. 4.1). Dat betoog wordt echter niet besproken (rov. 4.4).




93

78. ABRvS 12 december 2012, LJN BY5874 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Hoek Oud Bodegraafseweg-Overtocht’, gemeenteraad Bodegraven-Reeuwijk. Beroepsgrond(en)

Appellante stelt dat de geluiduitstraling vanuit de bakkerij op een te realiseren appartementencomplex niet voldoende kan worden gereduceerd. De realisatie van dat appartementencomplex zal leiden tot 'een beperking in haar bedrijfsvoering en een onaanvaardbaar woonen leefklimaat bij de te realiseren appartementen' (rov. 4)


Niet genoemd.


‘De door [appellante] ingeroepen normen voor geluid beogen zowel de belangen van omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als de belangen van bedrijven bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening te waarborgen.’ (rov. 4.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De door [appellante] ingeroepen normen voor geluid beogen zowel de belangen van omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als de belangen van bedrijven bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening te waarborgen. Deze normen strekken dan ook mede ter bescherming van de belangen van [appellante]. Anders dan de raad naar voren heeft gebracht, staat artikel 1.9 van de Chw in zoverre dan ook niet aan een mogelijke vernietiging van het besluit in de weg.’ (rov. 4.3)

Bijzonderheden



Variatie 3.



Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352, (Elzenbos) in rov. 4.3



‘De raad voert aan dat het relativiteitsvereiste, als bedoeld in artikel 1.9 van de Crisis- en herstelwet (hierna: Chw), in de weg staat aan de behandeling van het betoog van [appellante] inzake geluid, omdat zij zich zou beroepen op rechtsregels die slechts zijn gericht op de bescherming van het woonen leefklimaat van de - toekomstige - bewoners van het appartementencomplex tegen het geluid op de achtergevel.’ (rov. 4.1). 79. ABRvS 19 december 2012, LJN BY6774 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Gramsbergerstraat, Coevorden’, gemeenteraad Coevorden. Beroepsgrond(en)

Volgens appellant (‘Smurfit’) is in het plangebied geen goed woonen leefklimaat gewaarborgd (rov. 7).


Niet genoemd.


‘Met de in het bestemmingsplan aangehouden afstand tussen het bedrijf van Smurfit en de nieuwe woningen wordt beoogd zowel de belangen van de omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als het belang van het bedrijf bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening te waarborgen.’ (rov. 7.8)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Met de in het bestemmingsplan aangehouden afstand tussen het bedrijf van Smurfit en de nieuwe woningen wordt beoogd zowel de belangen van de omwonenden bij een goed woonen leefklimaat als het belang van het bedrijf bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening te waarborgen. Nu Smurfit door de bouw van de woningen mogelijk geconfronteerd zal worden met klachten over milieuhinder, staat artikel 1.9 Chw er niet aan in de weg dat hij aanvoert dat in het plangebied geen goed woonen leefklimaat is gewaarborgd.’ (rov. 7.8)

Bijzonderheden



Variatie 3.



Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352, (Elzenbos) in rov. 7.8.

 Beroepsgrond slaagt, besluit vernietigd. 80. ABRvS 27 december 2012, LJN BY7355 Bestreden besluit Tracébesluit omlegging A9 Badhoevedorp, de minister van Infrastructuur en Milieu. Beroepsgrond(en)

--


Niet genoemd.


Niet genoemd.


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

Het beroep is ongegrond, zodat aan de toepassing van de relativiteitseis niet wordt toegekomen. Volstaan wordt met een standaardoverweging: ‘Nu het beroep van Chipshol in zoverre ongegrond is, behoeft het betoog van de minister dat artikel 1.9 van de Crisis- en herstelwet aan vernietiging van het tracébesluit in de weg staat, geen bespreking meer.’ (rov. 14.3 en 31.2)

Bijzonderheden Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. 81. ABRvS 9 januari 2013, LJN BY8001 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Baronie’, gemeenteraad Alphen aan den Rijn. Beroepsgrond(en)

Strijd met een goede ruimtelijke ordening‘Rova, zelf eigenaar van een pand met een bedrijfsbestemming in de onmiddellijke nabijheid van het plangebied, betoogt dat bedrijven rondom het plangebied als

94

gevolg van de in het plan voorziene woningbouw in hun bedrijfsvoering en uitbreidingsmogelijkheden worden beperkt.’ (rov. 7) Werkelijk(e) belang(en) eiser(es)/appellant(e)

Niet genoemd.


Niet genoemd.


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Ingevolge artikel 1.9 vernietigt de administratieve rechter een besluit niet op de grond, dat het in strijd is met een geschreven of ongeschreven rechtsregel of een algemeen rechtsbeginsel, indien deze regel of dit beginsel kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept. Dit artikel staat eraan in de weg dat Rova in het kader van een goede ruimtelijke ordening opkomt voor de belangen van andere eigenaren van bedrijfspanden in de omgeving van het plangebied.’ (rov. 7.2)

Bijzonderheden Variatie 5. 82. ABRvS 16 januari 2013, LJN BY8562 Bestreden besluit Omgevingsvergunning oprichting TT-Institute perceel De Haar, gemeenteraad Assen. Beroepsgrond(en)

Geen overleg gevoerd als bedoeld in art. 3.1.1 lid 1 Bro. Aan de omgevingsvergunning zijn geen voorschriften verbonden over de te verwachten geluidsoverlast.


Niet genoemd.


Niet genoemd. Volstaan wordt met de overweging dat de ingeroepen bepaling kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van appellante.


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

a.)

b.)

‘Daargelaten de vraag of in onderhavig geval de verplichting tot overleg als bedoeld in artikel 3.1.1, eerste lid, van het Bro is geschonden, overweegt de Afdeling dat deze bepaling kennelijk niet strekt ter bescherming van de belangen van TT Hotel Vastgoed, zodat artikel 1.9 van de Chw in zoverre aan vernietiging van het bestreden besluit in de weg staat.’ (rov. 6.2) ‘Voor zover TT Hotel Vastgoed betoogt dat het college ten onrechte geen voorschriften aan de omgevingsvergunning heeft verbonden die betrekking hebben op de te verwachten geluidsoverlast voor leerlingen van het TT-Institute door activiteiten op het TT-Circuit, nu de geluidsnormen worden overschreden, wordt, onder verwijzing naar overweging 6.2, overwogen dat de hiervoor door haar gestelde geluidsnormen niet kennelijk strekken tot bescherming van haar belangen. Gelet hierop kan hetgeen TT Hotel Vastgoed aanvoert niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit. Daarom ziet de Afdeling af van een verdere inhoudelijke bespreking van hetgeen [ter zake] is aangevoerd.’ (rov. 8)

Bijzonderheden

a.) Variatie 4. b.) Variatie 4. Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352 (Elzenbosch) in rov. 6.2. 83. ABRvS 23 januari 2013, LJN BY9231 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Heusden komgebied 2011 (Heusden Oost)’, gemeenteraad Asten. Beroepsgrond(en)

Ten onrechte wordt binnen een afstand van 500 m van het bedrijf van appellant woningbouw mogelijk gemaakt. (rov. 2). Beroep op provinciale Verordening ruimte 2012.


Niet genoemd.


‘Ingevolge artikel 9.6 van de provinciale Verordening ruimte 2012 is uitbreiding, hervestiging en omschakeling naar een geitenhouderij niet toegestaan. Nu het plan alleen voorziet in woningbouw is dit artikel niet van toepassing.’ (rov. 2.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘2.3. In hetgeen [appellant] heeft aangevoerd ziet de Afdeling geen aanleiding voor het oordeel dat de raad zich niet in redelijkheid op het standpunt heeft kunnen stellen dat het plan, voor zover bestreden, strekt ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening. In het aangevoerde wordt evenmin aanleiding gevonden voor het oordeel dat het bestreden besluit in zoverre anderszins is voorbereid of genomen in strijd met het recht. Het beroep is ongegrond. 2.4. Gelet hierop behoeft het betoog van de raad dat artikel 1.9 van de Chw aan de vernietiging van het bestreden besluit in de weg staat geen bespreking.’ (rov. 2.3 en 2.4)

Bijzonderheden Variatie 3. 84. ABRvS 23 januari 2013, LJN BY9247 Bestreden besluit Besluit ex art. 83 Wet geluidhinder. Beroepsgrond(en)

Schending van artikel 83 Wet geluidhinder.

95


Niet genoemd.


Artikel 83 Wet geluidhinder strekt ‘ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden en strekt deze regeling daarmee tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (rov. 4.2)

Relativiteitsvereiste Kernoverweging(en)

‘4.1. Ingevolge artikel 1.9 van de Chw, zoals dit luidde ten tijde van belang, mag de administratieve rechter een besluit niet vernietigen op de grond, dat het in strijd is met een geschreven of ongeschreven rechtsregel of een algemeen rechtsbeginsel, indien deze regel of dit beginsel kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept. 4.2. Zoals de Afdeling eerder heeft overwogen (uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3), strekt de regeling in artikel 83 van de Wet geluidhinder ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden en strekt deze regeling daarmee tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen. 4.3. Niet in geschil is dat [appellanten sub 1], [appellant sub 2] en [appellant sub 3] en anderen niet woonachtig zijn in woningen waarvoor bij het bestreden besluit va 17 april 2012 hogere waarden zijn vastgesteld, noch eigenaar zijn van woningen waarvoor bij het bestreden besluit hogere waarden zijn vastgesteld. Derhalve strekt de regeling kennelijk niet tot de bescherming van de belangen van deze appellanten. 4.4. Gelet op het vorenstaande kan hetgeen [appellanten sub 1], [appellant sub 2] en [appellant sub 3] en anderen aanvoeren over de vastgestelde hogere waarden niet leiden tot een vernietiging van het bestreden besluit. Daarom zal de Afdeling afzien van een verdere inhoudelijke bespreking van hetgeen zij terzake aanvoeren.’ (rov. 4.1 – 4.4)

Bijzonderheden



Verwijzing naar ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1411 (Geluidsgrenswaarden Tuibrug) in rov. 4.2.

 Variatie 3. 85. ABRvS 30 januari 2013, LJN BY9957 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Zorgvliet (Eurojust)’, gemeenteraad Den Haag. Beroepsgrond(en)

Niet vaststellen financiële delen exploitatieplan met beroep op artikel 6.12 lid 2, aanhef en onder a, Wro.


Beroepsgrond enkel gericht tegen de gevolgen van het niet vaststellen van een exploitatieplan voor de financiële uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan. (rov. 28.1)


‘artikel 6.12, tweede lid, aanhef en onder a, van de Wro, strekt tot bescherming van de financiële belangen van de gemeente en van de belangen van degenen die, indien een exploitatieplan zou zijn vastgesteld, rechtstreeks met het verhaal van kosten verbonden aan de exploitatie van in het betrokken gebied opgenomen gronden te maken hadden kunnen krijgen.’ (rov. 28.1)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

’Artikel 6.12, tweede lid, aanhef en onder a, van de Wro strekt dan ook kennelijk niet tot bescherming van de belangen van [appellant sub 7 A] bij de financiële uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan. Gelet hierop en in aanmerking genomen hetgeen de Afdeling heeft overwogen in overweging 2.4.3. van haar uitspraak van 19 januari 2011, zaak nr. 201006426/1/R2, kan het beroep van [appellant sub 7 A] op artikel 6.12, tweede lid, aanhef en onder a, van de Wro ingevolge artikel 1.9 van de Chw er niet toe leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd. Gelet hierop laat de Afdeling dit betoog buiten beschouwing.’ (rov. 28.1)

Bijzonderheden



Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352, (Bestemmingsplan Elzenbos) in rov. 7.8.

 Variatie 1. 86. ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0704 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Stadshart Centrum 2010’, gemeenteraad Den Helder. Beroepsgrond(en)

a.) b.) c.)


a.) b.) c.)

Op grond van de planregels kan de uitvoerbaarheid van het plan vanuit het oogpunt van geluidhinder onvoldoende worden vastgesteld. (rov. 2.12) De bij het plan behorende verbeelding voldoet niet aan de wettelijke vereisten, omdat de aanduidingen "geluidzone - spoor" en "geluidzone - weg" ontbreken. (rov. 2.15) Strijd met een goede ruimtelijke ordening wegens te verwachten overschrijding geluidsnorm (rov. 2.16) Niet genoemd. Niet genoemd. ‘het belang van de bewoners van het appartementencomplex van het behoud van de woonomge-

96

ving’ (rov. 2.16.2) Strekking ingeroepen norm(en)

a.)

b.) c.)

‘De regeling in artikel 45, in samenhang bezien met artikel 110a, van de Wgh, strekt ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidbelasting bij de te bouwen woningen vanwege het industrieterrein maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (rov. 2.12.3) Niet genoemd. ‘De door de VVE ingeroepen normen voor geluid betreffen normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat in de in het plan voorziene woningen.’ (rov. 2.16.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

a.)

b.)

c.)

‘Onbetwist is dat [appellant sub 3], woonachtig in de omgeving van het Molenplein waar woningen worden gerealiseerd ten aanzien waarvan voor fase 2 en fase 3 hogere geluidgrenswaarden zijn vastgesteld als bedoeld in artikel 45, in samenhang bezien met artikel 110a, van de Wgh, niet woonachtig is in een woning waarvoor ten behoeve van het plan hogere waarden zijn vastgesteld, noch eigenaar is van een woning waarvoor ten behoeve van het plan hogere waarden zijn vastgesteld. Derhalve strekt de regeling kennelijk niet tot bescherming van de belangen van [appellant sub 3]. Gelet hierop kan hetgeen [appellant sub 3] heeft aangevoerd, wat hier verder ook van zij, ingevolge artikel 1.9 van de Chw niet tot vernietiging van het bestreden besluit leiden.’ (rov. 2.12.3) ‘De VVE beroept zich op het belang van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van de nieuw te ontwikkelen woningen die binnen de geluidzone - spoor en geluidzone - weg zijn gelegen. Dit belang, wat hier verder van zij, regardeert de toekomstige bewoners van de nieuw te ontwikkelen woningen, en niet de VVE. Gelet hierop is de Afdeling, mede onder verwijzing naar hetgeen onder 2.7.1. en 2.7.2. is overwogen, van oordeel dat de VVE zich ingevolge artikel 1.9 van de Chw niet op de normen van het Besluit geluidhinder ten aanzien van de geluidbelasting ter hoogte van de op te richten woningen kan beroepen. Hieruit volgt dat hetgeen de VVE in zoverre heeft aangevoerd niet kan leiden tot vernietiging van het bestreden besluit, zodat de Afdeling afziet van een verdere bespreking hiervan.’ (rov 2.15.2) ‘De door de VVE ingeroepen normen voor geluid betreffen normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat in de in het plan voorziene woningen. Zoals hiervoor reeds is overwogen, gaat het voor de VVE echter om het belang van de bewoners van het appartementencomplex van het behoud van de woonomgeving. De door de VVE ingeroepen normen hebben niet de strekking dat belang te beschermen. Gelet hierop kan het betoog van de VVE, wat daar verder ook van zij, ingevolge artikel 1.9 van de Chw niet tot vernietiging van het bestreden besluit leiden. De Afdeling laat dit betoog daarom buiten inhoudelijke bespreking.’ (rov. 2.16.2)

Bijzonderheden

a.) Variatie 3. b.) Variatie 5. c.) Variatie 1. 87. ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0789 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Dorpskernen 2011’, gemeenteraad Zeevang. Beroepsgrond(en)

‘in het kader van het plan [is] onvoldoende (…) onderzocht of woningbouw op het perceel uit een oogpunt van een goede ruimtelijke ordening wat betreft de aspecten geluid, luchtkwaliteit, bodem, verkeer, archeologie en cultuurhistorie aanvaardbaar is.’ (rov. 17)


‘het belang dat zij gevrijwaard blijven van aantastingen van hun woonen leefklimaat en om het behoud van hun woonomgeving.’ (rov. 17.4)


‘artikel 38a van de Monumentenwet 1988 (…) strekt in het bijzonder tot het behoud van monumenten van archeologie.’ (rov. 17.4)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De Afdeling overweegt dat deze beroepsgrond van [appellant sub 2] en anderen ten aanzien van het aspect archeologie betrekking heeft op artikel 38a van de Monumentenwet 1988. Deze bepaling strekt in het bijzonder tot het behoud van monumenten van archeologie. Voor [appellant sub 2] en anderen gaat het echter om het belang dat zij gevrijwaard blijven van aantastingen van hun woonen leefklimaat en om het behoud van hun woonomgeving. Artikel 38a van de Monumentenwet 1988 strekt daarom kennelijk niet tot bescherming van de belangen waarvoor [appellant sub 2] en anderen in deze procedure bescherming zoeken. Daargelaten of deze beroepsgrond wat betreft het aspect archeologie zou slagen, laat de Afdeling deze beroepsgrond in zoverre dan ook buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 17.4)

Bijzonderheden Variatie 1. 88. Rb. ’s-Gravenhage 6 februari 2013, LJN BZ1795 Bestreden besluit Omgevingsvergunning art. 2.12 lid 1 sub a Wabo, dat strekt tot de ‘de sloop van het voormalige CBR-

97

gebouw en het oprichten van een appartementencomplex’ (rov. 2.1) Beroepsgrond(en)

Als gevolg van het bouwplan beperking uitzicht, wegnemen zonlicht, deels ontnemen privacy, ontstaan van onveilige steeg, onveilige verkeerssituatie door verkeerstoename, windhinder balkon (rov. 4.1). Strijd met een goede ruimtelijke ordening.


‘Behoud van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van haar woning’ (rov. 5.3.2)


‘De eisen waaraan een goede ruimtelijke onderbouwing moet voldoen, zijn neergelegd in artikel 5.20 van het Bor in samenhang met de artikelen 3.1.2, 3.1.6 en 3.3.1 van het Besluit ruimtelijke ordening (hierna: Bro). Uit dit artikel vloeit voort dat de ruimtelijke onderbouwing aan dezelfde eisen moet voldoen als die gelden voor de toelichting van een bestemmingsplan. Naarmate de ruimtelijke gevolgen van het afwijkingsbesluit ingrijpender zullen zijn ten opzichte van het vigerende planologische regime en de inbreuk daarop groter, worden hogere eisen aan de inhoud en de kwaliteiten van de ruimtelijke onderbouwing gesteld.’ (rov. 5.6)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Eiseres kan zich in het kader van een goede ruimtelijke ordening beroepen op het belang van behoud van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van haar woning, omdat het bouwplan woonbebouwing mogelijk maakt waarvan zij nadelige effecten voor haar woonsituatie kan ondervinden. De meeste beroepsgronden hebben daarop betrekking. Alleen de beroepsgrond van eiseres dat zich onveilige situaties op het trottoir zullen voordoen voor kinderen, ouderen en gehandicapten vanwege de toename van het aantal verkeersbewegingen kan kennelijk niet worden geacht betrekking te hebben op haar belang. Deze beroepsgrond moet naar het oordeel van de rechtbank dan ook op grond van artikel 1:9 van de Chw buiten beschouwing worden gelaten.’ (rov. 5.3.2)

Bijzonderheden Variatie 1. 89. ABRvS 6 februari 2013, LJN BZ0797 Bestreden besluit Tracébesluit ‘N31 Traverse Harlingen’, de minister van Infrastructuur en Milieu. Beroepsgrond(en)

Geen aandacht is besteed aan het nabij gelegen Natura 2000-gebied en de Ecologische Hoofdstructuur


‘de bedrijfseconomische belangen van [appellanten] en anderen bij het behoud van een aansluiting op de N31’ (rov. 7.3)


‘De bepalingen van de Nbw 1998 hebben met name ten doel om het algemene belang van bescherming van natuur en landschap te beschermen. Uit de uitspraak van de Afdeling van 13 juli 2011 in zaak nr. 201008514/1/M3 volgt dat de belangen van omwonenden bij het behoud van een goede kwaliteit van hun leefomgeving, waarvan een Natura 2000-gebied deel uitmaakt, zo verweven kunnen zijn met de algemene belangen die de Nbw 1998 beoogt te beschermen, dat niet kan worden geoordeeld dat de betrokken normen van de Nbw 1998 kennelijk niet strekken tot bescherming van hun belangen. (…)’ (rov. 7.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Naar het oordeel van de Afdeling strekken de ingeroepen normen van de Nbw 1998 kennelijk niet tot bescherming van de bedrijfseconomische belangen van [appellanten] en anderen bij het behoud van een aansluiting op de N31. Nu de Almenumerweg niet in de onmiddellijke nabijheid van het Natura 2000gebied of de EHS ligt, bestaat ook geen duidelijke verwevenheid van de individuele belangen bij het behoud van een goede kwaliteit van de directe omgeving met de algemene belangen die de Nbw 1998 beoogt te beschermen. Gelet op het bepaalde in artikel 1.9 van de Chw, zoals dit luidde ten tijde van belang, kan hetgeen over de passende beoordeling of de invloed op het Natura 2000-gebied en de EHS hebben aangevoerd reeds hierom niet tot vernietiging van de bestreden besluiten leiden.’ (rov. 7.3)

Bijzonderheden



Variatie 1.



‘De minister betoogt dat artikel 1.9 van de Chw in de weg staat aan vernietiging op grond van het op de Natuurbeschermingswet 1998 (hierna: Nbw 1998) gebaseerde betoog van [appellanten].’ (rov. 7.1)

 Verwijzing naar ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1412 (Bestemmingsplan Tuibrug). 90. Rb. Utrecht 6 februari 2013, LJN BZ8212 Bestreden besluit Ontheffing ex art. 75 van de Flora- en faunawet. Belanghebbendheid van de eiser. Beroepsgrond(en)

‘Als van de ontheffing gebruik wordt gemaakt, heeft dat ruimtelijke uitstraling op het landgoed van eiser.’ (rov. 6)


‘De verstoring van de dieren in het plangebied kan naar redelijkerwijs moet worden verwacht zijn uitwerking hebben op de ruimtelijke kwaliteit van de directe woonen leefomgeving van eiser.’ (rov. 11)


‘Het gaat daarbij in het kader van de Flora- en faunawet om de bescherming van soorten en niet om de bescherming van gebieden. Dat is van belang bij de invulling van het begrip "invloed op de woonen leefomgeving".’ (rov. 8)


n.v.t.

98

Kernoverweging(en)

‘Waar verweerder zich op het standpunt stelt dat de beweerdelijk geschonden normen uit de Flora- en faunawet niet strekken tot bescherming van de belangen van eiser, overweegt de rechtbank in de eerste plaats dat dit zogenoemde relativiteitsvereiste, anders dan in de Chw, te weten in artikel 1.9 van die wet zoals die gold tot 1 januari 2013, niet in de Flora- en faunawet is neergelegd. Nu de bestreden besluiten zijn bekend gemaakt vóór 1 januari 2013 is, zoals hierboven gezegd, het recht van toepassing zoals dat gold voor die datum. Ook het huidige artikel 8:69a van de Awb, waarin een relativiteitsvereiste voor het hele bestuursrecht is neergelegd, geldt dus niet in deze zaken. In de tweede plaats gaan deze zaken over de bepaling van de belanghebbendheid van eiser. Dat is een wezenlijk andere kwestie dan de beantwoording van de vraag of het relativteitsvereiste zich verzet tegen vernietiging van een besluit.’ (rov. 12. )

Bijzonderheden

Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. Overgangsrecht deel C, artikel 1 van de Wet aanpassing bestuursprocesrecht toepasselijk daar de in beroep bestreden besluiten bekend zijn gemaakt voor 1 januari 2013. (rov. 1). 91. ABRvS 13 februari 2013, LJN BZ1254 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Groeneweg Midden’, gemeenteraad Utrecht. Beroepsgrond(en)

Strijd met een goede ruimtelijke ordening.


Niet genoemd.


Niet genoemd.


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘In hetgeen [appellant] en anderen hebben aangevoerd ziet de Afdeling geen aanleiding voor het oordeel dat de raad zich niet in redelijkheid op het standpunt heeft kunnen stellen dat het plan strekt ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening. In het aangevoerde wordt evenmin aanleiding gevonden voor het oordeel dat het bestreden besluit anderszins is voorbereid of genomen in strijd met het recht. Het beroep is ongegrond. Gelet hierop behoeft het betoog van de raad dat artikel 1.9 van de Chw met betrekking tot de beroepsgronden over de beschikbare marktruimte voor winkels en de geluidbelasting vanwege het laden en lossen bij het winkelcentrum aan de vernietiging van het plan in de weg staat, geen bespreking.’ (rov. 10)

Bijzonderheden




 De raad heeft een beroep gedaan op art. 1.9 Chw. 92. ABRvS 13 februari 2013, LJN BZ1255 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Bestemmingsplan De Polle te Lemmer’, gemeenteraad Lemsterland Beroepsgrond(en)

‘[appellant] betoogt dat de raad heeft gesteld dat het van belang is dat de voorgevel aan de Zeedijk in stand blijft, omdat deze cultuurhistorisch van belang is.’ (rov. 5)


Niet genoemd.


‘In de artikelen 3, lid 3.4, onder b en artikel 4, lid 4.3.1, onder a [van de planregels] is bepaald dat het op of in de met "cultuurhistorische waarden" aangeduide gronden verboden is zonder of in afwijking van een door burgemeester en wethouders verleende omgevingsvergunning de op of in deze gronden aanwezige voorgevel geheel of gedeeltelijk te slopen of te veranderen.’ (rov. 5.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘5.3. Op de verbeelding is de aanduiding "cultuurhistorische waarden" opgenomen. In de artikelen 3, lid 3.2, onder i en 4, lid 4.3, onder b, van de planregels is bepaald dat ter plaatse van de aanduiding "cultuurhistorische waarden" wat betreft de voorgevel geen wezenlijke veranderingen mogen worden aangebracht in het stedenbouwkundige beeld, bepaald door hoogtematen, gevel- en raamindeling, zulks met inbegrip van waardevolle details (…). In de artikelen 3, lid 3.4, onder b en artikel 4, lid 4.3.1, onder a is bepaald dat het op of in de met "cultuurhistorische waarden" aangeduide gronden verboden is zonder of in afwijking van een door burgemeester en wethouders verleende omgevingsvergunning de op of in deze gronden aanwezige voorgevel geheel of gedeeltelijk te slopen of te veranderen. Hetgeen [appellant] heeft aangevoerd geeft geen aanleiding voor het oordeel dat de raad zich niet in redelijkheid op het standpunt kon stellen dat de bescherming van de aanwezige cultuurhistorische waarden door deze regeling voldoende gewaarborgd is. Het betoog faalt. 5.4. Gelet op het voorgaande behoeft het betoog van de raad dat artikel 1.9 van de Chw aan vernietiging op deze grond in de weg staat geen bespreking.’ (rov. 5.3 en 5.4)

Bijzonderheden



Variatie 3.

 De raad heeft een beroep gedaan op art. 1.9 Chw. 93. ABRvS 20 februari 2013, LJN BZ1678 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Putstraat 1’, gemeenteraad Waalwijk Beroepsgrond(en)

a.)

Raad heeft ten onrechte nagelaten archeologisch onderzoek te laten verrichten, art. 38a Monu-

99

b.) Werkelijk(e) belang(en) eiser(es)/appellant(e)

a.) b.)


a.) b.)

mentenwet (rov. 3) Strijd met een goede ruimtelijke ordening omdat geen onderzoek is verricht naar zaken als de luchtkwaliteit en geen rekening is gehouden met de geluidsbelasting. (rov. 3) ‘het belang van [appellant] om gevrijwaard te blijven van de ruimtelijke invloeden van het appartementencomplex’ (rov. 3.2) Niet genoemd. ‘Artikel 38a van de Monumentenwet 1988 strekt met name tot het behoud van monumenten van archeologie.’ (rov. 3.2) Strekt tot ‘bescherming van de belangen van de bewoners van het [toekomstige] appartementencomplex’ (rov. 3.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

a.)

b.)

‘Daargelaten of deze beroepsgronden zouden slagen, laat de Afdeling deze dan ook buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 3.2) ‘Artikel 1.9 van de Chw staat er niet aan in de weg dat belanghebbenden zich in rechte op de norm van een goede ruimtelijke ordening kunnen beroepen ten einde een vernietiging van het besluit tot vaststelling van het bestemmingsplan te bewerkstelligen voor zover die norm betrekking of mede betrekking heeft op hun eigen belangen. Nu [appellant] de hiervoor genoemde beroepsgronden over de aspecten luchtkwaliteit, geur, geluid, bodemkwaliteit en aan te houden afstanden en de overige beroepsgronden over externe veiligheid heeft aangevoerd met het oog op de bescherming van de belangen van de bewoners van het appartementencomplex, kan hij zich in zoverre niet op de norm van een goede ruimtelijke ordening beroepen. Daargelaten of deze beroepsgronden zouden slagen, laat de Afdeling deze dan ook eveneens buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd. ’ (rov. 3.3)

Bijzonderheden

a.) Variatie 1. b.) Variatie 3. 94. ABRvS 20 februari 2013, LJN BZ1679 Bestreden besluit Besluit ex art. 83 lid 2 Wgh (Appartementencomplex Putstraat 1), College B&W Waalwijk Beroepsgrond(en)

Aanvraag vaststelling hogere waarden gebrekkig. Procedure Wgh voor vaststellen hogere waarden niet goed doorlopen.


Niet genoemd.


‘De regeling in artikel 83 van de Wgh strekt ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee, zoals de Afdeling reeds eerder heeft overwogen (uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3), tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (rov. 3.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Afdeling 2 van hoofdstuk VI van de Wgh bevat een regeling volgens welke bij de vaststelling van een bestemmingsplan dat betrekking heeft op gronden die behoren tot een zone langs een weg, ter zake van de geluidsbelasting, vanwege de weg waarlangs die zone ligt, voor woningen gelegen binnen die zone de waarden in acht moeten worden genomen die als de ten hoogste toelaatbare worden aangemerkt. Als beschermingsniveau geldt in beginsel de waarde die voor de betrokken woningen is vastgelegd in de regeling. Indien deze waarde niet wordt gehaald, is het mogelijk om voor de betrokken woningen een ander beschermingsniveau te bepalen door middel van het bij besluit vaststellen van een hogere waarde voor die woningen. De regeling in artikel 83 van de Wgh strekt ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege de weg maximaal mag optreden. Deze regeling strekt daarmee, zoals de Afdeling reeds eerder heeft overwogen (uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3), tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen. Niet in geschil is dat [appellant], die woont tegenover het te bouwen appartementencomplex waarvoor bij het bestreden besluit hogere waarden zijn vastgesteld, niet woonachtig zal zijn in dat appartementencomplex. Evenmin is gebleken dat hij een appartement in dat complex heeft gekocht. Derhalve strekt de regeling kennelijk niet tot bescherming van de belangen van [appellant]. Uit de door [appellant] genoemde uitspraak van de Afdeling van 13 juli 2011 volgt niet dat een belanghebbende zich in het kader van een procedure over de vaststelling van hogere waarden kan beroepen op

100

de normen van de Wgh die niet strekken tot de bescherming van zijn belangen. Uit deze uitspraak volgt dat een belanghebbende zich in het kader van een bestemmingsplanprocedure kan beroepen op de normen die de Wgh stelt, indien een bestemmingsplan de aanleg of verbreding van een weg mogelijk maakt waarvan ook hij nadelige geluidseffecten voor zijn woonsituatie moet vrezen. Een dergelijke procedure is hier evenwel niet aan de orde. Gelet op het vorenstaande kan hetgeen [appellant] heeft aangevoerd niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit. Daarom ziet de Afdeling af van een verdere inhoudelijke bespreking van hetgeen hij ter zake heeft aangevoerd.’ (rov. 3.3) Bijzonderheden



Variatie 3.



Verwijzing naar ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1412 (Bestemmingsplan Tuibrug) door appellant ter onderbouwing van zijn standpunt ‘dat artikel 1.9 van de Chw niet in de weg staat aan de vernietiging van het bestreden besluit’ (rov. 3). De Afdeling weerlegt deze onderbouwing evenwel. 95. ABRvS 20 februari 2013, LJN BZ1694 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Uitweg-Uitbreiding’, gemeenteraad Lopik. Beroepsgrond(en)

‘[appellant sub 2] en anderen beroepen zich op de afstandsnorm die in de VNG-brochure is opgenomen voor de categorie bedrijven waartoe het bedrijf van [appellante sub 1] behoort. Zij betogen dat het bedrijf niet aan die afstandsnorm voldoet.’ (rov. 4.11)


‘het belang [van appellant 2 en anderen] dat zij gevrijwaard blijven van de aantasting van hun uitzicht en privacy en meer in het algemeen om het belang van het behoud van hun woonomgeving en de waarde van hun woningen’ (rov. 4.11)


‘De in de VNG-brochure aanbevolen afstanden betreffen indicatieve normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat bij nieuwe woningen enerzijds en het waarborgen van de belangen van een bedrijf anderzijds.’ (rov. 4.11)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Het voorgaande en hetgeen hiervoor in 4.10 is overwogen leidt tot het oordeel dat [appellant sub 2] en anderen zich niet op de door hen gestelde afstandsnorm, wat daar ook van zij, kunnen beroepen. (…). De afstandsnorm waarop [appellant sub 2] en anderen zich beroepen heeft niet de strekking die belangen te beschermen. Daargelaten of deze beroepsgrond zou slagen, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd, laat de Afdeling dit betoog buiten beschouwing.’ (rov. 4.11)

Bijzonderheden Variatie 1. 96. ABRvS 25 februari 2013, LJN BZ2265 Bestreden besluit Besluit onteigening effecten en vermogensbestanddelen SNS REAAL, de minister van Financiën. Beroepsgrond(en)

a.) b.)

Onteigeningsbesluit in strijd met art. 108 lid 3 VWEU. Onteigeningsbesluit in strijd ‘met artikel 34 van de Mededingingswet of artikel 7 van Verordening (EG) Nr. 139/2004 van de Raad van 20 januari 2004 betreffende de controle op concentraties van ondernemingen (PB 2004 L 24)’ (rov. 12)


a.)

‘De belangen van de appellanten bij het onteigeningsbesluit komen voort uit hun positie als houders van door of met medewerking van SNS REAAL of SNS Bank uitgegeven effecten, als behartigers van de belangen van houders van dergelijke effecten of als verstrekkers van leningen aan SNS REAAL of SNS Bank.’ (rov. 11.1). Idem.

b.) Strekking ingeroepen norm(en)

a.)

b.)

Volstaan wordt met de overweging dat ‘artikel 108, derde lid, van het VWEU kennelijk niet [strekt] tot bescherming van de belangen van houders van effecten die zijn uitgegeven door of met medewerking van een onderneming waaraan staatssteun is verleend of van verstrekkers van leningen aan een dergelijke onderneming.’ (rov. 11.1) ‘artikel 34 van de Mededingingswet en artikel 7 van de Concentratieverordening [strekken] ertoe te voorkomen dat een concentratie van ondernemingen tot stand wordt gebracht zonder dat door de NMa of de Commissie is vastgesteld of deze de mededinging significant zal belemmeren.’ (rov. 12.1)


Art. 8:69a Awb

Kernoverweging(en)

a.)

’In dit geding is de vraag aan de orde of appellanten een recht kunnen ontlenen aan het Unierecht. Zoals het Hof van Justitie in een zaak die betrekking had op de inroepbaarheid door justitiabelen van artikel 108, derde lid, van het VWEU heeft overwogen (arrest van 13 januari 2005, C-174/02, Streekgewest Westelijk Noord-Brabant, punt 19; www.curia.europa.eu), kan een justitiabele er belang bij hebben zich voor de nationale rechter te beroepen op de rechtstreekse werking van het uitvoeringsverbod van artikel 93, derde lid, van het EG-Verdrag, thans artikel 108, derde lid, van het VWEU, niet alleen om de negatieve gevolgen ongedaan te laten maken van de door de onrechtmatige steunverlening teweeggebrachte concurrentievervalsing, maar ook om terugbetaling te verkrijgen van een heffing die in strijd met die bepaling was geïnd.

101

b.)

Bijzonderheden

a.) b.)

De belangen van de appellanten bij het onteigeningsbesluit komen voort uit hun positie als houders van door of met medewerking van SNS REAAL of SNS Bank uitgegeven effecten, als behartigers van de belangen van houders van dergelijke effecten of als verstrekkers van leningen aan SNS REAAL of SNS Bank. Gezien het voorgaande, strekt artikel 108, derde lid, van het VWEU kennelijk niet tot bescherming van de belangen van houders van effecten die zijn uitgegeven door of met medewerking van een onderneming waaraan staatssteun is verleend of van verstrekkers van leningen aan een dergelijke onderneming. Het betoog kan reeds daarom niet leiden tot vernietiging van het onteigeningsbesluit. Gelet hierop, ziet de Afdeling geen aanleiding om aan het Hof van Justitie prejudiciële vragen te stellen over de toepasselijkheid van de staatssteunregels, als door appellanten was verzocht.’ (rov. 11.1) ’De belangen van de appellanten bij het onteigeningsbesluit komen voort uit hun positie als houders van door of met medewerking van SNS REAAL of SNS Bank uitgegeven effecten, als behartigers van de belangen van houders van dergelijke effecten of als verstrekkers van leningen aan SNS REAAL of SNS Bank. Gezien het voorgaande, - en mede gelet op punt 19 van het arrest Streekgewest Westelijk Noord-Brabant - strekken artikel 34 van de Mededingingswet en artikel 7 van de Concentratieverordening kennelijk niet tot bescherming van de belangen van houders van effecten die door of met medewerking van bij een concentratie betrokken ondernemingen zijn uitgegeven of van verstrekkers van leningen aan dergelijke ondernemingen. Het betoog kan reeds daarom niet leiden tot vernietiging van het onteigeningsbesluit.’ (rov. 12.1) Variatie 2. Variatie 1.



Eerste van de in dit onderzoek gevonden uitspraken waarin de relativiteitseis ex art. 8:69a Awb toepassing vindt (nota bene buiten het omgevingsrecht). 97. ABRvS 27 februari 2013, LJN BZ2490 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘De Zevenster’, gemeenteraad Zuidplas. Beroepsgrond(en)

‘Toegestane geluidniveaus zo hoog (…) dat voor de toekomstige bewoners van het woon-zorgcomplex geen goed woonen leefklimaat is gegarandeerd.’ (rov. 4)


Niet genoemd.


‘Deze normen (…) strekken kennelijk niet tot bescherming van de belangen van [appellant sub 1].’ (rov. 4.2).


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘ [appellant sub 1] woont in de omgeving van het plangebied. De door hem bedoelde geluidnormen zijn van toepassing op het nieuw op te richten woon-zorgcomplex en de nieuw op te richten woningen op gronden waarop hij geen rechten heeft. Deze normen, die zijn opgenomen uit een oogpunt van een goede ruimtelijke ordening ten behoeve van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van de nieuwbouw, strekken kennelijk niet tot bescherming van de belangen van [appellant sub 1]. De beroepsgrond over de opgenomen geluidnormen voor de te bouwen woningen kan daarom gelet op artikel 1.9 van de Chw niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit en blijft om die reden buiten beschouwing.’ (rov. 4.2)

Bijzonderheden Variatie 4. 98. ABRvS 13 maart 2013, LJN BZ3977 Bestreden besluit Last onder dwangsom om omzetting woning in onzelfstandige woonruimte ongedaan te maken, college van B&W Dordrecht. Beroepsgrond(en)

Appellant stelt dat de ‘inspecteurs ongekwalificeerd en onvoldoende voor hun toezichthoudende taak waren opgeleid’ (rov. 3.1)


‘[appellant] betoogt dat de rechtbank heeft miskend dat de inspectierapportages niet aan het besluit tot het opleggen van de last onder dwangsom ten grondslag mochten worden gelegd.’ (rov. 3)


Niet genoemd.


n.v.t.

Kernoverweging(en)

‘3.1 (…) De rechtbank heeft ten onrechte overwogen dat [appellant] geen beroep kan doen op de onschendbaarheid van de woning omdat dit beroep slechts toekomt aan de bewoners. [appellant] is belanghebbende bij het door hem bestreden besluit en kan in de door hem daartegen gevoerde procedure alle argumenten aanvoeren die kunnen leiden tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van dat besluit. Aangezien de aan hem opgelegde last onder dwangsom is gebaseerd op bevindingen van het onderzoek, verricht bij de binnentreding, kan hij de rechtmatigheid van de binnentreding in deze procedure aan de orde stellen.

102

Voor zover de rechtbank heeft beoogd toepassing te geven aan het relativiteitsbeginsel, zoals neergelegd in het sinds 1 januari 2013 geldende artikel 8:69a van de Algemene wet bestuursrecht, geldt het volgende. Ingevolge het overgangsrecht van de Wet aanpassing bestuursprocesrecht is in dit geval het recht zoals dit gold voor het tijdstip van inwerkingtreding van deze wet van toepassing. Dit leidt echter niet tot vernietiging van de aangevallen uitspraak, nu er geen inbreuk op het huisrecht heeft plaatsgevonden. Het college heeft onweersproken gesteld dat de inspecteurs toestemming tot binnentreding hebben gekregen van de bewoners. Niet in geschil is dat [appellant] ten tijde van de inspectie niet in de woning woonde. Reeds daarom brengt het ontbreken van zijn toestemming niet met zich dat het huisrecht is geschonden.’ Bijzonderheden

Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. Relativiteitsvereiste niet van toepassing ingevolge overgangsrecht. 99. ABRvS 13 maart 2013, LJN BZ4023 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Randweg Zundert’, gemeenteraad Zundert Beroepsgrond(en)

Appellant sub 5 beroept zich erop dat ten onrechte geen archeologisch proefsleuvenonderzoek is verricht.


Het belang gevrijwaard te blijven van ‘aantasting van zijn woonen leefklimaat en meer in het algemeen (…) het belang van het behoud van zijn woonomgeving’. (rov. 32.2)


Artikel 38a van de Monumentenwet 1988 strekt ‘met name tot het behoud van monumenten van archeologie’. (rov. 32.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Zoals de Afdeling eerder heeft overwogen (uitspraak van 30 november 2011 in zaak nr. 201012799/1/R2) strekt artikel 38a van de Monumentenwet 1988 met name tot het behoud van monumenten van archeologie. Nu het voor [appellant sub 5] gaat om het belang dat hij gevrijwaard blijft van aantasting van zijn woonen leefklimaat en meer in het algemeen om het belang van het behoud van zijn woonomgeving, strekt dit artikel kennelijk niet tot bescherming van de belangen waarvoor [appellant sub 5] in deze procedure bescherming zoekt. Derhalve kan het betoog van [appellant sub 5], wat daar ook van zij, ingevolge artikel 1.9 van de Chw, zoals dit luidde ten tijde van belang, niet tot vernietiging van het bestreden besluit leiden. De Afdeling laat dit betoog daarom buiten beschouwing.’ (rov. 32.2)

Bijzonderheden



Verwijzing naar ABRvS 30 november 2011, LJN BU6341.

 Variatie 1. 100. ABRvS 20 maart 2013, LJN BZ4936 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Noorderbrug e.o.’, gemeenteraad Maastricht. Beroepsgrond(en)

a.)

b.) Werkelijk(e) belang(en) eiser(es)/appellant(e)

a.) b.)


a.) b.)

‘[appellante sub 3] en andere betogen dat de uitvoerbaarheid van het plan niet vaststaat omdat niet zeker is dat voor de gehele of gedeeltelijke sloop van de Cokesfabriek, een Rijksmonument, een vergunning zal worden verleend.’ (rov. 24). Strijd met art. 6.12 lid 2, aanhef en sub a Wro. ‘Het commerciële belang [van appellant 3 en anderen] bij het behoud van hun bedrijfslocaties’ (rov. 24.2) ‘de belangen van Trega, BMG en Sleutelbozmaker en [appellante sub 10A] bij de financiële uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan’ (rov. 24.6) ‘De normen uit de Monumentenwet 1988 strekken tot bescherming van de monumentale waarden van als beschermd monument aangewezen panden.’ (rov. 24.2) ‘Artikel 6.12, tweede lid, aanhef en onder a, van de Wro, strekt tot bescherming van de financiële belangen van de gemeente en van de belangen van degenen die, indien een exploitatieplan zou zijn vastgesteld, rechtstreeks met het verhaal van kosten verbonden aan de exploitatie van in het betrokken gebied opgenomen gronden te maken hadden kunnen krijgen.’ (rov. 24.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

a.)

b.)

‘De normen uit de Monumentenwet 1988 strekken tot bescherming van de monumentale waarden van als beschermd monument aangewezen panden. Het feitelijk belang waarin [appellante sub 3] en andere dreigen te worden geraakt - het commerciële belang bij het behoud van hun bedrijfslocaties - is geen belang dat valt onder het beschermingsbereik van de normen uit de Monumentenwet en evenmin een belang dat verweven is met de algemene belangen die de Monumentenwet beoogt te beschermen. Nu de normen uit de Monumentenwet kennelijk niet strekken tot bescherming van de belangen van [appellante sub 3] en andere, kunnen [appellante sub 3] en andere zich op grond van artikel 1.9 van de Chw niet met succes op deze normen beroepen.’ (rov. 24.2) ‘De Afdeling ziet zich derhalve voor de vraag gesteld of voornoemd artikel mede strekt tot bescherming van de belangen van Trega, BMG en Sleutelbozmaker en [appellante sub 10A] bij de financiële uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan. Hiertoe is van belang dat artikel 6.12, tweede lid, aanhef en onder a, van de Wro, strekt tot bescherming van de financiële belangen van de ge-

103

meente en van de belangen van degenen die, indien een exploitatieplan zou zijn vastgesteld, rechtstreeks met het verhaal van kosten verbonden aan de exploitatie van in het betrokken gebied opgenomen gronden te maken hadden kunnen krijgen. Artikel 6.12, tweede lid, aanhef en onder a, van de Wro strekt dan ook kennelijk niet tot bescherming van de belangen van Trega, BMG en Sleutelbozmaker en [appellante sub 10A] bij de financiële uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan. Gelet hierop en in aanmerking genomen hetgeen de Afdeling heeft overwogen in overweging 2.4.3. van haar uitspraak van 19 januari 2011, zaak nr. 201006426/1/R2, kunnen de beroepen van Trega, BMG en Sleutelbozmaker en [appellante sub 10A] op artikel 6.12, tweede lid, aanhef en onder a, van de Wro ingevolge artikel 1.9 van de Chw er niet toe leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd. Gelet hierop laat de Afdeling deze betogen buiten beschouwing.’ (rov. 24.6) Bijzonderheden

a.) b.)

Variatie 1. Variatie 1.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352 (Elzenbosch) in rov. 24.2 en 24.6. 101. ABRvS 20 maart 2013, LJN BZ4958 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘IX Eindhoven binnen de Ring (Tongelresestraat 32)’, gemeenteraad Eindhoven Beroepsgrond(en)

‘[appellant] en anderen betogen dat de raad ten onrechte het plan heeft vastgesteld. Daartoe voeren zij aan dat het plan in strijd is met de Prioriteitennota 2011 -2014’ (rov. 2)


Niet genoemd.


Niet genoemd.


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

Het beroep is ongegrond. Volstaan wordt met een standaardoverweging: ‘Voor zover in deze uitspraak is geoordeeld dat een beroepsgrond faalt, heeft de Afdeling zich niet uitgesproken over de vraag of artikel 1.9 van de Crisis- en herstelwet van toepassing is.’ (rov. 4)

Bijzonderheden



Raad stelt dat art. 1.9 Chw aan vernietiging van het plan in de weg staat (rov. 2.1)

 Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. 102. ABRvS 20 maart 2013, LJN BZ4979 Bestreden besluit Besluit tot vaststellen hogere waarden van de hoogst toelaatbare geluidsbelasting ex art. 83 en 59 Wgh en art. 4.10 Besluit geluidhinder. Beroepsgrond(en)

‘De vereniging voert aan dat indien de maximaal toegelaten waarden voor industrielawaai worden overschreden (…)Voorts voert zij aan dat in verband met de cumulatie van geluid voor het gehele plangebied in een geluidzone met een hogere waarde dan 55 dB had moeten worden voorzien.’ (rov. 3).


Niet genoemd.


‘De regelingen in de Wet geluidhinder en het Besluit geluidhinder strekken ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege het industrieterrein, de weg of spoorweg maximaal mag optreden. Deze regelingen strekken daarmee, zoals de Afdeling voor zover het artikel 83 van de Wet geluidhinder betreft ook reeds eerder heeft beslist in haar uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3 (www.raadvanstate.nl), tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (rov. 3.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘De vereniging komt op voor bedrijven die zijn gevestigd op het industrieterrein Lage Weide, dat ten opzichte van het plangebied aan de andere zijde van de rijksweg A2 ligt. Onbetwist is dat zij geen eigenaar is van woningen waarvoor bij het betrokken besluit hogere waarden zijn vastgesteld. Derhalve strekt de regeling kennelijk niet tot bescherming van de belangen van de vereniging. Gelet op het vorenstaande kan hetgeen de vereniging aanvoert over de vastgestelde hogere waarde voor de voorziene woningen niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit. Daarom ziet de Afdeling af van een verdere inhoudelijke bespreking van hetgeen zij ter zake betoogt.’ (rov. 3.2)

Bijzonderheden Variatie 3. 103. ABRvS 20 maart 2013, LJN BZ4980 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Leidsche Rijn Centrum Kern en Zuid’, gemeenteraad Utrecht Beroepsgrond(en)

‘De vereniging richt zich in beroep tegen de hindergevoelige functies die het plan mogelijk maakt.’ (rov. 3)


Niet genoemd.


Niet genoemd.


Art. 1.9 Chw

104

Kernoverweging(en)

Het beroep slaagt niet, zodat aan toepassing van de relativiteitseis niet wordt toegekomen. Volstaan wordt met een standaardoverweging: ‘Het beroep is ongegrond. Voor zover in deze uitspraak is geoordeeld dat een beroepsgrond faalt, heeft de Afdeling zich niet uitgesproken over de vraag of artikel 1.9, van de Chw, zoals dit luidde ten tijde van belang, van toepassing is.’ (rov. 8)

Bijzonderheden Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. 104. ABRvS 27 maart 2013, LJN BZ7428 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘De Hasselt II’, gemeenteraad Reusel-de Mierden. Beroepsgrond(en)

Appellanten stellen onder meer dat het plan niet voldoet aan richtafstanden als bedoeld in de brochure 'Bedrijven en milieuzonering' VNG.


‘het belang dat hun directe omgeving gevrijwaard blijft van woningbouw en zijn huidige karakter behoudt.’ (rov. 7.1)


‘De in de door [appellant sub 1] en [appellant sub 2] bedoelde VNG-brochure aanbevolen afstanden zijn indicatieve normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat bij de voorziene woningen enerzijds en het waarborgen van de belangen van de bedrijven anderzijds. De geurnormen ingevolge de Wet geurhinder en veehouderij zijn gericht op het garanderen van een aanvaardbaar verblijfsklimaat bij geurgevoelige objecten enerzijds en het waarborgen van de mogelijkheden van de intensieve veehouderijen anderzijds.’ (rov. 7.1)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Over de beroepsgronden omtrent het niet in acht nemen van richtafstanden uit de VNG-brochure en van geurnormen wordt, onder verwijzing naar de uitspraken van de Afdeling van 2 maart 2011 in zaak nr. 201006859/1/R2 en van 19 januari 2011 in zaak nr. 201006426/1/R2; (www.raadvanstate.nl) als volgt overwogen. Deze beroepsgronden hebben geen betrekking op de eigen percelen van [appellant sub 1] en [appellant sub 2], maar betreffen de nieuw voorziene woningen en het voorziene gezondheidscentrum en de daarbij aangehouden afstanden tot het bedrijventerrein en de intensieve veehouderijen. De in de door [appellant sub 1] en [appellant sub 2] bedoelde VNG-brochure aanbevolen afstanden zijn indicatieve normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat bij de voorziene woningen enerzijds en het waarborgen van de belangen van de bedrijven anderzijds. De geurnormen ingevolge de Wet geurhinder en veehouderij zijn gericht op het garanderen van een aanvaardbaar verblijfsklimaat bij geurgevoelige objecten enerzijds en het waarborgen van de mogelijkheden van de intensieve veehouderijen anderzijds. Het voorgaande leidt tot het oordeel dat [appellant sub 1] en [appellant sub 2] zich niet op de in geding zijnde afstanden en geurnormen kunnen beroepen. Voor hen gaat het immers om het belang dat hun directe omgeving gevrijwaard blijft van woningbouw en zijn huidige karakter behoudt. Dat zij, zoals ter zitting is betoogd, naar verwachting al dan niet regelmatig gebruik zullen gaan maken van het voorziene gezondheidscentrum doet aan het voorgaande niet af. Wat er verder ook zij van die belangen in het licht van een goede ruimtelijke ordening, de door hen ingeroepen richtafstanden en geurnormen hebben niet de strekking om hun belangen te beschermen. Daargelaten of deze beroepsgronden zouden slagen, laat de Afdeling deze buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die redenen wordt vernietigd.’ (rov. 7.1.)

Bijzonderheden



Variatie 1.

 Verwijzing naar ABRvS 2 maart 2011, LJN BP6388. 105. ABRvS 3 april 2013, Uitspraak 201209146/1/R3 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Parallelweg 2e fase’, gemeenteraad ’s-Hertogenbosch. Beroepsgrond(en)

Appellante 2 betoogt onder meer dat ‘dat nader archeologisch onderzoek ten onrechte achterwege is gebleven’. (rov. 2)


‘Voor [appellante sub 2] gaat het (…) om het belang dat zij gevrijwaard blijft van nadelige gevolgen voor haar bedrijfsvoering.’ (rov. 4.2). Dit valt af te leiden uit rov. 2: ‘[appellante 2] vreest een ernstige aantasting van haar bedrijfsvoering en schade door de aanleg van de weg’.


‘artikel 38a van de Monumentenwet 1988 [strekt] met name (…) tot het behoud van monumenten van archeologie’ (rov. 4.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Met betrekking tot de beroepsgrond van [appellante sub 2] over het archeologisch onderzoek overweegt de Afdeling, zoals zij eerder heeft overwogen in onder meer haar uitspraak van 24 oktober 2012, in zaak nr. 201202859/1/T1/R1, dat artikel 38a van de Monumentenwet 1988 met name strekt tot het behoud van monumenten van archeologie. Voor [appellante sub 2] gaat het echter om het belang dat zij gevrijwaard blijft van nadelige gevolgen voor haar bedrijfsvoering.

105

Artikel 38a van de Monumentenwet 1988 strekt daarom kennelijk niet tot bescherming van de belangen waarvoor [appellante sub 2] in deze procedure bescherming zoekt. Daargelaten of deze beroepsgrond zou slagen, laat de Afdeling deze dan ook buiten beschouwing, nu artikel 1.9 van de Chw, zoals dit luidde ten tijde van belang, er niet toe kan leiden dat het bestreden besluit om die reden wordt vernietigd.’ (rov. 4.2) Bijzonderheden

Variatie 1. Verwijzing naar ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1055 in rov. 4.2. 106. ABRvS 4 april 2013, LJN BZ7625 Bestreden besluit Projectplan ‘Dijkversterking Krimpen’ Beroepsgrond(en)

--


--


--


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

De beroepen zijn ongegrond, zodat aan toepassing van de relativiteitseis niet toegekomen wordt. Volstaan wordt met een standaardoverweging: ‘De beroepen, voor zover ontvankelijk, zijn ongegrond. Gelet hierop behoeft het betoog van het college en de verenigde vergadering dat artikel 1.9 van de Crisis- en herstelwet gedeeltelijk aan de vernietiging van de besluiten in de weg staat geen bespreking.’ (rov. 15)

Bijzonderheden Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. 107. ABRvS 19 april 2013, LJN BZ8396 Bestreden besluit Besluit tot afwijzing tot handhavend optreden ex art. 19d Nbw. Beroepsgrond(en)

Vergunning op grond van de Nbw is onrechtmatig verleend.


Niet genoemd.


Niet genoemd.


Art. 8:69a Awb.

Kernoverweging(en)

‘5.2. De vraag of het beroep van [verzoekster] en anderen gelet op artikel 8:69a van de Awb kan leiden tot vernietiging van het bestreden besluit, leent zich niet voor beantwoording in de onderhavige procedure en zal in de bodemprocedure beantwoord moeten worden. (…)’

Bijzonderheden




 Voorlopige voorziening. 108. Rb. Overijssel 23 april 2013, LJN BZ8283 Bestreden besluit Evenementenvergunning ‘Hardshock Festival’, Beroepsgrond(en)

‘Verzoekers hebben bezwaren ingebracht die zien op de wijze van indienen van de aanvraag, orde en veiligheid bij calamiteiten en de gezondheid van op het terrein werkende medewerkers en van bezoekers.’ (rov. 5).


‘Verzoekers stellen dat zij onevenredige overlast van het festival zullen ondervinden. Zij vrezen geluidoverlast. Ter zitting hebben verzoekers gesteld dat het hen primair hierom gaat.’ (rov. 4)


Niet genoemd.


Ja, art. 8:69a Awb

Kernoverweging(en)

‘Verzoekers hebben bezwaren ingebracht die zien op de wijze van indienen van de aanvraag, orde en veiligheid bij calamiteiten en de gezondheid van op het terrein werkende medewerkers en van bezoekers. Gelet op het bepaalde in voornoemd artikel 8:69a van de Awb vallen deze argumenten buiten het bestek van de beoordeling van het verzoek om een voorlopige voorziening.’ (rov. 5)

Bijzonderheden



Het betreft hier een verzoek tot het treffen van een voorlopige voorziening ex art. 8:81 Awb.

 Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. 109. ABRvS 24 april 2013, LJN BZ8443 Bestreden besluit Besluit goedkeuring projectplan ‘Dijkversterking Eiland van Dordrecht Oost’ ex art. 5.7 jo. 5.5 Waterwet Beroepsgrond(en)

--


--


--


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Het beroep is ongegrond. Voor zover het college betoogt dat artikel 1.9 van de Crisis- en herstelwet gedeeltelijk aan de vernietiging van het besluit in de weg staat behoeft dat daarom geen bespreking.’

106

(rov. 12) Bijzonderheden


110. ABRvS 1 mei 2013, LJN BZ9104 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Nistelrode, Laar-Achterstraat’, gemeenteraad Bernheze Beroepsgrond(en)

‘[appellant] en anderen voeren aan dat de raad bij de beoordeling van het woonen leefklimaat ter plaatse van de voorziene woningen ten onrechte geen rekening heeft gehouden met de in de nabijheid gevestigde zagerij, timmerwerkplaats , garage en feesterij. Hierdoor heeft de raad niet aannemelijk gemaakt dat kan worden voldaan aan de richtafstanden zoals die zijn opgenomen in de brochure "Bedrijven en Milieuzonering" van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (hierna: de VNG-brochure).’ (rov. 11)


‘Voor [appellant] en anderen gaat het (…) om het belang dat zij als omwonenden gevrijwaard blijven van de invloed van de voorziene woningbouw.’ (rov. 11.2)


‘De in geding zijnde normen voor het voorkomen van milieuhinder hebben kennelijk niet de strekking de belangen te beschermen waarvoor [appellant] en anderen in deze procedure bescherming zoeken.’ (rov. 11.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Zoals de Afdeling heeft overwogen in de uitspraak van 19 januari 2011 in zaak nr. 201006426/1/R2 kan uit de memorie van toelichting op het wetsvoorstel van de Chw (Kamerstukken II 2009/10, 32 127, nr. 3, blz. 49) worden afgeleid dat de wetgever met artikel 1.9 van de Chw de eis heeft willen stellen dat er een verband moet bestaan tussen een beroepsgrond en de daadwerkelijke (of: achterliggende) reden om een besluit in rechte aan te vechten en dat de bestuursrechter een besluit niet moet vernietigen wegens schending van een rechtsregel die niet strekt tot bescherming van een belang waarin de eisende partij feitelijk dreigt te worden geschaad. De door [appellant] en anderen ingeroepen normen betreffen normen voor de bepaling van hetgeen een goede ruimtelijke ordening vereist uit een oogpunt van een goed woonen leefklimaat ter plaatse van de nieuw op te richten woningen. Voor [appellant] en anderen gaat het echter om het belang dat zij als omwonenden gevrijwaard blijven van de invloed van de voorziene woningbouw. De in geding zijnde normen voor het voorkomen van milieuhinder hebben kennelijk niet de strekking de belangen te beschermen waarvoor [appellant] en anderen in deze procedure bescherming zoeken. Derhalve kan het betoog van [appellant] en anderen ingevolge artikel 1.9 van de Chw niet tot vernietiging van het bestreden besluit leiden.’ (rov. 11.2)

Bijzonderheden



Variatie 2.

 Verwijzing naar ABRvS 19 januari 2011, LJN BP1352. 111. ABRvS 15 mei 2013, LJN CA0132 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Defensie-eiland’, gemeenteraad Woerden Beroepsgrond(en)

--


--


--


Art. 1.9 Chw (niet toegepast; beroep ongegrond)

Kernoverweging(en)

‘Gelet op het voorgaande behoeft het betoog van de raad dat artikel 1.9 van de Chw ten aanzien van deze beroepsgrond aan vernietiging van het bestreden besluit in de weg staat geen bespreking.’ (rov. 6.2)

Bijzonderheden Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. 112. ABRvS 5 juni 2013, LJN CA2078 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Haven, fase 2 (zuid)’, gemeenteraad Katwijk Beroepsgrond(en)

a.)

b.) c.) d.)

‘[appellant sub 1] en Plusbeleg en andere voeren aan dat onduidelijk is of het plan voorziet in voldoende parkeerruimte. Plusbeleg en andere stellen dat in de huidige situatie rondom het winkelcentrum op piekmomenten te weinig parkeerplaatsen beschikbaar zijn en verwijzen hiertoe naar een rapport van AGV Movares van 22 november 2011. Zij wijzen er voorts op dat in artikel 4, lid 4.3, en artikel 9, lid 9.4, onder c, van de planregels ten onrechte wordt verwezen naar het parkeernormenbeleid uit 2011, aangezien dit beleid in 2010 is vastgesteld.’ (rov. 9) ‘Plusbeleg en andere voeren aan dat onvoldoende is onderzocht of het plan voldoet aan de voorschriften van het Besluit externe veiligheid inrichtingen.’ (rov. 11) ‘Plusbeleg en andere betogen voorts dat onvoldoende onderzoek is gedaan naar geluidhinder in het plangebied als gevolg van het waterverkeer.’ (rov. 12) ‘Plusbeleg en andere kunnen zich niet verenigen met de vaststelling van het plandeel met de bestemming "Wonen" in het noordoosten van het plangebied. Zij betogen dat de raad ten aanzien van het winkelcentrum en het tankstation aan de Visserijkade onvoldoende rekening heeft gehouden

107

met de milieucategorieën en richtafstanden van de brochure "Bedrijven en milieuzonering" van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (hierna: VNG-brochure).’ (rov.13) Werkelijk(e) belang(en) eiser(es)/appellant(e)

a.)

b.) c.) d.) Strekking ingeroepen norm(en)

a.) b.) c.) d.)

‘dat Plusbeleg en anderen gevolgen zullen ondervinden van een eventueel tekort aan parkeerruimte in het plangebied, aangezien het door hen geëxploiteerde winkelcentrum hiernaast is gelegen en een mogelijk tekort aan parkeerruimte in het plangebied kan leiden tot een toename van het gebruik van de parkeerruimte bij het winkelcentrum’ (rov. 9.4) Niet genoemd. Niet genoemd. Dat ‘Plusbeleg en anderen door de bouw van de in het bestreden plandeel voorziene woningen mogelijk geconfronteerd zullen worden met klachten over milieuhinder’ (rov. 13.2) ‘een aspect van de goede ruimtelijke ordening dat kennelijk niet strekt tot bescherming van hun belangen’ (rov. 9.4) ‘normen die kennelijk niet strekken tot bescherming van hun belangen’ (rov. 11.1) ‘In zoverre beroepen Plusbeleg en anderen zich op een aspect van de goede ruimtelijke ordening dat kennelijk niet strekt tot bescherming van hun belangen’ (rov. 12.1) ‘De richtafstanden van de VNG-brochure zien zowel op de belangen van de bewoners van de voorziene woningen bij een goed woonen leefklimaat als op het belang van het bedrijf bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening.’ (rov. 13.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

a.)

b.)

c.)

d.)

Bijzonderheden

a.) b.) c.) d.)

‘Niet kan worden uitgesloten dat Plusbeleg en anderen gevolgen zullen ondervinden van een eventueel tekort aan parkeerruimte in het plangebied, aangezien het door hen geëxploiteerde winkelcentrum hiernaast is gelegen en een mogelijk tekort aan parkeerruimte in het plangebied kan leiden tot een toename van het gebruik van de parkeerruimte bij het winkelcentrum. Derhalve bestaat geen aanleiding voor het oordeel dat Plusbeleg en andere zich wat betreft de parkeerruimte in het plangebied beroepen op een aspect van de goede ruimtelijke ordening dat kennelijk niet strekt tot bescherming van hun belangen (vergelijk de uitspraak van de Afdeling van 24 oktober 2012 in zaak nr. 201202859/1/T1/R1)’ (rov. 9.4) ‘Het betoog heeft geen betrekking op externe veiligheidsrisico’s op het perceel van Plusbeleg en andere als gevolg van door het plan mogelijk gemaakte ontwikkelingen. Evenmin ziet het betoog op externe veiligheidsrisico’s voor het plangebied als gevolg van een inrichting op het perceel van Plusbeleg en andere. In zoverre beroepen Plusbeleg en andere zich op normen die kennelijk niet strekken tot bescherming van hun belangen (vergelijk de uitspraak van de Afdeling van 31 augustus 2011 in zaak nr. 201010852/1/R1). Gelet hierop kan het betoog niet tot vernietiging van het bestreden besluit leiden, zodat het buiten bespreking zal blijven.’ (rov. 11.1) ‘Het betoog heeft geen betrekking op mogelijke geluidhinder ter plaatse van het perceel van Plusbeleg en andere of geluidhinder in het plangebied als gevolg van activiteiten op dit perceel. In zoverre beroepen Plusbeleg en anderen zich op een aspect van de goede ruimtelijke ordening dat kennelijk niet strekt tot bescherming van hun belangen (vergelijk de uitspraak van 23 mei 2012 in zaak nr. 201106139/1/R2). Gelet hierop kan het betoog niet tot vernietiging van het bestreden besluit leiden, zodat het buiten bespreking zal blijven.’ (rov. 12.1) ‘De richtafstanden van de VNG-brochure zien zowel op de belangen van de bewoners van de voorziene woningen bij een goed woonen leefklimaat als op het belang van het bedrijf bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening. Nu Plusbeleg en anderen door de bouw van de in het bestreden plandeel voorziene woningen mogelijk geconfronteerd zullen worden met klachten over milieuhinder, bestaat geen aanleiding voor het oordeel dat zij zich wat betreft het woonen leefklimaat in dat plandeel beroepen op een aspect van de goede ruimtelijke ordening dat kennelijk niet strekt tot bescherming van hun belangen (vergelijk de uitspraak van de Afdeling van 1 juni 2011 in zaak nr. 201011172/1/R2).’ (rov. 13.2) Variatie 2. Variatie 4. Variatie 4. Variatie 1.

Ad a: de raad beroept zich op de relativiteitseis (rov. 9.1). Ad a: verwijzing naar ABRvS 24 oktober 2012, LJN BY1055. Ad b: verwijzing naar ABRvS 31 augustus 2011, LJN BR6316. Ad c: verwijzing naar ABRvS 23 mei 2012, LJN BW6383. Ad d: raad beroept zich op relativiteitseis (rov. 13.1) Ad d: verwijzing naar ABRvS 1 juni 2011, LJN BQ6838.

108

113. ABRvS 12 juni 2013, LJN CA2901 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Brouwerijstraat en de Pauwstraat’, gemeenteraad Schouwen-Duiveland Beroepsgrond(en)

‘[appellant sub 2], die woont aan de [locatie], betoogt dat geluidbelasting niet goed is onderzocht en dat niet is gebleken dat in het deelgebied Brouwerijstraat de voorkeursgrenswaarde van 48 dB niet wordt overschreden’ (rov. 2.1)


Niet genoemd.


‘De regelingen in de Wet geluidhinder strekken ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege het industrieterrein, de weg of spoorweg maximaal mag optreden. Deze regelingen strekken daarmee, zoals de Afdeling voor zover het artikel 83 van de Wet geluidhinder betreft ook reeds eerder heeft beslist in haar uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3 (www.raadvanstate.nl), tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen.’ (rov. 2.5)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘2.4. Zoals de Afdeling eerder heeft overwogen (uitspraak van 8 februari 2012 in zaak nr. 201106658/1/R3; www.raadvanstate.nl) bevatten de hoofdstukken V, VI en VII van de Wet geluidhinder en hoofdstuk 4 van het Besluit geluidhinder - kort weergegeven - een regeling volgens welke bij de vaststelling van een bestemmingsplan dat betrekking heeft op gronden die behoren tot een zone rond een industrieterrein of een zone langs een weg of spoorweg, ter zake van de geluidsbelasting vanwege het industrieterrein, de weg of spoorweg waarlangs die zone ligt, voor woningen gelegen binnen die zone de waarden in acht moeten worden genomen die als de ten hoogste toelaatbare worden aangemerkt. Als beschermingsniveau geldt in beginsel de waarde die in de regeling voor de betrokken woningen is vastgelegd. Indien deze waarde niet wordt gehaald, is het mogelijk om voor de betrokken woningen een ander beschermingsniveau te bepalen door middel van het bij besluit vaststellen van een hogere waarde voor die woningen. 2.5. De regelingen in de Wet geluidhinder strekken ertoe dat bij besluit wordt vastgesteld welke geluidsbelasting - na het zo mogelijk treffen van maatregelen - bij de te bouwen woningen vanwege het industrieterrein, de weg of spoorweg maximaal mag optreden. Deze regelingen strekken daarmee, zoals de Afdeling voor zover het artikel 83 van de Wet geluidhinder betreft ook reeds eerder heeft beslist in haar uitspraak van 13 juli 2011 in zaak nr. 201006731/1/M3 (www.raadvanstate.nl), tot bescherming van de bewoners van de te bouwen woningen. 2.6. Onbetwist is dat [appellant sub 2] geen eigenaar of anderszins rechthebbende is van de gronden, alwaar de bestreden woningbouw is voorzien. Derhalve strekt de regeling kennelijk niet tot bescherming van de belangen van [appellant sub 2].’ (rov. 2.4 – 2.6)

Bijzonderheden



Variatie 3.



Verwijzing naar ABRvS 8 februari 2012, LJN BV3215 in rov. 2.4.

 Verwijzing naar ABRvS 13 juli 2011, LJN BR1411 in rov. 2.5. 114. ABRvS 19 juni 2013, LJN CA3634 Bestreden besluit Besluit ex artikel 110a Wgh voor inpassingsplan ‘Buitenring Parkstad Limburg 2012’, college van gedeputeerde staten van Limburg. Beroepsgrond(en)

‘Ook [appellant sub 2] richt zich tegen het besluit van het college. Voor de woning van [appellant sub 2] aan de [locatie 2] te Brunssum is geen hogere waarde vastgesteld. [appellant sub 2] betoogt dat in het akoestisch onderzoek geen rekening is gehouden met het bestaan van een rookgaskanaal in zijn woning en met de mogelijke gevolgen hiervan voor het binnenklimaat van zijn woning vanwege het binnendringen van geluiden via dit rookkanaal. Het is volgens hem zeer aannemelijk dat daarom het geluidsniveau in zijn woning de maximale grens van 33 dB zal overschrijden.’ (rov. 4)


Niet genoemd.


‘Uit de systematiek van de Wgh volgt dat eerst na vaststelling van hogere waarden als bedoeld in artikel 83 dient te worden bepaald of, mogelijk in verband met een slechte gevelisolatie, op grond van artikel 111, tweede lid, maatregelen moeten worden getroffen om te bewerkstelligen dat de binnenwaarde ten hoogste 33 dB bedraagt.’ (rov. 4.2)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘Voor de geluidsbelasting binnen een woning geldt het bepaalde in artikel 111, tweede lid, van de Wgh, zoals dit luidde ten tijde van belang, dat moet worden bevorderd dat de geluidsbelasting binnen de woning bij gesloten ramen ten hoogste 33 dB bedraagt. Uit de systematiek van de Wgh volgt dat eerst na vaststelling van hogere waarden als bedoeld in artikel 83 dient te worden bepaald of, mogelijk in verband met een slechte gevelisolatie, op grond van artikel 111, tweede lid, maatregelen moeten worden getrof-

109

fen om te bewerkstelligen dat de binnenwaarde ten hoogste 33 dB bedraagt. De gevelisolatie dan wel de binnenwaarde van woningen speelt bij het vaststellen van hogere waarden geen rol. Reeds hierom bestaat geen aanleiding voor het oordeel dat het akoestisch onderzoek, voor zover dit niet ziet op de gevelisolatie dan wel de binnenwaarde van de woning van [appellant sub 2], niet voldoet aan de Wgh. 4.3. Het beroep van [appellant sub 2] is ongegrond. 4.4. Gelet hierop behoeft het betoog van het college dat artikel 1.9 van de Chw met betrekking tot het beroep van [appellant sub 2] aan de vernietiging van het bestreden besluit in de weg staat, geen bespreking.’ (rov. 4.2 - 4.4) Bijzonderheden Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. 115. ABRvS 19 juni 2013, LJN CA3638 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Saronixterrein e.o.-2012’, gemeenteraad Doetinchem. Beroepsgrond(en)

--


--


--


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘24. Het aangevoerde biedt geen aanleiding voor het oordeel dat de raad het plan voor zover het de bestreden plandelen betreft niet in redelijkheid heeft kunnen vaststellen. Het beroep is ongegrond. Voor zover de raad betoogt dat artikel 1.9 van de Chw aan de vernietiging van het besluit in de weg staat behoeft dat daarom geen bespreking.’ (rov. 24)

Bijzonderheden Relativiteitsvereiste wel genoemd maar niet toegepast. 116. ABRvS 19 juni 2013, LJN CA3666 Bestreden besluit Ontheffing artikel 9 Flora- en faunawet (Ffw). Beroepsgrond(en)

‘[appellant sub 1 A], [appellante sub 2] en anderen en [appellant sub 3] en [appellant sub 3 A] betogen, kort samengevat, dat de ontheffing van de verbodsbepaling in artikel 9 van de Ffw is verleend in strijd met artikel 75 van die wet.’ (rov. 8)


Niet genoemd.


De Ffw strekt tot ‘de bescherming van diersoorten’ (rov. 8.3) en in sommige gevallen ook bescherming bieden ‘aan het belang bij het behoud van een goede kwaliteit van de directe leefomgeving van omwonenden’ (rov. 8.3)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

‘8.3. Het behoeft niet in alle gevallen op voorhand uitgesloten te worden geacht dat de Ffw met de bescherming van diersoorten tevens bescherming biedt aan het belang bij het behoud van een goede kwaliteit van de directe leefomgeving van omwonenden. Dit geval doet zich echter hier niet voor. Het gaat om een ontheffing op grond van de Ffw ten behoeve van een grootschalig windturbinepark. De diersoorten die in het geding zijn betreffen vliegende vogels en vleermuizen. [appellant sub 1 A], [appellante sub 2] en anderen en [appellant sub 3] en [appellant sub 3 A] wonen op geruime afstand van het op te richten windturbinepark. Niet is gebleken dat met de bescherming van deze vogels en vleermuizen door het niet verlenen van de gevraagde ontheffing tevens de kwaliteit van hun directe leefomgeving in concrete zin wordt beschermd. Daarvoor is een directer verband nodig tussen de kwaliteit van hun directe leefomgeving en de te beschermen vogels en vleermuizen dan waarvan in dit geval kan worden gesproken. 8.4. De ingeroepen normen uit de Ffw strekken derhalve kennelijk niet tot bescherming van het belang van [appellant sub 1 A], [appellante sub 2] en anderen en [appellant sub 3] en [appellant sub 3 A]. Dit betekent dat hun betoog over het besluit tot verlening van de Ffw-ontheffing, wat hier verder ook van zij, ingevolge artikel 1.9 van de Chw niet kan leiden tot vernietiging van dat besluit. De Afdeling ziet daarom af van een inhoudelijke bespreking van dat betoog.’ (rov. 8.3 en 8.4)

Bijzonderheden



Variatie 3.



‘ De staatssecretaris stelt zich op het standpunt dat het in artikel 1.9 van de Chw neergelegde relativiteitsvereiste in de weg staat aan vernietiging van het besluit tot verlening van de Ffw-ontheffing, omdat de belangen van [appellant sub 1 A], [appellante sub 2] en anderen en [appellant sub 3] en [appellant sub 3 A] niet worden beschermd door de Ffw.’ (rov. 8.1)

110

117. ABRvS 19 juni 2013, LJN CA3693 Bestreden besluit Bestemmingsplan ‘Nieuw Mariënpark’, gemeenteraad Leidschendam-Voorburg. Beroepsgrond(en)

a.)

b.)

‘[appellant sub 1] kan zich voorts niet verenigen met de vaststelling van het plandeel met de bestemming "Gemengd - 1" voor zover dat tot een hoogte van 40,5 m bebouwd mag worden. Hij stelt dat als gevolg van de hoogbouw schaduwwerking zal ontstaan (…)’ (rov. 8) ‘Voorts stelt [appellant sub 1] dat een aantal nieuwbouwappartementen onvoldoende daglicht zal hebben.’ (rov. 8)


a.) b.)

Niet genoemd. Niet genoemd.


a.)

‘een aspect van de goede ruimtelijke ordening dat kennelijk niet strekt tot bescherming van zijn belangen’ (rov. 8.3) ‘Zoals de Afdeling heeft overwogen in de uitspraak van 24 oktober 2012 in zaak nr. 201200959/1/R1 strekt het belang van voldoende daglichttoetreding in een woning ter bescherming van de belangen van degene die deze woning bewoont.’ (rov. 8.5)

b.)


Art. 1.9 Chw

Kernoverweging(en)

a.)

b.)

Bijzonderheden

a.) b.)

‘ [appellant sub 1] heeft de juistheid van de schaduwtekeningen van Waal niet gemotiveerd betwist. Uit de schaduwtekeningen volgt dat bij de woning van [appellant sub 1] geen schaduwhinder als gevolg van de hoogbouw in het plangebied valt te verwachten. Voor zover [appellant sub 1] klaagt over mogelijke schaduwwerking bij woningen van anderen, beroept hij zich op een aspect van de goede ruimtelijke ordening dat kennelijk niet strekt tot bescherming van zijn belangen, zodat het betoog in zoverre buiten bespreking kan blijven (vergelijk de uitspraak van de Afdeling van 27 juli 2011 in zaak nr. 201007163/1/R2).’ (rov. 8.3) ‘Zoals de Afdeling heeft overwogen in de uitspraak van 24 oktober 2012 in zaak nr. 201200959/1/R1 strekt het belang van voldoende daglichttoetreding in een woning ter bescherming van de belangen van degene die deze woning bewoont. Derhalve beroept [appellant sub 1] zich in zoverre op een aspect van de goede ruimtelijke ordening dat kennelijk niet strekt tot bescherming van zijn belangen, zodat het betoog in zoverre buiten inhoudelijke bespreking kan blijven.’ (rov. 8.5) Variatie 4. Variatie 3.

111

Tussen belang en beschermingsbereik

Recommend Documents