Veranderingen in toezicht en risicomanagement Emiel Roozen – CFO Delta Lloyd Groep
ACIS-‐UvA symposium, 6 september 2012
Agenda I. II. III. IV. V.
Turbulente marktomstandigheden Toegenomen levensverwach8ng Rentecurves Veranderingen in toezicht Conclusies
Instabiele omgeving voor verzekeraars
Historisch lage rente Laagste 10-‐jaars rente sinds 16e eeuw De rente is op dinsdag 17 januari 2012 gezakt naar het laagste niveau sinds het begin van de renteregistra8e, het jaar 1540.
Bron: Nederland De schatkist van Europa, uitgeverij Balans, wegwijs.nl
Maar is dit ook de laagste rente? 18 16
JP 14 12 10 8 6 4 2 0
US
ECB AAA
Agenda I. II. III. IV. V.
Turbulente marktomstandigheden Toegenomen levensverwach8ng Rentecurves Veranderingen in toezicht Conclusies
Langleven risico
Langleven structureel onderschat Prognose sterQekansen man 65 jaar
Ontwikkeling bevolkingsomvang in Nederland
Verdere toename levensverwachTng: dubbele vergrijzing ‘RectangularisaTe’
Bron: CBS
‘Expansie’
Agenda I. II. III. IV. V.
Turbulente marktomstandigheden Toegenomen levensverwach8ng Rentecurves Veranderingen in toezicht Conclusies
Wat is risicovrij op de lange termijn?
• Zonder ingrijpen Met bestaande plannen Inclusief ingrijpen in kosten van vergrijzing (zorg/pensioen)
• Bron: Endgame, John Mauldin & Jonathan Tepper, p117
Case: hypotheken
De funding gap in hypotheken : € 975 miljard hypotheken/leningen € 500 miljard bancaire besparingen
ECB landen risico zeer divers
Solvency I : ECB AAA risicovrij Solvency II : ECB landen risicovrij
ECB AAA curve risicovrij?
Sprea d 65 bps Spread -‐15 bps
Waardering lange termijn verplichTngen
Agenda I. II. III. IV. V.
Turbulente marktomstandigheden Toegenomen levensverwach8ng Rentecurves Veranderingen in toezicht Conclusies
Grootste veranderingen binnen Solvency II Risico in plaats van volume gebaseerd kapitaalsysteem Marktwaarde principe voor de gehele balans • Vola8ele resultaten • Wat is de marktwaarde van een verzekeringscontract? Gedetailleerde publieke informaTe over risico posiTes Eén Europees raamwerk, met in principe een toezichthouder • Maar óók een extra Europese toezichthouder Reguliere analyse van kapitaalposiTe en risico’s (ORSA) Gedetailleerde vastlegging van besluitvorming processen Eén systeem voor risico meTng kan tot lemming gedrag leiden • Risico op macro-‐economische onevenwich8gheden
Marktwaarde verzekering contract Hoe bepaal je de marktwaarde van een contract dat meer dan twinTg jaar loopt en allerlei garanTes bevat? Verzekeraar kan beleggingen aanhouden tot expiraTedatum, maar de beleggingen worden op verkoopwaarde gewaardeerd Er is een correcTe nodig voor deze opTe die de verzekeraar heeQ als gevolg van de lange termijn relaTe met de klant: • Counter Cyclical Premium (“CCP”) • Matching premium • Hypotheken en LOS lijken hiervoor een typische categorie • Extrapola8e curves (“UFR 4,2%”)
Verschil hypotheek en kapitaalmarkt rente
Lange termijn hypotheken matchen lange termijn verlichTngen
Solvency II strategische keuzes noodzakelijk Is dit regime economische haalbaar • Keuze intern model, standaard model • Verhuizing van hoofdzetel (Pruden8al) • Zijn garan8es betaalbaar onder dit regime? • Kan een verzekeraar nog wel kapitaalverschaffer zijn? Lemming gedrag van verzekeraars aan beleggingskant • Model belangrijker dan eigen inzichten en visie • Macro economische risico’s, zoals onderschajng risico staatspapier • Pro-‐cyclisch gedrag Van onvolkomenheden in S-‐II raamwerk zal door andere marktparTjen geprofiteerd gaan worden • Transparan8e eisen in Solvency II van risico informa8e • Economische afwegingen wijken af van toezicht
Beleggingsmix adankelijk van risicopercepTe
Fictief voorbeeld
Towers Watson: Garan+e producten zullen 10-‐15% in kosten s+jgen indien het matching principe niet wordt toegestaan
Kapitaal
GaranTes
Product DIL, Pensioen koopsom, AOV
Risico transfer
Schade, Lijfrente, Spaarhypotheek
Vermogens-‐ opbouw
Banksparen, DC pensioen, Fondsen, beleggingsverz., PPI
Zijn consumenten bereid te betalen voor garan+es Wie wil er nog garan+es geven? 24
Solvency II – informaTe overload
Agenda I. II. III. IV. V.
Turbulente marktomstandigheden Toegenomen levensverwach8ng Rentecurves Veranderingen in toezicht Conclusies
Conclusie • Risicomanagement is essenTeel voor verzekeraars • Verzekeraars zijn verschaffers van zekerheid en garanTes • Wil de consument blijven betalen voor zekerheid • Marktwaarde principe consistent toepassen • Beleggingen met risico vragen veel kapitaal onder dit regime • Wie gaat risicodragend lange termijn kapitaal verschaffen?
