Veranderen in kleuren. Breukelen 15 december 2009 Léon de Caluwé

Veranderen in kleuren

Breukelen 15 december 2009 Léon de Caluwé


Bij organisatieveranderingen zijn vijf manieren van denken te onderkennen Denkwijze

Er verandert iets als je: …

Geeldruk

De belangen van de belangrijkste spelers bij elkaar kunt brengen tot een consensus door middel van een onderhandelingsproces

Blauwdruk

Onderzoekt wat de beste oplossing is en die planmatig implementeert in een rationeel proces

Rooddruk

Mensen op de juiste manier prikkelt, zodat ze zich gewaardeerd en gezien voelen in een sociaal proces

Groendruk

Mensen in leersituaties brengt, ze bewuster en bekwamer maakt waardoor hun vermogens toenemen op het werk in een ontwikkelproces

Witdruk

Spontane evolutie een handje helpt door ruimte te geven waar energie zit en blokkades slecht in een dynamiserend proces

© Twynstra Gudde 17 december 2008

2


De vijf kleuren in één oogopslag Geeldruk

Blauwdruk

Rooddruk

Groendruk

Er verandert iets als je ...

belangen bij elkaar brengt

eerst denkt en dan (planmatig) doet

mensen op de juiste manier prikkelt

mensen in leersituaties ruimte maakt voor brengt spontane evolutie

in een ...

machtsspel

rationeel proces

ruilexercitie

leerproces

naar ...

een haalbare oplossing, win-winsituatie

de beste oplossing, een een motiverende een oplossing die maakbare wereld oplossing, de beste ´fit´ mensen samen vinden

Interventies zoals ...

coalitievoming, topstructurering

projectmatig werken, strategische analyse

beoordelen en belonen, gaming en coaching, open space meetings, sociale bijeenkomsten open systems planning zelfsturende teams

door een ...

procesbegeleider die zijn macht gebruikt

inhoudelijk expert, een projectleider

HRM-expert, een coachend manager

procesbegeleider die mensen steunt

patroonduider die zichzelf op het spel zet

gericht op ...

posities en context

kennis en resultaten

procedures, inspiratie en sfeer

setting en communicatie

complexiteit en betekenissen

Het resultaat is ...

onbekend en verschuivend

omschreven en gegarandeerd

bedacht, niet gegarandeerd

geschetst, niet gegarandeerd

onvoorspelbaar

De borging schuilt in ...

beleidsdocumenten en machtsbalans, loyaliteit

meten = weten, bijsturen

HRM-systemen, goede lerende organisatie verhoudingen, communicatie

De valkuil schuilt in ...

luchtfietserij, loose-loosesituatie

negeren van externe en verstikkende systemen, niemand uitsluiten, irrationele aspecten zachte heelmeesters gebrek aan actie


witdruk

dynamiserend proces

een oplossing die energie losmaakt

zelforganisatie, kwaliteit van dialoog

oppervlakkig begrip, laissez-faire

3


Geeldrukdenken Aannames Idealen AanpassenAkkoordAchterbanActorAfdwingenAftredenAgendaAlliantie Er verandert iets als je belangen bij elkaar - Democratische samenleving BeslisserBesluitenCoalitieComitéCompromisConclaafDepolitiseren brengt: - Poldermodel van politieke coalities - van de sleutelfiguren - Haalbare oplossing DraagvlakDubbelrolGezichtsverliesIntentieMachtMandaatMedestaander - in een onderhandelings- en lobbyproces - om een consensus te vormen (win-win) OnderhandelingPartijPersPersberichtPettenprobleemPoliticusPolitiseren Schaduwkanten PressurecookerProcedureProcesontwerpPubliekSpelregelStakeholder Condities: - achter gesloten deuren - Oppervlakkig geel: achterkamertjesgedoe, de StatusTegenstanderTijdsdrukUittredenVerklaringVervlechtenVrijheids- sense of urgency sterkste wint - Valkuilen: luchtfietsen, loose-loose strijd, graadWantrouwenWinwinAanpassenAkkoordAchterbanActorAfdwingen Motto: veranderen is een machtspel onbetrouwbaarheid - Allergieën: ideologen, details, gezichtsverlies AftredenAgendaAlliantieBeslisserBesluitenCoalitieComitéCompromis Traject Interventies: ConclaafDepolitiserenDraagvlakDubbelrolGezichtsverliesIntentieMacht- mediatie, alliantievorming, stemsessies Veranderaar - topstructurering, beleidsvorming MandaatMedestaanderOnderhandelingPartijPersPersberichtPettenproVeranderaar: procesregisseur die zijn macht inzet Diagnosebrillen: bleemPoliticusPolitiserenPressurecookerProcedureProcesontwerpPu- Politiek fingerspitzengefühl (posities en context) - krachtenveldanalyse, concurrentiestructuur - Besturen, beschouwen en conflicten hanteren - policy windows, besluitvormingsfuik bliekSpelregelStakeholderStatusTegenstanderTijdsdrukUittredenVer- Onafhankelijk, beheerst en met goede Beheersbaarheid: netwerken - onbekend en verschuivend resultaat klaringVervlechtenVrijheidsgraadWantrouwenWinWinAanpassenAkkoord - borging via contracten en machtsbalans Andere actoren: afgevaardigden, achterbannen, AchterbanActorAfdwingenAftredenAgendaAlliantieBeslisserBesluiten opinieleiders © Twynstra Gudde 17 december 2008

4


Blauwdrukdenken Aannames

Idealen

Er verandert iets als je eerst denkt en dan - Maakbare en kenbare wereld (planmatig) doet: - Orde, efficiëntie en voorspelbaarheid - onderzoek biedt objectieve antwoorden en richting - Beste concrete oplossing (harde organisatie- oplossingen worden ontworpen (stappenplan) aspecten) - omplementatie gaat planmatig en transparant Condities: - toereikend sponsorschap - sense of control, objectiviteit Motto: veranderen is een rationeel proces

Traject Interventies: - ISO, BPR, ABC, PMW - strategische analyse (SWOT, portfolio´s, e.d.) Diagnosebrillen: - visgraatdiagrammen, portfolio-analyse - structuren, organisatieconfiguraties Beheersbaarheid: - vooraf omschreven en gegarandeerd resulaat - borging via ´meten = weten´, monitoringssystemen


Schaduwkanten - Oppervlakkig blauw: mechanistisch, irrationele en externe aspecten negeren - Valkuil: alles maakbaar verklaren, over mensen heen walsen, hired gun´ analyses - Allergie: vage toestanden, emotionaliteit, ingebakken onzekerheid / ambiguïteit

Veranderaar Veranderaar: expert, projectleider - Inhoudelijke deskundigheid - Analyseren, structureren, presenteren, plannen - Prestatiegericht, accuraat, zelfstandig, rechtlijnig Andere actoren: opdrachtgevers, projectmedewerkers, doelgroepen, (boze) buitenwereld

5


Rooddrukdenken Aannames

Idealen

Er verandert iets als je mensen op de juiste manier prikkelt: - mensen (situationeel) straffen en belonen - mensen verleiden en het ´wij´-gevoel versterken - aandacht, steun en erkenning bieden

- Gemeenschap in harmonie, zorgzame samenleving - Het beste uit mensen halen, de beste ´fit´ tussen organisatie en individu vinden - Motiverende oplossing

Condities: - respectvolle en zorgvuldige procedures - mensen zoeken elkaar op

Schaduwkanten

Motto: veranderen is een sociaal gebeuren

Traject Interventies: - personeelsinstrumenten en sociale activiteiten - management by walking around en de zeepkist Diagnosebrillen: - motivatiefactoren, bronnen van weerstand - rollen in teams, situationeel leiderschap Beheersbaarheid: - bedacht, maar niet gegarandeerd - HRM-systemen, goede verhoudingen, communicatie © Twynstra Gudde 17 december 2008

- Oppervlakkig rood: verstikkende systemen, wollendekengedrag, onechte aandacht - Valkuilen: negeren van macht, zachte heelmeesters, conflictmijding - Allergieën: solo- of macho-gedrag, onzorgvuldigheid, problematiseren

Veranderaar Veranderaar: coachende manager, HRM- of communicatie-expert - Mensen-mens - Motiveren, verleiden, communiceren, samenwerken - Sociaal, betrouwbaar, geïnteresseerd Andere actoren: smaakmakers, teambuilders, rolmodellen, betrokkenen 6


Groendrukdenken Aannames Idealen ActionlearningAflerenBetekenisBewustonbekwaamBewustwordingClinic Er verandert iets als je mensen in leersituaties - Lerende organisatie: met iedereen, over alles, CoachenCorporatecurriculumDebriefingDenkbeeldDidactusEffectErvaring brengt: altijd - bewust onbekwaam maken (spiegels en vensters) - Groeien en ontdekken EvaluatieExperimentFacilitatorFeedbackGedragGroepslerenHouding - experimenten en exploreren van nieuwe - Oplossingen die mensen zelf vinden mogelijkheden KennisKennisoverdrachtLeercyclusLeerdoelLeermanagerLeermiddelLeer - in een koerszoekend, collectief proces Schaduwkanten situatieLerenLerendeorganisatieMentaalmodelMotivatieOefenenOntwikCondities: - (net) genoeg veiligheid, rust en respect - Oppervlakkig groen: individueel leren los van het kelingOpvoedingOrganisatieontwikkelingReflectieSpelSpiegelenStage - sense of professionalism werk, gebrek aan actie Valkuilen: belerend gedrag, niemand uitsluiten, TrainerTrail-and-errorTweedehandslerenTweedeordelerenUitproberen Motto: veranderen is leren en ontwikkelen navelstaren - Allergie: politieke spelletjes, mensen met een bord UitwisselenVaardigheidVeiligheidZienswijzeActionlearningAflerenBetekeTraject voor hun hoofd Interventies: nisBewustonbekwaamBewustwordingClinicCoachenCorporatecurriculum - feedback, coaching opleiding, gaming Veranderaar - organisatie-ontwikkeling, survey-feedback, DebriefingDenkbeeldDidactusEffectErvaringEvaluatieExperimentFacilitaVeranderaar: procesbegeleider die mensen steunt communities of practice torFeedbackGedragGroepslerenHoudingKennisKennisoverdrachtLeer-´Reflective practitioner´ als rolmodel Diagnosebrillen: - Didactisch ontwerpen, faciliteren, spiegelen, - Johari window, leercurve, leerniveaus cyclusLeerdoelLeermanagerLeermiddelLeersituatieLerenLerendeorganicoachen - organisatie-ijsberg, systeemdenken - Empathie, creativiteit, nieuwsgierigheid Beheersbaarheid: satieMentaalmodelMotivatieOefenenOntwikkelingOpvoedingOrganisatie- geschetst, niet gegarandeerd Andere actoren: trekkers, coaches, meesters, ontwikkelingReflectieSpelSpiegelenStage TrainerTrail-and-error - borging via voortdurende reflectie deelnemers, beschermheren © Twynstra Gudde 17 december 2008

7


Witdrukdenken Aannames Idealen AdaptiefBeeldenBelevingBetekenisgevingBewegingBewustwordenBlokEr verandert iets als je spontane evolutie een - Wonderlijk universum vol parallele werkelijkheden kadeChaosComplexiteitCreativiteitCrisisDialoogDynamiekEcologie handje helpt: - Zelfsturing in netwerken dwars door organisatie- patroonduiding van wat mensen / organisaties grenzen EnergieEvolutieFeedforwardGevoelGroeiHeldenHelenIdeeënIdentiteit beweegt - Zingeving, geëngageerde oplossingen, innovaties - ruimte bieden voor ondernemerschap en InnerlijkInnovatieKrachtLosmakenNatuurNon-interventieOntvouwenOpen dynamiek Schaduwkanten PatroonPilotRituelenRuimteStilteStromenSymboolToevalTransformatie - blokkades wegnemen en conflicten optimaliseren - Oppervlakkig wit: new age uiterlijkheden, Condities: UitdagingUitstralingVerbindingWaarnemenWilZelforganisatieZijnZinge´alles is goed´ - paradoxaal adviseren - Valkuilen: oppervlakkig begrip van drijvende - sense of humor vingAdaptiefBeeldenBelevingBetekenisgevingBewegingBewustworden krachten, laissez-faire, medewerkers opzadelen Motto: veranderen gaat over energie / vitaliteit met ´zelfsturing´ BlokkadeChaosComplexiteitCreativiteitCrisisDialoogDynamiekEcologie Traject - Allergieën: saaiheid, middelmaat, regels, Interventies: bevoogding, groepsdwang EnergieEvolutieFeedforwardGevoelGroeiHeldenHelenIdeeënIdentiteit - zelfsturende teams, zoekconferenties Veranderaar - appreciative inquiry, open space meetings InnerlijkInnovatieKrachtLosmakenNatuurNon-interventieOntvouwenOpen Veranderaar: patroonduider die zichzelf op het spel zet Diagnosebrillen: PatroonPilotRituelenRuimteStilteStromenSymboolToevalTransformatie - Florerend in complexiteit, spelend met mogelijkheden - ontwikkelingspatronen van individuen, groepen - Betekenis geven, stelling nemen, dialogiseren, e.d. UitdagingUitstralingVerbindingWaarnemenWilZelforganisatieZijnZingeondernemen - chaostheorie, megatrends, beelden van - Zelfbewust, authentiek, kwetsbaar, fantasierijk, organisaties vingAdaptiefBeeldenBelevingBetekenisgevingBewegingBewustworden eigenwijs Beheersbaarheid: BlokkadeChaosComplexiteitCreativiteitCrisisDialoogDynamiekEcologie - moeilijk voorspelbaar (maar niet stuurloos) proces Andere actoren: intra- / entrepreneurs, kiemen, - borging via zelforganisatie en kwaliteit van dialoog © Twynstra Gudde 17 december 2008

sponsors, netwerken 8


Vier praktische toepassingen – Diagnose: meervoudig kijken naar mensen, organisaties, vraagstukken ..., vooral als het complex is – Strategie: situationele keus voor een kansrijke ‘kleur’ voor een veranderaanpak. Wat past bij vraagstuk, bij organisatie, bij … – Veranderaar: besef van eigen voorkeursstijl, aannames, competenties, beperkingen …

– Communicatie: gemeenschappelijke taal om collectief te praten en beslissen over veranderen zonder ‘scholenstrijd’…


9


Léon de Caluwé [email protected]

www.twynstragudde.nl Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde.

DOCSOpen nummer 532944


10


WORKSHOPS ZAAL

Middagcongres KLANT EN LEVERANCIER

WORKSHOP 1

PROCESSEN EN SYSTEMEN Succesvol veranderen in een facilitaire omgeving WORKSHOP 3 FACILITY MANAGER WORKSHOP 2

CULTUURVERANDERING donderdag 17 december 2008

WORKSHOP 4

BERLIJN

MILAAN

SUITE 200

ROYAL

HARTELIJK WELKOM


11

Veranderen in kleuren. Breukelen 15 december 2009 Léon de Caluwé

Recommend Documents