Professionaliseringsprogramma
Veranderen en organiseren in gemeenten (V&OG)
Een praktijkgericht programma voor ervaren (lijn)managers, adviseurs, project– en programmamanagers
Zesde editie, januari 2016
WWW.SIOO.NL/VOG
1
Wat speelt er ? Gemeenten investeren veel in nieuwe vormen van samenwerking met andere gemeenten, bedrijven en burgers. Dat leidt tot een grote diversiteit aan (soms ingrijpende) veranderingen in de inrichting en werkwijze van gemeentelijke organisaties.
Nieuwe rol van de lokale overheid De lokale overheid wordt op steeds meer terreinen onderdeel van netwerken die verantwoordelijkheid nemen en krijgen en waarin ieders expertise en kracht optimaal wordt benut. De gemeente neemt daarbij soms het voortouw of de regierol, maar speelt vaak ook een meer faciliterende en verbindende rol.
Samenwerkingsverbanden en decentralisaties Medewerkers binnen gemeenten werken, mede hierdoor, figuurlijk en letterlijk, steeds meer buiten de grenzen van de gemeentelijke organisatie. In de ambtelijke organisatie zelf wordt steeds meer gewerkt in multidisciplinaire groepen. Goed samenwerken, over eigen grenzen en disciplines heen kijken en vorm en inhoud geven aan de nieuwe verantwoordelijkheden, stelt gemeenten voor grote uitdagingen bij het bundelen van krachten en het vinden van andere vormen van sturing en (organisatie) inrichting.
Veranderen op eigen kracht Verandervermorgen wordt een steeds belangrijker kwaliteit van de gemeentelijke organisatie als geheel en dus ook van de individuele leiders, managers en adviseurs die zelf veranderingen vormgeven en begeleiden. Daarbij zijn zij echter ook zelf onderdeel van de verandering. Gefundeerde kennis en ervaring als het gaat om inrichting van de organisatie en het begeleiden en implementeren van veranderingen is voor de huidige veranderopgaven essentieel. Het Sioo programma Veranderen en organiseren in gemeenten (V&OG) is een krachtige leeromgeving en platform om te werken aan het verandervermogen van de medewekers en de gemeentelijke organisatie als geheel.
2
Veranderen en organiseren
Voor wie is V&OG bestemd?
in gemeenten (V&OG)
In V&OG treft u ervaren (lijn)managers, adviseurs en project- en programmamanagers die een spilfunctie vervullen in veranderopgaven binnen gemeenten. Zij zijn afkomstig uit verschillende disciplines zoals het
Waarom kiezen gemeenten en
sociaal of fysiek domein, bedrijfsvoering, ICT, HRM,
medewerkers voor V&OG?
P&C,etc. Ook voor lijnmanagers die de stap zetten
(Lijn)managers, adviseurs en project- en programma-
goedee keuze.
managers spelen allemaal een belangrijke rol bij de
Door de diversiteit aan deelnemers en de gedeelde
ingrijpende veranderingen in de gemeentelijke
gemeentelijke context biedt V&OG een rijke leer- en
organisatie. De huidige opgaven vragen daarbij vaak
ontmoetingsplek. Iedereen levert vanuit zijn eigen
andere organisatorische concepten en
achtergrond en ervaring een bijdrage aan het
veranderaanpakken dan tot nu toe.
leerproces. Wie V&OG volgt, is ook bereid eigen
naar project– of programmamanager is de V&OG een
grenzen te onderzoeken en te experimenteren in de De betrokken professionals moeten zowel op de
werkpraktijk.
hoogte blijven van hun vakgebied als op het gebied van verandermanagement, organisatie-inrichting en besturing. De urgentie van veel veranderingen vraagt bovendien om een snelle toepassing van de nieuwe inzichten in de eigen werkpraktijk.
De V&OG in het kort V&OG is een integraal professionaliseringsprogramma. In het programma koppelt u de ontwikkeling van uw
Voor u, als professional, ligt er een stevige uitdaging.
eigen professionele ambities en opgaven aan de
U heeft verantwoordelijkheid om bij te dragen aan de
ontwikkeling en veranderopgaven van uw
organisatieontwikkeling, moet zelf ook mee in die
gemeentelijke organisatie. U integreert deze
verandering en u heeft de taak om eigen mensen of
verschillende ontwikkelingstrajecten door te werken
specifieke doelgroepen de juiste beweging te laten
aan een eigen opgave en aan actuele thema’s voor
maken. Tegelijkertijd zorgt u voor continuïteit zodat de
gemeenten in het algemeen, op basis van solide en
lopende dienstverlening op peil blijft. V&OG biedt in
praktijkgerichte kennis en inzichten, Het V&OG
deze dynamiek zowel inspiratie, kennis, reflectie als
programma draagt zo bij aan:
houvast. vakinhoudelijke ontwikkeling en nieuwe inzichten op Gemeenten kiezen voor V&OG omdat daar continu
het gebied van,leiderschap, organisatie en (cultuur)
wordt gewerkt aan eigen verandervraagstukken
verandering;
waarbij deskundige en inspirerende docenten nieuwe kennis en kunde delen, collega-deelnemers hun eigen ervaringen inbrengen en leerbegeleiders de persoonlijke professionele ontwikkeling ondersteunen waardoor deelname direct rendement oplevert voor de deelnemers, de gemeentelijke
contextuele kennisontwikkeling; actuele kennis en inzicht rondvraagstukken in de gemeentelijke organisatie, inrichting en begeleiding van veranderopgaven en organisatieontwikkeling;
organisatie en de lopende veranderopgaven onderbouwing van herinrichtingskeuzes en de eigen V&OG biedt u een kader van waaruit u elk
bijdrage daaraan;
verandervraagstuk kunt bekijken en daarbij weloverwogen een passende aanpak kunt kiezen. U
repertoire rond invloed en impact in de organisatie en
leert welke soort interventies daarbij horen en breidt
met betrekking tot strategisch handelen.
uw eigen interventierepertoire uit. Hierdoor kunt u het veranderproces effectiever inrichten en begeleiden. Daarnaast bouwt u een lerend netwerk op met collega’s uit diverse gemeenten. Gemeenten investeren met deze leergang nadrukkelijk in hun duurzaam verandervermogen.
U onderzoekt de veranderopgaven waarbij u betrokken bent. Het is dus belangrijk daadwerkelijk met een veranderopdracht bezig te zijn. Die vormt de context waarin u experimenteert met nieuwe inzichten en perspectieven van handelen.
3
Programmaonderdelen Het programma bestaat uit een aantal samenhangende onderdelen:
(Groeps)intake In de (groeps)intake bespreekt u met de programmamanager en de leermanager van Sioo en
Vragen waar u op stuit, brengt u in het programma in.
Individuele professionalisering
(indien mogelijk) een aantal andere potentiële
Tijdens het programma geeft u sturing aan uw
deelnemers of het programma kan beantwoorden aan
professionele ontwikkeling. U formuleert uw eigen
uw verwachtingen en of de randvoorwaarden zijn
leervragen en gaat hiermee aan de slag.
vervuld voor een goed leerproces, zowel voor u, uw organisatie als uw collega-deelnemers. Ter voorbereiding stelt u een document op dat tijdens de
Werkateliers
leergang leidraad zal zijn voor uw eigen leerproces. U laat zien welke leervragen u wilt inbrengen, hoe u
De werkateliers duren twee dagen (vijf dagdelen). De
aankijkt tegen de ontwikkelingen in uw gemeente en
eerste dag brengt een docent nieuwe inzichten in op
tegen de personele en organisatorische vraagstukken
een thema aan de hand van casuïstiek van deelnemers.
in de gemeentelijke organisatie.
In de avond experimenteert u met interventies. Tijdens de tweede dag werkt u onder begeleiding in kleine
Startbijeenkomst
groepen aan het vertalen van nieuwe inzichten naar de eigen werkpraktijk. U kunt zo op een breed spectrum
Tijdens de startbijeenkomst maakt u intensief kennis
van situaties ervaring opdoen met methodisch handelen
met elkaar en met de leermanagers/begeleiders. Ook
en uw eigen gedrag in leiderschaps- en of
maken we de resultaten van de intakes tot een geza-
adviessituaties.
menlijk referentiekader. Daarnaast krijgt u een inhoudelijke leidraad op het gebied van verandermanagement en werkt u de eerste stappen van de methodiek van de veranderredenering uit.
Organisatievraagstukken Leren en doen zijn in het programma nauw met elkaar verweven. Werken aan uw eigen organisatievraagstuk c.q. veranderopgave en een gemeente overstijgend onderwerp staan centraal in het programma. U relateert uw nieuwe ervaringen aan uw vraagstukken en u experimenteert met nieuwe inzichten op het gebied van veranderen, samenwerken en organiseren.
4
Werkatelier 1: Effectief veranderen Voor de aanpak van veranderingen bestaan diverse strategieën met elk hun eigen sterke en zwakke kanten. In dit werkatelier verdiept u zich in uiteenlopende aanpakken. U staat stil bij de wijze waarop u keuzes kunt maken voor een specifieke aanpak vanuit een interpretatie van contextvariabelen. U onderzoekt in hoeverre de gekozen aanpak aansluit bij de specifieke kenmerken van het organisatievraagstuk en bij uw eigen opvattingen en kwaliteiten. U besteedt aandacht aan uw eigen rol in
interactie in relatie tot het ontstaan en hanteren van
State of the art: bijeenkomsten en
verschillende vormen van weerstand waarmee
masterclasses
veranderingen vaak gepaard gaan. In bijeenkomsten en masterclasses staan actuele
Werkatelier 2: Beïnvloeden in een politieke context In dit atelier besteden we aandacht aan het anders kijken naar de politiek/bestuurlijke context en de gemeentelijke organisatie, stakeholder– en actorenanalyses, invloedstijlen en uw eigen authenticiteit daarbij. Ook hier legt u steeds een verbinding met uw eigen werkcontext en veranderopgaven. Afhankelijk van de leerwensen en
toepasbare kennis en inzichten rond veranderen en organiseren centraal. De masterclasses zijn ook toegankelijk voor anderen, waardoor u uw directe omgeving en uw netwerk bij het programma kunt betrekken. Per leergang bekijken we welke masterclasses (1 dagdeel) en bijeenkomsten (2 dagdelen) het meest relevant zijn. Een indicatie van onderwerpen uit vorige leergangen:
vraagstukken van deelnemers leggen we accenten op macht en politiek handelen, strategisch handelen en/of
Bijeenkomst : ‘Organisatieontwerp’ met Pierre van
politieke vaardigheid.
Amelsvoort Inzicht in verschillende soorten organisatieregimes en
Werkatelier 3: Interactieve Interventies De nieuwe ambities en rollen van de gemeente vragen om nieuw interventierepertoire. In dit werkatelier maakt u kennis met diverse interactieve
bijbehorende vragen zoals: hoe komt u van een bureaucratisch regime naar een flexibel of netwerkregime en hoe richt u bedrijfsprocessen anders in? Het begrip regelruimte staat hierbij centraal.
interventievormen en deelt en verbetert u eigen interventies. Er is specifiek aandacht voor het werken
Masterclass: ‘Plezier beleven aan taaie vraagstukken’
met beelden in veranderprocessen. Indien mogelijk
met Hans Vermaak
worden specialisten uit de gemeenten uitgenodigd die
Soms zijn de vraagstukken niet meer op te lossen met
ervaring hebben met dergelijke interventies.
bekende veranderstrategieën maar is een andere insteek nodig. U ontdekt welke werkzame principes er
Intervisie en leergroepen
zijn waar u mee kunt gaan experimenteren.
De leergang draagt nadrukkelijk bij aan professionele
Bijeenkomst : 'Alliantiekunde en Ketensamenwerking ‘
ontwikkeling waarbij uw verandervraagstuk de rode
met Ard-Pieter de Man
draad is. Na elk seminar beschrijft u welke inzichten u
De grenzen van organisaties vervagen. In veel situaties
kunt gebruiken bij uw verandervraagstuk. Hierbij
is er niemand meer die het echt voor het zeggen heeft.
borduurt u voort op uw intakenotitie. Eén dagdeel van
Toch willen gemeenten vaak een vorm van regie op
ieder werkatelier besteden we aan het bespreken van
deze ketens of netwerken houden. Welke inzichten uit
deze beschrijvingen. Dit gebeurt in een vaste leergroep
alliantiekunde en procesmanagement kunnen hierbij
van vijf deelnemers. Tijdens de werkateliers is er
helpen?
tevens gelegenheid over een aantal cases te reflecteren met de docenten van de masterclasses. Tussen de seminars door zijn er drie intervisiebijeenkomsten. Uw leergroep is tevens uw intervisiegroep. U bespreekt tijdens een intervisiebijeenkomst uw eigen professionaliseringsvragen, bijvoorbeeld ten aanzien van een andere invulling van uw rol, uitbreiding van handelingsrepertoire, het vergroten van inzicht in belemmeringen en blokkades om andere dan ‘default ‘
Masterclass: ‘Veranderen als avontuur’ met Jaap Boonstra Aan de hand van Boonstra’s laatste boek “Verandermanagement in 28 lessen” neemt hij u mee op een reis in veranderen in 7 etappes. Hij put daarbij uit de rijke ervaringen uit zijn eigen werkpraktijk en koppelt deze ‘verhalen’ aan de veranderkundige theorie.
invloedstijlen in te zetten.
5
Masterclass: ‘Hoe verplaats je een totempaal, een
Deelnemers
antropologische blik op complexe organisatieverandering’ met Danielle Braun
Gijs Lampe (Gemeente Alphen aan den Rijn):
Wat gebeurt er als je overgaat van de oude naar een
Ik heb met een veel bredere blik leren kijken naar situaties in mijn werk, beter leren duiden en doorgronden wat er aan de hand is en waar dat aan ligt. Vroeger zag ik veel meer stukjes. Nu kan ik veel beter verbanden leggen.
nieuwe organisatiestructuur? Veranderen de “soft controls” van cultuur en informele machtsbronnen wel mee? Wat zijn de do’s en dont’s in het regisseren van een goede transitie? Hoe ga je om met onzekerheid en weerstand ? Danielle Braun reikt u praktische toepasbare wetenswaardigheden en inzichten uit de culturele antropologie aan.
Slotbijeenkomst en certificering De leergang eindigt met een slotbijeenkomst waar
Karin Cornelissen (Gemeente Raalte):
In de leergang heb ik kennis gemaakt met een methode die grootschalige systeemverandering ondersteund, bij ons de drie decentralisaties, en die ben ik gaan toepassen. Dat heeft echt voor een vernieuwende manier van omgaan met de decentralisaties gezorgd.
zowel reflectie op het eigen leerproces en het organisatievraagstuk aan de orde komt, als de manifestatie van de leeropbrengsten aan de buitenwereld. Deze dag geven we samen met de deelnemers vorm. Wanneer de reflectie en manifestatie als goed beoordeeld zijn, ontvangt u een certificaat van deelname.
Nancy Kalbvleesch (Gemeente Uden):
Ik had het idee dat ik mijn werk vooral op gevoel deed. Naast theoretische onderbouwing, kan ik nu ook meer diepgang aanbrengen. De leergang biedt ruimte voor verschillende leerstijlen en er is een goede afwisseling tussen theorie en toepassen zowel in de bijeenkomsten als in je eigen werksituatie.
Lisette Uitenwerf (Gemeente Amsterdam):
Fijn dat deze leergang specifiek voor gemeenten is. Zo kun je, naast herkenning van de vraagstukken, elkaar makkelijk helpen en samen antwoorden vinden. Ik heb ook collega’s een enorm plezier gedaan door ze uit te nodigen voor twee masterclasses van de topveranderaars in Nederland.
Lars Schotel (Gemeente Utrecht):
Mooi dat ik met anderen bezig kon zijn met het thema ‘de andere overheid’. De docenten inspireren, maar ook van collega-deelnemers leer je veel. Sioo koppelt enorm de leergang aan de werkpraktijk. Je kunt er de volgende dag al direct iets mee doen.
Fred Meiring: (Gemeente Amsterdam):
Wat me heel erg aansprak, is dat we hebben geleerd vanuit een veel meer integrale manier te kijken, alle actoren te betrekken en juist afwijkende geluiden aandacht te geven. Ik heb steeds alle kennis, theorie en methodes toegepast in mijn eigen werkpraktijk.
Interviews met de deelnemers vindt u op : http://www.youtube.com/ watch?v=QNtBwUrkY_w&feature=youtu.be
6
Praktijkvragen
Deelnemende organisaties
Hoe ga ik om met een steeds veranderende omgeving,
.Aan de vorige leergangen namen medewerkers van de
met veranderingen waarbij veel onzekerheid is, ook
volgende gemeenten mee:
over mijn eigen baan als professional of als
Almelo, Alphen aan de Rijn, Amersfoort, Amstelveen, Amsterdam, Arnhem, Bergen op Zoom, Bunnik, Den Bosch, Dongeradeel, Drechtsteden, Eindhoven, Emmen, Enschede, Epe, Heemstede, Heerhugowaard, Hengelo, Heumen, IJsselstein, Kampen, Katwijk, Langedijk, Leiden, Leusden, Lingewaard, Neder-Betuwe, Nieuwkoop, Nijmegen, Oldebroek, Raalte, Rheden, Rijnwoude, Rotterdam, Schiedam, Soest, Teylingen, Tytsjerksteradeel, Uden, Utrecht, Veenendaal, Veere, Veghel, Velsen, Venray, Woerden, Zuidplas en Zwolle.
leidinggevende?
Hoe zorgen we er als gemeente voor dat iedereen een goede opleidingskans krijgt en schooluitval afneemt, terwijl de organisatie daarvoor afhankelijk is van veel andere partijen, zoals scholen en besturen, voor- en naschoolse opvang, bureau Halt?
Hoe kan ik goed mijn rol spelen bij buurt- en wijkgericht werken met partijen als woningcorporaties, politie en ondernemers?
Hoe zorgen we dat onze interne organisatie is aangepast aan meer burgerparticipatie, e-dienstverlening, buurt- en wijkgericht werken?
Hoe zorg ik ervoor dat ik mijn bezuinigingsdoelstellingen realiseer en tegelijkertijd de dienstverlening verbeter?
Hoe zorgen we dat we de nieuwe taken van uit de overheid, zoals de drie decentralisaties in het sociaal domein, succesvol realiseren?
Gaan we fuseren of samenwerken met andere gemeenten? Hoe behouden we onze eigen identiteit en zorgen we voor gelijkwaardigheid bij de implementatie? Welke samenwerkingsverbanden zijn mogelijk en hoe realiseren we een fusie of samenwerking?
Hoe zorgen we voor een goede afstoting van onderdelen die niet tot de kerntaken behoren, maar wel nodig zijn in de maatschappij?
Hoe zorgen we dat we intern de boel op orde krijgen of houden rond zaken als financiën, controle op uitgaven, maar ook als het gaat om subsidieverlening, procesverbeteringen met behulp van 'Lean', 'Het nieuwe werken', vakmanschap, samenwerking.
Hoe blijven we een aantrekkelijke werkgever, ook als er nu flinke taakstellingen zijn en straks grote aantallen uitstromen?
7
Praktische informatie
Toelatingsvoorwaarden
Programmamanagement en begeleiding
De toelatingsvoorwaarden waarborgen dat u het programma effectief kunt benutten en u een geschikte
Een kernteam is verantwoordelijk voor de inhoud van
partner kunt zijn voor de andere deelnemers. U heeft:
het programma, het leerproces van de individuele deelnemers en de groep. Ninon le Grand en Herman Grootelaar begeleiden als leermanager de groep
werkervaring als (senior) adviseur, leidinggevende of project- of programmamanager;
tijdens het hele programma. Joke Vriesema ondersteunt de deelnemers in de werkateliers bij het vertalen van het geleerde naar de praktijk .
een veranderopgave waarbij u een centrale rol speelt;
Zij begeleiden ook alledrie de intervisiegroepen. Peter Paul Kerpel maakt namens Sioo als
een HBO of WO-vooropleiding of een vergelijkbaar werk
programmamanager deel uit van het kernteam.
- en denkniveau;
Docenten
de ambitie om professioneel te groeien;
Sioo beschikt over een uitgebreid netwerk van
voldoende inzicht in en kennis van de basics van
deskundige docenten die allen state-of-the-art-kennis
verandermanagement en organisatieontwikkeling;
koppelen aan ruime praktijkervaring in verandertrajecten en het werken aan professionele ontwikkeling. Docenten die bijdragen leveren aan V&OG zijn onder andere:
Hans Vermaak, Jaap Boonstra, Danielle Braun, Joke Vriesema, Annet Weitering, Pierre van Amelsvoort, Ard Pieter de Man, Jeroen van der Velden, Jesse Segers, Daan Sorgeloos.
voldoende tijd en commitment om in het programma te participeren gedurende de hele doorlooptijd;
een open en reflectieve instelling en de wil om met en van andere deelnemers te leren.
Groepsomvang Nadere informatie
Deelnemers aan het professionaliseringsprogramma
Actuele informatie over docenten, data en
komen uit verschillende gemeenten. Een gemeente kan
conferentieoorden vindt u op www.sioo.nl/vog. Voor
maximaal drie deelnemers tegelijk aan een groep laten
meer informatie of een oriënterend gesprek kunt u
meedoen. De omvang van de groep bedraagt minimaal
contact opnemen met Peter Paul Kerpel
16 en maximaal 20 deelnemers.
(
[email protected]) of Evelyn van den Boom
.
(
[email protected]). Zij zijn telefonisch te bereiken op
Studiebelasting
(030) 291 30 00. Wilt u een oud-deelnemer spreken over zijn of haar
De studiebelasting bedraagt 168 uur in 9 maanden.
ervaring met de opleiding, dan kunnen wij daarin be-
120 uur bent u actief in bijeenkomsten, waarvan 12
middelen. Een aantal ervaringen vindt u ook op:
buiten werktijd. Daarnaast besteedt u 48 uur aan
http://www.youtube.com/ watch?v=QNtBwUrkY_w&feature=youtu.be
zelfstudie, voorbereiding en reflectie. Verder bent u bezig met het toepassen van het geleerde in de praktijk binnen uw eigen veranderopgave(n), hetgeen beschouwd kan worden als onderhanden werk.
Aanmelden U kunt zich online aanmelden op www.sioo.nl/vog. U ontvangt vervolgens een bevestiging waarna we u vragen een startnotitie te maken. Deze notitie, een groepsintake (3 tot 5 deelnemers) en toetsing aan de toelatingsvoorwaarden bepalen uiteindelijk of u wel of niet aan de leergang deelneemt.
8
Data en locatie De bijeenkomsten vinden plaats in conferentieoorden in het midden van het land. De vijfde editie van de leergang start medio januari 2016. De overige actuele data kunt u vinden op www.sioo.nl/vog.
Kosten De deelnamekosten bedragen € 7.300 per deelnemer (vrijgesteld van BTW !). Daarnaast zijn er verblijfskosten verschuldigd aan de conferentieoorden van ongeveer € 1.200 (inclusief BTW).
9
Over Sioo Sioo maakt mensen en organisaties wendbaarder, door ze te laten ontdekken hoe je organisatie- en veranderingsprocessen kundig en krachtig kunt realiseren.
Organisaties – en de mensen die er werken – moeten voortdurend zien te anticiperen op vraagstukken die op hen afkomen. Hun wendbaarheid is bepalend voor succes. De vraag is hoe zij met souplesse het goede kunnen doen. Sioo is ervan overtuigd dat alleen kennis en modellen uit de organisatie- en veranderkunde niet volstaan. Mensen en hun organisaties worden pas écht wendbaar, als zij leren over veranderingsprocessen in hun eigen context. Vanuit hun eigen vraagstukken. En in samenhang met hun eigen ontwikkeling. Dat kan alleen door actuele en urgente vraagstukken uit de praktijk te vervlechten met kennis uit de organisatie- en veranderkunde. Dat is exact wat Sioo doet.
Sioo is dé interuniversitaire ambachtsschool die mensen en organisaties wendbaar maakt in veranderings- en organisatieprocessen. Sioo is in 1958 opgericht door acht Nederlandse universiteiten. Dat gebeurde mede op initiatief van de organisatieadvieswereld. Het instituut maakt leertrajecten op maat. Tegelijkertijd is Sioo een platform dat het relatief jonge vak van verandermanagement en organisatiekunde verder helpt ontwikkelen.
Sioo is er voor iedereen die voor uitdagende organisatie- en verandervraagstukken staat. En die daarom beter wil worden in het aanjagen, managen, inspireren, organiseren en vernieuwen. Veel mensen weten Sioo te vinden, zoals bestuurders, (interim) managers, kwartiermakers, stafspecialisten en adviseurs. Zij zijn werkzaam bij overheden, nonprofitorganisaties en bedrijfsleven.
Sioo organiseert een krachtige en inspirerende leeromgeving. De leeromgeving richten we zo in dat die snel en zichtbaar resultaat brengt. De nieuwe inzichten zijn dezelfde dag al inzetbaar. De professionaliteit van mensen groeit. De organisatieontwikkelingen zijn in goede banen te leiden. En kennis uit de praktijk en het vakgebied vloeien samen tot de beste oplossingen. Wie met Sioo heeft gewerkt, houdt voor altijd fascinatie voor de organisatie- en veranderkunde.
Sioo verzorgt naast V&OG ook programma’s voor (loco) gemeentesecretarissen en directeuren in gemeenten.
10
11
Sioo Newtonlaan 209 3584 BH Utrecht www.sioo.nl
[email protected] 030-2913000
12
