october 2008
Kleine Schritte in Malawi VoG Malawi, dag na dag
Elsenborn / België
Newsletter 3
28-07 eerste indrukken in Malawi 29-07 project besprekingen en ministerie van landbouw 30-07 Voorbereiding voor Chavunga 31-07 Aankomst in Chavunga 1-08 Chavunga, dag 2 inkopen & school 2-08 Dorpsraad en vertrek 3-08 Terug in de bewoonde wereld
Beste donateurs en geïnteresseerden, Wat het hoogtepunt van het eerste jaar „Kleine Schritte in Malawi“ moest worden, werd een nachtmerrie! Tijdens ons bezoek aan Malawi stierf mijn vrouw Rita bij een auto-ongeluk. Tijdens de maanden van voorbereiding, vertelde ik vaak kleine anekdotes over Malawi en de inwoners aan Rita. Zij antwoordde dan steeds “je kunt me zeggen wat je wilt, ik zie wel in Malawi wat er echt aan de hand is”. Zo was het ook, eenmaal in Malawi was ze door het land en de mensen gefascineerd. Ze wilde alleen maar helpen. In Chavunga (“ons” dorp), was ze direct de grote vriendin van alle vrouwen. Zij luisterde naar hun behoeften, iets wat
Rita van Beek-Dahmen...
ze helemaal niet gewend waren. Vrouwen tellen niet in Malawi; bij Rita wel. Zij kocht direct zout, zeep en vaseline voor ze. “Ach ja, meerdere vrouwen in Chavunga hebben geen fatsoenlijke pannen om nsima (maïspap) te koken, die moeten we ook nog bezorgen.” Dat was een van haar laatste acties: 72 pannen kopen. Zo was Rita, niet lang praten maar doen, helpen. Ze deed daar, wat ze ook hier graag deed: aanpakken. Alles wat ze begon lukte en ze deed het zo vanzelfsprekend dat niemand jaloers was op haar succes. In tegendeel, iedereen had respect voor haar en haar werk. Ze was mijn steun en toeverlaat en hoeveel werk ze ook had, voor mij had
...danst met de vrouwen en...
ze altijd tijd. Bij een dom idee kon ze me tot bezinning brengen, bij een goed idee stimuleren. Ik mis haar zo, haar optimisme, haar lachen, haar nadenken voordat ze een antwoord gaf, haar bezorgd zijn om anderen. Lieve schat, ik zal altijd van je houden. Voor jou zal ik ons project in Malawi ook voortzetten. Het zal niet makkelijk zijn zonder jou, maar misschien, hopelijk, blijf je dan dichter bij me… Rita schreef in Malawi een soort dagboek om hier later alles correct te kunnen vertellen. In het vervolg zal ik stukken uit dit dagboek citeren. Cris van Beek
...krijgt uitleg over de waterpomp
2
K l e i ne Sch r it te in Ma l aw i Vo G Maandag 28 juli, aankomst in Malawi Na een reis van 23 uur komen we in Lilongwe, de hoofdstad van Malawi, aan. Blessings, onze contactpersoon bij de NGO CICOD, wacht ons op. Hij brengt ons naar het Kiboko Town hotel waar veel grote en kleine
Cris in bespreking bij CICOD, links Blessings, onze projectleider, rechts Amos, de manager
“Cris kreeg alle antwoorden, ook als ze hem niet allemaal bevielen…”
hulporganisaties overnachten. Toevallig is het bureau van CICOD in dezelfde straat, nog geen 500 meter van ons hotel. Daar maken we kennis met Amos, de baas, met Lyce die de financiën beheert, Chrissy de secretaresse en Moses de chauffeur.
Rita schreef: ”Het eerste gesprek was zeer kameraadschappelijk, zeer aangenaam. Er werken 5 mensen, allemaal erg vriendelijk. Toen we wat te drinken vroegen, kreeg iedereen een 1,5 liter fles water (moest gekocht worden) en oude (?) chips. ‘s Avonds aten we samen Malawisch, lekker”
Dinsdag 29 juli, besprekingen Het hele project wordt doorgesproken in het bureau van CICOD. Wat is belangrijk? Wat is financieel haalbaar? De prijzen van maïs en kunstmest zijn sterk gestegen. Kan ons budget dat aan? Enkele punten vallen weg, zoals de fruitbomen. In plaats daarvoor worden in juni 2009 visvijvers gemaakt, wordt vanaf september 2008 onderwijs gegeven aan volwassenen en
wordt in 2009 informatie verstrekt over aids en de rechten van de vrouw. ‘s Middags hebben we een afspraak op het ministerie van landbouw. We brainstormen over kunstmest en compost, hoe het veld te bewerken tijdens droge periodes in de regentijd. Voor een eerste gesprek niet slecht, er zijn contacten gelegd.
Rita schreef: “Vier gesprekpartners, voor vee, oogst, zaaigoed en een vrouw voor ?. Niemand bleef tijdens het hele gesprek. “Kaffeeklatsch” in een ander bureau (zonder koffie). Resultaat? Afwachten! Contacten zijn er, vooral belangrijk voor CICOD.”
Woensdag 30 juli, meer besprekingen
De auto is volgepakt voor onze reis naar Chavunga. Links Moses, de chauffeur
We hebben een afspraak op het ministerie van gezondheid. De “officer of health” is een jonge vrouw die weet waarover ze het heeft. De antwoorden zijn over het algemeen teleurstellend. Alleen geneesmiddelen die op de lijst van Malawi staan zijn toegestaan, maar ze staat wel open voor haar nog
onbekende geneesmiddelen, bijvoorbeeld tegen malaria. Men kan de studie van een dokter betalen, maar deze dokter daarna slechts één jaar verplichten in de medische post in de buurt van Chavunga te blijven. Een vroedvrouw zonder echte opleiding, kan geen cursussen volgen bij de staat. Ook hier kunnen we toch zeggen, als eerste
contact was het niet slecht. ’s Middags gaan we winkelen voor ons bezoek aan Chavunga. Na 12 winkels geven we het zoeken naar veldbedden op en kopen twee matrassen. Achteraf bleek er in Rita schreef: “Cris kreeg alle antwoorden, ook als ze hem niet allemaal bevielen…”
3
Newsletter 3
Woensdag 30 juli (vervolg) Chavunga minder ongedierte rond te kruipen dan we vreesden, een opluchting voor Rita. Verder kopen we 8 ballen voor de kinderen, een deken voor het hoofd van het dorp en 2 mooie fietsen (60€ per stuk) die
alle mensen van het dorp kunnen gebruiken. Daarna maken we kennis met Willem, de Witte Pater die ons heeft begeleid. We hebben de indruk dat het hem niet bevalt dat we nu met CICOD werken. Toch
zullen we hem nog om raad vragen in de toekomst, hij blijft een grote hulp.
“Voor hen is zuiver water al een luxe “
Het is een vreemd gevoel met iemand die al 35 jaar in Malawi woont Brabants dialect te spreken.
Donderdag 31 juli, in Chavunga We vertrekken vroeg richting Chavunga. Onderweg kopen we nog een paar dekens en wat rijst. We willen toch niet het risico lopen twee dagen alleen nsima te eten…. De vrouwen van het dorp begroeten ons met gezang en dansen totdat het hoofd van het dorp ze zegt dat ze moeten ophouden. Beledigd gaan ze op de
grond zitten. We worden bedankt voor de maïs, de kunstmest, de waterpomp, het laten studeren van 4 kinderen, de geiten. In het dorp zijn enkele smoezelige waterputten. Op het water ligt een verdachte laag viezigheid. Telkens waren er kinderen ziek, diarree of cholera. Sinds onze pomp functioneert zijn er geen
kinderen meer ziek! Rita is trots. De mensen zien de geiten als een soort reservegeld met een goede rente: jonge geitjes. Als ze iets willen kopen, verkopen ze daarvoor een geit. Afgesproken is dat
Een huis bouwen in Chavunga Het dorp is armoedig. De huizen zijn gemaakt van leem uit het eigen dorp. Van deze leem worden bakstenen gevormd die twee weken in de zon drogen, dan wordt er gebouwd.
Het bouwmateriaal uit eigen dorp
Op het dak ligt gras, de 3-4 rijken in het dorp hebben golfplaten op het dak. Een woonkamer is ongeveer 3x4 meter, de slaapkamer iets kleiner. Gekookt wordt buiten. Dat is de woning voor een familie van 6-8 personen. Er zijn geen meubels, misschien hangt er een kalender van 2003 aan de muur, anders niets. In de slaapkamer hangt diagonaal
Het kapitaal van de inwoners, geiten
door de kamer een waslijn waarop de kleren hangen van de hele familie. Geslapen wordt op een dunne mat op de grond (in mei kan het ’s nachts vriezen…). Buiten zijn de WC, de badkamer, de maïs voorraad en eventueel een hok voor geiten. Voor kinderen vanaf 18-19 jaar oud wordt een kleine slaapkamer aangebouwd. Probeert u zich eens voor te stellen, uw woonkamer is uw hele huis. U leeft en slaapt daar met uw hele gezin. Er staat niets in deze ruimte, er is geen water en geen elektriciteit. In Chavunga hebben de mensen wel levensvreugde. Als ze hun nsima hebben zijn ze gelukkig. Ze hebben nooit luxe gekend. Voor hen is zuiver water al een luxe. We zouden veel van deze mensen kunnen leren.
4
K l e i ne Sch r it te in Ma l aw i Vo G Donderdag 31 juli, in Chavunga (vervolg) ze altijd tenminste twee geiten moeten houden. Afwachten of ze zich hieraan houden. We verdelen de geschenken, de kinderen weten niet wat ze als eerste moeten doen: spelen met de ballen of met de luchtballons. Er is een uitgelaten stemming.
De vrouwen zijn blij met de waterpomp
Daarna wordt de waterpomp bezocht. Hij is mooier dan we het ons hadden voorgesteld, met een plaats waar de vrouwen kunnen wassen en een afvoer voor overtollig water. Hij is zijn geld waard. We eten voor de eerste keer nsima. Het lijkt op een kleverige puree, zonder veel smaak. Iedereen neemt met zijn handen een stuk uit de pan, draait er een bal van en eet
het met eventueel wat ei of groente. Wij zitten met 7 personen in de woonkamer van de upperchief (baas van enkele dorpen) en eten bij de nsima geklopt ei. Na het eten ga ik met enkele mannen naar de dimba, een stuk land dat ook in de droge tijd nat is en dus ook in de droge periode beplant kan worden. Er was sprake geweest van een klein riviertje dat daar zou lopen. Dit water dacht ik in de regentijd te gebruiken als de regen te lang weg bleef. Maar er is niets, teleurstelling. Ondertussen spreekt Rita met alle vrouwen. Chifumbi, een catechist, vertaalt. Ze spreken over de waterpomp, de gezondheid van de kinderen, de lagere school waar veel kinderen niet naar toe gaan, het gebrek aan maïs. Sinds dat gesprek is Rita “the queen”.
Het huis van twee van onze studenten, (3 en 4 van links)
Het hele project wordt besproken met de dorpsverantwoordelijken. Voor de regentijd worden de muskietennetten verdeeld en wordt de school voor volwassenen gestart. Het klaarmaken van de velden is een erg moeizaam werk. Met twee ossen en een ploeg zou dit aanmerkelijk sneller gaan. De landbouwconsulent kan de mensen leren met de ploeg om te gaan. Probleem blijft om voldoende water te realiseren als het in de regenperiode langere tijd niet regent. In het noorden van Malawi worden reeds ECO WC’s gebruikt waarin compost wordt gemaakt. De mensen in Chavunga zijn zeer geïnteresseerd in deze soort WC. Men hoeft dan minder kunstmest te kopen.
Het bewerken van het land, moeizaam…
“Sinds dat gesprek is Rita the queen”
5
Newsletter 3
Vrijdag 1 augustus, kopen in Kasiya ’s Morgens om half zes zijn de vrouwen al aan het werk. Rond de huizen wordt geveegd, bij de waterpomp is grote bedrijvigheid, bij elk huis brandt een vuur. Om kwart voor zeven staat Rita op. In groepjes van 3-4 komen de vrouwen naar haar toe. Rita schreef: “Zodra ik buiten kwam, komen alle vrouwen me begroeten. Ik zeg 20 maal Mwadzuka bwanji (goede morgen), en 20 maal lachen ze zich krom. Dan beginnen ze te zingen, een mooi melancholisch liedje. Ze merken dat ik het mooi vind.” (dit liedje komt/staat ook op onze website) Vandaag gaan we weer inkopen, dit keer in Kasya, een iets groter dorp. Onze studenten hebben kleren en schoenen nodig. Een paar echt mooie schoenen kosten 11€, een goede broek 4€. Het leven is niet duur in Malawi, maar als je geen geld hebt…. Voor alle families kopen we zout, vaseline, zeep
om kleren te wassen en zeep voor de mensen zelf. Omdat er eind juli al mensen zijn zonder maïs, kopen we ook 300kg maïs. Juist die dag stond er in de krant dat de maïsprijs met 18% steeg. Gevolg, niemand wil verkopen. We moeten echt bedelen. We bezoeken ook de middelbare school waar onze 4 studenten naartoe gaan. Twee lege lokalen met 3 primitieve banken is alles. De resultaten zijn volgens de leraren niet slecht, maar ze mogen er best wat meer aan doen. Buiten de school beloven we de studenten dat ze volgend jaar naar een internaat mogen onder voorwaarde dat ze dit schooljaar halen. Het is wel wat duurder, maar het niveau ligt een stuk hoger. Dan blijkt dat ze nog geen schoolboeken hebben!!! Dat zullen we direct rechttrekken als we weer in Lilongwe zijn. We bezoeken ook de lagere school waar de kinderen van Chavunga naar school gaan. Hier is de situatie nog slechter.
Drie onderwijzers geven les aan 517 kinderen !!! Van 7.30 tot 10 uur de eerste en tweede klas, van 10 uur tot 12.30 de derde en vierde klas en van 13 uur tot 16 uur de vijfde en zesde klas. ’s Avonds geven ze ook nog les aan 27 volwassenen. Maandsalaris 45€. Het ontbreekt aan alles. De kinderen leren Engels, maar 7 kinderen moeten één boek delen!
duur in Malawi, maar als je geen geld hebt….”
De kinderen moeten een schooluniform dragen om te vermijden dat men ziet welk kind arme en welk kind rijke ouders heeft. Dit uniform kost ongeveer 1€ maar is toch de reden dat veel kinderen niet komen. We willen ook het ziekenhuis bezoeken, maar de enige verpleegster is er niet (sinds een jaar is er geen dokter meer). Je kan maar beter niet ziek worden, medicamenten zijn er ook nauwelijks…
Zaterdag 2 augustus, vertrek uit Chavunga Eén van de zonen van de “upperchief” wil graag journalistiek studeren en vraagt of wij hem kunnen helpen. We willen wel, maar weten niet of de kosten niet te hoog zijn.
“Het leven is niet
Blessings zal dit voor ons uitzoeken. In januari begint de school, we hebben dus nog wat tijd.
we dat geld kunnen vinden? Zou er misschien een bedrijf zijn dat dit wil financieren?
Weet één van de lezers van deze nieuwsbrief waar
Een kleine tegenvaller: we vragen wie er twee
De vrouwen amuseren zich
K l e i ne Sch r it te in Ma l aw i Vo G Zaterdag 2 augustus (vervolg) geiten hebben gekregen en ontdekken dat het hoofd van het dorp én de “upperchief” ook op de lijst staan, niet direct de armsten! We discussiëren erover met het hele dorp. De “upperchief” wil zijn geiten teruggeven maar we laten het erbij. We De oudste vrouw in het dorp, ongeveer 60
appelleren aan hun solidariteitsgevoel, dat de armste mensen als eerste geholpen moeten worden. Het is goed dat Blessings van CICOD volledig achter ons staat. Het is algemeen bekend dat de grote bazen in zulke
dorpen meeprofiteren van de hulp. Als men zich daar tegen verzet hoeft men niet op hun medewerking te rekenen. Dus het beste is er niet op te letten en te zorgen dat zoveel mogelijk wel op de juiste plaats terechtkomt.
Zondag 3 augustus, terug in de bewoonde wereld Terug in Lilongwe schrijft Rita : “Ontbijt in de geciviliseerde wereld, eindelijk weer koffie. Mijn pyjama ruikt nog steeds naar de aarde van Chavunga”.
“Dank je wel, lieve
Er zijn nog veel dingen die ik zou willen schrijven, maar een nieuwsbrief van 20 pagina’s is ook niet de bedoeling.
het dagelijks leven en de problemen die men tegenkomt bij hulp in de derde wereld.
In de Nieuwjaarsbrief schrijf ik dan nog wat over
mensen in Europa ”
Slotwoord
Kleine Schritte in Malawi VoG Tel. : +32 (0)80 447 202
[email protected] www.kleine-schritte.be Giften In België (met fiscaal attest vanaf 30 €) VOORKEUR:
000-000 0004-04 Koning Boudewijn Stichting, Brussel mededeling: ‚L82165 – Kleine Schritte’
We danken alle mensen die ons de laatste weken gesteund hebben. Het zijn momenteel moeilijke tijden en we zijn dankbaar voor elke lieve mail, een handdruk of bemoedigend woord. We doen dat wat Rita ook zou willen, we gaan door met “Kleine Schritte”. Als iemand ons wil helpen, of met projecten hier of met een bepaald onderdeel van het project in Malawi, graag.
Ook door uw financiële ondersteuning helpt u ons de moraal hoog te houden. Want daarmee geeft u aan dat ons project goed is. Nogmaals hartelijk dank. Met vriendelijke groeten,
Cris van Beek, Elsenborn Voorzitter “Kleine Schritte in Malawi” VoG
Voor kleinere bedragen en internationaal: 731-0023 608-12
BE 19 731 0023 608 12 (BIC: KRED BEBB)
“Zikomo kwambiri, anthu okondeka a ku Ulaya” (Dank je wel, lieve mensen in Europa )
PS: kunnen a.u.b. die mensen, die deze nieuwsbrief in de brievenbus vinden en een e-mailadres hebben, dat aan ons doorgeven? Dat bespaart ons veel tijd en geld. Dank u.
