Veiligheidsmonitor 2009 Gemeente Kapelle
Middelburg, september 2010
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
Colofon © Scoop 2010 Samenstelling Wim van Gorsel Peter van Kooten Nadet Somers In opdracht van de Zeeuwse gemeenten en Provincie Zeeland Scoop Zeeuws instituut voor sociale en culturele ontwikkeling Achter de Houttuinen 8 Postbus 407 Middelburg Telefoon (0118) 682500 Telefax (0118) 635311 www.scoopzld.nl
[email protected] Foto Flickr.com Lay-out Scoop Ontwerp men@work Scoop Drukwerk Scoop Deze uitgave is tot stand gekomen in opdracht van de Provincie Zeeland. De Provincie Zeeland streeft naar een goede sociale en culturele infrastructuur in Zeeland, in samenwerking met anderen. Als sociaal-cultureel kennis- en ontwikkelingsinstituut ondersteunt Scoop de Provincie bij haar taken in het sociaal-cultureel beleid.
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
Inhoudsopgave Samenvatting.................................................................7 Inleiding......................................................................7 Enkele bevindingen uit het onderzoek........................8 1.
De veiligheidsmonitor.............................................9 1.1 Inleiding............................................................9 1.2 Opzet van het onderzoek..................................9 1.3 Samenhang met ander onderzoek.....................9 1.4 Indicatoren........................................................9 1.5 Leeswijzer........................................................10
2. Schets van de gemeente.......................................11 2.1 Inleiding..........................................................11 2.2 De gemeente en haar bevolking . ...................11 3. Leefbaarheid van de woonomgeving..................13 3.1 Inleiding..........................................................13 3.2 Fysieke voorzieningen......................................13 3.3 Kwaliteit sociale woonomgeving......................13 3.4 Beoordeling woonomgeving............................14 3.5 Aanvullende informatie uit de Sociale Staat van Zeeland............................................14 3.6 Conclusies.......................................................16 4.
Beleving buurtproblemen.....................................17 4.1 Inleiding..........................................................17 4.2 Fysieke verloedering........................................17 4.3 Dreiging en sociale overlast.............................17 4.4 Overlast van vermogensdelicten.......................18 4.5 Verkeersoverlast .............................................18 4.6 Overige overlast...............................................19 4.7 Belangrijkste problemen in de buurt................19 4.8 Conclusies ......................................................19
5. Onveiligheidsbeleving...........................................21 5.1 Inleiding..........................................................21 5.2 Onveiligheidsgevoelens....................................21 5.3 Onveiligheidsbeleving op specifieke plekken . .22 5.4 Gepercipieerde slachtofferkans en vermijdingsgedrag...........................................24 5.5 Collectieve redzaamheid en sociale veiligheid..25 5.6 Conclusies.......................................................26 6.
Slachtofferschap....................................................27 6.1 Inleiding..........................................................27 6.2 Slachtofferschap..............................................27 6.3 Slachtofferschap in andere onderzoeken.........28 6.4 Conclusies.......................................................28
7.
Daderschap.............................................................29 7.1 Inleiding..........................................................29 7.2 Verdachten.....................................................29 7.3 Conclusies ......................................................30
8.
Aangiftegedrag........................................................31 8.1 Inleiding..........................................................31 8.2 Aangiftegedrag...............................................31 8.3 Gegevens veiligheid uit de politie registratie....31 8.4 Aangiftegedrag door jongeren........................33 8.5 Conclusies.......................................................33
Literatuur......................................................................35
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
6
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
Samenvatting 1. Inleiding Veiligheid is een basisbehoefte voor iedereen en als zodanig een belangrijk thema voor burgers en bestuurders. Toch zijn er verschillen tussen mensen, buurten, steden en regio’s in de mate waarin men zich veilig voelt en de mate waarin men ook werkelijk in zijn veiligheid wordt bedreigd. Over zowel het veiligheidsgevoel als het werkelijke veiligheidsniveau willen we graag meer weten om daardoor aan veiligheid te kunnen werken. Dit kan dankzij de Veiligheidsmonitor-enquête 2009, de gegevens uit de registratie van Politie en overige onderzoeksgegevens over de zelfde onderwerpen. De provincie Zeeland heeft het initiatief genomen om in 2009 de Veiligheidsmonitor voor alle Zeeuwse gemeenten uit te laten voeren en heeft daartoe aan TNS/NIPO opdracht gegeven een enquête te houden. Aan Scoop is gevraagd de analyse en rapportage te verzorgen en tevens de uitkomsten te verrijken met de resultaten van andere onderzoeken over de betreffende gemeente, zoals uit de Sociale Staat van Zeeland, de Jeugdmonitor en Communities that Care. Ook is gebruik gemaakt van gegevens die beschikbaar zijn in de registratie van de politie Zeeland. Door deze toevoeging kunnen de ‘softe’ gegevens uit de Veiligheidsmonitor (de beleving van veiligheid) worden aangevuld met in elk geval ‘harde’ cijfers over geregistreerde criminaliteit. Naast het voorliggende gemeentelijke rapport met rechte tellingen en indicatoren worden in een overkoepelend provinciaal rapport voor Zeeland de verbanden uitgewerkt met achtergrondkenmerken van respondenten om daarmee aanwijzingen te verkrijgen voor beleid. Dit rapport gaat over de Gemeente Kapelle. Na een schets van de gemeente volgen in het rapport de gegevens over de verschillende aspecten van veiligheid zoals door de bevolking worden beleefd. Ruim 300 inwoners van Kapelle hebben de enquête Veiligheidsmonitor 2009 ingevuld.
De uitkomsten zijn vervolgens naast de politiegegevens over de feitelijk geregistreerde criminaliteit gelegd. Er is al enige tijd discussie over de vraag of er een verband bestaat tussen de beleefde veiligheidsgevoelens van burgers en het daadwerkelijk vóórkomen van criminaliteit. Op landelijk niveau meldt bijvoorbeeld het SCP dat het gevoel van veiligheid de laatste jaren is gegroeid parallel aan het afnemen van de criminaliteit. Dit zou kunnen duiden op een verband. Toch is het zaak goed voor ogen te houden over wat voor gegevens men spreekt: dé criminaliteit bestaat niet, er is bijvoorbeeld het onderscheid tussen de ontwikkeling in geweldsdelicten en in vermogensdelicten. Ook dé veiligheid bestaat niet. In de beleving kan dit zowel gaan over angst voor criminaliteit als bijvoorbeeld zorg om de persoonlijke of maatschappelijke economische situatie. Tevens moet rekening worden gehouden met bijvoorbeeld registratie-effecten: indien er beleidsmatig meer aandacht is voor een bepaalde vorm van criminaliteit, zien we deze vorm ook vaker terug in de registratie. In hoeverre er dan daadwerkelijk sprake is van een groei is moeilijk te zeggen. Ook in de gegevens over de beleving van veiligheid doen zich theoretische uitdagingen voor. Vrij algemeen wordt aangenomen dat gevoelens van veiligheid onder de bevolking worden beïnvloed door ook andere zaken dan criminaliteit op zich. De leefbaarheid van de buurt waarin men woont, speelt evenals bijvoorbeeld onder anderen de inschatting van de economische situatie een rol in de veiligheidsbeleving. Een basisbehoefte als veiligheid hangt dus samen met vele factoren. Dit maakt veiligheidszorg tot een zaak van vele actoren: van de burger zelf in zijn verbanden, maar ook van bestuurders en uitvoerders. Vooral een mix van maatregelen waarmee preventief, repressief en perspectiefbiedend kan worden opgetreden biedt uitzicht op een verbetering van de veiligheidssituatie en -beleving.
7
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
2. Enkele bevindingen uit het onderzoek Aspecten van de woonomgeving Het beeld dat uit de Veiligheidsmonitor over Kapelle naar voren komt is dat de inwoners veel waardering hebben voor hun fysieke en sociale woonomgeving. De inwoners beoordelen de aspecten veiligheid, leefbaarheid en woonomgeving positiever dan in Zeeland. In Wemeldinge wonen naar verhouding veel inwoners die tevreden zijn met hun kern als woonplaats. De binding die inwoners met hun kern hebben is het laagst in Schore. Beleving buurtproblemen Uit de veiligheidsmonitor komt naar voren dat de inwoners van Kapelle op alle indicatoren minder overlast ervaren dan in Zeeland als geheel. Te hard rijden wordt door 29% van de inwoners ervaren. Het is tevens de vorm van overlast die door 35% van de inwoners is genoemd als een van de twee belangrijkste buurtproblemen. Onveiligheidsbeleving Inwoners van Kapelle zeggen minder vaak zich wel eens onveilig te voelen dan over het algemeen in Zeeland het geval is. Ook vertonen zij minder vermijdingsgedrag. In Schore wonen naar verhouding de meeste inwoners die zich zelden of nooit onveilig voelen. Inwoners van Kapelle denken negatief over de veiligheid rondom plekken waar groepen jongeren rondhangen en uitgaansgelegenheden. Jongeren en jongvolwassenen voelen zich vooral onveilig op straat buiten de eigen woonbuurt. De meeste inwoners met een hoge score voor collectieve redzaamheid wonen in Schore. De laagste scores voor collectieve redzaamheid vinden we in Kapelle. De kernen wijken nauwelijks van elkaar af waar het de sociale veiligheid betreft.
8
Slachtofferschap Gevraagd naar slachtofferschap van delicten meldt een met Zeeland vergelijkbaar percentage inwoners van Kapelle dat hen iets is overkomen. Van de verschillende soorten delicten komen vandalismedelicten het meest voor. 9% van de inwoners van Kapelle zegt slachtoffer te zijn geweest van beschadiging/diefstal vanaf auto. De meeste voorvallen vonden in de eigen woonbuurt en in het eigen huis plaats. Volgens de Jeugdmonitor meldt ruim één op de tien jongeren in Kapelle dat er geld van hem/haar is gestolen. Slachtofferschap van criminaliteit bij jongvolwassenen ligt in de Oosterschelderegio iets lager dan in de andere Zeeuwse regio’s. Opmerkelijk bij de gegevens over jongvolwassenen is dat discriminatie een regionale kleuring kent. In Zeeuws-Vlaanderen zou discriminatie vooral plaatsvinden op basis van herkomst/huidskleur, terwijl dat in de Oosterschelderegio op basis van religie zou zijn. Daderschap De politieregistratie vermeldt het absolute en relatieve aantal “verdachten” naar leeftijdscategorie. In Kapelle vinden we de meeste verdachten in de leeftijdscategorie 18-24 jaar, een gegeven dat ook voor andere gemeenten geldt. Aangiftegedrag Volgens de Veiligheidsmonitor heeft 33% van de inwoners van Kapelle aangifte gedaan van hetgeen hen de afgelopen twaalf maanden is overkomen. Voor de jongeren ligt dit percentage lager. Op basis van de politieregistratie is vast te stellen dat het aandeel van Kapelle in de Zeeuwse aangiften lager is dan op grond van het bevokingsaandeel te verwachten valt. De Veiligheidsindex laat zien dat Kapelle een gemeente is met relatief weinig aangiften. Het aandeel diefstal is door de jaren heen sterk gedaald, terwijl het aandeel vernieling toeneemt.
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
1. De veiligheidsmonitor 1.1 Inleiding De Veiligheidsmonitor (VM) Zeeland is een grootschalig onderzoek onder de bevolking naar de gevoelens van veiligheid, leefbaarheid, criminaliteit en slachtofferschap. De VM Zeeland is onderdeel van de landelijke Veiligheidsmonitor. De monitor geeft inzicht in de beleving en ervaringen van bewoners en vormt een belangrijke aanvulling op de politiegegevens. Sinds het najaar van 2008 is het voor gemeenten en politieregio’s mogelijk om aan te sluiten bij de landelijke monitor. De provincie Zeeland heeft het initiatief genomen om de Veiligheidsmonitor voor alle Zeeuwse gemeenten uit te laten voeren en heeft daartoe aan TNS/ NIPO opdracht gegeven het veldwerk te verrichten. Aan Scoop is gevraagd de analyse en rapportage te verzorgen. In totaal zijn veertien rapporten opgesteld, voor de dertien Zeeuwse gemeenten en de provincie.
1.2 Opzet van het onderzoek In het najaar van 2009 heeft TNS/NIPO 10.750 inwoners van Zeeland uitgenodigd om online aan de enquête deel te nemen. De omvang van de steekproef was bepaald op basis van eerdere ervaringen van het CBS met responspercentages en de wens om uit iedere gemeente tenminste 300 respondenten te verkrijgen. Na enkele herinneringen en een extra steekproef is dit streefcijfer inderdaad gehaald. Het overgrote deel van de ingevulde enquêtes is online ontvangen, daarnaast hebben papieren vragenlijsten en telefonische interviews geleid tot het minimale aantal respondenten van 300 per gemeente. De data zijn aan het CBS geleverd, waar weging van het bestand plaatsvond. Ook heeft het CBS een aantal extra variabelen toegevoegd. Het opgeschoonde, gewogen en aangevulde bestand is op aan Scoop ter beschikking gesteld voor analyse en rapportage.
De vragenlijst die in Zeeland is uitgezet kunt u vinden via de link www.veiligheidsmonitor.nl De vragenlijst is opgebouwd uit de vijf verplichte onderdelen; daarnaast zijn drie aanvullende onderdelen opgenomen, de facultatieve blokken. De facultatieve blokken zijn: ‘aangiftegedrag’, ‘preventie II (gedrag/gevoel)’ en ‘onveilige plekken’.
1.3 Samenhang met ander onderzoek Scoop zorgt niet alleen voor analyse van de bestanden uit de enquête Veiligheidsmonitor, maar vergelijkt daarnaast de resultaten met gegevens uit andere onderzoeken zoals de Sociale Staat van Zeeland, de Jeugdmonitor en Communities that Care. Door deze andere onderzoeken bij de analyse te betrekken wordt het materiaal uit de Veiligheidsmonitor verrijkt. Ook wordt gebruik gemaakt van gegevens die beschikbaar zijn in de registratie van de politie Zeeland. Door deze toevoeging kunnen de ‘softe’ gegevens uit de Veiligheidsmonitor (de beleving van veiligheid) worden aangevuld met ‘harde’ cijfers over geregistreerde misdrijven.
1.4 Indicatoren In dit rapport worden de uitkomsten uit het onderzoek weergegeven als rechte tellingen in de zin van de mate waarin een antwoord op een bepaalde vraag is gegeven. Daarnaast worden resultaten weergegeven door indicatoren. Deze zijn door het CBS geconstrueerd op basis van een aantal vragen uit het onderzoek. De indicatoren zijn zo samengesteld dat de waarden kunnen lopen van nul tot tien. De score is geen rapportcijfer. De absolute hoogte van het cijfer is minder interessant dan de relatieve hoogte. Bij elke indicator wordt aangegeven of de waarde tien voor de meest gunstige of de meest ongunstige waarde staat.
9
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
Zowel de rechte tellingen als de indicatoren worden steeds vergeleken met het Zeeuwse en Nederlandse gemiddelde. In het provinciale rapport worden naast rechte tellingen ook de verbanden uitgewerkt met achtergrondkenmerken van respondenten.
1.5 Leeswijzer Voor de opbouw van het rapport is zoveel mogelijk de volgorde van de vragenlijst aangehouden. De gegevens uit de facultatieve blokken zijn ondergebracht bij hoofdstuk 5, dat handelt over de onveiligheidsbeleving.
10
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
2. Schets van de gemeente 2.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat een beknopte beschrijving van de gemeente met enkele relevante kenmerken. De elementen van deze schets zijn afkomstig uit het onderzoek De Sociale Staat van Zeeland en de Sociale Atlas Zeeland 2009.
Naast de grijze druk is er ook gekeken naar de groene druk. Dit is de verhouding tussen het aantal jongeren (van 0 tot 20 jaar) en het aantal mensen in de leeftijdscategorie 20 tot 60 jaar. Wat deze verhouding betreft is Kapelle, na Reimerswaal en Tholen, de gemeente met het grootste aandeel jongeren. De groene druk ligt in Kapelle met 47,3% significant hoger dan het Zeeuws gemiddelde (39,7%) en ook fors hoger dan het gemiddelde in Nederland (39%).
2.2 De gemeente en haar bevolking De gemeente Kapelle kent per 1 januari 2009 12.276 inwoners (GBA, 2009). Daarmee is dit qua inwoners - op Noord-Beveland na - de kleinste gemeente van de provincie. De inwoners wonen verdeeld over vier kernen (Kapelle, Wemeldinge, Biezelinge en Schore). Naar verwachting zal de bevolking in de gemeente Kapelle in 2030 ongeveer 8% groter zijn dan in 2009. Deze groei staat in contrast met de daling van het inwoneraantal voor heel Zeeland, waar een daling van ongeveer 2% verwacht wordt. Kapelle is, met Tholen, de gemeente met de laagste grijze druk van Zeeland. De grijze druk staat voor de verhouding tussen het aantal inwoners ouder dan 65 jaar en het aantal inwoners tussen de 20 en 65 jaar. De grijze druk is in de gemeente Kapelle met 25,9% significant lager dan het Zeeuws gemiddelde van 30,8%. De grijze druk ligt iets hoger dan in Nederland; daar is de grijze druk 24,5%.
In tabel 1 zijn enkele achtergrondkenmerken van de inwoners van Kapelle bij elkaar gebracht. Uit de Sociale Staat van Zeeland blijkt dat van de gezinnen in Kapelle 4,7% eenoudergezin is. In Zeeland is dit 5,5% en in Nederland 6,4%. Uit de ‘Zeeuwse economie in cijfers 2009’ komen verder de volgende kenmerken naar voren: -- In Kapelle heeft 6,3% van de potentiële beroepsbevolking een uitkering, in Zeeland is dat 9,6%. -- De werkloosheid in Kapelle bedraagt 4,4% voor inwoners jonger dan 23 en 51,8% voor 50-plussers. Het gemiddelde werkloosheidpercentage is 1,4% van de potentiële beroepsbevolking, in Zeeland is dat 2,8%. -- Het gemiddelde besteedbaar inkomen in Kapelle bedraagt 33.400 euro per huishouden en 12.900 euro per inwoner (in Zeeland is dat 30.200 euro en 12.900 euro). -- De gemiddelde woningwaarde WOZ bedraagt 245.000 euro (in Zeeland 194.000 euro).
11
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
Tabel 1: Achtergrondkenmerken van inwoners van de gemeente Kapelle
Geslacht Bevolkingsgroep Aanwezigheid kinderen
Hoofdactiviteit
Man
50%
Vrouw
50%
Autochtoon
92%
Allochtoon
8%
Geen kind(eren)
58%
Kind(eren) 0 t/m 5
14%
Kind(eren) 6 tm 11
10%
Kind (eren) 12 t/m17
9%
Kind (eren) 18 t/m 24
6%
Kind (eren) 25 en ouder
3%
In loondienst, zelfstandige of meewerkend in een familiebedrijf
58%
VUT, gepensioneerd, ontvang AOW
21%
Werkzaam in eigen huishouden
16%
Dagonderwijs of combinatie van werken en studeren Anders … Levensfase
Netto maandinkomen huishouden
3%
0 tot 15
21%
15 tot 30
16%
30 tot 60
42%
60 tot 80
17%
80 jaar en ouder Hoogst voltooide opleiding
2%
Geen opleiding gevolgd/afgemaakt
4% 1%
Basisonderwijs, mavo, vbo
33%
Havo / vwo, mbo
42%
Hbo, wo
24%
€1.000 of minder
8%
€1.001 t/m €1.350
6%
€1.351 t/m €1.750
12%
€1.751 t/m €3.050
44%
€3.051 of meer
30%
Bron: Gegevens over geslacht, bevolkingsgroep, aanwezigheid van kinderen en levensfase komen van het Centraal Bureau
voor de Statistiek (CBS, 2010). Gegevens over hoofdactiviteit, hoogst voltooide opleiding en netto maandinkomen
komen uit het bevolkingsonderzoek de Sociale Staat van Zeeland (Scoop, 2010).
12
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
3. Leefbaarheid van de woonomgeving 3.1 Inleiding
Figuur 1: Waardering van inwoners voor fysieke voor
Dit hoofdstuk gaat over de beoordeling van de buurt waarin men woont. Welke rapportcijfers geven de inwoners aan de leefbaarheid van hun buurt, in welke mate zijn ze zelf actief om de buurt te verbeteren en vinden ze dat hun buurt er in het afgelopen jaar op vooruit of achteruit is gegaan? Naast de resultaten uit de Veiligheidsmonitor komt informatie uit de Sociale Staat van Zeeland aan bod in dit hoofdstuk.
zieningen 6,4 6,3 6,2 6,1 6,0 5,9 5,8
3.2 Fysieke voorzieningen
5,7 5,6
De ervaren aanwezigheid van goede fysieke voorzieningen in de buurt kan van invloed zijn op de beleving van veiligheid. Er zijn vijf stellingen aan de respondenten voorgelegd over fysieke collectieve voorzieningen in de buurt. Op basis van deze stellingen is een indicator samengesteld (zie figuur 1) waarvan de schaal van 1 tot 10 loopt. Hoe hoger de waarde, hoe meer inwoners vinden dat de voorzieningen goed zijn. De indicator bestaat uit de volgende onderdelen: -- in de buurt zijn de wegen, paden en pleintjes goed onderhouden; -- in de buurt zijn perken, plantsoenen en parken goed onderhouden; -- in de buurt is het buiten goed verlicht; -- in de buurt zijn goede speelplekken voor kinderen; -- in de buurt zijn goede voorzieningen voor jongeren. In Kapelle geven de inwoners een hogere waardering voor de kwaliteit van de fysieke buurtvoorzieningen dan in Zeeland als geheel. Op alle onderdelen van de indicator zijn meer inwoners van Kapelle tevreden. 62% van de inwoners is het eens met de stelling dat de speelplekken voor kinderen goed zijn (50% in Zeeland) en 72% is van mening dat perken, plantsoenen en parken goed worden onderhouden (65% in Zeeland).
Kapelle
Zeeland
Nederland
Bron: Veiligheidsmonitor 2009
3.3 Kwaliteit sociale woonomgeving De kwaliteit van de sociale woonomgeving laat zien hoe de inwoners denken over de sociale samenhang en omgang tussen buurtbewoners. Dit heeft ook invloed op de beleving van de veiligheid. Net zoals bij de fysieke voorzieningen is er een indicator samengesteld. De indicator sociale woonomgeving is opgebouwd uit de volgende stellingen: -- de mensen kennen elkaar in de buurt nauwelijks; -- de mensen gaan in de buurt op een prettige manier met elkaar om; -- ik woon in een gezellige buurt waar veel saamhorigheid is; -- ik voel me thuis bij de mensen die in de buurt wonen; -- er is veel contact tussen de buurtbewoners; -- er is een goede bevolkingssamenstelling.
13
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
Figuur 2: Waardering van inwoners voor de sociale woon
omgeving
6,8 6,7 6,6 6,5 6,4 6,3 6,2 6,1 Kapelle
Zeeland
Nederland
Bron: Veiligheidsmonitor 2009
Ook is aan hen gevraagd in welke mate zij zelf actief zijn geweest in de buurt. 24% van de bewoners zegt actief betrokken te zijn bij de verbetering van de woonomgeving, dat is aanzienlijk meer dan in Zeeland (17%). 73% van de inwoners van Kapelle zegt niet actief in de woonomgeving te zijn geweest. Respondenten konden een rapportcijfer geven, oplopend van 0 tot 10, aan drie aspecten over de woonomgeving: veiligheid, leefbaarheid en de woonomgeving in het algemeen. Uit onderstaande figuur wordt duidelijk dat Kapelle op alle aspecten beter scoort dan Zeeland als geheel. Het gemiddelde rapportcijfer voor veiligheid is lager dan dat voor leefbaarheid en woomgeving, dit geldt ook voor Zeeland en Nederland. Figuur 4: beoordeling woonomgeving
In Kapelle geven de inwoners een hogere waardering voor de kwaliteit van de sociale woonomgeving dan in Zeeland als geheel. Zij onderscheiden zich vooral van Zeeland in de stellingen dat er een goede bevolkingssamenstelling is (79% tegen 74% in Zeeland) en dat de mensen prettig met elkaar omgaan (77% tegen 72% in Zeeland).
8,0 7,8 7,6 7,4 7,2 7,0 6,8
3.4 Beoordeling woonomgeving
6,6
Aan de respondenten is gevraagd hoe zij in het algemeen de ontwikkeling in hun buurt inschatten: is de buurt verbeterd of juist achteruit gegaan? 8% van de inwoners is van mening dat de buurt achteruit is gegaan; 14% is van mening dat de buurt vooruit is gegaan.
6,4 Kapelle veiligheid
Zeeland leefbaarheid
Nederland woonomgeving
Bron: Veiligheidsmonitor 2009
Figuur 3: Mening over de buurt
3.5 Aanvullende informatie uit de Sociale Staat van Zeeland
80% 70%
Ook in de Sociale Staat van Zeeland is gevraagd naar de waardering van de inwoners voor hun woonomgeving. Inwoners hebben aangegeven hoe tevreden zij zijn met hun kern als woonplaats. In onderstaande figuur is hiervoor een uitsplitsing gemaakt naar kernen. Uit de figuur blijkt dat inwoners van Wemeldinge het meest tevreden zijn met hun kern als woonplaats. In Kapelle is er een klein percentage inwoners dat zegt ontevreden te zijn.
60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% gelijk gebleven Kapelle
achteruit Zeeland
Bron: Veiligheidsmonitor 2009
14
vooruit Nederland
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
Figuur 5: Tevredenheid met de kern als woonplaats
Bron: Sociale Staat van Zeeland 2009
Verder komt uit de Sociale Staat van Zeeland naar voren dat inwoners van de gemeente Kapelle voor wat betreft de woonomgeving de hoogste waardering hebben voor het buitengebied. De laagste waardering hebben zij voor de bestrating en de verkeersveiligheid. Voor wat betreft de voorzieningen hebben inwoners van Kapelle de hoogste waardering voor de aanwezigheid van bank/pinmogelijkheden. De laagste waardering geven zij aan de jongerenontmoetingsplek/hangplek en het openbaar vervoer.
In de Sociale Staat van Zeeland is een vraag opgenomen over de binding die inwoners met hun woonomgeving hebben. Uit onderstaande figuur wordt duidelijk dat in Schore de minste mensen wonen met een (zeer) sterke binding en de meeste inwoners die geen binding hebben.
Figuur 6: Binding met de wijk/kern
Bron: Sociale Staat van Zeeland 2009
15
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
3.6 Conclusies Het beeld dat uit de Veiligheidsmonitor over Kapelle naar voren komt is dat de inwoners veel waardering hebben voor hun fysieke en sociale woonomgeving. De inwoners beoordelen de aspecten veiligheid, leefbaarheid en woonomgeving positiever dan in Zeeland. In Wemeldinge wonen naar verhouding veel inwoners die tevreden zijn met hun kern als woonplaats. De binding die inwoners met hun kern hebben is het laagst in Schore.
16
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
4. Beleving buurtproblemen 4.1 Inleiding
Figuur 7: Fysieke verloedering 3,7
Dit hoofdstuk gaat over de problemen zoals de inwoners die in hun eigen buurt ervaren. Inwoners hebben van verschillende problemen, voorvallen en misdrijven kunnen aangeven of deze vaak, soms of bijna nooit voorkomen in hun eigen buurt. Voor deze rapportage zijn de problemen vervolgens geclusterd. Op basis daarvan zijn vijf indicatoren gemaakt, namelijk fysieke verloedering, dreiging en sociale overlast, overlast van vermogensdelicten, verkeersoverlast, en overige overlast. Inwoners hebben ook kunnen aangeven wat de twee belangrijkste problemen in hun buurt zijn die met voorrang moeten worden aangepakt. Waar mogelijk worden de uitkomsten uit de Veiligheidsmonitor aangevuld met gegevens uit de Sociale Staat van Zeeland.
3,6
3,5
3,4
3,3
3,2 Kapelle
Zeeland
Nederland
Bron: Veiligheidsmonitor 2009
4.2 Fysieke verloedering De indicator ‘fysieke verloedering’ is samengesteld op basis van de volgende vier onderwerpen: -- Hondenpoep op straat -- Bekladding van muren en/of gebouwen -- Rommel op straat -- Vernieling van straatmeubilair In vergelijking met Zeeland als geheel ervaren inwoners van Kapelle net iets meer overlast van fysieke verloedering. Hondenpoep is het meest genoemde probleem: 34% van de inwoners van Kapelle ervaart hier overlast van (in Zeeland ook 34%).
4.3 Dreiging en sociale overlast De indicator ‘dreiging en sociale overlast’ samengesteld uit acht vormen van gedrag die inwoners mogelijk als dreigend ervaren: -- Mensen die op straat worden lastig gevallen -- Geweldsdelicten -- Drugsoverlast -- Bedreiging -- Jeugdcriminaliteit -- Straatroof -- Vrouwen en meisjes die op straat worden nagefloten -- Overlast van groepen jongeren -- Dronken mensen op straat
17
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
De inwoners van Kapelle ervaren minder overlast van vermogensdelicten dan voor Zeeland als geheel. Beschadiging van de auto en inbraak woning zijn de meest voorkomende vormen van overlast van vermogensdelicten: 3% van de inwoners van Kapelle ervaart deze vormen van overlast tegen 6% en 4% in Zeeland. Verder ervaart 1% overlast door fietsendiefstal (tegen 5% in Zeeland).
Figuur 8: Dreiging en sociale overlast 1,2 1,0 0,8 0,6
4.5 Verkeersoverlast
0,4 0,2 0,0 Kapelle
Zeeland
Nederland
Bron: Veiligheidsmonitor Zeeland 2009
Inwoners van Kapelle ervaren minder dreiging en overlast dan gemiddeld in Zeeland. Overlast van groepen jongeren is de meest genoemde vorm van overlast (7% tegen 9% in Zeeland). Daarna volgt jeugdcriminaliteit: 4% van de inwoners van Kapelle ervaart hier overlast van (in Zeeland eveneens 4%). Verder ervaart 1% overlast van dronken mensen op straat (6% in Zeeland).
De indicator ‘verkeersoverlast’ is samengesteld op basis van de volgende vier onderwerpen: -- Parkeeroverlast -- Agressief verkeersgedrag -- Geluidsoverlast door verkeer -- Te hard rijden Figuur 10: Verkeersoverlast 3,9
3,8
3,7
4.4 Overlast van vermogensdelicten
3,6
De indicator ‘overlast van vermogensdelicten’ is samengesteld op basis van de volgende vier onderwerpen: -- Fietsendiefstal -- Diefstal uit auto’s -- Beschadiging van - of vernieling aan auto’s -- Inbraak in woningen
3,5
3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Zeeland
Bron: Veiligheidsmonitor 2009
18
Kapelle
Zeeland
Nederland
Bron: Veiligheidsmonitor 2009
Uit de Veiligheidsmonitor blijkt dat de inwoners van Kapelle minder overlast van verkeer ervaren dan in Zeeland. Zij ervaren vooral minder overlast van te hard rijden (29% tegen 35% in Zeeland). Wel noemen zij te hard rijden als één van de twee belangrijkste buurtproblemen die met voorrang moeten worden opgepakt (zie paragraaf 4.7).
Figuur 9: Overlast van vermogensdelicten
Kapelle
3,4
Nederland
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
4.6 Overige overlast
Tabel 2: Top-vijf van buurtproblemen
In de Veiligheidsmonitor is van nog een aantal problemen nagegaan in hoeverre die volgens de inwoners in hun buurt voorkomen. Het gaat hier om de volgende vormen van overlast: -- Andere vormen van geluidsoverlast -- Dronken mensen op straat -- Overlast door omwonenden -- Overlast horecagelegenheden -- Overlast zwervers/daklozen Van deze problemen is een indicator vastgesteld die in onderstaande figuur wordt gepresenteerd.
Kapelle
Zeeland
Te hard rijden
35%
34%
Hondenpoep
29%
27%
Overlast jongeren
15%
9%
Rommel op straat
12%
11%
Parkeeroverlast
12%
12%
Bron: Veiligheidsmonitor Zeeland 2009
Ook in het onderzoek de Sociale Staat van Zeeland is gevraagd naar de mate van overlast die inwoners ervaren. Uit dit onderzoek komt naar voren dat in de gemeente Kapelle hondenpoep het vaakst als probleem ervaren wordt.
Figuur 11: Overige overlast 1,6
4.8 Conclusies
1,4
Uit de veiligheidsmonitor komt naar voren dat de inwoners van Kapelle op alle indicatoren minder overlast ervaren dan in Zeeland als geheel. Te hard rijden wordt door 29% van de inwoners ervaren. Het is tevens de vorm van overlast die door 35% van de inwoners is genoemd als één van de twee belangrijkste buurtproblemen die met voorrang moeten worden aangepast.
1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 Kapelle
Zeeland
Nederland
Bron: Veiligheidsmonitor 2009
In Kapelle is ‘andere vormen van geluidsoverlast’ naar verhouding de meest gesignaleerde vorm van overige overlast. 4% van inwoners geeft aan hier last van te hebben (tegen 6% in Zeeland). Er is geen onderscheid gemaakt naar de herkomst van de geluidsoverlast.
4.7 Belangrijkste problemen in de buurt Aan de inwoners is gevraagd wat de twee belangrijkste buurtproblemen zijn die volgens hen met voorrang moeten worden aangepakt. In onderstaande tabel wordt de top-5 van buurtproblemen weergegeven. In vergelijkng met Zeeland noemen veel inwoners van Kapelle overlast van jongeren als een belangirjk buurtprobleem dat met voorrang moet worden aangepakt.
19
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
20
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
5. Onveiligheidsbeleving 5.1 Inleiding In dit hoofdstuk komt de onveiligheidsbeleving aan de orde. Voelt men zich onveilig en zo ja, hoe vaak voelt men zich dan onveilig? Hoe groot schatten inwoners de kans in om zelf slachtoffer te worden van verschillende soorten misdrijven? Waar mogelijk worden de uitkomsten uit de Veiligheidsmonitor aangevuld met gegevens die afkomstig zijn uit de Sociale Staat van Zeeland en de Jeugdmonitor.
Door 9% van de inwoners werd kenbaar gemaakt dat men zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt (Zeeland: 13%). Figuur 13: onveiligheidsbeleving in de eigen kern of wijk 18% 16% 14% 12%
5.2 Onveiligheidsgevoelens
10%
Door 16% van de respondenten uit kapelle werd aangegeven dat men zich wel eens onveilig voelt. Voor de provincie Zeeland is dit 21% en landelijk 26%. Figuur 12: Onveiligheidsbeleving-algemeen
8% 6% 4% 2% 0%
30%
Kapelle
Zeeland
Nederland
25%
Bron: Veiligheidsmonitor Zeeland 2009
20%
Dezelfde vraag is gesteld in het onderzoek de Sociale Staat van Zeeland. Hieruit blijkt dat de meeste inwoners zich nooit (42%) of zelden (44%) onveilig voelen. Als het gaat om het gevoel van onveiligheid in de eigen kern/wijk is het nog iets beter. De mate waarin inwoners van de verschillende kernen zich in de eigen kern veilig voelen komt in onderstaande figuur naar voren. De verschillen zijn zeer klein. In Schore wonen naar verhouding de meeste inwoners die zich zelden of nooit onveilig voelen.
15%
10%
5%
0% Kapelle
Zeeland totaal
Nederland totaal
Bron: Veiligheidsmonitor Zeeland 2009
21
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
Figuur 14: Onveiligheidsbeleving in kernen van de gemeente
Figuur 15: Onveiligheidsbeleving op specifieke plekken
Kapelle op plekken waar jongeren rondhangen rondom uitgaansgelegenheden
Biezelinge
in het centrum op het treinstation
Schore
in het winkelgebied
Wemeldinge
in het openbaar vervoer in het eigen huis
Kapelle
0%
0%
20% vaak
40% soms
60% zelden
80%
100%
nooit
Bron: Sociale Staat van Zeeland, Scoop 2009
Ook in de jeugdmonitor is gevraagd naar gevoelens van onveiligheid, zij het met een andere vraagstelling. Het percentage 15-jarige jongeren dat zich overdag soms of vaak onveilig voelt is 4% in Kapelle; 23% zegt zich ‘s nachts soms of vaak onveilig te voelen (Jeugdmonitor enquête Voortgezet Onderwijs, Scoop 2007). Voor de jongvolwassenen van 20-21 jaar is het aantal te klein om naar gemeente uit te splitsen; van deze groep zegt 9% in de Oosterschelderegio zich overdag vaak of soms onveilig te voelen en 30% voelt zich ’s nachts soms of vaak onveilig (Jeugdmonitor enquête jongvolwassenen, Scoop 2008). Dit laatste percentage is lager dan het Zeeuwse cijfer (34%).
5.3 Onveiligheidsbeleving op specifieke plekken In de vragenlijst Veiligheidsmonitor is gevraagd naar de veiligheidsbeleving op specifieke plekken. Deze plekken zijn: -- rondom uitgaansgelegenheden, -- plekken waar groepen jongeren rondhangen, -- in het centrum, -- winkelgebied in de eigen buurt, -- in het openbaar vervoer, -- bij het treinstation, -- in het eigen huis. Figuur 15 maakt duidelijk dat de inwoners van Kapelle zich niet op alle genoemde plekken veiliger voelen dan over het algemeen in Zeeland. Op het treinstation en in het openbaar vervoer voelen naar verhouding meer inwoners van Kapelle zich onveilig.
22
10% Kapelle
20%
30%
Zeeland
40%
50%
Nederland
Bron: Veiligheidsmonitor 2009
Van degenen die eerder aangaven zich vaak onveilig te voelen, ervaart 5% dit op plekken waar groepen jongeren rondhangen. Voor Zeeland is dit 6%. Ook in het onderzoek de Sociale Staat van Zeeland gevraagd naar de beleving van veiligheid op specifieke plekken. Figuur 16 laat zien dat inwoners van Kapelle over het algemeen negatief denken over de veiligheid rondom plekken waar groepen jongeren rondhangen en uitgaansgelegenheden.
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
Figuur 16: Veiligheidsbeleving in Kapelle
Bron: Sociale Staat van Zeeland, Scoop 2009
Ook de Jeugdmonitor bevat een aantal vragen over veiligheidsbeleving. In onderstaande tabel zijn de percentages weergegeven van scholieren die bevestigend antwoordden op de vraag of zij zich op een specifieke plek wel eens onveilig voelen.
Op de vraag of er in de eigen wijk straten of plekken zijn waar je ’s avonds liever niet alleen komt, antwoordde in Kapelle 30% van de jongeren met “ja”.
Tabel 3: Plekken waar jongeren zich onveilig voelen
Kapelle Op straat buiten mijn eigen woonbuurt
36%
Op het station
28%
In trein, tram, bus, metro
22%
Tijdens het uitgaan
21%
Op straat in mijn eigen woonbuurt
14%
Op school/opleiding
3%
thuis
3%
Bij sportaccommodaties
3%
In het winkelcentrum
2%
Ergens anders
19%
Bron: Jeugdmonitor enquête Voortgezet Onderwijs, Scoop
2007
23
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
Tabel 4: Plekken waar jongvolwassenen zich onveilig voelen
Oosterschelderegio
Zeeuws-Vlaanderen
Walcheren
Zeeland
Op straat buiten mijn eigen woonbuurt
46%
40%
54%
48%
Tijdens het uitgaan
37%
45%
47%
43%
Op het station
37%
24%
39%
35%
In trein, tram, bus, metro
26%
17%
29%
25%
Op straat in mijn eigen woonbuurt
16%
14%
26%
20%
In het winkelcentrum
15%
13%
18%
16%
Op het werk
6%
7%
4%
5%
thuis
6%
5%
2%
4%
Op school/opleiding
5%
3%
2%
3%
Bij sportaccommodaties
2%
0%
0%
1%
10%
11%
12%
11%
Ergens anders Bron: Jeugdmonitor Jongvolwassenen, Scoop 2008
In tabel 4 zijn de percentages weergegeven van jongvolwassenen die bevestigend antwoordden op de vraag of zij zich op een specifieke plek wel eens onveilig voelen. Omdat de aantallen te klein zijn om gemeentelijke cijfers te presenteren, gelden de percentages per regio.
Figuur 17: Vermijdingsgedrag in Kapelle 12% 10% 8% 6%
5.4 Gepercipieerde slachtofferkans en vermijdingsgedrag
4%
In de Veiligheidsmonitor is het gepercipieerde slachtofferschap gemeten voor de kans om slachtoffer te kunnen worden van woninginbraak, portemonneediefstal of mishandeling. In Kapelle geeft 3% aan dat zij de kans (heel) groot achten om slachtoffer te worden van portemonneediefstal. 3% denkt dat er een grote kans bestaat om slachtoffer te worden van woninginbraak en 1% vindt dat van de kans op mishandeling. Voor Zeeland bedragen deze percentages 5%, 5% en 1%.
0%
In de Veiligheidsmonitor is gevraagd of men bepaalde situaties vermijdt vanwege een gevoel van onveiligheid, zoals het vermijden van bepaalde plekken in de woonplaats. Uit onderstaande tabel komt naar voren dat inwoners van Kapelle naar verhouding minder vermijdingsgedrag vertonen. Van degenen die zich vaak onveilig voelen zegt 6% van de inwoners ’s avonds niet open te doen (tegen 8% in Zeeland).
24
2%
niet open doen 's avonds
zich onveilig hun kinderen plekken zich niet op voelt 's toegang tot omlopen of hun gemak avonds op bepaalde omrijden voelen alleen straat plekken thuis verbieden
Kapelle
Zeeland
Nederland
Bron: Veiligheidsmonitor 2009
Ook in de Sociale Staat van Zeeland is gevraagd naar vermijdingsgedrag en hier is het mogelijk om dit naar kern uit te splitsen. Uit de figuur blijkt dat in Schore naar verhouding minder vermijdingsgedrag voorkomt, maar het percentage inwoners dat soms of vaak de kinderen toegang tot bepaalde plekken verbiedt is in Schore toch nog 24%.
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
5.5 Collectieve redzaamheid en sociale veiligheid
Figuur 18: Vermijdingsgedrag in de kernen van de
gemeente Kapelle
niet open doen 's avonds
zich onveilig voelt 's avonds op straat hun kinderen toegang tot bepaalde plekken verbieden plekken omlopen of omrijden 0
5 Kapelle
10
15
20
Wemeldinge Schore
25
30
Biezelinge
Bron: Sociale Staat van Zeeland 2009
In de Sociale Staat van Zeeland zijn twee begrippen opgenomen die aanvullende informatie opleveren over de veiligheidsbeleving, namelijk collectieve redzaamheid en sociale veiligheid. De collectieve redzaamheid verwijst naar de mate waarin mensen in een bepaald gebied elkaar vertrouwen en de bereidheid hebben om samen te werken om bepaalde problemen op te lossen of bepaalde doelen te bereiken. Middels negen stellingen is aan de inwoners van de gemeente gevraagd hoe zij denken over de collectieve redzaamheid in hun kern/wijk. De vragen vormen samen een schaal met een minimum van 1 met de betekenis ‘lage collectieve redzaamheid’ en een maximum van 5 met de betekenis ‘hoge collectieve redzaamheid’. De meeste inwoners met een hoge score voor collectieve redzaamheid wonen in Schore. De laagste scores voor collectieve redzaamheid vinden we in de kern Kapelle. Naast de collectieve redzaamheid is er in de Sociale Staat van Zeeland gekeken naar de sociale veiligheid. De sociale veiligheid zegt iets over de mate waarin mensen het gevoel hebben dat zij het inzicht, de mogelijkheden en de middelen hebben om zelf iets aan hun situatie te doen. In onderstaande figuur zijn de scores in de kernen van de gemeente Kapelle als het gaat om sociale veiligheid weergegeven. In de figuur zien we dat de kernen nauwelijks van elkaar afwijken waar het de sociale veiligheid betreft.
Figuur 19: Collectieve redzaamheid in de gemeente Kapelle
Bron: Sociale Staat van Zeeland, Scoop 2009
25
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
Figuur 20: Sociale veiligheid in kernen van de gemeente Kapelle
Bron: Sociale Staat van Zeeland, Scoop 2009
5.6 Conclusies Inwoners van Kapelle zeggen minder vaak zich wel eens onveilig te voelen dan over het algemeen in Zeeland het geval is. Ook vertonen zij minder vermijdingsgedrag. In Schore wonen naar verhouding de meeste inwoners die zich zelden of nooit onveilig voelen. Inwoners van Kapelle denken negatief over de veiligheid rondom plekken waar groepen jongeren rondhangen en uitgaansgelegenheden. Jongeren en jongvolwassenen voelen zich vooral onveilig op straat buiten de eigen woonbuurt. De meeste inwoners met een hoge score voor collectieve redzaamheid wonen in Schore. De laagste scores voor collectieve redzaamheid vinden we in de kern Kapelle. De kernen wijken nauwelijks van elkaar af waar het de sociale veiligheid betreft.
26
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
6. Slachtofferschap 6.1 Inleiding Dit hoofdstuk gaat over de mate waarin inwoners slachtoffer zijn geweest van bepaalde misdrijven. De misdrijven zijn als volgt ingedeeld: vermogensdelicten (poging tot inbraak, inbraak, fietsendiefstal, diefstal uit auto’s, diefstal van auto’s, zakkenrollerij, diefstal met geweld, overige diefstal); geweldsdelicten (mishandeling, bedreiging, seksuele delicten); vandalismedelicten (diefstal of vernieling buitenkant auto’s, overige vernielingen). Ook wordt vermeld waar de delicten gebeurden.
6.2 Slachtofferschap In onderstaande figuur wordt het percentage inwoners vermeld dat volgens de enquête Veiligheidsmonitor in de afgelopen twaalf maanden slachtoffer is geweest van drie soorten delicten. Figuur 21: Slachtofferschap van verschillende soorten 30%
20%
In de enquête Veiligheidsmonitor is gevraagd waar het ondervonden delict heeft plaatsgevonden. Uit figuur 22 blijkt dat het grootste deel van de ondervonden delicten in de eigen woonbuurt plaatsvond. Figuur 22: Plaats waar voorval plaatsvond 70% 60% 50%
25%
Uit figuur 21 wordt duidelijk dat het aantal inwoners van Kapelle dat aangeeft slachtoffer te zijn geweest vergelijkbaar is met het gemiddelde in Zeeland. Van de verschillende soorten delicten komen vandalismedelicten het meest voor. 9% van de inwoners van Kapelle zegt slachtoffer te zijn geweest van beschadiging/diefstal vanaf auto (in Zeeland 8%) en 5% was slachtoffer van overige vernielingen (6% in Zeeland). Van de geweldsdelicten komt bedreiging het meest voor (3% in Kapelle, 4% in Zeeland), gevolgd door mishandeling (2% in Kapelle, 1% in Zeeland). Vermogensdelicten komen in Kapelle iets minder voor dan in Zeeland.
40%
delicten (% slachtoffers)
30% 20%
15%
10%
10%
0%
5% 0% Kapelle
Kapelle
Zeeland
Nederland
Zeeland
Nederland
Bron: Veiligheidsmonitor 2009
Bron: Veiligheidsmonitor 2009
27
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
De meeste voorvallen vonden thuis plaats, zoals uit onderstaande tabel blijkt. Tabel 5:Top-3 van locaties waar het voorval precies gebeurde
Kapelle
Zeeland
Nederland
Thuis
29%
32%
26%
Op straat
17%
19%
28%
Op werk
17%
16%
11%
Bron: Veiligheidsmonitor 2009
6.3 Slachtofferschap in andere onderzoeken Ook in het onderzoek De Sociale Staat van Zeeland is gevraagd naar slachtofferschap. Vanwege die kleine aantallen respondenten die geweldsdelicten meemaken is het mogelijk dat er verschillen optreden in de uitkomsten van de Sociale Staat van Zeeland enerzijds en de Veiligheidsmonitor anderzijds. Tabel 6: Slachtofferschap: “heeft dit in de afgelopen
12 maanden meegemaakt = ja”
Kapelle
Zeeland
Diefstal
7%
9%
Bedreiging
2%
4%
Geweldsdelicten
0%
3%
Discriminatie
1%
3%
Huiselijk geweld
0%
1%
Bron: Sociale Staat van Zeeland, 2009 Tabel 7: Slachtofferschap bij scholieren
Kapelle Geld van me gestolen
Tenslotte worden in deze paragraaf de gegevens over slachtofferschap in de Jeugdmonitor gepresenteerd. In onderstaande tabellen staan de percentages jongeren en jongvolwassenen die slachtoffer zijn geweest. Omdat bij de jongvolwassenen de aantallen te beperkt zijn om op gemeentelijk niveau percentages te presenteren, zijn hier regionale cijfers gegeven. Uit onderstaand tabel is af te lezen dat het percentage jongvolwassenen dat zegt slachtoffer te zijn geweest van criminaliteit lager is dan in de andere twee Zeeuwse regio’s. In de Oosterschelderegio zou discriminatie vooral op basis van religie plaatsvinden, in Zeeuws-Vlaanderen vooral op basis van herkomst/huidskleur.
6.4 Conclusies Gevraagd naar slachtofferschap van delicten meldt een met Zeeland vergelijkbaar percentage inwoners van Kapelle dat hen iets is overkomen. Van de verschillende soorten delicten komen vandalismedelicten het meest voor. 9% van de inwoners van Kapelle zegt slachtoffer te zijn geweest van beschadiging/diefstal vanaf auto. De meeste voorvallen vonden in de eigen woonbuurt en in het eigen huis plaats. Volgens de Jeugdmonitor meldt ruim één op de tien jongeren in Kapelle dat er geld van hem/haar is gestolen. Slachtofferschap van criminaliteit bij jongvolwassenen ligt in de Oosterschelderegio iets lager dan in de andere Zeeuwse regio’s. Opmerkelijk bij de gegevens over jongvolwassenen is dat discriminatie een regionale kleuring kent. In Zeeuws-Vlaanderen zou discriminatie vooral plaatsvinden op basis van herkomst/huidskleur, terwijl dat in de Oosterschelderegio op basis van religie zou zijn.
11%
Er zijn andere spullen van me gestolen
7%
Er zijn spullen van me vernield
6%
Iets anders overkomen
5%
Fiets is gestolen
4%
Ik ben in elkaar geslagen
3%
Ik ben bedreigd
2%
Bron: Jeugdmonitor Voortgezet Onderwijs, Scoop 2007 Tabel 8: Slachtofferschap bij jong-volwassenen
Oosterschelderegio
Zeeuws-Vlaanderen
Walcheren
Zeeland
Slachtoffer van criminaliteit
10%
14%
12%
12%
Slachtoffer van discriminatie
14%
16%
10%
13%
Slachtoffer van seksuele intimidatie
4%
6%
6%
5%
Slachtoffer van huiselijk geweld
4%
3%
4%
4%
Bron: Jeugdmonitor Jongvolwassenen 2008
28
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
7. Daderschap 7.1 Inleiding Na de presentatie van de ervaren veiligheid en slachtofferschap in de vorige hoofdstukken, wordt in dit hoofdstuk aandacht besteedt aan daderschap.
7.2 Verdachten In de politieregistratie spreekt men niet van ‘daders’ maar van ‘verdachten’. In onderstaande tabel zijn de aantallen verdachten per leeftijdscategorie weergegeven. De meeste verdachten zijn te vinden in de leeftijdscategorie 18-24 jaar, een gegeven dat ook voor de ander gemeenten geldt.
In de Jeugdmonitor wordt gevraagd of jongeren wel eens de volgende delicten hebben gepleegd. In tabel 10 staan de percentages van zelfgerapporteerd daderschap van jongeren, in tabel 11 die van jongvolwassenen. Opvallend is dat de percentages bij de jongvolwassenen lager liggen dan bij de scholieren. Mogelijk heeft dit te maken met het gegeven dat de jongeren die in het kader van Jeugdmonitor worden ondervraagd van het vmbo afkomstig zijn. Een andere mogelijkheid is een lichte overtrokkenheid van de zelfrapportage bij jongeren vanwege ‘stoer’ gedrag. De vragenlijsten worden namelijk klassikaal ingevuld, waarbij er wellicht druk van de ‘peer’groep wordt gevoeld.
Tabel 9: aantallen verdachten per leeftijdscategorie
Jonger dan 12 jaar Abs.
12 tm 17 jaar
per 5.000 Abs. inw.
18 tm 24 jaar
25 tm 29 jaar
30 jaar e.o.
per 5.000 Abs. inw.
per 5.000 Abs. inw.
per 5.000 Abs. inw.
per 5.000 inw.
Goes
6
6
51
94
101
196
64
163
216
44
Borsele
0
0
22
58
38
112
23
109
93
33
Kapelle
0
0
24
117
30
189
8
71
46
30
Reimerswaal
5
7
25
70
43
116
23
91
87
35
Noord Beveland
0
0
12
135
16
205
4
61
25
24
Tholen
0
0
52
123
59
146
20
73
98
32
Schouwen Duiveland
0
0
46
93
79
178
32
108
171
36
Middelburg
0
0
96
134
144
185
55
104
217
36
Veere
0
0
24
67
31
113
9
50
71
24
Vlissingen
1
1
110
178
187
232
73
133
344
58
Hulst
0
0
25
64
58
202
32
134
170
43
Terneuzen
0
0
87
108
167
240
72
141
391
52
Sluis
0
0
26
79
45
162
19
96
112
32
Bron: Politieregistratie 2008
29
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
Tabel 10: Zelfgerapporteerd daderschap bij scholieren
Kapelle Iets kapot gemaakt
36%
Iemand lastig gevallen of uitgescholden
34%
Iemand geslagen of geschopt
31%
Voor overlast of problemen gezorgd
28%
zonder helm op brommer (mee)gereden
26%
met een opgevoerde brommer gereden
20%
Iets gestolen zonder in te breken
10%
Iemand afgeperst
5%
Drugs verhandeld
5%
Iemand gedwongen om seks met je te hebben
3%
Ergens ingebroken
3%
Iemand beroofd
2%
Bron: Jeugdmonitor Voortgezet Onderwijs, Scoop 2007
Tabel 11: Zelfgerapporteerd daderschap bij jongvolwassenen
Oosterschelderegio
Zeeuws-Vlaanderen
Walcheren
Zeeland
Met opzet te hard gereden met de auto
52%
42%
44%
47%
Iets kapot gemaakt
11%
16%
14%
13%
zonder helm op brommer (mee)gereden
10%
17%
15%
17%
met een opgevoerde brommer gereden
10%
15%
15%
13%
Iemand lastig gevallen of uitgescholden
10%
14%
17%
13%
Voor overlast of problemen gezorgd
6%
11%
11%
9%
Iemand geslagen of geschopt
6%
10%
10%
9%
Iemand gedwongen om seks met je te hebben
2%
3%
2%
2%
Iemand afgeperst
2%
1%
2%
2%
Iemand bedreigd
2%
5%
3%
3%
Drugs verhandeld
2%
3%
2%
2%
Iemand beroofd
1%
2%
1%
1%
Iets gestolen zonder in te breken
1%
5%
4%
3%
Ergens ingebroken
1%
2%
0%
1%
Bron: Jeugdmonitor Jongvolwassenen, Scoop 2008
In Kapelle zeggen 31 jongeren (25%) in de voorafgaande 12 maanden met de politie te maken hebben gehad voor iets dat niet mag.
30
7.3 Conclusies De politieregistratie vermeldt het absolute en relatieve aantal “verdachten” naar leeftijdscategorie. In Kapelle vinden we de meeste verdachten in de leeftijdscategorie 18-24 jaar, een gegeven dat ook voor andere gemeenten geldt.
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
8. Aangiftegedrag 8.1 Inleiding Dit hoofdstuk gaat over het aangiftegedrag van inwoners. Voor welk soort misdrijf hebben zij wel of geen aangifte gedaan en wat zijn de redenen om het misdrijf wel of niet te melden. Ook is gevraagd op welke wijze men contact met de politie heeft opgenomen. Naast de gegevens uit de enquête Veiligheidsmonitor worden in dit hoofdstuk gegevens uit andere bronnen gepresenteerd: uit de politieregistratie en de Jeugdmonitor.
8.3 Gegevens veiligheid uit de politie registratie Om inzicht te krijgen in het aantal misdrijven in de gemeente Kapelle is gebruik gemaakt van politieregistraties. In tabel 12 worden deze cijfers gepresenteerd.
8.2 Aangiftegedrag In de enquête Veiligheidsmonitor is gevraagd of slachtoffers van delicten het voorval bij de politie hebben gemeld. Volgens de enquête Veiligheidsmonitor heeft 33% van de slachtoffers in de gemeente Kapelle het voorval gemeld. Van de meldingen is 50% via internet verlopen, 31% via het politiebureau en 19% via het algemene nummer (0900-8844). De reden om het voorval te melden is voor 55% ‘dader moet gepakt worden’, voor 18% ‘vond dat de politie dit moest weten’ en voor 17% ‘om verzekeringsredenen’. De reden om het voorval niet te melden is voor 39% van de ondervraagden ‘ het was niet zo belangrijk’ en voor 26% “helpt toch niet”.
31
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
Tabel 12: Aangiften in de gemeente Kapelle
hoofdrubriek
Aantal Kapelle
totaal aantal aangiften Zeeland
Aandeel Kapelle in totaal aantal aangiften
Gemeen gevaarlijke misdrijven
7
140
5,0
Openbaar gezag
3
101
3,0
Muntmisdrijven
3
12
25,0
Overige valsheidmisdrijven
1
43
2,3
Overige seksuele misdrijven
1
17
5,9
Bedreiging
7
772
0,9
Mishandeling
21
1318
1,6
Eenvoudige diefstal
63
4377
1,4
Diefstal d.m.v. braak
90
4103
2,2
Overige gekwalificeerde diefstal
1
240
0,4
Diefstal met geweld
4
197
2,0
Bedrog
8
317
2,5
Vernieling auto’s
30
1755
1,7
Vernieling openbaar gebouw
13
297
4,4
Overige vernieling
77
2016
3,8
1
81
1,2
Heling/schuldheling Overige misdrijven strafrecht
1
122
0,8
331
15908
2,1
12288
380984
3,2
Totaal Aandeel inwoners Kapelle tov Zeeland (niet gecorr.) Bron: Politie Zeeland 2008
Uit bovenstaande tabel blijkt dat het aandeel van de gemeente Kapelle in het totaal aan aangiften (2,1%) in de regio Zeeland lager is dan verwacht op basis van het inwonertal(3,2%). Opmerkelijk is het hoge aandeel in de muntmisdrijven en het aandeel in vernielingen (vandalisme). Wel gaat het bij de muntmisdrijven om een zeer klein aantal. Aanvullend is er de informatie uit een instrument dat eveneens op basis van de aangifteregistratie bij de politie is samengesteld: de gemeentelijke Veiligheidsindex. De indexscores geven een vergelijking met de situatie in Nederland in 2004 (2004=100).
2. Zie: www.politieenwetenschap.nl
32
Tabel 13: Gemeentelijke veiligheidsindex Kapelle
2004
2005
2006
2007
Diefstal
57
31
19
9
Inbraak
59
62
27
43
Geweld
76
51
60
57
Vernieling
65
56
74
100
Index totaal
64
50
45
52
Bron: Politie en Wetenschap, de gemeentelijke
Veiligheidsindex
De Veiligheidsindex voor Kapelle duidt erop dat Kapelle laag scoort op de aangiften in vergelijking met het landelijke gemiddelde. Het aandeel diefstal is door de jaren heen sterk gedaald. Wel neemt het aandeel vernieling toe.
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
8.4 Aangiftegedrag door jongeren
8.5 Conclusies
Uit de Jeugdmonitor blijkt dat 5 jongeren in Kapelle (14%) aangifte hebben gedaan van hetgeen hen overkomen is. De belangrijkste redenen om geen aangifte te doen zijn: ‘te veel gedoe’ en ‘de politie maakt er toch geen werk van’ (Jeugdmonitor Voortgezet Onderwijs, Scoop 2007). Het aantal jongvolwassenen in de Oosterschelderegio dat zegt aangifte te hebben gedaan is 34 (42%) (Jeugdmonitor Jongvolwassenen, Scoop 2008).
Volgens de Veiligheidsmonitor heeft 33% van de inwoners van Kapelle aangifte gedaan van hetgeen hen de afgelopen twaalf maanden is overkomen. Voor de jongeren ligt dit percentage lager. Op basis van de politieregistratie is vast te stellen dat het aandeel van Kapelle in de Zeeuwse aangiften lager is dan op grond van het bevokingsaandeel te verwachten valt. De Veiligheidsindex laat zien dat Kapelle een gemeente is met relatief weinig aangiften. Het aandeel diefstal is door de jaren heen sterk gedaald, terwijl het aandeel vernieling toeneemt.
33
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
34
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
Literatuur Scoop-rapporten - Jeugdmonitor Enquête Voortgezet Onderwijs - klas 3. Scoop, 2007 - Jeugdmonitor Enquête Jongvolwassenen. Scoop, 2008 - Sociale Staat van Zeeland. Scoop, 2009 - Sociale Atlas Zeeland. Scoop, 2009 - Communities that Care. Scoop, 2009
Wittebrood, K. en L. van Noije (2010) Hoe het ons verging… Den Haag: Sociaal Cultureel Planbureau
Websites: - www.veiligheidsmonitor.nl - www.politieenwetenschap.nl - www.zeeland.nl - www.scoopzld.nl
35
Veiligheidsmonitor 2009 - gemeente Kapelle -
36