Veiligheid & Risico s. De Lichtenvoorde

Veiligheid & Risico’s De Lichtenvoorde

Inhoudsopgave Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 2 1.

Veiligheid en Risico’s De Lichtenvoorde ....................................................................................... 3

2.

Kernpunten ...................................................................................................................................... 5

3.

Kritische en risicovolle processen ................................................................................................... 6

4.

Veiligheidsaspecten ......................................................................................................................... 7 Het primaire proces ............................................................................................................................. 7 Ondersteunende processen .................................................................................................................. 7

5.

Het primaire proces ......................................................................................................................... 8 Veiligheidskaders van toepassing op elke doelgroep .......................................................................... 8 Veiligheid naar doelgroep ................................................................................................................. 12 Kinderen ............................................................................................................................................ 12 Volwassenen...................................................................................................................................... 12 Ouderen ............................................................................................................................................. 13

6.

Ondersteunende processen ............................................................................................................ 15

Bronnen veiligheid en risico-inventarisatie: .......................................................................................... 16

STATUS Beleidsnotitie Auteur(s) Portefeuillehouder Datum Advies/instemming Managementteam Centrale Verwantenraad Centrale Cliëntenraad Ondernemingsraad Voorgenomen besluit Bestuurder Raad van Toezicht Vaststelling Bestuurder

Veiligheid & Risico’s De Lichtenvoorde André Temming Henk van Driel augustus 2014 Advies Advies Advies Advies Ter informatie

Veiligheid en Risico’s De Lichtenvoorde versie aug 2014

2

1. Veiligheid en Risico’s De Lichtenvoorde Inleiding In deze notitie komen de veiligheid en risico’s van het zorgproces aan de orde. Voor de andere risico’s (o.a. financieel beleid, compliance, risicospiegel) wordt verwezen naar desbetreffende documentatie. Elke cliënt heeft binnen De Lichtenvoorde recht op kwalitatieve begeleiding en ondersteuning. Daarbij zijn een veilige omgeving en omstandigheden evenzeer van belang. Cliëntveiligheid kan als volgt worden gedefinieerd: Het (nagenoeg) ontbreken van (de kans op) aan de cliënt toegebrachte schade (lichamelijk/psychisch) die is ontstaan door het niet volgens de professionele standaard handelen van hulpverleners en/of door tekortkoming van het zorgsysteem. Vertrekpunt voor medewerkers is professioneel handelen en het voorkomen van fouten en risico’s.

Risico is de kans dat een gebeurtenis plaatsvindt, "vermenigvuldigd" met het "gevolg" van die gebeurtenis. Als het gevolg kwantificeerbaar is kan dit daadwerkelijk een vermenigvuldiging zijn. Het gevolg kan positief dan wel negatief zijn. Meestal wordt het woord echter in de negatieve zin gebruikt. De kans dat een gebeurtenis plaatsvindt kan soms ook weer als een produkt worden uitgedrukt, namelijk als de kans zich slechts bij één scenario voordoet. De kans dat de gebeurtenis plaatsvindt is dan de blootstelling (de kans of mate waarin een bepaald scenario zich voordoet) maal de kans per eenheid blootstelling dat een gebeurtenis plaatsvindt. Het risico is dus de blootstelling maal de kans per eenheid blootstelling, maal het gevolg. Bij dit laatste gaat het voornamelijk om langdurige processen, bij de eerste definitie gaat het vaak om plotselinge gebeurtenissen. Bij afbreukrisico wordt gesproken over de schade die een werknemer kan toebrengen bij het niet zorgvuldig vervullen van zijn taak.

Risico = Blootstelling x Kans bij blootstelling x Gevolg

Eén van de doelstellingen van De Lichtenvoorde is dan ook om een zo veilig mogelijke (werk)omgeving en (werk) omstandigheden voor zowel cliënten als medewerkers te waarborgen. Daarbij gaat het om voorkomen of beheersen van risico’s en het voorkomen en leren van fouten. Het geheel van inspanningen om dit te bereiken wordt ook wel het veiligheidsmanagementsysteem (VMS) genoemd. Werken aan veiligheid is belangrijk, iedereen – wel of niet werkzaam in de zorg – onderkent dit belang. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat fouten niet toegerekend kunnen worden aan individuele personen maar dat beter is om te kijken naar het ‘systeem’. In de norm Cliënt/Patiëntveiligheid is daarom veel aandacht besteed aan het inbedden van veiligheid in een systeem. Het veiligheidsniveau hangt ook samen met de bereidheid van een organisatie om te willen leren van gemaakte fouten. Het lerend vermogen van de organisatie is nadrukkelijk van belang om aan veiligheid te werken. De norm is gestructureerd volgens de PDCA cyclus, deze stimuleert het lerend vermogen en heeft als bijkomend voordeel dat het systeem dynamisch blijft. Hierdoor werk je als organisatie continu aan veiligheid en breng je het op een steeds hoger niveau.1 1

HKZ Certificatieschema Cliënt- / Patiëntveiligheid versie 2009


3

Kernwaarden: - In kaart brengen van veiligheidsrisico’s; - Veiligheidscultuur binnen de organisatie; - Beperking veiligheidsrisico’s door het nemen van adequate maatregelen; - Veilig melden van incidenten; - Leren van incidenten.

Werken aan veiligheid is een dynamisch en continu systeem, waarin leren en verbeteren centraal staan.

Plan

Basis en randvoorwaarden van het veiligheidsmanagementsysteem - Veiligheidsbeleid; - Structuur en verantwoordelijkheden; - Identificatie van risicovolle processen; - Prospectieve risico-inventarisatie en -analyse; - Documentatie; - Beheersing van documentatie; - Beheersing van registraties.

DO

Uitvoeren van het veiligheidsmanagementsysteem - Directie verantwoordelijke voor bevordering veiligheidscultuur en bewustzijn bij medewerkers; - Professioneel handelen; - Risico-inventarisatie en – analyse op individueel cliëntniveau; - (Veilig) Melden.

Check

Meten en analyseren - Meten en analyseren volgens vaste frequentie, methode en indicatoren; - Interne audits.

Act

Systematische verbeteren en leren - Verbeteren en leren op basis van analyses en het nemen van (verbeter)maatregelen; - Periodieke directiebeoordeling (1 keer per jaar) van het veiligheidsmanagementsysteem.


4

2. Kernpunten Beleid en strategie De visie van De Lichtenvoorde over veiligheid is opgenomen in de notitie ‘Veilig in en rond het huis’. In ons land komen relatief gezien veel ongelukken in en rond het huis voor. Om dergelijke ongelukken met cliënten van De Lichtenvoorde zoveel mogelijk te voorkomen, moeten goede afspraken worden gemaakt en worden nagekomen. Deze afspraken worden helder gecommuniceerd tussen begeleiders, cliënten, verwanten en eventuele voogden. In de notitie ‘Evaluatie strategisch beleid 2013-2016, een blik op 2014-2017’ en de risicospiegel is beschreven hoe we de veiligheid hebben verankerd. De veiligheid van cliënten wordt allereerst gewaarborgd door de erkenning van de verschillende risico’s die mensen kunnen lopen. Deze risico’s zijn in kaart gebracht en daar is beleid op vastgesteld. Als wij denken aan veiligheid en gezondheid zijn bij De Lichtenvoorde de volgende zaken geregeld: - Veiligheid in en rond het huis - Veiligheid op de openbare weg en in het openbaar vervoer - Veiligheid versus intimidatie en geweldpleging door derden - Veiligheid door adequate gezondheidszorg en zorgvuldig medicijngebruik - Veiligheid en seksualiteit - Voeding en diëten Verder zijn er controlesystemen geïntroduceerd voor toezicht. Extra aandacht wordt gegeven aan de risico’s die er zijn rond toediening en gebruik van medicatie, het inzetten van middelen en maatregelen en de bereiding en verstrekking van voedsel. Op deze terreinen zijn ook speciale interne aandachtsfunctionarissen ingezet. Verder is beleid geformuleerd ten aanzien van de risico’s in en rond het huis, bij mobiliteit en ten aanzien van eigen gedrag en dat van derden. 2  Audits veiligheid en risico’s (trajectbegeleiders)  Audits verpleging en verzorging (verpleegkundig adviseur  Audits voedselveiligheid (aandachtsfunctionaris) Cultuur Het bouwen aan veilige zorg vraagt om een open en pro-actieve cultuur op alle niveaus binnen De Lichtenvoorde. Pro-actief wil hier zeggen dat van te voren naar risico’s wordt gekeken en rekening mee wordt gehouden. Het creëren van een 'veilige' cultuur is dan ook één van de basiselementen van een (gecertificeerd) VMS. Het veranderen van gedrag en stimuleren van medewerkers om anders naar het eigen werk te kijken, zijn aspecten die aandacht vragen bij het werken aan veiligheid. Melding en analyse van incidenten Het melden van incidenten vormt een belangrijk instrument binnen het VMS en heeft als doel (snel) inzicht te krijgen in het functioneren van de dienstverlening. Daarbij staat niet de vergissing van een medewerker centraal, maar de condities waaronder gewerkt wordt en de wijze waarop de dienstverlening is georganiseerd. Sleutelbegrip is hier: leren van incidenten. Voor De Lichtenvoorde is dan ook belangrijk om, naast het melden zoveel mogelijk te leren van incidenten door deze zorgvuldig te analyseren. Het digitaal melden, rapporteren en analyseren geschied middels de webapplicatie iTask en te benaderen via het kwaliteitsportaal. Continu verbeteren De dienstverlening wordt steeds complexer en steeds meer mensen met specifieke kennis leveren hier een bijdrage aan. Om dit soepel te laten verlopen is het belangrijk om het werk goed te organiseren en continu te blijven zoeken naar verbetering. Hoe kunnen we de dienstverlening zo organiseren dat de cliënt snelle, veilige en efficiënte optimale zorg krijgt met de minste inspanning van de organisatie en medewerkers? 2

zie kwaliteitsportaal: Strategie en Koers De Lichtenvoorde 2008-2010, veilig in het rond het huis, zorgplansystematiek, HACCP, medicatieprotocol, hygiëneprotocol, BIG wetgeving, middelen en maatregelen, vervoersreglement.

3. Kritische en risicovolle processen Rondom de cliënt Bij cliënten gaat het om de mate waarin in het zorgen ondersteuningsplan is vastgelegd met welke risico´s rekening gehouden moet worden en, indien van toepassing, welke afspraken met cliënten gemaakt zijn over de volgende onderwerpen: -

Incidenten (medicatieveiligheid, seksueel misbruik, baden, zwemmen, vallen) Hygiëne Weglopen/dwalen Drank- en drugsgebruik en andere verslavingen Vrijheidsbeperkende maatregelen, risico’s bij dwang en drang Decubitus (doorliggen) Over- of ondergewicht Agressie(preventie) Suïcidepreventie Twee of meer stoornissen of aandoeningen bij een cliënt Sociale veiligheid Infectiepreventie Melden incidenten en calamiteiten Mobiliteitsrisico’s (bij reizen, gebruik taxivervoer, fietsen) Contacten en eigen gedrag (‘verkeerde’ mensen aan trekken, automutilatie)

Incidentmelding: MIC Een MIC-melding is een melding die te maken heeft met cliëntincidenten. MIC staat voor Melding Incidenten Cliënten. De medewerker zal een melding maken. Cliëntincidenten: De cliënt is de persoon die gebruik maakt van de ondersteuning die door De Lichtenvoorde wordt aangeboden. Incidenten hebben nadelige gevolgen voor de cliënt. Een gebeurtenis, die geleid heeft tot of kan leiden tot schade of een aanmerkelijke kans op schade aan de geestelijke of lichamelijke gezondheid van een cliënt en/of die een ernstige verstoring van de zorg- of behandelrelatie kan betekenen. Bij een cliëntincident kan een medewerker, cliënt(en) of derden betrokken zijn. Rondom de medewerker Bij medewerkers gaat het om in welke mate er met welke risico´s rekening gehouden moet worden en welke afspraken gemaakt zijn over de volgende onderwerpen: 1. Risicovolle functies 2. Agressie 3. Melden fouten en bijna ongelukken 4. Calamiteiten Incidentmelding: FOBO FOBO staat voor fouten, ongelukken en bijna ongelukken. Onder FOBO vallen alle fouten, ongelukken en bijna ongelukken die gevolgen hebben voor medewerkers. Ieder incident of ongeval waarbij een medewerker letsel heeft opgelopen of op had kunnen oplopen, komt voor melding in aanmerking.


6

4.

Veiligheidsaspecten

In samenhang met de missie en visie van De Lichtenvoorde zijn primaire en ondersteunende processen vastgelegd.

Het primaire proces Binnen het primaire proces worden drie doelgroepen onderscheiden:  Kinderen  Volwassenen  Ouderen Voor elke doelgroep zijn de volgende veiligheidskaders van toepassing: - Veiligheid in en rond het huis - Veiligheid op de openbare weg en in het openbaar vervoer - Veiligheid versus intimidatie en geweldpleging door derden - Veiligheid door adequate gezondheidszorg en zorgvuldig medicijngebruik - Veiligheid en seksualiteit - Voeding en diëten - Veiligheid ten aanzien van het eigen gedrag

Ondersteunende processen   

   

Veiligheidsbeleid; Structuur en verantwoordelijkheden; Identificatie risicovolle processen: - Medewerkers; - Omgeving en materiaal; - Inkoop/uitbesteding; - Documentatie en administratie; - Samenwerking met derden (ketenpartners). Prospectieve risico-inventarisatie en -analyse; Documentatie; Beheersing van documentatie; Beheersing van registraties.


7

5. Het primaire proces Veiligheidskaders van toepassing op elke doelgroep Veiligheid in en rond het huis 

Schadelijke stoffen In het geval van kinderen is het de verantwoordelijkheid van het begeleidend team om te zorgen dat kinderen niet in aanraking kunnen komen met stoffen (schoonmaakmiddelen voor huishoudelijk gebruik, medicijnen). -



Gevaarlijke stoffen: bijv. chloor veilig en hoog opgeborgen; Medicatie: beheren en verstrekken van medicijnen; Regel is dat schadelijke stoffen worden opgeborgen in afgesloten werkkasten.

Gevaarlijke objecten (messen, gereedschappen, trappen) -

Apparatuur: strijkijzer, oven; Elektra: afschermplaatjes stopcontacten, deugdelijke (verleng)snoeren; Raamvergrendeling, hang- en sluitwerk; Traphekje;

Veiligheidsmaatregelen: - Deur- en ladenbeveiliging; - Veiligheidsglas (openslaande deuren). 

Gevaarlijke situaties (open vuur, elektriciteit, onverantwoord speelgoed zoals speelattributen voor in de tuin). Bijvoorbeeld bij het verschonen van baby’s en peuters op een commode, controle op de watertemperatuur en het verdrinkingsgevaar bij het baden van kinderen. -

Gebruik gasinstallaties (koolmonoxide-melder); Tuin: trampoline, schommels, elektra (afschermplaatjes), hekwerk/poorten, zwembadjes; Trappen en kans op vallen; School: is verantwoordelijkheid van school, maar wel informatie over opnemen; Thuissituaties: is verantwoordelijkheid van ouders, maar wel informatie over opnemen;

Preventieve maatregelen: - Voorkomen van onveilige situaties; - Afspraken over de veiligheid en ondersteuning; - Leren omgaan met (meer of minder gevaarlijke) stoffen die normaal worden gebruikt in een huishouden en leren om te gaan met de verschillende apparaten en installaties; - Voorlichting en beoordeling op brandgevaarlijke situaties; - Samen met verhuurder er voor zorg dragen dat alle installaties en leidingen veilig zijn en met enige regelmaat worden gecontroleerd. Protocollen: - Protocol Tilliften; - Protocol Plafondlift; - Protocol Middelen & Maatregelen; - Protocol Baden en Douchen; - Protocol Dementie; - Protocol Baden en Douchen. -


8

Veiligheid op de openbare weg en in het openbaar vervoer -

Zorgplan: Zelfstandig reizen, lopen, fietsen, OV. Vervoer: hanteert vervoerder juiste reglement vervoer, gedrag chauffeur. Beleidsnotitie dagbesteding Senioren+

Wonen, werken en recreëren in de lokale samenleving vereist natuurlijk ook een zekere mobiliteit. Een deel van de vervoersbewegingen van cliënten is geregeld vanuit de WLZ. Met name het vervoer van en naar dagverblijven behoort tot de WLZ verstrekkingen (via het dagverblijf). De cliënt die daarvan gebruik kan maken zal ook vanzelfsprekend gebruik maken van de vervoersmogelijkheden die de WMO biedt. De vervoersorganisaties zijn conform de wet, verplicht toe te zien op de veiligheid van degenen die worden vervoerd. Door het afsluiten van vervoersovereenkomsten en vervoersreglementen, wordt niet alleen zorg gedragen voor de veiligheid tijdens de rit, maar ook voor de veiligheid bij het in- en uitstappen. Voor wat betreft het vervoer van en naar dagverblijven van Estinea en Zozijn, ligt de verantwoordelijkheid voor dergelijke overeenkomsten bij die genoemde organisaties. Voor wat betreft de WMO ligt de verantwoordelijkheid bij de betreffende gemeentes. Het overige georganiseerde vervoer wordt voornamelijk met behulp van vrijwilligers van De Lichtenvoorde geregeld. Een intern vervoersreglement is in voorbereiding. De verantwoordelijkheid voor de veiligheid van dat vervoer ligt dan bij de betrokken sectormanagers van De Lichtenvoorde. Dat geldt ook indien medewerkers van De Lichtenvoorde op enige wijze cliënten vervoeren. Cliënten kunnen zich ook verplaatsen door te lopen, te fietsen, gebruik te maken van een brommer of gebruik te maken van het openbaar vervoer. Cliënten die zelfstandig deel nemen aan het verkeer, dienen daartoe bekwaam en vaardig te zijn. In het zorgplan worden tussen cliënt, verwant en persoonlijk begeleider, afspraken gemaakt over het zelfstandig deelnemen aan het verkeer. Desgewenst kan de persoonlijk begeleider de cliënt helpen om vaardigheidstrainingen bij te wonen. De veiligheid in het openbaar vervoer is de verantwoordelijkheid van de betreffende vervoersmaatschappij.

Veiligheid versus intimidatie en geweldpleging door derden -

Protocol met betrekking tot intimidatie en geweldpleging. Gedragscode.

Een belangrijk element van veiligheid wordt gevormd door het ervaren van het gedrag van anderen. Een gevoel van onveiligheid jegens anderen kan veroorzaakt worden door rationele ervaringen maar ook door psychologische factoren. Zowel het leven in instituten als het leven in de lokale samenleving kan cliënten in aanraking brengen met psychisch en fysiek geweld. Geweld veroorzaakt door mensen (soms ook door dieren) is in principe verwerpelijk maar niet altijd te vermijden. Gevoelens van onveiligheid kunnen ook irrationeel zijn en veroorzaakt door een onvermogen om realiteit en fictie (bijvoorbeeld veroorzaakt door realityTV) voldoende te onderscheiden. Gevoelens van onveiligheid kunnen ook het gevolg zijn van onverwerkte ervaringen uit het verleden. Het is de taak van de persoonlijk begeleider om de cliënt te helpen bij het inschatten en herkennen van gevaarlijke situaties en het daarmee omgaan. Daarbij hoort ook het verwerken van nare ervaringen en het desgewenst nemen van maatregelen zoals aangifte bij de politie. Een vernieuwd protocol met betrekking tot intimidatie en geweldpleging is in voorbereiding. Veiligheid en Risico’s De Lichtenvoorde versie aug 2014

9

Veiligheid door adequate gezondheidszorg en zorgvuldig medicijngebruik -

Notitie medicijnbeheer en verstrekking Protocol medicijnverstrekking

-

Locatieafspraken medicijnbeheer en verstrekking

-

Beleidsnotie Senioren; Protocol Dementie; Het wensenboek; Palliatief zorgproces;

In principe maken alle cliënten van De Lichtenvoorde gebruik van de diensten van huisartsen in de regio. De verantwoordelijkheid van deze huisartsen tegenover onze cliënten is niet anders dan bij de overige burgers. Medicijnen worden dan ook op dezelfde wijze verstrekt via apothekers. Cliënten die gebruik maken van logeer- of vakantieopvang hebben in hun woonplaats hun eigen huisarts. Als tijdens een logeer- of vakantieopvang een huisarts nodig is dan wordt de plaatselijke huisarts ingeschakeld. Sommige cliënten worden begeleid door een psychiater (soms via de Z-poli). Als een psychiater medicatie voorschrijft, is hij verplicht om in overleg te treden met de huisarts. Daarmee moet voorkomen worden dat door meerdere artsen medicijnen worden voorgeschreven die mogelijk slecht op elkaar inwerken. Dergelijke contacten zijn echter niet altijd vanzelfsprekend. Als er sprake is van medicijngebruik dan is alle relevante informatie en zijn de afspraken die daaromtrent worden gemaakt, door de persoonlijk begeleider vastgelegd in het Zorgplan. Het is de taak van de persoonlijk begeleider om bij medicatie via de apotheker te toetsen of combinaties van medicijnen verantwoord zijn of niet. Verder is het de taak van het begeleidend team om er op toe te zien dat de cliënt zijn medicatie op de juiste wijze tot zich neemt. In sommige gevallen is het de taak van het begeleidend team om de medicatie zelf te verstrekken. Bij De Lichtenvoorde wordt gewerkt met een uniform medicatieprotocol.

Veiligheid en seksualiteit -

Notitie ‘Seksualiteit, op een open respectvolle wijze..’ Hygiëneprotocol

Het kan zijn dat een cliënt seksueel actief is. Het is voor de cliënt en zijn omgeving dan van belang dat de gezondheidsaspecten in acht worden genomen. Daarmee kunnen seksueel overdraagbare aandoeningen zoals Hepatitis, Chlamydia, HIV etc. worden voorkomen. In de beleidsnota ‘omgaan met seksualiteitsvraagstukken’, wordt nader uiteen gezet hoe de begeleiding vanuit De Lichtenvoorde rond dit onderwerp is geregeld. Overigens dient begeleidend personeel zich altijd te beschermen tegen dergelijke infecties die kunnen voortkomen uit bloedcontact (wondverzorging, maandverband, prikincidenten). Een hygiëneprotocol is in voorbereiding.

Voeding en diëten -

Gezondheid; overgewicht, juiste voeding, risico’s van allergieën, noodzakelijke diëten. Notitie Voeding Procedure Voeding Cliënten

Ook bij het bereiden en nuttigen van voedsel kan de gezondheid en dus de veiligheid in het geding zijn. Er bestaan uitgebreide regelingen en afspraken over het bewaren en bereiden van voedsel. Bij De Lichtenvoorde werken de persoonlijk begeleiders volgens de beleidsnota Voeding. Veiligheid en Risico’s De Lichtenvoorde versie aug 2014

10

Een apart probleem wordt veroorzaakt doordat sommige cliënten op een speciaal dieet zijn aangewezen. Dat kan worden veroorzaakt door een fysieke gesteldheid, een allergie of een psychische achtergrond. Het komt nogal eens voor dat de noodzaak van een speciaal dieet niet bij betrokkenen bekend is. Bovendien zijn huisartsen niet altijd op de hoogte van allerlei voorkomende diëten. In principe dient in het zorgplan te worden vermeld of een speciaal dieet noodzakelijk is. Als er een vermoeden bestaat dat bepaalde lichamelijke problemen of afwijkend gedrag van een cliënt mogelijk met voeding te maken hebben, dient de persoonlijk begeleider in overleg met het management een voedingsdeskundige die ervaring heeft met mensen met een verstandelijke beperking, te raadplegen.

Veiligheid ten aanzien van het eigen gedrag -

Notitie Middelen & Maatregelen. Domotica, Startnotitie ‘ondersteunende technologie’ Orthopedagogisch behandelcentrum

In bepaalde gevallen kan het zijn dat de cliënt in en rond het huis of op het dagverblijf zich zelf onbedoeld in een ongewenste situatie brengt (bijv. verdwalen, vallen) terwijl er op dat moment geen direct toezicht is. In dergelijke gevallen kunnen alarmering- of detectiesystemen noodzakelijk zijn. Tot slot moet in sommige gevallen rekening worden gehouden met destructief gedrag van een cliënt jegens zichzelf. (zelfverminking, automutilatie, suïcidaal gedrag) Uiteraard moet er kennis van dergelijk gedrag bij de betrokken professionals zijn bijvoorbeeld via de informatie die onderdeel uitmaakt van het zorgplan (diagnostiek, rapportages). Maar bepaald gedrag kan zich plotseling en onverwachts voordoen. (psychose, pubertijd) De zorginstelling dient er zich van te verzekeren dat in dergelijke gevallen voldoende gespecialiseerde ketenzorg georganiseerd is.


11

Veiligheid naar doelgroep Kinderen Toepassing en uitvoering veiligheidskaders doelgroep kinderen. Bij kinderen worden twee groepen onderscheiden - Kinderen die 24 uur per etmaal begeleid worden - Thuisondersteuning bij gezinnen met kinderen met een (vermoedelijke) ontwikkelingsachterstand.

Kinderen die 24 uur per etmaal begeleid worden In het geval van kinderen is het de verantwoordelijkheid van het begeleidend team om te zorgen dat kinderen niet in aanraking kunnen komen met schadelijke stoffen (schoonmaakmiddelen voor huishoudelijk gebruik, medicijnen), gevaarlijke objecten (messen, gereedschappen, trappen) of gevaarlijke situaties (open vuur, elektriciteit, onverantwoord speelgoed zoals speelattributen voor in de tuin).Bij de persoonlijke verzorging van kinderen is van groot belang dat de begeleider constant alert is en direct kan ingrijpen als dat noodzakelijk is. Bijvoorbeeld bij het verschonen van baby’s en peuters op een commode, controle op de watertemperatuur en het verdrinkingsgevaar bij het baden van kinderen. Het is de taak van het begeleidend team onder toezicht van de teammanager, om een pedagogisch klimaat te scheppen waar maatregelen en afspraken met betrekking tot veiligheid in en rond het huis, onderdeel van uitmaken. Het is de taak van De Lichtenvoorde om er voor te zorgen dat de brandweer toe kan zien op uitvoering van regels en preventief kan adviseren. Begeleiders hanteren daarbij de geldende protocollen.3 Thuisondersteuning bij gezinnen met kinderen met een (vermoedelijke) ontwikkelingsachterstand Als begeleiders van De Lichtenvoorde gezinnen in hun eigen huis ondersteunen, ligt de verantwoordelijkheid over veiligheid in en rond het huis, bij de ouders of verzorgers. Het is de taak van het begeleidend team ouders of verzorgers te wijzen op ongewenste situaties, als daar aanleiding voor is. Dergelijke aanwijzingen worden in voorkomende gevallen door de persoonlijk begeleider vastgelegd in het Zorgplan.

Volwassenen Toepassing en uitvoering veiligheidskaders doelgroep volwassenen.

Bij volwassen worden twee groepen onderscheiden -

Volwassenen met een intensieve zorgvraag; Thuisondersteuning bij volwassenen in hun eigen huis.

Volwassenen met een intensieve zorgvraag Feitelijk dienen bij deze cliënten dezelfde condities met betrekking tot de veiligheid in en rond het huis te worden geschapen als bij kinderen. Dus regels voor de opslag en het gebruik van schadelijke stoffen en gevaarlijke objecten en het voorkomen van gevaarlijke situaties. Daarnaast dient alert te worden omgegaan met het gebruik van tilliften (een tilliftenprotocol is voorhanden), met het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen zoals de Zweedse band of het onrusthek (een protocol is voorhanden) en bij het baden (een badprotocol is voorbereiding).

3

Cursief: Strategie De Lichtenvoorde 2007-2010: Prestatie-indicatoren in de gehandicaptenzorg


12

Het is de taak van het begeleidend team onder toezicht van de teammanager om goede afspraken te maken met betrekking tot de veiligheid in en rond het huis en de controle daarop. Het is de taak van De Lichtenvoorde om er voor te zorgen dat de brandweer toe ziet op uitvoering van regels en preventief kan adviseren. Begeleiders hanteren daarbij de geldende protocollen.4 Thuisondersteuning bij volwassenen in hun eigen huis Volwassen cliënten die in het kader van het scheiden van wonen en zorg, in hun eigen huis wonen, zijn in principe zelf verantwoordelijk voor hun eigen veiligheid in en rond hun huis en die van eventuele bezoekers. Het is de taak van het begeleidend team om de cliënt te wijzen op ongewenste situaties, als daar aanleiding voor is. In het kader van het individuele ontwikkelingsproces maakt het begeleidend team ook afspraken over de veiligheid en ondersteunt de cliënt waar nodig. Dat betekent dat de cliënt leert om te gaan met (meer of minder gevaarlijke) stoffen die normaal worden gebruikt in een huishouden en leert om te gaan met de verschillende apparaten en installaties. Met behulp van de sectormanager kan ervoor worden gezorgd dat bijvoorbeeld de lokale brandweer in dit proces een actieve rol speelt door aan cliënten voorlichting te geven en door de woningen te beoordelen op brandgevaarlijke situaties. In overleg met de betrokken verhuurder kan ervoor worden gezorgd dat alle installaties en leidingen veilig zijn en met enige regelmaat worden gecontroleerd. Het is de taak van de persoonlijk begeleider (respectievelijk de sectormanager) om deze activiteiten te coördineren.

Ouderen Toepassing en uitvoering veiligheidskaders doelgroep ouderen. Veiligheid door adequate gezondheidszorg en zorgvuldig medicijngebruik De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Het is geen ouderdomsverschijnsel, maar een ziekte als gevolg van een onomkeerbare fysieke achteruitgang van de hersenen. De ziekte openbaart zich bij mensen met een verstandelijke beperking in de leeftijd van 55-65 jaar. Mensen met het syndroom van Down lopen een groter risico om de ziekte van Alzheimer te krijgen en de ziekte openbaart zich in de leeftijd van 3540 jaar. De ziekte kan alleen na overlijden met 100% zekerheid worden vastgesteld. Toch kan middels onderzoek de diagnose met vrij grote zekerheid worden vastgesteld. In principe maken alle cliënten van De Lichtenvoorde gebruik van de diensten van huisartsen in de regio. De verantwoordelijkheid van deze huisartsen tegenover onze cliënten is niet anders dan bij de overige burgers. Medicijnen worden dan ook op dezelfde wijze verstrekt via apothekers. Cliënten die gebruik maken van logeer- of vakantieopvang hebben in hun woonplaats hun eigen huisarts. Als tijdens een logeer- of vakantieopvang een huisarts nodig is dan wordt de plaatselijke huisarts ingeschakeld. Sommige cliënten worden begeleid door een psychiater (soms via de Z-poli). Als een psychiater medicatie voorschrijft, is hij verplicht om in overleg te treden met de huisarts. Daarmee moet voorkomen worden dat door meerdere artsen medicijnen worden voorgeschreven die mogelijk slecht op elkaar inwerken. Dergelijke contacten zijn echter niet altijd vanzelfsprekend. Als er sprake is van medicijngebruik dan is alle relevante informatie en zijn de afspraken die daaromtrent worden gemaakt, door de persoonlijk begeleider vastgelegd in het Zorgplan. Het is de taak van de persoonlijk begeleider om bij medicatie via de apotheker te toetsen of combinaties van medicijnen verantwoord zijn of niet. 5

4


5



13

Voeding en diëten Ook bij het bereiden en nuttigen van voedsel kan de gezondheid en dus de veiligheid in het geding zijn. Er bestaan uitgebreide regelingen en afspraken over het bewaren en bereiden van voedsel. Bij De Lichtenvoorde werken de persoonlijk begeleiders volgens de beleidsnota Voeding. Een apart probleem wordt veroorzaakt doordat sommige cliënten op een speciaal dieet zijn aangewezen. Dat kan worden veroorzaakt door een fysieke gesteldheid, een allergie of een psychische achtergrond. Het komt nogal eens voor dat de noodzaak van een speciaal dieet niet bij betrokkenen bekend is. Bovendien zijn huisartsen niet altijd op de hoogte van allerlei voorkomende diëten. In principe dient in het zorgplan te worden vermeld of een speciaal dieet noodzakelijk is. Als er een vermoeden bestaat dat bepaalde lichamelijke problemen of afwijkend gedrag van een cliënt mogelijk met voeding te maken hebben, dient de persoonlijk begeleider in overleg met het management een voedingsdeskundige die ervaring heeft met mensen met een verstandelijke beperking, te raadplegen. Veiligheid ten aanzien van het eigen gedrag In bepaalde gevallen kan het zijn dat de cliënt in en rond het huis of op het dagverblijf zich zelf onbedoeld in een ongewenste situatie brengt (bijv. verdwalen, vallen) terwijl er op dat moment geen direct toezicht is. In dergelijke gevallen kunnen alarmering- of detectiesystemen noodzakelijk zijn. Tot slot moet in sommige gevallen rekening worden gehouden met destructief gedrag van een cliënt jegens zichzelf. (zelfverminking, automutilatie, suïcidaal gedrag) Uiteraard moet er kennis van dergelijk gedrag bij de betrokken professionals zijn bijvoorbeeld via de informatie die onderdeel uitmaakt van het zorgplan (diagnostiek, rapportages). Maar bepaald gedrag kan zich plotseling en onverwachts voordoen. (psychose, dementie) De zorginstelling dient er zich van te verzekeren dat in dergelijke gevallen voldoende gespecialiseerde ketenzorg georganiseerd is.


14

6. Ondersteunende processen 

Veiligheidsbeleid Binnen De Lichtenvoorde is een veiligheidsmanagementsysteem in werking. - Notitie ‘Veiligheid en Risico’s De Lichtenvoorde’. - Compliance - Risicospiegel



Structuur en verantwoordelijkheden De structuur en verantwoordelijkheden zijn beschreven. - Organogram; - Organisatiestructuur; - Klachtencommissie; - MIC- en FOBO-commissie; - Verpleegkundig adviseur; - Aandachtsfunctionaris HACCP.



Identificatie risicovolle processen - Medewerkers: vastgelegd binnen de notitie ‘professioneel handelen’; - Omgeving en materiaal: locaties beschikken over noodplannen, zowel op cliënt- als locatieniveau worden risico-inventarisaties uitgevoerd; - Inkoop/uitbesteding: geschied conform administratieve voorschriften; - Documentatie en administratie: geschied conform administratieve voorschriften; - Samenwerking met derden (ketenpartners): vastgelegd als indicator binnen het domein samenhang in zorg en ondersteuning.



Prospectieve risico-inventarisatie en -analyse - Model risico-inventarisatie is vastgelegd; - Analyses worden uitgevoerd door de MIC- en FOBO-commissie.



Documentatie - Meldingensysteem iTask: op individueel, locatieniveau (meldingsverantwoordelijkheid ligt bij de medewerker, afhandelingsverantwoordelijkheid ligt in de lijn bij de teammanager en sectormanager); - Managementinformatie: kwartaalrapportages op sector- en organisatieniveau (afhandelingsverantwoordelijkheid ligt bij de sectormanager en bestuurder).



Beheersing van documentatie - Cliëntregistraties zijn opgenomen binnen het Cliëntensysteem ONS/iO; - Notities, protocollen, procedures en formulieren zijn opgenomen in het kwaliteitsportaal; - Meldingen worden geregistreerd en afgehandeld binnen het meldingensysteem iTask; - Processchema’s zijn opgenomen in het systeem iProcess.



Beheersing van registraties - Kwantitatieve en kwalitatieve managementrapportage door sectormanager; - Kwantitatieve en kwalitatieve verwerking gegeven door MIC- en FOBO-commissie; - Kwantitatieve en kwalitatieve verantwoording intern/extern door bestuurder.


15

Bronnen veiligheid en risico-inventarisatie: Zorgplannen ONS Nedap

Persoonlijk begeleiders

2 x p.j.

Noodplannen incl. evacuatieplattegronden

Op locatie (via Velco)

continue

Ontruimingsplannen per locatie

Taakhouders veiligheid

1 x p.j.

Risico-inventarisatielijsten per sector Veiligheid in en rond het huis

Trajectbegeleiders

1 x p.j.

Kwaliteitsdocumenten

Kwaliteitsmedewerker

continue

Managementrapportage

MT-leden

kwartaal

Meldingen FOBO en MIC in iTask

Medewerkers

continue

Melding Incidenten Cliënten en FOuten en (Bijna) Ongelukken

MIC-commissie FOBO-commissie

continue continue

Middelen & Maatregelen

Verpleegkundig Adviseur

continue

Voeding en hygiëne

Aandachtfunctionaris HACCP

continue

BHV-check en training

Arbo-coördinator

jaarlijks

Interne audits op locaties

Auditteam

1 x p.j.

Thematische onderzoeken

IGZ

wisselend

Externe audits binnen de organisatie

Lloyd’s Register

2 x p.j.


16

Veiligheid & Risico s. De Lichtenvoorde

Recommend Documents