veilig leren lezen kim-versie Wat is er nieuw? Auteur: Wilma Stegeman

veilig leren

lezen kim-versie

Wat is er nieuw?

Auteur: Wilma Stegeman

Misschien kent u de uitgave nog van Veilig leren lezen die met de structureerwoorden boom-roos-vis begon. Daarna kwam de eerste maan-roos-vis-versie met heel veel aandacht voor de auditieve deelvaardigheden van het aanvankelijk lezen. Het woord boom werd veranderd in maan, omdat de ‘m’ langer aangehouden kon worden dan de ‘b’. In 2003 verscheen de tweede maan-roos-vis-versie waarbij de structureerwoorden al vll_anker_k start.indd 19

14-8-2013 12:43:27

sneller werden losgelaten en de letters centraal stonden. Met een uniek differentiatiemodel dat zowel recht deed aan risicolezers (ster-aanpak) als heel goede lezers (zon-aanpak). Vanaf nu is er de kim-versie van Veilig leren lezen. Met diverse vernieuwingen, zoals een uitgekiende automatiseerlijn, startend vanuit de verkenning van de nieuwe letter, een vernieuwde opzet van de Veilig & vlot boekjes, met werkvormen en materialen voor samenwerkend leren, ook tussen maan en zon, en met adaptieve software die inspeelt op de letterkennis van de individuele kinderen. De vertrouwde taal-leesmethode Veilig leren lezen blijft zich vernieuwen! In dit artikel worden de belangrijkste vernieuwingen van Veilig leren lezen kim-versie toegelicht.

1 Veilig leren lezen Artikelen - Veilig leren lezen kim-versie. Wat is er nieuw?

© Uitgeverij Zwijsen B.V. - www.veiliglerenlezen.nl

Vertrouwd en toch nieuw

leerlijn spelling, waarin ook diverse spelling

In de nieuwste versie van Veilig leren lezen vindt u

strategieën worden aangeleerd. • Het differentiatiemodel heeft ook nu weer de

een aantal vertrouwde zaken die toch een ander karakter hebben gekregen:

maan-aanpak als basislijn, de ster-aanpak met

• Veilig leren lezen kim-versie is, zoals u gewend

verlengde instructie voor de risicokinderen en de

bent, een volledige taal-leesmethode voor groep

zon-aanpak voor de heel goede lezers, beginnend

3/klas 1. De leerlijnen zijn: technisch lezen, met

bij leesniveau AVI-M3. In de handleidingen is ex-

veel aandacht voor leesbevordering en leesbe

pliciet instructietijd ingeruimd voor de kinderen

leving, spelling, begrijpend lezen, creatief en func-

die de zon-aanpak volgen. Zij oefenen hun lees-

tioneel schrijven, spreken en luisteren en woorden-

vaardigheid in Veilig & vlot zon; er zijn toetsen op

schat. De leerlijn woordenschat is uitgebreid met

zon-niveau en in de leesboekjes van kern 1 t/m 6

meer en sterker gevarieerde doelwoorden, expli-

zijn acht pagina’s opgenomen voor samen lezen maan-zon.

ciete woordenschatlessen en toetsen. • De kernen beginnen ook nu weer met een boeiend

• Naast software voor technisch en begrijpend lezen

ankerverhaal en een bijbehorend ankerboek. De

is er nu ook software voor woordenschat en lees-

verhaalplaten staan tevens in de Leerkrachtassi-

bevordering.

stent, de software voor het digibord. De ankerverhalen zijn voor de kinderen heel herkenbaar. In het

Kortom: datgene wat Veilig leren lezen al jarenlang

eerste verhaal leert Kim lezen en probeert ze de

zo succesvol heeft gemaakt, is gebleven, maar aan-

letter ‘i’ te herkennen in de omgeving. Ook in het

gepast aan de laatste ontwikkelingen. Ook uw op-

ankerverhaal van kern 6 staat het lezen centraal:

merkingen en praktijkervaringen hebben daarbij een

de kinderen hebben nu alle letters geleerd en de

belangrijke rol gespeeld. Er ligt nu een methode

letters in het verhaal vieren een Letterfeest. De

klaar waarmee uw leerlingen met nóg meer succes en

overige ankerverhalen en thema’s hebben een we-

nóg meer plezier leren lezen en schrijven. En dat

reldoriënterend onderwerp, zoals het weer, verza-

zorgt ervoor dat u met nóg meer plezier lesgeeft.

melen en musea, theater, techniek, tijd, de bibliotheek. De belangrijkste vernieuwingen in ‘Veilig leren

• Een nieuwe letter wordt nog steeds geïntroduceerd door middel van een structureerwoord en een

lezen’ kim-versie

wandplaat. Maar dit is een instap om vanuit de

– De didactiek is aangepast op basis van weten-

nieuwe letter meteen nieuwe woorden te gaan ma-

schappelijke ontwikkelingen én praktijkervaringen.

ken. De aanpak rond de structureerwoorden, de letters en de wandplaten is dus ingrijpend ver-

– Een aantal materialen is nieuw of vernieuwd.

nieuwd, zoals u in het hoofdstuk over didactiek

– De woordenschatlijn is uitgebreid met lessen, toetsen en leerlingsoftware die is afgestemd

kunt lezen.

op het thema en kennis van de wereld.

• Zolang de kinderen niet kunnen schrijven, werken

– Leerlingen van de zon-aanpak krijgen ook in-

zij met een letterdoos. De letterdoos is nu magne-

structie bij hun zon-materialen, hun ontwik-

tisch, zodat de letters er niet uitvallen. • De kinderen hebben nog steeds een leesboekje en

keling wordt eveneens gevolgd en zij werken

een werkboekje. De rol van de leesboekjes is nu

dikwijls samen met leerlingen die de basis-

gericht op leesplezier en leesbegrip. Het oefenen

leerlijn maan volgen. De materialen zijn zo

van technische leesvaardigheid gebeurt in Veilig &

ontwikkeld dat er een sterke verbinding tus-

vlot. En er is een apart werkboekje start voor de

sen leerlingen van de maan- en de zon-aanpak bestaat.

allereerste kern. • De kinderen oefenen hun leesvaardigheid ook nu

– De geïntegreerde software zorgt voor afstem-

weer met Veilig & vlot, elf ingrijpend vernieuwde

ming van toetsresultaten vanuit Digiregie op

boekjes die door een unieke opbouw van de auto-

de Leerkrachtassistent en de adaptieve leer-

matiseerlijn een sterk fundament bieden voor vlot

lingsoftware, waarin de oefeningen worden

en correct lezen. Naast de woordrijtjes lezen de

afgestemd op de letterkennis en oefenresul-

kinderen ook zinnen en korte teksten.

taten van de individuele leerlingen. Dit ondersteunt u bij opbrengstgericht leren. Boven-

• Het bekende ringboekje is aangepast en is als

dien is er leerlingsoftware voor thuis.

Veilig gespeld onderdeel van een uitgekiende



Vernieuwde didactiek

Van letters naar woorden Vanuit het structureerwoord maken de leerlingen

Systematisch aanbod van nieuwe letters

meteen vanaf de start nieuwe woorden (bijv. kip – wip

De structureerwoorden van de kim-versie zijn ingrij-

– wit). Dankzij het herhalen en oefenen van de nieu-

pend veranderd. Ieder structureerwoord bevat

we letter in zo veel mogelijk combinaties van bekende

slechts één nieuwe klank/letter en bouwt verder op

letters, leren de kinderen woorddelen vlot herkennen

reeds aangeleerde letters.

en gaan ze woorden en zinnetjes sneller vlot en correct lezen. De opbouw van de automatiseerlijn speelt

start:

ik – kim – sim

kern 1:

kip – aap – raak – rem – vis

hierbij een cruciale rol. Naast inslijpen van de nieuwe letter hebben de zogenoemde ‘overlaprijtjes’ een belangrijke functie. Deze rijtjes bestaan uit woorden

kern 2: maan – pet – meet – been – boot

met overlappende woorddelen die niet voorspelbaar

kern 3: doos – doek – zee – ijs – haar

zijn, bijvoorbeeld: waar – vaar – veer. Door gebruik te

kern 4: wip – zon – zak – bus – jas

maken van de overeenkomsten en verschillen tussen

kern 5: jeuk – ziek – lijm – hout – vuur

de woorden krijgen de kinderen inzicht in de struc-

kern 6: mug – saus – muis – duif – geit

tuur van woorden en leren ze dit inzicht toepassen bij het lezen van nieuwe woorden.

Bij het aanleren van een nieuwe letter heeft het

Een unieke vertaling vanuit wetenschappelijk onder-

structureerwoord de functie van een instapwoord.

zoek is dat de automatiseerlijn naast overlaprijtjes

De wandplaat met de afbeelding van het structureer-

ook rijtjes bevat met woorden die geen enkele over-

woord is een instap om de kinderen zelf tot de klank

lap in letters vertonen (bijv. dik – kaas – oom). Al die

van het woord te brengen, de klank van de nieuwe

woorden zijn een voor een gemaakt uit woorddelen

letter te analyseren en vervolgens te koppelen aan

die goed geoefend zijn in de overlaprijtjes (bijv.: het

de geschreven letter. De kinderen zijn daarbij actief

nieuwe woord ‘dit’ is samengesteld uit ‘di’ van ‘dik’

betrokken en kunnen gebruikmaken van hun voor-

en ‘it’ van ‘rit’, die eerder geoefend werden). Dankzij

kennis (bijv. hoe kom je van het reeds bekende woord

deze opbouw worden koppelingen tussen tekens en

‘kip’ naar ‘wip’), wat het inslijpen van de klank-te-

klanken in het geheugen versterkt en leren kinderen

kenkoppeling goed ondersteunt. Direct daarna wordt

maximaal gebruikmaken van deze koppelingen bij

de letter alzijdig ingeslepen door middel van luiste-

het lezen van nieuwe woorden.

ren, kijken, voelen, ordenen naar letterfamilie en schrijven. De letter wordt daarbij afgezet tegen let-

Zoemend lezen

ters die er visueel of auditief op lijken (bijv. p met q,

In de kim-versie speelt het zoemend

b, d, o). Ook wordt de nieuwe letter ingedeeld bij een

lezen een belangrijke, ondersteunende

van de vier letterfamilies op het letterbord: korte

rol voor de beginnende lezers. Bij zoemend lezen

klinkers, lange klinkers, tweetekenklinkers en mede-

worden de letters van een woord aangehouden én met

klinkers.

elkaar verbonden, bijvoorbeeld sssimmm. Voor klanken die niet kunnen worden aangehouden, zetten de kinderen hun mondstand klaar. Door niet vast te houden aan het hakken en plakken, zetten de kinderen sneller de stap naar het direct lezen van lettercombinaties die ze al kennen. Het hakken blijft een belangrijke strategie, maar dan in de vorm van auditieve analyse voor spelling. En dus niet voor het lezen.

Spelling Het aanleren van de spelling is sterk gekoppeld aan de leesontwikkeling. Lezen en spellen ondersteunen elkaar wederzijds. Spellen ondersteunt het automatiseren van teken-klankkoppelingen omdat kinderen bij het spellen tekens en klanken op een zeer actief niveau moeten ophalen uit hun geheugen. Ze worden zich in het proces ook heel bewust van de juiste klank-tekenkoppeling en van de lettervolgorde in de woorden.



De leerlijn spelling is gelijk voor maan en zon. Een

kerngedachten in een tekst (bijv. door een titel te

juiste schrijfwijze van de woorden is ook belangrijk

bedenken).

voor de excellente lezers. Zij leren gebruik te maken

In de werkboekjes passen de kinderen op een gevari-

van de diverse spellingstrategieën die in de leerlijn

eerde wijze deze kennis toe met oefeningen op

spelling worden aangeleerd. Door de optionele snuf-

woord-, zins- en tekstniveau.

felopdrachten vinden zij voldoende uitdaging op een

Technisch lezen is uiteraard een belangrijke voor-

hoger niveau.

waarde voor begrijpend lezen in groep 3/klas 1 maar ook woordenschat en begrijpend luisteren zijn van groot belang. Daarom wordt in Veilig leren lezen ook doelgericht en systematisch aandacht besteed aan de ontwikkeling van deze taalcomponenten om de leerlijn begrijpend lezen te versterken.

Leesbevordering Leesbeleving en -bevordering krijgen in de kim-versie van Veilig leren lezen heel veel aandacht. De kinderen kunnen hun aangeleerde leesvaardigheid omzetten in lezen-voor-je-plezier. Er is sprake van een positieve spiraal: plezier in lezen is meer lezen, en meer lezen en liever lezen wordt vanzelf beter lezen. • De leesboekjes maan en zon zijn uitsluitend ge-

Begrijpend lezen

richt op leesbegrip en leesbeleving; de boekjes

Om te begrijpen wat je leest, heb je voldoende tech-

Veilig & vlot zijn bestemd voor het oefenen van de leestechniek.

nische leesvaardigheid nodig. Maar je moet ook beschikken over voldoende woordenschat en kennis

• In de leesboekjes van kern 1 t/m 6 zijn acht pagi-

van de wereld. Je moet de relaties zien tussen be-

na’s opgenomen voor samenlezen door maan en zon.

paalde woorden, zoals verwijs- en signaalwoorden en de betekenis van de zinsdelen, en betekenisnuan-

• In elk leesboekje van kern 1 t/m 6 is een pagina

ces tussen woorden zoals ‘boos’ en ‘woedend’ goed

‘Boekenpraat’ opgenomen. Met deze pagina on-

kunnen interpreteren. Dat alles maakt begrijpend

dersteunt u de kinderen bij het praten over de in-

lezen tot een ingewikkelde activiteit die hoge eisen

houd van hun boekje. Hun eigen ervaringen en ge-

stelt aan de lezer. Daarom is het erg belangrijk om

voelens spelen een grote rol.

kinderen aanpakstrategieën aan te reiken, zodat ze leesbegrip bij het lezen van elke tekst kunnen inschakelen en het echt als een basishouding gaan zien. In Veilig leren lezen komt begrijpend lezen in verschillende vormen voor. In de lessen rond de verhaalstructuur van de ankerverhalen leren de kinderen voorkennis te gebruiken en zichzelf vragen te stellen (wie-wat-waarom-vragen, maar ook ‘probleem-hoe oplossen’ en ‘hoofdfiguren-bijfiguren’). In lessen rondom het lezen van teksten modelt u hardop denkend hoe de kinderen met de tekst kunnen omgaan. In instructielessen worden strategieën voor begrijpend lezen aangereikt. Het aanleren van verwijs- en signaalwoorden staat centraal, bijvoorbeeld ‘maar, want, hij, zij, deze, die, dat, hierop’. Zo krijgen de kinderen hulpmiddelen om de relaties binnen een zin en tussen zinnen binnen een tekst te begrijpen.

• In de lesafrondingen is ruimte opgenomen voor

Ten slotte krijgen de kinderen ook instructie over

het uitwisselen van leeservaringen, ook tussen

denkrelaties zoals doel-middel, oorzaak-gevolg en

maan en zon.



• De software voor leesbevordering biedt verwer-

len, waardoor twee kinderen samen kunnen werken

kingsopdrachten voor de gelezen boeken. De vra-

met één doos. De doos kan ook gebruikt worden bij

gen zijn gericht op de eigen ervaringen van de kin-

creatief schrijven. Na afronding kan er een kopie wor-

deren. Naar aanleiding van een verhaal waarin de

den gemaakt van de zelfgemaakte tekst!

hoofdpersoon bijvoorbeeld bang was, wordt niet

Letterbord en letterblad

gevraagd waarvoor die persoon dan bang was, maar wel of de lezer zélf wel eens ergens bang voor is en waarvoor dan. • Het leesboekje van kern afsluiting bevat teksten voor toneellezen. Kinderen met diverse leesvaardigheid lezen samen de rollen.

Nieuwe en vernieuwde materialen Magnetische letterdoos De letterdoos is ingrijpend veranderd. De letters zijn aan beide zijden magnetisch, waardoor ze op hun plaats blijven, óók als de doos wordt omgekeerd. De letters zijn geordend naar letterfamilies, net zoals op het letterbord (dat hierna wordt toegelicht). Ze worden aangeboden in dezelfde volgorde als in Veilig leren lezen. De letterdoos kan ook als groeiletterdoos worden gebruikt. U keert dan eerst de letters om die het kind al kent. Daarna keren de kinderen een letter om als hij is aangeboden. Nadat een letter is aangeboden, hangt u hem op het klassikale letterbord. Dit magnetische bord is in gedeeld volgens de vier letterfamilies: korte klinkers, lange klinkers, tweetekenklinkers en medeklinkers. Dezelfde indeling vinden de kinderen terug op de letterdoos en het letterblad in de werkboekjes maan van kern 1 t/m 6. De indeling in letterfamilies ondersteunt hen bij het spellen.

Veilig & vlot voor maan én voor zon Een pagina van Veilig & vlot bevat niet alleen woordrijtjes; de woorden worden ook meteen geoefend in losse zinnen en teksten, afgewisseld met illustraties. Dat zorgt voor veel meer stimulans en uitdaging: waarover zou deze tekst gaan? De open en afwisselende opmaak maakt dat ook de zwakke lezers worden aangesproken en dankzij de herhaling en systematische opbouw van de oefeningen tot een goede automatisering kunnen komen. Vanaf kern 1 is er voor elke kern een Veilig & vlot boekje. Aan elke nieuwe letter of woordtype worden in Veilig & vlot maan kern 1 t/m 6 zes pagina’s besteed (vier verplichte en twee facultatieve voor de Op het deksel van de letterdoos staan lijnen die cor-

betere lezers). Door de verschillende leesaanpak-

responderen met het boekje Veilig gespeld (p. 8).

ken van deze pagina’s leren de kinderen steeds be-

Vanaf kern 1 kunnen de kinderen letter-, woorden

ter en vlotter te lezen. In kern 1 t/m 6 ziet dat er als

zinsdictees maken. U kunt een extra deksel bestel-

volgt uit:



• Pagina 1: Inslijpen van de nieuwe letter. De nieuwe letter oefenen in woorden, zinnen en woordrijtjes met overlappende woorddelen. Deze ‘overlaprijtjes’ komen overeen met de ‘zwarte pagina’s’ van de Veilig & vlot boekjes uit de tweede maan-versie. Leesaanpak: correct lezen, zonder accent op tempo. • Pagina 2: Automatiseren van bekende leerstof. De kinderen lezen woordrijtjes en zinnen. De nieuwe letter komt op deze pagina’s niet voor. Woordrijtjes zonder overlappende delen. Leesaanpak: boven de pagina staan een krul en een klokje, dus correct én vlot lezen. • Pagina 3: Herhaalpagina. Overlaprijtjes en een

Pagina 6: snuffelen woorden/zinnen

Pagina 6: snuffelen tekst

tekst met bekende letters én de nieuwe letter. De • Pagina 6: Snuffelpagina (extra stof op iets hoger

laatst aangeleerde letters komen vaker voor. Leesaanpak: correct lezen, zonder accent op tempo.

niveau). Een extra pagina voor de kinderen die dat

• Pagina 4: Automatiseer-transferpagina. Woord-

aandurven. De tekst en/of de woorden bevatten

rijtjes en tekst waarin woorden voorkomen die zijn

een moeilijkheid die nog niet is aangeboden, maar

samengesteld uit eerder geoefende woorddelen

wel snel aan bod komt. Leesaanpak: lezen zonder

van pagina 2. Leesaanpak: boven de pagina staan

accent op tempo.

een krul en een klokje, dus correct én vlot lezen. • Pagina 5: Herhaalpagina (extra stof op maan

Deze automatiseerlijn is gebaseerd op recente weten-

niveau). Een optionele tekst waarin de nieuwe let-

schappelijke inzichten. Vanaf kern 7 komen lastige

ter frequent voorkomt. Leesaanpak: lezen zonder

woordtypen aan bod, waarvan de koppeling tussen

accent op tempo.

letters en klanken niet doorzichtig is. Letters die eenmaal zijn aangeleerd, worden tot en met kern 11 systematisch herhaald in woorden, zinnen en tekst. Het gaat vooral om letters die minder frequent voorkomen of lastiger zijn om in te slijpen. Het vormt een cruciale ondersteuning voor de kinderen die langere tijd nodig hebben om een sterke teken-klankkoppeling op te bouwen. Op de laatste twee pagina’s van elk Veilig & vlot boekje ervaren de kinderen wat zij de afgelopen kern geleerd hebben. Ook voor de zon-lijn is er bij elke kern een Veilig & vlot boekje, beginnend bij niveau AVI-M3 en eindigend bij E4. Vanaf kern 1 is Veilig & vlot zon gericht op woordtypen. Aan het begin van elk boekje zijn twee introductiepagina’s opgenomen. Hierin worden

Pagina 1: inslijpen

Pagina 2: automatiseren

Pagina 3: herhalen

Pagina 4: correct én vlot lezen

Zon-boekje, pagina 6: snuffelen



in woorden en in zinnen alle woordtypen gepresen-

sten op maan- en zon-niveau en is bestemd voor het

teerd die in de betreffende kern aan de orde komen.

samenlezen. Vaak zijn dit dialoogjes. De kinderen

Deze pagina’s bieden de leerkracht een observatie-

die de maan-lijn volgen, lezen de zwarte tekst; de

moment om te zien of bepaalde woordtypen nog ex-

kinderen van de zon-lijn de blauwe. Omdat de leer-

tra aandacht nodig hebben. Veilig & vlot zon bevat,

lingen van de maan- en de zon-aanpak de tekstfrag-

net als de maan-versie, snuffelpagina’s voor kinde-

menten om beurten lezen, is er echt sprake van sa-

ren die nóg meer aankunnen.

menwerking.

Veilig gespeld Met Veilig gespeld oefenen de kinderen individueel of in tweetallen het spellen van woorden en zinnen. Daarnaast zijn er instructielessen voor spelling, spellingopdrachten in de werkboekjes en oefendictees. Ook wordt er ingezet op spellingstrategieën.

Leesboekjes zon kern 1 t/m 6 De leesboekjes zon kern 1 t/m 6 bevatten afwisselende teksten die aansluiten bij de structureerwoorden van de maanaanpak. Deze teksten hebben een wereldoriënterend karakter. Bijvoorbeeld: bij het structureerwoord ‘zon’ en de letter ‘o’ gaat de zonDe boekjes zijn bestemd voor maan en voor zon, om-

tekst over de zon. Dit maakt een gezamenlijke intro-

dat spellen een belangrijke basis is voor het lezen.

ductie voor maan en zon mogelijk, waardoor de kin-

Dit leerproces is ook van belang voor de goede en de

deren hun begrip rond een structureerwoord ver-

excellente lezers. Voor kinderen die willen snuffelen

diepen en de verbinding tussen de verschillende dif-

aan moeilijkere woorden zijn er de snuffelpagina’s

ferentiatieniveaus wordt versterkt.

met uitdagende leerstof. naar de zon?

Leesboekjes

wist je dat de zon een ster is? het is een bol van gas. je kunt er niet op staan. stel, er is een weg naar de zon. je kan er dan niet heen. de reis duurt veel te lang. je haalt het niet, ook al word je heel oud. op de zon woont geen mens. het is er veel te heet.

De leesboekjes zijn gericht op leesbegrip en leesplezier. De kinderen kunnen de tekst vlot lezen en goed begrijpen, want het leesniveau van de teksten ligt

ook de maan is ver weg. een man vloog er heen. hij nam een vlag mee. die staat er nog steeds. stel, er is een weg naar de maan. en stel, je reist er heen. je blijft er vast niet lang. er woont geen mens. het is er warm, of juist veel te koud.

één kern lager. In kern 1 t/m 6 zijn er twee soorten leesboekjes: • het leesboekje maan/zon: het basisleesboekje

tips voor in de zon de zon is leuk, maar denk aan je huid. van twaalf tot drie schijnt de zon fel. blijf dan in huis als het kan. wil je wel in de zon? draag dan een hoed of een pet. blijf niet te lang in de zon. een uurtje is al heel lang. en smeer je goed in!

voor maan, met pagina’s voor samenlezen door leerlingen van de maan- en de zon-aanpak; • het leesboekje zon, voor de leerlingen die de zon-

5

aanpak volgen. vll_lb_zon_k4_bw.indd 5

31-1-2014 11:25:10

Leesboekjes maan/zon kern 1 t/m 6

Na de instructiefase gaan de lezers van de zon-lijn

De leesboekjes maan/zon zijn de basisleesboekjes

zelfstandig lezen in hun leesboekje zon. Tijdens de

voor de maan-aanpak. Daarnaast bevat ieder lees-

gezamenlijke lesafronding kunnen zij een stukje

boekje maan/zon ongeveer 8 pagina’s met onderaan

voorlezen uit dit leesboekje of er iets over vertellen.

een picto voor maan en zon. Zo’n pagina bevat tek-



Leesboekjes maan en leesboekjes zon kern 7 t/m 11

krachtassistent). De kinderen kunnen de woorden

In kern 7 t/m 11 zijn er aparte leesboekjes voor de

zelfstandig oefenen met de leerlingsoftware woor-

maan-lijn en de zon-lijn. De inhoud van beide boek-

denschat. De controle vindt ook daar plaats via de

jes sluit aan op het ankerverhaal. Op de laatste pa-

toetsende spellen. Voor kinderen die zwak scoren, is

gina van de ankerboeken kunt u informatie vinden

er verlengde instructie en preteaching bij de anker-

over deze relatie. Dit maakt het mogelijk dat de kin-

verhalen.

deren van de maan- en de zon-lijn ervaringen uitwisselen over hun leesboekjes.

Geïntegreerde software

Leesboekje kern afsluiting

Digiregie

Het leesboekje voor kern afsluiting bevat teksten

Het online registratie- en planningsprogramma Digi-

voor toneellezen, bestemd voor alle leerlingen. Kin-

regie ondersteunt u bij alle administratieve taken,

deren met diverse leesniveaus hebben een rol in de

zoals het maken van uw eigen jaarplanning, de toets-

teksten.

afname en het verwerken van toetsresultaten. Naar aanleiding van de toetsresultaten deelt u uw leerlin-

Woordenschat

gen eenvoudig in een aanpak in, waarna u een kern-

Woordenschat is een belangrijk onderdeel van de

plan kunt opvragen. De inhoud van een kernplan

taalontwikkeling. Het is niet alleen een cruciale com-

kunt u ook gebruiken voor uw groepsplan.

ponent bij mondelinge taal, maar ook bij begrijpend

De zon-aanpak heeft een eigen toetslijn die het

lezen. De leerlijn woordenschat in Veilig leren lezen

niveau van de zon-lijn volgt.

gaat niet alleen om het uitbreiden van woordbetekenissen, maar ook heel expliciet om het verdiepen er-

Leerkrachtassistent

van. Die aspecten worden systematisch aan de orde

De Leerkrachtassistent ondersteunt u bij de instruc-

gesteld in woordenschatlessen en toetsen. In het

tiefase van de les. Digiregie wisselt informatie op

schooljaar worden 800 verdiepingswoorden aange-

basis van toetsresultaten uit met de Leerkrachtassi-

leerd in relatie met het thema en kennis van de we-

stent. Bijvoorbeeld: letters die nog niet goed worden

reld: 50 woorden in kern start (3 weken), 50 woorden

beheerst, biedt u vaker aan in de modules Letters

in de kernen 1 t/m 6 (2 weken per kern) en 75 woorden

oefenen en Letters flitsen.

in de kernen daarna (3 weken per kern).

Letters oefenen met de Leerkrachtassistent Software woordenschat

Leerlingsoftware voor school én thuis De woorden zijn geselecteerd op basis van de woor-

De leerlingsoftware heeft drie leerlijnen:

denlijsten van Schrooten en Vermeer (1994) en de

• technisch lezen, inclusief spelling en begrijpend

Streeflijst woordenschat voor zesjarigen (3e versie;

lezen

1999). Als woordenschatdidactiek wordt de viertakt

• leesbevordering (belevingsvragen die aansluiten

aangehouden (Van den Nulft en Verhallen 2009):

bij de leesboekjes voor maan, ster en zon)

voorbewerken, semantiseren, consolideren en con-

• woordenschat

troleren. De verdiepingswoorden hebben een relatie

U bepaalt zelf welk kind met welk onderdeel gaat

met het ankerverhaal en het thema van de kern. Bij

werken. Bijvoorbeeld: voor een kind dat veel oefe-

het voorlezen kunt u gebruikmaken van de verhaal-

ning van de verdiepingswoorden nodig heeft, zet u

platen en van de woordhulp op het digibord (Leer-

de oefeningen ‘woordenschat’ open.



De leerlingsoftware is adaptief: de oefenresultaten

De koppeling van lezen en spelling bevordert het

van een kind worden geanalyseerd en op basis daar-

proces van aanvankelijk lezen. Veilig leren lezen

van wordt de inhoud van de oefeningen voor het kind

schenkt ook veel aandacht aan begrijpend lezen,

aangepast. Naast de verplichte basisoefeningen zijn

mondelinge taal en woordenschat. Op die manier

er extra spelletjes met de letters die nog niet zijn

leggen kinderen in groep 3/klas 1 een stevig funda-

aangeboden, maar die een kind al blijkt te kennen.

ment voor hun taal-leesontwikkeling.

Zo kunnen ook de letters die bekend zijn naast het

Met Veilig leren lezen kunt u de ouders gemakkelijk

aanbod systematisch worden geoefend. Voor de vlot-

betrekken bij het leerproces van hun kind. Dankzij

te lezers zijn er oefeningen met uitdagender woord-

een thuisversie van de leerlingsoftware kunnen uw

typen, zoals woorden met medeklinkerclusters.

leerlingen thuis werken met spelletjes en oefeningen die exact aansluiten bij wat ze op school krijgen aan-

De leerlingsoftware is er ook voor thuis, aansluitend

geboden. Ouders kunnen zo zelf de vorderingen van

bij de stof die op school is aangeboden. De werkwijze

hun kind volgen.

van de spellen is hetzelfde als op school, zodat de

De doordachte opzet van de methode, met aandacht

kinderen weten wat de bedoeling is, maar de spellen

voor een goed klassenmanagement, biedt u de juis-

hebben een andere inhoud en ook de vormgeving van

te ondersteuning om leesonderwijs op maat aan te

de spelletjes is nieuw voor de kinderen.

bieden.

Software technisch lezen

Taal-leesonderwijs op maat Met Veilig leren lezen werkt u volledig opbrengstgericht door hoge doelen te stellen, gericht hieraan te werken en de leerlingen systematisch te volgen in hun vorderingen. De onlineprogramma’s Leerkrachtassistent en Digiregie vormen het hart van de methode. Op basis van de resultaten kunt u niet alleen de leesontwikkeling van uw leerlingen volgen, maar uw lesaanbod er ook daadwerkelijk op inrichten. De vernieuwde didactiek kenmerkt zich onder andere door de uitgekiende automatiseerlijn waarbij niet alleen aandacht is voor het verkennen van de nieuwe letters in alle eigenschappen van klank en vorm, maar waarbij de letters meteen in andere woorden en alle mogelijke combinaties worden herhaald en geoefend. Door de specifieke opbouw krijgen de kinderen inzicht in de structuur van woorden en komen ze sneller tot het geautomatiseerd lezen van woorden, zinnetjes en korte teksten.



veilig leren lezen kim-versie Wat is er nieuw? Auteur: Wilma Stegeman

Recommend Documents