VDO2008. Verslag duurzame. ontwikkeling. Relazione allo sviluppo sostenibile

VDO2008

Verslag duurzame ontwikkeling

Relazione allo sviluppo sostenibile

2008

Verslag duurzame ontwikkeling 2008 /// Overzicht

Overzicht 2

8

25

Identiteit Het meten Belangrijkste van onze uitdagingen en strategie prestaties

Boodschap van de voorzitters Hoogtepunten 2008 Doelstellingen 2009

De strijd tegen de klimaatverandering Onze klanten begeleiden

Rapporteringsproces

De impact van onze financieringen meten

Verslag bedrijfsrevisor

Prestatie-indicatoren

Richting koolstofneutraliteit De toegankelijkheid van de diensten verbeteren Producten ontwikkelen die aan de specifieke verwachtingen van onze klanten beantwoorden De ontwikkeling van microfinancieringen bevorderen Een transparante aanpak De relaties met onze klanten doeltreffend beheren Een beleid ten voordele van transparante informatie toepassen Onze medewerkers betrekken Innovatie aanmoedigen De medewerkers betrekken in het rationeel beheer van consumptiegoederen Duurzame ontwikkeling in onze metiers integreren

1

Identiteit

en strategie

Het meten van onze prestaties

Belangrijkste uitdagingen

IDENTITEIT EN STRATEGIE

Verslag duurzame ontwikkeling 2008 /// Identiteit en strategie

2


2008 werd gekenmerkt door een zware, diepe crisis, die de financiële markten grondig door elkaar schudde en zware gevolgen heeft gehad voor Dexia. Toen in het begin van de herfst bekend raakte dat de Amerikaanse bank Lehman Brothers failliet was, kwamen de onevenwichten in de financiële sector plots aan het licht. Ook onze Groep bleef niet gespaard. Door de te grote blootstelling aan de risico’s van de Amerikaanse markt ging het vertrouwen van de marktspelers in de soliditeit van onze bank achteruit, en de inkrimping van de interbancaire markt mondde eind september uit in een acute liquiditeitscrisis. Onze aandeelhouders en de Franse en Belgische overheid namen deel aan de op 30 september 2008 aangekondigde kapitaalsverhoging van Dexia met 6,0 miljard euro om zo de solvabiliteit van de Groep te herstellen. Om de liquiditeit van de Groep veilig te stellen, verstrekten de Franse, Belgische en Luxemburgse overheid op 9 oktober 2008 bovendien een waarborg voor onder andere een aantal nieuwe uitgiften van de Groep. Jean-Luc Dehaene

Pierre Mariani

Risico’s uitsluiten ... ... om aan een nieuwe toekomst te bouwen

De financiële crisis heeft duidelijk aangetoond dat een strikt bancaire discipline binnen de Groep meer dan ooit een must is en dat Dexia zijn portefeuille, zijn ontwikkelingsstrategie en de financieringswijze van zijn langetermijnverbintenissen grondig moet herzien om die nieuwe uitdagingen te kunnen aangaan. Nadat men ons in die moeilijke omstandigheden gevraagd had de leiding van de Groep op ons te nemen, hebben we samen de noodmaatregelen genomen die deze situatie vereiste. We zijn meteen begonnen aan het herdefiniëren van de gesaneerde fundamenten waarop de toekomst van Dexia kan worden gebouwd. Met de steun van een nieuw, afgeslankt managementteam van ervaren bankiers kondigden we een geheel van maatregelen aan die van levensbelang zijn voor de onderneming. Eerst zetten we de overdracht van de verzekeringsactiviteiten van FSA op de rails. Onze Amerikaanse kredietverzekeringsdochter was immers een sleutelfactor in de vertrouwenscrisis die Dexia doormaakte. Met Assured Guaranty ondertekenden we daarvoor een overeenkomst over de verkoop van FSA, waarbij we wel de 17 miljard dollar aan activa behielden die bij de activiteit Financial Products

3


waren ondergebracht en waarvoor de Belgische en de Franse overheid een waarborg verstrekken. FSA, dat voor 3,1 miljard euro bijdroeg tot het verlies van Dexia in 2008, vormt nu geen bedreiging meer voor de – in vergelijking met de sector – hoge solvabiliteit van de Groep. Tot slot herdefinieerden we de noodzakelijke maatregelen om de onevenwichten recht te trekken. Ze zijn opgenomen in het hervormingsplan dat op 14 november 2008 werd voorgesteld en sindsdien wordt uitgevoerd. Het hervormingsplan steunt op drie pijlers die fundamenteel zijn voor de toekomst van Dexia: de verbetering van het risicoprofiel van de Groep, de prioriteit die wordt gegeven aan de klanten en historische metiers en de aanpassing van de kostenstructuur. Eerst en vooral staat of valt een beter risicoprofiel, naast de verkoopovereenkomst voor FSA, met een beperking van de marktactiviteiten en een stopzetting van de tradingactiviteiten voor eigen rekening. Thesauriebeheer en risicocontrole werden gecentraliseerd. De obligatiebeleggingen werden stopgezet en de overeenstemmende uitstaande bedragen die nog in de balans staan, zullen stapsgewijs worden afgebouwd. Vervolgens dienden we opnieuw na te denken over de ontwikkeling van de kernactiviteiten van de Groep. Wil Dexia in de toekomst rendabel blijven, dan zal het zich weer moeten toespitsen op zijn core business – financiering van de publieke sector en commercial banking – en op de hoofdmarkten van de Groep (Frankrijk, België, Luxemburg, Turkije, Italië en het Iberisch Schiereiland). Afgezien van de strikt crisisgebonden verliezen hielden de historische metiers van Dexia goed stand. Dat blijkt uit de totale uitstaande deposito’s van de bank die eind december 2008 een hoger niveau bereikten dan in september 2008. De uitvoering van het hervormingsplan zal in 2009 tot uiting komen in de stopzetting van de publicfinanceactiviteiten in Australië, Oost-Europa (behalve Slowakije), Mexico, India en Scandinavië. Dexia zal nog enkel een aantal platformen behouden om toegang te krijgen tot lokale herfinancieringsbronnen in Japan, Duitsland en Zwitserland. Ten slotte zal de bank haar activiteiten in het Verenigd Koninkrijk en in de Verenigde Staten drastisch verminderen.

Het hervormingsplan berust op een gedeelde inspanning van de werknemers, managers en aandeelhouders. De al gestarte kostenvermindering met 15 % over drie jaar moet Dexia weer de efficiëntie en soepelheid bezorgen die onontbeerlijk zijn voor zijn rendabele ontwikkeling. De vermindering van het personeelsbestand, die noodzakelijk was geworden om onze organisatie aan te passen aan de nieuwe marktomgeving en de herschikte activiteiten, is aangevat met respect voor de sociale dialoog die Dexia altijd hoog in het vaandel heeft gedragen. 2009 belooft ongetwijfeld een moeilijk jaar te worden en de economische context toont geen tekenen van verbetering op korte termijn, maar Dexia kan terugvallen op stevige troeven om weer rendabel te worden. Eerst en vooral kan Dexia rekenen op de niet-aflatende steun van zijn aandeelhouders en van de Franse, Belgische en Luxemburgse overheid, die de middelen hebben gevonden om de liquiditeit en de geloofwaardigheid van de bank in stand te houden. Bovendien beschikt Dexia over een klantenbestand waarvan de zwaar beproefde trouw pal overeind blijft. En ten slotte kan de bank rekenen op haar teams en medewerkers, die voortdurend klaarstaan om oplossingen te vinden en hun veldwerk dicht bij de klanten voort te zetten. Dankzij zijn deskundigheid, die op zijn hoofdmarkten buiten kijf staat, en dankzij een herwonnen discipline zal Dexia zijn klanten de diensten kunnen aanbieden die ze verwachten, en zijn aandeelhouders weer een toekomstperspectief kunnen bieden. Precies daarom hebben wij er het volste vertrouwen in dat Dexia opnieuw zal kunnen aanknopen met rendabiliteit en gecontroleerde ontwikkeling.

Jean-Luc Dehaene

Pierre Mariani

Voorzitter van de raad van bestuur

Gedelegeerd bestuurder

4


VOORUITGANG

Het oplossingengamma Dexia Energy Line versterken.

Algemene oplossingen ontwikkelen op het vlak van energieprestaties van gebouwen.

Gespecialiseerde werken uitgeven ter gelegenheid van de Franse gemeenteraadsverkiezingen.

Plaatselijke overheden sensibiliseren voor maatschappelijk verantwoorde investeringen.

Algemene oplossingen ontwikkelen voor het beheer van wagenparken.

Interne principes goedkeuren voor de financiering van projecten in de energiesector.

INDICATOREN



OBJECTIEVEN 2008

Retailbank, verzekeringen en fondsenbeheer

ACTIES OPGESTART IN 2008

OBJECTIEVEN 2008

VOORUITGANG

Acht contracten ondertekend in België sinds de lancering van het gamma. Display-aanbod in België. Onwikkeling van een “toolkit” met Promodul, voor tertiaire openbare gebouwen in Frankrijk. Publicatie van drie werken door Dexia Éditions in 2008, over duurzame domeinen (met Comité 21), afval en energie (met Amorce).

Lancering van de eerste obligatie-uitgifte ISR in Frankrijk, in december 2008 voor de regio Nord-Pas de Calais.

Aanbod in België: Dexia Green Fleet. Aanbod in Frankrijk: Zéro CO2. Goedkeuring van Energierichtlijnen in november 2008 met inbegrip van een kwantitatieve doelstelling om de CO2-impact van toegekende financieringen in de energiesector te beperken.

0,351 ton CO2/MWh Koolstofintensiteit van de projecten in energie- en warmteproductie met een verwachting voor 2008 van 0,377 ton CO2/MWh.

43 % Aandeel van bronnen zonder bedrijfsuitstoot in de projecten in energie- en warmteproductie.

De zichtbaarheid van ons gamma “groene” investeringsproducten verbeteren.

ACTIES OPGESTART IN 2008 Campagnes om de duurzame investeringsproducten in de Belgische netwerken in de verf te zetten. Communicatiecampagnes rond de lancering van Green Planet. Oprichting van de “Washingtonclub” door Dexia AM.

Nieuwe producten voor Maatschappelijk Verantwoord Investeren (MVI) lanceren.

Dexia Equities L Sustainable Emerging Markets. Dexia Click Invest B Climate Change. DFN Green note (gestructureerde uitgifte).

De uitwisseling van best practices tussen de entiteiten versterken.

Invoering van een maandelijks comité Duurzame Ontwikkeling, enkel voor de metiers retailbank, verzekeringen en fondsenbeheer.

Onze positionering inzake duurzame ontwikkeling versterken in onze privatebankingactiviteit.

De kwaliteit van onze producten verbeteren dankzij ons innovatiepotentieel.

8,4 % Aandeel van de Ecokredieten Auto en Wonen in de totale productie van woon-(renovatie-) en autokredieten.

20 % Uitstaand bedrag in MVI ten opzichte van het totale uitstaande bedrag beheerd door Dexia AM.

80,8 % Percentage geslaagde bemiddelingen (België).

Interne studie voor de lancering van een filantropisch adviesaanbod. Invoering van een ad-hocdienst in het metier private banking, in samenwerking met gespecialiseerde externe partners. Organisatie van de themadag “One day sustainable” door Dexia Bank België voor de marketingteams.

LEGENDE – VOORUITGANG

Financiering van de collectieve voorzieningen

INDICATOREN


Hoogtepunten 2008

Doelstelling behaald Gevorderd project Lopend project Lancering/Aanvang

5


Relatie met de maatschappelijke omgeving


OBJECTIEVEN 2008

VOORUITGANG

De boordtabel opvolgen van de externe verbintenissen die de groep Dexia heeft ondertekend.

INDICATOREN


Debatten met verschillende ngo’s en verenigingen organiseren over onze aanpak inzake duurzame ontwikkeling.

Sociale en maatschappelijke verantwoordelijkheid van de onderneming

ACTIES OPGESTART IN 2008 Ontwikkeling van een intern instrument in het kader van de Equator Principles (EP) en versterking van de EP-rapportering. Balans van de verbintenissen aangaande mensenrechten.

OBJECTIEVEN 2008

VOORUITGANG

De programma’s voor talentontwikkeling versterken.

ACTIES OPGESTART IN 2008 Lancering van het Dexia Personal Training Path: gemeenschappelijk opleidingstraject binnen de Groep met onder meer verplichte opleidingen al naargelang het loopbaanstadium waarin de medewerker zich bevindt. Oprichting van een bedrijfsuniversiteit in de Turkse entiteit van de Groep.

Organisatie van een ngo-panel in juni 2008. Programma voor jaarlijkse bijeenkomsten met verschillende ngo’s.

91 Aantal gefinancierde projecten binnen een van de EP-categorieën

Opleidingen over duurzame ontwikkeling organiseren voor de medewerkers van de Groep.

Organisatie van drie specifieke opleidingssessies voor alle medewerkers van de Groep in december 2007.

Een organisatiestructuur invoeren en een actieplan laten opstellen door de Diversity Manager.

Opstelling van een inventaris over diversiteit.

7 Aantal beursindexen voor duurzame ontwikkeling waarin het Dexia-aandeel is opgenomen.

De samenhang tussen de mecenaatsacties versterken en best practices uitwerken volgens de strategische assen.

Verduidelijking van de mecenaatsacties die onder de strategie vallen, volgens twee assen: leefomgeving en bijstand aan de gemeenschap; solidariteit en bijstand aan personen. Oprichting van een specifiek comité van alle entiteiten en filialen van de Groep. Update van de rapporteringsprocedure.

INDICATOREN


Hoogtepunten 2008

48,9 % Percentage vrouwen in de Groep.

1,8 Gemiddeld aantal opleidingsdagen per medewerker.

6,1 miljoen euro Bedrag van de acties voor maatschappelijk engagement.

6



Hoogtepunten 2008 Milieuverantwoordelijkheid van de onderneming VOORUITGANG

Het aantal papieren exemplaren van de jaarverslagen verminderen.

ACTIES OPGESTART IN 2008 Veralgemeend gebruik van digitaal formaat, met zeer beperkt aantal uitgaven op papier. Dematerialisatie van het Verslag duurzame ontwikkeling 2008.

De dematerialisatie van de loonbrieven uitbreiden.

Afronding van het project in België en Luxemburg.

Meerjarendoelstellingen voor de vermindering van ons energieverbruik bepalen.

Opstelling van meerjarenscenario’s voor de vermindering van uitstoot.

De resterende marge aan CO2-uitstoot van 2006 en 2007 compenseren.

INDICATOREN


OBJECTIEVEN 2008


Doelstellingen 2009

Werken aan de vermindering van de uitstoot (zie verder) zodat de resterende, te compenseren uitstootmarge daalt.

28 584 Teq CO2 Volume van de CO2-uitstoot van de Groep.

129 kg/VTE

FINANCIERING VAN DE COLLECTIEVE VOORZIENINGEN • Energierichtlijnen uitstippelen en de teams intern opleiden (verspreiding van een interne toepassingengids). • De financiering van hernieuwbare energie voortzetten. • De financiering van de energieprestatie van overheidsgebouwen opvoeren.

RETAILBANK, VERZEKERINGEN EN FONDSENBEHEER • Ons gamma duurzame producten en diensten blijven promoten bij de particuliere, professionele en institutionele klanten. • Onze communicatie naar de particuliere en professionele klanten van Dexia versterken met het oog op meer transparantie, met name door informatiesessies te organiseren. • In samenwerking met gespecialiseerde partners een filantropische adviesdienst oprichten voor onze privatebankingklanten.

Hoeveelheid aangekocht papier per VTE met een vooropstelling voor 2010 van 100 kg/VTE.

91 %

Percentage ecologisch papier in het totale papierverbruik.

RELATIE MET DE MAATSCHAPPELIJKE OMGEVING

Windmolenpark van Essaouira in Marokko, gefinancierd door het European Carbon Fund.

SOCIALE EN MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE ONDERNEMING • De sociale dialoog, opgestart in het kader van het transformatieplan van de Groep, voortzetten. • Alle oplossingen bevorderen die de gevolgen van het transformatieplan op de tewerkstelling kunnen beperken.

MILIEUVERANTWOORDELIJKHEID VAN DE ONDERNEMING • Verdergaan op de gekozen weg ter om de CO2uitstoot te verminderen.

• De opvolging van onze engagementen versterken. • De dialoog met de betrokken partijen handhaven.

7


BELANGRIJKSTE UITDAGINGEN

Identiteit en strategie

Verslag duurzame ontwikkeling 2008 /// Belangrijkste uitdagingen


8





De strijd tegen de klimaatverandering In de wetenschap dat klimaatverandering een enorme uitdaging vormt, hebben we in 2008 onze acties op dit vlak voortgezet. Onze inzet en onze acties hadden vooral betrekking op de indirecte milieu-impact van onze handelsactiviteiten, zonder daarbij de directe impact uit het oog te verliezen.

Onze klanten begeleiden VERSTERKING VAN ONS SPECIFIEKE PRODUCTEN- EN DIENSTENAANBOD Onze klanten hebben steeds hogere verwachtingen op het vlak van de strijd tegen de klimaatverandering. Om daaraan tegemoet te komen hebben we in 2008 ons specifieke gamma van producten en diensten verder uitgebreid. We beschikken nu over een aanbod waarmee we zowel particuliere als corporateklanten en klanten in de openbare sector kunnen helpen hun milieuprestatiedoelstellingen te verwezenlijken. Zo spitsen we ons bijvoorbeeld toe op de energieprestaties van gebouwen en de ontwikkeling van hernieuwbare-energiebronnen of “schone” transportoplossingen.

9



De strijd tegen de klimaatverandering PLAATS IN DE STAD

NAAM VAN HET PRODUCT

TYPE KLANT


Aanbod Zéro CO2 Publieke sector

Frankrijk

Auto’s op de parking naast het gemeentehuis Dexia Green Fleet

Bedrijfsvoertuigen

Dexia Green Fleet

Verzekering zonnepanelen Het meten van onze prestaties

LAND

Eengezinswoningen met zonnepanelen op het dak

Eengezinswoningen

Particuliere voertuigen

Plaatsing zonnepanelen

Ecokrediet woning

BESCHRIJVING Aanbod met een diagnose van het wagenpark en voorstel van scenario’s om het wagenpark te vervangen of de CO2-uitstoot ervan te compenseren; sinds 2008.

België

Aanbod met een diagnose van het wagenpark, een plan om de uitstoot te verminderen en lessen in ecorijden; sinds 2007.

Ondernemingen België

Aanbod met een diagnose van het wagenpark, een plan om de uitstoot te verminderen en lessen in ecorijden; sinds 2007.

Publieke sector

Particulieren

Particulieren

Particulieren

België

Eigendoms- en ongevallenverzekering zonder meerkosten ten opzichte van de klassieke woningverzekering; sinds 2008.

Luxemburg

Financieringsaanbod met een combinatie van variabele rentevoeten, een langetermijnfinanciering voor het niet-gesubsidieerde kapitaal en een voorfinanciering die overeenstemt met de premies die eventueel door de overheid worden toegekend; sinds 2000.

België

Lening op afbetaling voor de financiering van investeringen die tot doel hebben de energieprestaties van het huis te verbeteren; sinds 2007.

Ecokrediet auto

Particulieren

België

Lening met voordelige rentevoet om een “schone” wagen aan te kopen, nieuw of tweedehands; sinds 2007.

Dexia Carverzekering

Particulieren

België

Tarief van de verzekering wordt bepaald per schijf van het aantal afgelegde kilometers; sinds 2007.

België

Vermindering van de verzekeringspremie voor klanten die een voertuig met lage uitstoot hebben of een cursus ecorijden hebben gevolgd; sinds 2008.

Ecomobility

Particulieren

PLAATS IN DE STAD

Ziekenhuis

NAAM VAN HET PRODUCT

Volledige financiering van de vernieuwing van tertiaire openbare en collectieve gebouwen op energievlak

Dexia Energy Line Gemeentehuis met zonnepanelen op het dak

Tram

Fotovoltaïsch aanbod

Regionale exprestreinen (TER)

TYPE KLANT

Publieke sector

Publieke sector

Publieke sector

LAND

BESCHRIJVING

Frankrijk

In partnerschap met Promodul wordt een globaal aanbod uitgewerkt om de energieprestaties en de CO2-uitstoot van tertiaire openbare gebouwen te meten, om een simulatie te maken van renovatiewerken, de kosten en besparingen van dergelijke werken in te schatten en de financiering ervan te verzekeren; sinds 2008.

België

Productgamma voor de financiering en verzekering van uitrustingen die groene energie produceren voor openbare gebouwen; sinds 2007.

Frankrijk

Globaal aanbod om fotovoltaïsche centrales in het gebouw in te bouwen. Omvat de afmeting, levering en plaatsing van de uitrusting, alsook de financiering ervan sinds 2008.

Frankrijk

Financiering via leasing van de aankoop van nieuwe TERtreinstellen in 2008 in de regio’s Languedoc-Roussillon, Provence Alpes Côte d’Azur en Rhône Alpes.

Frankrijk

Globaal aanbod om fotovoltaïsche centrales in het gebouw in te bouwen. Omvat de opmeting, levering en plaatsing van de uitrusting, alsook de financiering ervan; sinds 2008.

Woongebouwen

Fotovoltaïsch aanbod

Windmolens

Financiering van projecten voor hernieuwbare energie

Financiering in 2008 van 33 projecten, voor de productie van hernieuwbare energie met een verwachte totale elektriciteitsproductie van 5 335 GWh per jaar.

Metro van Madrid

Financiering van 60 metrostellen en 302 wagons voor de metro van Madrid in september 2008, voor een investeringsbedrag van 400 miljoen euro.

Metrostation

Spanje

10



De strijd tegen de klimaatverandering



UITBOUW VAN DE ACTIVITEIT “CARBON FINANCE” In 2008 heeft Dexia haar aanbod van producten en diensten voor de vrijwillige compensatie van CO2-uitstoot versterkt. Deze aanpak ging van start in 2007 met de lancering van de CO2-lening. De CO2-lening is het eerste krediet dat plaatselijke overheden de mogelijkheid biedt hun CO2-uitstoot te compenseren door CO2-quota, die op de markt worden gekocht, te annuleren. In 2008 werd het aanbod aangevuld om Franse plaatselijke overheden te helpen de CO2-uitstoot van hun wagenpark te verminderen. Zo lanceerde Dexia Location Longue Durée in 2008 de introductie van het “Zéro CO2”-aanbod. Naast een diagnose van het wagenpark stelt het “Zéro CO2”-aanbod ook alternatieve scenario’s voor en voorziet het de mogelijkheid om lessen ecorijden te volgen en de CO2-uitstoot van de voertuigen te verminderen. Daarnaast willen we onze klanten meer mogelijkheden bieden tot vrijwillige compensatie bij de aankoop of annulering van een krediet dat voortvloeit uit projecten voor CO2-vermindering. Om deze vrijwillige compensatiemogelijkheden onder de aandacht te brengen en klanten hiervan bewust te maken, heeft Dexia Crédit Local de actie “Een CO2-vrij mandaat” gelanceerd. Burgemeesters die in 2008 werden verkozen, kregen het voorstel de CO2-uitstoot die het resultaat is van hun mandaat te compenseren met de annulering van uitstootkredieten.

Om klanten de nodige waarborgen te geven over de traceerbaarheid van de aangekochte en geannuleerde certificaten, heeft Dexia Crédit Local een interne procedure voorzien voor de invoering van de CO2-lening. Die wordt door de bedrijfsrevisor van Dexia onder de loep genomen, in het kader van de controle op het huidige verslag over duurzame ontwikkeling. Verder neemt Dexia sinds 2005 deel aan het investeringsfonds “European Carbon Fund”. Dat fonds heeft tot doel de koolstofcomponent van projecten die passen in het kader van het Kyoto-protocol te financieren en de liquiditeit van de Europese koolstofmarkt te vergroten.

DEXIA CLICKINVEST B CLIMATE CHANGE Dexia Asset Management lanceerde in juni 2008 Dexia Clickinvest B Climate Change, een fonds met kapitaalbescherming dat belegt in aandelen van veertien bedrijven die innoverende en doeltreffende oplossingen voorstellen in de strijd tegen de klimaatverandering. De uitgekozen ondernemingen moeten bovendien voldoen aan de tien principes van het Wereldpact van de Verenigde Naties. De “duurzaamheid” van de onderneming wordt binnen Dexia AM onderzocht door een team van tien analisten. Dexia Clickinvest B Climate Change biedt “defensieve” beleggers de mogelijkheid te participeren in bedrijven die werken rond het thema van de klimaatverandering. Het fonds heeft een looptijd van vier jaar en geeft beleggers een participatie van 75 % in de prestatie van de aandelenkorf ten opzichte van de beginwaarde, met een maximale meerwaarde van 30 %, en vrijwaart hun kapitaal op de vervaldatum vóór kosten.

De koolstoftradingdesk die Dexia in 2007 opzette, heeft in 2008 in het kader van zijn Air Climatplan twee belangrijke transacties afgesloten met het Waalse Gewest. Enerzijds heeft de desk voor het Waalse Gewest meer dan 75 000 gecertificeerde reductie-eenheden voor broeikasgassen gewaarborgd, eenheden die horen bij de toepassing van het mechanisme van een schone ontwikkeling. Zo kon het Gewest zijn Kyotodoelstellingen waarmaken. Anderzijds heeft het Waalse Gewest Dexia gekozen als partner om voor 3,5 miljoen euro aan quota op de markt te kopen en zo de toetreding van nieuwkomers in het systeem voor uitwisseling van broeikasgasquota voor de periode 2008-2012 te waarborgen.

Bouw van een collector- en fakkelverbrandingsinstallatie voor methaangas van een afvalstort in Brazilië, gefinancierd door het European Carbon Fund.

11






STEUN AAN DE ONTWIKKELING VAN ZONNEENERGIE Door innoverende producten en diensten te bedenken, steunt Dexia al jarenlang de productie van hernieuwbare energie, met name op het vlak van zonne-energie. Dexia Banque Internationale à Luxembourg heeft al sinds 2000 een financieringsaanbod voor particulieren die zonnepanelen willen laten plaatsen. In 2007 heeft Dexia Bank België voor klanten uit de publieke sector een totaalaanbod uitgewerkt, dat naast de voorafgaande studies ook de plaatsing, de administratieve opvolging, het onderhoud en de leasingfinanciering omvat voor installaties die zonne-energie produceren. In 2008 financierde de bank onder meer de plaatsing van 1 530 zonnepanelen voor een totaaloppervlakte van 7 000 m² op het dak van het sociale-economiebedrijf ARCOR.

Fotovoltaïsche zonnepanelen op het dak van de onderneming voor sociale economie ARCOR in België.

In april 2008 heeft Dexia Crédit Local een partnerschapsovereenkomst ondertekend met de energiedienstenleverancier Ecotral. Dankzij dit akkoord kunnen globale oplossingen worden voorgesteld aan de plaatselijke overheden en sociale verhuurmaatschappijen in het oosten van Frankrijk. Die omvatten de studies, de plaatsingswerkzaamheden en de financiering van ingebouwde fotovoltaïsche oplossingen. Om dit aanbod uit te breiden

tot het volledige Franse grondgebied, heeft Dexia Crédit Local een aangepast financieel systeem uitgewerkt voor alle klanten. Dit systeem is bedoeld om de hele operatie in evenwicht te brengen door rekening te houden met alle kosten en opbrengsten van een fotovoltaïsche centrale. In België hebben de kantorennetten van Dexia Bank België en van DVV een stimulerend aanbod gelanceerd voor particuliere klanten die thuis zonnepanelen hebben geïnstalleerd of dat nog willen doen. Sinds 2008 krijgen zij in het kader van hun woning- en ongevallenpolis een omniumverzekering voor deze uitrusting, zonder meer te moeten betalen dan voor een gewone woningverzekering. Tot slot heeft Dexia ook met de financiering van 20 projecten en een totaalbedrag van 427 miljoen euro verder gewerkt aan de ontwikkeling van zijn projectenportefeuille voor zonnecentrales. Al deze projecten samen zullen naar schatting een jaarlijkse elektriciteitsproductie leveren van 591 GWh, wat overeenstemt met het jaarlijkse huishoudelijk elektriciteitsverbruik van ongeveer 500 000 inwoners van de Europese Unie. In Italië was Dexia Crediop arranger voor de samenstelling van een portefeuille van acht fotovoltaïsche centrales in de regio Puglia, met een totaal nuttig vermogen van ongeveer 1 MW elk, voor een bedrag van 45 miljoen euro. Het project heeft steun gekregen van het incentiveprogramma “Conto Energia”, dat de productie van zonneenergie aanmoedigt, en houdt onder meer de verplichting in voor de Italiaanse netwerkbeheerder om de geproduceerde elektriciteit twintig jaar lang tegen een interessant tarief aan te kopen.

ECOMOBILITY: MILIEUVRIENDELIJK RIJDEN IS GOEDKOPER RIJDEN!

DVV heeft in 2008 in België het concept Ecomobility gelanceerd, waarbij de milieuvriendelijke keuzes van de klanten worden beloond: • Klanten die kiezen voor een voertuig met lage uitstoot, kunnen tot 20 % korting krijgen op hun autoverzekering Burgerlijke Aansprakelijkheid. De korting hangt af van de CO2-uitstoot van het voertuig. • Klanten die een cursus ecorijden hebben gevolgd, kunnen ook een korting van 10 % op hun verzekeringspremie krijgen.

GREEN IT Dexia Bank België heeft in samenwerking met de gespecialiseerde ondernemingen Adehis en Rentys het Green IT-aanbod ontwikkeld. Het is een all-inhuurformule voor informaticamateriaal dat beantwoordt aan de meest recente internationale en Europese normen inzake energie-efficiëntie, zowel voor de productie als voor de aanpassing en ontmanteling van het materiaal. Dit aanbod is bestemd voor de klanten uit de publieke sector.

12




De strijd tegen de klimaatverandering De impact van onze financieringen meten RICHTLIJNEN VOOR DE ENERGIESECTOR DEFINIËREN Gelet op de omvang van een aantal energieprojecten en de mogelijke negatieve impact van bepaalde technologieën op het milieu en de maatschappij, heeft Dexia in november 2008 richtlijnen vooropgesteld voor de financiering van de energiesector. Deze richtlijnen hebben tot doel:


• de ontwikkeling te ondersteunen van alle deelsectoren in de energiewaardeketen; • de energieomzetting te promoten zodat tegen 2030 de uitstoot in de atmosfeer maximaal 450 ppm CO2-equivalent bedraagt. Hierdoor zou de temperatuurstijging volgens het verslag van de intergouvernementele expertengroep over de evolutie van het klimaat, tot 2,4°C beperkt kunnen worden; • de milieu-impact van de door Dexia gefinancierde energie-infrastructuur te beperken; • te zorgen dat de rechten van de mens op geen enkele manier wordt geschonden; • alle verbintenissen na te komen die Dexia op zich heeft genomen inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit beleid is van toepassing voor projectfinancieringen, voor corporate-financieringen waarvan het voorwerp gekend is en vergelijkbaar is met een projectfinanciering, en voor financiële garanties met betrekking tot een lening die werd toegekend om een project te financieren.

Het geldt voor de volgende sectoren: olie en gas, biobrandstoffen, omzetting van fossiele brandstoffen, elektriciteit- of warmteproductie met thermische, nucleaire of hernieuwbare energiebronnen, elektriciteitstransmissie en -distributie. Dexia sluit a priori geen enkele energiesector uit voor haar financierings- en adviesactiviteiten of voor haar financiële diensten in het algemeen, op voorwaarde dat de voornoemde doelstellingen worden gerespecteerd. Voor elke activiteitssector beantwoorden de toe te passen criteria aan de maatschappelijke en milieu-uitdagingen die als heel gevoelig werden beschouwd. Onder de uitdagingen die voor alle sectoren gemeenschappelijk zijn, is er onder meer het behoud van de biodiversiteit. Dexia verbindt zich ertoe geen financieringen te verstrekken aan of advies te verlenen over energieprojecten die ingeplant zijn op een site die geklasseerd of opgenomen is door de UNESCO1 en de Ramsar-conventie over Watergebieden of op een beschermde zone die opgenomen is in de lijst van de Internationale Unie voor natuurbehoud (IUCN) en daarin is ondergebracht in de categorieën I-IV. Dexia zal eveneens deze gedragslijn volgen voor energieprojecten die een substantiële impact hebben op de populatie van soorten die zijn opgenomen in de Rode Lijst2 van de IUCN. Dexia zal zijn positie minstens om de vijf jaar herbekijken. 1 2

http://whc.unesco.org/en/list/ http://www.iucnredlist.org/

Er werd een interne gids opgesteld, met een reeks gedetailleerde en gerichte vragen en antwoorden naargelang van de gefinancierde sec-

tor, om relatiebeheerders te helpen bij de naleving van deze richtlijnen.

VEREENVOUDIGD PROCES VOOR DE TOEPASSING VAN DE RICHTLIJNEN

Relatiebeheerder Dexia

Interne gids

Directie Duurzame ontwikkeling

Directie Risk

Verspreiding

Advies en aanbevelingen Kredietcomité

Eindbeslissing

Dossiers die conform zijn aan de richtlijnen Dossiers die deels conform zijn 13






KWANTIFICERING VAN DE KOOLSTOFINTENSITEIT VAN ONZE ENERGIEPROJECTENPORTEFEUILLE Met deze richtlijnen is Dexia de eerste bank ter wereld die zichzelf een kwantitatieve doelstelling oplegt voor de koolstofintensiteit (hoeveelheid CO2-uitstoot per geproduceerde energieeenheid) van haar portefeuille van gefinancierde projecten in de sector van de elektriciteits- of warmteproductie. Dexia wil namelijk bijdragen tot de wereldwijde inspanning om de concentratie CO2-equivalent in de atmosfeer tegen 2030 te stabiliseren op een maximum van 450 ppm, of minder dan 0,6 ton CO2/MWh, een vermindering van 3,5 % per jaar vanaf 2005. Volgens het verslag van de intergouvernementele expertengroep over de evolutie van het klimaat zou hierdoor de temperatuurstijging beperkt kunnen worden tot 2,4°C.

In dat opzicht hebben we ons gebaseerd op de studie “World Outlook 2007” van het Internationaal Energie Agentschap (IEA), dat een aantal factoren vooropstelt over de koolstofintensiteit van de energieproductieportefeuille, om zo te komen tot een stabilisatie van de uitstoot van broeikasgassen op 450 ppm. We garanderen dus dat de koolstofintensiteit van onze portefeuille met projecten voor elektriciteits- of warmteproductie 30 % lager ligt dan wat het Internationale Energie Agentschap vooropstelt.

KOOLSTOFINTENSITEIT VAN DE PORTEFEUILLE VAN PROJECTEN VOOR ELEKTRICITEITSPRODUCTIE

in ton CO 2 /MWh 0,600

0,539

0,500

0,451 0,377

0,400

0,351

0,300 0,330

0,316

0,200

Bovendien zal Dexia elk jaar het gecumuleerde bedrag van haar financieringen voor energiecentrales die geen CO2 uitstoten, controleren en bekendmaken.

DE ONTWIKKELING VAN HERNIEUWBARE ENERGIEBRONNEN FINANCIEREN Met een marktaandeel van meer dan 6 % plaatst Dexia zich voor de project financiering in de hernieuwbare energiesector in 2008 aan de top van de wereldranglijst (bron: League Tables 2008, Infrastructure Journal).

0,100 0 2007

2008

2009

Portefeuille Dexia

2010

2011

IEA-voorschriften

2012

2013

Doelstelling Dexia

AANDEEL VAN DE BRONNEN ZONDER WERKINGSUITSTOOT OP DE TOTALE PORTEFEUILLE VAN DEXIA MET PROJECTEN VOOR ELEKTRICITEITSPRODUCTIE 100 %

80 %

De Groep speelt met name een zeer belangrijke rol in de financiering van projecten voor elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen. Zo heeft Dexia in 2008 deelgenomen aan de financiering van 33 projecten voor de productie van hernieuwbare elektriciteit, wat overeenstemt met een verwachte jaarproductie van 5 335 GWh. De financiering van deze projecten vertegenwoordigt een totaal van 3 776 miljoen euro, waaraan Dexia voor een bedrag van 817 miljoen euro bijdroeg.

60 %

46 %

43 %

40 %

20 %

0% 2007

2008

14



De strijd tegen de klimaatverandering Richting koolstofneutraliteit



Om de directe koolstofafdruk van de Groep te beperken, hebben we ons milieubeleid op twee hoofdthema’s toegespitst: elektriciteitsverbruik en

beroepsverplaatsingen. Dat zijn de zwaarste posten in onze CO2-uitstoot.

PERCENTAGE GROENE ELEKTRICITEIT IN HET TOTALE ELEKTRICITEITSVERBRUIK

97 %

100 %

MILIEURAPPORTERING EN COÖRDINATIEVERGADERINGEN OVER ECOLOGISCHE DUURZAME ONTWIKKELING

82 %

80 %

82 %

81 %

69 % 60 %

Het milieubeleid van Dexia berust op een regelmatige evaluatie van de directe milieu-impact van de belangrijkste entiteiten. Dit gebeurt via een proces van regelmatige rapportering. Het toepassingsgebied is dynamisch en evolueert in functie van de maturiteit van onze processen. Zo werd in 2008 ook Dexia Technology Services (582 VTE) in het toepassingsgebied opgenomen. De evaluatie berust op een rapportering die in 2008 verder werd versterkt en waarbij er voortaan drie momenten zijn waarop de entiteiten hun milieugegevens bekendmaken: in het eerste semester, het derde kwartaal en het vierde kwartaal.

40 %

18 %

20 %

2007 2008

0%

Naast het proces voor de rapportering van de milieu-indicatoren, organiseert Dexia op dezelfde momenten (S1, Q3 en Q4) coördinatievergaderingen over ecologische duurzame ontwikkeling (CVEDO). De leden van deze vergaderingen vertegenwoordigen 53 % van het personeelsbestand van de Groep.

België

Frankrijk

Italië

Luxemburg

Totaal Groep*

* Totaal van de consumptie van de volgende entiteiten: België, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Slovakije en Turkije.

BESPAARDE CO 2 -UITSTOOT DOOR DE AANKOOP VAN GROENE ELEKTRICITEIT VOOR DE GROEP

De vergaderingen, meestal via videoconferentie om zo weinig mogelijk CO2-uitstoot door beroepsverplaatsingen te genereren, zijn een kans voor de deelnemers om een vorderingsbalans op te maken van de maatregelen die in elke entiteit werden getroffen, om best practices uit te wisselen en het milieubeleid van Dexia te coördineren.

Teq CO 2 25 000

20 442 20 000

HET ENERGIEVERBRUIK VAN DEXIA BEHEERSEN Voor ons energieverbruik hebben we een dubbele benadering gekozen met enerzijds de aankoop van groene elektriciteit en anderzijds de invoering van maatregelen voor meer energieefficiëntie.

Dexia heeft zich er dus vrijwillig toe verbonden gebruik te maken van groene elektriciteit. In België, Frankrijk, Luxemburg en Italië worden de centrale gebouwen van de entiteiten sinds eind 2008 voor 100 % bevoorraad met groene elektriciteit.

15 000

10 000

5 647 5 000

Sinds begin 2008 is het aandeel van groene elektriciteit ten opzichte van het totale elektriciteitsverbruik 69 %, wat een besparing geeft van meer dan 20 000 Teq CO2 voor de Groep3.

0 3

2007

2008

De berekening van de bespaarde CO2-uitstoot is gebaseerd op het elektriciteitsverbruik van 2008 vermenigvuldigd met de omzettingscoëfficiënt van het Greenhouse Gas Protocol van de UNEP, die gebruikt wordt in de milieurapportering van de verschillende entiteiten. 15


In de lijn van dit beleid heeft Dexia RBC Investor Services een contract ondertekend voor de aankoop van groene elektriciteit in de periode 2009-2010. De impact daarvan in de vermindering van de CO2-uitstoot wordt in 2009 gemeten. Aangezien de meest zuivere energie nog altijd de energie is die men niet verbruikt, heeft Dexia verschillende maatregelen voor energiedoeltreffendheid ingevoerd om zo het energieverbruik en tegelijk de bijhorende kosten te verminderen. Het elektriciteitsverbruik werd verminderd door een aangepaste programmering van de uurroosters en instellingen voor de verlichting, verwarming, koeling en ventilatie. Bij Dexia Bank België wordt de verlichting in de kantoorruimten drie uur eerder uitgeschakeld, waardoor er 28 500 MWh aan elektriciteitsverbruik werd bespaard. Dezelfde maatregel werd ook bij Dexia Banque Internationale à Luxembourg ingevoerd en wordt nu onderzocht voor Dexia Crédit Local.

Er werden nog andere acties ondernomen als resultaat van de wedstrijd voor duurzame ontwikkeling die in 2008 in heel de Groep werd georganiseerd. Voor de verlichting heeft Dexia Crédit Local alle gloeilampen in de plafondlampen vervangen door spaarlampen. Dexia banka Slovensko gebruikt systematisch spaarlampen en Dexia Banque Internationale à Luxembourg heeft alle halogeenlampen uit de kantoren gebannen en de verlichting in de parkings met tweederde verminderd. Er werden ook bewegingsdetectoren geplaatst in de gangen, kantoren en toiletten van Dexia RBC Investor Services. DenizBank heeft deze uitrusting ook al voorzien in een van haar gebouwen en is ze nog aan het plaatsen in de andere gebouwen.

OPTIMALISERING VAN DE BEROEPSVERPLAATSINGEN Op het vlak van beroepsverplaatsingen heeft Dexia in 2008 het gebruik van video- en telefoonconferenties verhoogd om zo minder verplaatsingen te hebben. Zo konden we met een maandelijks overzicht van de videoconferenties die van januari tot oktober 2008 werden gehouden, aantonen dat het maandelijkse aantal met vier vermenigvuldigd werd en hun duur verdubbeld. Tijdens deze periode hebben we, door deze toename aan videoconferenties, Tijdens deze periode hebben we, door deze toename aan videoconferenties, een uitstoot van 108 Teq CO2 uitgespaard, ofwel ongeveer 10,8 Teq CO2 per maand. Uren

Teq CO 2

350

Aantal conferenties

18

300

Totale duurtijd C02-besparing (Teq C02)

16 14 12

200

10 164 148

150 107

100

DIB denkt momenteel na, in afwachting van de leveranciersoffertes, over de invoeringstermijnen van deze maatregelen.

111

8 6

71

68

50

Ook de structuur van de beroepsverplaatsingen werd geanalyseerd om mogelijke besparingspunten te vinden en de invoering van een meerjarige travel policy te onderzoeken. GERICHTE MAATREGELEN NEMEN VOOR DE CO2-UITSTOOT OM DE KOOLSTOFAFDRUK BETER ONDER CONTROLE TE KUNNEN HOUDEN

2

r

r to

be

be ok

us se

pt

em

li

st

ju

gu au

ni ju

ei m

ril ap

aa m

i

ua

ar

rt

0

ri

0

br

De inzameling van gegevens over energieverbruik en beroepsverplaatsingen heeft voornamelijk tot doel de CO 2-uitstoot van de grootste uitstootposten op gerichte wijze met een meerjarenplan te verminderen.

4

40

nu

Om het gas- en elektriciteitsverbruik in de gebouwen te verminderen, heeft DIB een beroep gedaan op het kabinet 3E om te zien welke besparingen mogelijk zijn. DIB plant de volgende maatregelen: • installatie van een gascondensatieketel; • optimalisering van de energieregeling – ventilatie, verwarming en koeling (nightcooling) – en wijziging van de werkingsuren; • vervanging van koeltoestellen (voor informaticazalen).

148

142

86

fe

HET ENERGIEBESPARINGSPLAN VAN DEXIA INSURANCE BELGIUM

maatregelen werden aangevuld met de verlenging van de gedeeltelijke tussenkomst in de abonnementen voor openbaar vervoer van de medewerkers. Dexia Asset Management betaalt sinds 2004 deze abonnementen van zijn medewerkers volledig terug. Tot slot heeft Dexia Epargne Pension, door het succes dat het verhuurprogramma voor deelfietsen (Vélib) in Parijs bij zijn medewerkers kende, in juni 2008 beslist dit systeem aan te moedigen door aan alle medewerkers het volledige abonnement terug te betalen.

250

ja





Voorts hebben we ook acties ondernomen op het vlak van het woon-werkverkeer van de medewerkers van Dexia. Dexia Crediop heeft een fietsenstalling voorzien in de hoofdzetel en een tweedaagse opleiding gehouden over mobiliteitsvraagstukken. Deze

In 2008 zijn we begonnen met een overzicht van alle gegevens, om aan de hand van hypotheses over de evolutie van deze voornaamste uitstootposten verminderingsscenario’s voor de komende jaren te kunnen uitstippelen. De bedoeling is niet enkel de koolstofafdruk van de Groep in de hand te houden door mogelijke besparingsbronnen op te sporen, maar ook de werkingskosten die eigen zijn aan deze posten te verminderen.

16





De toegankelijkheid van de diensten verbeteren Een van onze aandachtspunten zijn de bevolkingsgroepen die momenteel geen toegang hebben tot bankdiensten door een handicap, de geografische afstand of de onzekere sociale of economische situatie waarin ze leven. De acties van Dexia op dit vlak kaderen in de promotie van microkredieten via het Dexia MicroCredit Fund, de Dexia Foundation in België, de versterking van ons dienstenaanbod voor Turkse landbouwers, de permanente verbetering van onze universele bankdiensten op afstand en de begeleiding van onze klanten in de publieke sector in hun beleid ten aanzien van personen met een handicap. STEUN AAN BEVOLKINGSGROEPEN DIE GEEN TOEGANG HEBBEN TOT KLASSIEKE BANKDIENSTEN

Producten ontwikkelen die aan de specifieke verwachtingen van onze klanten beantwoorden STEUN AAN DE LANDBOUWSECTOR In Turkije is ongeveer 36 % van de actieve bevolking tewerkgesteld in de landbouwsector. De landbouwers leven vooral in de armste streken van Turkije en werden lange tijd door de banksector verwaarloosd. Via DenizBank voeren we al meerdere jaren een beleid, waarbij we producten uitwerken voor deze landbouwers en ze bijstaan in hun eigen ontwikkeling. De landbouwerskaart toont aan dat dit een geslaagd beleid is, waardoor DenizBank qua kredietaanbod de belangrijkste privébank van de Turkse landbouwsector is geworden. Tijdens de “Werelddag van de landbouwers” in mei 2008 lanceerde DenizBank zijn “Landbouwfestival”. Het evenement duurde drie maanden en was in Turkije een unicum in zijn soort. Naar schatting hebben 3 miljoen landbouwers aan het festival deelgenomen. Er werden een honderdtal dorpsvergaderingen gehouden, waarvoor in totaal 1 600 medewerkers van DenizBank werden ingezet.

In het kader van het Landbouwfestival kregen bijna 9 000 landbouwers in hun bedrijf een opleiding door specialisten over snoeitechnieken en rationeel mestgebruik, het vermijden van pesticiden, de naleving van sanitaire normen, ecologische landbouw en irrigatie. 630 landbouwers hebben bij deze gelegenheid ook een bodemanalyse kunnen laten uitvoeren. Verder werden er in heel Turkije in samenwerking met universiteiten en deskundigen ook informatievergaderingen gehouden. Tijdens deze bijeenkomsten werden meer dan 7 000 landbouwers geïnformeerd over economische tendensen en verschijnselen zoals droogtes of klimaatveranderingen. DenizBank heeft tevens een samenwerking afgesloten met de Turkse opvoedingsvereniging (Turkish Education Association) om de schoolkosten te dragen van kinderen uit arme boerengezinnen. Via deze samenwerking heeft men de scholen, dankzij giften, kunnen uitrusten met informaticamateriaal.

Binnen het gamma dat gericht is op de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW), heeft Dexia in 2007 een prepaidkaart gelanceerd. Deze kaart stemt overeen met een bepaald bedrag (acht mogelijke bedragen) en met een rekening die door het OCMW wordt beheerd. Zo kan de houder van de kaart ook elektronische betalingen doen in plaats van betalingen met cheques of volmachten van het OCMW. De kaart kan enkel met de bijbehorende code worden gebruikt en beschermt ook de anonimiteit van de gebruiker. In 2008 bestelden de OCMW’s 24 385 kaarten.

EVOLUTIE VAN HET AANTAL REKENINGEN DAT BIJ OCMW’S WERD GEOPEND 150 000

120 000

49 700

90 000

70 000 60 000

49 700 30 000

44 500 6 000

0

2007 2007 rekening met budgetbeheer of schuldbemiddeling

24 385 2008

rekening met sociale hulp

prepaidkaart

17



De toegankelijkheid van de diensten verbeteren



BEGELEIDING VAN ONZE KLANTEN VOOR HET THEMA INVALIDITEIT De wet van 11 februari 2005, de zogenaamde “invaliditeitswet”, voorziet in Frankrijk twee nieuwe verplichtingen voor de publieke sector: • elke instelling waar publiek ontvangen wordt, moet vóór 12 februari 2015 toegankelijk worden gemaakt voor personen met een handicap; • elke overheidsinstelling moet een financiële bijdrage betalen als er in het personeelsbestand minder dan 6 % personen met een handicap zijn opgenomen.

Sinds september 2008 wordt tijdens de interventies de nadruk gelegd op het onderdeel “Tewerkstelling” van deze wet. De doelstelling van Dexia is een betere begeleiding te kunnen geven in dit domein door een algemeen gamma uit te werken met de “Diagnostic Emploi”, door de programma’s Harmonie (CESU Handicap) en Temps Fort Handicap (sensibilisering van de agenten) uit te breiden. Deze programma’s komen nu al tegemoet aan een deel van de behoeften van dit luik van de wet. De eerste Diagnostic Emploi werd uitgetest in de agglomeratie van Val de Bièvre.

Om onze klanten te helpen aan deze verplichtingen te beantwoorden, hebben we in Frankrijk verschillende netwerken opgericht:

VERBETERING VAN DE TOEGANKELIJKHEID OP AFSTAND

Dexia Bank België blijft zijn dienst Dexia Direct Net (DDN) verbeteren, omdat de klanten bepaalde verwachtingen hebben over de toegankelijkheid van het internet. Naast het transactieplatform biedt DDN de gebruikers ook een apart communicatiekanaal en een onlinetoegang tot zo veel mogelijk producten en diensten. In 2008 ontvingen alle gebruikers regelmatig korte mededelingen met tips om DDN optimaal te gebruiken. De DDN-gebruikers hebben, samen voor ongeveer 350 000 rekeningen, gekozen om geen papieren rekeninguittreksels meer te ontvangen, maar enkel nog de elektronische versie. Dat deden ze door een “DDN only”-contract te ondertekenen. De papierbesparing die hieruit voortvloeit, wordt geraamd op 7 ton. Bovendien heeft de website van Dexia Sofaxis in 2008 brons gekregen voor het label AccessiWeb. Dit label waarborgt de toegang voor personen met een handicap via een brailleterminal, een software om het scherm af te lezen en een vocale weergave.

• de “mission handicap” van Dexia Crédit Local werd opgericht in 2006 en organiseert samen met de regionale directies jaarlijkse vergaderingen om lokale beleidsverantwoordelijken te sensibiliseren; • het partnerschap met het kabinet Accèsmétrie kwam tot stand in 2007 en voorziet gespecialiseerde, lokale interventies en een gratis diagnose van de toegankelijkheid van de bank voor klanten.

Ondertekening van de overeenkomst tussen de Union nationale des associations de parents de personnes handicapées mentales et de leurs amis (UNAPEI) en Dexia Crédit Local.

In 2008 organiseerden de regionale directies twintig interventies, waardoor 1 100 lokale beleidsverantwoordelijken gesensibiliseerd konden worden rond dit thema; in 2007 waren dat er 800. Van de ondervraagde deelnemers was 95 % tevreden over deze vergaderingen.

18





De toegankelijkheid van de diensten verbeteren De ontwikkeling van microfinancieringen bevorderen VESTERKING VAN HET ENGAGEMENT VAN DEXIA IN HET DEXIA MICRO-CREDIT FUND Het Dexia Micro-Credit Fund was bij zijn lancering in 1998 het enige commerciële beleggingsfonds voor de herfinanciering van microkredietinstellingen in ontwikkelingslanden. In 2008 vierde het fonds zijn tiende verjaardag met een verdere versterking van de groei die al sinds de oprichting een feit is. De uitstaande bedragen van het fonds zijn met 43,8 % gestegen ten opzichte van 2007; dankzij deze bedragen kunnen 97 microkredietinstellingen worden gefinancierd in vergelijking met 90 in 2007. ONDERSTEUNING VAN DE SOCIALE MICROKREDIETEN In België bevestigt de Dexia Foundation Belgium zijn steun aan twee verenigingen (Hefboom in het Nederlandstalige landsdeel sinds november 2007 en Crédal voor het Franstalige landsdeel van België sinds december 2005) die ijveren voor personen die geen toegang hebben tot het klassieke banksysteem. Zo worden er subsidies toegekend en worden er medewerkers van Dexia als vrijwilligers ter beschikking gesteld. In 2008 besteedde de stichting 100 mandagen ten voordele van deze verenigingen om meer dan 800 aanvraagdossiers voor microkredieten te onderzoeken. 307 ervan werden in aanmerking genomen.

Het fonds breidt zich geografisch verder uit en is nu actief in 30 landen in plaats van 29 in 2007. Het blijft een van de grootste privéfondsen voor microkredieten ter wereld. In 2008 heeft Dexia AM een participatie van 5 % genomen in Blue Orchard Finance, de Zwitserse maatschappij waarmee Dexia AM samenwerkt voor het beheer van haar microfinancieringsportefeuille. De voorzitter van het directiecomité van Dexia AM is ook lid geworden van het directiecomité van Blue Orchard. Deze participatie heeft tot doel onze positie in de sector van de microfinanciering te versterken.

EVOLUTIE VAN DE UITSTAANDE BEDRAGEN VAN HET DEXIA MICRO-CREDIT FUND in miljoenen dollar 500

429 400

298

300

200

140 100

0

Dat engagement hebben we trouwens opnieuw bevestigd door deel te nemen aan het eerste Wereldforum voor microfinanciering dat op 1 en 2 oktober 2008 in Genève werd gehouden. Dexia AM nam onder meer deel aan een plenaire zitting over de eerste tien jaar van de investeringsvehikels voor microfinancieringen

2006

2007

2008

EVOLUTIE VAN DE SUBSIDIES DIE DEXIA FOUNDATION BELGIUM TOEKENT AAN SOCIALE MICROKREDIETEN in duizenden euro 60

52,7 50 40

34,8

30 20 10 Naïm Abou-Jaoudé, CEO van Dexia Asset Management en Muhammad Yunus, Nobelprijs voor de Vrede 2006.

0

2007

2008 19





Een transparante aanpak Het vertrouwen van onze klanten veroveren, terugwinnen en behouden is voor Dexia een prioriteit. Of het nu particuliere, professionele of institutionele klanten zijn, of zelfs gesprekspartners in de ruime zin van het woord. Maar vertrouwen vergt een transparante aanpak: transparantie van de informatie die we verspreiden, van de antwoorden die we in tijden van crisis aan de klanten geven en van onze beheersprocessen.

Persconferentie ter gelegenheid van de benoeming van Jean-Luc Dehaene, voorzitter van de raad van bestuur van Dexia en van Pierre Mariani, gedelegeerd bestuurder van Dexia.

De relaties met onze klanten doeltreffend beheren De reputatie van de totale banksector is door de recente financiële crisis op de helling gezet. Ook Dexia kon hier niet aan ontsnappen. De verschillende entiteiten van de Groep hebben dan ook van meet af aan actieplannen opgesteld om het vertrouwen van de klanten op korte en lange termijn terug te winnen, voornamelijk via extra communicatieinspanningen en een grotere beschikbaarheid.

EEN CRISISSTRATEGIE UITSTIPPELEN DIE BEANTWOORDT AAN DE CONTEXTGEBONDEN VERWACHTINGEN VAN DE KLANTEN Toen de crisis losbarstte, was de hoofdzorg van Dexia Bank België snel, duidelijk en transparant communiceren met de klanten door hen in de eerste plaats gerust te stellen en aan te tonen dat de nodige maatregelen getroffen waren om hun vermogen veilig te stellen. Het kantorennet heeft zijn rol als eerstelijnscontact perfect gespeeld, dankzij de professionele steun van het Customer Care Center. Het Center werd geconfronteerd met een stijging van 16 % van het aantal oproepen door bankklanten.

Dexia Bank stelde in ijltempo een informatiedossier op en plaatste het op zijn website. De website wordt nu nog dagelijks bijgewerkt door de dienst communicatie. In een speciale uitgave van het magazine Uw Beleggingen van november 2008 maakte de bank een analyse van de economische en financiële situatie na de vloedgolf van de crisis. Om ervoor te zorgen dat iedereen dezelfde antwoorden gaf aan de klanten, hebben de medewerkers van Dexia Bank en de diensten die de klantenrelaties opvolgen, op regelmatige tijdstippen dezelfde informatie gekregen. Alle vragen van de klanten werden in een gegevensbank opgenomen en de antwoorden werden per type vraag gerangschikt. Dat gebeurde dankzij de inspanningen van de diensten Dexia Direct Contact, Dexia Direct Private, Klachten en Agent Information Desk, in samenwerking met de juridische dienst en de dienst communicatie. Met die antwoorden werden ook verschillende interne publicaties uitgewerkt die op het intranet van de bank werden gepubliceerd en zo het informatiedossier op de website verder stoffeerden. U vindt meer informatie op de website van Dexia Bank België: http://www. dexia.be/nl/particulier/dossiers/ wereldwijdefinancielecrisiscrisefinancieremondiale/ index.htm.

In Luxemburg en in Slowakije werden, net als in de rest van de Groep, de vragen en onzekerheden van de klanten op een soortgelijke wijze opgevangen en beantwoord. In Slowakije was het zeker niet de gewoonte om een beroep te doen op de media en internet, noch om het personeel van de kantoren te mobiliseren in het kader van een transparante communicatie. Dit bleek een doeltreffende aanpak te zijn, waardoor we het vertrouwen van onze klanten konden terugwinnen. Dat blijkt overigens uit de gunstige evolutie van de deposito’s eind 2008.

Aangezien de klanten nu meer “veiligheid” verwachten, werd er bovendien in België eind 2008 rond dit thema een reclamecampagne gevoerd. Tijdens deze campagne werden producten met een vast rendement en gewaarborgd kapitaal, zoals kasbons, in de verf gezet. In België, Luxemburg en Slowakije werden ten slotte ook plannen gelanceerd om op lange termijn het vertrouwen van onze klanten te herstellen en onze werkwijze aan hun nieuwe verwachtingen aan te passen.

ORGANISATIE VAN SPECIFIEKE OPLEIDINGEN VOOR DE MEDEWERKERS Omdat we onze klanten kwaliteit willen bieden en in de lijn van het programma We Care, dat in 2005 werd gelanceerd, heeft de commerciële bank in het Groothertogdom Luxemburg extra personeelsopleidingen voorzien, voornamelijk over klachtenbeheer. Er werd ook een opleiding georganiseerd om medewerkers te begeleiden die tijdens de grote schokgolven van de crisis regelmatig contacten hadden met klanten.

COMMUNICEREN MET DE KLANTEN UIT DE LOKALE OPENBARE SECTOR In Italië heeft Dexia Crediop voor de klanten uit de lokale openbare sector verschillende communicatiekanalen tot stand gebracht. Begin oktober werd per e-mail een brief, ondertekend door de voorzitters van de bank, naar 380 klanten gestuurd om hen te informeren over de kapitaalsverhoging die de bank had doorgevoerd. Deze aanpak werd de maanden nadien volgehouden voor alle klanten die aan de bank vragen hadden gesteld over haar situatie. De persmededelingen over de blootstelling van de bank aan de gevolgen van de crisis werden via de website ook ter beschikking gesteld van de klanten en alle stakeholders. In Frankrijk werd in januari 2008 naar 12 000 beleidsmensen en administratieve verantwoordelijken een mailing verstuurd over gestructureerde kredieten. Zij vertegenwoordigden 10 294 lokale overheden, 1 065 ziekenhuizen en 993 sociale verhuurcentra. De mailing omvatte de volledige verkoopcampagne van Dexia voor gestructureerde kredieten. Deze informatie werd geschraagd door talrijke cijfers over de effecten van deze producten en door een persmededeling van het ministerie van Financiën na de ontmoeting tussen de banken en de verenigingen van lokale volksvertegenwoordigers in november 2008.

20





Een transparante aanpak Een beleid ten voordele van transparante informatie toepassen TRANSPARANT COMMUNICEREN OVER MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INVESTEREN We gaan ervan uit dat transparantie een sleutelfactor is om ervoor te zorgen dat Maatschappelijk Verantwoorde Investeringen (MVI) beter bekend raken, maar ook om het vertrouwen van onze klanten en andere marktspelers in dit soort beheer te verhogen. Daarom voeren we een beleid dat gericht is op de permanente verbetering van onze communicatie over MVI-processen. In 2008 heeft de bedrijfsrevisor van Dexia, Deloitte, controles uitgevoerd op de fondsen en mandaten die de standaard MVI-analyse van Dexia Asset Management gebruiken. Deze controles hadden tot doel na te gaan of de bewegingen en posities van deze fondsen en mandaten op hun vervaldatum overeenstemmen met de selectiecriteria die door de onderneming werden vooropgesteld toen ze in de standaard MVI-omgeving van Dexia AM werden opgenomen. Op 31 december 2008 vertegenwoordigden deze fondsen en mandaten 12,2 % van de MVI-portefeuilles die Dexia AM beheert. In 2008 heeft Dexia AM ook de “Washingtonclub” opgericht. Hier komen grote institutionele beleggers uit Frankrijk samen om de problemen die verbonden zijn aan Maatschappelijk Verantwoorde Investeringen te bekijken. Bedoeling van deze bijeenkomsten is onze klanten iets bij te leren en hen bewust te laten worden van de inzet van duurzame ontwikkeling op het vlak van hun beleggingsstrategie. Zo werden er in de loop van 2008 drie ontbijtvergaderingen georganiseerd over thema’s zoals “Groene energie: mythe of realiteit?”.

Bovendien publiceert Dexia AM een driemaandelijkse nieuwsbrief over MVI, Looking Ahead, die de klanten een totaalbeeld geeft van het onderzoek dat intern wordt gevoerd in verband met dit thema. MEDEWERKING AAN DE TRANSPARANTIERICHTLIJNEN VAN EUROSIF De Europese richtlijnen inzake transparantie van MVI (Maatschappelijk Verantwoord Investeren) werden in 2004 gelanceerd door het Europees forum voor sociale investeringen (Eurosif), in samenwerking met de Europese Commissie. Zij hebben tot doel consumenten en beleggers te helpen bewuste beleggingskeuzes te maken en onder fondsenbeheerders de best practices te verspreiden. Zij die de richtlijnen ondertekenen, verbinden zich ertoe relevante en eerlijke informatie te verschaffen zodat belanghebbenden, meer specifiek beleggers, een duidelijk beeld krijgen van hun beleid en praktijken met betrekking tot de Maatschappelijk Verantwoorde Investeringen in hun fondsen. In mei 2008 heeft Eurosif ook een met deze richtlijnen overeenstemmend label gelanceerd. Wie de richtlijnen heeft ondertekend, kan dit label gebruiken na een controle en update van de informatie door het nationale forum voor sociale beleggingen van hun vestigingsland. Dexia AM is de eerste fondsenbeheerder in België die dit label heeft ontvangen.

VERSTERKING VAN DE INFORMATIE OVER DE SITUATIE IN DE GROEIMARKTEN In 2008 heeft Dexia AM de Beleggersverklaring over rapportering inzake duurzame ontwikkeling voor de groeimarkten ondertekend. Dit initiatief tracht bedrijven op deze markten aan te moedigen hun transparantie en informatie over vraagstukken over duurzame ontwikkeling te versterken. Door de goedkeuring van deze verklaring hopen we bij te dragen tot de verbetering van de transparantie

die nodig is om te komen tot een duurzame economische groei op deze opkomende markten. Beleggers hebben in de context van de wereldeconomie namelijk steeds grotere verwachtingen ten aanzien van deze ondernemingen, met name wat de duurzaamheidsrisico’s en -opportuniteiten van deze ondernemingen betreffen. Het doel van deze verklaring is te komen tot betere informatie over de ecologische, sociale en governancevraagstukken en precieze doelstellingen over dit thema voorop te stellen.

EEN MVI-FONDS VOOR GROEIMARKTEN LANCEREN Dexia AM heeft in 2008 een van de eerste MVI-fondsen gelanceerd dat zich specialiseert in de groeimarkten: Dexia Equities L Sustainable emerging markets. Het fonds investeert in bedrijven die nagaan of ze in overeenstemming zijn met de meest belangrijke internationale verdragen en die dit combineren met een langetermijnanalyse van thema’s rond duurzame ontwikkeling zoals de klimaatverandering of de vergrijzing van de bevolking.

EEN DIALOOG VOEREN MET DE STAKEHOLDERS

Op 30 juni 2008 heeft Dexia een panel van niet-gouvernementele organisaties en niet-financiële ratingbureaus samengebracht om van gedachten te wisselen over de inhoud van zijn Verslag duurzame ontwikkeling. Tijdens deze bijeenkomst is er gesproken over het beleid van Dexia op het vlak van duurzame ontwikkeling en de manier waarop de bank over dit onderwerp communiceert met zijn stakeholders. De organisatie en leiding van dit debat werden toevertrouwd aan mevrouw Corinne Lepage, Frans minister van Milieu van 1995 tot 1997, docente aan de Institut d’Etudes politiques van Parijs en expert in dit thema. WWF Frankrijk, Amis de la Terre France, Greenpeace, de Fondation Nicolas Hulot, France Nature Environnement, Vigeo, BankTrack en Innovest werden uitgenodigd om plaats te nemen in het panel. Les Amis de la Terre France, BankTrack, Innovest en de FNE hebben daar gunstig op gereageerd. Onder de mogelijke verbeteringssporen die door de deelnemers werden aangekaart, kwam de grote nadruk te liggen op de verbetering van de informatie die betrekking heeft op de indirecte impact van de activiteiten van Dexia, meer specifiek in het verslag duurzame ontwikkeling. Rekening houdend hiermee werd de structuur van het verslag van 2008 bijgewerkt om voor dit punt meer plaats te voorzien dan de jaren voordien. Het panel kreeg ook in avantpremière een eerste versie te zien van de richtlijnen van Dexia voor de financiering van de energiesector. Er werd gevraagd naar de commentaar van het panel vooraleer de richtlijnen door het executief comité van Dexia werden goedgekeurd.

21





Onze medewerkers betrekken De invoering van een beleid rond duurzame ontwikkeling in een bedrijf veronderstelt, naast de omschrijving van aangepaste strategieën en processen, ook de betrokkenheid van alle medewerkers. Enkel zo vertaalt duurzame ontwikkeling zich concreet in de praktijk van de metiers. Daarom hebben wij in 2008 verschillende vectoren voorzien om innovatie aan te moedigen en duurzame ontwikkeling te integreren in onze metiers en dagelijkse gewoonten.

Innovatie aanmoedigen De strijd tegen de klimaatverandering is een van de grootste uitdagingen in ons beleid rond duurzame ontwikkeling. De Groep volgt dan ook een logica van constante vermindering van de CO2-uitstoot. Daarom hebben wij in de lente van 2008 een wedstrijd gehouden, waar alle medewerkers van de Groep aan konden deelnemen, om innoverende oplossingen te vinden die ons kunnen helpen de jaarlijkse CO2-uitstoot van de groep Dexia naar beneden te halen.

ANALYSEPROCEDURE VOOR DE DOSSIERS

Deelnemingsdossier Nominatie van de finalisten

Analyse van de dossiers

Jury

Directie Duurzame ontwikkeling Directie Mecenaat

Benoeming van de winnaar

Executief comité

De wedstrijd schoot uit de startblokken in de week van de duurzame ontwikkeling, in april 2008. Op een maand tijd hebben 189 deelnemers 264 ideeën voorgesteld om medewerkers bewust te maken van hun dagelijkse handelingen binnen het bedrijf en mee het beleid uit te stippelen. Verschillende ideeën die tijdens de wedstrijd werden voorgesteld, werden in 2008 al uitgevoerd. Zo heeft Dexia Banque Internationale à Luxembourg een systeem van “nightcooling” ingevoerd waardoor er in de zomer minder airconditioning wordt gebruikt omdat het gebouw ’s nachts met buitenlucht wordt geventileerd. De bank heeft ook de liften met een innoverende technologie uitgerust om het warmteverlies in de liftkokers te verminderen. Dit systeem is bijzonder interessant aangezien een lift, in Europa, het equivalent van 22 000 kWh per jaar verliest en iets meer dan 5 ton CO2 per jaar uitstoot. Ten slotte moet er ook in de serverzalen minder worden geventileerd omdat de temperatuur met 1° C werd verlaagd. Verder heeft Dexia Technology Services in een van haar installaties een koelsysteem voorzien om de warme en koude luchtstromen in de servers te scheiden. Hierdoor worden luchtverliezen beperkt en verloopt de koeling optimaler. Een andere piste die in 2008 werd verkend, is de recuperatie van de warmte die door informaticauitrustingen wordt geproduceerd.

Dexia Sofaxis kan met dit proces in Frankrijk 2 300 m² gebouwen verwarmen en zo 94 000 kWh besparen. Deze besparing vertegenwoordigt 7 % van haar jaarlijkse elektriciteitsverbruik

in 2008 en 4 ton minder uitstoot in CO2equivalent. Samen met dit initiatief werd bovendien een procedure ingevoerd om de pc’s met de hand uit te schakelen.

REAGEREN OP DE KLIMAATVERANDERING Dexia is zich blijven inzetten in de strijd tegen de klimaatverandering door in 2008 het peterschap van het zuidpoolstation “Princess Elisabeth” op te nemen. Het station werd in februari 2008 ingehuldigd en heeft tot doel Belgische en internationale wetenschappers onderzoek te laten voeren dat hoofdzakelijk kadert in het thema van de klimaatverandering. Het station werkt volgens het principe van “Zero Emission” van CO2, waarbij uitsluitend gebruik wordt gemaakt van hernieuwbare energie en het afval volledig wordt gerecycleerd. De bouw van het station werd toevertrouwd aan de International Polar Foundation, waarvan Alain Hubert voorzitter is. Dit peterschap werd in verschillende interne communicatiecampagnes in de verf gezet en op de website www.dexia.com opgenomen in de rubriek over het mecenaat van Dexia. Zuidpoolbasis Princess Elisabeth.

BEWUSTMAKEN VAN DE NOOD OM CO 2 -UITSTOOT TE VERMINDEREN In België werkt Dexia Bank meerdere acties uit rond de vermindering van de CO2-uitstoot. Elk jaar wordt in België rond 16 februari, de dag waarop de Kyoto-akkoorden in voege traden, de “dikketruiendag” georganiseerd. Men vraagt die dag dat iedereen de verwarming wat lager zet en indien nodig een trui draagt. Het gaat vooral om een bewustmakingsactie die mensen aanzet rationeler met energie om te gaan. Concreet hebben we de temperatuur op de hoofdzetel van Dexia met 2° C verminderd. Dexia heeft trouwens in 2007 de eerste prijs van de “dikketruiendag” gewonnen in de categorie “bedrijven” en dit dankzij een besparing van 3,5 ton CO2, het equivalent van wat een gemiddelde wagen uitstoot op een afstand van 23 466 km. Verder heeft de bank ook een aantal steeds terugkerende acties ingevoerd om de medewerkers bewust te maken van de impact van hun woon-werkverplaatsingen, zoals de Dexia Friday Bikeday. Op de 5 600 medewerkers van de Brusselse hoofdzetels van Dexia, zijn er 250 die regelmatig met de fiets komen werken en trouw deelnemen aan de Friday Bikeday, dat is 4 % van het personeel ofwel een van de hoogste deelnemingspercentages onder de grote Belgische bedrijven.

22





Onze medewerkers betrekken

De medewerkers betrekken in het rationeel beheer van consumptiegoederen Dexia waakt voortdurend over het verbruik van papier – het voornaamste consumptie- en afvalproduct – en van inktpatronen, maar ook over het beheer van andere soorten afval omdat ook zij indirect een afdruk nalaten op het milieu. In dat opzicht hebben we in 2006 een beleid ingevoerd om het papierverbruik te verminderen. Zo hebben we het verbruik van wit en bedrukt papier van 228kg/VTE (voltijds equivalent) in 2006 naar beneden getrokken tot 129 kg/VTE in 2008. De doelstelling van de Groep is tegen 2010 te komen tot een verbruik van 100kg/VTE. Ook het percentage “groen” papier (gerecycleerd, gebleekt zonder chloor of geproduceerd uit duurzaam beheerde bossen) op het totale verbruik van de Groep is gestegen van 27 % in 2006 tot 93 % in 2008. We hebben ook een beleid uitgewerkt om het papierverbruik aan de bron te minderen. We hebben met name gekozen voor een algemene aanpak om de papieren documenten naar onze klanten en medewerkers te dematerialiseren. In België behaalde Dexia Bank eind 2008 in het kader van het project PaPyrus een demateriali-

satiegraad van 45 % voor de rekeninguittreksels van de klanten. Het initiatief kent steeds meer succes bij de klanten, het aantal actieve contracten is namelijk geklommen van 85 in 2007 tot 1 362 in 2008. Bovendien werd het in 2008 versterkt door de ontwikkeling van het aanbod op Dexia Direct Net voor de retailklanten. Dexia Insurance Belgium had al een dematerialisatiebeleid voor loonbrieven en heeft in 2008 ook pilootgroepen opgericht voor de dematerialisatie van faxberichten.

PAPIERAANKOOP 2006-2008 ton

ton

kg/VTE

4 000

4 000

300

3 500

Tot slot werkt de Groep ook aan het papierverbruik door het aantal gedrukte jaarverslagen te verminderen en ze elektronisch te verspreiden: zo werd het aantal gedrukte exemplaren van het jaarverslag met 20 % verminderd van 2007 tot 2008. Ook de verspreiding van het verslag duurzame ontwikkeling van 2008 werd volledig gedematerialiseerd.

3 500

20 %

250 3 000

3 000

7%

200

2 500

2 500

63 % 2 000

2 000

80 %

1 500

150

1 500

93 %

500

100

100

1 000

1 000

0

In Italië heeft Dexia Crediop ook een dematerialisatie van de papierstroom doorgevoerd op het niveau van de taalopleidingen. Dat proces zal in 2009 worden uitgebreid naar alle papierstromen op het vlak van opleiding.

PAPIERVERBRUIK VAN DE GROEP

27 %

500

2006 Groen papier

2007 2008 Niet-groen papier

0

50

2005 kg/VTE

2006

2007 ton

2008

2009

2010

Doelstelling

AFVALSORTERING: EEN ECOLOGISCH EN ECONOMISCH VOORDEEL

De benadering van Dexia Banque Internationale à Luxembourg is gericht op een voortdurende verbetering van het beleid voor afvalsortering en -recyclage. De bank moedigt haar medewerkers aan om het afval steeds meer te sorteren en stelt tegelijk ook nieuwe recyclageprocedures in. Sinds september wordt al het afval afkomstig van de bereiding van de maaltijden, en de verpakkingen ervan, gesorteerd. Hetzelfde geldt voor “technisch” afval zoals verouderd informaticamateriaal, bekabeling, houten pallets, lampen, batterijen enz. Al deze maatregelen zijn een aanvulling op de papiersortering en -recyclage die de bank al meerdere jaren uitvoert en waardoor nu vijf ton papier per week kan worden gerecycleerd. Verder heeft de bank begin 2008 een procedure uitgevaardigd voor de recyclage van karton- en plasticafval. Deze heeft als resultaat dat elk jaar dertien ton karton en vier ton plastic worden gerecycleerd. Een dergelijk beleid biedt twee voordelen: een ecologisch en een economisch voordeel. Het gebouw in kwestie produceert momenteel 300 ton huishoudelijk afval per jaar. Als de doelstelling van 25 % recyclage wordt behaald, zal jaarlijks 75 ton CO2-equivalent worden bespaard. Bovendien kost een ton niet gesorteerd afval 200 euro. Als de totale afvalberg 25 % kleiner wordt op een jaar, dan is dat een besparing van 15 000 euro zonder rekening te houden met de valorisatie van bepaalde afvalproducten.

23


Duurzame ontwikkeling in onze metiers integreren Om duurzame ontwikkeling in de metiers te verankeren, doet Dexia een beroep op een netwerk van contactpersonen in de verschillende entiteiten en dochterbedrijven van de Groep. Zij vertalen het beleid naar alle andere medewerkers. De metiers “Retailbank, verzekeringen en fondsenbeheer”, “Operations & IT” en “Mecenaat” hebben bovendien speciale opvolgingscomités opgericht die zorgen voor de coördinatie van de duurzame ontwikkelingsaanpak binnen hun metier. U vindt meer informatie op www.dexia.com.

In 2008 heeft Dexia Bank België een dag georganiseerd waarop de marketingteams werden samengebracht om over het thema duurzame ontwikkeling na te denken. Het was een gelegenheid om na te denken over de inzet van duurzame ontwikkeling voor het metier “retailbank, verzekeringen en fondsenbeheer” en de plaats ervan binnen de activiteiten. Er werden ook denkpistes en actiehefbomen uitgetekend om de integratie van duurzame ontwikkeling in onze metiers aan te moedigen.




Onze medewerkers betrekken

LEAD AN ORGANISATION

In het kader van het opleidingsprogramma 2008 voor de senior managers van de Groep, “Lead an Organisation”, heeft Dexia de deelnemers willen laten nadenken over het thema duurzame ontwikkeling. Hun eindverslag moest namelijk handelen over de maatschappelijke rol van Dexia, waarbij een antwoord gegeven moest worden op de volgende vraag: “Dexia’s societal role, a financial alternative for people and collectivities: slogan or strategic stake?”. De deelnemers hebben de resultaten van hun werkzaamheden in kleine groepen voorgesteld aan een jury die met name bestond uit leden van het top management van de Groep.

DUURZAMEONTWIKKELINGSDAGEN

Klimaatsverandering, hernieuwbare energiebronnen, vermindering van de uitstoot van broeikasgassen, energieprestaties van de gebouwen … Dit zijn enkele voorbeelden van de aangekaarte thema’s tijdens de eerste editie van de Duurzameontwikkelingsdagen die door de commerciële teams van Dexia voor de klanten uit de publieke sector werden georganiseerd in Antwerpen, op 10 juni 2008, en in Namen, op 12 juni 2008. Om de milieu-impact van deze dagen zo klein mogelijk te houden, werd speciaal gekozen voor een plaats die met het openbaar vervoer toegankelijk is. Dexia heeft de totale CO2-uitstoot die door dit evenement werd veroorzaakt, gecompenseerd door kredieten te kopen bij een erkende organisatie, co2logic, en zo projecten te financieren ter vermindering van de CO2-uitstoot. Eerste uitgave van de Dagen van de duurzame ontwikkeling in België in aanwezigheid van Serge de Gheldere, ambassadeur van Al Gore in België (foto links).

24

HET METEN VAN ONZE PRESTATIES



Verslag duurzame ontwikkeling 2008 /// Het meten van onze prestaties

Het meten van onze prestaties 25





Het meten van onze prestaties Rapporteringsproces RAPPORTERINGSREFERENTIESYSTEEM In 2006 werd een gemeenschappelijk referentiesysteem uitgewerkt om de rapportering van de indicatoren van duurzame ontwikkeling voor de Groep te formaliseren. Vanaf 2007 werd dit gemeenschappelijk systeem voor elk van de zes rapporteringthema’s toegepast: • milieu • sociaal • maatschappelijk • financiering van de collectieve voorzieningen • retailbank, verzekeringen en fondsenbeheer • governance.

RAPPORTERINGSSCOPE De rapporteringsscope van de maatschappelijke, metiergebonden en governancethema’s bestrijkt alle entiteiten en dochterondernemingen waarvan Dexia minstens 51 % en/of de operationele controle in handen heeft. De scope van de milieurapportering omvat in 2008: • DenizBank • Dexia Asset Management • Dexia banka Slovensko • Dexia Bank België • Dexia Banque Internationale à Luxembourg • Dexia Crediop • Dexia Insurance Belgium • Dexia NV • Dexia Sofaxis.

De zelfstandige kantorennetten van Dexia Insurance Belgium en Dexia Bank België vallen daarbuiten. Dexia Technology Services en RBC werden in 2008 voor het eerst in de milieurapportering geïntegreerd. Aangezien zij pas dit jaar in de rapportering zijn opgenomen, werden de gegevens niet opgenomen in de geconsolideerde resultaten van de Groep. De scope van de sociale rapportering omvat alle medewerkers die een arbeidsovereenkomst hebben in een entiteit die Dexia voor meer dan 50 % in handen heeft. Hierbij vallen alle externe medewerkers (uitzendkrachten, consultants enz.) buiten het bereik van de sociale rapportering. Vroeger maakten ook de entiteiten die nu bij RBC horen, deel uit van de sociale rapportering. Om de continuïteit en het vergelijkbare karakter van de meerjarencijfers te waarborgen, is RBC opgenomen in de indicatoren “Totaal personeelsbestand van de Groep” en “Personeelsbestand VTE”. De scope van de indicatoren die betrekking hebben op de activiteiten retailbank, verzekeringen en fondsenbeheer, omvat in 2008: • Dexia Bank België • Dexia Insurance Belgium • Dexia banka Slovensko • DenizBank in mindere mate (een kwantitatieve indicator met betrekking tot de landbouwerskaarten, een product dat enkel in Turkije beschikbaar is).

De dochtermaatschappijen die pas tijdens het boekjaar in de Groep werden geïntegreerd, worden ten vroegste het volgende boekjaar en na validatie door het executief comité van de Groep, in de rapportering over duurzame ontwikkeling opgenomen. De entiteiten worden volledig geconsolideerd.

KEUZE EN RELEVANTIE VAN DE INDICATOREN De indicatoren in dit verslag brengen verslag uit over de jaarprestaties van de Groep op het vlak van duurzame ontwikkeling. Ze werden gekozen om de verbintenissen en het beleid van de Groep te volgen en houden rekening met de reglementaire vereisten (NRE-wet), de richtlijnen van het Global Reporting Initiative 3 en het addendum ervan voor de financiële sector. Op pagina 28 tot 31 van dit verslag staan de belangrijkste prestatie-indicatoren van de Groep met betrekking tot het beleid inzake duurzame ontwikkeling. Alle gepubliceerde indicatoren zijn in Excel-formaat beschikbaar op de website www.dexia.com onder de rubriek “Verslagen”.

CONSOLIDATIE EN CONTROLE VAN DE GEGEVENS Voor elk rapporteringsthema is er een verantwoordelijke die zorgt voor de consolidatie en controle van de gegevens ingezameld bij de entiteiten en dochterondernemingen. Er zijn interne controles op het niveau van de rapporteringsverantwoordelijke en vervolgens op het niveau van de directie voor duurzame ontwikkeling. Deze controles gebeuren op basis van de historische en geografische variatie van de indicatoren tussen het jaar N-1 en het jaar N. Sinds 2005 wordt het rapporteringsprotocol ook door een externe, onafhankelijke en erkende instantie gecontroleerd. In 2008 heeft Dexia zijn bedrijfsrevisor, Deloitte, gevraagd het rapporteringsproces voor een selectie van prestatieindicatoren uit het verslag duurzame ontwikkeling volgens overeengekomen procedures te verifiëren. Dexia benadrukte vooral de controle van de prestatie-indicatoren die betrekking hebben op de metiers. De werkzaamheden voor dit boekjaar hadden niet tot doel te komen tot een gematigde of redelijke waarborg voor de indicatoren zelf.

De rapporteringsscope zal geleidelijk naar andere entiteiten worden uitgebreid.

26






METHODOLOGISCHE BEPERKINGEN EN BIJZONDERHEDEN De indicatoren kunnen een marge van onzekerheid vertonen wegens de volgende methodologische beperkingen: • recente integratie van bepaalde dochterondernemingen in de scope van de rapportering over duurzame ontwikkeling; • verschillen in de definities door een gebrek aan wettelijke harmonisatie op internationaal niveau; • methodologische wijzigingen die het vergelijkbaar karakter van de gegevens kunnen beïnvloeden; • kwaliteit van bepaalde gegevens die vatbaar kan zijn voor interpretaties. In het kader van de prestatie-indicatoren op pagina 28 tot 31 van het huidige verslag, moeten de volgende methodologische elementen worden verduidelijkt: • De indicator “Aandeel van Dexia in de projecten voor productie van hernieuwbare energie die in het boekjaar werden gefinancierd” stemt overeen met het uiteindelijke financieringsaandeel van Dexia in de initiële kosten van het project, waarbij de rest van de kostprijs door andere banken wordt gedekt. • De indicator “Internationaal marktaandeel van Dexia in de financiering van hernieuwbare energie” wordt afgeleid van de jaarlijkse

League Tables van het Infrastructure Journal, die zich baseren op in het boekjaar ondertekende en gefinancierde projecten. • De indicator “Aandeel van de energiebronnen zonder uitstoot tijdens hun werking in de energieportefeuille van Dexia” wordt geraamd aan de hand van het eindaandeel van Dexia in projecten voor elektriciteitsproducten die tussen 1 januari 2007 en 31 december van het boekjaar werden gefinancierd en van de jaarlijkse elektriciteitsproductie die van deze projecten wordt verwacht. • De indicator “Koolstofintensiteit van de energieportefeuille van Dexia” wordt geraamd aan de hand van het eindaandeel van Dexia in de projecten voor elektriciteitsproductie die tussen 1 januari 2007 en 31 december van het boekjaar werden gefinancierd en van de koolstofintensiteit van deze projecten. • De indicator “Percentage geslaagde bemiddelingen” stemt overeen met geslaagde bemiddelingen op niveau 3 (interne bemiddelaar), vooraleer men naar niveau 4 (sectorbemiddelaar) gaat. • De indicator “Verbruik van groene elektriciteit” houdt geen rekening met het verbruik in de gemeenschappelijke delen van gebouwen die Dexia niet als enige betrekt. • De indicator “Elektriciteitsverbruik” houdt voor een beperkt aantal dochterondernemingen (bijvoorbeeld Dexia Crédit Local en Dexia Banque Internationale à Luxembourg) ook re k e n i n g m e t h e t v e r b r u i k i n d e gemeenschappelijke delen van gebouwen die Dexia niet als enige betrekt.

• De indicator “Papieraankoop” omvat de hoeveelheid papier voor intern gebruik, maar ook de hoeveelheid papier dat voor onze klanten bestemd is. • De indicator “Gemiddeld aantal opleidingsdagen per VTE” is een cijfer dat niet vermeld moet worden in de sociale rapportering. De scope van deze indicator omvat dan ook 65 % van de VTE van de Groep, namelijk de grootste entiteiten. Het zelfstandige kantorennet van de Groep is niet in deze indicator opgenomen. • De indicator “Bedrag van het maatschappelijk engagement” stemt overeen met het bedrag van de budgetten (budgetten van de acties en niet van de werkingskosten) die op 31 december van het lopende boekjaar werden besteed aan mecenaatspartnerschappen en -acties, met uitzondering van sponsoracties. Voor meer details over de definities van mecenaatsacties en sponsoring verwijzen we naar de Exceltabel die u kunt raadplegen op de website w w w. d e x i a . c o m o n d e r d e r u b r i e k “Verslagen”.

Verder zijn de schattingen over videoconferenties, die op pagina 16 vermeld staan, opgesteld op basis van de volgende veronderstellingen: een videoconferentie vindt gemiddeld plaats in drie zalen en omvat acht medewerkers. Zonder de videoconferentie zouden de medewerkers uit twee van deze zalen de trein hebben genomen. Bij de berekening van de uitgespaarde uitstoot wordt ervan uitgegaan dat de medewerkers van een bepaalde vestiging de trein nemen, heen en terug, met referentiewaarden van 60 kg CO2 (ParijsBrussel, heen en terug, met de Thalys) en 40 kg CO2 (Brussel-Luxemburg, heen en terug, met de Thalys). Een videoconferentie tussen Brussel, Luxemburg en Parijs geeft bijvoorbeeld een besparing van 100 kg CO2-equivalent. Het feit dat we Parijs, Brussel en Luxemburg als referentie nemen, vloeit voort uit het feit dat daar de meest gebruikte videoconferentiezalen gelegen zijn. Voor elke indicator kunt u meer methodologische details terugvinden in de Excel-tabel die u kunt raadplegen op de website www.dexia.com onder de rubriek “Verslagen”.

• De indicator “Spreiding van de mecenaatsacties volgens thema” verwijst enkel naar de verdeling van mecenaatsacties in verschillende thema’s. De partnerschappen worden niet per thema opgesplitst en vallen dus net als de sponsoringacties niet onder deze indicator in 2008.

27




Het meten van onze prestaties Prestatie-indicatoren FINANCIERING VAN COLLECTIEVE VOORZIENINGEN TOTAALBEDRAG VAN DE ENERGIEPORTEFEUILLE (VERBINTENISSEN OP 31 DECEMBER VAN HET BOEKJAAR)

EINDAANDEEL VAN DEXIA IN PROJECTEN VOOR DE PRODUCTIE VAN HERNIEUWBARE ENERGIE GEFINANCIERD IN HET BOEKJAAR

KOOLSTOFINTENSITEIT VAN DE PORTEFEUILLE IN DE ELEKTRICITEITSPRODUCTIE in ton CO2 / MWh

0,450 in miljoenen euro 8 000

7 663

in miljoenen euro 1 500

Doelstelling 0,400

7 000

5 551

5 000

900

817

0,350

4 000


0,377

1 200 6 000

Dexia-portefeuille

1 373

0,316

0,330

600

3 000

0,351

0,300

2 000 300 1 000 0

0,250 2007

2008

0

2007

2008

0,200 2007

WERELDWIJD AANDEEL VAN DEXIA IN DE FINANCIERING VAN PROJECTEN INZAKE HERNIEUWBARE ENERGIE 10 %

80 %

6,09 %

60 %

46 % 4%

40 %

2%

20 %

0%

2007

2008

2010

2011

2012

2013

De activiteiten van Dexia op het vlak van projectfinancieringen werden in 2008 grondig beïnvloed door de sterke daling aan liquide middelen op de interbankenmarkten. Het feit dat het eindaandeel van Dexia in projecten voor de productie van hernieuwbare energie en zijn wereldwijd marktaandeel in de financiering van hernieuwbare energiebronnen gedaald is, moet ook in die context worden gezien.

8,99 %

6%

2009

AANDEEL VAN BRONNEN MET NULUITSTOOT TIJDENS HUN WERKING IN DE PORTEFEUILLE VAN PROJECTEN VOOR ELEKTRICITEITSPRODUCTIE 100 %

8%

2008

0%

2007

43 %

Verder vertaalt dit zich ook in een lichte stijging van de koolstofintensiteit en, in samenhang hiermee, in een lichte daling van het aandeel energiebronnen zonder uitstoot tijdens hun werking in de portefeuille van elektriciteitsproductieprojecten.

2008

28



Het meten van onze prestaties RETAILBANK, VERZEKERINGEN EN FONDSENBEHEER UITSTAANDE MVI-FONDSEN EN -MANDATEN BEHEERD DOOR DEXIA AM

RELATIE MET DE MAATSCHAPPELIJKE OMGEVING

AANDEEL VAN HET UITSTAAND MVI-BEDRAG OP HET TOTAAL UITSTAANDE BEDRAG VAN DEXIA AM

in miljoenen euro

100

20

25 %


14

20 %

20 %

16 %

7

80

61

59

4

5%

2007

2008

PERCENTAGE GESLAAGDE BEMIDDELINGEN

1

0 2006

2007

2005

2008

UITSTAAND BEDRAG VAN HET FONDS DEXIA MICRO CREDIT FUND (DMCF) in miljoenen dollar

81,9 %

82 %

429

350

79 %

300

78 %

250

80 %

76 %

150

75 %

100

74 %

50 2006

0 2007

2008

0

2005

2006

VERDELING VAN DE GEFINANCIERDE EQUATOR PRINCIPLES-PROJECTEN VAN HET JAAR, PER CATEGORIE 3% 14 %

10 2%

22

16 %

60 %

42

298

82 %

37 40 %

140

A

26

20 %

2007

21

2007

2008

De uitstaande MVI-bedragen van Dexia AM werden, net als de rest van de sector fondsenbeheer, beïnvloed door de bijzonder ongunstige marktomstandigheden van 2008. Het feit dat de uitstaande bedragen met 1,5 miljard EUR zijn verminderd van 2007 tot 2008, moet dus worden gezien in het licht van de algemene evolutie in de sector fondsenbeheer. De lichte daling van het aantal geslaagde bemiddelingen is in 2008 onder meer te wijten aan het feit dat sommige dossiers van niveau 2 (transfer naar het Centrum klachtenbeheer van Dexia) zijn overgeheveld naar niveau 4 (overdracht aan de sectorale bemiddelaar) zonder de interne bemiddelaar te raadplegen. Ze werden daardoor niet meegerekend in de indicator.

2008

12

0% 2006

83 %

37

200

76,5 %

2008

1

2 4

400

80 %

2007

100 %

450

80,8 %

81 %

2006

VERDELING VAN DE GEFINANCIERDE EQUATOR PRINCIPLES-PROJECTEN VAN HET JAAR, PER ACTIVITEITENSECTOR

500

83 %

2008

2

10

2 0%

2007

3

20

2006

4

30

6 4

7

5

40 10 %

7 6

6

50

13 %

8

73 %

86

60

15 %

10

77 %

91

70

14,1

12

0


16,1

16

AANTAL BEURSINDEXEN VOOR DUURZAME ONTWIKKELING WAARIN HET DEXIA-AANDEEL IS OPGENOMEN 8

90

17,6

18

TOTAAL AANTAL GEFINANCIERDE EQUATOR PRINCIPLES-PROJECTEN IN HET BOEKJAAR

2007

B C

2008

Niet-hernieuwbare energie

Hernieuwbare energie

Milieu

Telecom

Infrastructuur

Het aantal projecten dat onder het toepassingsveld van de Equator Principles valt en hun verdeling per categorie, veranderen niet veel van 2007 tot 2008. Gelet op de activiteitensectoren die voor ons overwegend zijn, valt de meerderheid van de projecten die we financieren in categorie B of C. In 2008 hebben we drie projecten gefinancierd die in categorie A zijn opgenomen, met andere woorden projecten die een belangrijke invloed kunnen hebben op het milieu of de plaatselijke bevolking. Eén project had betrekking op een warmtekrachtcentrale op kolen, een ander op een autosnelweg en het laatste op de productie van vloeibare aardgas. De drie projecten kwamen uit niet-OESO-landen of OESO-landen met een laag tot gemiddeld inkomen volgens de rangschikking van de Wereldbank.

29



GEMIDDELD AANTAL OPLEIDINGSDAGEN PER VTE (VOLTIJDSE EQUIVALENT)


in dagen/VTE 2,2

SOCIALE EN MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE ONDERNEMING

2,1

2,1 2,0

VERDELING VAN DE MEDEWERKERS VOLGENS TYPE CONTRACT

VERDELING VAN DE MEDEWERKERS PER GESLACHT

1,9

1,9

1,8

1,8

51,1 %

100 %

2008 2007


COD

COD

1,7

90 % 1,6

80 % 70 %

51,5 %

45,2 %

45,6 % 1,5

2006

2007

2008

60 % 50 %

48,5 %

40 %

48,9 %

30 %

12

49,1 %

in miljoenen euro 10

48,8 %

20 %


10 % Mannen

CBD

0%

Vrouwen

2007 Vrouwen

CBD

3,3 % 2,4 %

BEDRAG DAT TOEGEKEND WERD AAN MECENAATSACTIES

3,3 % 2,3 %

8

9,7

7,7

2008

6,1 6

Mannen

4

VERDELING VAN DE MEDEWERKERS PER STATUUT

100%

Vrouwen

0,5 %

0,0 %

5,1 %

1,2 %

90%

Mannen

Vrouwen

0,5 %

0,0 %

5,2 %

38,1 %

2007

2008

VERDELING VAN HET MECENAATSBEDRAG VOLGENS THEMA

20,2 %

80% 70%

2006

1,1 %

18,4 %

4,6 %

40,5 %

60% 50%

Percentage bedienden

40%

80,4 %

78,7 %

30% 20%

56,3 %

Percentage medewerkers op niveau manager

53,8 %

Percentage medewerkers die lid zijn van een directiecomité

2007

De daling van het mecenaatsbedrag in 2008 heeft te maken met de wijziging van de rapporteringsmethode die voor deze indicator wordt gevolgd. Na de goedkeuring van de nieuwe mecenaatsstrategie in 2007 heeft men deze methode veranderd en alle sponsoringacties uit de scope van deze indicator geweerd. De indicator van 2008 omvat dus enkel de acties van de pijler mecenaat en de partnerschappen, zoals deze in het rapporteringsprotocol 2008 zijn gedefinieerd.

45,7 % 49,8 %

Percentage medewerkers op niveau senior manager

10% 0%

De daling van het gemiddelde aantal opleidingsdagen per werknemers van 2007 naar 2008 heeft te maken met het feit dat het aantal technische opleidingen in 2007 gestegen was omdat de wettelijke vereisten in 2007 werden gewijzigd. De daling van 2008 stemt overeen met de eerste gevolgen van de financiële crisis die zich in de tweede helft van het jaar aftekende en met het feit dat de opleidingen wegens conjunctuuroverwegingen toen werden bevroren.

2

0

Mannen

De indicator “Verdeling van de medewerkers per statuut” geeft de opsplitsing mannen/ vrouwen volgens de verschillende statuten zoals het HR Data Center ze heeft bepaald en geharmoniseerd, namelijk: bediende, manager (kader), senior manager (benoemd kaderlid en leden van het directiecomité van de entiteit), lid van een directiecomité (lid van het directiecomité van een van de moederondernemingen Dexia BIL, Dexia Bank België, Dexia Crédit Local, DenizBank en Dexia NV). De statuten kunnen al naargelang het land erg verschillend worden opgevat, daarom werden deze definities in twee versies verspreid, een Franse en een Engelse, zodat elke entiteit het personeel zo goed mogelijk volgens de eigen statuten in deze categorieën kan indelen.

2008

Leefomgeving en bijstand Solidariteit en bijstand Cultuur

30




MILIEUVERANTWOORDELIJKHEID VAN DE ONDERNEMING


CO 2-UITSTOOT VAN DE GROEP in ton

AANDEEL MILIEUVRIENDELIJK PAPIER IN HET TOTALE PAPIERVERBRUIK

in MWh

50 000

250 000

100 %

91 %

45 000

90 % 40 000

9 209

200 000

11 933

14 %

35 000

80 %

80 % 70 %

30 000

150 000

25 000

60 %

13 461

20 000

33 060

15 000


VERDELING VAN HET ENERGIEVERBRUIK PER ENERGIEBRON

20 % 100 000

31 012

35 %

23 %

40 %

80 %

10 000

15 123

5 000

51 %

77 %

50 %

5 000

30 %

27 %

20 %

0

2006 2007 Totale CO2-uitstoot door beroepsverplaatsingen (Teq CO2)

2008

10 %

0

2006 Elektriciteitsverbruik

2007 Aardgasverbruik

2008 Verbruik van groene elektriciteit

0%

2006

2007

2008

Totale CO2-uitstoot door energieverbruik (Teq CO2)

VERDELING VAN DE BEROEPSVERPLAATSINGEN PER VERVOERMIDDEL

HOEVEELHEID AANGEKOCHT PAPIER

km

in ton

100 000 000

4 000

90 000 000

De CO2-uitstoot van de Groep daalt in 2008 met 33 % omdat men voor de energievoorziening in de hoofdgebouwen een beroep heeft gedaan op groene elektriciteit. De uitstoot die werd veroorzaakt door de beroepsverplaatsingen van de medewerkers, stijgt in 2008 door de aard van de activiteit en de groei van bepaalde entiteiten, wat leidt tot een groot aantal verplaatsingen met de auto.

3 500

27 %

80 000 000

32 %

3 000

1 843

70 000 000 60 000 000

11 % 33 % 14 % 58 %

62 %

1 500

500 2006 Voertuigen

1 764

1 000

52 %

10 000 000 0

1 566

2 273 2 000

30 000 000 20 000 000

2 500

10 %

50 000 000 40 000 000

Vanaf 2007 werden de volgende entiteiten in de scope van de milieurapportering opgenomen: Dexia AM, DenizBank en Dexia banka Slovensko. Om die reden werden de gegevens van deze entiteiten niet opgenomen in de indicatoren van 2006.

2007 Trein

2008 Vliegtuig

0

1 309 958

2006 Aankoop bedrukt papier

2007

De centrale gebouwen van de entiteiten in België, Frankrijk, Luxemburg en Italië worden sinds 1 januari 2008 voor 100 % met groene elektriciteit bevoorraad, behalve één gebouw van DIB in België. De gemeenschappelijke delen van gebouwen die door de entiteiten worden gehuurd, zijn niet opgenomen in de scope van de indicator “Verbruik van groene elektriciteit”. De indicator “Hoeveelheid aangekocht papier” volgt in 2008 dezelfde dalende trend omdat er een aantal algemene maatregelen zijn getroffen om het papierverbruik te verminderen. Dit verklaart tevens waarom de indicator die betrekking heeft op het verbruik van milieuvriendelijk papier ten opzichte van het totale papierverbruik blijft stijgen.

2008 Aankoop blanco papier

31





Het meten van onze prestaties Verslag van de bedrijfsrevisor over het rapporteringsproces van een aantal gegevens die gepubliceerd zijn in het verslag duurzame ontwikkeling van het boekjaar dat afgesloten werd op 31 december 2008

Als gevolg van het verzoek van de directie duurzame ontwikkeling van de groep Dexia en in onze hoedanigheid van bedrijfsrevisor hebben wij de werkzaamheden uitgevoerd die hieronder worden beschreven en die betrekking hebben op het rapporteringsproces voor een aantal gegevens die gepubliceerd zijn in het Verslag duurzame ontwikkeling 2008. Het rapporteringsproces werd binnen de groep Dexia bepaald en ingevoerd onder verantwoordelijkheid van de directie duurzame ontwikkeling. Het rapporteringsproces is gebaseerd op het rapporteringsprotocol van het Verslag duurzame ontwikkeling, waaraan met name het rapporteringsprotocol “Directe milieu-impact” is toegevoegd, alsook het rapporteringsprotocol “Retailbank, verzekeringen en fondsenbeheer” en het rapporteringsprotocol “Financiering van de collectieve voorzieningen”.

AARD EN REIKWIJDTE VAN DE WERKZAAMHEDEN We hebben de procedures die samen werden overeengekomen en hieronder worden uitgelegd,

toegepast op de geselecteerde informatie van een staal van dochterondernemingen. We hebben kennis genomen van de rapporteringsprocessen en van de organisatie die door de groep Dexia worden voorzien voor de inzameling, validatie en consolidatie van de gegevens. We hebben de rapporteringsprocedures geanalyseerd volgens de principes van pertinentie, volledigheid, betrouwbaarheid, neutraliteit en duidelijkheid van het rapporteringsreferentiesysteem. We hebben gesprekken gevoerd met de contactpersonen en het personeel van Dexia die zorgen voor de inzameling en consolidatie van de informatie die wordt geselecteerd op het niveau van de zetel en van: • Dexia Crédit Local inzake milieu-indicatoren en informatie over de energieportefeuille; • Dexia Bank België inzake milieuindicatoren; • Dexia Asset Management inzake het bedrag van de Maatshcappelijk verantwoorde beleggingsfondsen en -mandaten. Voorts hebben we gecontroleerd dat de Dexia Crédit Local-procedure voor de aankoop en annulering van emissiequota voor broeikasgassen voor rekening van klanten die een CO2-lening hebben afgesloten, correct wordt toegepast.

Deze werkzaamheden hadden niet tot doel een gematigd of redelijk oordeel te geven over de toepassing van de rapporteringsprocedures of over de indicatoren zelf. Ze omvatten dus niet alle controles die eigen zijn aan een audit of beperkt onderzoek. Ze stellen ons echter wel in staat bepaalde vaststellingen te verwoorden aangaande het rapporteringsproces in de bezochte dochterondernemingen.

VASTSTELLINGEN Onze werkzaamheden stellen ons in staat onderstaande punten vast te stellen aangaande de toepassing van het rapporteringsproces in de groep Dexia en de bezochte dochterondernemingen. • Wat de geselecteerde informatie betreft, beschikt de groep Dexia over formele rapporteringsprocedures en -instructies en steunt de Groep op een gespecialiseerde interne organisatie om deze jaarlijkse informatie in de gedekte perimeter in te zamelen en te consolideren. • Dexia Crédit Local beschikt over een geschikte procedure voor de aankoop en annulering van emissiequota voor broeikasgassen in het kader van de engagementen die de Groep aan de klanten belooft voor de compensatie van CO2-uitstoot.

In het kader van de permanente verbetering van de rapportering duurzame ontwikkeling van de groep Dexia, kan de kwaliteit en betrouwbaarheid van de milieugegevens met onderstaande maatregelen versterkt worden: • een versterkte interne controle van de ingezamelde gegevens door rapporteringsgelastigden en een documentatie van de uitgevoerde controles; • een versterking van het betrouwbare karakter van het milieurapporteringsinstrument en een betere beheersing van dat instrument door alle personen die het moeten gebruiken; • een verhoogde samenhang in de praktijken en methodes waarmee de milieu-indicatoren in de verschillende dochterondernemingen worden berekend.

Antwerpen, 31 maart 2009 DELOITTE Bedrijfsrevisoren CV o.v.v.e CVBA Vertegenwoordigd door Bernard De Meulemeester DELOITTE Risks Services CV o.v.v.e. CVBA Vertegenwoordigd door Christophe Quievreux

32

Het Verslag Duurzame Ontwikkeling 2008 is een publicatie die tot stand komt dankzij de directie Duurzame ontwikkeling van de Groep. Het wordt opgesteld in samenwerking met de communicatiediensten en de verschillende entiteiten van de groep Dexia.

Het verslag is verkrijgbaar in het Nederlands, Frans, Engels en Italiaans en kan in PDF-formaat

www.dexia.com U kunt ook een interactieve versie van het Verslag Duurzame Ontwikkeling 2008 van de Groep in het Frans en Engels bekijken.

Voor meer informatie: [email protected] www.dexia.com Dexia NV Rogierplein 11 B-1210 Brussel In Parijs 1, passerelle des Reflets Tour Dexia – La Défense 2 F-92919 La Défense Cedex In Luxemburg 69, route d’Esch L-2953 Luxembourg

Foto’s Marc Vanderslagmolen ECF picture, fund managed by Natixis Environnement & Infrastructures, p.7 et 10, © Ex nihilo p.9, © International Polar Foundation – Photo : J. Sandron, p.22 Concept en creatie édit&moi – 136, rue Lamarck – F-75018 Paris Realisatie Franse en Engelse versie: édit&moi – 136, rue Lamarck – F-75018 Paris Nederlandse en Italiaanse versie: Nord Compo – 7, rue de Fives – BP 123 – F-59653 Villeneuve-d’Ascq

VDO2008. Verslag duurzame. ontwikkeling. Relazione allo sviluppo sostenibile

Recommend Documents