Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009 RESULTATEN DIE SPREKEN

RESULTATEN DIE SPREKEN

Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009

ONZE WAARDEN Gedrevenheid

Engagement

Onze prestaties op lange termijn garanderen voor al onze belanghebbenden, door voortdurend te streven naar efficiency en innovatie ten behoeve van onze klanten en de openbare dienstverlening.

De ontwikkeling van de Groep verzoenen met het respect voor de planeet en de mensen essentiële diensten leveren.

Durf

Verbondenheid

Het heden optimistisch beleven en creatief bouwen aan de toekomst.

Al onze krachten bundelen in eenzelfde ploeggeest om van energie en milieu duurzame bronnen van vooruitgang en ontwikkeling te maken.

INHOUD Boodschap van de Directeur-generaal................................................... 2 01 STEUNEN OP EEN STERKE BASIS ..................................................... 5 02 VERTROUWEN OP PERFORMANTE INSTALLATIES .......... 15 03 DE BAND MET DE KLANT VERSTERKEN................................... 29 04 EEN VOORBEELDFUNCTIE NASTREVEN..................................... 39 05 DE RESULTATEN EVALUEREN .............................................................. 51 Woordenlijst ................................................................................................................. 66 Informatie ...................................................................................................................... 67

Electrabel, Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009 Dit verslag situeert Electrabel binnen de GDF SUEZ Groep en beschrijft de activiteiten en de belangrijkste kerncijfers van de onderneming in België. Het verslag rapporteert eveneens over het naleven van de verbintenissen die Electrabel is aangegaan in haar plan voor duurzame ontwikkeling Samen voor minder CO2. De inhoud van het verslag werd afgestemd op de rapportering in het Activiteitenverslag 2008 (september 2009) en het Groenboek Samen voor minder CO2 (oktober 2008) en baseert zich eveneens op de GRIrichtlijnen (zie blz. 53). Het verslag behelst de periode 1 januari 2009 - 31 december 2009. Belangrijke ontwikkelingen die zich begin 2010 voordeden in enkele dossiers, worden aanvullend vermeld. Alle cijfers hebben betrekking op het jaar 2009, tenzij anders aangeduid. Het is de bedoeling dit verslag jaarlijks op te maken.

Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009 | 1

Het woord aan Sophie Dutordoir, Directeur-generaal Electrabel

“Een geëngageerd, verantwoordelijk en betrokken energiebedrijf.” Sophie Dutordoir, wat is het doel van dit rapport?

Eerst en vooral iets wat een evidentie hoort te zijn

Het uitgangspunt was een vaststelling: er wordt

Ons aanbod combineert aantrekkelijke prijzen en

zoveel gezegd over Electrabel en de verklaringen

een servicekwaliteit die aanzienlijk hoger ligt dan

staan vaak ver af van de realiteit en van wat we van-

het gemiddelde. Een kwalitatieve dienstverlening

daag zijn. In zekere zin is dat begrijpelijk: Electrabel

start voor een energiebedrijf bij de bereikbaarheid.

is in een korte periode – in minder dan tien jaar –

Onze klanten kunnen persoonlijk contact met ons

enorm veranderd. Onder invloed van de Europese

opnemen wanneer ze dat willen, 7 dagen op 7, de

richtlijnen en hun omzetting in Belgisch recht, heeft

klok rond, via onze shops, onze loketten bij De Post,

onze perimeter een complete evolutie ondergaan.

onze duizenden partners-installateurs, onze web-

Van een onderneming die sterk geïntegreerd was in

site, of ons contact center, dat kan bogen op een

de hele waardeketen van elektriciteit en gas en die

bereikbaarheid van 99%.

vrij dominant was in België, is Electrabel nu een in-

Bereikbaar zijn volstaat echter niet! We geven elke

ternationale speler geworden op een productie- en

klant die met een probleem wordt geconfronteerd,

verkoopmarkt met veel concurrentie. Oordeel maar:

zo mogelijk al bij het eerste contact, een doeltref-

we hebben ons volledig teruggetrokken uit het

fend antwoord. Bovendien bieden we moderne

transport van elektriciteit en gas in België. In de drie

diensten aan die het leven eenvoudiger maken: een

gewesten van het land hebben we ons aandeelhou-

online verhuisprocedure zonder overbodig papier-

derschap in de distributienetten teruggebracht tot

werk; een sms die klanten met een domiciliëring

een minderheidspositie, terwijl we het operationele

meedeelt dat hun rekening wordt gedebiteerd; de

beheer ervan hebben afgestaan. Op het vlak van de

mogelijkheid om online met onze experts te chatten

productie hebben we in België veel productiecapa-

over alle kwesties in verband met facturen, energie-

citeit afgestaan aan SPE en E.ON; met deze laatste

besparingen, enz. Dankzij deze maatregelen zijn de

door productiecapaciteit in Duitsland uit te wisselen.

indicatoren met betrekking tot de tevredenheid en

Zo hebben we ons marktaandeel teruggebracht van

trouwheid van onze klanten aanzienlijk verbeterd

83% naar iets meer dan 60% en onze aanwezigheid

sinds de opening van de markt. Dat blijkt ook uit

op de Duitse markt versterkt, want de reële fysieke

het aantal klachten dat we ontvangen, waarbij we

markt omvat de Benelux, Frankrijk en Duitsland. De

duidelijk beter scoren dan onze concurrenten. Voor

netten in deze zone zijn sterk met elkaar verweven

ons en onze medewerkers een geweldige aanmoe-

en de prijzen groeien er sterk naar elkaar toe. Met

diging om op deze weg door te gaan. Een voort-

een aandeel van 8% in de productiecapaciteit op

durende verbetering van de kwaliteit van de dienst-

deze markt, is de positie van GDF SUEZ vergeleken

verlening is immer een must.

voor een commercieel bedrijf: tevreden klanten.

met die van EDF, E.ON en RWE niet onbelangrijk, koop, een volledig geliberaliseerde activiteit, is ons

U sprak over drie ambities. Wat is de tweede?

marktaandeel in België kleiner dan 70%.

We zijn een energiebedrijf dat zijn verantwoorde-

maar zeker niet dominant. Op het vlak van de ver-

lijkheid neemt, met aandacht voor duurzame ont-

Wat zijn uw ambities in België?

wikkeling. We garanderen de beschikbaarheid van

Dit jaarverslag focust inderdaad op België, ons his-

energie, tegen een competitieve prijs, met respect

torisch werkterrein. We hebben er drie ambities.

voor het milieu.

2 | Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009

Ons programma voor de strijd tegen de klimaatop-

kernenergie, gas, steenkool en hernieuwbare bron-

warming kreeg de naam Samen voor minder CO2.

nen, waarvan biomassa in België de belangrijkste

Twee jaar na de lancering ervan zijn de resultaten

is. Een evenwichtig, maar ook een goed presterend

goed: onze CO2-uitstoot per geproduceerde kWh is

productiepark. In 2009 bedroeg de beschikbaar-

ten opzichte van 1990 met ongeveer 40% gedaald,

heidsgraad van onze centrales 87%. Dat niveau ha-

een derde hiervan werd overigens in de afgelopen

len we dankzij de combinatie van onze knowhow,

twee jaar gerealiseerd; onze uitstoot van SO2, NOx

de motivatie van onze teams, de grote aandacht

en fi jn stof is sinds 1990 met ongeveer 90% afge-

voor veiligheid en de kwaliteit van onze installaties.

nomen; in nauwelijks één jaar tijd hebben we ruim

Onze tweede ambitie is dus om deze positie van

350 000 residentiële en professionele klanten we-

verantwoordelijk energiebedrijf te consolideren.

ten te overhalen om voor ons aanbod groene enerwordt geleverd, geproduceerd met installaties die

U had het over drie ambities. Wat is de laatste?

we in België uitbaten.

Als grote industriële groep, sinds lang actief in

Het milieu is echter niet de enige factor die een rol

België, hebben GDF SUEZ en Electrabel ook een

speelt in de energiesector. De prijzen van elektriciteit

sociale rol te vervullen. We streven ernaar om in

en aardgas blijven de aandacht trekken omdat ze een

de toekomst een bedrijf te blijven dat betrokken is

impact hebben op het concurrentievermogen van

bij de samenleving. Dat gebeurt uiteraard via bij-

onze bedrijven en op de koopkracht van de gezinnen.

dragen aan de economie van het land. Door jaar-

Door de forse stijging van de brandstofprijzen op

lijks 500 miljoen euro te investeren. Door banen

de wereldmarkten is de elektriciteitsprijs in 2008

te scheppen: Electrabel telt vandaag 7 500 mede-

sterk gestegen. Vandaag bevindt hij zich opnieuw

werkers in België en GDF SUEZ 20 000. Het wordt

op het niveau van begin 2007. Op enkele uitzon-

te weinig gezegd, maar ondanks de economische

deringen na, convergeren de groothandelsprijzen

omstandigheden die we kennen, was de gas- en

binnen de markt die uit de Benelux, Frankrijk en

elektriciteitssector in 2009 één van de weinige sec-

Duitsland bestaat.

toren waarin de graad van tewerkstelling met bijna

De Belgische elektriciteitsprijzen voor residenti-

5% steeg in vergelijking met 2008.

ele klanten steken gunstig af tegen het gemiddel-

Naast de economische dimensie willen we ook te-

de van de vier ons omringende landen, Duitsland,

gemoetkomen aan andere verwachtingen van de

Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Er

maatschappij. Door elk jaar ruim 2,5 miljoen euro

blijven evenwel ongelijkheden bestaan tussen de

aan sponsoring te besteden, steunen GDF SUEZ en

landen onderling: de voorbije maanden betaalt een

Electrabel talrijke initiatieven op het vlak van cultuur,

gemiddelde klant in België aanzienlijk minder voor

sport, herintegratie in de maatschappij en milieu in

zijn elektriciteit dan eenzelfde klant in Duitsland

België. Door onze competenties ter beschikking te

of Nederland, maar meer dan in Frankrijk en het

stellen van anderen, helpen we hen bij het realise-

Verenigd Koninkrijk. De aardgasprijzen in België lig-

ren van hun projecten. In Antarctica bijvoorbeeld,

gen sinds de liberalisering meestal lager dan dit

werkten we samen met ons wetenschappelijk en

gemiddelde en zijn momenteel de laagste van de

technisch competentiecentrum Laborelec mee aan

markt, op het Verenigd Koninkrijk na.

het ontwerp en de realisatie van een ‘zero emission’

gie te kiezen, waarbij 100% hernieuwbare energie

poolstation in extreme klimaatomstandigheden. En

Naast de klimaatuitdaging en de concurrentiële prijzen is er het aspect van bevoorradingszekerheid. Wat is voor Electrabel de sleutel om deze drie vereisten met elkaar te verzoenen?

tot slot, door onze medewerking te verlenen en ons

Het is correct om dit te onderstrepen. Electrabel

de veiligheid op de weg.

engageert zich eveneens om op elk ogenblik de

Dat is onze doelstelling: tegelijk een leverancier zijn

bevoorrading van al haar klanten veilig te stellen.

die zich inzet voor zijn klanten, een energieonderne-

Om deze drie vereisten te beheren, steunen we in

ming met verantwoordelijkheidszin en een bedrijf

de eerste plaats op een energiemix, die bestaat uit

dat verankerd is in de samenleving.

imago ter beschikking te stellen van maatschappelijke acties, zoals de bloedinzamelingen van het Rode Kruis of, onlangs, de campagne van het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid ter verbetering van



01

STEUNEN OP EEN STERKE BASIS

• Deel van GDF SUEZ • Grootste elektriciteitsproducent en -leverancier in België • Tien engagementen voor minder CO2


01.STEUNEN OP EEN STERKE BASIS Deel van een wereldleider in energie

Duitsland oefent GDF SUEZ Energie Deutschland haar activiteiten uit onder de merknaam GDF SUEZ. Grote industriële klanten actief in meerdere landen

Electrabel maakt deel uit van GDF SUEZ, wereld-

worden bediend onder de merknaam GDF SUEZ

wijd één van de toonaangevende energieleveran-

Global Energy.

ciers, actief in de volledige waardeketen van de energie, in elektriciteit en aardgas, zowel stroomop-

De activiteiten van de divisie GDF SUEZ Energy

als stroomafwaarts.

Benelux & Germany staan sinds 19 juli 2009 onder de leiding van Sophie Dutordoir, Chief Executive Offi-

De GDF SUEZ Groep is georganiseerd rond zes

cer. De kerncijfers van de divisie zijn samengevat op

bedrijfstakken: vijf bedrijfstakken energie en één be-

bladzijde 56.

drijfstak milieu. De bedrijfstak GDF SUEZ Energy Europe & International omvat vijf divisies die geografisch afgebakend zijn. De divisie GDF SUEZ Energy Benelux & Germany is verantwoordelijk

GDF SUEZ: kerncijfers (jaar 2009)

voor de productie van elektriciteit en de verkoop van • 200 650 medewerkers in de wereld,

elektriciteit, aardgas en energiediensten in België,

waarvan 134 750 in energie en diensten

Nederland, Luxemburg en Duitsland. Ze staat even-

en 65 900 in milieu

eens in voor het optimaliseren van het geheel van

• 72,7 GW geïnstalleerde

posities van de onderneming in deze regio (portfolio

productiecapaciteit

management). In de Benelux worden de operationele taken van de divisie uitgevoerd door en onder

• 79,9 miljard euro omzet

de merknaam Electrabel, GDF SUEZ Groep (in

• 1 200 onderzoekers en experts in 9 onderzoeks- en ontwikkelingscentra

Luxemburg gebeurt de elektriciteitsproductie onder de merknaam Twinerg, GDF SUEZ Groep). In

GDF SUEZ: organisatie GDF SUEZ

Energy France

Energy Europe & International

Global Gas & LNG

Infrastructures

Energy Benelux & Germany

Energy Europe

Energy Latin America

Energy North America


Energy Services

Energy Middle East, Asia and Africa

SUEZ Environnement

Marktleider in de Benelux

De portfolio- en tradingoperaties van GDF SUEZ ondersteunen en optimaliseren de verkoop- en pro-

Electrabel verkoopt in de Benelux elektriciteit, aard-

ductieactiviteiten van Electrabel. De Groep is actief

gas, energieproducten en -diensten aan 6 miljoen

op alle tradingmarkten in Europa waar ze elektri-

residentiële, professionele en industriële klanten en

citeit, brandstoffen, CO2-kredieten… aan- en ver-

openbare instellingen. In 2009 bedroegen de verkoop-

koopt. Portfolio Management verzekert de bevoor-

volumes 94 129 GWh elektriciteit en 72 549 GWh

rading van de centrales met brandstoffen en zorgt

aardgas.

voor een optimale inzet van de productiemiddelen. Door deze activiteiten kan Electrabel haar klanten

Daarnaast produceert de onderneming op deze

die hun energieportefeuille actief willen beheren en

markt elektriciteit en warmte met een gediver-

optimaliseren, een compleet en gevarieerd aanbod

sifieerd productiepark van 16 265 MW, waarvan

doen op het vlak van risicomanagement, de levering

de uitstoot van broeikasgassen tot de laagste in

van energieproducten, complexe oplossingen op

Europa behoort. Haar park bestaat uit kerncentra-

maat, groene producten, emissierechten...

les, centrales die werken op fossiele brandstoffen (voornamelijk aardgas en steenkool), installaties

In de Benelux-regio telt Electrabel 8 732 medewer-

die hernieuwbare energiebronnen gebruiken en

kers. De onderneming werft voortdurend nieuwe

spaarbekkencentrales. Omvangrijke nieuwbouw-

werknemers aan, die ze talrijke kansen biedt om

projecten in België (klassieke centrale Knippe-

een uitdagende en verrijkende loopbaan uit te

groen, 305 MW) en in Nederland (STEG-centrales

bouwen binnen de internationale GDF SUEZ Groep.

Flevo, 870 MW; hoogefficiënte steenkoolcentrale in Rotterdam, 800 MW) zorgen ervoor dat de onderneming in de Benelux over voldoende productiecapaciteit blijft beschikken en een evenwicht houdt tussen haar verkoop- en productieportefeuille.

Electrabel in de Benelux: kerncijfers (jaar 2009) • Grootste elektriciteitsproducent in België

• 8 732 medewerkers

• Grootste elektriciteitsleverancier in België

• 3,9 miljoen klanten elektriciteit*

• 2e grootste aardgasleverancier in België

• 2,15 miljoen klanten aardgas*

• Grootste producent en leverancier van

• 94,1 TWh verkoop elektriciteit**

groene stroom in België • Grootste elektriciteitsproducent in Nederland • Grootste elektriciteitsproducent in het Groothertogdom Luxemburg

• 72,5 TWh verkoop aardgas** • 16,3 GW productiecapaciteit * toegangspunten ** verkoop binnen de regio Een opsplitsing van deze kerncijfers per land is terug te vinden op bladzijde 56.


01 STEUNEN OP EEN STERKE BASIS

Nieuwe posities in België

ties (maximum 30%) aanhoudt die ze geleidelijk aan afbouwt. In Vlaanderen (Eandis) en in Brussel

Electrabel is in België de grootste verkoper van

(Brussels Network Operations) gebeurde eenzelf-

elektriciteit, de tweede grootste leverancier van

de operatie eerder in 2006.

aardgas en de grootste producent van elektriciteit. Ze kan er bogen op meer dan een eeuw ervaring.

Ook de beslissing van de Ministerraad om de exploitatieduur van de kerncentrales Doel 1, Doel 2

De progressieve opening van de energiemarkten in

en Tihange 1 te verlengen en de akkoorden die

België, waaraan de onderneming actief heeft mee-

GDF SUEZ in dit verband sloot met de Belgische

gewerkt, heeft vanaf 2001 onafgebroken een proces

Staat – onder andere investeren in hernieuwbare

in gang gezet dat haar historisch gegroeid markt-

energie via Electrabel – zullen de activiteiten van de

leiderschap heeft afgebouwd. Ook in 2009 werden

onderneming in de komende jaren sterk bepalen.

stappen gezet die meer concurrentie op en een betere werking van de energiemarkt in België beogen.

Verder zette Electrabel een procedure in gang om haar participaties in het aardgastransportbe-

• De Duitse energieonderneming E.ON verwierf

drijf Fluxys en het elektriciteitstransportbedrijf Elia

941 MW van Electrabel’s productiemiddelen (de

te verkopen. De onderhandelingen met kandidaat-

klassieke centrale Langerlo en de STEG-centrale

overnemers leidden begin 2010 tot een akkoord

Vilvoorde), evenals 770 MW nucleaire capaciteit

over de verkoop van haar volledige participatie in

in de vorm van trekkingsrechten op de kern-

Fluxys aan de gemeentelijke holding Publigas en

centrales Doel en Tihange (waarvan 270 MW

van 12,5% van haar aandeel in Elia aan de gemeen-

wordt geleverd in Nederland). In ruil kreeg de

telijke holding Publi-T. Eind mei 2010 was de Groep

GDF SUEZ Groep ongeveer 1 700 MW productie-

definitief uitgestapt uit de ondernemingen die de

capaciteit in Duitsland (nucleaire trekkingsrechten,

transportnetten in België beheren.

steenkool- en aardgascentrales, hernieuwbare energie en spaarbekkencentrales). • SPE, de tweede grootste elektriciteitsproducent in België, die al beschikte over een aandeel van 161,5 MW in de capaciteit van de kerncentrales

Aandeel in de productiecapaciteit in België in % – bron: raming Electrabel

Doel en Tihange, verkreeg een bijkomend nucleair Andere Electrabel

vermogen van 250 MW in deze eenheden. Daarnaast levert Electrabel aan SPE ook nog 100 MW op het Belgische net in ruil voor een equivalent volume op het Franse net afkomstig van de participatie van SPE in kerncentrale Chooz.

17

36

83

• De activiteiten van Electrabel op het vlak van

64

de elektriciteits- en aardgasdistributienetten in Wallonië werden overgenomen door de Opérateur des Réseaux Gaz & Électricité (ORES). ORES werkt in opdracht van de distributienetbeheerders waarin Electrabel nog minderheidsparticipa-


2008

2010

STEUNEN OP EEN STERKE BASIS 01

Electrabel in België: kerncijfers (jaar 2009) Verkoop

Milieu

Verkoop elektriciteit

68,9 TWh

Verkoop aardgas

55,8 TWh

Klanten elektriciteit*

3,64 miljoen

Klanten aardgas*

1,92 miljoen

Productie

Aandeel van de productiecapaciteit zonder CO 2 -uitstoot

52,7%

Aandeel van de elektriciteitsproductie zonder CO 2 -uitstoot

61,9%

Uitstoot van CO 2

202 g/kWh

Productiecapaciteit

11,8 GW

Uitstoot van SO 2

55 mg/kWh

Productie elektriciteit

66 TWh

Uitstoot van NOx

138 mg/kWh

Productie warmte

5,3 TWh

Management

Hernieuwbare energie Productiecapaciteit

Aandeel van de elektriciteitsproductie ISO 14001 gecertificeerd

419 MW

Aandeel in de totale productiecapaciteit

3,55%

Aandeel in de totale elektriciteitsproductie

2,77%

93%

Personeel Medewerkers

7 447

* toegangspunten

Organisatie van de netactiviteiten in België (eind 2009) Activiteit

Verantwoordelijke

Operator

Participatie van Electrabel in het kapitaal

Transport elektriciteit(1)

Elia

Elia

24,35% in Elia(3)

Distributie elektriciteit en aardgas in Vlaanderen

Distributienetbeheerders(2)

Eandis

30% in de gemengde DNB’s

Distributie elektriciteit en aardgas in Brussel

Sibelga

BNO

30% in Sibelga

Distributie elektriciteit en aardgas in Wallonië

Distributienetbeheerders(2)

ORES

30% in de gemengde DNB’s(4)

(1) Het transport van aardgas gebeurt door de onderneming Fluxys, waarin Electrabel via SUEZ-TRACTEBEL een aandeel heeft van 38,5%(3) (2) De vroegere intercommunales werden aangesteld als distributienetbeheerder (3) Begin 2010 bereikte Electrabel een akkoord over de verkoop van haar participaties (zie in de tekst op blz. 8) (4) Stemrechten



Sterk engagement voor duurzame ontwikkeling

stoot om economische met ecologische overwegingen te verzoenen.

Kunt u al een eerste balans opmaken, en wat zijn de doelstellingen voor de toekomst? Onze resultaten spreken voor zich: sinds 1990 heeft Electrabel de energie-efficiëntie van haar productiepark met 20% verbeterd en haar CO2-

Bruno Defrasnes, Verantwoordelijke Duurzame Ontwikkeling Electrabel

uitstoot met 40% verminderd, waarmee wij in Europa tot de best scorende elektriciteitsproducenten behoren in termen van CO2-uitstoot per geproduceerde kWh. En toch is Electrabel van oordeel dat al die inspan-

Met welke visie en strategie wil Electrabel de uitdagingen van duurzame ontwikkeling aanpakken?

ningen geen vrijbrief zijn om op onze lauweren te

Het bijzondere aan energie is dat zij essentieel is

de vermindering van onze CO2-emissies in België.

voor het leven en de economische ontwikkeling.

Getuige daarvan het duurzame ontwikkelingsplan

Het voeren van een duurzaam energiebeleid is altijd

Samen voor minder CO2 dat we eind 2008 hebben

een centraal gegeven in de strategie van Electrabel

gepubliceerd.

gaan rusten. De eerste prioriteit van onze duurzame ontwikkelingsstrategie is dan ook een blijven-

geweest. Eenvoudig in woorden maar moeilijk in daden: energie voor iedereen toegankelijk maken,

Om de klimaatverandering efficiënt te bestrijden,

altijd en overal, tegen een redelijke prijs en zonder

zijn er ingrijpende wijzigingen noodzakelijk in de

schade toe te brengen aan onze planeet en haar

manier waarop we energie produceren, transpor-

bewoners. De klimaatverandering is uitgegroeid tot

teren en verbruiken. Die ‘energierevolutie’ zal ge-

een hoofdbekommernis van onze stakeholders en

paard gaan met tal van technologische, industriële

energie staat in het middelpunt van het debat, om-

en politieke uitdagingen, en ook met fundamentele

dat de elektriciteitsproductie, de huisverwarming

gedragswijzigingen en nieuwe energiesystemen

en het energieverbruik van onze ondernemingen

die van de grond af moeten worden opgebouwd.

telkens goed zijn voor 20% van de CO2-uitstoot.

Om die drastische omschakeling tot een goed

Het milieu is voor ons altijd een belangrijk aan-

einde te brengen, moeten alle beschikbare techno-

dachtspunt geweest, en het terugdringen van de

logische oplossingen op een verantwoordelijke

CO2-uitstoot is geen nieuw gegeven voor Electrabel.

manier worden gebruikt en moeten alle econo-

Al in 1995, twee jaar vóór de goedkeuring van het

mische medespelers in de energiesector worden

Kyoto-protocol, hebben wij een beleid gelanceerd

gemobiliseerd: zij die energie produceren en zij

om onze emissies te beperken, rationeel energie-

die haar verbruiken, zij die de spelregels bepalen,

gebruik aan te moedigen en onze prioriteiten voor

zij die ze toepassen en zij op wie ze van toepas-

elektriciteitsproductie vast te leggen. De strategie

sing zijn.

was toen al zeer duidelijk: elektriciteit produceren

‘Samen handelen’ is dan ook het leidmotief van

met minder primaire energie en minder CO2-uit-

Electrabel’s klimaatplan Samen voor minder CO2 dat



Via dit plan wil Electrabel:

Waarom dit eerste verslag duurzame ontwikkeling?

• haar inspanningen voortzetten om de CO2-uitstoot

Dit verslag is een logisch uitvloeisel van één van

van haar productiepark blijvend te verminderen;

de tien engagementen die we zijn aangegaan,

• haar klanten en zoveel mogelijk mensen de know-

met name het voeren van een actieve dialoog met

how ter beschikking stellen die ze in de voorbije

onze stakeholders en ze in alle transparantie op de

decennia heeft verworven met het verbeteren

hoogte houden van de resultaten van ons duur-

van de energie- en milieueffi ciëntie van haar pro-

zame ontwikkelingsprogramma. Het verschaft een

ductiepark, zodat ook zij hun ecologische voet-

overzicht van de realisaties en key performance in-

afdruk kunnen verkleinen en hun energiekosten

dicators van de uitvoering van ons plan. We trach-

kunnen drukken;

ten ook zo goed als mogelijk de aanbevelingen na

rond 10 concrete engagementen is opgebouwd.

• de ontwikkeling stimuleren van technologieën,

te leven van het Global Reporting Initiative (GRI),

systemen en marktmechanismen voor een per-

een referentiekader dat alle betrokken partijen heb-

formante en koolstofarme energietoekomst;

ben gedefinieerd voor de publicatie van duurzame

• de dialoog opvoeren met burgers, lokale besturen, ondernemingen en overheden; • ten slotte op zichzelf toepassen wat zij anderen aanbeveelt. Dit vereist dat onze engagementen

ontwikkelingsgegevens. Ook zijn we de verbintenis aangegaan om dit verslag vanaf het boekjaar 2010 aan een externe certificering te onderwerpen. We volgen op die manier de aanpak van GDF SUEZ.

worden omgezet in een daadwerkelijke mentaliteits- en gedragswijziging van al onze medewerkers.

Plaats van het departement Duurzame Ontwikkeling in de organisatie

Ondanks de omvang van die taak en de vele obsta-

Het departement Duurzame Ontwikkeling werd

kels die moeten worden overwonnen (weerstand

in 2007 opgericht. Het behoort tot de Directie

tegen verandering, geloofwaardigheid, wettelijke

Strategie, Regulatoire Zaken en Duurzame Ont-

en regelgevende aspecten…), zijn de eerste resul-

wikkeling, één van de ondersteunende diensten

taten van ons plan meer dan bemoedigend. Eind

binnen de organisatie van de divisie GDF SUEZ

2009, twee jaar na de lancering van ons plan, was

Energy Benelux & Germany, waarvan de direc-

de CO2-uitstoot van ons productiepark met meer

teur lid is van het Uitvoerend comité van de

dan 10% verminderd, hadden meer dan 350 000

divisie. Het departement zorgt in nauwe samen-

van onze klanten voor onze groene elektriciteit ge-

werking met de operationele entiteiten en de

kozen en was de koolstofbalans van onze dagelijkse

andere ondersteunende diensten van de divisie,

activiteiten gedaald met 12%.

evenals met lokale verantwoordelijken, voor het

Maar de weg stopt niet in 2010 of in 2015. Onze

opwekken van een ‘duurzame ontwikkeling’ re-

inspanningen moeten worden voortgezet en naar

flex bij de equipes van de divisie en het imple-

andere domeinen worden uitgebreid, onder meer

menteren van de strategie en de acties die door

door onderzoek naar en ontwikkeling van schone

het Uitvoerend comité werden bepaald. Het de-

energiebronnen en technologieën. Want daarin ligt

partement − dat ook waakt over de coherentie

de sleutel van ons voortbestaan als onderneming.

met het beleid van de GDF SUEZ Groep − telde eind 2009 vijf voltijdse medewerkers.



Eén plan – Tien verbintenissen

In het kader van haar plan Samen voor minder CO2, heeft Electrabel zich geëngageerd om: Duurzaam produceren

1.

2.

3.

Tegen Tege Te gen n 20 2015 15 tte e be besc beschikken schi hikk kken en

Te Tege gen n 20 2015 15, 50 500 0 mi milj ljoe oen n eu euro ro Tegen 2015, miljoen

Het beperken van de

ov er vol v oldo doen ende de p pro rodu duct ctie ieover voldoende productie-

te iinv nves este tere ren n om d de e ener giei investeren energie-

milieu-impact van haar

middelen op basis van her-

efficiëntie van haar klassieke

productieactiviteiten voort

nieuwbare energiebronnen

centrales in België te blijven

te zetten.

om het totale verbruik van

verbeteren en dus haar

éé één miljoen gezinnen

CO2-voetafdruk te verlagen.

te dekken. Electrabel zal tegen 2015 haar CO2-emissies met 1,7 miljoen ton verminderd hebben (samengetelde reducties in de periode 2008-2014 bij constante productie – referentiejaar: 2007).

Onze aanpak

8.

9.

10.

Een dialoog te voeren

De CO2-emissies afkomstig

Research & Development naar

met haar stakeholders in

van de dagelijkse activiteiten

vernieuwende technologieën

alle openheid.

van haar medewerkers in

die bijdragen aan de strijd

België, tegen 2011 te

tegen de klimaatverandering

verminderen met 21%.

te stimuleren.



De krachten bundelen

4.

5.

Haar klanten bij te staan om

Samen te werken met

hen toe te laten hun energie-

haar klanten opdat ze zelf

verbruik te verminderen.

milieuvriendelijkere energie produceren en tegelijk hun energie-uitgaven verminderen.

6.

7.

Haar klanten 100% groen

De mobiliteit op aardgas en

gecertificeerde energie

elektriciteit te stimuleren.

te leveren, geproduceerd door productiemiddelen met hernieuwbare bronnen: wind, waterkracht, fotovoltaïsch, biomassa.

“Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder daarbij de behoeften van de toekomstige generaties in gevaar te brengen.” Deze internationaal aanvaarde definitie is een uittreksel uit het rapport “Our Common Future”, ook gekend onder de naam “Brundtland Rapport” (1987).



02

VERTROUWEN OP PERFORMANTE INSTALLATIES

• 11 800 MW productiecapaciteit • 62% van de productie CO2-vrij • Groene energie voor 523 000 gezinnen • 13% minder CO2 in twee jaar


02.VERTROUWEN OP PERFORMANTE INSTALLATIES Een flexibel productiepark van 11 800 MW

bare energie) en startte ze een project voor een 180 MW biomassacentrale in Rodenhuize (zie blz. 20 voor meer informatie over het productiepark met

In België beschikte Electrabel eind 2009 over een

hernieuwbare energiebronnen).

productiecapaciteit van 11 821 MW (aandeel van de onderneming). Door de diversificatie op het vlak

Anderzijds verdwenen door de uitwisseling van

van technologie en brandstoffen − illustratief voor

productiecapaciteit met E.ON (zie blz. 8) de centra-

de strategie van de GDF SUEZ Groep − biedt het

les Langerlo (602 MW) en Vilvoorde (385 MW) in

productiepark de nodige flexibiliteit om de bevoor-

november uit het productiepark van Electrabel. En

radingszekerheid van de klanten veilig te stellen,

eind 2009 werden de klassieke centrale Amercoeur

tegen economisch aanvaardbare en stabiele voor-

(127 MW) en een WKK-eenheid in Langerbrugge

waarden en met respect voor het leefmilieu, in het

(22 MW) buiten dienst gesteld.

bijzonder de klimaatverandering. In 2009 produceerden de centrales 66 000 GWh

62% van de productie zonder CO2-uitstoot

elektriciteit (+1,5% tegenover 2008) en 5 300 GWh

52,7% van de productiecapaciteit van het park

warmte (-15% tegenover 2008) (aandeel van de

bestond eind 2009 uit CO2-vrije centrales (kern-

onderneming). Ze verbruikten in totaal (aan 100%)

centrales, spaarbekkencentrales, hernieuwbare

234 miljoen GJ aardgas (67%), steenkool (21%),

energie) en 22,2% uit CO2-arme centrales (aardgas-

biomassa (8%), olie en hoogovengas.

gestookte STEG-eenheden en WKK). 61,9% van de elektriciteitsproductie gebeurde zonder uitstoot

725 MW nieuwe productiecapaciteit

van CO2. De hoeveelheid koolstofdioxide die het

Electrabel beheert haar productiepark op een

park uitstoot per geproduceerd kilowattuur behoort

dynamische manier. Ze zorgt voortdurend voor een

tot de laagste in Europa (zie blz. 24).

modernisering met de meest geavanceerde technologieën die energie-effi ciënter en minder milieubelastend zijn. In 2009 breidde het productiepark uit met (zie blz. 56): • de centrale Knippegroen bij Sidmar (305 MW); • de warmtekrachteenheid Lanxess Rubber

Productiecapaciteit van Electrabel in België in GW 13,1

(58 MW);

12,9

13,3 11,8

• een extra nucleair vermogen van ongeveer 2 x 40 MW door de vervanging van de turbinerotoren in de kerncentrales Tihange 3 en Doel 4; • 8 MW windturbineparken en 3 MW zonne-energie. Daarnaast heeft Electrabel 86 MW in aanbouw (40,5 MW bijkomend nucleair vermogen door de vervanging van de stoomgeneratoren in kerncentrale Doel 1; de WKK-eenheid Evonik Degussa waarin ze een aandeel heeft van 21 MW; 24 MW hernieuw-


2006

2007

2008

2009

De belangrijke daling in 2009 is het gevolg van het afstaan van capaciteit aan SPE en E.ON (zie blz. 8)

Productiepark van Electrabel in België – eind 2009 Zandvliet Power Herdersbrug

Knippegroen Doel Rodenhuize

Mol Kallo

Drogenbos Ruien Awirs Amercoeur

Saint-Ghislain

Tihange

Stoom- en gasturbine (STEG) Warmtekracht Klassieke centrale Kerncentrale Spaarbekkencentrale

Coo

Plate Taille

Hernieuwbare energie: zie blz. 21

Aandeel (%) van de centrales in de productiecapaciteit van Electrabel in België eind 2009

Aandeel (%) van de centrales in de netto elektriciteitsproductie van Electrabel in België in 2009 0,4%

11,1% 1,1% 3,3%

38,1%

7,2%

6,2%

24,2%

0,8%

2,1% 57%

13,8%

16,0%

Aandeel (%) van de brandstoffen in de productiecapaciteit van Electrabel in België eind 2009

18,7%

Kerncentrale Steg-centrale Klassieke centrale Warmtekracht Energierecuperatie, gasturbine, turbojet Waterkracht, windpark, zonnepaneel Spaarbekkencentrale

Aandeel (%) van de brandstoffen in de netto elektriciteitsproductie van Electrabel in België in 2009 2,1% 2,3%

38,1% 11,1%

2,8% 6,7%

7,1% 3,6% 7,4%

32,7%

29,1%

57%

Kernsplijtstof Aardgas Steenkool Biomassa, waterkracht, wind, zon Olie, afval, hoogovengas Spaarbekken


02 VERTROUWEN OP PERFORMANTE INSTALLATIES

Een belangrijk jaar voor de kerncentrales

wereldwijd worden toegepast. Op verzoek van de Belgische overheid verrichtten specialisten van het Internationaal Atoomenergie Agentschap in Doel

Electrabel exploiteert in België zeven kernreactoren

en Tihange OSART-audits, terwijl experts van de

− vier in kerncentrale Doel en drie in kerncentrale

World Association of Nuclear Operators twee vrij-

Tihange – die één van de hoekstenen vormen van

willige WANO Peer Reviews uitvoerden. De audits

haar gediversifieerde energiemix en een belangrijke

bevestigden dat Electrabel veiligheid prioriteit geeft

bijdrage leveren in het beperken van de CO2-uitstoot.

en dat ze continu werkt aan de optimale veiligheid en betrouwbaarheid van haar installaties. In Doel,

Hoge beschikbaarheid van 88%

bijvoorbeeld, noteerde het OSART-team naast een

In 2009 vertegenwoordigden de kerncentrales

aantal aanbevelingen en suggesties voor verbete-

38,1% van de productiecapaciteit en 57% van de

ring, veertien beste praktijken die een wereldwijd

productie van de onderneming in België (zie blz. 17).

voorbeeld zijn. In dat kader past ook de doorlopende

De beschikbaarheid van het nucleaire productiepark

bijscholing en training van het eigen personeel en

bedroeg 87,6% tegenover 84,8% in 2008. De per-

dat van externe bedrijven. In 2009 bedroeg het aan-

formantie van de kerneenheden werd in 2009 nog

tal uren opleiding in de kerncentrales 300 000 (2/3

verbeterd door de vervanging van de stoomgene-

eigen personeel; 1/3 contractanten).

ratoren in Doel 1 en de turbinerotoren in Doel 4 en Tihange 3. Door deze werken, die goed zijn voor

Externe audits uitgevoerd in de kerncentrales

een investering van 180 miljoen euro, steeg het vermogen van elke eenheid met ongeveer 40 MW.

OSART Tihange 1

januari 2009*

Tihange 1, 2 en 3

Exploitatieduurverlenging met 10 jaar 2009 was voor de kerncentrales een belangrijk jaar door de beslissing van de Ministerraad om de levensduur van de eenheden Doel 1 en 2 en

Doel 1 en 2

WANO

oktober 2009 maart 2010

Doel 1, 2, 3 en 4

februari 2009

*opvolgingsaudit

Tihange 1 met tien jaar te verlengen (zie blz. 8) −

Electrabel organiseerde in 2009 drie noodplan-

deze drie eenheden zorgden in 2009 voor 32,5%

oefeningen in haar kerncentrales om de efficiëntie

van de totale nucleaire productie in België. Electrabel

van hun organisatie in crisissituaties te testen.

startte een Long Term Operation programma om

In het kader van het nucleaire en radiologische

hun performantie op langere termijn te verzekeren.

noodplan voor het Belgische grondgebied werd, op initiatief van het Crisiscentrum Binnenlandse

De groep GEMIX − een groep van binnen- en bui-

Zaken, in kerncentrale Doel een grootschalige cri-

tenlandse deskundigen die in opdracht van de rege-

sisoefening georganiseerd over twee dagen, waar-

ring de ideale energiemix voor België bestudeerde

bij een kernongeval werd nagebootst. De crisiscel

− bevestigde in haar fi nale rapport overigens dat

van Electrabel nam actief deel aan de oefening, in

een uitstap uit kernenergie de energiebevoorrading

samenwerking met de bevoegde federale, provinci-

van het land ernstig in gevaar dreigt te brengen.

ale en lokale overheden. De onderneming werkt intussen aan een nieuw

Prioriteit voor nucleaire veiligheid extern erkend

Globaal Plan voor Nucleaire Veiligheid voor de

2009, evenals begin 2010, kenmerkte zich ook door

langrijkste actiedomeinen van de onderneming op

verschillende externe audits in de kerncentrales

het vlak van nucleaire veiligheid vast te leggen.

Doel en Tihange, waarbij de veiligheidsmaatregelen

Het houdt rekening met de lessen getrokken uit de

werden vergeleken met de beste praktijken die

OSART audits en de WANO inspecties.

periode 2011-2015. Het doel van het plan is de be-


VERTROUWEN OP PERFORMANTE INSTALLATIES 02

Kerncentrales klaar voor de toekomst tinu investeert in het verhogen van de performantie van de kerncentrales en het verbeteren van de nu al hoge beschikbaarheid, waar we streven naar een cijfer van meer dan 91%. Zo vervingen we recent de turbinerotoren in enkele eenheden en de stoomgeneratoren in Doel 1.

Hoe staat het met de tewerkstelling in het nucleaire? Jean Van Vyve, Verantwoordelijke Nucleaire Productie Electrabel

Onze kerncentrales tellen vandaag 1 700 medewerkers. De laatste jaren is het personeelsaantal sterk gestegen. We wierven zo’n honderd kaderleden aan. We beschikken thans over genoeg nieuwe,

Hoe zie je de nucleaire toekomst in België?

gemotiveerde krachten, die hun schouders kunnen

Positief! Ik ga ervan uit dat de Belgische Staat haar

zetten onder projecten zoals Long Term Operation.

beslissing om de exploitatieduur van de kerncen-

Ook bij de uitvoerenden is de grote golf van vertrek-

trales Doel 1 en 2 en Tihange 1 met tien jaar te

ken – en bijgevolg aanwervingen – achter de rug.

verlengen en het akkoord dat we daarover sloten,

We belanden stilaan in een stabilisatiefase. Wat nu

respecteert en in wetteksten vertaalt. De beslis-

vooral belangrijk is, is de transfer van kennis goed

sing over de andere kerneenheden zal binnen de

organiseren. Ervoor zorgen dat historische kennis

zes à zeven jaar moeten vallen. Uiteraard hoop ik

van de oudere medewerkers niet verloren gaat; dat

ook daar op een langere exploitatieduur. Waarom

is het aandachtspunt!

niet? Ik ben ervan overtuigd dat elektriciteit produgediversifieerd park, waar het nucleaire deel van

Zijn er nog specifieke veiligheidsdoelstellingen?

uitmaakt.

Nucleaire veiligheid is en blijft een prioriteit en een

ceren in België best gebeurt door de inzet van een

continu aandachtspunt in onze kerncentrales. Er zijn Nucleaire energie geeft bevoorradingszekerheid,

verbeteringstrajecten gestart om de werking te blij-

produceert geen CO2, is veilig en relatief goedkoop.

ven optimaliseren en de internationale standaarden

Ik hoop dat de publieke opinie en de politiek inzien

en beste praktijken na te streven in alle domeinen.

dat een goed evenwicht tussen verschillende ener-

Dat wordt trouwens door externe specialisten van

giebronnen nodig is.

het IAEA erkend. Tihange boekte een heel mooi resultaat tijdens de OSART-follow-up audit begin

Bereiden de centrales zich voor op deze langere exploitatieduur?

2009. De site scoorde hoog, vergelijkbaar met de

We hebben daarvoor een Long Term Operation pro-

Doel dit voorbeeld. Ook daar waren de resultaten

ject opgestart. Er wordt volop gewerkt aan ‘Ageing

van de OSART-audit positief en werden heel wat

management’ en ‘Analyse van designupgrades’. Tal

goede praktijken in de verf gezet. Ook het nieuwe

van componenten zullen in de toekomst vervangen

vijfjarenplan nucleaire veiligheid voor de periode

worden om veroudering tegen te gaan en om het

2011-2015 dat we uitwerken, is een belangrijk in-

niveau van de nucleaire veiligheid nog meer op te

strument. Maar ook de klassieke veiligheid verlie-

trekken. Eind 2011 moeten we een technisch dos-

zen we niet uit het oog, zowel voor contractanten

sier overhandigen aan de overheid. De equipes die

als voor eigen personeel. Sensibiliseringsacties en

hiermee bezig zijn, werden versterkt, zowel in de

veel communicatie moeten iedereen aanzetten om

ondersteunende nucleaire diensten, Tractebel En-

dag in dag uit veiliger en met nog meer aandacht,

gineering als in Engineering Support op de sites.

ook voor kleine zaken, te werken.

besten op internationaal niveau. Begin 2010 volgde

Vergeten we ook niet dat Electrabel al jaren con-



Radioactief afval en lozingen beheersen

heeft de ambitie om tegen 2015 over een productie-

De exploitatie van de kerncentrales zorgt voor de

park met hernieuwbare energiebronnen (HEB) te

productie van radioactief afval en radioactieve

beschikken dat volstaat om één miljoen gezinnen

lozingen in het milieu. Het is onze taak om de hoe-

volledig van groene stroom te kunnen voorzien.

veelheid ervan constant te verminderen. In 2009 bedroeg de hoeveelheid geconditioneerd laag- en

Groene energie voor 523 000 gezinnen

middelradioactief afval voortgebracht door de kern-

Eind 2009 bestond de portefeuille van Electrabel

centrales Doel en Tihange 5,9 m3/TWh. Dit is een

uit 419 MW aan biomassa-installaties, windparken,

daling met 59% t.o.v. 1990 door inspanningen op

waterkrachtcentrales en zonnepanelen, goed voor

technisch en organisatorisch vlak. De vloeibare en

3,55% van haar totale capaciteit in België. In de

gasvormige lozingen door de kerncentrales bleven

periode 2008-2009 investeerde de onderneming

ruimschoots onder de vastgelegde jaarlimieten

100 miljoen euro in nieuwe HEB-capaciteit.

(zie blz. 59). De EMAS-milieuverklaringen die de kerncentrales Doel en Tihange elk jaar publiceren,

In 2009 kwamen de windparken van Dour (uitbrei-

geven een gedetailleerd overzicht van hun totale

ding met 4 MW) en Ford Genk (4 MW), evenals

invloed op het milieu.

negen fotovoltaïsche installaties − onder andere bij Beaulieu in Kruishoutem (1,1 MW) en bij Volvo

5,6 miljard euro nucleaire provisies

Trucks in Gent (uitbreiding met 0,5 MW) − in dienst.

De financiële middelen die in de toekomst nodig zul-

Door de afstand van de 56 MW biomassacapaciteit

len zijn voor het beheer van de bestraalde splijtstof-

van centrale Langerlo aan E.ON (zie blz. 8) daalde

fen en voor de ontmanteling van de kerncentrales,

de totale capaciteit op het einde van het jaar echter

worden jaar na jaar door Electrabel bijeengebracht.

met 45 MW in vergelijking met 2008. Eind 2009

Sinds 2003 is de vennootschap Synatom er wet-

waren 4 windparken (24 MW) en een fotovoltaïsche

telijk toe gehouden deze nucleaire voorzieningen

installatie (0,2 MW) in aanbouw.

te beheren onder controle van de Belgische Staat. Op 31 december 2009 waren de nucleaire provisies

De HEB-installaties produceerden 1,83 TWh, of het

goed voor een bedrag van bijna 5,6 miljard euro,

equivalent van het elektriciteitsverbruik van 523 000

waarvan 3,7 miljard voor het afvalbeheer en 1,9 miljard

gezinnen. De productie bleef vrijwel stabiel ten

voor de ontmanteling.

opzichte van 2008, voornamelijk door de onbeschikbaarheid van de biomassaverbranding in centrale Rodenhuize gedurende enkele maanden (geraamd

Hernieuwbare energie

1.

SAMEN VOOR MINDER CO2 Beschikken over voldoende productiemiddelen op basis van hernieuwbare energie voor één miljoen gezinnen.

productieverlies van 200 GWh). Elektriciteitsproductie van Electrabel uit hernieuwbare energiebronnen in België in GWh 2009

2008

2007

Waterkracht

58

73

74

Windenergie

191

147

116

1 580

1 638

1 217

2

1

0

1 831

1 859

1 407

Aantal huishoudens* 523 000

531 000

402 000

Biomassa Zonne-energie Totaal

Electrabel is in België de grootste producent en leverancier van groene stroom. De onderneming

*3 500 kWh/jaar per huishouden



Productiepark van Electrabel in België – hernieuwbare energie – eind 2009 Hoogstraten

BASF

Kasterlee

Pathoekeweg Rodenhuize

Mol Volvo

Schelle Wondelgem

Izegem

Ford Genk

Perwez Ruien Gembloux

Dour

Lanaken

Awirs Bütgenbach

Büllingen

Waterkrachtcentrale Zonnepanelen (>0,2 MW) Biomassa (co-)verbranding Windpark Andere centrales: zie blz. 17

Tegenwind voor offshore windprojecten Productiecapaciteit van Electrabel in België in MW – hernieuwbare energie

De offshore windenergieprojecten waarbij Electrabel betrokken is, kenden in 2009 uiteenlopende ontwikkelingen.

Zon Water

Biomassa Wind

De Raad van State verwierp het beroep dat Electrabel had ingediend tegen de opheffing van

464 403

1

419 4

340

284

de vergunning die haar in 2002 werd verleend voor de bouw van het windpark Seanergy (100 MW). Dit betekent dat de vergunning voorgoed is ingetrokken en dat de realisatie van het project niet

314

140

meer mogelijk is. 22

22

67

101

109

2007

2008

2009

76 22 42

22

2004

De capaciteit daalde in 2009 door de afstand van de 56 MW biomassacapaciteit van centrale Langerlo aan E.ON.

Electrabel en de onderneming Jan De Nul dienden in 2008 twee concessieaanvragen in voor de bouw van windturbineparken op twee verschillende zones in de Noordzee − de projecten Blue4Power zone I en zone II. Na een negatief advies van de CREG, die bezwaren had gemaakt wegens de impact op het scheepvaartverkeer, besliste de Minister van



noordelijk gelegen zone I af te wijzen. De concessie

Duidelijk engagement om te investeren in hernieuwbare energie

voor de zone II werd toegewezen aan een andere

De GDF SUEZ Groep heeft zich geëngageerd

kandidaat. Electrabel bestudeert de gevolgen van

om een investeringsprogramma in hernieuwbare

deze beslissingen voor de voortzetting van het

energie te realiseren van 500 miljoen euro via

project.

Electrabel. Deze verbintenis werd aangegaan in het

Energie begin 2010 om de aanvraag voor de meest

kader van het globaal akkoord met de Belgische Electrabel bereikte een akkoord met de vennoot-

overheid rond de beslissing om de exploitatieduur

schap Belwind voor de aankoop van de stroom die

van de oudste kerncentrales te verlengen.

het windpark Belwind zal produceren. In een eerste fase gaat het over een geschatte productie van

Daarnaast richtte Electrabel, in uitvoering van de pro-

540 GWh/jaar die Electrabel zal kunnen commer-

grammawet, eind 2009 de coöperatieve BELGreen

cialiseren via haar groene stroom aanbod.

op, met als doel het investeren van 250 miljoen euro in projecten van hernieuwbare energie.

180 MW uit 100% biomassa In 2009 keurde de onderneming het project goed voor de ombouw van een steenkoolgroep in centrale Rodenhuize tot een 100% biomassa-een-

Efficiëntie van het klassieke productiepark

heid met een capaciteit van 180 MW. Electrabel en Ackermans & van Haaren richtten hiervoor de

SAMEN VOOR MINDER CO2

joint venture Max Green op, waarin Electrabel een aandeel van 73% heeft. De ombouw vertegen-

500 miljoen euro investeren om de energie-efficiëntie van de klassieke centrales in België te blijven verbeteren.

woordigt een investering van 125 miljoen euro en zal in 2010 van start gaan. Om de bevoorrading met houtpellets van haar biomassa-installaties te verzekeren – in 2009 verbruikte de onderneming 1,08 miljoen ton biomassa waarvan 0,72 miljoen ton houtpellets −, sloot Electrabel een partnerschap met Pacific BioEnergy

Door de continue modernisering van het productie-

Corporation dat de uitbreiding van een bestaande

park gebruiken de Electrabel-centrales alsmaar

houtpelletsfabriek in British Columbia (Canada)

minder brandstoffen om elektriciteit te produceren.

omvat, evenals een contract voor een lange-

De met fossiele energiebronnen gestookte een-

termijnlevering van 225 000 ton pellets/jaar.

heden haalden in 2009 een gemiddeld rendement van 42,6%, wat een stijging betekent met 20%

Electrabel waakt er overigens over dat de biomassa

sinds 1990 en met 2,4% de laatste twee jaar. Deze

die ze gebruikt een duurzaam karakter heeft. De

besparing op fossiele brandstoffen zorgt voor een

onderneming werkte daarvoor samen met Laborelec

rechtstreekse daling van hun milieu-impact.

een unieke certificatieprocedure uit. Die houdt in reld door een onafhankelijke instelling worden

400 miljoen euro voor nieuwe eenheden met hoge rendementen

doorgelicht.

2009 betekende het eerste volledige productie-

dat haar biomassaleveranciers over de hele we-

jaar voor de nieuwe STEG-centrale Amercoeur die eind 2008 in dienst kwam – Electrabel bouwde een oude steenkoolgroep om tot een aardgasgestookte


2.


centrale van 420 MW met een rendement van

13% minder CO2 in twee jaar

57%. Andere nieuwe productie-eenheden die eind

De CO2-emissie per geproduceerde kWh van het

2009 in opstartfase of in aanbouw waren en die in

met fossiele brandstoffen gestookte productiepark

de toekomst een bijkomend gunstig effect moeten

van Electrabel in België nam de voorbije twee jaar

hebben op het rendement, zijn de 305 MW-centrale

af met 12,8%. Deze significante daling – ten opzich-

Knippegroen op de site van ArcelorMittal (Sidmar)

te van 1990 bedraagt ze zelfs 38% − is het gevolg

in Gent − ze zal de hoogovengassen van de staal-

van een combinatie van factoren die kenmerkend

producent in elektriciteit omzetten − en de warmte-

zijn voor de strategie van de onderneming en van

krachteenheden Lanxess Rubber (58 MW) en

externe invloeden (evolutie in 2009 t.o.v. 2008):

Evonik Degussa (21 MW) in de Antwerpse haven.

• een betere beschikbaarheid en hogere

Sinds 2008 investeerde de onderneming 400 mil-

productie van de kerncentrales (+3,7%); • de inzet van meer biomassa in centrale

joen euro in deze projecten.

Rodenhuize (+4,8%); • het eerste volledige productiejaar van de nieuwe Rendement van het met fossiele brandstoffen gestookte productiepark van Electrabel in België in %

aardgasgestookte STEG-centrale Amercoeur (rendement van 57%); • een lagere industriële activiteit door de economische crisis waardoor er minder hoogovengas van Sidmar werd verbrand in

41,6 40,9

42,0

42,6

centrale Rodenhuize (-25,7%); • een afgenomen verbruik van steenkool door de

40,6

betere concurrentiepositie van aardgas (-6,9%); • de sluiting van oude steenkoolcentrales.

37,7 35,5

Specifieke CO2-emissie door het productiepark van Electrabel in België in gram CO2/kWh

90

95

00

05

07

08

09

Klassiek, STEG, WKK Totale park

977

Einde van een succesvolle generatie Eind 2009 stelde Electrabel de steenkoolcentrale

692

663

604

van Amercoeur, die dateert van 1968, buiten dienst (127 MW). De onderneming bereidde ook de sluiting voor van andere oudere productie-installaties

349

die niet langer voldoen aan de gestelde ecologische

232

215

202

en economische vereisten. In de loop van 2010 stoppen de steenkoolgroepen Mol 12 (131 MW) uit 1967 en Mol 11 (124 MW) uit 1963, evenals de aardgas/stookoliegroep Kallo 2 (261 MW) uit 1972

1990

2007

2008

2009

de productieactiviteiten.



Bij de besten in Europa Vergeleken met het productiepark van andere energieproducenten in Europa behoort het park van Electrabel tot de best presterende.

CO2-emissies in gram CO2/kWh - jaar 2008 (Electrabel, jaar 2009) bron: PwC

1 006 818

742 597 503 500 496 452 422 416 411 404

327

Europa: 350

283 202

140

101

41

I ) ) ll x F a n g P Z n d E m N el la DE Dra RW CE uo ED her nfa En nos .O on opa ro lgië ED un rtu d E t r D N e e rb Fo r e t u u t B F e e V (E Ib el ( So Va on b EZ h& ni a s r U i U t t S ec ot DF El Sc G

1,7 miljoen ton CO2 besparen Door te investeren in hernieuwbare energie (verbintenis 1) en in de efficiëntieverbetering van haar klassieke centrales (verbintenis 2) wil Electrabel de totale CO2-uitstoot van haar productiepark in de periode 2008-2014 verminderen met 1,7 miljoen ton (samengetelde reducties, berekend voor een constante productie - referentiejaar 2007). De resultaten voor de periode 2008-2009 tonen aan dat de onderneming haar engagement respecteert. Er werd 2,7 miljoen ton CO2 minder uitgestoten door het effect van conjuncturele (minder verbruik van hoogovengas) en structurele elementen (de sluiting van een deel van de steenkoolverbranding in centrale Mol, de verdubbeling van de houtpelletverbranding in centrale Rodenhuize, de indienststelling van de nieuwe STEG-centrale Amercoeur).

Totale ecologische voetafdruk

milieu-impact op het vlak van water, bodem, geluid, afval en gevaarlijke producten terug te dringen.

Naast de maatregelen die Electrabel neemt om de

De krachtlijnen van het beleid zijn vastgelegd in

koolstofvoetafdruk van haar productiepark te ver-

een Globaal Milieuplan 2008-2012. Ze worden

lagen, voert de onderneming een actief beleid om

vervolledigd met milieudoelstellingen per thema

de uitstoot van verontreinigende stoffen, evenals de

en prestatie-indicatoren die de voortgang meten.



Om haar beleid te ondersteunen, startte Electrabel

de stromen, concrete acties zal omvatten. Daar-

een opleiding ‘Milieu in de Productie’, verplicht voor

naast is een tweede Masterplan 2011-2015 in de

alle nieuwe kaderleden in Productie.

maak om de energiebesparende maatregelen te implementeren (verhoging rendement), die door Laborelec in 2009 werden geïdentificeerd tijdens

3.


energieaudits op de productiesites.

Het beperken van de milieu-impact van de productieactiviteiten voortzetten.

Oplossingen voor afval- en bodemproblemen De pijlers van het afvalstoffenbeleid van Electrabel zijn het zoveel mogelijk voorkomen en recycleren of hergebruiken van afvalstoffen en restproducten. De onderneming inventariseerde in 2009 de

93% van de activiteiten onder controle van een milieuzorgsysteem

‘Beste Praktijken’ die op haar sites hiervoor wor-

Milieuzorgsystemen zijn gericht op een continue

lijk afval en het gebruik van biologisch afbreekbare

verbetering van de milieuprestaties en stimuleren

producten. Ze worden vastgelegd in een actieplan

de onderneming tot steeds hogere doelstellingen.

2010-2012 om ze in alle centrales in te voeren.

den toegepast, zoals containerparken voor gevaar-

In 2009 behaalde centrale Ruien het milieuzorgsysteemcertificaat ISO 14001, waardoor 92,9%

In 2009 werd 99% van de bijproducten van de steen-

van de productie van Electrabel in België afkomstig

koolverbranding (vliegassen, bodemassen en rook-

was van centrales met een gecertificeerd milieu-

gasontzwavelingsgips) gevaloriseerd, voornamelijk

zorgsysteem. De invoering van een ISO 14001-

in de bouwnijverheid (cement, beton, gipskarton-

zorgsysteem in de centrales Rodenhuize en Knippe-

platen…). Voor de industriële afvalstoffen bedroeg

groen wordt eveneens voorbereid, zodat alle grote

het recyclagepercentage 55,4%. Electrabel be-

sites van Electrabel gecertifi ceerd zullen zijn. De

reidde ook een dossier voor om de voormalige op-

kerncentrales van Doel en Tihange zijn bovendien

slagplaats van vliegassen van centrale Les Awirs –

EMAS-geregistreerd en in dat kader publiceren ze

de terril van Hénâ – te evacueren nadat een weten-

jaarlijks een milieuverklaring die hun milieupresta-

schappelijke studie had aangetoond dat de stabiliteit

ties gedetailleerd weergeeft.

op langere termijn niet volledig is gewaarborgd.

Als onderdeel van de milieuzorgsystemen, stelde

De assen zullen vervoerd worden naar de cement-

Electrabel in 2009 een methodologie op punt voor

nijverheid, een omvangrijke operatie die meer dan

het uitvoeren van thematische audits in de centrales

tien jaar kan duren.

om de conformiteit met de regelgeving te toetsen. Deze audits zullen in de loop van 2010 plaats-

PCB-houdende apparaten vormen een bijzondere

hebben. Intussen heeft de onderneming het aantal

categorie van industrieel afval. In 2001 kwam

overschrijdingen van de emissiegrenswaarden voor

Electrabel met de Vlaamse en Waalse overheid een

lucht (22 in 2009) en water (24 in 2009) – onvoor-

plan overeen om PCB-houdende transformatoren

ziene technische of operationele mankementen

in haar elektriciteitscentrales tegen uiterlijk eind

kunnen hiertoe leiden – sinds 2005 met een factor

2010 te elimineren. In 2009 werd in de Vlaamse

7 teruggebracht.

centrales de laatste transformator die in het plan

Om het waterverbruik en de vuilvracht van de vloei-

was opgenomen, verwijderd. In Wallonië worden

bare lozingen te verminderen, werkt Electrabel aan

de laatste zeven transformatoren in 2010 weg-

een Masterplan 2011-2015 dat op basis van het

gehaald. Electrabel werkt ook een actieplan uit om

gedetailleerd in kaart brengen en omschrijven van

enkele transformatoren die niet waren opgenomen



in het initiële verwijderingsplan, zo snel mogelijk af

gereduceerd (-85% tot -95%). In 2009 bedroegen

te voeren.

de specifieke emissies voor het volledige productiepark 55 mg SO2/kWh, 138 mg NOx/kWh en 6,6 mg

In 2009 werd op meerdere sites van elektriciteits-

stof/kWh. Voor de met fossiele brandstoffen ge-

centrales (Amercoeur, Doel, Kallo, Tihange...) een

stookte centrales kwamen de waarden op 166 mg

bodemonderzoek uitgevoerd en de bodemveront-

SO2/kWh, 413 mg NOx/kWh en 20 mg stof/kWh.

reiniging in kaart gebracht. In samenwerking met

In 2009 zorgden vooral het toegenomen gebruik

de bevoegde milieuadministraties worden de risi-

van houtpellets in centrale Rodenhuize, de hogere

co’s geëvalueerd en waar nodig een saneringspro-

nucleaire productie, de lagere inzet van steenkool

ject uitgewerkt.

in centrale Amercoeur 2 en de nieuwe met aardgas gestookte STEG-centrale Amercoeur ervoor dat de

In spaarbekkencentrale Coo startte Electrabel in

emissies ten opzichte van 2008 verder daalden –

2009 saneringswerken van de boven- en beneden-

voor SO2 zelfs met 50%.

bekkens. Er wordt een techniek toepast waarbij biopolymeren in de bodemsedimenten worden

De uitstoten van zware metalen, chloriden, fluori-

geïnjecteerd om de organische verontreiniging, die

den en van de broeikasgassen CH4 en N2O door de

zich na veertig jaar industriële activiteit heeft opge-

elektriciteitscentrales van Electrabel, leveren maar

stapeld, af te breken. De werken zullen een tweetal

een geringe bijdrage aan de totale emissies van alle

jaar duren.

sectoren. De uitgestoten hoeveelheden staan vermeld in de tabel met milieu-indicatoren (zie blz. 57).

Steeds minder luchtverontreiniging Electrabel heeft sinds 1990 de totale emissies van SO2, NOx en stof door haar productiepark, evenals de emissies per geproduceerd kilowatt-

Milieubeleidsovereenkomst in Vlaanderen

uur – zowel voor het volledige park als voor de met fossiele brandstoffen gestookte centrales − sterk

In 2004 sloten de elektriciteitssector en het Vlaamse Gewest een akkoord over de vermindering van de emissies van SO2 en NOx door de elektriciteitscentrales in Vlaande-

Emissies per geproduceerde kWh door het met fossiele brandstoffen gestookte productiepark van Electrabel in België

ren voor de periode 2005-2009. Volgens de overeenkomst moest in 2008 – het laatste

1990 = 100 NOx

jaar waarvoor al officiële cijfers bestaan – de SO2

uitstoot van SO2 met 90% en die van NOx

Stof

met 70% gedaald zijn in vergelijking met

100

1990. De rapporten over de periode 2005-

90 80

2008 tonen aan dat de producenten hun

70

verbintenissen naleefden. In 2008 bedroeg

60

de emissiedaling voor SO2 en NOx respec-

50

tievelijk 91% en 77% (zie blz. 27).

40

De besprekingen die de betrokken partijen

30 20

16,1 4,6 4,1

10 0 90

95

00

05

07

08

09


in 2009 voerden over de verlenging van de overeenkomst, leidden begin 2010 tot een nieuwe, aangepaste MBO voor de periode 2010-2014.


Milieubeleidsovereenkomst in Vlaanderen SO2-emissies door de elektriciteitscentrales in ton Emissies

geven; nabij kerncentrale Doel werd een stukje polderlandschap hersteld in oorspronkelijke staat. Als voormalig beheerder van het hoogspanningsnet (tot 2001)

Doelstellingen

25 000

plantte

Electrabel

groene

stapstenen

20 000

rond HS-masten en plaatste ze voor vogels waarneembare bakens op HS-lijnen.

15 000

De onderneming werkte ook mee aan de

10 000

herinvoering van de slechtvalk in België.

5 000

Het FIR plaatste daarvoor op de schoor-

0

stenen en koeltorens van haar centrales 05

06

07

08

09

nestkasten waar de roofvogels met succes broeden. Sinds het begin van het project

NOx-emissies door de elektriciteitscentrales

in 1995 telden de Electrabel-centrales in

in ton

België meer dan 300 slechtvalkkuikens. In

Emissies

Doelstellingen

Nederland loopt een gelijkaardig project.

25 000 20 000

Met het opnemen van het thema biodiver-

15 000

siteit in haar plan voor duurzame ontwikke-

10 000

ling heeft Electrabel dit onderwerp vaster verankerd in haar beleid. In dat kader start-

5 000

te ze een samenwerking met de natuurver-

0

enigingen Natuurpunt en Natagora om de 05

06

07

08

09

biodiversiteitwaarde van haar sites in kaart te brengen en gepast te beheren. De inventarisatie van centrales Amercoeur en Ruien werd in 2009 afgerond, die van het onderzoekscentrum Laborelec in Linkebeek bevindt zich in een eindfase. Ze moeten leiden tot pilootprojecten voor de bescherming en het herstel van de biodiversiteit. De onderneming heeft zich er tevens toe

Het jaar van de biodiversiteit

verbonden het mogelijke verlies aan bio-

2010 is het Internationaal Jaar van de Bio-

diversiteit door de installatie van wind-

diversiteit. Voor Electrabel is dit thema

molenparken, te compenseren. In Dour en

geen nieuw aandachtspunt. De voorbije

Quévy startte ze een studie die de impact

10-15 jaar nam de onderneming diverse

van het windturbinepark op het vogelbe-

maatregelen om fauna en flora te bescher-

stand volgt.

men. Ze installeerde in de kerncentrales afweersystemen die beletten dat vissen

Daarnaast blijft Electrabel sensibiliseren

in het koelwatercircuit terechtkomen; wa-

rond deze problematiek in samenwerking

terkrachtcentrales kregen vistrappen om

met de natuurorganisaties.

migrerende vissoorten een doorgang te



03

DE BAND MET DE KLANT VERSTERKEN

• 5,6 miljoen klanten • 125 GWh energieverkoop • 350 000 klanten groene stroom • Energie en CO2 besparen op maat


03.DE BAND MET DE KLANT VERSTERKEN Elektriciteit en aardgas voor 5,6 miljoen klanten

Verkoop van elektriciteit door Electrabel in België in TWh - wholesale inbegrepen 72,3

Electrabel verkoopt in België elektriciteit en aardgas

70,0

68,9

aan 5,6 miljoen residentiële klanten, zelfstandigen,

8,57

KMO’s, grote ondernemingen, openbare instellingen… Het marktaandeel van de onderneming loopt

40,51

uiteen van 54 tot 91%, afhankelijk van het gewest. 19,86

Marktaandeel van Electrabel eind 2009, uitgedrukt in % van het totaal aantal toegangspunten

2007

bron: CREG elektriciteit

aardgas

Vlaanderen

65,8%

68,1%

Wallonië

59,2%

53,9%

Brussel

90,8%

90,2%

België

66,5%

68,2%

2008

2009

Verkoop van aardgas door Electrabel in België in TWh - wholesale inbegrepen 57,3

58,7

55,8 2,00 15,74

38,04

Economisch klimaat weegt op de verkoopvolumes

2007

2008

2009

In 2009 bedroegen de verkoopvolumes in België, wholesaleverkoop inbegrepen, 68,9 TWh elektriciteit

wholesale retail

(29% retail, 59% business en 12% wholesale) en

business totaal

55,8 TWh aardgas (68% retail, 28% business en 4% wholesale). De volumes zijn afhankelijk van het energieverbruik door de industriële klanten be-

Dalende brandstofprijzen gunstig voor de energiefactuur

invloedt, de strengheid van de wintermaanden en

De elektriciteitsprijzen voor grote industriële klanten

de inspanningen van de klanten voor een rationeel

van Electrabel toonden in 2009 een lichte stijging

energieverbruik.

van gemiddeld 1%. Ze ondervonden nog de

de klantenportefeuille, de economische situatie die

invloed van de hoge prijzen op de internationale De daling van de verkoop in 2009 (-1,6% voor elek-

groothandelsmarkten in 2008, op het moment dat

triciteit en -5% voor aardgas) deed zich voorname-

leveringscontracten werden afgesloten of de prijs

lijk voor in de sector van de businessklanten (-9,6%

‘vastgeklikt’. Residentiële klanten zagen hun totale

voor elektriciteit en -7,7% voor aardgas); voor aard-

elektriciteitsfactuur dalen met een grootteorde van

gas daalde ook de verkoop aan retailklanten (-4,5%).

gemiddeld 8% door de lagere brandstofprijzen, en

Deze dalingen werden gedeeltelijk gecompenseerd

dit ondanks de toegenomen distributienettarieven.

door gestegen verkopen op de wholesalemarkten.

Voor de industriële aardgasklanten van Electrabel nam de totaalprijs af met ongeveer 5% als gevolg van de daling van de brandstofprijzen in de tweede


king kende. De residentiële aardgasklanten noteer-

Electrabel shops als nieuwe contactpunten

den om dezelfde reden eveneens een prijsdaling

In het kader van haar ‘multi-channel’ strategie

(-15% op de totaalfactuur), al stegen ook hier de

om te communiceren met haar klanten, opende

distributienettarieven.

Electrabel in september 2009 in Antwerpen haar

helft van 2008, die vanaf april 2009 zijn volle uitwer-

eerste ‘Electrabel shop’ − na vijf maanden brachEen studie die de CREG begin 2010 publiceerde,

ten vijfduizend klanten een bezoek. In februari 2010

bevestigde deze tendens. Ze vermeldt voor resi-

volgde een tweede shop in Brussel en in juni 2010

dentiële typeklanten van Electrabel een daling van

een derde in Namen. In de shops waar medewer-

18 tot 26% voor de energieprijs voor elektriciteit –

kers van Electrabel de bezoekers te woord staan,

het gedeelte van de totale prijs dat door de leve-

kunnen klanten terecht met vragen over energie-

rancier zelf wordt bepaald en dat losstaat van de

besparing, toepassingen voor verlichting en ver-

distributienettarieven − en tot meer dan 40% voor

warming, fotovoltaïsche panelen, het aanbod van

aardgas in de periode 2008-2009.

producten en diensten, verhuizingen, facturatie, nieuwe contracten of hulp- en dienstverlening na verkoop. De shops vullen de bestaande commu-

Marktprijzen van elektriciteit en brandstoffen januari 2007 = 100

nicatiekanalen van de onderneming aan, zoals de Energielijn (tot 16 000 telefonische oproepen per dag), de website (80 000 logins per maand op de

Steenkool (API#2) Olie (Brent IPE)

Elektriciteit (baseload, Y+1) Aardgas (Grp)

online energiedesk), het veertigtal contactpunten in kantoren van De Post en het netwerk van meer dan tweeduizend erkende Electrabel Partners.

250 200 150 100 50 01/07 07/07 01/08 07/08 01/09 07/09 01/10

Versterking van het Contact Center Het Contact Center N-Allo dat Electrabel sinds 1999 heeft uitgebouwd en waarin ze een participatie heeft van 86%, is voor de klant vaak het eerste contact met de onderneming. Om haar dienstverlening te versterken, heeft het contact center sinds 2007 het aantal medewerkers met bijna één vijfde uitgebreid. Eind 2009 telde N-Allo (haar dochteronderneming Brucall inbegrepen) 1 130 personeelsleden tegenover 957 eind 2007. In 2009 ontving het contact center dat is uitgegroeid tot één van de grootste in België en zes locaties telt, verspreid over heel het

Customer Care

land, 4,8 miljoen oproepen.

Nadat Electrabel 2008 uitriep tot het ‘Jaar van de

Klachten efficiënter behandelen

klant’, heeft de onderneming de voorbije twee jaar

Electrabel ziet elke klacht als een opportuniteit om

heel wat initiatieven genomen om haar dienstverle-

haar dienstverlening te verbeteren en de klanten-

ning aan de klanten te verbeteren en het beantwoor-

tevredenheid te vergroten. De feedback van de

den van hun vragen en klachten efficiënter te maken.

klant zet de onderneming op weg naar een conti-


03 DE BAND MET DE KLANT VERSTERKEN

De onderneming heeft zich aangepast aan de vrije energiemarkt aantal van grote en kleine elkaar steeds meer concurrerende bedrijven. De acties en campagnes, waarmee de onderneming zich van de concurrenten wil onderscheiden, spelen rechtstreeks in op energielevering op maat van klanten, die een steeds meer kostenbewust en ecologisch consumptiegedrag vertonen. Die klanten hebben trouwens in het afgelopen

Martin Claes, Executive Manager Contact Center N-Allo

decennium een minstens even belangrijke transformatie ondergaan. Ze begrijpen meer en meer het marktmodel met netbedrijven en leveranciers. Ze kijken afwachtend naar de verschillende

Ervaar je in de praktijk dat het energielandschap is veranderd?

aanbiedingen die ze vandaag ontvangen. Het is

Waarom ‘digitaal’? zegt de huidige generatie als ze

verlening belangrijke beïnvloeders zijn en blijven

een ‘digitale’ camera cadeau krijgt. Voor hen is dit

van hun keuze. Uit discussiefora in sociale media

begrip intussen de evidentie zelf. Een gelijkaardig

blijkt dat ze steeds alerter zijn geworden hiervoor

gevoel overvalt me tegenwoordig als ik in de on-

en elke tekortkoming afstraffen.

duidelijk dat zowel prijs als kwaliteit van dienst-

derneming jonge medewerkers in de Marketing & Sales omgeving ontmoet. Je ziet in hun blik dat ze

Hoe zie je de toekomst?

moeite hebben met het feit dat de wat ouderen het

We zijn tien jaar geleden gestart met het Contact

mordicus altijd moeten hebben over de geliberali-

Center N-Allo, een filiaal van Electrabel, met de

seerde markt. In de commerciële omgeving waarin

bedoeling doorheen de verschillende fasen van

ze werken beschouwen ze dit fenomeen al als be-

de liberalisering alle kinderziektes voor de klanten

horende tot een ver verleden.

op een zo haalbaar mogelijke wijze verteerbaar te houden. Enkel en alleen al inzake unbundling van

Electrabel is het voorbije decennium beresterk

informaticasystemen hebben we barre tijden ge-

geëvolueerd, van een tamelijk conservatief nuts-

kend. Het was een uiterst moeilijke periode en het

bedrijf naar een steeds meer commercieel denken-

doorzettingsvermogen van het partnerschap tussen

de en handelende onderneming, een krachttoer die

de vele medewerkers uit de frontlijn van N-Allo en

nog niet aan zijn eindpunt is. Het feit dat we daar-

uit de back offices van Marketing & Sales hebben

enboven tot één van de grootste mondiale groepen

ervoor gezorgd dat we vandaag de goede richting

behoren, versnelde dit nog aan gang zijnde veran-

uitgaan. Onze customer service verbetert elke dag,

deringsproces.

de marketeers kennen nu veel beter de inhoudelijke noden van de markt. Dit in combinatie met een

Vaak lezen we dat de vrije markt alleen op papier bestaat?

strikte beheersing van de kostenstructuur zal ons

Is er wel echt een vrije markt? Is er wel een harde

met optimisme tegemoet te kijken. Echt Electrabel-

concurrentie die ons aanzet tot een nog grotere

optimisme dat ik vandaag ontmoet en deel met

commerciële reflex? Vragen die men inderdaad

vele van onze collega’s die de toekomst een warm

vaak hoort stellen en die vanuit politieke hoek zelfs

hart toedragen en klanten veilig zullen stellen voor

wat verwijtend klinken naar de ‘incumbents’ van

hun energiekeuze!

toelaten de uitdagende jaren die voor ons liggen

deze wereld. De marketing en verkoop job van vandaag geeft hierop een zeer concreet antwoord. Het Marketing & Sales departement van Electrabel volgt nauwgezet en proactief het toenemende


DE BAND MET DE KLANT VERSTERKEN 03

nue verbetering van haar processen voor klachten-

neming toe om snel te kunnen reageren indien op

behandeling. De onderneming heeft haar bereik-

één of meerdere parameters een significante daling

baarheid sterk verbeterd door de aanwerving van

van de tevredenheid wordt vastgesteld.

nieuwe operatoren in het Contact Center N-Allo en de back offi ces. Ze heeft ook gezorgd voor een grotere autonomie van het contact center waardoor klachten over bijvoorbeeld invorderingen, facturen of wijzigingen van leverancier voor een groot deel direct door de klantenadviseurs van N-Allo kunnen worden afgehandeld. Electrabel stelde tevens een proces op punt voor een vlotte doorstroming en behandeling van klachten ontvangen via externe

Algemene tevredenheid van de Electrabelklant (% klanten die tevreden, zeer tevreden of uiterst tevreden zijn) 100 95 90

kanalen zoals de Federale overheidsdiensten, regulatoren en verbruikersorganisaties of via het eigen personeel. In 2009 ontving de onderneming 55 000 klachten,

85 80

2

Q

20

07 4

Q

20

07 Q

1

20

08 Q

2

20

08 4

Q

20

08 Q

1

20

09 Q

2

20

09 Q

4

20

09 1

10 20

Q

waarvan 41% telefonisch, 26% via de website, 26% per brief of fax, 4% via de Electrabel Partners en 3% per e-mail. 63% van de klachten had

De klant informeren

betrekking op de facturatie. De onderneming be-

Electrabel gebruikte in 2009 diverse kanalen

antwoordde 72% van de klachten binnen de tijds-

om haar klanten te informeren. Haar website

spanne van een week.

www.electrabel.be bevat alle informatie over de diensten, producten en tariefformules die de onder-

9 klanten op 10 tevreden

neming aanbiedt, evenals talrijke praktische tools om

Electrabel peilt continu naar de tevredenheid van

het energieverbruik te beperken, de factuur te raad-

haar klanten om na te gaan of de onderneming

plegen, administratieve formaliteiten te regelen…

hun behoeften en verwachtingen inlost en zo nodig

De website telde in 2009 4,1 miljoen bezoekers.

haar dienstverlening bij te sturen. Concreet kunnen de klanten hun tevredenheid uitdrukken van

Electrabel lanceerde ook een reeks radiospots die

uiterst tevreden tot ontevreden met enkele tussen-

objectieve informatie gaven over de werking van

liggende gradaties. In de periode 2007-2009 ver-

de aardgas- en elektriciteitsmarkt en inspeelden op

klaarden gemiddeld negen van de tien retail- en

de vragen die klanten stellen. De spots gaven toe-

business klanten in het algemeen tevreden te zijn

lichting bij de factuur, de geïndexeerde of vaste

over de onderneming.

prijs, het maandelijkse forfait en de prijs van de elektriciteit.

Naast de algemene tevredenheid is er eveneens een specifieke opvolging van de tevredenheid over

De gespecialiseerde magazines die zijn afgestemd

onder andere de dienstverlening, de prijs en het

op het profiel van de klant (Energiek! voor residen-

aanbod. In de customer satisfaction index (CSI),

tiële klanten (oplage van 4,5 miljoen), Energiek

die één van de belangrijkste key performance indi-

ondernemen voor professionelen en KMO’s en

catoren is die de onderneming op recurrente wijze

Energy News voor grote ondernemingen en open-

opvolgt, worden alle parameters samengebundeld.

bare instellingen) en de elektronische nieuwsbrieven die de onderneming in de loop van 2009

De CSI-index is zodanig samengesteld dat elke

enkele malen gratis verdeelde, vormden een aan-

evolutie meteen zichtbaar wordt. Dit laat de onder-

vullende bron van praktische informatie.



Het aanbod afstemmen op de behoefte van de klant

Deze nieuwe diensten vullen het brede gamma energie- en milieudiensten aan dat de onderneming reeds aanbiedt.

Electrabel heeft voor haar klanten een dienstenaanbod dat bestaat uit energiepakketten, energie besparen (zie blz. 35), zelf koolstofarme energie pro-

Voorbeelden van energie- en milieudiensten

duceren (zie blz. 35) en groene stroom verbruiken

van Electrabel

(zie blz. 36). De onderneming stemt haar aanbod

• Check-up Call: een energiespecialist

voortdurend af op de behoeften van de klanten en

bespreekt telefonisch de evolutie en de

nieuwe marktontwikkelingen.

optimalisatie van het energieverbruik • Check-up Visit: een energiespecialist

Ze deed in 2009 ook een onderzoek naar de

detecteert en fotografeert de sterke en

houding van de klant ten opzichte van duurzame

zwakke punten van de installaties en

ontwikkeling. De onderneming ondervroeg 3 900

geeft tips voor energiebesparing

van haar grootste klanten over dit onderwerp – 15%

• CO2 tool: online de jaarlijkse CO2-uitstoot

antwoordde. Bijna zeven op de tien bedrijven ver-

van het gezin berekenen en tips krijgen

klaarde bezig te zijn met duurzame ontwikkeling of dat te willen doen in de toekomst en 74% van de

om te verbeteren • Energy Audit: een expert komt langs

grote bedrijven beschouwt Electrabel als een po-

en analyseert het energieverbruik van de

tentiële partner bij hun plannen.

woning en geeft oplossingen op maat • Energy Explorer: voor een makkelijke

In 2009 ontwikkelde Electrabel voor haar residen-

toegang tot de facturatiegegevens van

tiële klanten een aantal nieuwe producten voor een

alle sites en een optimaal beheer van het

fotovoltaïsche installatie. PV Guide begeleidt de

energiebudget

klant bij de keuze (zie blz. 36) en PV Comfort zorgt

• Energy Kronos: volg het energieverbruik

voor een regelmatig onderhoud en reiniging van de

doeltreffend en efficiënt op via rapporten

installatie. Voor professionele klanten met installaties tussen 10 kW en 100 kW vermogen bestaat de

en grafieken • Energy Viewer: controleer regelmatig

specifieke dienst PV Support die onder meer onder-

en in één oogopslag de evolutie van de

steuning biedt bij het beheer van de groenestroom-

factuurgegevens

certifi caten. De onderneming ontwikkelde ook een

• Home Optimizer: online ontdekken

nieuwe tool die de klanten moet helpen om hun

welke gewoontes en installaties energie

jaarlijkse besparing uit te rekenen bij de omschake-

verslinden en besparingen in de weg

ling van mazout naar aardgas of bij de vervanging

staan en de belangrijkste maatregelen

van hun oude aardgasketel. Dit initiatief kaderde in een campagne die Electrabel eind 2009 opzette

vinden die een verschil maken • Photo Scan: een energiespecialist voert

om de klanten te informeren over de voordelen van

een fotografische analyse uit van de

aardgas.

energietoepassingen en lanceert adviezen voor een beter energiebeheer • Verbruiksmeter: maand na maand online het verbruik opvolgen, de gewenste besparing opgeven en het verbruik vergelijken met dit van een vergelijkbaar gezin en woning



Electrabel nam ook deel aan een initiatief om star-

100 000 maal energie besparen

ters en jonge ondernemers te begeleiden bij de

In 2008 en 2009 leverde Electrabel bijna 2 000

opstart van een zaak. In 2009 bundelde de onder-

producten voor energiebesparing aan industriële

neming samen met ING, Belgacom en Systemat

klanten en KMO’s, in het bijzonder Photo Scan en

haar krachten in de vzw Start Your Business. De

Check-up Visit. 3 700 industriële klanten bezochten

internetsite www.startyourbusiness.be focust op

in 2009 30 000 keer de online energiebeheertools

specifieke behoeften en biedt naast workshops,

Energy Kronos, Energy Viewer en Energy Explorer,

beheerstools, informatiesessies… eveneens de

een stijging met 35% tegenover 2008. Met de on-

beste commerciële aanbiedingen die op de markt

derneming Van de Velde sloot Electrabel een eerste

beschikbaar zijn.

Energy Savings Partnership (ESP) dat in 2010 zal worden geconcretiseerd. Doelstelling van een ESP

Specifiek voor de verkopen van energie en ener-

is om de mogelijkheden voor energiebesparing bij

giediensten aan grote ondernemingen in Europa

de klant vast te stellen en hem te helpen om ze in

lanceerde GDF SUEZ het merk GDF SUEZ Global

de praktijk door te voeren.

Energy. GDF SUEZ Global Energy levert oplossingen op maat die inspelen op de specifieke ener-

In het kader van het auditconvenant van het Vlaamse

giebehoeften en zijn afgestemd op de prioriteiten

Gewest, dat openstaat voor industriële onderne-

van deze klanten. Door het globale aanbod van

mingen met een primair energieverbruik van 0,1 tot

aardgas en elektriciteit, kunnen die bijvoorbeeld

0,5 PJ/jaar die hun energie-efficiëntie wensen te

voordelen halen uit offertes op maat voor multi-

verbeteren, hielpen Electrabel en haar competentie-

sites en leveringen in verschillende landen, en zo

centrum Laborelec in 2009 een vijftigtal klanten bij

hun energieverbruik optimaliseren.

het identificeren van elektrische en thermische oplossingen waarmee energiebesparingen van 2 tot 15% mogelijk zijn.

Energie besparen Ook 73 000 residentiële en professionele klanten deden in 2009 een beroep op producten voor ener-

4.

SAMEN VOOR MINDER CO2 Klanten bijstaan om hen toe te laten hun energieverbruik te verminderen.

Electrabel helpt haar klanten om hun energieverbruik en -uitgaven te beperken en daardoor hun koolstofvoetafdruk te verlagen. De onderneming biedt een reeks energiediensten aan waarmee het verbruik kan worden teruggedrongen, opgevolgd

giebesparing (Energy Audit, Check-up Call, online web tools).

Zelf energie produceren met koolstofarme brandstoffen SAMEN VOOR MINDER CO2

5.

Samenwerken met klanten opdat ze zelf milieuvriendelijkere energie produceren.

en beheerd. De klant vindt op www.electrabel.be een overzicht van de diensten en kan er een aantal online gebruiken. Electrabel stelt haar kennis en ervaring die ze opdeed bij de uitbating van haar productiepark ter beschikking



van klanten die kiezen voor eigen milieuvriendelijke

klassiek verwarmingssysteem op stookolie wordt

installaties voor de productie van elektriciteit of

er daardoor een CO2-uitstoot vermeden die geraamd

voor verwarming.

kan worden op 148 000 ton per jaar.

426 MW bij industriële klanten De onderneming heeft een lange traditie in het

Kiezen voor groene energie

bouwen van energie-installaties die weinig of geen CO2 uitstoten samen met en op de sites van haar


industriële en professionele klanten. Die kunnen de opgewekte energie gebruiken en zo hun koolstof-

Klanten 100% groen gecertificeerde elektriciteit leveren, geproduceerd door productiemiddelen met hernieuwbare energiebronnen.

voetafdruk verminderen en hun energiefactuur verlagen. In 2008 en 2009 sloot Electrabel met vijftien industriële klanten een overeenkomst voor het ontwikkelen van nieuwe projecten (windenergie, fotovoltaïsche installaties en warmtekracht) goed voor een totale capaciteit van 42 MW en een CO2-besparing van 95 kiloton per jaar. Daarnaast ondertekende ze met Bekaert een partnerschapsakkoord om de mogelijkheden voor lokale elektriciteitsproductie op

In België is Electrabel de grootste producent en

de sites van Bekaert te bestuderen, bijvoorbeeld de

leverancier van groene energie. Voor elk type van klan-

bouw van een windturbinepark in Zwevegem.

tencategorie heeft ze een specifiek groen energieaanbod – een gedetailleerde omschrijving ervan is

De nauwe samenwerking met de klant leidt ook tot

terug te vinden op de website www.electrabel.be.

de realisatie van omvangrijke industriële projecten zoals de nieuwe centrale Knippegroen bij Arcelor-

De eigen productiemiddelen met hernieuwbare

Mittal (Sidmar) in Gent (305 MW) en de warmte-

energiebronnen waarover Electrabel en de

krachteenheden bij Lanxess Rubber (58 MW) en

GDF SUEZ Groep beschikken (419 MW in België

Evonik Degussa (21 MW) in de Antwerpse haven.

en ruim 6 000 MW in gans Europa), laten de onderneming toe haar klanten grote hoeveelheden groene

700 maal zonne-energie en 90 000 keer aardgas voor retailklanten

stroom te leveren.

Voor haar retailklanten die fotovoltaïsche zonnepanelen willen plaatsen, lanceerde Electrabel begin

Gecertificeerde groene stroom uit België voor 350 000 klanten

2009 de dienst PV Guide die technische, financiële

Eind 2009 hadden 321 000 gezinnen, evenals

en praktische informatie geeft zodat ze hun project

33 000 professionele klanten gekozen voor een

kunnen evalueren en een gepaste keuze maken. In

contract GroenPlus of Professional Groen van

2009 tekenden 700 klanten in op deze dienst.

Electrabel. Deze producten omvatten de levering van elektriciteit uit 100% hernieuwbare energie,

Electrabel levert in België aardgas aan bijna twee

voor 100% door Electrabel geproduceerd in België.

miljoen klanten. De onderneming informeert

De onafhankelijke instelling Vinçotte valideert elk

potentiële klanten over de voordelen van deze

jaar de herkomst en de volumes van de te leveren

energiebron voor verwarming. In de periode 2008-

groene stroom (zie blz. 65).

2009 noteerde Electrabel bij haar residentiële klan-

Aan haar industriële klanten en openbare instellin-

ten 90 000 nieuwe aardgasaansluitingen, waarvan

gen biedt de onderneming AlpEnergie aan, 100%

74 000 voor verwarming. In vergelijking met een

groene stroom afkomstig van de waterkracht-


6.


centrales van de GDF SUEZ Groep in Frankrijk,

600 000 kilometer op CNG

waarvan de herkomst is gecertifi ceerd door de

In 2009 startte Electrabel besprekingen met een

Technischer Überwachungs-Verein (TÜV). In 2009

vijftiental klanten, onder andere om te onderzoeken

verkocht Electrabel in België 3,2 TWh onder het

of hun vloot bedrijfswagens kan overschakelen op

AlpEnergie label, verspreid over 1 100 contracten,

samengeperst aardgas (Compressed Natural Gas –

een stijging met 39% tegenover 2008. Deze hoe-

CNG). Een eerste overeenkomst werd gesloten

veelheid vertegenwoordigde ongeveer 8% van de

met het bedrijf DHL. Electrabel zal investeren in

totale elektriciteitsverkoop aan business klanten.

aardgas(traag)vulstations op de site van deze klant voor de bevoorrading van een vloot bedrijfswagens.

Verkoop van groene stroom door Electrabel in België

Contracten residentieel Contracten professioneel Volume AlpEnergie

Electrabel opende in 2008 in Antwerpen, Brugge

2009

2008

321 000

98 000

33 000

3 500

private klanten samen 37 000 kilogram samenge-

3,2 TWh

2,3 TWh

perst aardgas in de drie stations. Dit verbruik stemt

en Mechelen drie aardgastankstations voor het publiek. In 2009 tankten tien vlootbeheerders en

overeen met een geschatte rijafstand van 622 000 De capaciteit van haar eigen productiemiddelen

kilometer.

met hernieuwbare energiebronnen is nog onvolaan de alsmaar groeiende vraag van haar industriële

Eerste proefprojecten met elektrische voertuigen

klanten naar groene stroom. Electrabel koopt daar-

Electrabel neemt ook deel aan programma’s voor

om ook op de markt groene stroom met garanties

de ontwikkeling van elektrische voertuigen. Door

doende om volledig tegemoet te kunnen komen

van oorsprong.

de lage CO2-uitstoot van haar productiepark – 202 gram CO2/kWh −, beschikt ze over een belangrijke troef voor hun bevoorrading.

Rijden op elektriciteit of aardgas

Met de constructeur Ford Genk en de firma Green Propulsion uit Luik, zette de onderneming in 2009 een proefproject op om een Ford Mondeo Break

7.


om te bouwen tot een plug-in hybride voertuig

De mobiliteit op aardgas en elektriciteit stimuleren.

ook kan overschakelen op aardgas of benzine.

dat hoofdzakelijk op elektriciteit zal werken, maar Het eerste prototype wordt verwacht in de zomer 2010. Daarnaast werd beslist om bij Cofely Services, een andere onderneming van GDF SUEZ, een

Electrabel stimuleert het gebruik en de ontwikkeling

elektrisch sneloplaadstation en een traagoplaad-

van voertuigen op elektriciteit of aardgas. De onder-

station te bouwen om het opladen van elektrische

neming neemt initiatieven met en voor haar klan-

nutsvoertuigen van klanten in de praktijk te testen.

ten en werkt aan een intern plan voor duurzame

Electrabel plant ook een project met haar eigen

mobiliteit, gericht op het gebruik van schonere

personeel om ervaring op te doen met het gebruik

transportmiddelen en het verminderen van de ver-

van hybride en elektrische voertuigen thuis en op

plaatsingen door haar medewerkers (zie blz. 42).

het werk.



02 04

VERTROUWEN OP EEN VOORBEELDVERWORVEN KENNIS FUNCTIE NASTREVEN

• 7 500 medewerkers • Bijna 8 000 ton CO2 bespaard • R&I als hefboom LOREM IPSUM • Onderneming met 70 % Itas hart aut hillandit et rerlendis een Aliqui am faciliq uidebi officipit eolps modis....


04.EEN VOORBEELDFUNCTIE NASTREVEN Transparantie en dialoog met de stakeholders

organisaties, NGO’s… De eerste bijeenkomst van de Raad die tweemaal per jaar zal vergaderen, is gepland voor september 2010. De Raad zal zich buigen over de evaluatie van de resultaten en de

8.

SAMEN VOOR MINDER CO2 Een dialoog voeren met de stakeholders in alle openheid.

strategische oriëntering van Electrabel op het vlak van duurzame ontwikkeling.

Informeren en communiceren op maat De onderneming nam de beslissing om haar Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009 – Electrabel publiceert al sinds 1995 jaarlijks

Electrabel heeft door de aard van haar activiteiten

een milieurapport en/of een activiteitenverslag –

een nauwe band met haar stakeholders waarmee

af te stemmen op de Global Reporting Initiative-

ze voortdurend in contact staat en die ze op de

principes en een eerste aanzet te geven tot een

hoogte wil houden van haar prestaties, in het

externe validatie (zie blz. 53).

bijzonder op het vlak van duurzame ontwikkeling. In 2009 nam de onderneming hiervoor talrijke

Verder lanceerde Electrabel een elektronische

nieuwe initiatieven.

nieuwsbrief die haar stakeholders – abonneren kan via de website www.electrabel.be/duurzaam –

Adviescomité en -raad uit de startblokken

enkele malen per jaar informeert over de resulta-

Electrabel richtte een Wetenschappelijk Advies-

ten en de initiatieven van haar plan Samen voor

comité op dat bestaat uit vertegenwoordigers van

minder CO2.

de Belgische en de internationale academische wereld. Naast managers van GDF SUEZ, Electrabel

Naast deze nieuwe initiatieven, zette Electrabel in

en Laborelec zetelen professoren van diverse uni-

2009 de acties die ze al voerde om in dialoog te

versiteiten uit België, Nederland en het Verenigd

treden met haar stakeholders, onverminderd voort:

Koninkrijk in het Comité.

• 16 000 belangstellenden brachten een bezoek

Het Comité heeft tot doel de ontwikkelingen op

aan één van haar elektriciteitscentrales;

midden en lange termijn op het gebied van energie-

• Kerncentrale Doel hield drie vergaderingen van

technologieën te identifi ceren en de domeinen die

de klankbordraad die bestaat uit de omwonenden

verder onderzoek vragen vast te leggen. Het Comité

van de centrale en ze verspreidde vier nummers

vergaderde tweemaal in 2009, waarbij het onder

van Doel Bewust, haar externe informatieblad;

andere de efficiëntie van biomassa, energieopslag,

• Kerncentrale Tihange hield drie vergaderingen

CO2-valorisatie in aanvulling op Carbon Capture and

van het ‘Comité de riverains’ dat bestaat uit de

Storage (CCS) en laagwaardige energierecuperatie

omwonenden van de centrale en ze verspreidde

als thema’s naar voor schoof.

drie nummers van Tihange Contact, haar externe informatieblad;

Electrabel zette ook de eerste stappen voor het

• Electrabel startte een project om de bezoekers-

samenstellen van een Adviesraad voor Duurzame

centra van de centrales Doel, Tihange en Coo

Ontwikkeling bestaande uit leden van universiteiten,

te moderniseren om de bezoeker nog beter te

werkgeversorganisaties, vakbonden, verbruikers-

ontvangen en te informeren;


• De kerncentrales Doel en Tihange publiceerden in het kader van hun EMAS-registratie een Milieu-

Zelf doen wat we anderen aanbevelen

beleidsverklaring die de milieuprestaties van de centrales gedetailleerd weergeeft (zie blz. 67); • Centrale Ruien organiseerde een opendeur-


dag om de milieuwerken – rookgaszuivering,

9.

De CO2-emissies afkomstig van de dagelijkse activiteiten van de medewerkers verminderen met 21%.

biomassa, transport… − toe te lichten; • Electrabel hield een twintigtal informatievergaderingen om de lokale bevolking te informeren over projecten voor de bouw van windturbineparken; • Er werd ook intensief gecommuniceerd over de nieuwbouwprojecten STEG-Amercoeur, Knippegroen en Max Green.

De dagelijkse activiteiten van de Electrabel-mede-

Problemen melden, klachten beantwoorden

werkers tijdens het uitoefenen van hun functie – buiten de elektriciteitsproductie – zorgden in 2007

De interne procedures van Electrabel voorzien dat

in België voor een emissie van 43 000 ton CO2. Het

de overheid wordt geïnformeerd wanneer er zich

interne actieplan van de onderneming dat zich richt

in de elektriciteitscentrales een incident voordoet

op het energieverbruik van de gebouwen, het aan-

dat een belangrijke milieu-impact heeft. De onder-

koopbeleid en de mobiliteit, heeft als doel deze jaar-

neming onderzoekt en beantwoordt ook elke klacht

uitstoot tegen eind 2010 te verminderen met 9 000

en neemt indien nodig de gepaste maatregelen.

ton of 21%.

In 2009 werden er 192 offi ciële klachten (en vijf aanmaningen) geformuleerd, waaronder 189 zich

18% van de te besparen 21% is bereikt

herhalende klachten rond enkele windturbinepar-

De onderneming nam in 2009 in elk van de drie

ken. Daarnaast waren er een vijftigtal niet-officiële

domeinen talrijke nieuwe initiatieven. Samen met

klachten van onder andere omwonenden – in som-

de al gestarte inspanningen leidden ze tot een

mige gevallen wordt hiervoor een speciaal telefoon-

vermindering van de CO2-uitstoot met 5 262 ton,

nummer geopend.

zodat eind 2009 een reductie van 12,3% was bereikt, evenals tot een al vastgelegde bijkomende

In de kerncentrales Doel en Tihange vonden in

besparing van ruim 2 600 ton in het jaar 2010, waar-

2009 15 gebeurtenissen plaats van niveau 1 op

door de totale reductie stijgt tot 18,5%.

de Internationale Nucleaire Gebeurtenissenschaal (INES-schaal). Over al deze gebeurtenissen, die

Energiezuinige gebouwen

geen enkele invloed hadden op het welzijn en de

De installatie van fotovoltaïsche panelen, de in-

gezondheid van de medewerkers, omwonenden en

stelling van een lagere basistemperatuur voor het

omgeving noch op de werking van de installaties,

inschakelen van de verwarming en een bevoorrading

verspreidde Electrabel een persmededeling.

met groene stroom, werden in 2009 aangevuld met nachtelijke inspecties op energieverspilling en de installatie van de energiebeheertool Enerlution Kronos in enkele gebouwen. De tool volgt het


04 EEN VOORBEELDFUNCTIE NASTREVEN

energieverbruik gedetailleerd op en laat toe pro-

Die worden door de Vlaamse Stichting Verkeerskunde

bleemgebieden te detecteren. Electrabel zette ook

en het Instituut voor Mobiliteit van de Universiteit

een belangrijke stap om het energieverbruik van

Hasselt uitgereikt aan bedrijven of organisaties die

haar IT-apparatuur te verminderen. Een Green Mode

duurzame mobiliteitsmaatregelen nemen voor hun

applicatie zorgt ervoor dat het scherm en de harde

personeel, klanten of leveranciers.

schijf van PC’s en laptops na enkele minuten inactiviteit automatisch worden uitgeschakeld. Daarnaast

Electrabel voerde onder andere een nieuwe car

werden de energieonvriendelijke screen savers

policy in waardoor medewerkers die opteren voor

afgeschaft.

milieuvriendelijke wagens een extra mobiliteitsbudget kunnen besteden aan de aankoop van bij-

Duurzame aankopen

voorbeeld een (elektrische) fiets. Electrabel neemt

De CO2-besparing bij aankopen is het resultaat van

ook meer en meer ecologische (hybride) voertuigen

het terugdringen van het papierverbruik en de keuze

op in haar aanbod van leasewagens. Door deze

voor gerecycleerd papier – al het papier dat Electrabel

maatregelen daalde de gemiddelde emissie van

gebruikt draagt sinds 2009 overigens het label FSC.

het leasewagenpark van 161 g CO2/km in 2007 tot

Voor kopieertoestellen werd in 2009 gecertificeerd

152 g CO2/km eind 2009. De gemiddelde uitstoot

papier bestaande uit 30% gerecycleerde vezels

van de leasewagens die werden besteld na de

geïntroduceerd en het nieuwe personeelsmagazine

invoering van het mobiliteitsbudget (juli 2008) be-

van de onderneming wordt uitgegeven op 60%

droeg 137 g CO2/km.

gerecycleerd papier. Electrabel besliste ook om vanaf 2010 haar magazine Energiek! − bestemd

De onderneming lanceerde ook de green car switch

voor de residentiële verbruiker in België en verdeeld

actie waarbij personeel dat over een leaseauto

op 4,5 miljoen exemplaren − op 100% gerecycleerd

beschikt die meer dan 175 g CO2 per km uitstoot,

papier te drukken. Dit moet leiden tot een uitstoot-

wordt uitgenodigd om vóór het aflopen van het

besparing van 2 655 ton CO2/jaar.

contract een milieuvriendelijkere wagen te kiezen.

De onderneming tekende daarnaast een overeen-

Daarnaast zal ze tegen eind 2010 beschikken over

komst met FSC Belgium waardoor ze haar keuze

een vloot van 25 bi-fuel bedrijfswagens (benzine/

voor een verantwoord en rationeel papiergebruik en

CNG) die worden ingezet voor dienstverplaatsingen.

duurzaam beheerde productiebossen bevestigde.

De eerste twaalf werden in maart 2010 in gebruik genomen. Electrabel onderzoekt de installatie van

Ze stelde tevens een catalogus van duurzame kantoor-

aardgasvulstations op enkele van haar sites voor de

artikelen samen met 2 300 producten die beant-

bevoorrading van deze voertuigen.

woorden aan duurzame criteria. Schonere mobiliteit

Interne CO2-uitstoot in ton/jaar

Voornamelijk het beperken van de huis-werkver-

2007

2009

2010 doelstelling

plaatsingen met de wagen en in mindere mate van de vliegreizen, zorgden voor de daling van de

Gebouwen

6 361

5 801

5 561

CO2-uitstoot verbonden aan de mobiliteit.

Aankopen

8 852

5 822*

6 252

Mobiliteit

27 537

23 210

21 937

Totaal

42 750

34 833 (-18,5%)

33 750 (-21%)

De talrijke initiatieven die Electrabel initieerde voor een schonere mobiliteit bleven trouwens niet onopgemerkt. De onderneming sleepte een derde plaats in de wacht bij de Business Mobility Awards 2009.

* Dit cijfer houdt al rekening met een besparing van 2 655 ton die in 2010 zal worden gerealiseerd


EEN VOORBEELDFUNCTIE NASTREVEN 04

Medewerkers mobiliseren, een absolute vereiste

voor de derde maal de Electrabel REG Trophy

Electrabel besteedde in 2009 ruim aandacht aan het

thuis zoveel mogelijk energie moeten besparen.

sensibiliseren en mobiliseren van het personeel en

In 2009 lukten de winnaars erin om 35% minder

waarbij de deelnemers gedurende zes maanden

aan de verankering van een cultuur van duurzame

energie te verbruiken. Electrabel hield ook infosessies

ontwikkeling in de organisatie. De betrokkenheid

over een groepsaanbod voor de plaatsing van foto-

van haar medewerkers is immers essentieel voor

voltaïsche panelen. 900 personeelsleden schreven

het bereiken van de doelstellingen.

zich in, waarvan 15% een offerte vroeg bij één of meerdere installateurs. En als hoofdsponsor van de

In 2009 wijdden de interne informatiedragers nage-

tweede editie van de tentoonstelling Dit is onze

noeg wekelijks aandacht aan het plan Samen voor

Aarde! rond duurzame ontwikkeling organiseerde

minder CO2 zodat de werknemers continu op de

ze voor haar personeel en andere stakeholders

hoogte werden gehouden van de resultaten en

diverse bezoeken aan deze expositie.

initiatieven. Daarnaast lanceerde Electrabel een interne SD-nieuwsbrief en ontwikkelde ze een SD-scorecard die tweemaal per jaar wordt geactuali-

Onderzoek & Innovatie

seerd om het management toe te laten de positie van de onderneming ten opzichte van de doelstellingen van nabij te volgen. Verder ontwierp ze samen met GDF SUEZ University een vormingsprogramma over duurzame ontwikkeling. Electrabel introduceerde ook een CO2-indicator die voor 10% meespeelde in de bepaling van de


10.

Research & Development naar vernieuwende technologieën stimuleren.

jaarlijkse bonus voor (een deel van) het personeel. De CO2-emissies verbonden aan het energieverbruik in de gebouwen en het verbruik van printpa-

Onderzoek & Innovatie ligt aan de basis van nieuwe

pier vormden de basis voor de berekening.

energie-efficiënte en milieuvriendelijke technologieën. De ruime onderzoekservaring die binnen de

Werknemers werden in 2009 met succes aange-

GDF SUEZ Groep aanwezig is, maakt het mogelijk

moedigd om deel te nemen aan organisaties die

innoverende, vaak complexe en geïntegreerde op-

het gebruik van de fiets en andere milieuvriende-

lossingen in verband met de energieproblematiek

lijke vervoermiddelen promoten (European mobility

en de klimaatuitdaging voor te stellen. Eind 2009

week, Dring Dring, Bike To Work). In totaal legden

waren 1 200 medewerkers actief in 9 onderzoeks-

ze meer dan 30 000 duurzame kilometers af. Tijdens

centra van de Groep. In België telde Laborelec, het

de jaarlijkse Dikke Truiendag zette Electrabel de ver-

technisch en wetenschappelijk competentiecen-

warming in haar kantoorgebouwen een graad lager

trum van Electrabel, 246 medewerkers.

en ter gelegenheid van de Fairtrade@work-actie en plaatselijke en biologisch geteelde producten in de

Energie-efficiëntie en propere technologieën

bedrijfskantines.

Het Onderzoek & Innovatie-programma van de GDF

Bioweek koos ze voor het gebruik van fairtrade- en

SUEZ Groep draagt bij aan duurzame ontwikkeling Het bewustmaken van de medewerkers beperkt

via twee pijlers: energie-efficiëntie in de brede zin en

zich niet tot het gedrag op de werkplek maar ook

niet-vervuilende technologieën.

in het privéleven. Zo organiseerde de onderneming



en decentrale productie (Organic Rankine Cycle,

Universiteiten, partners bij het onderzoek

warmte- en koudeopslag, trigeneratie…) zijn smart

In 2009 steunde Electrabel het onderzoek aan ver-

grids en Carbon Capture and Storage (CCS) twee

schillende Belgische universiteiten, bijvoorbeeld een

van de belangrijkste toekomstgerichte en innove-

onderzoek van de Université catholique de Louvain

rende onderzoeksdomeinen.

(UCL) in het domein van de paleoklimatologie.

Naast nieuwe technologieën voor energierecuperatie

Laborelec plaatste dan weer − met medewerking Smart grids zijn vernuftige energiesystemen die

vanuit universitaire middens – twee warmtepomp-

een flexibel beheer van de energievraag en de

installaties bij particulieren om hun rendement in

energieproductie mogelijk maken. Een volledig

reële omstandigheden gedurende een volledig win-

operationeel systeem werd door Laborelec ontwor-

terseizoen te meten.

pen en in 2009 geïnstalleerd in het Princess Elisabeth onderzoeksstation op Antarctica. Laborelec

De onderneming ontwikkelt tevens een algemene

participeert ook in een proefproject met smart grids

samenwerkingsstrategie met de voornaamste Bel-

in de buurt van Mechelen.

gische universiteiten. Deze strategie beoogt het promoten van Onderzoek & Innovatie in de domei-

Electrabel is, onder meer via Laborelec, betrokken bij

nen die van strategisch belang zijn voor de Groep

diverse CCS onderzoeken van de GDF SUEZ Groep.

en het handelen als een sociaal verantwoordelijke

In 2009 diende de onderneming samen met E.ON

onderneming ten aanzien van deze stakeholder-

een demonstratieproject in bij de Europese Unie

groep.

(via het Europese Fonds EEPR), voor het afvangen van jaarlijks 1,1 miljoen ton CO2 bij de nieuwe kolen-

In deze context voert Electrabel gevorderde be-

centrale van E.ON op de Maasvlakte in Rotterdam en

sprekingen met verschillende van de belangrijkste

het transporteren en het opslaan ervan in gasvelden

Belgische universiteiten rond kaderovereenkom-

onder de Noordzeebodem. Het project zou eind 2015

sten. Binnen deze overeenkomsten ontwikkelt de

operationeel moeten zijn. Europa en de Nederlandse

onderneming toepassingsgerichte onderzoeks- en

overheid keurden de subsidies voor het project goed.

samenwerkingsprojecten. Ze hebben betrekking op domeinen als ‘energy poverty’, de sociologische en

Het belang dat de Groep hecht aan deze technologie,

psychologische aspecten van windparken, de ener-

die bepalend kan zijn voor de toekomst op lange

gie-efficiëntie van gebouwen, groene mobiliteit, de

termijn van steenkoolcentrales, werd ook nadrukkelijk

mogelijkheden van nieuwe biomassabrandstoffen,

bevestigd in het protocolakkoord gesloten tussen

de optimalisatie van het verbrandingsproces en het

GDF SUEZ en de Belgische Staat in het kader van de

sociale gedrag van residentiële klanten betreffende

exploitatieduurverlenging van de kerncentrales (zie

rationeel energiegebruik.

blz. 8). Daarin verklaarde de Groep het onderzoek en de innovatie − met name op het vlak van de nieuwe technologieën − voort te zetten en een belangrijk deel van het onderzoeksbudget van Laborelec de volgende jaren te besteden aan Carbon Capture and Storage en aan energie-efficiënte technologieën voor de industrie en de particulieren. Daarnaast wordt per jaar 5 miljoen euro uitgetrokken voor de ondersteuning van nucleaire onderzoeksinstellingen.



Actieve en verantwoordelijke werkgever Electrabel vervult in België een belangrijke rol als

Personeelsbestand van Electrabel in België in actieve dienst – dochterondernemingen inbegrepen Vrouw Man

directe en indirecte werkgever. De onderneming voert een actief aanwervingsbeleid om tijdig in de opvolging en kennisoverdracht te voorzien van de werknemers die de komende jaren de pensioengerechtigde leeftijd zullen bereiken, nieuwe cen-

2 414

2 457

5 134

4 990

2008

2009

trales te bemannen en de activiteiten van de GDF SUEZ Groep te ondersteunen. De Groep heeft zich er overigens toe verbonden om tegen 2015 in België meer dan 10 000 aanwervingen te realiseren.

12% nieuwe werknemers Eind 2009 telde Electrabel in België 7 447 personeelsleden (haar Belgische dochtermaatschappijen inbegrepen). Ondanks het slechte algemene economische klimaat, rekruteerde de onderneming 893 nieuwe werknemers. Werkzoekenden

Leeftijdspiramide van het personeel van Electrabel in België in actieve dienst eind 2009 – dochterondernemingen inbegrepen

kunnen openstaande betrekkingen ontdekken op www.electrabel.be/career en er online solliciteren. 30,5% van het personeel had een leidinggevende

>55 50-54

functie, 33% was van het vrouwelijke geslacht en

45-49

bijna 29% jonger dan 30 jaar. De netto afname van

40-44

het personeelsbestand in 2009 (-101) is een gevolg

35-39

van de transfer van 169 werknemers naar E.ON door het afstaan van de elektriciteitscentrales van Langerlo en Vilvoorde (zie blz. 8).

30-34 25-29 <25

Electrabel zelf, zonder haar dochterondernemingen,

0

300

600

900

1 200

1 500

telde 6 044 werknemers waarvan 50,5% in de productie, 27,2% in de verkoop, 4,7% in trading en 17,6% in de ondersteunende diensten.

Persoonlijke ontwikkeling in eigen hand nemen Electrabel biedt haar werknemers ruime mogelijkheden om opleidingen op maat te volgen en nieuwe functies op te nemen om zo zelf hun loopbaan te oriënteren en uit te bouwen. In 2009 werden in België 560 000 uren technische en algemene opleidingen gevolgd en 50% van de openstaande vacatures werd ingevuld via interne kandidaturen. De interne mobiliteit beperkt zich niet tot België, maar strekt zich uit over de volledige



GDF SUEZ Groep die 200 000 medewerkers telt.

ring en wordt concreet gemaakt door middel van

Het personeel kan ook participatief meewerken

preventieplannen. In 2009 stelde de onderneming

aan de verbetering van de werkomstandigheden.

haar vierde Globaal Preventieplan op – het eerste

Electrabel lanceerde daarvoor in 2006 het project

plan dateert van 1995 – dat de periode 2010-2015

Welzijn op het Werk, dat leidde tot een aantal con-

beslaat. Het bouwt verder op de talrijke inspanningen

crete maatregelen, voorgesteld door de werkne-

die zijn geleverd op het vlak van de beheersing van

mers zelf. De invoering ervan ging ook in 2009 ver-

de technologie en de organisatie. Daarnaast legt

der op corporate en lokaal niveau: reservering van

het de klemtoon op de verbetering van het mense-

crècheplaatsen voor kinderen van het personeel,

lijke gedrag in risicosituaties.

lancering van een strijkdienst op kantoor, gratis uitdelen van fruit…

De doeltreffendheid van het beleid vertaalt zich in de waarden van de veiligheidsindicatoren. De fre-

Veiligheid op het werk, altijd een prioriteit

quentiegraad en de ernstgraad van de arbeidsonge-

Veiligheid en gezondheid binnen Electrabel wordt

vallen tonen over de voorbije decennia een continue

beheerd op het hoogste niveau van de divisie GDF

verbetering. In 2009 bedroegen ze respectievelijk

SUEZ Energy Benelux & Germany. Het Health &

2,36 en 0,07 – tegenover 20,46 en 0,44 in 1995 −

Safety/Nuclear Safety departement rapporteert

en voldeden aan de vooropgestelde doelstellingen

rechtstreeks aan de CEO van de divisie en aan

van 2,50 en 0,08. Het nieuwe preventieplan 2010-

de Gedelegeerd bestuurder van de vennootschap

2015 moet toelaten deze resultaten te consolideren

Electrabel.

en verder te evolueren naar de ultieme ambitie van nul ongevallen.

Het beleid van Electrabel op het gebied van Gezondheid en Veiligheid op het werk is gebaseerd

Een speciale aandacht ging in 2009 naar de dreiging

op het principe van een voortdurende verbete-

van het griepvirus A/H1N1 (de Mexicaanse griep). Electrabel, de divisie Energy Benelux & Germany en de hele GDF SUEZ Groep, volgden de situatie

Veiligheidsindicatoren Electrabel (België) dochterondernemingen niet inbegrepen

met maximale waakzaamheid. Een werkgroep werd opgericht om een gedetailleerd actieplan op te stellen voor het geval er een pandemie zou uitbreken.

Eg

De prioriteit was dubbel: waken over de gezondheid

0,6

van de medewerkers en hun gezinnen, en tegelijk de

0,5

continuïteit van de activiteiten verzekeren.

95

0,4

Informatie over de nucleaire veiligheid van haar

00

0,3

kerncentrales, die in het bijzonder door de specifieke

0,2

problematiek van radioactiviteit een topprioriteit is

0,1

07 09

0,0 25

20

15

10

5

voor Electrabel, werd opgenomen in het hoofdstuk ‘Een belangrijk jaar voor de kerncentrales’ (zie blz. 18).

08 0 Fg

Eg: Ernstgraad (aantal dagen afwezigheid per duizend werkuren) Fg: Frequentiegraad (aantal ongevallen met ten minste 1 dag verlet per miljoen gepresteerde werkuren)



Actief de talenten ontwikkelen om de energie-uitdagingen van de toekomst aan te gaan vrouwen en mannen die onze waarden (gedrevenheid, engagement, durf, verbondenheid) delen en ze zelfbewust naar buiten brengen. Deze kwaliteiten vinden we ook bij kandidaten met een atypisch profiel of een bijzonder parcours. Bovendien zijn er vandaag minder profielen die onmiddellijk aan onze behoeften beantwoorden. We rekruteren dus kandidaten met potentieel, we zorgen voor hun interne opleiding en we geven hen de kans om zich

Pierre Devillers, Verantwoordelijke Human Resources Benelux & Germany

gedurende hun hele carrière te ontwikkelen.

Hoe doet Electrabel dat concreet? Via verschillende projecten en talrijke opleidings-

De concurrentie tussen bedrijven op de arbeidsmarkt is hard en sommige competenties zijn moeilijk te vinden. Waarom Electrabel kiezen?

en ontwikkelingsprogramma’s. Zo hebben we een

Omdat het aangaan van de energie-uitdagingen

Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsoplei-

van vandaag en morgen op zich een dagelijkse uit-

ding) focussen wij ook op gemotiveerde profielen,

daging is en omdat de vakgebieden in de energie

die wel ‘gevoel voor techniek’ hebben maar geen

zowel boeiend als zinvol zijn. Bovendien is onze po-

specifiek diploma. Het is een manier om hen in het

sitionering, net zoals die van de GDF SUEZ Groep

zadel te helpen door hen een theoretische en een

waartoe we behoren, gebaseerd op een zeer bij-

praktische cursus aan te bieden. Deze opleiding is

zonder evenwicht: energie toegankelijk maken voor

het equivalent van een professionele bachelor in

iedereen en overal, een duurzame bevoorrading te-

de materies die ons interesseren.

herintegratieproject dat gericht is op jongeren die om verschillende redenen van de arbeidsmarkt afgedwaald zijn. Met de hulp van de VDAB (Vlaamse

gen een redelijke prijs garanderen en tegelijk onze impact op het milieu beperken. Een evenwicht dat

Kortom, u creëert uw eigen ‘pool’?

mogelijk gemaakt wordt door onze talenten, onze

Precies! In het kader van het project waarover ik

medewerkers, die centraal staan in alles wat we

het net had, hebben we in 2007 20 kandidaten

belangrijk vinden. Door hun competenties kunnen

geselecteerd die gestart zijn met een intern op-

en willen wij het verschil maken.

leidingsproject. Uiteindelijk waren er 18 onder hen die duidelijk de techniek ‘in de vingers’ hadden en

De uitdagingen zijn toch wel gebaseerd op een ambitieus evenwicht?

deze kans wilden grijpen. Twee jaar later, in 2009,

Ja, maar dat stemt overeen met ons engagement

en gingen ze aan de slag in de kerncentrale van

tegenover de maatschappij, het is een manier om

Doel. Volgend op het succes van dit project start-

de essentiële rol van Electrabel in het leven van elk

ten in 2009 ook 12 andere kandidaten met een-

individu, elke groep of elk bedrijf te herbevestigen.

zelfde toekomstperspectief voor ogen: technische

Het doet een beroep op de verantwoordelijkheid

opleidingen volgen om zich te heroriënteren. Het

van al onze medewerkers.

is maar één van de talrijke voorbeelden, maar het

maakten ze deel uit van onze operationele teams

illustreert onze filosofie en onze vastberadenheid.

Is uw ideale kandidaat een idealist? Er bestaat geen ideale kandidaat. Integendeel. Het is de diversiteit van de profielen, de veelheid aan talenten en – net zo belangrijk – de manier waarop ze samenwerken, die de rijkdom van het bedrijf vormen. Ook geen idealist, maar veeleisende



Sociale betrokkenheid

• leefomgeving: bescherming en instandhouding van het milieu;

Het engagement van de GDF SUEZ Groep en Electrabel op het gebied van Maatschappelijk Ver-

• sport: integratie en opwaardering via de sport, van kinderen in moeilijkheden.

antwoord Ondernemen omvat naast duurzame ontwikkeling ook peterschap en mecenaat en sociale

632 nieuwe bloedgevers

ontwikkeling. Vanuit de centrale plaats die ze als pro-

Ook de spontane medewerking die Electrabel begin

ducent en leverancier van energie bekleedt binnen

2010 verleende aan twee bijzondere acties illustreert

de samenleving, wil Electrabel bijdragen aan het

haar sociaal engagement. De onderneming zette

welzijn van de gemeenschappen waarin ze actief is.

in januari haar schouders onder de nationale campagne Bloed geven doet leven van het Rode Kruis.

Peterschap en mecenaat in evolutie

Dankzij 632 nieuwe inschrijvingen als bloeddonor

Het peterschap- en mecenaatbeleid van Electrabel

– iets meer dan 10% van

is een uiting van haar waarden en een illustratie

het personeel, het voor-

van de maatschappelijke verantwoordelijkheid die

opgestelde doel – werd

ze opneemt. In 2009 steunde de onderneming

aan Electrabel het label

opnieuw talrijke instellingen en organisaties die

Onderneming met een

zich in België inzetten voor de integratie van minder

hart! toegekend.

kansrijken in de maatschappij en voor de bescherming van de natuur en het milieu, waaronder:

De GDF SUEZ Groep en Electrabel mobiliseerden hun medewerkers eveneens om de door een aard-

• Beau Vélo de Ravel: deelname van visueel gehandicapten aan fietstochten; • Cap’Ten: aanmoedigen van de ondernemingszin bij kinderen van 10 tot 13 jaar via de school; • Cap48: sensibiliseren rond de problematiek van de heropname van gehandicapte personen in de

beving getroffen bevolking in Haïti te steunen. De bedragen die de medewerkers stortten aan humanitaire organisaties en NGO’s werden door de onderneming verdubbeld. In België ging het om HAÏTI LAVI 12-12, Artsen Zonder Grenzen, Rode Kruis België en Energy Assistance.

maatschappij; • École et surdité: integratie van leerlingen met hoorstoornissen in het gewone onderwijs; • Natuurpunt en Natagora: sensibilisering rond biodiversiteit.

Electrabel-personeel is ook op het terrein actief binnen Energy Assistance, een vereniging gesticht in 2001 door werknemers van de GDF SUEZ Groep. De leden zetten zich wereldwijd vrijwillig in voor humanitaire projecten op het vlak van energie.

In 2009 herdefi nieerde de onderneming haar be-

Ze stellen hun kennis ter beschikking van gemeen-

leid om het volledig af te stemmen op dat van

schappen in de derde wereld om hen de toegang

GDF SUEZ. In de loop van 2010 zal ze verder con-

tot essentiële energieproducten en resources te

creet vorm geven aan het nieuwe beleid dat zich

vergemakkelijken. In 2009 werden door Energy

voortaan op vier assen concentreert:

Assistance 19 projecten voltooid en 40 vrijwilligers presteerden 649 dagen.

• solidariteit en integratie: hulp aan kinderen in nood en aan verenigingen die zich inzetten voor de sociale integratie en het steunen van de meest zwakken; • cultuur: opwaardering van het cultureel patrimonium, met een accent op de muziek;



Kansen op tewerkstelling verhogen

koopcontracten Productie een Ethics & Sustainable

De GDF SUEZ Groep helpt ook groepen van per-

Development-clausule die deze bepalingen vast-

sonen die het moeilijk hebben zich in de arbeids-

legt. Voor alle nieuwe of te hernieuwen contrac-

markt te integreren. Begin 2009 sloot de Groep een

ten van Corporate en Productie, vooralsnog met

partnerschap met het Belgian Paralympic Committee

uitzondering van de aankoop van brandstoffen, is

(BPC) om gehandicapte atleten kansen te bieden op

deze clausule sinds april 2010 standaard inbegrepen.

tewerkstelling binnen haar dochterondernemingen

Leveranciers vinden de aankoopvoorwaarden terug

in België. Begin 2010 leidde de samenwerking tot

op de website www.electrabel.be/suppliers.

de aanwerving van zes atleten binnen Electrabel en haar dochterondernemingen.

Concreet moeten de leveranciers volgende principes in acht nemen:

Daarnaast nam Electrabel in samenwerking met de VDAB, Forem en Bruxelles Formation in 2009 voor de vierde maal een twintigtal personen in dienst in het kader van haar project Inschakelingsgroepen. Het betrof vooral mensen met een arbeidshandicap,

• de reglementering op het vlak van de veiligheid, het welzijn van de werknemers en de kinderbescherming naleven; • geen enkele vorm van discriminatie dulden

laaggeschoolden en personen die zich opnieuw

binnen hun bedrijf of naar hun onderaannemers

willen integreren in het arbeidscircuit. Ze werkten

toe, en zich niet inlaten met corruptie;

een jaar in de onderneming en kregen de gelegenheid

• het milieu respecteren op het vlak van het

om verschillende opleidingen te volgen. Met deze

ontwerp, de fabricage, het gebruik en de

ervaring vergrootten ze hun kansen op tewerkstelling.

vernietiging of recyclage van de producten. Het Ethisch handvest kan worden geraadpleegd

Ethisch gedrag in commerciële relaties

en gedownload op www.gdfsuez.com.

Electrabel integreert de zorg om het milieu en de maatschappij in haar aankoopprocedures en selectie van leveranciers en producten. De lastenboeken bevatten criteria die aansluiten bij de verbintenissen die de onderneming is aangegaan.

Ethisch handvest als leidraad Op 10 november 2009 keurde de Raad van Bestuur van GDF SUEZ het Ethisch handvest van de Groep

ETHISCH HANDVEST

goed. In lijn met het handvest, verlangt Electrabel van haar handelspartners, onderaannemers en leveranciers dat ze zichzelf ethische regels opleggen, zowel op het vlak van duurzame ontwikkeling als sociale verantwoordelijkheid, evenals praktijken in acht te nemen die verenigbaar zijn met de waarden van de onderneming. In 2009 bevatte 73% van de nieuwe aankoopcontracten Corporate en 76% van de nieuwe aan-



05

VERTROUWEN OP DE RESULTATEN VERWORVEN KENNIS EVALUEREN

• 100 elektriciteitscentrales • 100 milieu- en sociale indicatoren • 20% van de indicatoren LOREM IPSUM 70 % gecertifi ceerd ItasGRI-codes aut hillandit et rerlendis • 80 Aliqui am faciliq uidebi officipit eolps modis....


05.DE RESULTATEN EVALUEREN Afbakening en methodologie

tiepark (zie tabel blz. 54 voor een overzicht van de centrales die tot het productiepark behoren).

Dit deel van het verslag geeft algemene toelichting

Voor de capaciteit van het productiepark van de

bij de berekeningswijze van de indicatoren. Voor

divisie GDF SUEZ Energy Benelux & Germany

sommige vermelden de tabellen milieu-indicatoren

(zie blz. 56) geldt dit ook voor de aandelen van

(zie blz. 57) en sociale indicatoren (zie blz. 60) bijko-

Stadtwerke Gera, Wuppertaler Stadtwerke en

mende informatie.

FFG in een aantal centrales in Duitsland.

1. De indicatoren in dit verslag hebben betrekking

6. De capaciteit en de productie van de windturbi-

op de activiteiten van Electrabel in België, met

neparken Gembloux en Perwez, die worden uit-

uitzondering van enkele gegevens over de GDF

gebaat door Air Energy en waarin Electrabel een

SUEZ Groep (zie blz. 6), de divisie GDF SUEZ

aandeel heeft van 50% en 25%, worden wel voor

Energy Benelux & Germany (zie blz. 56) en

100% in de statistieken van het productiepark

Electrabel in de Benelux (zie blz. 7).

verrekend omdat Electrabel de volledige productie ervan commercialiseert.

2. De kerncijfers over de GDF SUEZ Groep (zie blz. 6) zijn overgenomen uit de officiële jaarrap-

7. De totale elektriciteitsproductie van het park wordt

porten van de Groep. Andere externe gegevens-

op eenzelfde manier berekend als de capaciteit

bronnen worden in de tekst vermeld.

(zie punt 5 en 6) en is uitgedrukt in netto productie. Voor de centrales die in 2009 sloten (Amercoeur 2,

3. Een aantal milieu-indicatoren die deel uitmaken

Langerbrugge 20) of werden verkocht (Langerlo,

van het plan Samen voor minder CO2 werden

Vilvoorde), is de productie tot het moment van de

door de externe organisatie Vinçotte gevalideerd.

sluiting of de verkoop inbegrepen.

In de tabel milieu-indicatoren (zie blz. 57) zijn ze aangeduid met het symbool

.

8. Het verbruik van primaire brandstofenergie en elektriciteit door het productiepark is berekend

4. De berekeningswijze van een groot deel van de in

voor het volledige productiepark aan 100%.

dit verslag opgenomen indicatoren is vastgelegd in de rapporteringshandleidingen van het plan

9. Voor de berekening van de milieu-indicatoren

duurzame ontwikkeling Samen voor minder CO2

worden de prestaties van de STEG-centrales, de

en van het Globaal Milieuplan van Productie. Daar-

warmtekrachteenheden Langerbrugge, Lanxess

naast worden gegevens ontleend aan de data-

en Solvay, de klassieke centrales, de gasturbi-

banken CERIS (milieu) en SMART (sociaal) die

nes, de turbojets, de kerncentrales (aan 100%),

voor de rapportering op het niveau van de GDF

de spaarbekkencentrale Coo (zie ook punt 11),

SUEZ Groep werden ontwikkeld.

de waterkrachtcentrales, de windturbineparken en de zonnepanelen in aanmerking genomen

5. De aandelen van SPE (10,19% in de kerncen-

(zie tabel blz. 54). De milieueffecten van STEG-

trales Doel 3, Doel 4, Tihange 2 en Tihange 3),

centrale Zandvliet Power worden slechts voor

EDF (50% in kerncentrale Tihange 1) en RWE

50% in rekening gebracht, gelijk aan het aandeel

(50% in STEG-centrale Zandvliet Power) zijn af-

van Electrabel in de evenredig geconsolideerde

getrokken van de gerapporteerde waarden voor

dochteronderneming Zandvliet Power.

het vermogen van de centrales en het produc-


10. De emissies van CO2, SO2, NOX en stof en de overeenkomstige elektriciteitsproductie van de centrales Langerlo en Vilvoorde die begin november door E.ON werden overgenomen, werden in de statistieken meegerekend voor de periode tot de overname (januari-oktober). Voor de andere milieu-indicatoren zijn de maanden

Electrabel heef zich voor de opstelling van

november en december wel inbegrepen gelet

dit Verslag Activiteiten en Duurzame

op de beperkte invloed op het totale resultaat.

Ontwikkeling zo goed als mogelijk gebaseerd op de Global Reporting Initiative (GRI)

11. De specifieke emissies (de hoeveelheid uitstoot

richtlijnen voor duurzaamheidverslaggeving.

per kilowattuur) en het rendement van het met fossiele brandstoffen gestookte productiepark

Vanuit een bekommernis om transparantie

worden uitgedrukt op basis van de ultiem netto

ten aanzien van haar stakeholders heeft

productie. De productie van spaarbekkencentra-

Electrabel bij het opstellen van haar eerste

le Coo wordt bij de berekening van de specifieke

verslag activiteiten en duurzame ontwikkeling

emissies niet meegeteld.

gekozen voor een aanpak van voortdurende verbetering. Het uiteindelijke doel bestaat erin

12. De biomassaverbranding in de klassieke cen-

om het verslag vanaf het boekjaar 2010 aan

trales is meegerekend bij de berekening van de

een externe certificering te onderwerpen. Een

rendementen en de specifieke emissies van de

belangrijke stap werd echter al gezet in dit

met fossiele brandstoffen gestookte centrales.

verslag activiteiten en duurzame ontwikkeling door Ernst & Young Bedrijfsrevisoren BCVBA

13. De waarden van de specifieke emissies en de

(EY) op te dragen om de conformiteit van het

rendementen voor de jaren 2008 en 2007,

verslag opgemaakt door Electrabel met de

zoals ze werden gepubliceerd in de Activiteiten-

aanbevelingen van het Global Reporting

verslagen 2008 en 2007, werden herberekend

Initiative na te gaan. Deze opdracht van EY

naar ultiem netto productie om een vergelijkbare

vormt geen audit of een beperkt nazicht van

basis te hebben met het jaar 2009.

de gegevens. Bovendien heeft Electrabel ook uit eigen beweging verschillende van haar

14. Het aandeel van de productie onder controle

milieu-indicatoren aan een externe controle

van een gecertifi ceerd milieuzorgsysteem werd

door de onderneming AIB Vinçotte onder-

berekend op basis van de perimeter gebruikt

worpen (de geverifieerde indicatoren zijn in

binnen CERIS (zie punt 4).

de tabel met indicatoren herkenbaar aan het symbool

– blz. 57-59 ).

15. De gegevens over de personeelsaantallen geven de situatie weer op het einde van het kalender-

Op basis van de besprekingen met EY is de

jaar. Ze omvatten het voltallige personeel van

onderneming van mening dat het verslag vol-

de dochterondernemingen die boekhoudkundig

doet aan het GRI-toepassingsniveau C (www.

integraal en proportioneel worden geconsoli-

globalreporting.org/GRIReports/Application

deerd. Alle personeelscijfers zijn uitgedrukt in

Levels/).

nominatieve aantallen in actieve dienst.


05 DE RESULTATEN EVALUEREN

Samenstelling van het productiepark in België eind 2009 Centrales in dienst eind 2009

Centrale

Voornaamste brandstoffen

STEG-centrale

Netto ontwikkelbaar vermogen in MW 1 888

Centrale


Gasturbine

Netto ontwikkelbaar vermogen in MW 108

Amercoeur

ag

420

Drogenbos

ag

78

Drogenbos

ag

460

Mol

ag

30

Herdersbrug

ag

460

Turbojet

ag

350

Aalter

ke

18

ag

197,5

Beerse

ke

32

Buda

ke

18

Saint-Ghislain Zandvliet Power

(1)

Warmtekracht BP Chembel

735

(2)

210

ag

43

Cierreux

ke

17

ag

43

Deux-Acren

ke

18

Fluxys(2)

ag

40

Elsene

ke

18

Ineos Phenol(2)

ag

22,8

Noordschote

ke

18

Langerbrugge

ag

37

Turon

ke

17

ag

43

Zedelgem

ke

18

ag

58

Zeebrugge

ke

18

ag

43

Zelzate

ke

18

ag

43

Energierecuperatie

76

ag

94

Brussel Energy

45

ag

48

Indaver (Beveren)

20

ag

154

Isvag (Wilrijk)

10,5

ag

14,5

Kerncentrale

4 502

52,2

Doel 1

392,5

2 861

Doel 2

433

Degussa

(2)

Lanxess Bayer(2) Lanxess Rubber Monsanto Sappi

(2)

(2)

Solvay Syral

(2)

(2)

(2)

Total Raffinaderij Antwerpen Oudegem Papier Gasmotoren

(2)

(10)

(2)

ag, bm

Klassieke centrale Awirs(8) Kallo Knippegroen (Sidmar) Mol

(9)

Rodenhuize Ruien

(3)

ag, bm

374

Doel 3(4)

903,5

ag

522

Doel 4(4)

940,1

hog

305

Tihange 1(5)

st

255

Tihange 2

hog, st, bm

526

Tihange 3

ag, st, bm

879

Trekkingsrecht E.ON

(4)


(4)

481 905,3 946,4 -500

DE RESULTATEN EVALUEREN 05

Centrale


Spaarbekkencentrale Coo I Coo Il

Netto ontwikkelbaar vermogen in MW 1 307

Centrale


Netto ontwikkelbaar vermogen in MW

Zonnepanelen

4,4

474

Beaulieu (Kruishoutem)

1,08

690

De Post

0,50

(6)

143

Delhaize (Zellik)

0,44

Waterkrachtcentrale

21,8

Delta Light

0,42

Honda (Aalst)

0,89 0,07

Plate Taille

Bardonwez

0,035

Bévercé

9,2

KU Leuven

Bütgenbach

1,8

Sanac

Cierreux

0,1

Sioen (Ardooie)

0,22

Coo-aftakking

0,4

Van de Velde

0,09

Heid-de-Goreux

8,1

Volvo Trucks Gent

0,52

La Vierre

1,9

Westerlo Kamp C

0,02

Lorcé

0,1

Totaal

Orval

0,05

Stavelot

0,12

Windturbinepark

109

BASF

12

Büllingen

12

Bütgenbach

8

Celanese Lanaken

8

Dour

10

Ford Genk

4

Gembloux Sombreffe(7)

9

Hoogstraten Izegem

4

Kasterlee Pathoekeweg Perwez

12

(7)

Rodenhuize Schelle

0,66

0,1

11 821

(1) zonder aandeel van RWE (50%); functioneert als WKK (2) industrieel partnerschap (3) gasturbines repowering inbegrepen (4) zonder aandeel van SPE (10,1927%) (5) zonder aandeel van EDF (50%) (6) overeenkomst met het MET (7) joint venture met Air Energy (8) groep Awirs 4 (80 MW) op 100% biomassa (9) groep Mol 11 (124 MW) in bewaring gesteld inbegrepen (10) stortgasrecuperatie inbegrepen Brandstoffen ag aardgas bm biomassa hog hoogovengas ke kerosine st steenkool

3 7,5 4 4,5

Volvo Trucks Gent

6

Wondelgem

4



Wijzigingen in het productiepark in 2009

Centrales in aanbouw eind 2009

Biomassa-eenheden in dienst eind 2009

Kerncentrales

Kerncentrales

Awirs: 80 MW

Doel 4: +38,8 MW (uitbreiding vermogen)

Doel 1 (+40,5 MW)

Mol: 12 MW

Tihange 3: +38,8 MW (uitbreiding

Warmtekracht

Rodenhuize: 99 MW

vermogen)

Lillo Degussa (Evonik)

Ruien: 80,9 MW

Aandeel derden: -258 MW (uitbreiding

(21 MW; aandeel Electrabel)

Gasmotoren: 12,5 MW

aandeel SPE)

Windturbineparken

Totaal: 284,4 MW

Trekkingsrecht: -500 MW (swap E.ON)

Leuze-en-Hainaut (8 MW)

Stoom- en gasturbine

Volvo Cars Gent (6 MW)

Vilvoorde: -385 MW (swap E.ON)

Quévy (6 MW)

Klassieke centrales

Zeebrugge (4 MW)

Knippegroen: +305 MW (nieuw)

Fotovoltaïsch

Langerlo: -602 MW (swap E.ON)

Eke-Nazareth Zonnehoeve

Amercoeur 2: -127 MW (uit dienst

(0,2 MW)

genomen) Warmtekracht Lanxess Rubber: +58 MW (nieuw) Spanolux: -9,7 MW (reductie vermogen) Windturbineparken Ford Genk: +4 MW (nieuw) Dour: +4 MW (uitbreiding) Fotovoltaïsch Negen sites: +3,4 MW (nieuw)

Kerncijfers van de divisie GDF SUEZ Energy Benelux & Germany (jaar 2009) België

Nederland Luxemburg

Benelux

Duitsland

Buiten de regio

Totaal divisie

medewerkers

7 447

1 264

21

8 732

1 554

-

10 286

miljoen klanten elektriciteit*

3,64**

0,24

-

3,88

0,20

-

4,08

miljoen klanten aardgas*

1,92**

0,23

-

2,15

0,08

-

2,23

TWh verkoop elektriciteit

68,9

21,5

3,7

94,1

11,5

13,0

118,6

TWh verkoop aardgas

55,8

16,7

0,04

72,5

2,8

0,5

75,8

MW productiecapaciteit

11 821

4 068

376

16 265

1 977

-

18 242

MW hernieuwbare energie

419

71

-

490

15

-

505

* toegangspunten ** Luxemburg inbegrepen



Milieu-indicatoren (Electrabel in België) Audit

Indicator

Eenheid

2009

2008

2007

Plan CO2

Blz.

Aandeel van de productie onder controle van een MZS

%

92,9

87,7

82,1

eng’t #3

25

ISO 14001 systeem; ultiem netto; perimeter CERIS

Investering in de verbetering van de efficiëntie

miljoen euro

190,7

209,7

-

eng’t #2

22

Centrales met fossiele brandstoffen

Capaciteit van het productiepark

MW

11 821

13 273

12 887

16

Netto geïnstalleerd vermogen

Capaciteit hernieuwbare energie

MW

419

464

403

21

Wind, waterkracht, biomassa, fotovoltaïsch

Aandeel hernieuwbare energie in de totale capaciteit

%

3,55

3,49

3,13

20

Wind, waterkracht, biomassa, fotovoltaïsch

Productie warmte

GWh

5 335

6 254

6 419

16

Verkoop

Productie elektriciteit

GWh

66 032

65 040

69 943

16

Netto elektriciteitsproductie

Elektriciteitsproductie uit hernieuwbare energiebronnen

GWh

1 831

1 859

1 407

20

Wind, waterkracht, biomassa, fotovoltaïsch; ultiem netto

17

Wind, waterkracht, biomassa, fotovoltaïsch; netto

20

Verbruik van 3 500 kWh per jaar door een huishouden

16

Aan 100%

Aandeel wind

%

10,4

7,9

8,2

Aandeel waterkracht

%

3,2

3,95

5,3

Aandeel biomassa

%

86,3

88,1

86,5

Aandeel fotovoltaïsch

%

0,1

0,05

-

Aandeel hernieuwbare energie in de totale productie

%

2,77

2,86

2,01

Elektriciteitsproductie uit hernieuwbare energiebronnen

1 000 huishoudens

523

531

402

Primair energieverbruik

miljoen GJ

234

212

237

Aandeel aardgas

%

67

60

60

Aandeel steenkool

%

21

24

26

Aandeel biomassa

%

8

8

5

Aandeel andere brandstoffen

%

4

8

9

5 318

5 112

5 289

Verbruik van elektriciteit door het productiepark

GWh

Aandeel spaarbekkencentrales

%

36

35

33

Hoeveelheid t.o.v. de totale productie

%

6,8

6,9

6,7

%

42,6

42,0

41,6

Rendement van het productiepark met fossiele brandstoffen

eng’t #1

eng’t #1

eng’t #1

Commentaar

Olie, kerosine, hoogovengas, afval Verschil tussen bruto productie en ultiem netto productie; aan 100%

Bruto productie eng’t #2

23

Alleen elektriciteitsproductie; biomassa inbegrepen; ultiem netto



Audit

Indicator

Eenheid

2009

2008

2007

Plan CO2

CO2-emissie

kiloton

13 692

13 788

16 044

eng’t #1 & 2

Specifieke CO2-emissie (fossiel)

g/kWh

604

663

692

eng’t #2

23

Centrales met fossiele brandstoffen; biomassa inbegrepen; ultiem netto

Specifieke CO2-emissie (totaal)

g/kWh

202

215

232

eng’t #2

23

Idem + kerncentrales en hernieuwbare energie; ultiem netto

Vermindering van de CO2-uitstoot door het productiepark

kiloton

2 048

652

-

eng’t #1 & 2

24

Vermindering t.o.v. 2007, berekend voor een gelijke elektriciteitsproductie

Vermindering van de CO2-uitstoot door het personeel

%

12,3

4,7

-

eng’t #9

41

Emissie afkomstig van de dagelijkse activiteiten (uitgezonderd productie); reductie t.o.v. 2007

Vermindering van de CO2-uitstoot door het personeel

ton

5 262

2 023

-

eng’t #9

41

Emissie afkomstig van de dagelijkse activiteiten (uitgezonderd productie); reductie t.o.v. 2007

Gebouwen

ton

560

153

-

Mobiliteit

ton

4 327

1 844

-

Aankopen

ton

375

26

-

CH4-emissie

ton

383

261

279

N2O-emissie

ton

135

110

120

SO2-emissie

ton

3 757

7 163

17 784

eng’t #3

Specifieke SO2-emissie (fossiel)

mg/kWh

166

344

767

eng’t #3

26


Specifieke SO2-emissie (totaal)

mg/kWh

55

111

257

eng’t #3

26


NOx-emissie

ton

9 367

9 899

17 216

eng’t #3

Specifieke NOx-emissie (fossiel)

mg/kWh

413

476

743

eng’t #3

26


Specifieke NOx-emissie (totaal)

mg/kWh

138

154

249

eng’t #3

26


Stofemissie

ton

449

426

834

eng’t #3

Specifieke stofemissie (fossiel)

mg/kWh

20

20

36

eng’t #3

26


Specifieke stofemissie (totaal)

mg/kWh

6,6

6,6

12,1

eng’t #3

26


Emissie van zware metalen

ton

1,26

1,90

4,38

Emissie van chloriden

ton

125,4

196

268

Emissie van fluoriden

ton

53,6

79

156

Waterverbruik voor industriële processen

miljoen m

3

3,93

3,58

3,55

Waterverbruik voor koeling

miljoen m3

109,4

105,7

114,1

Productie industrieel afval

ton

30 159

35 834

77 799


Blz.

Commentaar

Papierverbruik

As, Be, Cd, Co, Cr, Cu, Hg, Mn, Ni, Pb, Sb, Se, Tl, V, Zn

Verdampte hoeveelheid Afhankelijk van afbraakwerken en terreinsaneringen


Audit

Indicator

Eenheid

2009

2008

2007

Plan CO2

Blz.

Hergebruik industrieel afval

ton

Productie reststoffen

16 696

11 325

45 157

eng’t #3

25

kiloton

364

400

412

Vliegas, bodemas, gips

Vliegas

kiloton

253

278

302

Reststof van steenkoolverbranding

Bodemas

kiloton

45

50

49

Reststof van steenkoolverbranding

Gips

kiloton

66

72

60

Reststof van rookgasontzwaveling; Langerlo, Ruien

kiloton

361

395

409

Hergebruik reststoffen

eng’t #3

Radioactieve lozingen

Commentaar

25

Vliegas, bodemas, gips

20

Som kerncentrales Doel en Tihange

Beta-gamma

GBq

12,4

26,5

24,3

Jaarlimieten: Doel: 1 480 GBq; Tihange: 888 GBq

Tritium

TBq

108,4

77,3

110,8

Jaarlimieten: Doel: 103,6 TBq; Tihange: 147,6 TBq

Aërosolen

GBq

0,0102

0,012

0,0144

Jaarlimieten: Doel: 148 GBq; Tihange: 111 GBq

Jodium

GBq

0,0984

0,0874

0,163

Jaarlimieten: Doel: 14,8 GBq; Tihange: 14,8 GBq

Edelgassen

TBq

12,5

28,8

33,5

Jaarlimieten: Doel: 2 960 TBq; Tihange: 2 220 TBq

m3

292

282

272

1 000 contracten

354

101,5

11,5

TWh

3,2

2,3

1 000 aansluitingen

41,0

MW

Productie radioactief afval

20

Geconditioneerd laag- en middelradioactief afval; som Doel en Tihange

eng’t #6

36

GroenPlus en Professional Groen; retailklanten

0,7

eng’t #6

36

AlpEnergie; business klanten

49,3

-

eng’t #5

36

Nieuwe aansluitingen en overschakelingen; residentiële klanten

15,2

26,8

-

eng’t #5

36

Hernieuwbare energie en WKK; op de sites van de klant

Klanten Contracten groene elektriciteit Verkoop groene elektriciteit Nieuwe aardgasaansluitingen Nieuwe capaciteit met lage CO2-emissie Contracten Corporate met een Ethics & Sustainable Development clausule

%

73

-

-

49

Aandeel in het totaal aantal nieuwe contracten Corporate

Contracten Productie met een Ethics & Sustainable Development clausule

%

76

-

-

49

Aandeel in het totaal aantal nieuwe contracten Productie

eng’t: engagement



Sociale indicatoren (Electrabel in België) Audit

Indicator

Eenheid

2009

2008

2007

Personeelsaantal

headcounts

7 447

7 548

9 057

Managers

2 270

2 195

2 029

Uitvoerend

5 177

5 353

7 028

Mannen

4 990

5 134

6 353

Vrouwen

2 457

2 414

2 704

33,0

32,0

29,9

Contract onbepaalde duur

7 104

7 121

8 359

Contract bepaalde duur

343

427

698

893

1 648

489

Contract onbepaalde duur

656

1 241

358

Contract bepaalde duur

237

407

131

Vrouwen

Aanwervingen

%

headcounts

Leeftijdspiramide van het personeel

headcounts

>55 jaar

702

676

936

50-54 jaar

832

823

1 119

45-49 jaar

890

948

1 170

40-44 jaar

842

884

1 123

35-39 jaar

787

833

1 028

30-34 jaar

999

883

918

25-29 jaar

1 536

1 458

1 372

<25 jaar

516

616

693

561

631

415

Opleiding

duizend uren

Arbeidsongevallen

Plan CO2

Blz. 45

zie blz. 46

2,36

2,70

3,91

Ernstgraad (Eg)

zie blz. 46

0,07

0,05

0,08


Actieve dienst; dochterondernemingen inbegrepen

Integratiecontracten inbegrepen 45

Dochterondernemingen inbegrepen

45

Actieve dienst; onbepaalde duur; dochterondernemingen inbegrepen

45 46

Frequentiegraad (Fg)

Commentaar

Dochterondernemingen niet inbegrepen


GRI referentietabel De GRI-referentietabel geeft aan waar de standaardonderde-

methodologie van gegevensverzameling met het oog op een

len van de informatie (strategie; organisatieprofiel; verslagpa-

mogelijke rapportering in de toekomst. Voor indicatoren die

rameters; bestuur, verplichtingen en betrokkenheid; manage-

worden gerapporteerd op niveau van de GDF SUEZ Groep,

mentbenadering en prestatie-indicatoren) aan bod komen in

wordt verwezen naar de overeenstemmende publicatie.

dit verslag. De GRI-indicatoren die niet opgenomen zijn − de volledige referentietabel kan gedownload worden van de GRIwebsite www.globalreporting.org/Home − maken het onderwerp uit van een onderzoek naar hun relevantie en/of de

Ref. 1. 1.1

OMSCHRIJVING

Bladzijde

STRATEGIE EN ANALYSE Verklaring van de CEO

2

2.

ORGANISATIEPROFIEL

2.1

Naam van de organisatie

2.2

Merken, producten en/of diensten

2.3

Operationele structuur van de organisatie

6

2.4

Locatie van het hoofdkantoor

68

2.5

Landen waar de organisatie actief is

6, 56

2.6

Eigendomsstructuur en rechtsvorm

6, 68

2.7

Afzetmarkten

6, 56

2.8

Omvang van de organisatie

9

2.9

Significante veranderingen tijdens de verslagperiode

8

Onderscheidingen

42

2.10 3.

Externe bron

68 6, 30, 34-37 www.electrabel.com (corp. gov.)

www.electrabel.com (corp. gov.)

VERSLAGPARAMETERS

3.1

Verslagperiode

1

3.2

Datum meest recente verslag

1

3.3

Verslaggevingscyclus

1

3.4

Contactpunt voor vragen

68

3.5

Proces voor het bepalen van de inhoud

1

3.6

Afbakening van het verslag

3.7

Beperkingen voor de reikwijdte van het verslag

52

3.8

Basis verslaggeving samenwerkingsverbanden

52

3.9

Technieken en berekeningsgrondslagen voor gegevensmetingen

52

3.10

Herformuleringen

52

3.11

Significante veranderingen

1, 52

8, 52



Ref.

OMSCHRIJVING

3.12

Tabel standaardonderdelen

3.13

Betrekken externe assurance

4.

Bladzijde

Externe bron

61 52, 64, 65

BESTUUR, VERPLICHTINGEN EN BETROKKENHEID

4.1

Bestuursstructuur


4.2

Leidinggevende functie voorzitter


4.3

Onafhankelijke en/of niet-leidinggevende bestuurders


4.4

Mechanismen waardoor aandeelhouders en medewerkers aanbevelingen kunnen doen

DdR 2009 GDF SUEZ p. 127

4.14

Groepen belanghebbenden die de organisatie heeft betrokken

RADD 2009 GDF SUEZ p. 78

4.15

Selectie van belanghebbenden

RADD 2009 GDF SUEZ p. 78

5.

MANAGEMENTBENADERING ECONOMIE PRESTATIE-INDICATOREN

EC1

Economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd

EC2

Financiële implicaties, risico’s en mogelijkheden als gevolg van klimaatverandering

30


MILIEU PRESTATIE-INDICATOREN EN1

Gebruikte PCB transformatoren

EN3

Direct energieverbruik

16, 57

EN4

Indirect energieverbruik

41-42

EN5

Energie bespaard door efficiëntieverbetering

22-23, 41-42

EN6

Initiatieven ten behoeve van energie-efficiënte of op duurzame energie gebaseerde producten en diensten

20-27, 34-37, 41-44

EN7

Initiatieven ter verlaging van het indirecte energieverbruik

EN8

Wateronttrekking per bron

58

EN12

Gevolgen van de activiteiten op de biodiversiteit

27

EN13

Herstelde habitats

27

EN14

Maatregelen voor het beheersen van de impact op de biodiversiteit

27

EN16

Directe en indirecte emissie van broeikasgassen

EN18

Initiatieven ter verlaging van de emissie van broeikasgassen

EN20

NOx, SOx en andere luchtemissies

EN22

Totaalgewicht afval

EN24

Gevaarlijk afval

20, 25

EN26

Compensatie van de milieugevolgen van producten en diensten

25, 27

EN28

Non compliance met regelgeving

25, 41

EN29

Milieugevolgen van het transport van producten en het vervoer van personeelsleden

41-42

25

41-44

23-24, 41-42, 58 20-27, 34-37, 41-44 26, 58 58

ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN EN WERK PRESTATIE-INDICATOREN LA1

Totaal personeelsbestand

LA2

Personeelsverloop

LA7

Veiligheidscijfers


DdR 2009 GDF SUEZ p. 128, 166

45, 60 45 46, 60


Ref.

OMSCHRIJVING

Bladzijde

LA10

Opleidingsuren

18, 45, 60

LA13

Onderverdeling medewerkers per geslacht en leeftijdsgroep

Externe bron

45, 60

MENSENRECHTEN PRESTATIE-INDICATOREN HR1

Investeringsovereenkomsten met clausules over mensenrechten

49


HR2

Leveranciers en aannemers getoetst op naleving van de mensenrechten

49


HR8

Beveiligingspersoneel dat training heeft gevolgd over mensenrechten


MAATSCHAPPIJ PRESTATIE-INDICATOREN SO1

Programma’s die de impact op gemeenschappen beheren

40-41

SO4

Maatregelen tegen corruptie

Ethisch handvest GDF SUEZ*

SO5

Standpunt betreffende lobbyen

Ethisch handvest GDF SUEZ*

PRODUCTVERANTWOORDELIJKHEID PRESTATIE-INDICATOREN PR1

Gevolgen van producten en diensten voor gezondheid en veiligheid

PR3

Productinformatie

PR5

Klantentevredenheid

25 34-37 33

ELEKTRICITEITSSECTOR SPECIFIEKE INDICATOREN EU1

Geïnstalleerd vermogen per energiebron

17

EU2

Productie per energiebron

17

EU3

Aantal klanten

56

EU5

CO2-emissierechten

EU6

Aanpak voor een zekere en betrouwbare elektriciteitsbevoorrading

16

EU7

Managementprogramma’s voor het beheersen van de energievraag

34-37

EU8

R&D voor veilige en duurzame bevoorrading

43-44

EU9

Nucleaire provisies

20

EU10

Geplande capaciteit

56

EU11

Efficiëntie van de elektriciteitscentrales

22-23

EU14

Opleidingsprogramma’s

18, 45

EU16

Beleid veiligheid en gezondheid personeel

18, 46

EU19

Stakeholder participatie

EU21

Crisisplan

EU23

Programma’s ter verbetering van de toegang tot elektriciteit

EU30

Gemiddelde beschikbaarheidsfactor van de centrales


40-41, 44 18 31-33, 48

DdR 2009 GDF SUEZ p. 112, 115 RADD 2009 GDF SUEZ p. 82

3, 18

www.electrabel.com (corporate governance) DdR: Document de Référence - Referentiedocument RADD: Rapport d’Activité et Développement Durable - Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling *met Handleiding ‘De ethiek in de praktijk’ De verwijzing naar de bladzijden in het DdR en RADD hebben betrekking op de Franse versie.



Attest indicatoren


Attest groene elektriciteit


Woordenlijst Afkortingen

Eenheden

BNO

Brussels Network Operations

Bq

Becquerel (eenheid van radioactiviteit)

CCS

Carbon Capture Storage

GBq

gigabecquerel (109 Bq)

CEO

Chief Executive Officer

TBq

terabecquerel (1012 Bq)

CH4

methaangas

J

Joule (eenheid van energie)

CNG

Compressed Natural Gas

MJ

megajoule (106 J)

CO2

koolstofdioxide

GJ

gigajoule (109 J)

CREG

Commissie voor de Regulering van de

PJ

petajoule (1015 J)

Elektriciteit en het Gas

W

Watt (eenheid van vermogen)

DNB

Distributienetbeheerder

MW

megawatt (106 W)

EEPR

European Economic Plan for Recovery

GW

gigawatt (109 W)

EMAS

Environmental Management

Wh

Wattuur (eenheid van energie)

and Audit Scheme

kWh

kilowattuur (103 Wh)

ESP

Energy Savings Partnership

GWh

gigawattuur (106 Wh)

FIR

Fonds voor de Instandhouding

TWh

terawattuur (1012 Wh)

van Roofvogels 1 kWh = 3,6 MJ

1 MJ = 0,278 kWh

FSC

Forest Steward Council

GRI

Global Reporting Initiative

HEB

Hernieuwbare energiebronnen

Definities

HS

Hoogspanning

• Specifieke emissie: hoeveelheid van een stof

IAEA

Internationaal Atoomenergie Agentschap

uitgestoten per geproduceerde hoeveelheid

INES

International Nuclear and Radiological

elektriciteit

ISO

International Organisation for

gebaseerd op aanbevelingen van het IAEA,

Standardisation

gericht op twee fundamentele delen: het beheer

KMO

Kleine en Middelgrote Onderneming

van de veroudering van de uitrustingen van de

MZS

Milieuzorgsysteem

kerncentrales en de modernisering op het vlak

MBO

Milieubeleidsovereenkomst

van hun ontwerp

N2O

distikstofoxide

• OSART: een OSART-missie van een kerncentrale

NOx

stikstofoxides

wordt op vraag van de overheid uitgevoerd door

NGO

Niet-Gouvernementele Organisatie

internationale deskundigenteams van het IAEA.

ORES

Opérateur des Réseaux Gaz & Électricité

Ze bestaat uit een audit die zich toespitst op de

Event Scale

• Long Term Operation (LTO): een methodologie

OSART Operational Safety Review Team

operationele veiligheid en betrouwbaarheid van

PCB

Polychloorbifenyl

de exploitatie van de centrale. Daarbij worden

R&I

Research and Innovation

de gangbare praktijken binnen de geauditeerde

REG

Rationeel energiegebruik

kerncentrale vergeleken met de beste

SD

Sustainable Development

SO2

zwaveldioxide

STEG

Stoom- en gasturbine

satie die werd opgericht om de veiligheid van

(eenheid met gecombineerde cyclus)

kerncentrales te verbeteren. Een ‘Peer review’

internationale praktijken • WANO Peer review: de WANO is een organi-

WANO World Association of Nuclear Operators

gebeurt op vraag van een centrale en wordt

WKK

uitgevoerd door een internationaal team van spe-

Warmtekrachtkoppeling

cialisten van andere kerncentrales. Zij vergelijken de prestaties van de centrale op diverse vlakken met de beste internationale praktijken door een grondige, objectieve inspectie van haar werking


Informatie GDF SUEZ Groep

Divisie GDF SUEZ Energy Benelux & Germany

GDF SUEZ

België

PUBLICATIES

16-26, rue du Docteur Lancereaux

Electrabel

Duurzame ontwikkeling

75008 Parijs, Frankrijk

Regentlaan 8

Bezoek www.electrabel.be/duurzaam

www.gdfsuez.com

1000 Brussel, België

• Verneem alle details over het

Tel. + 33 1 57 04 00 00

www.electrabel.be

CO2-plan van Electrabel

Tel. + 32 2 518 61 11

• Bestel of download het Groenboek

• Referentiedocument 2009

Nederland

• Schrijf in op de nieuwsbrief

• Verslag Activiteiten en

Electrabel Nederland

Samen voor minder CO2

PUBLICATIES

Duurzame Ontwikkeling 2009

Dr. Stolteweg 92

• Ethisch handvest

8025 AZ Zwolle, Nederland

beschikbaar in PDF-formaat

(september 2010: Grote Voort 291

op www.gdfsuez.com

8041 BL Zwolle, Nederland) www.electrabel.nl [email protected] Tel. + 31 88 769 29 00 Luxemburg

Milieuverklaringen EMAS

Twinerg

Kerncentrale Doel

201, route d’Ehlerange

• in het Nederlands

4108 Esch-sur-Alzette, Luxemburg

• beschikbaar in PDF-formaat op www.electrabel.be

www.twinerg.lu [email protected] Tel. + 35 2 26 55 49 1

• aanvragen van een exemplaar: [email protected]

Duitsland GDF SUEZ Energie Deutschland Friedrichstraße 200 10017 Berlijn, Duitsland www.gdfsuez-energie.de [email protected] Tel. + 49 30 72 61 53 500

Kerncentrale Tihange • in het Frans ETHISCH HANDVEST

• beschikbaar in PDF-formaat op www.electrabel.be • aanvragen van een exemplaar: [email protected]


Electrabel N.V. Regentlaan 8 1000 Brussel, België www.electrabel.be Tel. + 32 2 518 61 11 Fax + 32 2 518 64 00 BTW BE 0403.170.701 RPR Brussel Ce rapport est également disponible en français. This report is also available in English. downloaden via www.electrabel.be aanvragen van een gedrukt exemplaar: • [email protected] • www.electrabel.be • Electrabel Regentlaan 8 1000 Brussel, België Tel. + 32 2 518 62 22 Fax + 32 2 518 64 00 Vragen over dit verslag [email protected]

Deze publicatie is volledig gedrukt op papier gecertificeerd door de Forest Steward Council (FSC). Deze organisatie promoot en waarborgt een verantwoord bosbeheer dat economisch leefbaar, milieuvriendelijk en sociaal rechtvaardig is. De papierleverancier heeft een ISO 14001 (milieu)- en een OHSAS 18001 (veiligheid en gezondheid)-certifi caat. De drukpersen werken met plantaardige inkten. Papier- en kartonafval, evenals gebruikte offsetplaten worden gerecupereerd en gerecycleerd.

Colofon Deze publicatie kwam tot stand onder coördinatie van het departement Communicatie. Het grafische concept en de productie werden toevertrouwd aan The Crew Communication, Brussel (België). Foto’s: Jacques Breuer, Jean-Michel Byl, Jean-Jacques De Neyer, IPF, Didier Mossiat, Alain Pierot, David Plas, Shutterstock, Antoine Soto Locatie foto kaft: Kamp C, Westerlo Druk: Antilope, Lier (België) Verantwoordelijke uitgever: Fernand Grifnée, Regentlaan 8, 1000 Brussel, België Juni 2010 D/2010/7.208/2


Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009 RESULTATEN DIE SPREKEN

Recommend Documents