Van Os
c
1
Carry Rosenblatt Limpens is stedenbouwkundige, van origine ‘oet Sjènne’, en heeft een fascinatie voor Social Design Bart Jonkers is kersvers afgestudeerd aan de NHTV en plaatst ontwerpen-met-identiteit vóór alles.
Van Os Inzending open oproep IBA Parkstad Movares
- dhr. Ivo Bastiaansen - dhr. Maarten Hendrix
Movares Vestdijk 9 Postbus 93 5600 AB Eindhoven 040-237 3622
Taddeüs van der Weegen is stedenbouwkundige. Hij heeft het oriëntatievermogen van een trekvogel.
buro plot stedenbouw
- mw. Carry Rosenblatt Limpens - dhr. Taddeüs van der Weegen - dhr. Bart Jonkers
2
Maarten Hendrix is specialist in ruimte, mobiliteit en infrastructuur. Hij woont in Kunrade. Onze echte local.
buro plot stedenbouw Burgemeester Brokxlaan 1000 5041 SG Tilburg 013-737 0263
Ivo Bastiaansen is de nestor van dit team. Hij is stedenbouwkundige en ruimtelijk duizendpoot. 3
Mentale Recycling Generale analyse Sinds het sluiten en ausradieren van de mijnen is de regio Parkstad op zoek naar haar identiteit. De regiobranding onder het motto Van Zwart naar Groen heeft een stukje geschiedenis weggevaagd zonder er iets unieks voor terug te geven. Behalve dan een functionerende stedelijke agglomeratie naar Randstedelijk model. Het landschap van kasteelheren, herenboeren, keuterboeren is overruled door de provinciale planningsmachine die grote bedrijven en Den Haag meebrachten. Parkstad is al veel bestudeerd, geanalyseerd en gekarteerd. Analyses alleen zijn echter niet voldoende voor landing bij de mensen in Parkstad.
4
Doel
Aanpak
Het eerste doel is de gebiedseigen identiteit collectief bewust te maken en door te ontwikkelen. Omdat mensen, maar ook regio’s, zonder eigen identiteit, en dus zonder bewustzijn van de eigen waarde en kracht, geen partij zijn voor gedegen zelfontplooiing, laat staan voor (grensoverschrijdende ) interregionale samenwerking. Het zichtbaar, beleefbaar en bespreekbaar maken van de identiteit van Parkstad leidt tot een vergroot bewustzijn van waarde, kwaliteit en prioriteiten. Welke plekken en routes zijn voor onszelf (bewoners en bezoekers) eigenlijk belangrijk? Welke projecten krijgen prioriteit en welke ingrepen zijn urgent? Het tweede doel is om van Parkstad een merk te maken, dat de kleinschalige lokale economie en ondernemerschap verbindt, ontwikkelt en stimuleert, naar voorbeeld van het zuidelijker gelegen Valkenburg.
Het voorstel is geen concept, geen project en geen locatie, maar een proces om samen de identiteit te vinden en dat als merk te verkopen. Het proces bestaat uit een aantal fasen: 1. De eerste fase is de ophaalronde: een methode om de verhalen uit de geschiedenis zichtbaar, beleefbaar en bespreekbaar te maken voor de bewoners en bezoekers van Parkstad. In deze fase worden diverse middelen en methodes ingezet. Deze fase leidt tot een atlas.
2. Na de ophaalrondes volgt een synergie-fase door professionals. In deze fase wordt de focus bepaald. Dit is een ordening van de verhalen, voorwerpen en foto’s en het bepalen van een nieuwe richting voor Parkstad. Dit is het begin van de opbouw van een merk. De focuskaart gaat om het verbinden van samenhangende ideeën. De focuskaart levert locaties op met potentie. 3. De focuskaarten geven een basis voor de noodzakelijke ingrepen. Ze schetsen de contouren voor projecten en laten kansen zien. Sommige projecten zijn van algemeen belang en worden voorgedragen aan de overheid voor uitvoering. Andere projecten kunnen worden opgepakt door particulieren of ondernemers. Sommige ideeën uit de ophaalronde kunnen al meteen in gang worden gezet. Andere ideeën hebben de potentie voor een nieuwe onderneming en kunnen door en/of met bewoners uit de streek zelf worden uitgevoerd. 4. In de laatste fase is het netwerk op orde en worden de kansen ingevuld door ondernemers, kunstenaars en particuliere initiatiefnemers. Samen versterken ze de identiteit en geven ze invulling aan het nieuwe merk “Van Os”.
5
Os Voor wie doen we dit? 1. Ger en Mia, beide autochtoon Limburger en gepensioneerd, vinden de weg in hun eigen streek niet meer helemaal. 2. Antonia en Maria, oud- mijnwerkers, kwamen als gastarbeider en wonen nog altijd in Parkstad, maar zijn er nooit helemaal thuis. Hun kinderen zijn hier geboren en getogen. 3. Claudia, Salvatore en Rashid zijn hier geboren, voelen zich ook niet helemaal thuis in Parkstad, maar ook niet in het thuisland van hun ouders; ze gingen in Parkstad naar school en wonen er nog, maar ze hebben moeite met het vinden van werk. 4. Voor Pit, Frank, Marina, Mariëlle en René vertrokken uit Parkstad voor een studie en kwamen, nooit meer terug. Ze hebben een stedelijke leefstijl ontwikkeld maar ze worden oud en verlangen naar het platteland, naar hachee met zoervleisj en een Alfabier en naar buitenlucht en een trager tempo.
6
5. “Maarten” werkt aan de weg buiten Limburg en kon beter vertrekken, maar hij woont nu eenmaal graag aan de goeie kant van Parkstad, omdat hij het kan betalen, en “de broer van Maarten” blijft gewoon graag dicht bij os mam voor de kinderen (en stiekem ook voor zichzelf).
De Atlas van Parkstad SRV-wagen Een oude SRV-wagen wordt ingericht met bestaande documentatie over de regio. De wagen rijdt gedurende een jaar rond op een vaste route en op vaste tijdstippen. In de wagen kun je documentatie lenen. Belangrijker: je kunt er documenten, foto’s, tekeningen, voorwerpen van vroeger en verhalen toevoegen aan de collectie. De SRV wagen plant vlaggen op de plekken die een rol spelen in de opgehaalde verhalen en foto’s. Na afloop van het SRV-wagenjaar wordt een selectie van de verzamelde materialen op infoborden of in kasten langs de route gezet, als aandenken.--> inhoud aan plek koppelen. Routes Er worden 3 kaartlagen c.q. periodes onderscheiden. Die bepalen de routes van de SRV-wagen. De “belevingslaag”, de laag van heuvels en dalen met kastelen, hoeves en boerderijen, molens en brouwerijen, die samenvalt met de pré-mijntijd van kasteelheren, herenboeren en keuterboeren.
De “energielaag”, de laag van abstracte, ondergrondse steenkolenlagen en schijnbaar willekeurig in het idyllische landschap geplaatste mijnschachten, terrils en mijnkolonies, die samenvalt met de tijd van mijnbazen, mijningenieurs en mijnwerkers. De “economielaag”, de laag van het CBS en ABP en de nieuwe, grootschalige infrastructuur om die nieuwe werkgelegenheid bereikbaar te maken, de tijd die samenvalt met nieuwe rijken en nieuwe armen: werkloze Limburgse jongeren, waaronder tweede en derde generatie Italianen en Marokkanen. De SRV-wagen rijdt drie routes, elk gedurende vier maanden. De chauffeur van de SRV-wagen is ambassadeur van de betreffende laag. Uiteraard beschikt hij over een team van hulp-chauffeurs. De chauffeur voor de belevingsroute is b.v. Camille Oostwegel; tijdens de Energieroute rijdt Frans Timmermans met zijn team de SRV-wagen rond. De economieroute wordt b.v. door Camille Eurlings bestierd. Deze chauffeurs/ambassadeurs zijn tevens beoogd coach voor het ondernemerscollectief in oprichting.
7
“Camille is natuurlijk dé man van het erfgoed. We willen graag met hem een kopje koffie drinken!”
De routes naar de atlas “Er worden Labs ingericht als centraal punt. Hier komen expo’s, debatten, Kuns & Kitsch wordt er opgenomen en de SRV verzamelt haar materiaal hier.”
“De SRV wagen vertrekt vanuit lab Hoensbroek en rijdt de belevingsroute. Hij komt elke week op een vaste dag rond het avondeten. Je kunt er boeken lenen, kaarten bekijken, foto’s achterlaten en verhalen vertellen. De bus verzamelt alles en brengt het terug naar het lab.!”
8
Kuns & Kitsch ‘Beleving’
“Eerst gaan we de belevingslaag uitdiepen. De molens, kastelen, beekdalen, De Romeinse Tijd, Heerlen in de fifties. De mijnen zijn er ook, maar er is ook een tijd van vóór de mijnen!”
9
HEEMKRINGEN UTD. LESKIST
KUNS & KITSCH
Heemkundekringen gaan intergemeentelijk aan de slag om de canon van Parkstad zo volledig en toegankelijk mogelijk te maken.
“Heemkundekringen sámen met de jongeren van Parkstad a.u.b!!!”
Per route wordt een leskist met materialen samengesteld om op scholen te gebruiken. In de labs worden Kuns & Kitsch sessies gehouden, om ongewone en gewone dingen te tonen.
“Bij elke route kan er een Kuns & Kitsch middag komen in een van de Labs. De mensen laten hun spulletjes zien, de vergeten dingen van Parkstad. Leuk klusje voor L1”
10
“De energielaag is beladen in parkstad. Er is rijkdom maar ook leed gekomen. Wat ervaren de mensen? En hoe kan deze laag nieuwe kansen aanboren?”
11
“ H e t kan natuurlijk ook anders dan met een SRVwagen, als we maar ruim de tijd nemen om met mensen uit de streek de analyses te delen, hen de kaarten te leren kennen en te vragen wat hen dan dagelijks bezig houdt.
“Nieuwe vormen van economie. Kansen voor mensen om hun eigen zaak te openen.Die kunnen ze samen creëren met een beetje IBA wind in de rug.”
Kuns & Kitsch ‘Energie’
LABS De SRV-wagen heeft een lab als thuisbasis. In het lab groeit de collectie foto’s en verhalen over de regio. Het lab kan in de gehele IBA periode worden bezocht. In het lab worden de belevenissen van bewoners en bezoekers verwerkt. Er worden workshops georganiseerd door de Aaneengesloten Heemkunde Kringen. In deze workshops worden de plekken van vroeger gekoppeld aan de kaarten van nu. Er ontstaat een nieuwe lezing, een atlas van Parkstad met ruimte voor herinnering, verankering en verinnerlijking van de belevenissen van de bewoners. De atlas wordt dus gemaakt door mensen in Parkstad: Van Os. De kazerne, het vertrek- en eindpunt van de SRVwagen, is het lab. Elke ronde heeft zijn eigen lab. In de belevingslaag is dat b.v. Kasteel Hoensbroek. Tijdens de mijnroute vertrekt en eindigt de wagen b.v. in Schacht Nulland. De economielaag kan vanuit Carbon6 worden verkend.
12
“De bus plant af en toe letterlijk een vlag op de plek waar boeiende verhalen buiten een plaats moeten krijgen. Dat kan overigens ook een infopaneel zijn!”
13
“Het zou prachtig zijn als je de verdwenen lagen via je autoruit weer aan de bewoners kan tonen”
MULTIMEDIA
“ O f een sjieke cross over media productie van de SRV-rondes, zelf gemaakt door jonge mensen!”
14
“De Atlas staat natuurlijk ook online op een eigen website. en er moeten brochures, komen, en routekaarten, een kwartet of andere leuks.”
15
Door wie?
FOCUSKAART
1. Deze aanpak kan alleen worden uitgevoerd vanuit de IBA-organisatie i.s.m. regionale en landelijke media, met gebruikmaking van bijvoorbeeld de transmediaregeling van het SCI (StimuleringsFonds Creatieve industrie).
Verbinden
2. IBA i.s.m. de Aaneengesloten Heemkunde Kringen coördineren de routes, SRVwagen, Labs en de Leskist. Media i.s.m. Camille Oostwegel ontwikkelen het TV-format. Media i.s.m. IBA ontwikkelen het concept voor de cross over documentaire. 3. De indieners van dit voorstel bieden zich aan om deze aanpak vanuit IBA uit te werken met een IBA-startbudget en uit te voeren i.s.m. IBA als er financieringsmogelijkheden zijn gevonden. 16
“Een professioneel team gaat aan de slag om de atlas te vertalen naar projecten. Ook andere IBA-projecten kunnen tegen dit licht gehouden worden”
Schakelen Koppelen Verknopen
“In de SRV rondes zullen de eerste projecten zich al vormen. en dan gaan we natuurlijk niet langer wachten!”
Focussen Prioriteren Clusteren FOCUS
Uitsluiten Kiezen
Deze focus-kaart is louter illustratief.
17
SCHUTTERSPARK
TERWORM
“Het bestuderen van de atlas heeft uitgewezen dat er tussen Terworm, CBS en Heksenberg vele routes liepen die van de kaart verdwenen zijn. Je kan er werkelijk niet meer komen”
NIEUWE ENERGIE
Zorgen voor... Gemoedelijk Limburgs
18
Wonen en werken Familie
“Omdat verbetering van deze routes veel infra betreft, zullen overheden ook betrokken moeten worden”
“Zó te realiseren. Mensen herinneren zich massaal de goede oude tijd. In Schutterspark is die in een ogenblik terug te halen. Met de bewoners, of een vrijetijdsondernemer”
HOEVE COLLECTIEF
Carréboerderij Jong en oud
“Door die koddige windturbines kun je precies zien waar de mijngangen lopen. Én de energie kun je in het mijnwater opslaan! Zou zo kunnen!”
“In een project als dit komen werkelijk alle mogelijke partijen wel een beetje samen! Een opgeknapte vervallen hoeve (de aannnemer), met zorg (de dokter), wonen, landbouw en dan midden tussen de woonwijken. Er wonen 4 families en iedereen is welkom!”
19
Het merk Van Os c
Als tegenwicht tegen de grote corporate industrieën en overheidsdiensten die na de mijnen in Parkstad zijn gevestigd en die nationaal en internationaal opereren, wordt een coöperatie van bewoners voorgesteld. Een samenwerking van initiatiefnemers van lokale niche bedrijfjes die hetzelfde doel nastreven: merkopbouw van Parkstad als sterke regio “Van Os”. Op grond van dit gezamenlijk doel vragen zij budget aan voor startups, coaching en opleiding voor hun individuele Parkstad initiatief.
20
Bewoners en ondernemers zíjn het merk. Het merk is identiteit. Het merk is trots, je bent trots op Os. Het merk verbindt.
Atlas Belevenissen Verhalen Herinneringen
Wat in Valkenburg kan, kan in Parkstad ook!
Locaties
Potenties
Merk
“Er zijn in 2016 al 61 leden bijgekomen in de coöperatie Van Os! ”
Projecten
Van Os
c 21
Houdoe! Au Revoir! Salukes...
22
Ciao!
doeidoei...
Auf Wiedersehen!!
Hojje!
