Van IER naar LTD the devil is in the details ( * )

INGRIJPEND ENERGETISCHE RENOVATIE nieuwe aard werken vanaf 1/1/2015

2

Van IER naar LTD “the devil is in the details” (*)

( )

Benny Craenhals

* “God is in the detail” Ludwig Mies Van der Rohe,1969

architect – energieconsulent NAV

.be

.be

MAXIMAAL TOELAATBARE U-WAARDEN OF MINIMAAL TE REALISEREN R-WAARDEN ŽŶƐƚƌƵĐƟĞĚĞĞů <

 %/ 75%E 8

  


 

 2

<4=  
  2
%+
,"+0'&)"&

2016

<4C ĞŶ  2%/
G
<4<

%+
,"+0'&)"&
-&
,)&
&
('')+&
70"
<4>82
$"!+
-$*
70"
<4?82
$*',.*+&&
70"
<4@8 ĞŶƐĐŚĞŝĚŝŶŐƐĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞƐĂŶĚĞƌĞĚĂŶŐůĂƐ;njŝĞϭ͘ϲͿ

4


%/ 75%C 8

2015

ŵĞƚƵŝƚnjŽŶĚĞƌŝŶŐǀĂŶĚĞƐĐŚĞŝĚŝŶŐƐĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞƐĚŝĞĚĞƐĐŚĞŝĚŝŶŐǀŽƌŵĞŶŵĞƚĞĞŶĂĂŶƉĂůĞŶĚďĞƐĐŚĞƌŵĚǀŽůƵŵĞ

<4< 
  2

  7%E 58




 ĞŶ

3

INGRIJPEND ENERGETISCHE RENOVATIE nieuwe aard werken vanaf 1/1/2015

2%/
E
;4;


-&
,)&
&
('')+&
70"
<4>8
&
$"!+
-$*
70"
<4?8

<4=4< <4=4= <4=4> <4=4?

#&
&
($'&* %,)&
&"+
"&
'&++
%+

)'&2
%+
,"+0'&)"&
-&

%,)&
'$
"&
<4=4? %,)&
"&
'&++
%+

)'& ǀĞƌƟĐĂůĞĞŶŚĞůůĞŶĚĞƐĐŚĞŝĚŝŶŐƐĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞƐŝŶĐŽŶƚĂĐƚŵĞƚĞĞŶŬƌƵŝƉƌƵŝŵƚĞŽĨŵĞƚĞĞŶŬĞůĚĞƌďƵŝƚĞŶŚĞƚ *!)%
-'$,%


<4=4@ <4=4A

-$')&
"&
'&++
%+

,"+&'% -"& &)
-$')&
7-$')&
'(
-'$$
)'&2
'-&
&
#),"(),"%+
'
'-&
&
#$)
,"+&
!+
*!)% -'$,%2
"&  )-&
#$)-$')&8

;4=? ;4?;

;4=? 


<4@

;4?;

<4?




;4>; ;4>;

<4> 


7%+
"& )"(
-&
#)8

;4>; 


<4B@

;4>;

=4;

<4?   
7-'$ &*
()
<>D?B8 

<4@  <4A 
  


2 %+
,"+0'&)"&
-&
,)&
&
('')+&
70"
<4>8
&
$"!+
-$*
70"
<4?8


=

  


 

  


>

 
 
  


 


 


 


 
2

=4; ĞŶ

2%/
G
<4<



keuzevrijheid R < > U vervalt



=4;



=4; ĞŶ

2%/
G
<4<

=4;

=4;

=4; ĞŶ )$2%/
G
<4A

<4: =4; ĞŶ  E

 +(2%/
)$2%/
G
<4A





0.6

<4;

<4;

%+
,"+0'&)"&
-&
,)&
&
('')+&
70"
<4>83

>4< 

  >4= 
 

  

7+)((&!,"*2
"&#'%!$2


& &2
4448

>4> 
 




6
 >4? 








 6
 ?

6


  


 
  

?4<  
 ?4<4< ?4<4=

^dE<EEW>&KE^DdEͲ/^K>d/ƚƵƐƐĞŶŽĨĂĂŶĚĞďƵŝƚĞŶnjŝũĚĞǀĂŶĚĞĚƌĂĂŐĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞ ^dEDhZEDdEͲ/^K>d/ĂĂŶĚĞďƵŝƚĞŶnjŝũĚĞǀĂŶĚĞďĞƐƚĂĂŶĚĞĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞŝŶĐŽŶƚĂĐƚŵĞƚĚĞ ,"+&'% -"&



 0.24

?4<4>




 2
%+
,"+0'&)"&
-&
*(',.%,)&
"&
'&++
%+

)'& ;ĞŶŬĞůǀŽŽƌŝŶŐƌŝũƉĞŶĚĞĞŶĞƌŐĞƟƐĐŚĞƌĞŶŽǀĂƟĞǀĂŶƌĞƐŝĚĞŶƟģůĞŐĞďŽƵǁĞŶͿ



 0.55

?4<4? ?4<4@

^dEDhZEDdEͲ/^K>d/ĂĂŶĚĞďŝŶŶĞŶnjŝũĚĞǀĂŶĚĞďĞƐƚĂĂŶĚĞĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞ ^dEs>KZEDdEͲ/^K>d/ĂĂŶĚĞďƵŝƚĞŶnjŝũĚĞǀĂŶĚĞďĞƐƚĂĂŶĚĞĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞŝŶĐŽŶƚĂĐƚŵĞƚĚĞ ,"+&'% -"&



 0.24

!##("  " #  #     # # #   (&')''(*" 

.be

.be

6

1. +75% AT > buiten > geïsoleerd

5

Premies ? • dakisolatie : 8€/m2

2. installaties vernieuwd

¬ INGRIJPEND ENERGETISCHE RENOVATIE

• vloerisolatie : 6€/m2 • buitenmuurisolatie15€/m2

¬ E-PEIL-EIS

• vervangen ramen met combinatiepremie : 48€/m2

¬ U-MAX ¬ VENTILATIE

.be

.be

8

NA 00%15,!+3%

VOOR


-9

)2%.
/0
(%3
.)5%!4
5!.
$%
%%.(%)$ -!7

-).

0%),

0%),



3%#(





5%15%1(

%.3),!3)%



  8)% &)#(% 

) &) (

7

,9:,4405.
<(5
+,
#,,5/,0+

'65,5

"77,8<3(2:,

 
4A

09,5
67
/,:
50<,(;
<(5
+,
#,,5/,0+

8)% &)#(%

%4(>

$405

(PLAT)

15 cm Rotswol => U = 0,17 W/m2K


(HELLEND)

6 cm Houtwol + 18 glaswol => U = 0,15 W/m2K

(VLOER)

16 cm EPS (0.038) + betonplaat => U = 0,22

(binneniso)

9 + 6 cm glaswol (voorzetwand) => U = 0,23

(crepi)

14 cm EPS-32 => U = 0,21

(HSB)

4 + 15 glaswol + U = 0,20

(schrijnwerk)

hout, 1.0-glas


7,03



7,03



:,*/







! !

"<,8<,8/

&,5:03(:0,



5%15%1(

%.3),!3)%





NA 00%15,!+3%


-9

)2%.
/0
(%3
.)5%!4
5!.
$%
%%.(%)$ -!7

-).

0%),

0%),



3%#(





 

bestaande voordeur + 2 recul-deuren

) &) (

.be .be

8)% &)#(% 

8)% &)#(%

..be be

10


 



 
 




 






! 

 

 




!  



 


 


 





OUD



00%15,!+3%


-9

)2%.
/0
(%3
.)5%!4
5!.
$%
%%.(%)$

NIEUW



9

NA

-!7

-).




0%),

0%),



3%#(





5%15%1(

%.3),!3)%



  8)% &)#(% 

) &) (

8)% &)#(%

LUCHTDICHTHEID : WBO (12 m3/h.m2) VENTILATIE : syst. D (81%)


%'#
!
$%'#
 %


)#


'#

VERWARMING : CONDENS. KETEL (75°/65°) - weersafhankelijk


&#

(#
 %

)2%.
/0
(%3
.)5%!4
5!.
$%
%%.(%)$ -!7

-).

0%),

0%),



3%#(





5%15%1(

%.3),!3)%





BIJ LUCHTDICHTHEID : 3 m3/h.m2

.be

.be .be

12

11


 

  


 


 
  


 

? I.E.R

BEN

LANGE TERMIJN DOELSTELLING

 

   
 


 
 
 


 
  


  

REN

.be

rebound- werkelijk effect verbruik

milieu-impact gebouw

EPC

NEB

E

NU

700 - 1500

????

?

0

+++++

???

2021

350-700

???

90

+

+++

???

2030

175-350

??

70

++

0

???

2040

90-175

?

50

+++

?

???

2050

60 ?

30 ?

30 ?

++++

???

???

milieu-impact renovatie

.be

14

.be

13

.be



  

   

 




  

16

1. Vezelcementplaat 2. Houtskelet (+isolatiemateriaal) 3. Winddichte dampopen houtvezelplaat 5. Luchtdichte dampremmende houtvezelplaat 6. Leiding spouw 7. gipskarton

MATERIAAL

λ−waarde W/(m.K)

MATERIAAL

λ−waarde W/(m.K)

MW

0,037

d(mm) voor UEPB 2012 =

d(mm) voor UlageE =

d(mm) voor Upassief =

0,32W/m²K

0,25W/m²K

0,15W/m²K

140

140+60

140+170

140+20

140+90

140+200

harde houtvezelplaten

0,047

d(mm) voor Upassief = 0,15W/m²K

Hennep

0,042

140+10

140+60

140+180

0,32W/m²K

d(mm) voor UlageE = 0,25W/m²K

d(mm) voor UEPB 2012 =



 








 

 
 
 


  

 
 
   



 

4. Houtskelet CLS 140 + isolatie

1. Bepleistering 2. Isolatie 3. Snelbouw 4. Bepleistering

15

KUNSTSTOF

EPS

0,04

110

150

260

Vlas

0,044

140+20

140+60

140+180

MW

0,037

100

140

250

Cellulose

0,043

140+20

140+60

140+180

harde houtvezelplaten

0,047

120

160

280

Textiel

0,039

140

140+60

140+180

.be

MINERAAL

“TEELBAAR” (plantaardig / natuurlijk)

.be

18


 
 






HOE INWENDIGE CONDENSATIE VERMIJDEN ? - aan koude zijde: meest dampopen en best isolerende lagen - aan warme zijde: meest dampremmende en minst isolerende lagen

17

HARDE PLATEN EPS / XPS / PUR / PIR / RESOL

MINERALE WOL (glaswol / rotswol)

hygroscopisch actieve materialen

op basis van TEELBARE GRONDSTOFFEN PLANTAARDIG / NATUURLIJK

homogene isolatie in 1 vlak

goed aansluitende plaatsing mogelijk

mineraal materiaal

maatschappelijk verantwoord

 































  











































voordelen

T pv

?

kostprijs

goed gekende techniek

brandveilig

vochtregulerend

samengestelde kant & klare oplossingen met gipskarton / ...

akoestische demping mogelijk

vormvast

akoestische buffer

kleinere pakketten ifv lambdawaarde

behoorlijke therm. prestaties

hygroscopisch maar waterafstotend

grotere pakketten

bouwaansluitingen vloeren / daken eerder moeilijk

plaatsing => vezels !

kostprijs

kostprijs

wat met mech. bevestigingen ?

dampscherm nodig

uitvlakking gewenst

uitvlakking gewenst

moeilijker tss houten regelwerk

extra regelwerk + afwerking

eerder bros materiaal

onbekend = onbemind

? nadelen

bron : Staf Roels, Binnenisoleren van buitenmuren
 Vitruvius Academy, maart 2015

.be

.be




   

20

⬄

WTCB




 

 

    

19


 
 


BIO-ECOLOGISCH

WTCB-Dossiers 2012/4.16

       

isoproc / innoviso





 

 
  



  

  




  

  




 

  



 

 
 

  










 

   

  

 

 

     

Fig. 1 In de winter - En hiver

bron : VEA - binnenisolatie van buitenmuren  

  

    

      

     

   

! "!`& # *&]*^ ^# # #$&' # ')  "'&!]* $#  ]# _^* ` (!&# *"!*\!\*# ( ! ! $*(`# " ! # ! *# '(  "'&!& &" !*  (!&# "!*\!\\* ! &!# ''*&')#

.be

Fig. 2 In de zomer - En été

.be




   

22




   

21

 






 




 

 


 


  

       

      


   
 


 

  

 





bron : VEA - binnenisolatie van buitenmuren

bron : VEA - binnenisolatie van buitenmuren

.be

.be

24

23

randstroken kunnen helpen koudebruggen op te lossen

.be

.be

26







 

 

 
    
$"
 
    
"""%
 
 



    

   

 


25

Koudebruggen & detaillering 2 criteria : - psi-waarde

\ =

)) -)+(,. .(T T ) \ *% 
!
"$
% 
&


 
 




 




 
 
 




 


! !


 


 
 



)$1




 

  

 


   
" #
 




"
 # 


- temperatuurfactor

W=

T , T -*. T T

"%  " #
W 7
/(5


.be

.be

thermische aspecten bij buitengevelisolatie materiaal uit de WG buitengevelisolatie (BCCA)

28

27

thermische aspecten bij buitengevelisolatie materiaal uit de WG buitengevelisolatie (BCCA)






 

 


O
 
   
 





 bron : Piet Standaert, Physibel
 gevalstudie werkgroep U-waardebepaling buitengevelisolatie
 BCCA, 05-02-2015

.be

bron : Piet Standaert, Physibel
 gevalstudie werkgroep U-waardebepaling buitengevelisolatie
 BCCA, 05-02-2015

.be

30

thermische aspecten bij buitengevelisolatie parameterstudie buitengevelisolatie > default χ-waarden

vzw

 
•  
  

 
    

 
  

      
•      

   
•  
 

   
" 



 
bron : Liesje Van Gelder, BCCA, 22-09–2015

.be

29

thermische aspecten bij buitengevelisolatie materiaal uit de WG buitengevelisolatie (BCCA) *"+(
,
+,' -"+(%,/)+,*-,--*'$%,* -"+(%,/)+,*-,--*'$%,* -"+(%,/)+,*-,--*'$%,* -"+(%,/)+,*-,--*'$%,* -"+(%,/)+,*-,--*'$% ,* -"+(%,/)+,*-,--*'$% ,* -"+(%,/)+,*-,--*'$%,* -"+(%,/)+,*-,--*'$% ,* -"+(%,/)+,*-,--*'$% ,*

 
& 
&   





 

         

 

 

.*+!"%
&,
+"+ +"+ '
+!*( '
)%+,"

&& "+(%,""$,
 
&&
").

&& "+(%,""$,

&&
").

&& "+(%,"

&
").

& 0
)'%
%-

&&
").

&

&& )*("%'
'
+!*(
"'

").
%-&"'"-& "#$(&'
,!*&"+!
('**$"'

          

bron : Piet Standaert, Physibel
 BCCA, 05-02-2015

ŽŶƐƚƌƵĐƟĞĚĞĞů <

  


 

 2

?

6


  


 
  

 %/ 75%E 8

  7%E 58

2015

ŵĞƚƵŝƚnjŽŶĚĞƌŝŶŐǀĂŶĚĞƐĐŚĞŝĚŝŶŐƐĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞƐĚŝĞĚĞƐĐŚĞŝĚŝŶŐǀŽƌŵĞŶŵĞƚĞĞŶĂĂŶƉĂůĞŶĚďĞƐĐŚĞƌŵĚǀŽůƵŵĞ


%/ 75%C 8

2016

?4<  
 ?4<4< ?4<4=

^dE<EEW>&KE^DdEͲ/^K>d/ƚƵƐƐĞŶŽĨĂĂŶĚĞďƵŝƚĞŶnjŝũĚĞǀĂŶĚĞĚƌĂĂŐĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞ ^dEDhZEDdEͲ/^K>d/ĂĂŶĚĞďƵŝƚĞŶnjŝũĚĞǀĂŶĚĞďĞƐƚĂĂŶĚĞĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞŝŶĐŽŶƚĂĐƚŵĞƚĚĞ ,"+&'% -"&



 0.24

?4<4>




 2
%+
,"+0'&)"&
-&
*(',.%,)&
"&
'&++
%+

)'& ;ĞŶŬĞůǀŽŽƌŝŶŐƌŝũƉĞŶĚĞĞŶĞƌŐĞƟƐĐŚĞƌĞŶŽǀĂƟĞǀĂŶƌĞƐŝĚĞŶƟģůĞŐĞďŽƵǁĞŶͿ



 0.55

?4<4? ?4<4@

^dEDhZEDdEͲ/^K>d/ĂĂŶĚĞďŝŶŶĞŶnjŝũĚĞǀĂŶĚĞďĞƐƚĂĂŶĚĞĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞ ^dEs>KZEDdEͲ/^K>d/ĂĂŶĚĞďƵŝƚĞŶnjŝũĚĞǀĂŶĚĞďĞƐƚĂĂŶĚĞĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞŝŶĐŽŶƚĂĐƚŵĞƚĚĞ ,"+&'% -"&



 0.24

.be

thermische aspecten bij buitengevelisolatie parameterstudie buitengevelisolatie > default χ-waarden

 


 




thermische aspecten bij buitengevelisolatie parameterstudie buitengevelisolatie > default χ-waarden

31

 
vzw


"



χ# 




 


  
 
!


χ#



  

 


 

 
 
χ# 



MODEL 2

MODEL 1

vzw

32

bron : Liesje Van Gelder, BCCA, 22-09–2015

.be

bron : Liesje Van Gelder, BCCA, 22-09–2015

.be

thermische aspecten bij buitengevelisolatie parameterstudie buitengevelisolatie > default χ-waarden

Van IER naar LTD BESLUIT

33

 


 




DE ENE BEREKENING IS DE ANDER NIET INGRIJPEND ENERGETISCH RENOVEREN = MAATWERK DEGELIJKE VOORSTUDIE = NOODZAKELIJK STAPSGEWIJZE AANPAK KAN, GEVAAR VOOR LOCK-IN VERANTWOORDELIJKHEDEN NIET ALTIJD DUIDELIJK AFGELIJND BOUWFYSISCHE CONSEQUENTIES VAAK MOEILIJK IN TE SCHATTEN

 
 
 
 
 
 






 

 








bron : Liesje Van Gelder, BCCA, 22-09–2015

.be

.be

Tussen droom en daad staan wetten in de weg, en praktische bezwaren Willem Elsschot

Vous savez, c'est la vie qui a raison, l'architecte qui a tort. Le Corbusier,

.be

.be

37

dank aan : vzw

Liesje Van Gelder Robert De Cort Benny Deblaere

&

BCCA

Piet Standaert

&

PHYSIBEL

Staf Roels

&

KULEUVEN

.be