Vakbondswerk in de onderneming

Vakbondswerk in de onderneming

6

Adressen regiokantoren Regio Noord

Regio Zuidoost

Regio West

L. Springerlaan 23

Noordkade 2

Pegasusweg 200

9727 KB Groningen

6003 ND Weert

3067 KX Rotterdam

Postbus 11025

Postbus 10248

Postbus 8692

9700 CA Groningen

6000 GE Weert

3009 AR Rotterdam

T 050 363 16 00

T 0495 547 030

T 010 233 56 00

F 050 363 16 15

F 0495 547 431

F 010 233 56 15

Regio Oost

Regio Zuidwest

Regio Noordwest

Pikeursbaan 21

Jacob Obrechtlaan 3

Dalsteindreef 37-39

7411 GX Deventer

4611 AP Bergen op Zoom

1112 XC Diemen

Postbus 68

T 0164 271 900

Postbus 24

7400 AB Deventer

F 0164 271 950

1110 AA Diemen

T 0570 612 888

T 020 690 80 10

F 0570 612 432

F 020 690 57 86

Colofon ‘Vakbondswerk in de onderneming’ is een uitgave van Stichting FNV Pers in opdracht van FNV Bouw 3440 AM Woerden T 0348 575 575 en Keuning

Oplage 5000

Ton Poortvliet (binnenwerk) bestelnummer B1046

F 0348 423 610

I www.fnvbouw.nl

Vormgeving Studio FNV Bouw

Tekst Niko Manshanden, Ben Bleumer en Mirjam Elias

Postbus 520,

Druk Hoonte, Bosch

Fotografie © Bert Janssen (omslag) en

Bestellen Dit artikel is te bestellen bij de afdeling Inkoop en Voorraadbeheer T 0348 575 747 onder

Deze brochure is deel 6 van een serie over medezeggenschap. De andere delen zijn: 1. Zin in mede-

zeggenschap 2. Aan de slag met or/pvt-verkiezingen 3. De or in de bedrijfstak bouw 4. De pvt bij kleine bedrijven 5. Medezeggenschap bij woningcorporaties

2

Woerden, februari 2003


Ordernummer 2003-082

Het gezicht van de bond op het werk: het bedrijfskaderlid Vooraf Het realiseren van verbeteringen in het bedrijf staat

Informatie voor en overbedrijfskaderleden

en valt met goed contact met de leden. Zij zijn de oren en de

Wat is een bedrijfskaderlid?

ogen van de bond.

Wat doet een bedrijfskaderlid?

Zij pakken hun vragen op en doen voorstellen. Zo hebben we

Hoe gaat een bedrijfskaderlid te werk?

met z’n allen invloed op het ondernemingsbeleid. FNV Bouw

Ondersteuning van bedrijfskaderleden

maakt werk van goede CAO’s die ook dienen te worden nageleefd. En dat zijn nog maar een paar belangrijke redenen om vakbondswerk in bedrijven op te zetten. Het gezicht van de bond op de werkplek bent u, het bedrijfskaderlid van FNV Bouw. Natuurlijk moet u dan wel weten wat er van u verwacht wordt. Deze brochure gaat dan ook over uw werk als bedrijfskaderlid.

Wat is een bedrijfskaderlid? Veel leden van FNV Bouw zijn actief op het werk. Harold Jansen is zo iemand

Als bedrijfskaderlid staat u dus eigenlijk tussen de bond en de werknemers (zowel leden als niet-leden) van het bedrijf. U bent intermediair, doorgeefluik of tussenpersoon.

Harold Jansen werkt bij een klein bouwbedrijf. De sfeer is goed en veel zaken lopen redelijk. Maar helemaal bij de tijd is het

Hoe wordt u bedrijfskaderlid?

bedrijf nog niet echt. Zo stelt de werkgever roostervrije dagen

Heel simpel. U bent bedrijfskaderlid zodra u actief bent voor

vast zonder overleg met de werknemers. Als Harold uitlegt dat

de bond in uw bedrijf. Dat kan zijn: een bouwobject, een

werknemers ook rekening moeten houden met privé-

kantoor, een fabriek of een werkplaats. Elk lid van onze

omstandigheden, krijgt hij te horen: ‘Maar het gaat al jaren goed

bond die in een ondernemingsraad (or) zit, is automatisch

zo.’ Dit vindt Harold een goed punt om alvast mee aan de slag te

bedrijfskaderlid.

gaan. “Daarna ga ik verder”, zegt hij. “Op een paar werken zijn

U zit niet in een ondernemingsraad? Toch wilt u bedrijfs-

geen goede keten, geen toiletten en ook over de reisuren zijn er

kaderlid zijn? Meldt u dat dan even bij het regiokantoor van

klachten. Daar wil ik wat aan doen.”

de bond. Daar kunt u ondersteuning krijgen bij uw bondswerk.

Harold Jansen is de enige niet die vindt dat bepaalde zaken in het bedrijf beter geregeld kunnen worden. Alleen, hoe pak je dat dan aan? Steun van mensen die al eerder met het bijltje hebben

U kunt kiezen uit verschillende vormen van ondersteuning

gehakt is op zo’n moment goud waard.

Scholing over allerlei onderwerpen en over de aanpak

Harold stapte naar de bond om raad en ondersteuning bij de

ervan.

aanpak van knelpunten op zijn bedrijf. Veel bedrijfskaderleden

Informatie uit het jaarboek over medezeggenschap,

van FNV Bouw zijn net als Harold op die manier met bondswerk

brochures en het kaderblad.

begonnen. Nieuwkomers staan ze graag met raad en daad bij.

Begeleiding van districtsbestuurders of via de platforms voor ondernemingsraden of regionale kadergroepen.

De bond heeft mensen als Harold hard nodig. In de bouw en

Hier wisselen bedrijfskaderleden en leden in

houtnijverheid werken 300.000 mensen verspreid over ongeveer

ondernemingsraden ervaringen en informatie uit.

25.000 bedrijven. Het is voor de bestuurders van FNV Bouw

Advies en ondersteuning van een districtsbestuurder bij

onmogelijk om met al die mensen regelmatig te praten over hun

de aanpak van knelpunten.

werk, arbeidstijden, scholingsmogelijkheden en andere wensen.


3

Wat doet een bedrijfskaderlid? Iedereen vervult de functie op z’n eigen manier

het ook zo belangrijk dat u meepraat over het CAO-beleid. Om te beginnen vragen we u om met leden op het werk te overleggen wat men geregeld wil zien in de CAO. Dat gebeurt

Wat bedrijfskaderleden precies doen, varieert per persoon.

aan de hand van een ‘arbeidsvoorwaardenwaaier’ die u krijgt.

Iedereen vult deze activiteit in op zijn of haar eigen manier.

Daarop staan een beperkt aantal onderwerpen.

Er zijn pamfletten die u op het werk kunt verspreiden. Sommige

Vervolgens wordt u uitgenodigd voor een bijeenkomst om te

mensen concentreren zich op betere arbeidsomstandigheden

bespreken welke zaken de leden belangrijk vinden. Daarmee

door te proberen doelen te realiseren uit bijvoorbeeld een

kunnen we dan in de nieuwe CAO rekening houden.

arboconvenant. De activiteiten van een bedrijfskaderlid zijn afhankelijk van de situatie op het werk, persoonlijke interesse,

Uw inbreng draait dus om wat u zelf belangrijk vindt. En om

kennis en ervaring.

hetgeen de leden bij u op het werk willen. Waarover wordt regelmatig gepraat? Welke dingen willen zij beter geregeld zien

Bedrijfskaderleden kunnen verschillende taken in het

in de CAO? Wat ervaren mensen als een probleem? We hopen

bedrijf en bond op zich nemen

dat u na de bijeenkomst ook weer verslag doet aan uw collega’s.

Informatie geven en vragen beantwoorden.

Het is belangrijk dat zij weten welke opvattingen andere

Meepraten en meebeslissen over de CAO.

kaderleden inbrachten.

Bewaken of de CAO wordt nageleefd. Onderhandelen over invulling of aanvulling van de CAO.

In het najaar zijn de meeste concrete CAO-voorstellen

Leden werven en behouden.

geformuleerd. Met die voorstellen wil FNV Bouw de onder-

Zorgen dat klachten op de juiste plaats in de bond

handelingen ingaan. Voor de bespreking van deze voorstellen

belanden.

worden alle leden uitgenodigd. Dus niet alleen de bedrijfskaderleden. Gaan de leden met de voorstellen akkoord, dan wordt dat de inzet voor de onderhandelingen.

Informeren

Het informeren van leden en werknemers op

de werkplek is een belangrijke taak van bedrijfskaderleden.

Leden werven en behouden

Leden werven is

Een goed voorbeeld vormt de informatie tijdens de CAO-

belangrijk. Maar wat ook van levensbelang is: hoe behouden we

onderhandelingen, die soms maanden kunnen duren.

hen? U bent het gezicht van de bond op het werk. De leden

De bedoeling is dat leden voor de start de CAO-voorstellen

vormen uw ogen en oren.

bespreken. Natuurlijk willen ze dan ook weten hoe de onderhandelingen verlopen, zeker als het spannend wordt. U kunt dan

U bent als bedrijfskaderlid in staat speciale informatie te geven

een toelichting geven. Soms gebeurt het informeren schriftelijk.

of te verwijzen waar die informatie te halen is. Als u goede

U bent dan de aangewezen persoon om de CAO-pamfletten te

informatie geeft en die goed toelicht en als u vragen van andere

verspreiden. Het is belangrijk dat u zelf goed begrijpt wat erin

werknemers goed beantwoordt, ontstaat dé voedingsbodem

staat. Bel gerust het regiokantoor voor nadere uitleg. Komen er

voor ledenwerving. Dan wordt het een kwestie van het juiste

reacties? Speel die dan alstublieft door! Bedrijfskaderleden

moment afwachten: ‘Is het niet ook iets voor jou, zo’n lidmaat-

vormen een belangrijke bron van informatie over ontwikke-

schap van FNV Bouw?’ U kunt zorgen voor inschrijfformulieren.

lingen in het bedrijf. Leden behouden we vooral doordat bedrijfskaderleden ervoor zorgen dat de resultaten van vakbondswerk bekend raken.

Meepraten en meebeslissen over de CAO De arbeidsvoorwaarden van werknemers in waterbouw worden in belangrijke mate bepaald door de CAO.

Behandelen van vragen en klachten van individuele leden FNV Bouw heeft zo’n

Daarin zijn zaken geregeld zoals beloning, werktijden en de

450 plaatselijke afdelingen waar leden met vragen en klachten

roostervrije dagen. Vaak ook bijscholing en arbeids-

terecht kunnen. Maar ook op het werk kunnen problemen vaak

omstandigheden. De CAO moet natuurlijk aansluiten op de

worden opgelost. Bedrijfskaderleden kunnen daar een

situatie op uw werk en op de wensen van de leden. Daarom is

belangrijke rol bij spelen.

bouw, afbouw, meubel- en hout, woningcorporaties en

4


Zo is Gertrude van Laren een van de 40 werknemers bij

Neem Fred Nijhuis, hij werkt in Lopik in een timmerfabriek van

Woningstichting ‘Zomers Binnen’ uit Waalwijk. Bij haar op

25 werknemers. Sinds kort is Fred bedrijfskaderlid. Het gaat in

kantoor werkt een aantal mensen in dezelfde functies die echter

het bedrijf de laatste jaren steeds beter. De orderportefeuille zit

verschillend worden gewaardeerd. Een erfenis uit het verleden.

vol en over werk valt niet te klagen. Integendeel: ze maken

‘Geen oude koeien uit de sloot halen’, zegt de chef van Gertrude

tegenwoordig werkweken die niet normaal meer zijn. Fred hoort

doodleuk. Dit kwam ons bedrijfskaderlid Jolanda Gerritsen ter

weinig mensen klagen ook al gebeuren er meer en meer

ore.

ongelukken. Twee collega’s zitten al een half jaar overspannen

Jolanda keek eerst of er sprake was van onderwaardering in de

thuis. Dat klopt toch niet? De een zit thuis terwijl de ander nóg

CAO. Ze zocht uit wat er in de fusiebesprekingen was

meer overwerkt.

afgesproken. Toen zette ze met Gertrude argumenten op een rij waarom de waardering van enkele mensen op kantoor wel

Als Fred er met zijn collega’s over begint, is de eerste reactie:

degelijk moest worden opgetrokken.

‘Dat extra loon is toch mooi meegenomen?’ Toch zien ze ook

Eén klassiek voorbeeld uit duizenden. Een bedrijfskaderlid

wel wat in Freds argumenten over de risico’s. ‘In de CAO staat

probeert altijd eerst te kijken of hij of zij het probleem direct zelf

niet voor niets dat overwerk alleen in bijzondere gevallen is

kan oplossen.

toegestaan. En alleen met instemming van de meerderheid van de werknemers.’

Stel dat Jolande niet direct het juiste antwoord wist? Geen punt.

Dat is natuurlijk maar één voorbeeld van wat een bedrijfs-

Zij kent inmiddels de wegen in het bedrijf of de bond om het

kaderlid in het bedrijf kan constateren en aankaarten.

probleem op een andere manier te tackelen. Bedrijfskaderleden kunnen namens een lid met een chef (uitvoerder in de bouw) overleggen over een oplossing.

Onderhandelen over invulling of aanvulling van CAO Hierin heeft de ondernemingsraad een taak. We spreken steeds meer van ‘raam-

Het is niet de bedoeling dat bedrijfskaderleden de plaats

CAO’s’. Een aantal zaken wordt namelijk niet meer tot in detail

innemen van de plaatselijke afdeling. Als bemiddelen niet lukt,

geregeld. Er worden grenzen afgesproken. Daarbinnen kunnen

verwijst een bedrijfskaderlid een klacht door naar de plaatselijke

werknemers en werkgevers in het bedrijf afspraken maken. Over

afdeling in de regio.

opleidingen bijvoorbeeld, of arbeidsomstandigheden en werktijden. Dit noemen we het nader invullen van de CAO.

In principe kunnen bedrijfskaderleden bij vragen of klachten

Daarnaast neemt de werkgever vrijwel dagelijks beslissingen die

van leden drie dingen doen:

van invloed zijn op uw arbeidsvoorwaarden, -omstandigheden

Antwoord en/of advies geven.

of -inhoud.

Bemiddelen in het bedrijf.

Bij investeringen, functieveranderingen, invoering van kwa-

De klacht doorverwijzen binnen de bond.

liteitszorg, functiewaardering, opleidingsbeleid en dergelijke hebben we het over het beïnvloeden van het ondernemings-

Soms kunnen ook niet-leden worden geholpen. Let op. Maak

beleid.

duidelijk dat de bond er is voor leden. Geef aan dat de bond mensen die geen lid zijn, niet elke keer kan helpen. Wie geen lid

Ongetwijfeld wilt u zelf initiatieven nemen voor verbeteringen in

is van FNV Bouw, kunt u niet doorverwijzen naar de bond!

uw bedrijf. Vaak ingewikkelde zaken waarmee u niet dagelijks te maken krijgt. Het voert te ver om hier uitgebreid in te gaan op al die mogelijke onderwerpen. Van belang is dat u weet dat u dit

Bewaken naleving van de CAO

Stel: iemand heeft

soort zaken met de districtsbestuurder of andere kaderleden

een probleem met reisuren. Meestal is diegene niet de enige in

kunt bespreken. De kadergroep is daarvoor de aangewezen

het bedrijf. Bedrijfskaderleden zijn bij uitstek in staat problemen

plaats.

te signaleren en met elkaar in verband te brengen. Want in de CAO worden afspraken gemaakt over veel zaken, maar wat er in

Ook een bedrijfskaderlid dat niet in een ondernemingsraad of

de praktijk mee gebeurt, is vers twee.

personeelsvertegenwoordiging zit, heeft een belangrijke taak bij de invulling van de CAO. Zeker als het gaat om voorlichting van nieuwe regels en de naleving. In opmars is de CAO à la carte.


5

Hoe gaat een bedrijfskaderlid te werk? Met kennis en steun van anderen

Verwijzen Leg een bestand aan met doorverwijsgegevens binnen de bond.

Een bedrijfskaderlid probeert op het werk verbeteringen door te

Verwijs snel door in verband met mogelijke juridische termijnen.

voeren. U pakt problemen op het werk aan en zorgt dat de bond

Ga na of de klacht naar tevredenheid wordt behandeld. Klachten

goed op de hoogte is van wat er op het werk gebeurt. Klinkt

die bijvoorbeeld tot nabetaling leiden, kunt u het best altijd

goed. Maar hoe doet u dat? Bij de aanpak van vragen en

doorverwijzen.

problemen geldt een aantal vuistregels. Overleg met werkgever over individuele klacht Zet de mogelijke argumenten van tevoren samen op een rij.

Doe het niet alleen. Zorg voor steun bij collega’s De meeste mensen willen liever niet in hun

Bedenk waar de andere partij mee zal komen. Probeer het lid

eentje actief zijn voor de bond. Probeer daarom altijd een

toehoorder.

zelf het woord te laten voeren. Ga in eerste instantie mee als

maatje of collega te vinden. Lukt dat niet binnen het eigen bedrijf? Het aantrekkelijke van de bond is dat u in elke regio met

Overleg met werkgever over onderwerpen die allen of een

bedrijfskaderleden en leden van ondernemingsraden uit andere

groep in uw bedrijf aangaan

bedrijven kunt overleggen. Regiogroepen nodigen ook vaak

Gaat het om een zaak die u in uw bedrijf wilt aanpakken? Dan is

deskundigen uit.

de personeelsvertegenwoordiging (pvt) of de ondernemingsraad (or) een belangrijke partij. Zij overleggen regelmatig met de werkgever over allerlei onderwerpen. Ook hebben ze door

Verzamel kennis en informatie

De regelingen in

hun status allerlei bevoegdheden.

de CAO of wetten als de Arbowet en de Wet op de Ondernemingsraden kunt u nakijken in het jaarboek medezeggenschap. Daarnaast is veel informatie te vinden op de website van

Onderhandelen

de bond, het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Elk bedrijf met 50 werknemers of meer moet een onder-

en Postbus 51. Lees ook de krant van FNV Bouw voor uw sector

nemingsraad hebben. Dat is wettelijk verplicht. Is er geen

en het regiobulletin. Houdt in de gaten of ergens scholing wordt

ondernemingsraad? Bedrijfskaderleden kunnen het initiatief

gegeven over het onderwerp of de aanpak waar u nou nét meer

nemen. Is er wel een ondernemingsraad? Dan moet de

over wilt weten. Of schiet even een collega in de kadergroep aan

werkgever instemming vragen over regelingen aangaande

of de districtsbestuurder.

werktijden, arbeidsomstandigheden en opleidingen. De ondernemingsraad heeft ook adviesrecht over investeringen, fusies en reorganisaties. En een onder-

Waarmee wilt u aan de slag?

Natuurlijk zijn er

nemingsraad heeft recht op informatie. De werkgever moet

individuele vragen en klachten. Maar u kunt ook met collega’s

alle informatie verstrekken die de ondernemingsraad voor de

zaken bespreken die volgens u hoognodig moeten veranderen.

uitoefening van z’n taak nodig heeft.

Pak ook op wat er leeft bij uw collega’s. Daarmee verwerft u steun en dan boekt u resultaat. Kies om te beginnen een kwestie waar u direct mogelijkheden ziet voor een oplossing of

Onderhandelen

verandering. Pak daarna de moeilijke zaken.

In bedrijven van 10 tot 50 werknemers moet een personeelsvertegenwoordiging worden opgericht indien de meerderheid van de werknemers dat wenst. Ook hier kunt u als

Adviseer, verwijs, overleg of onderhandel Advies geven of doorverwijzen ligt vaak in

bedrijfskaderleden in het bedrijf het initiatief nemen. De

de sfeer van individuele vragen of klachten.

mingbevoegdheid over werktijden en arbeidsomstandig-

personeelsvertegenwoordiging heeft onder meer instemheden.

Advies Wat is het voor klacht? Waar kunt u met deze klacht terecht? Raadpleeg bij twijfel een collega-kaderlid, districtsbestuurder of andere deskundigen. Zo bouwt u zelf ook kennis op.

6


Ondersteuning van bedrijfskaderleden Rechtsbescherming en faciliteiten Een bedrijfs-

Scholing

kaderlid kan op twee manieren rechtsbescherming hebben:

kaderlid, heeft de FNV Bouw een breed pakket aan scholings-

Om u optimaal te laten fungeren als bedrijfs-

als bedrijfscontactpersoon op grond van de CAO

mogelijkheden. Zo kunt u kennis opdoen over arbeidsvoor-

als lid van ondernemingsraad of personeelsvertegen-

waarden, arbeidsomstandigheden en medezeggenschap. U kunt

woordiging op grond van de WOR, de Wet op de Onder-

echt wat hebben aan de vaardigheden die u bij ons kunt leren.

nemingsraden.

Beter leren spreken in het openbaar is een vaardigheid waar u altijd profijt van houdt. Natuurlijk kunt u ook cursussen volgen die u beter wegwijs maken in de bond.

Bedrijfscontactpersoon

In de meeste CAO’s die de

Als u geregistreerd bent als bedrijfskaderlid krijgt u onze

FNV Bouw afsluit, wordt de rechtsbescherming van bedrijfs-

cursussen vanzelf regelmatig aangeboden. Daarnaast staan ze

kaderleden geregeld. Dat maakt het voor de werkgever moeilijk

vermeld in Kaderwerk, het blad voor kaderleden. Leden van

om u te benadelen. Hoe die regelingen eruit zien? Dat kunt u

ondernemingsraden en personeelsvertegenwoordiging kunnen

nalezen in het jaarboek ‘Medezeggenschap’ dat u automatisch

ook scholingen volgen via FNV Formaat.

krijgt toegezonden zodra u bedrijfskaderlid bent. U kunt op die rechtsbescherming alleen een beroep doen als u zich door de bond laat aanmelden bij de werkgever. Vanaf dat moment bent u

Advies en informatie

Op de regiokantoren van

bedrijfscontactpersoon.

FNV Bouw kunnen bestuurders u helpen met vragen en actuele

Een bedrijfscontactpersoon is dus een bedrijfskaderlid dat

onderwerpen uit het bedrijf. Kijk ook op de website van de bond

schriftelijk is aangemeld bij de werkgever.

voor de meest recente informatie. Ook is er een OR-servicelijn

Dat heeft nog een groot voordeel. U heeft in de meeste gevallen

van FNV Formaat.

recht op faciliteiten als gebruik van vergaderruimte, tijd voor overleg met werknemers of met bezoldigden van de bond en

Schriftelijke informatie

kopieermogelijkheden.

FNV Bouw heeft een breed

scala aan schriftelijke informatie. Voor bedrijfskaderleden is dat Leden van de ondernemingsraad hebben op basis van de wet

in ieder geval het jaarboek medezeggenschap, maar ook

ook rechtsbescherming en recht op faciliteiten.

KaderWerk en vele tientallen themabrochures.

Ondersteuning in kadergroepen

‘Doe het niet

alleen’: zoals u inmiddels wel heeft begrepen, is dit de eerste vuistregel bij de aanpak van kwesties in bedrijven. Het valt niet altijd mee om een maatje, laat staan een groepje collega’s, te vinden om samen kwesties en verbeteringen op te pakken. Vandaar dus onze regionale kadergroepen en ondernemingsraadplatforms. Hierin wisselen bedrijfskaderleden vanuit verschillende bedrijven ervaringen uit. Ze laten zich door deskundigen informeren en krijgen begeleiding van een districtsbestuurder of ervaren bedrijfskaderlid in de regio. Zo’n regionale kadergroep of or-platform is de regionale spil van het vakbondswerk in bedrijven. Daar worden plannen gemaakt en er wordt bekeken welke onderwerpen spelen. Ook het CAObeleid wordt daar besproken. Deze regionale groepen zijn er voor alle sectoren, met uitzondering van de waterbouw.


7

Vakbondswerk in de onderneming

Recommend Documents