Utrecht op weg. Staat van Utrecht 2010

Utrecht op weg Staat van Utrecht 2010

Utrecht op weg

Inhoud Voorwoord De duurzame provincie in kaart

4 6

Resultaat People, Sociaal-cultureel kapitaal Sociale samenhang en identiteit Participatie en ontwikkeling Cultuur Gezondheid Veiligheid Woonomgeving Onderwijs

12 15 17 18 18 21 21 22

Resultaat Planet, Ecologisch kapitaal Bodem en grondwater Lucht Oppervlaktewater Natuur en landschap Grondstoffen Energie en klimaat

24 27 27 27 28 30 30

Resultaat Profit, Economisch kapitaal Arbeid Investering en rendement Ruimtelijke vestigingsvoorwaarden Economisch profiel Infrastructuur en bereikbaarheid

32 35 36 36 39 39

En nu? Op weg naar 2040

40

Wouter de Jong

Voorwoord De Staat van Utrecht is een dwarsdoorsnede van onze provincie. Een foto waarop zichtbaar is wat de staat van onze ecologie, onze economie en het welzijn van onze inwoners is. Door het gebruik van gouden, groene, gele en rode kaarten is direct duidelijk waarin wij met elkaar sterk zijn en wat onze gezamenlijke aandacht nodig heeft. In 2008 volgde de eerste Staat van Utrecht. Nu twee jaar later is er veel gebeurd. Onze natuur staat blijvend onder druk. En de gevolgen van de financiële crisis zijn ook hier voelbaar. Het vertrouwen in de economie is gedaald en de investeringen zijn afgenomen. Ondanks of wellicht dankzij de crisis hebben onze bedrijven en inwoners veerkracht getoond. Sociaal geeft de Staat van Utrecht hetzelfde beeld als in 2008. Investeren in meedoen blijft essentieel. De Staat van Utrecht 2010 laat zien dat ondanks de crisis, wij met elkaar als geen andere regio in Nederland laten zien dat prettig wonen, werken en recreëren heel goed samen gaan. Sterker nog, ze kunnen niet zonder elkaar. Voor ons college is de Staat van Utrecht een ijkpunt voor hoe we er voor staan. Bij onze plannen is de balans tussen natuur, economie en mens ons leidraad. Wij hopen dat de Staat van Utrecht ook voor u en uw organisatie de koers uitzet naar een duurzame en aantrekkelijke toekomst. Wouter de Jong, Gedeputeerde wonen, milieu, duurzaamheid en strategie

5

De drie pijlers van de Staat van Utrecht zijn: People: het sociale en culturele welzijn van de mensen in de Utrechtse samenleving; Planet: de natuur en het milieu in de provincie; Profit: de economie in de provincie.


Staat van Utrecht 2010

De duurzame provincie in kaart Prachtige natuur en afwisselende landschappen, waarin grote en kleine dorpen afgewisseld worden door vriendelijke steden: de provincie Utrecht heeft het. Vandaar ook dat veel mensen zich ertoe aangetrokken voelen en hier graag willen wonen, werken, leven en ondernemen. Om te zorgen dat onze provincie ook in 2040 en daarna een aantrekkelijke regio blijft, moeten we de vinger aan de pols houden. Vandaar dat in 2008 is gestart met de ‘Staat van Utrecht’, een monitor die de kwaliteit en duurzaamheid van de provincie in kaart brengt. De provincie Utrecht heeft samen met Telos hiervoor een methode ontwikkeld. Elke twee jaar vindt een meting plaats, zodat we kunnen zien of we de goede kant opgaan en waar acties nodig zijn. De ‘Staat van Utrecht 2010’ is nu gereed. Om een duurzame en aantrekkelijke provincie te zijn en blijven, dienen deze drie pijlers elk sterk te zijn maar vooral ook met elkaar in balans. De Staat van Utrecht laat zien hoe het met elk van de pijlers is gesteld, en of er sprake is van evenwicht tussen deze pijlers. Rode en gouden kaarten In het rapport van de ‘Staat van Utrecht’ wordt gewerkt met rode, oranje, groene en gouden kaarten. Bedoeling hiervan is in een oogopslag te kunnen zien wat er goed gaat en waar nog werk aan de winkel is. Goud betekent dat een optimaal resultaat is bereikt. Een rode score betekent dat er sprake is van een situatie die zorgwekkend is en waar een directe ingreep gewenst is.

7

DE STAAT VAN UTRECHT 2010 Nog voor de wind De provincie staat er vergeleken met 2008 nog steeds goed voor. Het is een regio waar het opleidingsniveau hoog is, waar veel voorzieningen zijn, met afwisselende landschappen en een goed bewaarde historie. Geen wonder dat Utrecht nog steeds een zeer beminde regio is met grote aantrekkingskracht. Zowel voor mensen daarbinnen als daarbuiten. Met de sociaal-culturele pijler ‘People’ en op economisch vlak (Profit) gaat het best aardig. Kijken we naar de pijler ‘Planet’, dan zien we dat hier nog een hoop te doen is om ook de groene kwaliteiten (natuur en milieu) van onze provincie voor de toekomst te behouden. Kijken we naar de balans tussen de sociaal-culturele aspecten (People), natuur en milieu (Planet) en economie (Profit), dan zien we dat hier een redelijk evenwicht aanwezig is. Dat betekent niet dat er nergens werk aan de winkel is.

Planet 45% 46 % (2008)

People 48% 49 % (2008) 8

Profit 47% 47 % (2008)

Herman Sietsma (Provincie secretaris)

“Ik ben blij met de nieuwe Staat van Utrecht; een overzicht van hoe het in werkelijkheid gaat is misschien nog wel belangrijker dan mooie beleidsnota’s. Uit het resultaat blijkt dat Utrecht in veel opzichten vooroploopt, en daar kunnen we als provinciale samenleving trots op zijn. Als de vasthoudendheid om de rode kaarten kwijt te raken maar niet uit beeld verdwijnt!”


DE STEM VAN UTRECHT De provincie volgens haar inwoners In de provincie Utrecht wonen ruim 1,2 miljoen mensen (peildatum 1 jan 2010). Wat vinden zij eigenlijk van de samenleving in de provincie op dit moment? En hoe zou de Utrechtse samenleving er over dik 30 jaar uit moeten zien? Deze vragen zijn gesteld aan meer dan duizend inwoners van gemeenten en steden in de provincie Utrecht. Hun uitspraken staan model voor al diegenen die binnen de provincie Utrecht wonen. Ook in 2008 werden deze vragen voorgelegd; de resultaten van 2010 laten zien dat de inwoners van nu in grote lijnen nog steeds hetzelfde denken en wensen. Wens voor de Utrechtse samenleving: meer samen, minder brutaal Een beetje brutaal, iets meer gericht op het individu dan op het ‘samen’, ook wel wat informeel van karakter en iets meer zelfstandig dan afhankelijk. Dat zijn de kenmerken die de inwoners aan de Utrechtse samenleving van nu geven. Kijken we naar de toekomst, dan willen de inwoners toch iets anders, iets meer. Meer bescheidenheid, meer solidariteit met gelijkheid hoog in het vaandel. Een provincie die zelfstandig en ondernemend is, waar kwaliteit van het leven centraal staat. Top 3 voor de toekomst Met grote meerderheid kozen de inwoners de volgende top 3, als belangrijkste aandachtspunten voor de toekomst van de provincie: 1. Goede betaalbare gezondheidszorg voor iedereen (54%) 2. Meer veiligheid thuis en op straat (52%) 3. Voldoende ruimte voor wonen, werken en recreatie (42%) Minder belangrijke aspecten voor de toekomst blijken in de ogen van inwoners: de vermindering van CO2, het verminderen van verloedering en voorkomen van gettovorming en zorgen dat alle mensen meetellen. Wens voor de politiek: richten op lange termijn Inwoners van de provincie zien voor de toekomst graag dat er meer politieke keuzes worden gemaakt voor de belangen op langere termijn. Nu zijn dat volgens hen vaker keuzes voor de korte termijn. Ook zal de politiek zich meer moeten gaan richten op het sociale belang, en iets minder op het economisch belang.

10

De Stem van Utrecht is een tweejaarlijks onderzoek dat aan inwoners van de provincie Utrecht (ouder dan 17 jaar) wordt voorgelegd. In 2008 is het eerste onderzoek uitgevoerd. In 2010 deden 1046 mensen mee, waarmee de uitspraken representatief zijn voor de hele provincie.

Mohamed Sini (directeur bij ROC Midden Nederland en o.m. lid van de Nationale UNESCO Commissie)

“De kracht van de Staat van Utrecht is dat het ons bij de les houdt. Want we staan voor een gigantische opgave. We moeten onze welvaart op peil houden, onze planeet sparen en aan een duurzame samenleving bouwen.”


Bij PEOPLE kijkt men naar: Sociale samenhang en identiteit Participatie en ontwikkeling Cultuur Gezondheid Veiligheid Woonomgeving Onderwijs


Resultaat in 2010

Sociaal-cultureel kapitaal De mensen die in de provincie wonen, werken en leven, vormen de samenleving. Zij dragen in grote mate bij aan de aantrekkelijkheid en duurzaamheid van de hele provincie. Het zijn dan ook de mensen en hun beleving die centraal staan in de pijler ‘People’. De pijler ‘People’ brengt de sociale en culturele kant van de provincie in kaart. We kijken daarbij naar de sociale samenhang, de cultuur en het onderwijs, de veiligheid en de gezondheid, de participatie aan de samenleving en het wonen in de provincie. Allemaal zaken waarin de mens centraal staat. People 2010: aardig op weg De Staat van Utrecht 2010 laat voor wat betreft ‘People’ een algemeen positief beeld zien. Zo voelen mensen zich - vergeleken met 2008 – een stuk veiliger. Men is tevreden over de woonomgeving. En de provincie Utrecht heeft nog steeds het grootste aantal goed opgeleide mensen. Allemaal zaken die voor de toekomst zeker behouden moeten blijven. Vinger aan de pols De pijler ’People’ mag dan overall een goed resultaat laten zien voor 2010, het is belangrijk om daarbinnen verder te kijken. Op twee punten scoort de regio Utrecht onvoldoende en is ingreep gewenst. Het gaat om vertrouwen in de politiek en deelname aan de amateurkunst. U leest hier meer over in onderstaande uitleg. Daarnaast moeten we de resultaten ook naast die van 2008 houden om te zien welke kant de ontwikkeling op gaat. Dan zien we dat op sommige gebieden er weliswaar nu een positieve score te zien is, maar dat het in 2008 beter was. Er vindt dus een verslechtering plaats.

13

S

R KE P

UN

TE

TE N

T ER P BE

UN TE N

VER

Gouden kaarten sterke punten van de provincie: - veel hoog opgeleide mensen - groot aantal huisartsen - de tevredenheid over de woonomgeving

Rode kaarten hier is een snelle ingreep gewenst: - vertrouwen in de politiek - deelname aan amateurkunst - risico’s op overstroming


1 Sociale samenhang en identiteit We hebben het hierbij over de ‘sociale lijm’ van de samenleving; dat wat mensen bindt, hoe men met elkaar omgaat ongeacht cultuur of achtergrond. We kunnen dit meten door te kijken naar de saamhorigheid, de eenzaamheid, racisme, het aantal arme huishoudens, contacten tussen mensen met verschillende culturen. Maar ook het aantal kinderen bij jeugdzorg of kinderen die voor de rechter komen, zegt iets over de sociale samenhang in de provincie. We zien hier dat er op een aantal gebieden snel aandacht nodig is: - Het aantal arme huishoudens groeit - Meer mensen dan in 2008 voelen zich eenzaam - De mate waarin mensen contact en omgang kunnen hebben met anderen, het gevoel van saamhorigheid of zich thuis voelen, oftewel de sociale cohesie, is nog niet sterk. - Het aantal kinderen dat voor de rechter moet verschijnen, groeit. Daarnaast zien we dat racisme en discriminatie iets toenemen in vergelijking met 2008. Dat geldt ook voor het aantal kinderen in de jeugdzorg. Beide zaken die nog niet de norm overschrijden, maar waar de ontwikkeling negatief is.

Kinderen met een delict voor de rechter (%) 1-2 2 -2,5 2,5 - 3 3-4 4-5 5 - 5,1

Provincie Utrecht, Geo-informatie 2010

15

Bron: Burgerpanel provincie Utrecht 2010

Inwoners van de provincie Utrecht:

“Veel buurtbewoners lijken een eenzaam bestaan te leiden.” Mee eens: 29% Mee oneens: 39% (Overig neutraal of weet niet)



“Mensen met verschillende etnische afkomst gaan in mijn buurt goed met elkaar om”. En: “Ik vind het leuk als er naast mij iemand van een andere etnische afkomst komt wonen.” Mee eens: 33% Mee oneens: 19% (Overig neutraal of weet niet)


2 Participatie en ontwikkeling Dit onderdeel van People gaat over zaken als gelijkheid, vertrouwen in politiek, mogelijkheden voor opleiding en ontwikkeling en werk(eloosheid). We zien hier dat het opleidingsniveau hoog is; het scoort zelfs ‘goud’. Het aantal mensen tussen de 25 en 65 jaar dat deelneemt aan leeractiviteiten is sinds 2008 gegroeid. Wat ook gegroeid is sindsdien, maar dan met een negatief effect, is het aantal mensen dat langdurig werkeloos is.



“Ik heb in het algemeen veel vertrouwen in de politiek.” Mee eens: 10% Mee oneens: 25% (Overig neutraal of weet niet)

Een directe ingreep is gewenst op het gebied van vertrouwen in de politiek. Hoewel dit vertrouwen groeit ten opzichte van 2008, zijn we er nog lang niet. Dat geldt ook voor het aantal mensen dat gaat stemmen bij verkiezingen. Aandacht is nodig voor: - De werkeloosheid mag dan binnen de norm vallen, het aantal werkelozen groeit ten opzichte van 2008. - De opkomst bij verkiezingen (landelijk, voor provincie en gemeente) was al niet groot maar daalt nog steeds.

17

3 Cultuur We bekijken bij dit onderdeel van People hoe mensen het culturele en kunstaanbod in de provincie waarderen. Het gaat dan om musea, bioscopen en filmhuizen, theaters, bibliotheken etc. Is er voldoende, is het in de buurt en maakt men er ook gebruik van? Inwoners vinden dat er onvoldoende – minder dan in 2008 - mogelijkheden zijn om kunst of cultuur in de directe omgeving te beleven. Daarom is er aandacht nodig voor cultuur en kunst in de provincie. Het aantal bioscopen, filmhuizen, theaters en musea in de provincie is gedaald na 2008. Ook vindt men dat er te weinig keuze is in musea, theaters en ander cultureel aanbod in de omgeving. Aandacht is nodig voor: - De mogelijkheid om in de buurt aan toneel, kunst en andere culturele uitingen te doen. - Leesgedrag: steeds minder mensen lenen steeds minder boeken van de bibliotheek.

4 Gezondheid Gezondheid van mensen is belangrijk voor een ‘gezonde’ samenleving. Hier kijken we naar wat mensen doen om gezond te blijven (sporten, riskant gedrag), het aantal chronisch zieken, de geestelijke gezondheid en suïcides, de voorzieningen op het gebied van gezondheid (aantal, spreiding en wachtlijsten) en de mening over de eigen gezondheid van de inwoners. Opvallend is dat op het gebied van gezondheid de provincie goed scoort. Het aantal huisartsen is vergeleken met andere provincies het grootst. Het merendeel van de inwoners vindt zichzelf gezond. Er wordt regelmatig bewogen of gesport. Het aantal mensen dat rookt, drinkt of te zwaar is met risico voor de gezondheid is in de afgelopen twee jaar afgenomen.

18



74% van de inwoners van Utrecht vindt dat er in de omgeving meer dan genoeg medische voorzieningen zoals huisarts, tandarts en apotheek zijn.




52% vindt ‘meer veiligheid thuis en op straat’ één van de drie belangrijkste aandachtspunten voor de toekomst van de provincie.



“Voor de dagelijkse boodschappen kan ik in mijn buurt prima terecht”. Mee eens: 78% Mee oneens: 8% (Overig neutraal of weet niet)


5 Veiligheid Veiligheid in de samenleving is belangrijk om goed te kunnen functioneren. Om dit in kaart te brengen kijken we naar het risico om slachtoffer te worden van verkeersongevallen, geweld, inbraak, diefstal en vernieling, of van overstromingen. Ook kijken we naar het gevoel van (on)veiligheid. De resultaten van 2010 laten een wisselend beeld zien. Inwoners van de provincie voelen zich in het algemeen wel iets veiliger dan in 2008. De kans om slachtoffer te worden in het verkeer of van geweld of misdaad is echter nog niet op peil. Aandacht is nodig voor: - De groeiende kans om slachtoffer te worden van geweld, diefstal, inbraak of vernieling. - De groeiende angst voor terrorisme.

6 Woonomgeving Hoe tevreden zijn de inwoners over de plek waar zij wonen? We kijken hierbij naar de woningen, de buurtvoorzieningen, het groen, maar ook naar zaken als hinder van geluid, licht of geur. En naar de provincie als geheel: zijn mensen tevreden over het landschap? Is hier de historie van de provincie nog terug te vinden? Op dit gebied zien we een wisselend resultaat voor 2010. Utrecht blijkt als geen andere provincie haar historische landschap goed bewaard te hebben. Het is dan ook één van de sterke punten van de provincie. Daarnaast is men tevreden over de woning en redelijk tevreden over de buurtvoorzieningen (voor boodschappen, openbaar vervoer, spelen, sporten). Aandacht is nodig voor: - Hinder door licht en geluid - Er is een tekort aan woningen in het algemeen en aan nieuwbouwwoningen (vooral voor starters) in het bijzonder. - De kwaliteit van het groen in de buurt.

21

7 Onderwijs Voldoende en juiste kennis en vaardigheden zorgen dat mensen zich in de samenleving kunnen ontwikkelen en werken. Onderwijs speelt daarin een grote rol. Niet alleen het aantal scholen, maar ook de kwaliteit ervan en de aansluiting op de maatschappij zijn daarbij van belang. Ook het aantal voortijdig schoolverlaters en de jeugdwerkeloosheid geeft signalen af over de staat van het onderwijs in de provincie. De resultaten van 2010 laten zien dat iedereen naar een school kan gaan die past bij zijn/haar capaciteiten. Het aantal scholen met meer dan 80% niet-westerse scholieren neemt af. Aandacht is nodig voor: - Het groeiend aantal 15-23 jarigen dat werkeloos is. - Het aantal leerlingen dat zonder diploma het onderwijs verlaat. - De kwaliteit van het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. - De toenemende jeugdwerkeloosheid.

Capaciteit WO en HBO (%) 1,83 - 2 2 -2,5 2,5 - 3 3-4 4 - 10,49

Provincie Utrecht, Geo-informatie

22



“De kwaliteit van het lokale voortgezet onderwijs is uitstekend.” 38 % is het eens met de stelling

“De kwaliteit van het lokale basisonderwijs is uitstekend.” 42% is het eens met de stelling


Bij PLANET kijkt men naar: Bodem en grondwater Lucht Oppervlaktewater Natuur en landschap Grondstoffen Energie en klimaat


Resultaat in 2010

Ecologisch kapitaal Niet alleen de mensen en hun onderlinge relaties dragen bij aan de duurzaamheid en kwaliteit van de provincie. Ook de natuur en het milieu spelen daarbij een grote rol. De pijler ‘Planet’ gaat dan ook over de ecologische kant van de Utrechtse provincie. Het gaat daarbij om de kwaliteit van de bodem, het water, de natuur en het landschap, maar ook om grondstoffen, energie en het klimaat. Hoe is het daarmee gesteld anno 2010 en welke ontwikkelingen zien we vergeleken met 2008? Planet 2010: Rode kaarten De ecologie van de provincie maakt moeilijke tijden door. Het is de pijler die er het minst rooskleurig voor staat en waar de meeste “rode kaarten” te vinden zijn. Zelfs meer dan in 2008. Vooral als het gaat om luchtkwaliteit, energie en klimaatadoptatie is er nog veel werk aan de winkel.

25

S

R KE P

UN

TE

TE N

Gouden kaarten sterke punten van de provincie:

de natuurlijke landschappen van de provincie de hoeveelheid klei en grind in de bodem is op peil

T ER P BE

UN TE N

VER

- -

Rode kaarten hier is een snelle ingreep gewenst:

- - - - - - -


de akkerbodems (teveel meststoffen ) luchtkwaliteit planten en dieren in het water (evenwicht is verstoord) de verscheidenheid aan planten diersoorten hergebruik van bedrijfsafval energiebesparing en het gebruik van duurzame energie broeikaseffect

1 Bodem en grondwater Utrecht heeft drie soorten bodems: zand, klei en veen. De kwaliteit van de bodem en die van het grondwater bepalen voor een deel hoe het staat met het onderdeel ‘Planet’ in de provincie. Het gaat hierbij om de vraag hoe schoon de bodem en het water is. Bij grondwater telt ook de stand ervan mee. Het grondwaterpeil is nog op orde, maar neemt wel iets af ten opzichte van 2008. Voor zowel bodem als grondwater geldt dat er nog behoorlijk wat winst is te halen. Aandacht is nodig voor: - De daling van de bodem in veengebieden. - Bodemvervuiling in akkers en weilanden door bemesting. - Het gehalte zware metalen in de grond. - Gebruik van schadelijke bestrijdingsmiddelen. - Bodemsanering: saneringen die een onacceptabel risico vormen voor de mens.

2 Lucht De kwaliteit van de lucht is geen kwestie van de provincie alleen. Ook in de rest van Nederland en daarbuiten worden stoffen uitgestoten die zich in de lucht verplaatsen en zo hun weg vinden naar de provincie Utrecht. De luchtkwaliteit in de provincie wordt vastgesteld aan de hand van de concentraties fijnstof en stikstofdioxide. De resultaten laten zien dat de luchtkwaliteit in de provincie nog steeds te wensen over laat: van beide stoffen zijn te hoge concentraties in de lucht aanwezig en er is geen verbetering te zien ten opzichte van twee jaar geleden.

3 Oppervlaktewater In de provincie Utrecht zijn heel wat rivieren, beken, meren, kanalen, sloten en vennetjes te vinden. De Staat van Utrecht 2010 meet de kwaliteit van het water hierin. Water dat van goede kwaliteit is, is een levensbodem voor plant en dier. In 2010 zien we dat er onvoldoende leven in het water is te vinden, nog minder dan in 2008. Hierover is directe aandacht noodzakelijk en ingrijpen gewenst. In het algemeen geldt dat er aandacht voor dit oppervlaktewater nodig is, omdat de kwaliteit hiervan ten opzichte van 2008 behoorlijk is gedaald. 27

4 Natuur en landschap Het aantal verschillende planten diersoorten in bos, heide, grasland en akkers, water, moerassen en op zandvlaktes zegt iets over de kwaliteit van de natuur. Ook de verzuring in de grond en de waardering van landschappen zijn meetpunten voor kwaliteit. Het vergroten en verbinden van waardevolle natuurgebieden helpt om de natuurlijke kwaliteiten van de provincie te versterken. Het ontwikkelen van nieuwe natuur is daarbij nodig. De Staat van Utrecht 2010 meet de voortgang hierin. Utrecht heeft prachtige en kenmerkende natuurgebieden en dat waarderen we meer en meer. Ook is er weinig sprake van horizonvervuiling door hoogbouw, elektriciteitsmasten of windmolens. Dat betekent niet dat het goed gaat met de natuur en het landschap in de provincie. Kijken we naar het aantal verschillende plantensoorten in diverse natuurgebieden, dan neemt deze af. Ook is de bodem in natuurgebieden door verzuring aangetast. Hoewel er een lichte vooruitgang is geboekt in het realiseren van nieuwe natuur en het verbinden van natuurgebieden, is ook hier nog heel wat werk te verzetten.

28

!

" !

$

!

" !

! !

$

$ !

!

#

"

# !

#$

#

## #

!

! ! #

#

$ $ ! $ " $

!

#!

! ! ! !

!

#

! !

!# !

# ! !

$ " $"

!

#

!

!"

$$ "

#

! ! !

$

"

!!

! ! !

#

!

"

! "

" " " ! ! " ""

"

!

Woerden

$

$

$

$ $$ "

"" "

! !

#

!

"

!

" "

"

Ni

"

#

#

# #

!

# #

#

!

!

# #! # # !

$

ProRail

overig

#

Rijkswaterstaat

$ $

Provincie Utrecht

Faunavoorzieningen

# # # #

$ $ $ $

" " " "

! ! ! !

!

$ $

$$

# #

"

$ " ! ! $ !

#

#"$ $ " ## # !

!

# "

"

!"

#

!

$# #

UTRECHT #

# # #

#

# $

$ $

$

#

#

#

#

"#

""

$

# $ $

" "

#

!

!! !

# !

! # # !

""

$" "$"""""" $ """"

! " "$ ! "

!

## # #

$

" !! ! "

! $ $

!

## # !

$

!

!!! ! !! !

#

!#

##

! $

"

Veenendaal

! ! # !

" " ""

!

#

#

#

! " !

!

#

#

! ! ! ! !

! !

#

$ $

!

!

!

#

!

$ $

!! !!

!

!

# #

#

$$

#

!

$ $

!

"""""" """""""" "$ $"" $""" $

""

$ $

!

!

!

!

$

!!

!

Zeist

!

#

#

#

# # $

!

$

$ $

#

! !

!

" $

$

"

$

! " "

$

# # #

" "

"

#

!!

! !"!! !! ! ! ! $! ! ! ! $ ! !

!

!

!

# #!

" " "

#

## # #

nog te realiseren

Amersfoort

"

$ $ " $

in voorbereiding

ecologische verbindingszone

#

#

$

ieuwegein

$

$ "

#

deels gerealiseerd

Ecologische hoofdstructuur

$

$ $$

gerealiseerd

# #

#

# # #

!

$

# $

# " # #

!

## $



5 Grondstoffen Grind, zand en klei zijn de belangrijkste grondstoffen die in onze provincie uit de bodem worden gehaald. Om deze bodemvoorraden op peil te houden, is het zaak de winning ervan terug te dringen. Voor klei en grind zijn de resultaten prima, deze scoren zelfs ‘goud’ in de Staat van Utrecht 2010. Ook voor de winning van beton/-metselzand en ophoogzand zijnde resultaten goed, hoewel er vergeleken met 2008 meer van uit de bodem wordt gehaald. Zorgvuldig omgaan met grondstoffen heeft niet alleen te maken met het winnen ervan, maar ook met het hergebruiken van afval. De Staat van Utrecht 2010 meet ook in hoeverre bedrijfsafval wordt hergebruikt. Hieruit blijkt dat er al een stuk meer wordt hergebruikt dan in 2008, maar het kan beter.

6 Energie en klimaat In dit deelgebied van Planet kijken we naar het energiegebruik door de consument in de provincie. Het energiegebruik is van belang voor de uitstoot van CO2, de belangrijkste veroorzaker van het broeikaseffect. Energiebesparing en het opwekken en gebruiken van duurzame energie helpen het CO2 gehalte te verlagen. De Staat van Utrecht 2010 geeft ook hierin de stand van zaken weer. Met de energiehuishouding in de provincie is het niet goed gesteld. Het gebruik ervan ligt te hoog en er wordt te weinig gebruik gemaakt van duurzame energie. Lichtpuntje vormt het feit dat er steeds meer woningen met energielabels op de markt komen, zodat consumenten kunnen kiezen voor energiezuiniger woningen. Het broeikaseffect is een wereldwijd probleem, dat ook in de resultaten van de Staat van Utrecht 2010 is terug te zien. De uitstoot van CO2 in de provincie is hoger dan gewenst en heeft daarvoor een ‘rode kaart’.

30


Inwoners van de provincie Utrecht

54% heeft in zijn/haar huis vrijwel alle gloeilampen vervangen door spaarlampen. “Ik heb geen uitgesproken voorkeur voor groene stroom.” Mee eens: 40 % (36 % in 2008) Mee oneens: 26% (Overig neutraal of weet niet)

Energielabels woningen (%) 0,72 - 5 5 - 10 10 - 15 15 - 25 25 - 32,5



Bij PROFIT kijkt men naar: Arbeid Investering en rendement Ruimtelijke vestigingsvoorwaarden Economisch profiel Infrastructuur en bereikbaarheid


Resultaat in 2010

Economisch kapitaal De derde pijler die de duurzaamheid en kwaliteit van de provincie in kaart brengt, onderzoekt hoe de economie van de provincie functioneert. ‘Profit’ wordt deze pijler genoemd en is daarmee de laatste pijler. Want naast mensen (People) en de ecologie (Planet) zegt ook de economische staat van de provincie (Profit) iets over de duurzaamheid en kwaliteit van de provincie. Centraal in Profit staat de vraag of er in de regio voldoende kan worden verdiend, zodat investeringen, innovatie maar ook continuïteit in werk gegarandeerd zijn. We bekijken daarvoor de arbeid, werkgelegenheid, de winst en investeringsruimte van bedrijven, de vestigingsmogelijkheden, bereikbaarheid en het ondernemersklimaat. Profit anno 2010: stijgers en dalers De economische crisis is ook in de resultaten van 2010 terug te vinden. Het vertrouwen in de economie is ronduit slecht te noemen. De werkeloosheid is nog niet groot maar loopt wel op en er ontstaat leegstand in kantoren. Er zijn ook goede ontwikkelingen zichtbaar. Zo maakt een groeiend aantal bedrijven voldoende winst om te kunnen investeren en de verwachting is dat dat nog gaat toenemen. En zien steeds meer starters het zitten om de markt te betreden. Signalen dat er - ondanks de crisis - gewerkt wordt om de economie in de regio er weer bovenop te krijgen.

33

Gouden kaartEN sterke punten van de provincie:

het opleidingsniveau stijgt er is voldoende werkgelegenheid en mensen komen aan het werk de economie in de regio groeit gestaag TE

R KE P

UN

S

- - -

TE N

VER

TE N

UN

Rode kaartEN hier is een snelle ingreep gewenst:

T ER P BE

- grote aantal mensen dat in de WAO belandt - de stijging van het aantal moeilijk vervulbare vacatures


1 Arbeid Een gezonde arbeidsmarkt vraagt om een evenwicht in het aanbod en de vraag naar werk. In de Staat van Utrecht 2010 is er gekeken naar de volgende vragen: is er voldoende kennis en ervaring? Is er voldoende werk te vinden? En zijn er voldoende geschikte mensen om openstaande vacatures te vullen? Op dit vlak staat de provincie er niet slecht voor. In Utrecht zijn de meeste hoog opgeleiden te vinden vergeleken met andere provincies. Er is werk te vinden voor een groot deel van de inwoners en ook werk dat past bij de aanwezige kennis en ervaring. Die kennis en ervaring groeit overigens, want de resultaten tonen een hoog en nog verder stijgend opleidingsniveau. De werkloosheid scoort nog steeds acceptabel maar is in de afgelopen twee jaar wel toegenomen. Hoewel het aantal mensen in de WAO iets is gedaald, is het nog altijd hoger dan de gestelde norm. Ook het aantal vacatures die moeilijk te vervullen zijn is niet afgenomen. Het lijkt nog moeilijker te zijn geworden mensen te vinden voor deze functies.

Arbeidspotentieel (%) < 67 67 - 70 70 - 73 73 - 76 > 76 geen gegevens


35

2 Investering en rendement In een gezonde economie maken bedrijven voldoende winst om te kunnen investeren. Dat is nodig om voldoende productie te kunnen blijven draaien en mogelijk zelfs uit te breiden. De Staat van Utrecht 2010 laat zien dat het in de provincie redelijk goed gaat. De winstgevendheid van bedrijven in de regio is gestegen en ook de investeringen nemen toe sinds 2008. Het vertrouwen in de economie is bij bedrijven nog niet helemaal op peil, maar stijgt wel langzaamaan.

3 Ruimtelijke vestigingsvoorwaarden Een bedrijf moet zich ergens kunnen vestigen. Hoe staat het eigenlijk met de kantoren in de provincie? En is er voldoende passende ruimte voor bedrijvigheid op bedrijfsterreinen of in bedrijfspanden? We zien hier een paar zorgelijke ontwikkelingen. Steeds meer kantoorpanden staan leeg. Dat waren er al te veel in 2008 en dat aantal is de afgelopen twee jaar nog verder toegenomen. Kijken we naar het aantal benodigde bedrijfsterreinen, dan zien we dat dit in 2010 nog steeds onvoldoende is.

36




“Aan haltes voor openbaar vervoer is in mijn buurt geen gebrek”. Mee eens: 62% Mee oneens: 15% (Overig neutraal of weet niet)


4 Economisch profiel Niets is zo grillig als de economie. Soms zit het tegen (of erg tegen zoals bij een kredietcrisis) en soms zit het mee. Dat geldt ook voor de provinciale economie. Hoe krachtig is zij eigenlijk? Is de Utrechtse economie in staat groei te generen en moeilijke tijden te doorstaan? Voorwaarde hiervoor is dat er in de regio een goede mix van bedrijvigheid aanwezig is en dat er voldoende dynamiek en vernieuwing kan plaatsvinden. De huidige cijfers laten zien dat er nog steeds groei in de regionale economie zit, hoewel deze vergeleken met 2008 wel iets terugloopt. Vernieuwing weet zich ook een weg te vinden in de provincie. Steeds meer bedrijven durven het aan om te gaan starten, het aandeel ‘starters’ blijft groeien. Bedrijven besteden meer en meer aan Research & Development; de basis voor het vergroten en toepassen van kennis en dat betekent weer ruimte voor innovatie. Op het gebied van ‘life science’, technologie en in de agrarische sector is weliswaar een lichte verbetering te zien, maar het aandeel binnen de regionale economie blijft nog te klein.

5 Infrastructuur en bereikbaarheid Verkeer is een belangrijke levensader voor de economie. Of het nu via de weg is, het spoor, het water, de lucht of via de digitale snelweg; niet bereikbaar zijn betekent niet bestaan. De provincie Utrecht is de draaischijf van Nederland als het gaat om bereikbaarheid. Door de centrale ligging ligt de rest van Nederland binnen handbereik en dat maakt Utrecht aantrekkelijk. De keerzijde van die medaille is te zien op de weg: opstoppingen en files zijn aan de orde van de dag. Hoewel de resultaten van 2010 een lichte verbetering laten zien, zal het duidelijk zijn dat hiervoor aandacht vereist is. Ook het gebruik van de fiets voor korte afstanden blijft nog onder de maat. De provincie kent een goed netwerk voor openbaar vervoer (trein, tram en bus). De provincie scoort hierin landelijk gezien zelfs het hoogst. Helaas laten de resultaten ook zien dat nog te weinig mensen overstappen van de auto naar het openbaar vervoer of de fiets en de neiging dit te doen ook daalt. 39

Reindert Hoek (directeur DSO Gemeente Utrecht)

“De klassenindeling met kleuren levert verwonderpunten op waarover geordend discussie kan plaatsvinden. De systematiek kan worden versterkt door ook in te zoomen op ‘bereikbaarheid’ en ‘binnenstedelijke bouwopgave in relatie tot woningtoewijzing’.”


En nu:

Op weg naar 2040 De koers is gezet, we gaan de juiste richting op. Dat betekent niet dat we op onze lauweren kunnen rusten. We moeten continu aandacht blijven geven aan dat wat belangrijk is. We beschikken nu over twee pijlers: Met Utrecht 2040 hebben we een strategie voor de lange termijn in handen, met duidelijke doelen en opgaven voor 2040. Met de Staat van Utrecht beschikken we over een soort röntgenfoto, een dwarsdoorsnede van de provincie die laat zien hoe het in 2010 is gesteld met haar sociaal culturele, economische en ecologische kwaliteit. De lange termijn uitdagingen en de huidige kwaliteit zijn nu bekend. Dat zijn de peilers voor de beleidskeuzes die we in de komende jaren gaan maken. Maar we kunnen (en willen) deze complexe opgaven niet alleen realiseren. De Provincie mét partners - verenigd in het Utrecht 2040 netwerk - zijn nu aan zet. Op weg naar 2040!

R.C. Robbertsen (Commissaris van de Koningin in de provincie Utrecht)

“Hoe houden we Utrecht in balans? Dat is de belangrijkste vraag die het provinciebestuur zich elke dag moet stellen. Bij al het beleid dat we maken en bij alle plannen die we uitvoeren. Streven naar de juiste balans tussen wat goed is voor onze prachtige natuur, onze sterke (kennis)economie en het welzijn van onze inwoners.” 41

http://twitter.com/Utrecht2040 Download een QR-reader voor jouw mobiel en scan de code.

Colofon Contactpersonen Hans Gommer & Monike van Duren Tekst & concept HV Communicatie Vormgeving & opmaak KWIK grafische vormgeving

Voor meer info over de Staat van Utrecht www.staat-van-utrecht.nl www.Utrecht2040.nl

Provincie Utrecht, november 2010 Postbus 80300 3508 TH Utrecht T: 030 258 9111

www.provincie-utrecht.nl Meer exemplaren zijn te bestellen via email: [email protected] © Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming. MMC 13031

Utrecht op weg. Staat van Utrecht 2010

Recommend Documents