RWZI Utrecht
26 juni 2010
dag van de architectuur Utrecht
Inhoud
even voorstellen
pag. 4
intro - aanpak
pag. 6
ontwerpsessies
pag. 16
thema’s
pag. 30
conclusie
pag. 38
2
3
SCHALEN
INTRO
stad
dagindeling rondleiding ontwerpsessies visies / wensen
ontwerpsessies
Gedurende de ochtend houden we een aantal ontwerpsessies waarin we van de bezoeker hun ideeën voor hetterrein willen weten. Bij deze workshops vormen de luchtfoto’s en leeg kaartmateriaal de basis. Door middel van een database aan foto’s/ referentiebeelden proberen we de bezoeker te prikkelen met ideeën. Verder willen we door het stellen van heldere en eenvoudige vragen mensen prikkelen zorgvuldig na te denken over het gebied. Dit doen we aan de hand van 3 schalen: • • •
stad buurt plek
De ontwerpsessies willen we doormiddel van tekst en foto’s inzichtelijk in beeld brengen. In de namiddag willen we de ideeen samenbrengen en clusteren om te zien of er collectieve ideeen zijn voor het gebied. Deze zullen gepresenteerd worden aan de hand van visualisaties met onderzoekssuggesteis voor mogelijke vervolgstudies.
buurt
plek
8
9
STAD Wat is het eerste dat bij u op kwam bij het betreden van dit terrein? Hoe wordt de locatie volgens u ervaren in de stad? Hoe functioneert het gebied nu?
10
11
BUURT Welke functie mist in de stad en zou goed op deze plek passen? Wat zou hier in ieder geval niet moeten komen? Moet de plek aansluiting zoeken bij omliggende wijken of juist niet?
12
13
PLEK Moeten de gebouwen worden behouden of juist worden gesloopt? Zou er groot of klein gebouwd moeten worden Welke voorzieningen zouden op deze plek moeten komen Welke rol zou groen moeten spelen?
14
15
ONTWERPSESSIES
18
19
Welke functie zou het RWZI terrein in de toekomst moeten gaan vervullen?
20
•
Verborgen, open plekken
•
Revitalisatie rioolwaterzuivering
•
Cultuur, sport en wonen
•
Sport voor de senioren
•
Een verhoogde (incidenteel) groene water wijk van bron tot rivier
•
Z.s.m. een fietsroute van de Zamenhofdreef over het RWZI naar de Vecht
•
Geen mono-landschap; niet alleen duur & groen wonen
•
Seniorendorp
•
‘Nemo’ outdoor; educatief autarkisch woon/ werk/ leergebied
•
Stadse en dynamische recreatie; park/ horeca/ ontmoeting
•
Verbindende factor in de stad
•
In ieder geval géén seniorenwijk! (een senior)
•
Een pretpark
•
Bijzondere woonvormen (bijvoorbeeld groepswonen met duurdere huurwoningen)
•
Teletubbie landschap = functies onder gronds en een groen park bovengronds
•
Ondergronds en bovengronds wonen
•
Pretpark met festival terrein
•
Pretpark/ muziek/ sport voor de jeugd
•
Wonen, maar dan anders!
•
Aantrekkelijk stads & groen (i.p.v. alleen steen zoals in de binnenstad)
•
De nieuwe wallen van Utrecht
•
Sport-, evenementen- en recreatieplek = het nieuwe park van de stad
•
Een ‘verbindingspark’ aan de vecht
21
SESSIE 1 STAD • Wat is het eerste dat bij u opkwam bij het betreden van dit terrein? Dat het een mooie groene plek is met bijzondere architectuur, een onbekende plek in de stad. • Welke plek neemt de locatie in in de stad? Hoe wordt het ervaren? De plek is erg centraal gelegen en men is met name goed op de hoogte van de ligging van het gebied ten opzichte van de rivier de Vecht. Over het terrein zelf is iedereen erg enthousiast. Men had niet verwacht dat het zo ‘mooi’ zou zijn en dat het zo groots opgezet zou zijn. Ondanks de industriële functie werd de wandeling bijna ervaren als een wandeling door de natuur. • Hoe functioneert het gebied nu? Het is een afgezonderd gebied midden in de stad met heel veel mogelijkheden voor ontwikkeling. Het is eigenlijk een onbekende, verborgen plek. BUURT • Welke functie mist in de stad en zou goed op deze plek passen? Het bleek dat door veel bezoekers in eerste instantie toch wel aan woningbouw werd gedacht, maar na de rondleiding was men van mening veranderd. Een recreatieve, groene functie zou veel beter passen bij het gebied. Ideeën voor een groot buitenzwembad, behoud van groen voor de stad en het aan kunnen varen vanaf de Vecht waren ideeën die opkwamen.
PLEK • Moeten de gebouwen worden behouden of juist worden gesloopt? BEHOUDEN! Iedereen is het erover eens dat het zonde zou zijn om de gebouwen te slopen. Dus behouden en inzetten voor hergebruik is gewenst. Daarbij komen ideeën op om de grote bassins bijvoorbeeld in te zetten voor zwembaden of overdekte poppodia. Ook wordt gerefereerd aan een project in Duitsland waar dergelijke industriële bassins zijn omgevormd tot duiksilo’s. • Zou er groot of klein gebouwd moeten worden Eenduidig is het antwoord dat er gekozen zou moeten worden voor enkele grote bouwwerken, waarmee een statement gemaakt kan worden en dat het overige terrein ingezet moet worden voor groen en recreatie. De bouwwerken moeten van hoge kwaliteit zijn. • Welke voorzieningen zouden op deze plek moeten komen Verder in de sessie blijkt dat mensen vinden dat een museum voor moderne kunst ook mist in de stad en dat dit een uitgelezen plek zou zijn om een museumpark te maken. Dat zou een andere invulling kunnen zijn van recreatie en groen. Het zou dan meer cultureel recreëren. • Welke rol zou groen moeten spelen? Zoals uit de eerdere vragen ook al blijkt zou groen een grote rol moeten gaan spelen, naar de mening van de bezoekers is er echt te weinig groen in de stad.
• Wat zou hier in ieder geval niet moeten komen? WONINGBOUW!! Dit bleek een unanieme mening te zijn. • Moet de plek aansluiting zoeken bij omliggende wijken of juist niet? Het zou een verbindende factor moeten zijn tussen de omliggende wijken. Zeker Zuilen en Overvecht hebben een ander karakter dan de naastgelegen binnenstad aan de andere zijde. Het gebied zou als verbindende factor moeten worden ingezet.
22
23
SESSIE 2 STAD • Wat is het eerste dat bij u opkwam bij het betreden van dit terrein Mogelijkheden genoeg!
PLEK • Moeten de gebouwen worden behouden of juist worden gesloopt? Behouden van enkele van de gebouwen zou mooi zijn.
• Welke plek neemt de locatie in in de stad? Hoe wordt het ervaren? De plek neemt een onzichtbare positie in in de stad. En wordt als slecht bereikbaar (met OV) ervaren. In het kader van de bereikbaarheid van de locatie was een algemene gedachte dat de stad weer moest ‘vertrammen’. De tram moet weer terug in de stad komen waardoor meer locaties tot het ‘centrumgebied’ kunnen gaan behoren.
• Zou er groot of klein gebouwd moeten worden Er is grote kritiek op het feit dat binnen Utrecht (Leidsche Rijn buiten beschouwing latende) te klein gebouwd wordt en dat er binnen het beleid geen ruimte lijkt te zijn voor grotere woningen. Dit los van het feit dat de grondprijs en daarmee de prijs van een woning dus erg hoog zou worden. Toch lijkt deze wens dus wel degelijk te leven onder inwoners van de stad.
• Hoe functioneert het gebied nu? De plek heeft een monotone, niet toegankelijke functie en is vooral bekend (berucht) om het naastgelegen prostitutiegebied. Verder relatief onbekend. Het is niet echt een verbindende factor. BUURT • Welke functie mist in de stad en zou goed op deze plek passen? Als men keek in het belang van de stad bleken twee dingen sterk gemist te worden in de stad. Ten eerste was er kritiek op het feit dat met de komst van de nieuwe bibliotheek op het Smakelaarsveld, er geen ruimte meer was voor een soort poppodium, waar bijvoorbeeld ook verschillende evenementen (denk aan o.a. de parade) plaats konden vinden. Ten tweede werd een museum voor moderne kunsten gemist. Beide zouden geplaatst kunnen worden op de locatie, het poppodium had daarbij de voorkeur. Wel bleef de vraag of dit echt de ideale plek zou zijn, gedacht werd ook aan bijvoorbeeld de Jaarbeurs en het gebied bij de Douwe Egberts. Maar feit dat beide functies gemist werden bleef staan.
• Welke voorzieningen zouden op deze plek moeten komen Er bleken een aantal opties te zijn, de wens voor een museum voor moderne kunsten, de wens voor een poppodium en de wens voor grotere woningen binnen het centrumgebied. • Welke rol zou groen moeten spelen? Groen is niet specifiek genoemd in deze sessie
• Wat zou hier in ieder geval niet moeten komen? Parkeren, sec. als eenzijdige functie. • Moet de plek aansluiting zoeken bij omliggende wijken of juist niet? In het kader van wonen zou het een mogelijkheid zijn om het gebied te gebruiken om Overvecht aan de Vecht te plaatsen en de gehele wijk daarmee een ‘boost’ te geven. Het imago van de wijk Overvecht zou daarmee enorm verbeterd kunnen worden. De locatie als verbindend element spreekt erg aan.
24
25
SESSIE 3 STAD • Wat is het eerste dat bij u opkwam bij het betreden van dit terrein? Prachtige architectuur waar je wat mee kunt!
Maar dan moeten er wel woningen komen voor het hogere segment. Aan de andere zijde van de vecht staan ook al sociale huur woningen en heel ondiep is al sociaal ingericht.
• Welke plek neemt de locatie in in de stad? Hoe wordt het ervaren? • Hoe functioneert het gebied nu?
• Welke voorzieningen zouden op deze plek moeten komen? Cultuur is welkom, wonen kan ook. Winkels is niet echt nodig. Functies en voorzieningen die verbinden en voor een grotere doelgroep zijn.
BUURT • Welke functie mist in de stad en zou goed op deze plek passen? De stad mist niet echt iets, het heeft al zoveel. Maar meer culturele activiteiten zouden wel welkom zijn. En wonen zou hier ook heel passend zijn. • Wat zou hier in ieder geval niet moeten komen? Het toepassen van stedelijke verdichting zou hier niet passen. Als voorbeeld wordt het naastgelegen Overvecht Zuid als referentie gebruikt, waar veel verpaupering is, woon- leefklimaat niet optimaal is en waar het naastgelegen winkelcentrum ook veel narigheid van heeft.
• Welke rol zou groen moeten spelen? Men kan zich ook wel voorstellen dat voorzieningen en activiteiten zich ondergronds bevinden en dat er een park bovenop komt te liggen. Groen moet zeker een belangrijke rol spelen, groen is van groots belang in een stad.
• Moet de plek aansluiting zoeken bij omliggende wijken of juist niet? Het zou een ideale locatie zijn om via de vecht een verbinding te vormen met het Noorderpark en de Gagel, dan kun je locaties aan elkaar koppelen en de stad samen brengen. Verbinden door groen. Ook een goede optie, het naastgelegen Mesos terrein komt vrij doordat de activiteiten van het ziekenhuis geclusterd worden en daardoor deze vestiging te vervallen komt. Het zou een unieke kans zijn om deze gebieden aan elkaar te koppelen en daarmee Overvecht ook meer op de kaart te zetten. Je krijgt dan een veel groter gebied met wellicht veel meer mogelijkheden. PLEK • Moeten de gebouwen worden behouden of juist worden gesloopt? Absoluut behouden, het zijn zulke unieke ‘dingen’! • Zou er groot of klein gebouwd moeten worden De bassins zijn in het bijzonder unieke dingen. Ze zijn heel solide en zouden bij herbestemming heel goed ingezet kunnen worden om op te bouwen, als fundering. Je zou dan woningcomplexen neer kunnen zetten (zie de schets op de tekening).
27
SESSIE 4 STAD • Wat is het eerste dat bij u opkwam bij het betreden van dit terrein? Groen, ruim en fantastische gebouwen (architectuur). • Welke plek neemt de locatie in in de stad? Hoe wordt het ervaren? Een onbekende plek. • Hoe functioneert het gebied nu? Het gebied is nu gesloten en zou zich in de toekomst open moeten stellen zodat het toegankelijk wordt en deel van de stad uit gaat maken. BUURT • Welke functie mist in de stad en zou goed op deze plek passen? Er is in de stad een gebrek aan cultuur: “Utrecht mist een echt theater in combinatie met een openlucht theater”. Een nieuwe functie op het terrein zou vooral gericht moeten zijn op de schaal van de stad. • Wat zou hier in ieder geval niet moeten komen? Woningen! (en als er dan woningen moeten komen, dan graag in het hogere segment) Zeker geen woonwijk zoals Leidsche Rijn. Ook een functie als parkeren is niet gewenst.
• Zou er groot of klein gebouwd moeten worden Als er uiteindelijk toch woningen komen is er een wens voor luxe woningen, omdat deze ontbreken in het directe centrum. Dan ook de sterke wens om te bouwen met een lage dichtheid, omdat de omliggende wijken als te ‘dicht’ ervaren worden. De referentie Leidsche Rijn roept negatieve associaties op. • Welke voorzieningen zouden op deze plek moeten komen Culturele voorzieningen hebben dus de voorkeur, voorzieningen op de schaal van de stad, zeker met het zo dichtbij gelegen stadscentrum. Een winkelcentrum hoeft er in ieder geval niet te komen, zie het naastgelegen winkelcentrum Overvecht. Men is van mening dat er genoeg winkel gelegenheid is in de stad. • Welke rol zou groen moeten spelen? Een alternatief voor het culturele plan is om het terrein als park in te richten, met als hoofdfunctie recreatie. Hierbinnen zouden wel culturele activiteiten plaats kunnen vinden, bijvoorbeeld een museumcluster; verschillende musea die verbonden zijn door het park. Eigenlijk een combinatie van cultuur, natuur en recreatie is de algehele mening.
• Moet de plek aansluiting zoeken bij omliggende wijken of juist niet? Al snel komt het idee naar voren om het gebied in te zetten als verbindende factor tussen de twee omliggende wijken. Deze hebben beide hun eigen identiteit en deze kun je samen laten komen op het terrein. Over welke functie deze verbinding tot stand moet brengen is geen eenduidige mening. De opties variëren van(toch dan) wonen tot cultuur. PLEK • Moeten de gebouwen worden behouden of juist worden gesloopt? In het kader van de historisch functie van het RWZI wordt geopperd om het RWZI wel te behouden maar in te dikken, zodat wel een deel van het terrein vrij komt voor herbestemming. De gebouwen moeten zeker behouden blijven.
28
29
THEMA’S
HERGEBRUIK & GROEN Het thema hergebruik en groen gaat in de eerste plaats uit van hergebruik van de gebouwen op het terrein en laat zelfs ruimte over voor mogelijk (deels) voorbestaan van de RWZI functie zelf. Groen speelt een centrale rol in dit thema en heeft hoofdzakelijk een recreatieve functie. Wonen of cultuur kan ingezet worden als ondersteunende functie. Maar daarbij moet dan eerder gedacht worden aan bijvoorbeeld wonen in het groen en mogelijkheid tot tijdelijke evenementen of kleine museum units. Eigenlijk enkel eyecatchers in het groen. Kernwoorden: • groen • ruimte • recreatie • hergebruik • respect voor historie • educatie
32
33
WONEN Bij wonen als thema moet gedacht worden aan overwegend wonen als functie voor het terrein. Met daarbij wel recreatie en groen als ondersteunende functie. Gedacht moet worden aan hoofdzakelijk woningen in het hogere segment met overwegend laagbouw en een lage dichtheid. Appartementen zijn mogelijk, zolang deze ruim opgezet zijn en in een groene omgeving liggen. Door middel van wonen kan het gebied ook als ‘ connector’ voor omliggende gebieden gaan dienen, waardoor ook bijvoorbeeld de wijk Overvecht een ‘boost’ krijgt. Kernwoorden: • luxe woningen • ruimte • lage dichtheid • recreatie als ondersteuning • groen als verbindend element
35
CULTUREEL & RECREATIE Bij het thema cultuur en recreatie krijgt het terrein een specifieke functie. Deze functie kan nog meerder vormen krijgen, maar twee hoofdthema’s waren toch wel: - Een evenmententerrein voor grootschalige evenementen, wat echt nu als een gemis wordt ervaren voor de stad. - een culturele plek, met mogelijkheden voor een nieuw theater of een museum (moderne kunsten). Kernwoorden: • evenementen • recreatie • openheid • functie op de schaal van de stad • culturele functie als musum of theater
37
CONCLUSIE
CONCLUSIE Het RWZI terrein was voor de meeste van ons ook onbekend gebied. Wij hebben dit bewust zo gehouden omdat we op die manier zelf ook het terrein blanco konden ervaren. Eigenlijk hebben we ons tussen de bezoeker geplaatst. Op deze manier zijn wij in staat geweest de ideeen van de bezoeker goed te interpreteren, zonder persoonlijk belang. De kwaliteiten en mogelijkheden van het terrein zijn bij ons ook niet onopgemerkt gebleven. Zelf waren we bij het betreden van het terrein direct erg enthousiast. Het gebied kent een specifieke sfeer die uniek is in de stad. Wij denken dat het voor de diverse partijen erg interessant kan zijn dit onderzoek voort te zetten. Bewezen is bij het Jaarbeursterrein waar dat toe kan leiden; een vernieuwd onderzoek welke de kwaliteiten van een gebied bloot legt en op voorhand inzicht geeft in de wensen van de stad zelf. Zo kunnen gefundeerde keuzes gemaakt worden. Jeroen Dijkgraaf, Anja Dirks, Martijn Elzinga, Dion Lembekkers en Cindy Wouters
40
41
Jeroen Dijkgraaf - Anja Dirks - Martijn Elzinga - Dion Lembekkers - Cindy Wouters
