Universiteit Utrecht
Pesten op sportverenigingen: Visie en aanpak van trainers
Workhop: Paul Baar, 26 oktober 2012 http://staff.fss.uu.nl/pbaar
Kennismaking - Wie ben je? - Organisatie? - Waarom deze workshop? - Ervaringen met pesten op de sportvereniging ?
Aanleiding onderzoek • Sportuitval jongensturnen (doctoraal onderzoek) • Pestproblemen bij volleybalverenigingen • Resultaten antipestprogramma’s voor scholen bescheiden en inconsistent
Vragen! • Hoe komt het dat deze programma’s niet of nauwelijks effectief zijn: – Niet evidence-based? – Probleem met signalering van pesten? – Niet uitgevoerd zoals bedoeld? – Teveel beperkt tot de context van de klas of school?
Pesten: prevalentie (obv internationale reviews op basisscholen) - Ongeveer 5% - 11% van de kinderen wordt regelmatig gepest (9-13 jaar) - 5% -14% van de kinderen pest met grote regelmaat - 2% - 7% geclassificeerd als dader/slachtoffer - Jongens zijn meer dader dan meisjes - Jongens en meisjes worden ongeveer evenveel gepest - Jongens pesten meer fysiek (en meisjes meer verbaal en indirect?) - Op de basisschool daalt het aantal slachtoffers met toenemen van de leeftijd - Eerste klas van de middelbare school een tijdelijke toename van pesten
Pesten • Iemand wordt gepest: – Wanneer ‘hij of zij (1) herhaaldelijk en (2) langdurig blootstaat aan (3) negatieve handelingen verricht door één of meer personen’ (Olweus) – Is een vorm van agressief gedrag waarbij sprake is van het systematisch, langdurig en (4) opzettelijk schade (willen) toebrengen aan iemand anders – Er is sprake van een (5) asymmetrische machtsrelatie tussen pester en slachtoffer
Peer Aggression & Victimization • Hetzelfde als pesten (“bullying”) behalve criterium van de machtsongelijkheid. • Bij “peer aggression” geen ongelijke maar gelijkwaardige machtsrelatie (het gaat over en weer) • Verschil tussen pesten en plagen?
Vormen van pesten
Universiteit Utrecht
• Overt Aggression /Victimization: – Verbaal – Fysiek – (Materieel)
• Relational Aggression / Victimization: – Direct – Indirect
• Digitaal pesten?
PASSIVE OR SUBMISSIVE VICTIMS USUALLY HAVE SOME OF THE FOLLOWING CHARACTERISTICS:
• are cautious, sensitive, quiet, withdrawn and shy • are anxious, insecure, unhappy and have low self-esteem • are depressed and engage in suicidal ideation much more often than their peers • often do not have a single good friend and relate better to adults than to peers • if they are boys, they are often physically weaker than their peers
BULLIES USUALLY HAVE SOME OF THE FOLLOWING CHARACTERISTICS: • strong needs to dominate and subdue other students and to get their own way • are impulsive and easily angered • show little empathy toward students who are victimised • are often defiant and aggressive toward adults, including parents and teachers • are often involved in other antisocial or rule-breaking activities such as vandalism, delinquency, and drug use • if they are boys, they are often physically stronger than boys in general and their victims in particular In contrast to what is commonly belied, they do not have special problems with their self-esteem.
Pesten op sportverenigingen? • = een none-issue!! • Tot nu toe geen systematisch onderzoek naar gedaan • “Kinderen sporten toch voor hun plezier?”. • Concrete Nederlandse antipestprogramma’s voor sportverenigingen zijn er niet • De enige programma’s die in de buurt komen zijn: – ‘Kanjers in de sport’ (Weide, Van ’t Westeinde & Schutte, 2004) maar is meer gericht op conflicthantering en reductie van agressie op de (voetbal)sportvelden in het algemeen – ‘De Vreedzame methode in de sport’(Hoendemaker & De Mooij, 2011) maar is meer een algemeen preventieprogramma met aandacht voor pedagogisch klimaat en democratisch burgerschap
Onderzoek pesten • Studie 1: Analyse antipestprogramma’s voor basisscholen op effectiviteitspotentie • Studie 2: Empirisch onderzoek onder 1534 kinderen 10-13 jaar, zelfrapportages (kwantitatief), peer aggression & victimization across contexts op prevalentie en stabiliteit, verschil tussen drop outs en sporters centraal • Studie 3: Zie boven, maar dan alleen onder de sporters (1425 kinderen), peer aggression en prosocial behavior m.b.t. verschillende sportvormen (vechtsporten, contactsporten en niet-contactsporten) • Studie 4: 98 trainers en 96 leraren basisonderwijs m.b.t. hun visie en aanpak m.b.t. pesten (kwalitatief).
Vraag (discussie met drietallen)
1a Waar wordt meer gepest: op basisscholen of op sportverenigingen? 1b Wat zouden mogelijke verklaringen hiervoor zijn?
Studie 4: Peer aggression and victimization: Dutch sports coaches’ views and practices • Views: - Descriptions of peer aggression - Whether and how coaches observe the prevalence, forms and locations - Child-related and situational factor attributions for causes of peer aggression and victimization and expectations about the effects of peer aggression on perpetrators and victims • Practices: - Coaches’preventive and curative measures - The peer aggression programs and protocols at their disposal - Whether coaches took a rule-sanction approach or an problem-solving apporach in their corrective measures - Coaches’ perceptions and level of satisfaction regarding their ability to deal with peer aggression and victimization - Which beliefs of coaches (i.e., assertive, normative, or avoidance) could be extrapolated from the apporach coaches profess to take towards victims
Algemene conclusies studie 4 VIEWS • Als het slachtoffer het zich aantrekt • In kleedkamers • Pesten wordt niet of nauwelijks gesignaleerd • Daderschap groep en situatie afhankelijk • Slachtofferschap kind gerelateerd • Pesten is ernstig voor slachtoffers
Discussie De deelnemers van deze workshop zijn waarschijnlijk allen werkzaam bij een organisatie: sportbond, sportkoepel, belangen-organisatie, scholengemeenschap, sportservice, stichting, etc. Kies met drietallen een organisatie en ga vanuit deze organisatie in overleg hoe pesten op de sportvereniging bij kinderen het beste aangepakt zou kunnen worden en waarom.
Algemene conclusies studie 4 PRACTICES • Goede sfeer en opletten • Gelijk ingrijpen en bespreken • Daders confronteren • Aanpak gebaseerd op praktijkervaring • Effecten aanpak moeilijk in te schatten / overschatting effectiviteit eigen aanpak • Geringe aandacht sportvereniging • Geen anti-pestprogramma’s • Nauwelijks anti-pest protocollen • Geringe informatiebehoefte
Implicaties studie 4 • Verenigingen en trainers zouden meer alert moeten zijn op potentieel pestgedrag (vooral waar minder toezicht is). Bewustwording is een eerste stap in een veranderingsproces om pesten meer actief te willen voorkomen en aan te pakken. Aandacht voor pesten is minstens net zo belangrijk als EHBO. • Trainen van communicatievaardigheden bij trainers en kinderen. • De noodzaak van het ontwikkelen van sportvereniging specifiek observatie instrumenten en antipestprogramma’s wordt in deze studie onderstreept. • Het gebruik van een protocol of een pestpreventie programma is geen overbodige luxe. • Meer aandacht voor pesten in de curricula van trainersopleidingen en pabo’s !!
