Teambegeleiding – visie en aanpak
Wat is er nodig om écht te veranderen in een team? Samenwerking in teams kan plezierig, creatief en op bepaalde momenten zelfs magisch zijn. Soms is het ook gewoon moeilijk, spannend of conflictueus. Teams zijn in ieder geval levendige en dynamische plekken waar heel wat leeft, ook in de onderstroom. Wanneer het lastiger wordt of er is verandering nodig, dan merk je vaak hoe teamprocessen stagneren. Er wordt een verandering ingezet, iedereen neemt zich voor het anders te doen, maar binnen de kortste keren hervalt een team weer in gekende patronen en komt het oude, ongewenste gedrag weer terug. Dit is een hardnekkig fenomeen dat aangeeft hoezeer groepen en teams steeds naar homeostase evolueren. Wil je échte, structurele en duurzame verandering? Dan is het noodzakelijk om in een veilige omgeving ook naar de (niet bewuste) opvattingen en veronderstellingen, de drijfveren en onbewuste patronen van een team te kijken. Wanneer een team bereid is om op dit niveau met elkaar in dialoog te gaan, dan zijn blijvende resultaten mogelijk en kan het team tot een hernieuwd elan, toegenomen effectiviteit en duurzame samenwerking komen.
Teamontwikkeling: wat moet er ontwikkeld worden? Krachtige, effectieve en levendige samenwerking wordt ondersteund door de ontwikkeling van het teampotentieel op 4 dimensies: 1. 2. 3. 4.
de resultaatgerichtheid en productiviteit de samenwerkingskracht en groepsdynamiek zelfsturing en eigenaarschap van ieder het omgevingsbewustzijn en de flexibele aanpassing aan een veranderende omgeving
Teamontwikkeling werkt dus vanuit een systeemvisie op samenwerking met oog voor de individuen, de groep, de taak en de omgeving. Hierbij is het belangrijk dat de 4 dimensies voldoende aandacht krijgen en in balans zijn. Via activerende en creatieve methodieken werkt het team rond de thema’s en de uitdagingen die nu aan de orde zijn. Doel is om levendige leer- en ontwikkelprocessen te stimuleren en te ondersteunen waardoor het team zelfsturend kan worden. Het team leert om te reflecteren op het eigen handelen en vergroot zo haar eigen vermogen tot permanente bijsturing en verandering.
Wanneer investeren in teamcoaching of procesbegeleiding?
• • • • • • • • • • • •
een nieuw team of samenwerkingsverband opstarten een inspirerende toekomstvisie en strategie ontwikkelen een verandering vormgeven en doorvoeren komen tot een gedragen besluitvorming een gefragmenteerd team opnieuw verbinden tijd nemen om pas op de plaats te maken onderhuidse spanningen op tafel krijgen misverstanden ophelderen en conflicten doorwerken het team revitaliseren de manier van samenwerken bijsturen teams of afdelingen integreren bij een fusie samenwerkingsrelaties over de grenzen van het team versterken
Welke resultaten kan je van een investering in teamontwikkeling verwachten? nieuwe energie - meer focus en richting - vrijgemaakte creativiteit - scherpere doelstellingen - betere onderlinge afstemming van het werk - groter persoonlijk leiderschap - opheldering van onuitgesproken thema’s en energievreters - grotere openheid en vertrouwen - sneller fouten detecteren en bijsturen - de aanwezige diversiteit constructief benutten - erkenning van de sterktes en kwaliteiten van het team - vergroten van de conflictvaardigheid - groter onderling vertrouwen - een positiever zelfbeeld van het team – sterkere onderlinge verbondenheid - gedragen besluitvorming - meer plezier in het werk - ...
Hoe verloopt een teamtraject? Oriënterend gesprek met de leidinggevende of opdrachtgever: we maken kennis en onderzoeken je startvraag om te komen tot heldere doelstellingen en verwachte resultaten. Voorbereiding met het team/de groep en de leidinggevende via een groepsintake of via individuele gesprekken • • • •
aansluiten bij wat er leeft in de groep en wat aandacht vraagt contracteren op de problemen of uitdagingen waaraan het team wil werken een gemeenschappelijk vertrekpunt of overkoepelend thema formuleren afspraken voor het vervolgtraject maken
Teaminterventie op maat • • •
één- of meerdaags programma en/of een proces van kortere bijeenkomsten gespreid over een langere periode gefocuste begeleiding die nauw aansluit bij wat zich aandient tijdens het proces
Verankering van de resultaten in het dagelijks werk Coaching van de leidinggevende is hierbij een aanrader
Hoe wordt er gewerkt tijdens een teambegeleiding? In de begeleiding richt ik me vooral op het groepsniveau (groepsdynamisch) en zoek ik naar geschikte interventies om groepsontwikkeling te stimuleren en om met het groepsthema te werken. Mijn werkkaders zijn: groepsdynamica – Gestalt – Themagecentreerde Interactie - systeempsychodynamisch perspectief – ontwikkelingsgerichte bemiddeling – dialoogcirkels – Deep Democracy Ik werk met creatieve, ervaringsgerichte en activerende werkvormen en methodieken. Dit helpt om snel ‘to the point’ en tot de essentie te komen, de energie in de groep te mobiliseren en het leerproces te stimuleren. Doel is steeds om een levend ontwikkelingsproces te ondersteunen dat nauw aansluit bij de thema's en uitdagingen waarmee de groep geconfronteerd wordt.
"Life is change. Since a dynamic, lively team changes continuously, difficult situations are the rule rather than the exception. Therefore, it is less important for the team to avoid such conflicts. What is important is to be able to deal with these situations in the daily life of the team, or to use them as a starting point for further development." (Meier)
Welke soort teaminterventies of begeleidingsmogelijkheden bestaan er? Elke teambegeleiding is uniek! Toch wil ik een aantal mogelijke interventies als voorbeeld geven.
1. Procesgerichte teamcoaching: verschillende kortere sessies (bv halve dag) gespreid over een langere periode 2. Groepsdynamische intensive: een intensieve, residentiële bijeenkomst van 2 à 3 dagen om stevig door te werken 3. Cirkeldialoog: een thema in (grote) groep bespreken in open dialoog 4. Back to basecamp: opnieuw werken aan de fundamenten van het team en de kompas weer bijstellen 5. Betere besluitvorming: een aandachtig en inclusief proces van besluitvorming waar de wijsheid van de minderheid meegenomen wordt 6. Van ‘wij-zij’ naar vruchtbare integratie bij fusie: een proces- en ontwikkelingsgerichte aanpak van een fusieproces van teams of afdelingen 7. Spiegelsessie: een begeleide feedbacksessie ter verdieping van persoonlijke groei en teamontwikkeling 8. Collective Review: op een toekomstgerichte manier terugblikken op de samenwerking 9. Zuurstof in conflict: durven investeren in het doorwerken van een ‘groeizaam’ conflict 10. Samenwerkingsrelaties in kaart: een teamscan als start voor dialoog en teamontwikking
Bij groepen en teams groter dan 12 werk ik in principe samen met een collega-begeleider. Ik werk in het Nederlands - Engels - Frans en met veel plezier in 'meertalige' groepen en teams
[email protected] +32 (0)486 14 86 33
