‘Umnutzung’ Hergebruik van agrarische bedrijfsruimten Een Duits-Nederlands project uitgevoerd in het kader van INTERREG III A Euregio Rijn-Waal Bijeenkomst gemeente Montferland 8 november 2006, Beek Radboud Vorage & Tom Schothuis Nederlandse projectcoördinatie INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Programma Welkomstwoord wethouder door F.S.A Wissink Toelichting van het project “Umnutzung”, R. Vorage Enquêteresultaten en vragen, T. Schothuis Pauze Vergunningen en procedures, J. Wesseldijk Subsidies (kort) R. Vorage Toelichtingen beleid en ontwikkelingen F. Wissink Afronding, slotvragen en vervolg INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Belangrijkste doelstellingen •
•
• •
Het scheppen van een (beleids)kader voor het nemen van (heldere en snelle) beslissingen over het hergebruik van agrarische bedrijfsruimten. Het koppelen van vraag en aanbod naar bedrijfsruimten in het buitengebied Het creëren van (extra) bronnen van inkomsten voor ondernemers op het platteland Het creëren van mogelijkheden voor het vestigen van passende nieuwe economische dragers op het platteland
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Het projectgebied INTERREG IIIA
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Probleemstelling • • • • • • •
Structuurverandering in de landbouw aan beide zijden van de grens (schaalvergroting/verbreding) Bedrijfsrendementen staan onder druk Ongeveer 40% van agrarische bedrijven stopt binnen 15 jaar Leegstand en verpaupering (in Duitsland nu 30% leeg of onvolledig benut) Achteruitgang van plattelandseconomie en verlies aan leefbaarheid Gevaar voor verval van het agrarische landschap en de historische gebouwen Bestemmingsplan gebaseerd op traditionele agrarische bedrijfsontwikkeling (niet toekomstgericht of op nieuwe bedrijfstypen) INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Ontwikkeling landbouwstructuur Montferland Laatste 10 jaar: 36% minder bedrijven Laatste 10 jaar: tussen 0-40 NGE, bijna 50% minder bedrijven Laatste 10 jaar: groter dan 100 NGE, 29% meer bedrijven Laatste 10 jaar: –29% runderen, -23% varkens, + 24% paarden Laatste 10 jaar: Economische omvang landbouw –16% (in NGE) 52% van de ondernemers ouder dan 55 jaar Mogelijk komende 10 jaar: 118 stoppende bedrijven (van de 373) Dat is 572.000 m³ aan bedrijfsvolume of opp. van 14 voetbalvelden INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Diversiteit aan bedrijfsgebouwen
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Wat gaan we in Montferland doen? • • • • • • •
Montferland is één van de pilot-gemeenten In beeld brengen ontwikkeling van de landbouwstructuur en gemeentelijk beleid Uitvoeren van een enquête Opzetten van een website voor bemiddeling tussen vraag en aanbod van bedrijfsruimten (www.ruimtebijdeboer.nl) Oriënterende gesprekken met ondernemers i.v.m. aanbod Ondernemers kunnen mee doen aan excursies Opstellen van richtlijnen voor beleid m.b.t. VAB„s
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Wat heeft u eraan? •
•
• • •
U kunt uw (ongebruikte of ondergebruikte) bedrijfsruimte via de internetsite aanbieden (als pilotgemeente krijgt u voorrang) U kunt een (gesubsidieerd) oriënterend gesprek krijgen met betrekking tot het hergebruiken van uw bedrijfsruimte (wat er evt. mogelijk is, wat er mag en aan welke procedures u moet denken) Er komen richtlijnen voor beleid die de beoordeling van hergebruik helderder maken en mogelijk sneller laten verlopen. U kunt meedoen met excursies naar succesvolle voorbeelden Door meer hergebruiksmogelijkheden behouden uw bedrijfsruimten hun waarde
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Hoe gaat de website eruit zien?
www.ruimtebijdeboer.nl
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
www.hofgebaeudeboerse.de
www.ruimtebijdeboer.nl
FÜR ANBIETER | KONTAKT
Start einde 2006 Bent u op zoek naar bedrijfsruimte op het platteland om te kunnen werken en/of wonen? Op deze internetsite zullen vanaf einde van 2006 diverse bedrijfsruimten in delen van de provincie Gelderland, NoordBrabant en Limburg aangeboden worden. Dit kaartje laat zien om welke gebied het gaat. Als aanbieder van agrarische bedrijfsruimte (te huur of voor bedrijfsmatige ontwikkeling) kunt u er nu al voor zorgen dat uw leegstaande of nietgebruikte bedrijfsruimte aangemeld wordt voor de internetsite www.ruimtebijdeboer.nl.
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
www.hofgebaeudeboerse.de
www.ruimtebijdeboer.nl
FÜR ANBIETER | KONTAKT
Start einde 2006
Für Anbieter Wilt u (delen van) uw agrarische woning, stallen, schuren of opslagruimten een nieuwe functie geven en zoekt u een huurder of een zakelijke onderneming die samen met u deze ruimten een nieuw leven kan geven? Meldt u zich dan nu reeds aan om uw bedrijfsruimten aan te bieden via een nieuwe internetsite: - DOWNLOAD hier het aanvraagformulier en/of - Neem via mail contact op met een projectmedewerker die u verder zal informeren over de mogelijkheden.
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
www.hofgebaeudeboerse.de www.ruimtebijdeboer.nl
FÜR ANBIETER | KONTAKT
Start Einde 2006
Als u uw agrarische bedrijfsruimten wilt hergebruiken/aanbieden en op deze internetsite wilt plaatsen, neem dan contact op met: Maria Frerick, Kreisstelle Kleve der Landwirtschaftskammer NordrheinWestfalen Elsenpass 5, 47533 Kleve, Tel. (0049)(0)2821/996179 (mittwochs) bzw. Tel. (0049)(0) 2861/922753 (dienstags, donnerstags), Fax. (0049)(0)2821/996159,
[email protected] Tom Schothuis of Radboud Vorage van LTO Noord Projecten Postbus 126, 7400 AC Deventer, Tel. 0570-662810, fax 0570-662362 of per mail
[email protected] [email protected]
Kofinanziert durch das EU-Programm INTERREG III A der Euregio Rhein-Waal sowie durch die Provincie Gelderland und das Wirtschaftsministerium Nordrhein-Westfalen, die Kreise Kleve und Wesel, die Kamer van Koophandel Arnhem, die Gemeinden Wijchen, Beuningen und Montferland und die Projektpartner LTO Noord Projecten, Landwirtschaftskammer Nordrhein-Westfalen und Westfälische Wilhelms-Universität Münster.
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Resultaten enquête Montferland Tom Schothuis LTO Noord Projecten
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Eerste resultaten enquête Montferland • • •
396 locaties/bedrijven aangeschreven, 84 reacties (21%) redelijk representatieve groep (wat meer combinatie- en hokdierbedrijven, wat minder graasdierbedrijven) globaal beeld toekomstplannen ondernemers: - 40% groeien - 18% handhaven huidige omvang - 10% omschakelen - 13% afbouwen - 17% beëindigen
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
30 % heeft bedrijf als neventak Bedrijfsvorm (n=84)
4% 30% Hoofdactiviteit Nevenactiviteit Geen opgave 66%
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
21% wil gebouwen bij bouwen of aankoop Ontwikkelingen op middellange termijn (n=136) 25%
21% Uitbreiding met bouw/aankoop gebouwen
20%
18%
Geen wijziging
17%
Beeindiging bedrijfsactiviteiten Omschakeling naar nevenactiviteit Pachtuitbreiding grond
15%
Uitbreiding met bouw/aankoop grond Verkoop van Gebouwen 10% 10%
Verpachten gebouwen 9%
Overname van het bedrijf door Erfgenaam Geen opgave
7%
Verkoop van Grond 5%
5%
Verpachten grond
5%
3% 2%
2% 1%
0%
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
29% heeft leegstaande bedrijfsgebouwen en type leegstaande gebouw Leegstaande gebouwen (n=33)
Overig; 9%
Woongebouw; 9%
Kas; 3%
Woongebouw Stal Schuur
Schuur; 33%
Stal; 45%
Kas Overig
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
19 % heeft een gewijzigde bestemming Gebouwen met een gewijzigde bestemming (n=84)
Ja 19%
Geen opgave 1% Nee Ja Geen opgave
Nee 80%
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
30 % nieuwe bestemming is dienstverlening Nieuwe bestemming gebouwen (n=27)
Gebruik als woning 4% Dienstverlenend gebruik 30%
Agrarisch gebruik Ambachtelijk gebruik
Agrarisch gebruik 53%
Dienstverlenend gebruik Gebruik als woning
Ambachtelijk gebruik 13%
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Functieverlies binnen 5 jaar Functieverlies gebouwen binnen 5 jaar (n=84)
Geen opgave 7% Ja 29%
Nee Ja Geen opgave
Nee 64%
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Functieverlies type gebouwen Functieverlies type gebouwen (n=37)
Loods 8%
Woongebouw 5% Woongebouw Stal
Schuur 41%
Stal 46%
Schuur Loods
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Heeft u nagedacht over een andere bestemming? Plan voor andere bestemming (n=32)
Geen opgave 6%
Nee 22% Nee Ja Geen opgave
Ja 72%
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Waarom wilt u de bestemming wijzigingen? - Creëren van een neventak (4x) - Genereren van extra inkomen (3x). - Beëindiging bedrijfstak (3x) - Huidige bedrijfstak is niet meer rendabel (2x). - Gebouw is te klein voor agrarische doeleinden. - Door vervallen milieuvergunningen kunnen de gebouwen niet meer gebruikt worden voor agrarische doeleinden. - Beperkingen in de ontwikkelingen van de intensieve veehouderij - Leegstand gebouw. - Langer zelfstandig willen wonen. - Door benutting van vrije ruimten onderhoud gebouwen betalen INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Ideeën/wensen voor een andere bestemming? - Stalling /opslag (caravans, boten, machines of andere opslag (10x). - Recreatief gebruik (verblijfsaccommodatie, camping, Bed & Breakfast) (8x). - Creëren van een woonfunctie (4x). - Verhuur ruimte en omvorming tot kantoor of werkplaats (2x). - Verkoop agrarische producten (boerderijwinkel). - Organiseren van workshops. - Zorgboerderij. - Verhuur van de stallen en van het woonhuis - Omzetten in bouwkavels woningen. - Wijnmakerij. - Paardenpension. - Meubelmakerij. - Excursies struisvogels -Creëren van hobbyruimte. INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Wat zijn mogelijk hindernissen voor een bestemmingswijziging?
- Wet- en regelgeving (stankcirkels), uitbreiding vakantie-accomodatie is niet mogelijk. - Wet en regelgeving (aantal mogelijke vierkante meters wat is toegestaan). - Woonbestemming in schuur wordt niet toegestaan. - Bestemmingsplan. - Lange doorlooptijd bij het verkrijgen van vergunningen. - Complexiteit formaliteiten vergunningverlening - Beperkingen bouwkavels door de wet- en regelgeving
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Pauze
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Wat zijn subsidie mogelijkheden? Plattelandshuis is helaas verhinderd
Korte introductie door R. Vorage LTO Noord Projecten
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Subsidies Plattelandshuis Achterhoek en Liemers: belangrijk loket Werkgebied Achterhoek en Liemers - 2002-2005, 325 projecten ondersteund 71 samenwerkingsverbanden 40 bedrijven met verbrede inkomsten 32 TOP‟s en 136 toeristische voorzieningen 2 Kultuurhusen INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Thema’s - Duurzame landbouw (boerderijwinkel, kavelruil, paardentoerisme, verkoop vleespakketten en wijnbouw) - Natuur en landschap - Duurzaam waterbeheer - Diversificatie economische dragers (ballonvaart, bedrijventerrein, logeergebouw, erven, industriehennep, theetuin, wierentechnologie) - Recreatie en Toerisme (arrangementen, kerkenpaden, routes, accommodaties en infocentra) - Leefbaarheid (dorpshuis, restauratie, museumboerderij) - Communicatie en bewustwording
INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Regelingen Europees - POP (Plattelands OntwikkelingsProgramma) - INTERREG IIIA Regionaal - Sociaal economisch Ontwikkelingsfonds - Subsidieregeling Gebiedsgericht beleid (reconstructie) - Fonds Vernieuwing Landelijk gebied (landbouwers, verbreding, 25% tussen 10.000 en 30.000 euro)
Vanaf 2007 de ILG (Investeringsbudget Landelijk Gebied)!!!! INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010
Taken Plattelandshuis Taken: - Innovatie - Programmering van projecten - Centraal loket voor vragen en ideeën - Communicatie en voorlichting
Voor meer informatie: www.plattelandshuis.nl 0314-625000 Hummeloseweg 85, 7021 KN Zelhem INTERREG III A Projekt Umnutzung landwirtschaftlicher Bausubstanz, Erhaltung der Kulturlandschaft und der sie prägenden Gebäude in der Euregio Rhein-Waal 09.02.2010