– Uitleg van deze bijbelstudie-methode voor de jeugd In dit pakketje vindt u heel veel informatie en heel veel verschillende vormen om met het onderwerp van deze studie aan de slag te gaan. Eigenlijk vindt u véél te veel informatie om hier slechts één enkele samenkomst mee te vullen. Dit is opzettelijk. Elke groep mensen heeft een unieke samenstelling en dat geldt ook zeker voor jeugdgroepen. De ene groep is wat ‘serieuzer’ en de andere groep wat ‘speelser’. In dit pakket vindt u voor elk wat wils. U kunt er voor kiezen om de onderdelen waarvan u denkt dat deze het beste passen bij uw groep, bij elkaar te gooien en daar één avond mee te vullen. Maar u kunt de onderdelen ook splitsen en er twee avonden mee vullen, die dan elk een unieke invulling krijgen, maar onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. De keus is aan u! Hieronder vindt u een uitleg van de verschillende onderdelen die u in dit pakket zult tegenkomen. Beginnen met gebed Voor sommige jeugd is bidden moeilijk en abstract. Hoe doe je dat? En hoe kom je tot bidden? Binnen dit onderdeel proberen we steeds een ‘bijzondere’ manier voor te stellen om tot gebed te komen. Wie is het? Dit zal vaak een spelvorm zijn, waarbij het doel is te ‘raden’ wie de hoofdpersoon van deze studie zal zijn. Het verhaal van... Hier wordt het verhaal (of een verhaal) verteld van de persoon om wie het bij deze studie gaat. Dit kan in verschillende vormen gebeuren. Van een simpele bijbellezing tot een rollenspel. Verhaal verwerken Even bezig gaan met hetgeen we net hebben gehoord, maar dan op een andere manier. Dit kan in verschillende vormen worden gedaan, zoals een puzzel of een paar moppen. Graven in de Bijbel Hier wordt de Bijbel geopend en worden er vragen gesteld over de tekst. Het doel is dat de jeugd na dit kopje een beter begrip heeft van het verhaal en de plaats daarvan in de Bijbel. Graven bij elkaar Dit onderdeel bevat meestal een aantal discussievragen, gerelateerd aan wat er in het kopje ‘Graven in de Bijbel’ al is besproken. Het doel is om meningvorming over de Bijbel bij de jeugd te stimuleren. Een extraatje... Dit kan van alles zijn. Vaak zal het hier gaan om een onderwerp dat zijdelings iets te maken heeft met het onderwerp van de studie. Hierover kan worden gesproken of gediscussiëerd. Leuke spelvorm... Na het vele denkwerk, kan het goed zijn en een stimulans om even iets totaal anders te doen. Zo’n spelvorm kan als afsluiting, maar ook in het midden van een bijeenkomst. Afsluitend gebed Dit is niet zo uitgebreid als het startgebed. U kunt er hier voor kiezen om zelf een gebed uit te spreken, maar u kunt ook het gebed bidden dat we hier voor u hebben opgeschreven. Ideeën en suggesties Dit zijn allemaal extra dingetjes, vaak gevonden op het internet, die u tijdens de avond(en) kunt gebruiken als leuke extraatjes, die alles met het onderwerp te maken hebben.
–
Kies één van de creatieve bidvormen uit, die u kunt vinden in het bestand ‘Diverse bidvormen’. Dit document kunt u eventueel downloaden vanaf de website van High-Power.
Uitleg: Een simpel spel, waarbij de spelers met behulp van vragen die alleen met ja of nee kunnen worden beantwoord, moeten ontdekken wat de identiteit van een Bijbelse persoon is. De te raden naam: Jona Alleen degene die Jona ‘speelt’, weet wie hij of zij voorstelt. Om beurten mogen de jeugdleden een vraag stellen om de identiteit van Jona te achterhalen. Spelverloop: Begin eerst met een aantal andere (niet Bijbelse) personen, om het spel uit te leggen en even op te warmen (bijvoorbeeld: President Obama / Jolante / Linda de Mol). Begin daarna, als laatste, pas met Jona. Maar vertel er dan NIET bij dat het nu om een Bijbelse persoon gaat.
Voorbereiding: Print het toneelstuk van Jona, zoals u dat vindt in BIJLAGE 1, vier keer uit. Uitleg: Voor deze vertelling zijn vier personen nodig. Jeugdleden en/of leiding. Verdeel de rollen van Anna, Deborah, Joas en Eber onder deze vier personen. Laat iedereen vervolgens de tekst lezen die achter de naam staat, zich daarbij inlevend in het karakter. Laat de jeugd weten dat er straks een puzzel is, waarvan een heleboel antwoorden al te vinden zijn in dit toneelstukje.
–
Voorbereiding: Print de puzzel, zoals u die vindt in BIJLAGE 2, zo vaak uit als u jongeren heeft. Zorg ervoor dat u een aantal bijbels bij de hand heeft, waarin de jongeren dingen kunnen opzoeken. Zorg ook voor genoeg pennen of potloden. Uitvoering: Deel de puzzels en de bijbels uit. Laat de jongeren deze puzzel proberen te maken. Bespreek daarna groepsgewijs de antwoorden. Antwoorden: 1 drie
6
2
schapen
7
3
profeet tarsis (in verschillende vertalingen kan dit op
8
wonderboom
9
lot
4 5
verschillende manieren zijn weergegeven)
worm
oosten jafo (in verschillende vertalingen kan dit op verschillende manieren zijn weergegeven)
10 veertig
–
Er wordt wel eens gezegd dat er in het leven van Jona een paar dingen gebeuren, welke heel erg lijken met wat er met de Here Jezus gaat gebeuren. En daar zit wel wat in! Vraag: Waar doet het aantal dagen dat Jona in de grote vis verblijft je aan denken? (Jona 1: 17 en 2: 10) Antwoord: De drie dagen dat Jezus dood was en in het graf lag, waarna Hij weer opstond. Lees:
Mattheüs 12: 38-42
In dit gedeelte lees je een vrij sterk bewijs voor het bestaan van Jona en de waarheidsgetrouwheid van het hele verhaal. Jezus zelf haalt het aan als een voorbeeld! De Farizeeën en Schriftgeleerden willen graag een teken van Jezus zien. Een bewijs van zijn goddelijkheid. En Jezus geeft aan dat Hij ze het teken van Jona zal geven. Zoals Jona drie dagen in de vis was en toen weer aanspoelde, zo zal Jezus drie dagen in de aarde zijn en daarna weer opstaan. Vraag: Dit stuk tekst heeft een herhaling. Meer dan … is hier. Wat zou Jezus daar mee bedoelen? Antwoord: Hiermee legt Jezus iets uit van Hem zelf. In de Islam, bijvoorbeeld, wordt gezegd dat Jezus een grote profeet is. Sommige mensen menen dan ook dat die geloven wel naast elkaar kunnen bestaan. Maar hier, in de Bijbel, vertelt Jezus heel duidelijk dat Hij méér is dan gewoon een profeet. En in vers 42 geeft Hij zelfs aan dat hij zèlfs meer is dan de grote koning Salomo! En Salomo was uitverkoren om de tempel te bouwen. Lees:
Mattheüs 27: 62-64
Blijkbaar heeft dit nogal wat indruk gemaakt op die Farizeeën en Schriftgeleerden, want ze komen er later, als Jezus in het graf ligt, op terug! Lees:
Mattheüs 28: 11-15
Hier zie je hoe de Farizeeën en Schriftgeleerden hun hoofd in het zand stoppen. Ze kunnen niet ontkennen wat er is gebeurd, maar slechts proberen om dit verhaal te smoren, voordat het naar buiten kan komen. Met geld worden de juiste mensen omgekocht. De wachters en de leiders. Bespreekvraag: Waar waren de Farizeeën en Schriftgeleerden bang voor? (Hun eigen positie?)
–
Inleven: De stellingen en vragen hieronder gaan over het behandelde Bijbelgedeelte van Jona. Het gaat er hierbij om dat de jeugd zich probeert in te leven in deze persoon.
Waarom denk je dat Jona wegliep voor God? Vind jij het eerlijk van God dat hij Ninevé niet strafte? Ben jij het met Jona eens dat God hem voor niets naar Ninevé heeft gestuurd? Het tweede hoofdstuk van het boek Jona is een gebed dat Jona uitspreekt naar God. Lees dit hoofdstuk samen en pik er allemaal een zin of tekstgedeelte uit waar jij je helemaal in kunt inleven (of juist een stuk waarin je je helemaal niet kunt inleven). De vis die Jona opslokte was een walvis! (Dat vind je alleen terug in de kinderbijbels, maar in geen enkele bijbelvertaling en in geen enkele taal! – We weten simpelweg niet wat voor vis het was) Zelf leven: Dit zijn meer algemene stellingen en vragen, gebaseerd op het Bijbelgedeelte, maar er dit keer op gericht om een toepassing, een vertaalslag dus, te maken voor het eigen leven.
Als God iets van mij zou vragen, dan zou ik er nóóit voor weglopen! Mijn keuzes om iets wel of niet te doen, hebben geen gevolgen voor andere mensen. Wanneer God iets of iemand van mij af zou nemen, zou ik ook boos op God zijn. Drie dagen in een vis? Dat kan helemaal niet! Soms zou ik ook wel willen dat God wat meer ACTIE zou tonen dan nu. Dan zou het gemakkelijker zijn om in Hem te geloven.
Lees en bespreek BIJLAGE 3, over de vraag of het mogelijk is om zolang te overleven in de maag van een grote vis.
Kies een spel uit de lijst met spelen (zie website High-Power), of bedenk zelf een leuk spel om met de jeugd te spelen.
–
Eindig de bijeenkomst / avond met gebed. Dit kan een eigen gebed zijn. Ook kunt u er voor kiezen om het onderstaande gebed voor te lezen, of dit door één van de jongeren te laten voorlezen.
Het is soms moeilijk om dapper te zijn en in uw voetspoor te wandelen. Heel vaak begrijpen we Uw woorden niet, of durven we er niet naar te handelen. Soms zijn we als Jona in het schip, een speelbal van de golven. Dan is het chaos om ons heen, en worden we daardoor bedolven. Red ons toch van die drukte, Heer, en laat ons aanspoelen op het rustige strand. En help ons toch om U dan te volgen, vertrouwend lopend aan Uw hand. Amen.
Misschien een leuk idee om, tijdens het behandelen van de EXTRA over het overleven in de maag van een grote vis, samen met de jeugd er een bakje kibbeling bij te eten en dan te gaan praten over die bladzijde. Grote kans dat ze het daarna niet snel meer zullen vergeten! Zoek op het internet een kaartje over Jona en zijn reizen en laat daarmee duidelijk zien dat hij in eerste instantie weg wilde vluchten voor Gods plan. Zoek in het engels met de zoekwoorden: “Jonah map” en u zult geen moeite hebben om een kaart te vinden. Zoek op YouTube naar deze filmpjes (Engelstalig!): o Overboard – The Story of Jonah o Big Fish – FFH o BB Jonah
– BIJLAGE 1 – Het verhaal van Jona Rollen: Anna Deborah Joas Eber Anna Joas Anna Eber Anna Deborah Anna Eber Joas Anna Joas Anna Deborah Eber Joas Anna Deborah Eber Anna Joas Anna Joas Deborah Anna Eber Anna Joas Deborah Anna Deborah Joas Anna Eber Anna Deborah
Anna, Deborah, Joas en Eber Goedemorgen allemaal. Ook een goedemorgen. Hé. Hoi. Nou, waar stonden jullie over te praten? Over Jona. Wie? Over Jona, de profeet. Heb je daar nog nooit van gehoord? Ja, natuurlijk ken ik Jona. Maar wat is daarmee? Je weet dat de moeder van Jona mijn buurvrouw is, toch? Nee, dat wist ik niet. En een neef van mij is getrouwd met zijn zus! We hebben het dus uit betrouwbare bron gehoord. Wát hebben jullie uit betrouwbare bron gehoord. En wat is trouwens jouw link met Jona, Joas? Oh, ik heb geen link met hem. Ik heb wat opgevangen in de kroeg. Indrukwekkend verhaal, hoor. Goed, goed. Het is jullie gelukt. Ik brand van nieuwsgierigheid. Vertel op. Wat is er met Jona gebeurd. Het begon een paar maanden geleden. Toen zei God tegen Jona dat hij naar Ninevé moest gaan. En Jona ging. Maar niet rechtstreeks. Hij ging eerst naar Jafo. En daar ging hij aan boord van een schip dat naar Tarsus ging. Dat snap ik niet. Tarsus ligt ten westen van hier, maar Ninevé ligt ten oosten. Dat is toch precies de verkeerde kant op. Precies. Jona ging spijbelen. Hij had helemaal geen zin in die opdracht. Hij ging in het vooronder van het schip liggen slapen en hij hoorde niks. Was er wat te horen dan? Ja, die storm van een paar maanden geleden. Weet je die nog? Ja, moeilijk te vergeten, zeg. Ons halve dak is weggewaaid! En die storm stopte toen heel plotseling. Dat heeft dus een reden. God stuurde die storm en die bijgelovige zeelieden gingen allemaal hun goden aanbidden en smeken of ze die storm wilden stillen. Maar dat zijn allemaal nepgoden. Dat ontdekten die zeelieden ook. De storm ging niet liggen. Dus haalden ze Jona uit het vooronder te voorschijn en vroegen hem of hij ook tot zijn God zou willen bidden. Nou, ook niet echt veel vertrouwen in hun goden, hè? Maar nu wordt het spannend. Ze gingen het lot werpen, omdat ze het vermoeden hadden dat dit een goddelijke storm was. Dat was dus ook zo. En het lot viel op Jona. En toen? Toen stelde Jona voor dat ze hem in zee zouden gooien. Dan was het probleem opgelost. Maar dat wilden de zeelieden eerst niet. Eerst niet? Ze gingen eerst uit alle macht roeien, maar het hielp niets. En uiteindelijk hebben ze het toch gedaan. En nu is Jona dood? Wat erg. Nee, hij is helemáál niet dood. Er kwam een grote vis en die slokte hem op, levend en wel. De zeelieden zagen het gebeuren.
– Anna Joas Deborah Anna Eber Anna Joas Deborah Joas Anna Eber Anna Deborah Eber Joas Deborah Eber Joas Anna Deborah Anna Deborah Eber Joas Anna Joas Eber Deborah
Anna Joas Deborah Eber
Ja, ja. En dat moet ik geloven, zeker! Nou, ik hoorde het dus van één van die zeelieden in de kroeg. Hij was erbij. En Jona’s moeder had het van Jona gehoord. Goed dan, maar hoe kwam hij dan uit die vis? Na drie dagen en nachten werd hij door de vis uitgekotst op het strand, vlakbij Jafo. Ha, terug naar af, dus. Inderdaad. Jona had ook spijt van zijn vluchtpoging. Nogal zinloos ook, om te proberen bij God weg te vluchten. Dat was het ook en dat zag Jona ook in. Dus ging hij alsnog op weg naar Ninevé. Maar waarom moest hij eigenlijk naar Ninevé toe? Hij moest daar vertellen dat God hun goddeloze en losbandige gedrag helemaal zat was en de stad letterlijk op zijn kop zou zetten. Heftig! Het was dan ook een heftige boodschap. Maar het had effect! De mensen van Ninevé en zelfs de koning van Ninevé kregen spijt. Maar dát had Jona niet door! Nee, Jona had heel wat anders verwacht. Hij verheugde zich al op een demonstratie van Gods kracht. En er gebeurde dus niets. Nou ja, niets… God deed wel wat, maar dan bij Jona. Die was namelijk op een heuvel buiten Ninevé gaan zitten, om daar te genieten van het schouwspel. Een stad die op zijn kop zou worden gekeerd. Maar hij werd boos op God, toen dat niet gebeurde. God probeerde hem duidelijk te maken waarom Hij het niet deed, maar Jona kon het maar niet begrijpen. Daar kan ik me ook wel iets bij voorstellen, eerlijk gezegd. Hij had al van alles meegemaakt en dagenlang was hij aan het dreigen geweest in die stad en nu gebeurde er niets! Jona had niet door dat het juist Gods hoop was dat het volk tot inkeer zou komen en dat gebeurde. Maar nu moest hij het nog aan Jona duidelijk maken. En dat deed Hij dan ook. Hoe dan? God liet in één nacht een boom groeien. Een wonderboom. En die gaf hem schaduw, terwijl Jona daar op die heuvel zat. Ja, het was behoorlijk heet in de felle zon en Jona was ontzettend blij met zijn wonderboom. Maar die nacht stuurde God een worm, die aan de wortels van de boom ging knagen. De volgende dag was de boom dor een dood. Ha, een wonderworm, dus! Ja, grappig. Maar de dag erna was de schaduw dus weg en was het nog heter op die heuvel. En Jona maar klagen dat het zo heet was! Want hij miste de wonderboom. En toen vertelde God dat Hij de mensen van Ninevé ook zou missen als die ineens weg zouden zijn. Jona was in één dag al gehecht geraakt aan zijn wonderboom, maar God kende de mensen van Ninevé al hun hele leven. En nu die mensen hadden beloofd dat ze hun leven zouden beteren, wilde God hen liever ook niet kwijt. En snapte Jona het nu wel? Dat weet ik eigenlijk niet. Ik denk dat mijn buurvrouw, Jona’s moeder dus, nu bij de wasvrouwen bij de rivier is. Gaan jullie mee? Dan gaan we het haar vragen! Goed plan! EINDE
– BIJLAGE 2 – Kruiswoordpuzzel over Jona
Maak onderstaande kruiswoordpuzzel. Mocht je een antwoord niet weten, dan kun je dat altijd opzoeken in de Bijbel, in het Bijbelboek Jona (een heel dun Bijbelboekje met maar vier, korte hoofdstukken). 1
2
3
6
4
5
7
8
9
10
HORIZONTAAL 2 Welke dieren mochten, net zoals mensen en runderen, niet meer eten en drinken in Ninevé? (Jona 3: 7) 7 Waar ging Jona in een schip? (Jona 1: 3) 8 Wat liet God voor Jona groeien? (Jona 4: 6) 9 Hoe bepaalden de scheepslui dat het Jona's fout was? (Ze wierpen het ...) (Jona 1: 7) 10 Hoeveel dagen hadden de inwoners van Ninevé nog, toen Jona begon te preken? (Jona 3: 4) VERTICAAL 1 Hoeveel dagen verbleef Jona in de vis? (Jona 1: 17) 3 Wat was de ‘baan’ van Jona? (Mattheüs 12: 39) 4 Naar welke plaats wilde Jona varen? (Jona 1: 3) 5 Welk dier was de oorzaak van het verwelken van de boom? (Jona 4: 7) 6 In welke windrichting, ten opzichte van Ninevé, ging Jona zitten, na zijn prediking? (Jona 4: 5)
– BIJLAGE 3 – Kon Jona overleven in een vis? Er wordt vaak gezegd dat dit niet waar kan zijn. Drie dagen in een vis in leven blijven? Laten we eens kijken naar drie mogelijkheden waarbinnen het wèl waar kan zijn!
Vanuit de natuur: Hoelang in de vis? In de eerste plaats, is het algemeen bekend, dat de zin:"drie dagen en nachten" een oud-Hebreeuwse uitspraak was die eenvoudigweg “drie dagen” betekent. Dit zei men zelfs als de begindatum en de einddatum van die periode slechts gedeeltelijk meededen. Zo kon het van toepassing zijn op een periode van maar 38 uur. Zuurstof Stel nou dat het walvis was, een dier dus dat tegenwoordig nog steeds bestaat. Voor zo’n enorme walvis geldt dat het een luchtademend dier is. Om te ademen, moet het dier aan de oppervlakte komen. En zolang een walvis zijn mond dicht houdt, komt er ook geen water binnen. De maag van een walvis Een walvis heeft drie magen. Een voormaag (fore stomach) en nog wat andere magen. Het gaat nu om die voormaag. Deze is een soort voorraadkamer voor latere maaltijden. In de voormaag vindt bijna geen vertering van voedsel plaats. Zolang Jona in die voormaag bleef, zou hij dus nog niet direct in het hoofd-spijsverteringsgedeelte zijn aanbeland. Dus, de ervaring van Jona zou best hebben kunnen gebeuren, gewoon binnen de grenzen van de natuurwetten. En dan gaan we dus uit van een walvis. Een dier dat we tegenwoordig nog kennen. In het verleden hebben er nog veel meer en nog veel grotere dieren in de zee geleefd!
Een wonder: Toch lijkt het er meer op dat er een wonder van God is gebeurd. Dat kun je wel uit de Bijbel opmaken. De grote vis werd door God beschikt, gestuurd dus, net als de geweldige storm die het schip overviel. Die storm hield op toen Jona overboord gegooid was. (Jona 1:4, 15). Zou God dan niet Jona hebben kunnen bewaren? Tuurlijk wel. God bewaarde hem gedurende die hele afschuwelijke tijd.
Opstanding: Een derde mogelijkheid is dat Jona eigenlijk stikte en stierf in de grote vis en dat God hem later weer tot leven wekte. Er worden zeker wel acht dergelijke opstandingen vermeld in de Bijbel. De allerbelangrijke is wel van Jezus Christus. Wat Jona meemaakte was eigenlijk een 'voorafschaduwing' daarvan, je kunt zeggen een voorproefje met een profetisch tintje.
Het verhaal van James Bartley Het verhaal gaat dat, aan het einde van de 19e eeuw, er een walvisjager op jacht was bij de Falkland eilanden. De sloep, waarin James Bartley zat, werd aangevallen door een walvis. De sloep kapseisde en Bartley sloeg overboord. Zijn maten, van het hoofdschip, konden hem niet vinden, maar wisten later de walvis wel te vangen. Ze dachten dat Bartley dood was, verdronken. De walvis werd, nadat ze hem hadden gevangen, zo snel mogelijk in stukken gesneden, vanwege het warme weer. Ze waren bang dat het vlees zou gaan rotten. En toen vonden ze, in de ingewanden van de enorme vis, het lichaam van James Bartley. Hij was zo’n 15 uur in de walvis geweest, maar hij overleefde het. Hij was wel behoorlijk verzwakt, maar kon drie weken later aan het werk. Het is moeilijk te zeggen en te bewijzen of dit verhaal echt gebeurd is. Maar het zet je wel aan het denken over Jona! Zou dat dan ook waar gebeurd kunnen zijn?
