Q
U I T G AV E 1 2 0 1 6
Magazine Neem gratis mee!
VRAAG EN ANTWOORD SLAAPMIDDELEN | VASELINE | WINTERTENEN
6 FEITEN & FABELS OVER ROKEN
HART- EN VAATZIEKTEN
COLUMN
PLUS RUBRIEK
De koude wintermaanden zijn weer aangebroken. De dagen
KORT
PLUS RUBRIEK
NIEUWS & HUISARTS PRAQTIJK IN DE
optreedt, kan worden ingeschat met behulp van een
zijn korter en het is koud buiten. Veel mensen hebben in deze
risicobepaling. Door het aanpassen van uw leefstijl kunt u
maanden last van wintertenen. In Vraag & Antwoord leest u
hart- en vaatziekten voorkomen of de kans hierop sterk
BEGELEIDINGSGESPREK NIEUW GENEESMIDDEL
wat u hier het beste tegen kunt doen. Daarnaast moet u uw
verkleinen. In Ziekte in beeld leest u nog meer manieren om de
Als u voor het eerst een nieuw medicijn krijgt, of als u een medicijn krijgt dat langer dan 12 maanden geleden voor het
huid goed beschermen tegen de kou. Vaseline op uw huid
kans op hart- en vaatziekten zoveel mogelijk te verkleinen.
laatst is verstrekt, dan geven wij u aan de balie uitleg over uw medicijn. Dit is het Begeleidingsgesprek Nieuw Geneesmiddel.
smeren is hier een goede oplossing voor. Ook wordt er antwoord
In het Begeleidingsgesprek Nieuw Geneesmiddel wordt met u besproken wat u van uw medicijn kunt verwachten, wat de
gegeven op de vraag of slaapmiddelen verslavend zijn.
werking is van het medicijn en wat de mogelijke bijwerkingen zijn. Daarnaast wordt uitgelegd hoe u het medicijn moet gebruiken en of het samengaat met andere medicijnen die u heeft. Ook geven wij u schriftelijke informatie mee, als dat
Steeds meer mensen stoppen met roken. Wist u dat twintig
van toepassing is.
minuten nadat u gestopt bent, uw bloeddruk en hartslag al daalt? En dat uw longen na 24 uur al beginnen aan de grote schoonmaak?
Sinds 1 januari 2014 wordt het begeleidingsgesprek en het terhandstellen van het medicijn apart in rekening gebracht. Dit
Het is dus altijd de moeite waard om te stoppen met roken. In Uit
wekt de indruk dat het gesprek vrijblijvend zou zijn. Dat is het echter niet. Het begeleidingsgesprek is nodig voor een veilig
de PraQtijk leest u zes feiten en fabels over roken.
en goed gebruik van het medicijn. Daarom heeft de Nederlandse Zorgautoriteit besloten om met ingang van 1 januari 2016 het begeleidingsgesprek samen te voegen met de uitgifte van het medicijn. Als u een nieuw medicijn krijgt dan ziet
Onder hart- en vaatziekten verstaan we ziekten van het hart
u op uw nota straks één tarief voor de terhandstelling inclusief het begeleidingsgesprek. Heeft u vragen over het
(al dan niet aangeboren) en/of van de bloedvaten. In Ziekte in
begeleidingsgesprek, vraag gerust de assistente van uw huisartsenpraktijk.
beeld worden de meest voorkomende symptomen en de oorzaken besproken. De kans dat bij u een hart- of vaatziekte
VERANDERING WETGEVING PLASTIC TASJES Wij gebruiken in Nederland met z’n allen heel veel plastic tasjes. We vergeten vaak een eigen tas mee te nemen als we gaan winkelen. Voor het maken van tassen zijn schaarse grondstoffen nodig en komen CO2 en schadelijke stoffen vrij. Het weggooien van al deze tassen zorgt voor afval dat verwerkt moet worden. Daarbij komen veel tassen in het zwerfafval terecht. Dat is enorm slecht voor het milieu. Het gratis meegeven van een plastic tas is daarom per 1 januari 2016 verboden. Door het vragen van een bedrag voor een plastic tasje wil staatssecretaris Wilma Mansveld de milieuvervuiling terug dringen. Ook wij zullen u om een bijdrage vragen als u gebruik wilt maken van een plastic tas. Daarom adviseren wij u een tas van huis mee te nemen als u uw medicijnen op komt halen.
REIZIGERSADVIES IN DE WINTER
COLOFON
PraQtijk Magazine
2
REDACTIE-ADRES Alliance Healthcare Afdeling Communicatie Postbus 210 5201 AE ‘s-Hertogenbosch
[email protected] www.alliance-healthcare.nl www.praqtijkplus.nl
VORMGEVING The Brand Floor, Hilversum STRIP Marcel Jurriëns
reis. Vaak komt dit door onwetendheid of omdat zij hier niet op geattendeerd zijn. Daarbij associëren reizigers bepaalde landen helemaal niet met een verhoogd risico. Denk hierbij aan EU landen zoals Slovenië, Kroatië, Turkije, Bulgarije, Servië, Roemenië of Macedonië. Omdat het winter is zal hier weinig aandacht voor zijn. Wanneer u dus de zon op gaat zoeken deze winter, ga dan na of uw bestemming een verhoogd risico heeft. Uw apotheekhoudende huisarts kan u hier uitgebreid over adviseren. Bij veel praktijken kunt u hiervoor een afspraak maken. In dit gesprek krijgt u persoonlijk advies over uw reisbestemming en hoe u het beste met uw medicijnen om kunt gaan tijdens de reis. Wilt u meer weten, neem dan gerust contact op met de assistente of
4
Uw Huisarts Plus Apotheek
kijk op de website van uw apotheekhoudende huisarts.
5
3
6
PraQtijk Magazine
Uw Huisarts Plus Apotheek
Manuela van Werd Anne-Marie Kuiper Quinty Ligtenberg
DRUKWERK Drukkerij Hazenberg, Boxtel
INHOUD 03 KORT NIEUWS: BEGELEIDINGSGESPREK | PLASTIC TASJES | REIZIGERSADVIES 04 VRAAG EN ANTWOORD: SLAAPMIDDELEN | VASELINE | WINTERTENEN 05 UIT DE PRAQTIJK: 6 FEITEN & FABELS OVER ROKEN 06 ZIEKTE IN BEELD: HART- EN VAATZIEKTEN 08 STRIP | PUZZEL
Huisartsen PraQtijkPlus en PraQtijkPlus afdeling Communicatie:
FOTOGRAFIE The Brand Floor, Hilversum
Een aanzienlijk deel van de reizigers, waaronder een toenemend aantal ouderen, gaat onbeschermd tegen reizigersziekten op
PLUS RUBRIEK
UIT PRAQTIJK DE
VRAAG ANTWOORD EN
PLUS RUBRIEK
FEITEN & FABELS OVER ROKEN FEIT | ALS U STOPT MET ROKEN, KOMT U AAN Veel mensen die stoppen met roken komen aan, maar niet heel veel: gemiddeld blijft het extra gewicht beperkt tot zo’n 3 kilo. Hoe het komt, is niet helemaal duidelijk. Een van de oorzaken van de gewichtstoename zou kunnen zijn dat mensen de sigaret vervangen door eten. Probeer u bewust te zijn van het mechanisme: ga op momenten dat u naar een sigaret verlangt niet aan de snoeperij, maar neem iets gezonds of zoek afleiding.
DE KOUDE WINTERMAANDEN ZIJN WEER AANGEBROKEN!
FABEL | STOPPEN MET ROKEN GEEFT ZO VEEL STRESS DAT DOORROKEN EIGENLIJK GEZONDER IS
FABEL | STOPPEN MET ROKEN LUKT VRIJWEL NIEMAND
De negatieve gezondheidseffecten van roken zijn veel extremer dan de negatieve effecten van stress. Bovendien gaat de stress van stoppen met roken voorbij.
Hoe meer ondersteuning bij de stoppoging, hoe groter de kans op succes, blijkt uit onderzoek van de Stichting Volksgezondheid en Roken. Mensen die nicotinevervangers gebruiken, vallen in 80% van de gevallen weer terug. Wie verschillende hulpmiddelen combineert (bijvoorbeeld pleisters én begeleiding door de huisarts), verhoogt de slagingskans tot zo’n 30%.
FEIT | ALS U STOPT, KUNT U DAT HET BESTE IN ÉÉN KEER DOEN Langzaam afbouwen, of trucjes als ‘alleen nog ’s avonds roken’ of ‘alleen tijdens het tv-kijken’, werkt vaak niet: de avond begint steeds eerder en de televisie gaat steeds vaker even aan. Stoppen is stoppen.
SLAAPMIDDELEN
IS VASELINE GOED?
IK HEB WINTERTENEN
‘Ik sliep al een tijdje slecht, en de
‘Ik smeer altijd een laag vaseline op mijn
‘Elke winter heb ik weer last van
huisarts heeft me een slaapmiddel
gezicht als ik ’s winters ga schaatsen. Maar
wintertenen. Hoe komt dat en wat kan
voorgeschreven. Ik heb er een keer een
een vriendin van me zei onlangs dat dat
ik eraan doen?’
genomen en daarop heb ik heerlijk
slecht is, omdat vaseline de poriën verstopt,
geslapen. Toch durf ik er niet nog een
doordat het als het ware de huid helemaal
Heel vervelend, wintertenen! Ze zijn
te nemen, omdat ik bang ben verslaafd
afsluit. Klopt haar verhaal of valt het wel
een reactie van de huid op kou. De
te raken. Of loopt het niet zo’n vaart?’
mee met die werking van vaseline?’
vaatjes
in
de
voeten
reageren
Heel riskant. De kans dat u bij het ‘af en toe eentje’ blijft, is namelijk bijzonder klein. Nicotine is en blijft een verslavende stof. Over het algemeen geldt: één sigaret bestaat niet. En ook af en toe een sigaret roken is ongezond.
FABEL | OP LATERE LEEFTIJD STOPPEN MET ROKEN HEEFT GEEN ZIN MEER
Slaapproblemen kunnen uw leven flink
De lucht is in de winter droger dan in
gaat gloeien, branden en jeuken.
ontregelen. Gelukkig zijn ze vaak maar
andere jaargetijden, vooral als het vriest.
‘Wintertenen’ kunnen overal voor-
tijdelijk van aard. Slaapmedicatie wordt
Daardoor verliest uw huid meer vocht en
komen, ook in de handen, oren,
meestal kortdurend voorgeschreven en
kan ze droog en ruw gaan aanvoelen.
onderbenen en neus. Meestal gaan de
de bedoeling is dat deze medicijnen
Vaseline is een vette zalf die niet in de
klachten vanzelf weer over, maar het
STOPPEN HEEFT ALTIJD ZIN, OOK VOOR EEN KORTERE TIJD
Uw Huisarts Plus Apotheek
niet elke dag gebruikt worden. Een
huid trekt, maar op de huid blijft liggen
kan behoorlijk lastig zijn. Draag dikke
NA 20 MIN: De bloeddruk en hartslag daalt. NA 24 UUR: Uw longen beginnen aan de grote schoonmaak. U hoest
afhankelijkheid van slaapmiddelen kan
en daar een beschermend laagje vormt.
sokken
goed
waarschijnlijk slijm op. Alle koolmonoxide is al uit uw lichaam. NA 48 UUR: Alle nicotine is uit uw lichaam. U ruikt en
ontstaan wanneer ze langer dan twee
Hierdoor heeft vaseline een beschermend
isolerende schoenen, handschoenen
proeft al wat beter. NA 72 UUR U heeft meer energie. Ademen gaat makkelijker. NA 2-12 WEKEN: De longfunctie
tot vier weken dagelijks worden
effect op de huid: het zorgt ervoor dat het
en andere beschermende kleding.
en bloedsomloop is verbeterd. NA 1 MAAND: Uw conditie is beter geworden en u beweegt gemakkelijker. Als u een
gebruikt. Slikt u de medicijnen slechts
vocht in de huid blijft en niet verdampt.
Zorg dat sokken en schoenen droog
rokershoestje had verdwijnt dit. NA 1 JAAR: Uw risico op hart- en vaatziekten is inmiddels gehalveerd. Uw risico op
af en toe, dan zal het risico op het
Vaseline verstopt de poriën niet en is
blijven. Draag geen te nauwe of
allerlei andere ziekten neemt de komende jaren steeds verder af. NA 5-15 JAAR: Het risico op een beroerte is gelijk
Uw Huisarts Plus Apotheek
4
ontwikkelen van een afhankelijkheid
ideaal om de huid te beschermen tegen
knellende schoenen. Zorg ook in huis
aan dat van een niet-roker. NA 10 JAAR: Het verhoogde risico op longkanker is gehalveerd en het risico op andere
5
veel minder groot zijn. Twijfelt u toch
wind en kou in de winter. ’s Winters is
voor een warme omgeving. Mijd
kankersoorten verminderd. NA 15 JAAR: Het risico op hart- en vaatziekten is gelijk aan dat van een niet-roker.
over het gebruik van uw slaapmedicatie,
ook de lucht binnen een stuk droger
extreme kou. Het masseren van de
overleg dan met uw arts of apotheker.
door de centrale verwarming. Zorg dus
gevoelige ledematen kan ook voor
Wij helpen u graag bij het stoppen met roken.
dat u ook in huis uw huid goed beschermt.
verlichting zorgen.
Wilt u meer weten, neem dan gerust contact op met de assistente van uw apotheekhoudend huisarts.
PraQtijk Magazine
Het is aangetoond dat stoppen met roken zelfs na uw 65ste gezondheidswinst oplevert. Mannelijke rokers die stoppen als ze 65 zijn, leven 1,4 tot 2,0 jaar langer, vrouwen leven 2,7 tot 3,7 jaar langer. Wie rond zijn of haar zestigste stopt, verlaagt de kans te overlijden aan longkanker: vrouwen met 4,2% en mannen met 6%.
PraQtijk Magazine
abnormaal op kou, waardoor de huid
FABEL | ALS U LANG BENT GESTOPT, KUNT U BEST AF EN TOE EEN SIGARETJE ROKEN
en
warme,
ruime,
IN
ZIEKTE BEELD
OORZAKEN
WAT KUNT U ER ZELF AAN DOEN?
Angina pectoris, hartinfarct, beroerte of TIA en perifeer vaatlijden worden
Door het aanpassen van uw leefstijl kunt u
veroorzaakt door artherosclerose oftewel aderverkalking. De bloedvaten slibben
hart- en vaatziekten voorkomen of de kans
enigszins dicht doordat vetten en cholesterol zich aan de wand hechten. Vervolgens
hierop sterk verkleinen. U kunt deze
kan er stolselvorming ontstaan. Als een stolsel loslaat en vervolgens verderop in de
maatregelen altijd nemen; het effect op
bloedsomloop vast komt te zitten, is een afsluiting het gevolg. Het achterliggende
uw gezondheid is erg groot.
weefsel krijgt geen bloed en zuurstof waardoor schade ontstaat, bijvoorbeeld in de
- Stoppen met roken. Roken is absoluut
vorm van een hartinfarct of een beroerte.
slecht voor de gezondheid en is risicofactor nummer één voor ziekten van het
De oorzaak van hartfalen (verminderde pompfunctie van het hart) is gelegen in eerder doorgemaakt hartinfarcten, hoge bloeddruk, lekkende hartkleppen of een ziekte van de hartspier.
hart, de bloedvaten en de longen. - Vermijden van stress of leren omgaan met stressvolle situaties. Stress kan bloeddruk verhogend werken. Langdurige
EEN AANGEBOREN HARTZIEKTE ONTSTAAT TIJDENS DE ZWANGERSCHAP ALS HET HART EN DE BLOEDSOMLOOP WORDEN AANGELEGD. HIERBIJ KUNNEN
stress kan leiden tot hartproblemen en overspannenheid. - Voldoende bewegen. Tenminste vijf dagen
VERSCHILLENDE FACTOREN EEN ROL SPELEN.
per week dertig minuten flink wandelen,
VOORKOMEN VAN HART- EN VAATZIEKTEN
fietsen of bijvoorbeeld tuinieren.
De kans dat bij u een hart- of vaatziekte optreedt, kan worden ingeschat met behulp
- Gezond en gevarieerd eten. Voor alles
van een risicobepaling. Er wordt dan een berekening gemaakt aan de hand van
geldt: niet teveel! Eet voldoende groenten
enkele risicofactoren: bloeddruk, bloedglucosegehalte, cholesterolgehalte, over-
en fruit. Wees matig met het gebruik van
gewicht, voeding, lichaamsbeweging, leeftijd, geslacht en roken. Een hoge bloeddruk
zout. Eet niet teveel verzadigde vetten.
of een hoog cholesterolgehalte op zich is geen ziekte. Het kan wel de kans op het
Verzadigd
ontstaan van een hart- of vaatziekte vergroten.
melkproducten, vet vlees, koekjes, gebak en
HART- EN VAATZIEKTEN
U kunt de kans op het krijgen van een hart- of vaatziekte zelf verkleinen door uw leef- en voedingsgewoonten aan te passen. De huisarts kan op grond van de
snacks.
vet Eet
zit in
in:
room,
plaats
volle
daarvan
onverzadigde vetten. Deze zitten in vette vis, olie en dieetmargarine.
risicobepaling besluiten dat het nodig is om een behandeling met geneesmiddelen te
- Matig alcoholgebruik. Drink niet meer
ONDER HART- EN VAATZIEKTEN VERSTAAN WE ZIEKTEN VAN HET HART (AL DAN NIET AANGEBOREN) EN/OF VAN DE
starten. Het doel van deze behandelingen is de risicofactoren zodanig beïnvloeden,
dan twee glazen per dag en het liefst niet
BLOEDVATEN. HIERONDER VALLEN BIJVOORBEELD ANGINA PECTORIS (PIJN OP DE BORST), HARTINFARCT, BEROERTE OF
dat de kans op hart- en vaatziekten vermindert. Hiervoor is het natuurlijk wel
elke dag (alcohol verhoogd het choles-
TIA, HARTFALEN, PERIFEER VAATLIJDEN (SLECHTE BLOEDSOMLOOP IN DE BENEN) EN AANGEBOREN HARTAFWIJKINGEN.
noodzakelijk deze behandeling langdurig te volgen en daarbij ook uw leefstijl aan te
terolgehalte van het bloed). - Afvallen bij overgewicht. Overgewicht
passen. Een behandeling met geneesmiddelen alleen is niet afdoende.
kan leiden tot gezondheidsklachten (zoals
KLACHTEN EN SYMPTOMEN
WANNEER MOET U EEN ARTS RAADPLEGEN
GENEESMIDDELEN
hart- en vaatziekten, diabetes, hoge
Omdat er veel verschillende hart- en vaatziekten zijn, kunnen
Bij de volgende klachten is het verstandig een arts te
Voor hart – en vaatziekten kan de arts verschillende geneesmiddelen voorschrijven. De
bloeddruk, gewichtsproblemen). Afvallen
de klachten uiteenlopen. De klachten bij aangeboren
raadplegen:
meest bekende zijn: middelen tegen hoge bloeddruk, vochtafdrijvende middelen,
zorgt voor een duidelijke vermindering
hartafwijkingen hangen af van het soort afwijking. Soms zijn
- Bij onsamenhangend praten, dubbelzien of blindheid
cholesterolverlagers, bloedverdunners, middelen om de hartspier (pompwerking van
van deze problemen. Zo kan bijvoorbeeld
er weinig of geen klachten. Bij baby’s met een hartafwijking
aan een oog, hevige duizeligheid of krachtverlies in
het hart) te versterken en middelen om de zuurstofvoorziening van het hart te
de bloeddruk twee mmHg per kilo
en/of verlamming van een arm of been.
verbeteren.
gewichtsverlies dalen.
- Bij pijn op de borst: een beklemmende, drukkende pijn achter het borstbeen. De pijn trekt in veel gevallen
BIJ
Hieronder staan de meest voorkomende hart- en vaatziekten
door naar de linkerarm of naar de kaken en soms naar
VOORSCHRIFT VAN DE ARTS ERG BELANGRIJK IS.
ALLE
GENEESMIDDELEN
GELDT
DAT
INNAME
en hun symptomen beschreven.
de rug of de schouderbladen. Soms gaan de klachten
- Angina pectoris: pijn op de borst bij inspanning.
gepaard met misselijkheid en zweten.
VOLGENS
HET
- Bij hartritmestoornissen en duizeligheid, neiging tot
Gezond leven is leuk, lekker en niet al te moeilijk. Met deze positieve benadering
linkerarm en/of kaak en naar rug of schouderbladen. Soms
flauwvallen en bewusteloosheid. Bijkomende klachten
wil de Nederlandse Hartstichting een gezonde leefstijl onder de aandacht brengen.
last van misselijkheid en/of zweten.
zijn: transpireren, een onaangenaam gevoel en
Een gezonde leefstijl is: niet roken, voldoende beweging, gevarieerd en niet te vet
misselijkheid.
eten, veel groenten en fruit en genoeg ontspanning. Dit wordt op diverse manieren
- Beroerte of TIA: uitvalsverschijnselen, zoals scheve mond,
Uw Huisarts Plus Apotheek
DE HARTSTICHTING
- Hartinfarct: pijn op de borst ook in rust, vaak uitstralend naar
moeilijkheden bij het spreken of krachtverlies in armen of benen.
- Bij een bol gevoel in de bovenbuik, een opgezette
uitgedragen. De Hartstichting doet dat zelf door het uitvoeren van landelijke
6
- Hartfalen: vermoeidheid, kortademigheid, vocht vasthouden
buik, zwaarder worden terwijl u niet meer dan
campagnes. Ze werkt daarnaast samen met organisaties als de GGD, ziekenhuizen
PraQtijk Magazine
Uw Huisarts Plus Apotheek
blauwachtig uit zien en veel transpireren.
(bijvoorbeeld in benen), prikkelhoest bij platliggen,
normaal eet, verminderde eetlust, ’s nachts vaker
en scholen aan lokale en regionale activiteiten ter bevordering van een gezonde
WILT U MEER WETEN OVER DIT ONDERWERP,
verminderde eetlust, slapeloosheid of onrustige slaap,
moeten plassen terwijl u soms overdag minder plast.
leefstijl. De Hartstichting ontwikkelt voorlichtingsmateriaal op het gebied van
UW GEZONDHEID OF DE GENEESMIDDELEN DIE
leefstijl,
diverse
U GEBRUIKT? NEEM DAN GERUST CONTACT
platliggen), slapeloosheid of onrustige slaap, duizeligheid,
gezondheidsbevorderende initiatieven van uiteenlopende zorginstellingen. Kijk
OP MET UW APOTHEEKHOUDEND HUISARTS.
opgezette benen en enkels, koude handen en voeten.
voor meer informatie op www.hartstichting.nl.
WIJ ZIJN U GRAAG VAN DIENST.
duizeligheid, koude handen en voeten. - Perifeer vaatlijden: pijn in de benen bij het lopen en soms ook in rust.
- Bij vermoeidheid, kortademigheid, prikkelhoest (vooral bij
risicofactoren
en
patiënteninformatie
en
ondersteunt
7 PraQtijk Magazine
geldt dat ze vaak slecht drinken, vermoeid zijn, er bleek of
ONTSPANNING
Winter
I
U
R
T
R
E
B
B
O
L
S
N
L
A
B
W
U
E
E
N
S
A
E
W
L
E
T
R
O
W
R
E
T
N
I
W
I
H
I
H
F
S
N
T
I
G
A
N
M
U
F
C
S
E
T
A
L
L
N
E
R
L
T
N
U
R
R
O
D
A
O
R
O
S
U
U
L
T
A
G
O
U
R
U
T
T
O
P
P
M
A
T
S
F
A
E
S
P
IJ
K
E
R
B
R
O
E
K
L
B
E
S
C
H
E
R
M
I
N
G
K
anorak bescherming hulst iglo kleuren langlaufen
outfit plusfour punch slobbertrui sneeuwbal spijkerbroek
1
stamppot stoof storm trainen winterwortel
Oplossing:
Oplossing: winterdag
PLUS RUBRIEK
w w w. P r a Q t i j k P l u s . n l
