Q
U I T G AV E 5
Magazine Neem gratis mee!
ZON: FEITEN EN FABELS NIEUWE WEBSITE PRAQTIJKPLUS EEN KIND MET DIABETES
COLUMN
PLUS RUBRIEK
LEKKER NAAR BUITEN!
Daniël vertelt in dit interview bijvoorbeeld dat hij zelf zijn
Tien tegen een dat u het voorjaar een hoog rapportcijfer geeft.
bloed prikt. Ga snel naar pagina 6 en 7 om het interview te
U voelt de zon weer op uw huid, de vogels fluiten, krokussen
lezen. U kunt dit magazine ook online kunt lezen! Daarvoor
steken de kop op, lammetjes in de wei… Het lijkt alsof het leven
kunt u terecht op de vernieuwde website van PraQtijkPlus:
weer echt op gang komt. Daar krijgt u energie van. We hebben
www.praqtijkplus.nl
zin in het voorjaar! In het voorjaar kunt u last krijgen van zweetvoeten. In Vraag en
KORT
PLUS RUBRIEK
NIEUWS & HUISARTS PRAQTIJK IN DE
EERSTE TERHANDSTELLING In onze apotheekhoudende praktijk kunt u terecht voor uw medicijnen. Naast het leveren van de geneesmiddelen vinden wij het ook belangrijk om u goed hierover te informeren. Zodat u weet waarvoor u de geneesmiddelen krijgt, wat u ervan kunt verwachten, hoe u ze moet gebruiken en wat de eventuele bijwerkingen zijn. Als u bij ons voor het eerst een geneesmiddel komt ophalen dan zullen wij de belangrijkste zaken met u doornemen. Ook geven wij u schriftelijke informatie mee, als dat van toepassing is.
We wensen u een mooie lente!
Antwoord leest u wat u hiertegen kunt doen. Ook vindt u hier meer informatie over teken.
Deze zorgverlening is niet nieuw en leveren wij al jaren. Wel nieuw is de wijze waarop wij dit declareren bij de zorgverzekeraar. Vanaf 1 januari 2014 moet de apotheek hiervoor twee aparte declaraties indienen. Eén voor het afleveren van het geneesmiddel en één voor het terhandstellingsgesprek. Tot eind 2013 was dit één tarief. De prijs is dus niet veranderd, enkel de wijze waarop dit wordt gedeclareerd.
Vanaf 1 januari is er iets gewijzigd in de manier van declareren door de zorgverzekeraar als u voor de eerste keer een geneesmiddel komt ophalen bij uw apotheekhoudende huisarts. Bij
EERSTE UITGIFTE Een geneesmiddel dat u voor de eerste keer ontvangt of dat u langer dan 12 maanden geleden voor het laatst heeft gekregen, wordt een ‘’eerste uitgifte’’ genoemd. Sinds 1 januari 2014 brengt de apotheek een ‘’eerste terhandstellingstarief’’ bij de zorgverzekeraar in rekening.
Kort Nieuws & Huisarts in de PraQtijk, leest u meer over deze eerste terhandstelling. Op pagina 5 vindt u fabels en feiten over de zon! Wist u bijvoorbeeld dat het wordt aanbevolen om ook zonnebrand te gebruiken in de schaduw of bij bewolking? In het interview met Daniël Timman en zijn moeder Anne-Marie leest u wat het voor een gezin betekent als een kind diabetes heeft. De achtjarige
3 MANUELA VAN WERD LILY VAN DEN BERG
Uw Huisarts Plus Apotheek
ELVIRA STARREVELD
PraQtijk Magazine
2
REDACTIE-ADRES Alliance Healthcare Afdeling Communicatie Postbus 210 5201 AE ‘s-Hertogenbosch
[email protected] www.alliance-healthcare.nl
03 KORT NIEUWS | HUISARTS IN DE PRAQTIJK 04 VRAAG EN ANTWOORD 05 UIT DE PRAQTIJK | FABEL OF FEIT 06 & 07 ZIEKTE IN BEELD | EEN KIND MET DIABETES 08 STRIP | PUZZEL
FOTOGRAFIE Six Senses, Hilversum DRUKWERK Drukkerij Hazenberg, Boxtel VORMGEVING Six Senses, Hilversum
5
4
NIEUWE WEBSITE PRAQTIJKPLUS Wist u dat u dit magazine ook online kunt lezen? U kunt daarvoor terecht op de vernieuwde website van PraQtijkPlus: www.praqtijkplus.nl Deze heeft onlangs een nieuw en fris uiterlijk gekregen. Veel van de aangesloten praktijken hebben een website via PraQtijkPlus. Deze sites worden de komende tijd ook aangepast. Vaak kunt op de site van uw huisarts ook uw herhaalmedicatie bestellen. Wilt u weten welke online diensten uw praktijk biedt, vraag het dan gerust aan de assistente.
Uw Huisarts Plus Apotheek
HUISARTSEN PRAQTIJKPLUS
INHOUD
3 PraQtijk Magazine
COLOFON
UIT PRAQTIJK
PLUS RUBRIEK
DE
Het PraQtijk Magazine geeft u graag advies over geneesmiddelen en gezondheid. Apotheker Marinke Vegter beantwoordt vragen over teken en over de behandeling van zweetvoeten.
Feit
ALS HET MOOI WEER IS, LOOP IK GRAAG MET MIJN HONDEN DOOR HET BOS. NOU HEB IK AL EEN PAAR KEER EEN TEEK OP MIJN LICHAAM GEVONDEN. JE HOORT VAAK DAT JE VAN EEN TEKENBEET GOED ZIEK KUNT WORDEN. HOE KAN IK WETEN OF IK ZIEK BEN? (JOS TERMEULEN) Een teek kan besmet zijn met de borrelia-bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Deze infectieziekte kan zich uitbreiden naar de gewrichten en het zenuwstelsel. Niet elke teek is besmet, maar u moet elke teek wel zo snel mogelijk verwijderen, bij voorkeur met een tekentang. Een tekentang is een speciale tang waarmee u veilig een teek in zijn geheel kunt verwijderen, een tekentang is verkrijgbaar bij uw apotheekhoudende huisarts. Zet de datum van de tekenbeet in uw agenda en houd goed in de gaten of er later een rode kring ontstaat. Klachten kunnen na enige tijd ontstaan wanneer u geïnfecteerd bent. Verschijnt er later een rode kring op de plaats waar de teek zat en heeft u last van griepachtige verschijnselen, neem dan contact op met uw apotheekhoudende huisarts.
DE MENS KAN NIET ZONDER ZON:
Zonlicht hebben we nodig om biologische processen in ons lichaam optimaal te laten verlopen. Het is bijvoorbeeld essentieel voor de aanmaak van vitamine D. Zonlicht maakt ook gelukkig. Als u uw lichaam aan de zon blootstelt, maakt het het gelukshormoon endorfine aan. Maar u dient wel op te passen met de zon. Te veel zonlicht is niet goed, maar te weinig zonlicht levert ook problemen op.
Fa bel
OM BRUIN TE WORDEN, MOET DE HUID EERST VERBRANDEN: Als de huid te lang of te vaak wordt blootgesteld aan ultraviolette stralen, treedt er verbranding op. Daarmee wordt de huid onherstelbaar beschadigd. De verbranding dient dus altijd te worden voorkomen. Dat geldt zeker voor kinderen. Gebruik een anti-zonnebrandmiddel met de beschermingsfactor (SPF) die past bij uw huidtype en de zonkracht van dat moment. Voor kinderen wordt een factor van 25-30 aanbevolen.
Feit
MET EEN ANTI-ZONNEBRANDMIDDEL MET EEN HOGERE BESCHERMINGSFACTOR KAN MEN LANGER IN DE ZON: ZWEETVOETEN. WAT DOE JE ERAAN?
IK DRAAG HEEL GRAAG SNEAKERS, MAAR IK KRIJG ER ALTIJD VAN DIE ZWEETVOETEN IN. IK BEN DAN BANG DAT ANDERE MENSEN HET RUIKEN. KAN IK ER IETS TEGEN DOEN? (PATTY BOUMANS) Zweetvoeten is een veelvoorkomend probleem. Vooral bij bepaald schoeisel en als u iedere dag dezelfde schoenen draagt. Gelukkig kunt u zweetvoeten voorkomen en vaak zelfs helemaal doen verdwijnen. Een paar tips: was uw voeten goed en vaak met water en zeep. Droog uw voeten goed af en wissel regelmatig van schoenen. Draag bij voorkeur sokken van katoen of wol en goed ventilerende schoenen. Als u dan nog zweetvoeten houdt, kunt u
Uw Huisarts Plus Apotheek
bij uw apotheekhoudende huisarts vragen om advies en een middel tegen zweetvoeten.
PraQtijk Magazine
4
Een beschermingsfactor 10 betekent dat u met dit middel tien keer zo lang in de zon kan blijven zonder te verbranden, dan zonder dit middel. Maar dit geldt alleen als u zich om de twee uur opnieuw insmeert. Door zweten, afdrogen of wrijving van kleding verdwijnt een deel van de beschermlaag. Let op, uw huidtype speelt altijd een grote rol bij de bepaling van de juiste beschermingsfactor.
Fa bel
DE HUID WORDT NIET BRUIN BIJ EEN ANTI-ZONNEBRANDMIDDEL MET EEN HOGE BESCHERMINGSFACTOR: De hogere beschermingsfactor houdt meer schadelijke straling tegen. De huid wordt wel bruin, maar langzamer. Belangrijker: de huid verbrandt niet. Maar u krijgt ook nog een bonus. Als u zich regelmatig insmeert, blijft de huid langer en mooier bruin.
Feit
VERBRANDING DOOR DE ZON KOMT NIET DOOR DE WARMTE, MAAR DOOR UV-STRALING: De hoeveelheid UV-straling wordt uitgedrukt in zonkracht op een schaal van 0 tot 10. Is de zonkracht 7 of hoger, dan bereikt veel UV-straling de aarde. Uw huid verbrandt dan sneller en schaduw en bewolking bieden minder bescherming.
Fa bel
DE ZONNEBRANDCREME DIE U VORIG JAAR HEEFT GEBRUIKT, KAN DIT JAAR WEER GEBRUIKT WORDEN: Zonnebrandproducten zijn na opening meestal één jaar houdbaar. De werkzaamheid van de ingrediënten van een anti-zonnebrandmiddel neemt steeds verder af als het product in aanraking komt met zuurstof, warmte en UV-stralen. Let op de houdbaarheidsdatum op de verpakking. Is een product ouder dan een jaar, houd er dan rekening mee dat de beschermingsfactor fors kan zijn teruggelopen.
Fa bel
IN DE SCHADUW OF BIJ BEWOLKING HOEFT U NIET TE SMEREN: Schaduw beperkt weliswaar de schade van UV-straling aan uw huid, maar neemt de schadelijke invloed niet weg. Het is belangrijk om altijd te kijken naar de zonkracht. Hoe sterker de zonkracht, hoe meer UV-straling uw huid bereikt. En hoe groter de noodzaak u goed in te smeren. Ook in de schaduw en bij bewolking.
Feit
VERBRANDING KAN DE HUID BLIJVEND BESCHADIGEN: Als uw huid verbrandt, rood wordt en/of gaat vervellen, dan zijn de huidcellen beschadigd. Het DNA in de cellen kan hierdoor veranderen. DNA is het erfelijk materiaal dat onder meer de celdeling (aanmaak) van nieuwe cellen regelt. Kleine veranderingen aan het DNA kunnen in de cel meestal worden gerepareerd. Als de beschadiging niet wordt opgemerkt of verkeerd wordt gerepareerd, dan kan de cel zich anders gaan gedragen, zich ongeremd en ongecontroleerd gaan delen. Daar kan kanker door ontstaan.
Uw Huisarts Plus Apotheek
EEN TEKENBEET
of
5 PraQtijk Magazine
VRAAG ANTWOORD EN
PLUS RUBRIEK
ZIEKTE BEELD IN
PLUS RUBRIEK
EEN KIND MET DIABETES WAT BETEKENT DAT VOOR HET GEZIN?
je dat lang hebt, kunnen er organen beschadigen. Er ontstond
alleen een beetje zenuwachtig als er een nieuwe pod op moet
ineens een lichte paniek. De vraag was, hoe lang had hij die
en het naaldje naar binnen gaat. Voor de rest vindt hij alles
hyper al en hoe groot was de schade? We moesten meteen
prima.”
naar het Waterlandziekenhuis, waar een team al klaarstond om hem te onderzoeken. Gelukkig bleek snel dat we er op tijd bij
HOE ZIET JE DAG ERUIT?
waren geweest. Maar de diagnose was wel: diabetes mellitus 1.
Bij die vraag is het eerste wat Daniël zegt: “Leuk. Ik sta ‘s morgens
Hij moest 5 dagen blijven ter observatie.”
om half acht op en dan eet ik Rimboebroodjes met vlokken en pindakaas op elkaar.”
Daniël Timman is een vrolijke jongen van 8 jaar. Hij woont met zijn zus Rosanna (11), vader Bob en moeder Anne-Marie in een
Anne-Marie: “Hij heeft op school elke dag een 10uurtje. Ik
en rolt elke ochtend bijna juichend uit zijn bed. Geen vuiltje aan de lucht, op het eerste gezicht. Op zijn rug zit een klein door-
WISTEN JULLIE METEEN WAT DIABETES MELLITUS 1 INHIELD?
zichtig bolletje geplakt, zo groot als een ei. Hij noemt het “mijn pod”. Er zit een minuscuul insulinepompje in. Daniël heeft
“Totaal niet. Je krijgt niet de tijd om het tot je door te laten
belt de waarde aan me door en dan vertel ik wat hij moet doen.
diabetes type 1, hij maakt zelf geen insuline aan. Dat werd in maart 2013 ontdekt. Maar dat is niet het enige wat het gezinsleven
dringen. We kregen met z’n vieren in het ziekenhuis gelijk een
Of hij meer insuline moet hebben of niet. De mensen op zijn
voor een belangrijk deel bepaalt. Zijn moeder en hij vertellen hun verhaal.
spoedcursus diabetes. Dat is maar goed ook, want je weet niet
school helpen geweldig mee. Gelukkig voelt hij een hypo altijd
wat je moet doen. Ze leggen uit dat je kind zelf geen insuline
aankomen.”
groene buurt aan de rand van Purmerend. Hij zit in groep 5 van basisschool De Marimba, voetbalt bij de f’jes van FC Purmerend
weet wat hij aan eten bij zich heeft. Hij meet zelf zijn bloedsuiker,
meer aanmaakt. Dat insuline nodig is om te zorgen dat de Daniël legt uit wat er dan met hem gebeurt: “Ik ga heel wazig
Daniël is net terug van een gewone voetbaltraining én een keeperstraining. Terwijl
opgenomen voor energie. En dat zonder insuline de bloedsuiker
zien en word een beetje slaperig. Dan zeg ik tegen mama of
hij aan de keukentafel door zijn nieuwe voetbalmagazine bladert, luistert hij mee
in het bloed blijft zitten.
tegen de juf dat ik me niet lekker voel.”
en vult zijn moeder regelmatig aan.
We moesten in korte tijd heel veel leren. Dan praat je ineens
Anne-Marie: “We hebben met zijn beide juffen afgesproken
Anne-Marie: “Ons verhaal begint eigenlijk in maart 2010. Bij onze dochter
met elkaar over glucose en bloedsuikerwaarden, insuline, prikken,
dat hij bij een waarde van minder dan 4 samen met de juf mag
Rosanna werd toen coeliakie ontdekt. Je zegt “seu-lia-kíe”. Ze bleek overgevoelig
bolussen. En dat bij een hypo de bloedsuikerspiegel te laag is en
beslissen om een dextro te nemen. Dat is druivensuiker dat heel
voor gluten die in granen zitten. Het beschadigt je dunne darm en voedingsstoffen
bij een hyper juist te hoog. Je leert bloed prikken en met een
snel wordt opgenomen. Meestal is hij binnen een paar minuten
worden niet goed opgenomen. We schrokken geweldig. Rosanna had wel een lich-
teststrip de bloedsuikerwaarde te meten.”
weer goed. Hij heeft een of twee keer per dag een hypo. Soms een dag niet. Het streven is maximaal één per week.”
te groeiachterstand, maar die diagnose hadden we totaal niet verwacht. Onze kinderarts stelde meteen een familieonderzoek voor, omdat glutenovergevoeligheid
“We kregen ook boekjes waarin staat hoeveel koolhydraten
erfelijk kan zijn. Bij mijn man en mij werd niets gevonden, maar Daniël bleek het
er in dagelijkse voedingsproducten zitten. In een boterham
HOE ZIEN JULLIE DE TOEKOMST?
ook te hebben. Terwijl hij totaal geen klachten had. Gelukkig waren we er snel bij.
zitten er 15, in een appel 14, enzovoorts. Het is handig als je dat
“Als Daniël in de puberteit komt, wordt het vanwege de
Hoe eerder het wordt ontdekt, hoe beter het is.”
allemaal onthoudt. Voordat Daniël gaat eten tel je de hoeveel-
hormonen weer een ander verhaal. Gelukkig groeien we daar
heid koolhydraten in die maaltijd en je berekent de hoeveelheid
samen geleidelijk naar toe. Hij gaat nu elk half jaar naar het
EN DAN VERSCHIJNT TWEE JAAR LATER INEENS DIABETES IN JULLIE LEVEN
insuline die hij moet hebben. We kregen in het ziekenhuis een
Waterlandziekenhuis voor controle. Dan gaat hij het hele team
halve opleiding. Er kwam ook een heel team langs, met een
langs. Als hij wat ouder is komt er een oogarts bij om zijn ogen
“Daniël vertoonde wel al de symptomen, achteraf gezien. Hij had veel dorst, moest
diabetesverpleegkundige, diëtiste en maatschappelijk werker.
te controleren en een pedicure om zijn voeten in de gaten te
ook vaak plassen, ook ’s nachts, waardoor hij slecht sliep. Toen we een keer gingen
Daniël kreeg bovendien een kinderarts die in diabetes was
houden, want daar kan hij last van krijgen. Ook wondjes
fietsen kwam hij bijna niet vooruit. De huisarts heeft toen met een vingerprik zijn
gespecialiseerd. We zijn heel goed opgevangen.”
moeten goed gecontroleerd worden, want die kunnen minder snel genezen.
bloedsuiker gemeten. Daar kwam 27 uit, terwijl het ongeveer 5 moet zijn.”
HOE VOELT EEN OMNIPOD OP JE RUG?
Dat Daniël nog vaak beroerd wordt van een hypo, daar moeten
“Mijn hoogste thuis is 33”, merkt Daniël tussendoor op, niet zonder trots.
Daniël: “Ik voel mijn pod alleen als ik ‘m aanraak. ’s Nachts lig
we nog steeds aan wennen. Toen hij op school voor de eerste
“Die 27 betekende dat hij een ‘hyper’ had, een veel te hoog bloedsuikergehalte. Als
ik altijd op mijn zij.
keer een hypo had, wist hij niet wat hem overkwam. Hij kroop
Anne-Marie: Hij is wat dat betreft net zo makkelijk als zijn
van angst onder zijn tafeltje. Een nare ervaring. Dat vind ik nog
vader. Vanaf het begin doet hij bijna alles zelf. Ook bloed-
het ergste. Maar die nare ervaringen proberen we zo veel
prikken. Dat schijnt best bijzonder te zijn voor zijn leeftijd. Hij is
mogelijk te verminderen. We zijn op de goede weg.”
HET INSULINEPOMPJE Uw Huisarts Plus Apotheek
Anne-Marie pakt uit Daniël’s eigen la in de apothekerskast in de keuken een dik
PraQtijk Magazine
6
etui. Die heeft hij altijd bij zich. Er zit een mobiele telefoon in en zijn diabetesspullen, waaronder een bloedsuikermeter annex afstandsbediening voor de omnipod en een rolletje dextro. Daniël doet onverschrokken voor hoe het werkt als hij iets gaat eten. Hij steekt een dun meetstrookje in de bloedsuikermeter, prikt in zijn vinger en houdt de bloeddruppel tegen het meetstrookje. Zijn bloedsuikerwaarde verschijnt op het display. Anne-Marie: “Als hij iets gaat eten, voer je het aantal koolhydraten in en het apparaat berekent de benodigde insuline. Dat wordt draadloos doorgegeven aan de omnipod en het pompje zorgt ervoor dat hij die extra insuline binnenkrijgt. Het is wel handig.”
Uw Huisarts Plus Apotheek
Naam: Daniël Timman Leeftijd: 8 jaar Woonplaats: Purmerend Basisschool: De Marimba, groep 5 Goed in: rekenen Sport: voetbal Club: FC Purmerend Favoriete voetballer: Viktor Fischer (Ajax) Zusje: Rosanna, 11 jaar Vader: Bob Moeder: Anne-Marie, office-manager
bloedsuiker uit koolhydraten door de lichaamscellen wordt
7 PraQtijk Magazine
BIOGRAFIE
EERSTE DIAGNOSE: COELIAKIE
PLUS RUBRIEK
ONTSPANNING
Speelgoed Ben jij een goede speurneus? De woorden uit de lijst staan kriskras door elkaar, ook schuin. Eén woord is al doorgestreept. Met de overgebleven letters kun je nog een woord maken.
K
F
T
R
A
P
A
U
T
O
S
W
K
L
R
T
R
O
M
M
E
L
T
I
A
P
E
I
H
O
E
P
E
L
O
N
A
T
I
U
S
M
O
Z
A
I
E
K
R
R
B
A
R
B
I
E
P
O
P
E
T
E
D
D
Y
B
E
E
R
K
K
L
S
I
D
U
P
L
O
E
A
L
R
T
P
N
K
N
U
F
F
E
L
E
IJ
J
E
B
A
B
Y
P
O
P
K
I
T
E
L
K
L
E
U
R
K
R
IJ
T
N
O
BABYPOP BARBIEPOP DUPLO FRISBEE HOEPEL KAARTSPEL
KLEI KLEURBOEK KLEURKRIJT KNUFFEL MOZAIEK STOEPKRIJT
1
TEDDYBEER TRAPAUTO TREIN TROMMEL WINKELTJE
Oplossing:
w w w. P r a Q t i j k P l u s . n l
