ubr | Intercoach
Executive Coaching InterCoach
2
Executive coaching In deze publicatie presenteert zich een aantal coaches van InterCoach die in hun eerste beroep onderdeel uitmaken van het topsegment van de overheid. Het is een rijk palet geworden van indringende portretten. Voelbaar is wat de rol van coach met hen doet, voor hen betekent. Niet alleen door zelf leiding te geven en aan het stuur te staan, maar ook door anderen te helpen hun weg te vinden, leveren de topambtenaren toegevoegde waarde. Bovendien leren ze er zelf van. Met een jarenlange ervaring in de top van de overheid is het de coach als persoon die het verschil maakt. De coachingsrelatie is gebaseerd op vertrouwen, het vermogen over en weer feedback te geven en te ontvangen. De bereidheid om open en eerlijk te zijn en te leren van ervaringen. Onze coaches hebben ervaring met vraagstukken die spelen in de top van overheidsorganisaties en ze weten hoe het is te opereren in het politiek-ambtelijk circuit. Ze weten als geen ander met welke vragen ambtenaren worden geconfronteerd, bieden een klankbord en een mix van inspiratie, expertise en ervaring. Executive coaching is voor high-performers die zichzelf en hun organisatie nog verder willen ontwikkelen. Het persoonlijk functioneren in een overheidsomgeving vereist geestelijke souplesse. Niet alleen de kwaliteit van je werk is doorslaggevend. In een politiek-bestuurlijke context moet je ook het kat-en-muis-spel en het politieke handwerk beheersen of in ieder geval begrijpen. Hoe opereer je effectief in een ambtelijke organisatie? Hoe kun je ambtelijk professioneel zijn en ook authentiek? Mensen hebben de behoefte voor zichzelf uit te zoeken hoe ze zich ambtelijk en professioneel willen profileren. En die profilering is heel persoonlijk.
3
Rob Bertholee
Welke vragen? Er zijn geen coachvragen die ik vooral niet of bij voorkeur wel zou willen krijgen. Achter elke coachvraag zit immers een wereld van menselijke en organisatorische interacties die altijd de moeite waard is te verkennen.
Stijl Dat verkennen doe ik samen met de coachee. Hij of zij kent de weg in die wereld, ik vraag de coachee te duiden wat hem/ haar opvalt en reflecteer daarop. Mijn eigen ervaring in grote overheidsorganisaties op beleidsniveau en op het operationele vlak in binnen- en buitenland komt daarbij goed van pas. Ik kan goed luisteren, ik probeer te voorkomen dat conclusies te snel worden getrokken, maar ik stuur wel actief in het proces.
4
Rob Bertholee is hoofd van de AIVD. Voorheen was hij als luitenant-generaal officier bij de Nederlandse Koninklijke Landmacht. In zijn laatste functie was hij commandant van de Landstrijdkrachten.
Ervaringen ‘Rob geeft rust, hij luistert met aandacht en helpt te komen tot de kern van de zaak.’
Motto De wereld is in mijn ogen te complex om in één motto te vangen, maar een belangrijke leidraad in mijn loopbaan is voor mij altijd geweest: sta met beide benen op de grond, laat mensen in hun waarde en wees bereid elke dag te leren.
5
Gea van Craaikamp
Welke vragen? Vragen die zich bewegen rond het snijvlak politiek, bestuur en ambtelijke organisatie (beleid en uitvoering), die vragen boeien mij. Het kan gaan om “koers bepalen en houden”, hoe je iets effectiever voor elkaar krijgt (gelijk hebben en krijgen), maar ook om loopbaan vraagstukken. Uiteindelijk komt het erop neer dat het samenspel tussen mensen binnen een organisatie en met hun omgeving altijd de moeite van nadere verkenning waard is.
Stijl Belangrijk dat de coachee zelf de antwoorden geeft. Kan indringende vragen stellen, soms direct en een beetje confronterend, maar altijd uit oprechte nieuwsgierigheid. Vrolijk, ik zoek de zonzijde en ben ronduit allergisch voor cynisme.
6
Gea van Craaikamp is Secretaris/Algemeen Directeur van de Provincie Noord-Holland. Eerder directeur Projecten bij Rijksgebouwendienst, directeur Koninkrijksrelaties (BZK), directeur Vreemdelingenbeleid, directeur P&O (Justitie) en werkzaam bij de IND. Tevens wethouder en raadslid.
Ervaringen Coachees geven aan dat ik eerlijke en heldere feedback geef, waardoor ze scherper zicht krijgen op hun eigen rol en drijfveren. Een volgende stap ook daadwerkelijk zetten wordt daarmee een logische vervolgstap en geen ongewisse sprong in het diepe.
Motto Relativeer wat je doet, doe je werk met passie, wees steeds opnieuw nieuwsgierig en sta met beide benen op de grond!
7
Mark Frequin
Welke vragen? Vragen als: hoe geef je leiding aan een organisatie, hoe om te gaan met kracht en tegenkracht? Ik vind het zowel boeiend om jonge, nieuwe leidinggevenden te coachen als meer ervaren managers. Moeilijke of ingewikkelde coachvragen vind ik interessant om aan te gaan.
Stijl Ik ben redelijk scherp, ga direct naar de zaak. Een indringend gesprek over vragen die de coachee bezighouden. Daarbij spiegel ik met mijn eigen ervaringen. Wat ik zelf ben tegengekomen, waarmee ik heb geworsteld en wat ik weet van het reilen en zeilen binnen de overheid. Ik gebruik graag metaforen om het beeld helder te krijgen. Vooral fietsmetaforen. Verder vind ik humor en ontspanning in een gesprek erg belangrijk. Humor is bovendien bruikbaar om een vraag scherp te krijgen.
8
Mark Frequin is DG Wonen en Bouwen bij BZK. Hij bekleedde daarvoor de functie van DG bij de ministeries van Verkeer en Waterstaat, Justitie en Economische Zaken.
Ik spaar mezelf daarbij overigens niet. Aan mij valt ook nog te sleutelen. Ik wil nog van alles leren. Zelf heb ik een coach en in de rol van coach leer ik een hoop. Zo had ik een coachee die tot de conclusie kwam dat hij wat meer variatie kon aanbrengen in zijn werkstijl. Tja, dan vraag ik mij gelijk af: In hoeverre varieer ik zelf eigenlijk?
Ervaringen Door het coachtraject ervaren coachees zowel de bijzonderheid van hun vraag als dat ze daarmee niet uniek zijn. Ook anderen hebben die vraag. Coachees geven aan dat ze door de gesprekken hun gedachten meer op orde hebben gekregen Ze weten wat en waarom ze iets doen en hebben een idee hoe ze er anders naar kunnen kijken en handelen.
Motto Fietswet 1: Als alles op je afkomt zit je op de verkeerde weghelft. Fietswet 2: Welke kant je ook op gaat, je hebt altijd wind tegen.
9
Arjan van Gils
Welke vragen? Ik voel me vertrouwd bij vragen over loopbaankeuzes, leiderschapsvragen en complexe veranderingsopgaven. In mijn loopbaan heb ik veel ervaring opgebouwd met het managen van crises, taaie frontlijnwerkculturen, integriteitvraagstukken en natuurlijk met het werken op het snijvlak van bestuur en organisatie.
Stijl Vragen naar de context en de persoon: Wat maakt iets moeilijk of zwaar? Direct en open, ga het ongemakkelijke niet uit de weg. Mensen aan het denken zetten, soms een ander handelingsperspectief of spoor voorhouden waardoor een vraagstuk “van kleur kan verschieten” of lichter wordt. De coachee blijft aan de bal, blijft eigenaar van zijn of haar keuze. Geen vrijblijvendheid.
10
Arjan van Gils is gemeentesecretaris/algemeen directeur van Amsterdam. Eerder was hij dat van Rotterdam en Enschede. Daarvoor werkte hij als politiecommissaris in Rotterdam en bij het Ministerie van BZK.
Ervaringen Coachees zeggen dat gesprekken helpen om hun complexe werkelijkheid te kunnen ontrafelen en bij de kern van de echte afwegingen te komen. Samen verrassende inzichten opdoen. Ook geregeld een grote impact van kleine suggesties, die voor de coachee heel bruikbare eyeopeners blijken te zijn.
Motto Ik stel me in mijn eigen loopbaan steeds dezelfde vragen:
Pas je bij de klus (het wat) en de club (wie)?
Kun je echt resultaat halen, waar je je aan wilt verbinden?
Leer je nog? Wat en van wie?
Vind je het leuk?
Een nee, is een goede reden voor een goed gesprek.
11
Marion Gout
Welke vragen? Vragen die gaan over reflectie op het eigen functioneren, verkenning van loopbaanmogelijkheden of het hanteren van een conflict.
Stijl Ik leer iemand breed kijken, bijvoorbeeld naar zijn of haar netwerk. We maken een werkanalyse en ik wil de persoon helemaal zien. Ook in zijn creatieve talenten. Dit zal ik benutten in de coaching. Het gaat erom te kijken naar waar je kracht zit. Het verder investeren in situaties die vast zitten, heeft volgens mij geen zin. Mijn stijl is praktisch en oplossingsgericht, ik zal je uitnodigen om haalbare, betekenisvolle stappen te zetten. Ik deel ook ervaringen uit mijn eigen loopbaan.
12
Marion Gout is commissaris bij woningcoöperatie Ymere, plaatsvervangend voorzitter Raad van Toezicht Haagse Hogeschool, voorzitter Cultuurpodium de Boerderij in Zoetermeer. Marion was president-directeur van ProRail. Daarvoor was ze commandant van de Commando Diensten Centra van het Ministerie van Defensie en plaatsvervangend SG bij dat ministerie. Eerder werkte ze bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat en bij Economische Zaken.
Ervaringen Coachees geven aan doelgerichter te handelen, stappen daadwerkelijk te zetten en niet uit te stellen. Ze doen dit vanuit een beter zicht op hun competenties, netwerken en mogelijkheden om te benutten, zo geven ze aan.
Motto Neem jezelf niet al te serieus, je verantwoordelijkheden daarentegen wel.
13
Marjan Hammersma
Welke vragen? Voor mij staat voorop dat plezier hebben binnen en buiten het werk een belangrijke voorwaarde is om effectief en waardevol te zijn in je functie. Het samen bewaken of herstellen van balans zijn vraagstukken die mij goed liggen. Ik vind het van wezenlijk belang dat mensen zich kunnen blijven ontplooien en hun talenten aanboren en onder álle omstandigheden zichzelf (durven te) blijven. De dilemma’s, keuzes en vragen die zich daarbij voordoen, juist ook bij mensen die nog een groot deel van hun loopbaan voor zich hebben, vind ik boeiend om samen te doorgronden.
Stijl Ik ben zeer geïnteresseerd in mensen en hun drijfveren. Dat zie je terug in mijn aanpak van de gesprekken; open en toegankelijk en met aandacht. Ik wil graag samen met coachees onderzoeken welke vragen hen bezighouden. In die zoektocht naar de juiste antwoorden op de vragen ben ik stimulerend, spiegelend, maar bovenal positief.
14
Marjan Hammersma is DG Cultuur en Media bij OCW. Daarvoor was zij directeur Media, Letteren en bibliotheken bij OCW. Voordat zij bij de overheid kwam werken was zij onder meer hoofd Kijk-en Luisteronderzoek bij de Nederlandse publieke omroep.
Ervaringen “Marjan Hammersma is op een respectvolle en plezierige manier scherp. Ze haalt de rode lijn uit onderwerpen die in verschillende gesprekken naar voren zijn gekomen en helpt zo bij het vergroten van mijn eigen inzicht in het achterliggende thema”.
Motto Blijf jezelf, onder alle omstandigheden!
15
Peter Heij
Welke vragen? Met veel plezier begeleid ik directeuren en aankomend directeuren in hun ontwikkelingsvragen. Dit doe ik inmiddels al een aantal jaren.
Stijl Balans zoeken tussen denken en voelen, tussen het bewuste en het onbewuste: dit is vaak een spannende zoektocht die ik graag samen met de coachee maak. Niet door het beter te weten, maar door samen te kijken en hypothesen te formuleren. Mijn benadering bij het coachen is in eerste instantie de coachee inzicht te geven in wat er met hem/haar gebeurt in zijn/haar omgeving. Voorts verkennen we waar een nieuw evenwicht kan ontstaan in de spanningsvelden waarmee de coachee te maken krijgt. Graag stimuleer ik de coachee om te experimenteren met nieuw gedrag om dat vervolgens te evalueren.
16
Peter Heij is DG Ruimte en Water van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Eerder was hij directeur Personeelsmanagement Rijksdienst bij BZK en plaatsvervangend SG bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat.
Ervaringen Ik krijg meestal positieve reacties van coachees. Soms verwachten zij van mij een advies en vinden het dan jammer dat ze zelf de antwoorden op hun vragen moeten zien te vinden. Achteraf snapt iedereen dat.
Motto Permanent op zoek zijn naar een evenwicht tussen wat ik kan brengen en wat ik kan leren; wat ik kan en wat ik (nog) niet kan; wat er van mij wordt gevraagd en wat ik kan bieden.
17
Frits Herman de Groot
Welke vragen? Vragen die samenhangen met een periode van onzekerheid voor de coachee vind ik interessant. Vanuit een comfortzone naar een nieuwe fase. Bij onzekerheid over eigen vermogen tot aanpassen en geloofwaardig invullen van die volgende stap. Bij twijfels over het kunnen managen van inhoudelijk nieuwe vragen en/of de nieuwe sociale relaties die hiermee samenhangen. Maar ook bij de vraag: “Wil ik dit eigenlijk wel, gaat mijn interesse hier echt naar uit?” Kortom vraagstukken van transitie en commitment aan de eigen professionele toekomst. Hierbij is de coachee nadrukkelijk “eigenaar“ van die vragen en verantwoordelijk voor de beantwoording er van. Mijn rol daarbij is nadrukkelijk als steun bij de verheldering van die vragen en de antwoorden daarop.
Stijl Essentieel is een gevoel van verbinding over en weer waarbij openheid, een lichte toon, humor en ernst afwisselend aan bod komen. Mijn stijl is rustig, luisterend en via vragen breng ik de coachee terug bij zichzelf, waar het hem of haar om gaat en hoe aan
18
Frits Herman de Groot was plv SG bij het ministerie van Defensie. Hij vervulde meer dan tien verschillende functies bij dat ministerie, zo was hij directeur organisatie en informatie en directeur auditdienst defensie. Hij gaf (mede) leiding aan een tweetal zeer grote en complexe reductie en reorganisatie operaties waarbij meer dan 20000 vte’s waren betrokken.
die wetenschap vervolgens ook praktisch gestalte te geven in het werk. Mijn belangstelling voor mensen is groot en mijn interesse voor waar ze vandaan komen en wat naar hun eigen idee hun toegevoegde waarde kan zijn is oprecht. Ik ben resultaatgericht en breng ook eigen ervaringen waar nuttig in. Ik schuw bij een impasse de uitdaging niet waarbij overigens het “tempo” van de coachee in beeld blijft. Ik ben mij steeds bewust dat ieder zijn eigen unieke verhaal heeft waar ik ook van kan leren.
Ervaringen Mensen geven aan door mijn vraagstelling, opstelling en openstelling en daarop volgende (zelf)reflecties weer te weten waar ze goed in zijn en vooral ook te weten waar men dat weer tot uitdrukking wil brengen. Het zelfvertrouwen groeit aldus verschillende reacties.
Motto Een mens heeft veel meer mogelijkheden dan ie denkt!
19
Dineke ten Hoorn Boer
Welke vragen? Ik denk graag mee over hoe je een werksituatie waarin je je niet comfortabel voelt verandert. Het (werk) leven is te kostbaar om bij de pakken te gaan neerzitten. Een behoorlijke mate van complexiteit in een situatie vind ik daarbij een extra uitdaging. Daarbij voel ik mij gesteund door mijn eigen ervaring met complexe processen en situaties op diverse plekken binnen de overheid. Ook kan ik goed ondersteunen bij het maken van loopbaankeuzes, mede tegen de achtergrond van mijn ervaring als directeur P&O.
Stijl Een systematische aanpak van de vraagstukken waarmee je aan de slag wilt vind ik belangrijk.
20
Dineke ten Hoorn Boer is Algemeen Directeur van de Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid bij de gemeente Den Haag. Eerder was ze onder meer Directeur-Generaal bij het ministerie van Veiligheid en Justitie en vervulde ze diverse directiefuncties bij de gemeente Amsterdam.
Daarbij zijn er wat mij betreft meerdere wegen die naar Rome leiden, en zoek ik graag met jou naar de manier van reizen die het beste bij jou past. Kernwoorden in mijn stijl zijn respect, verbinding en tegen een stootje kunnen.
Ervaringen In de feedback die ik vraag en krijg komt steeds terug dat ik mij echt verdiep in degene die ik coach, dat ik scherp ben en laagdrempelig.
Motto Neem het heft in eigen hand.
21
José Lazeroms
Welke vragen? Ik wil graag energie stoppen in mensen die oprecht willen sparren en zich ook bloot willen geven. Ik werk het liefst met mensen die gericht zijn op het beter functioneren van de publieke sector. Wanneer dat gepaard gaat met carrièrestappen, is dat alleen maar mooi.
Stijl Als coach ben ik oprecht geïnteresseerd en gericht op het helpen van de ander. Ik vraag door en staak dit pas als mensen voortdurend niet thuis geven. Ik benoem dit dan, om te bezien of de coachee écht geholpen is bij dit ‘niet delen’ of dat het toch raakt aan zijn/haar coachvraag. Uiteindelijk is dit een keus voor de coachee.
22
José Lazeroms is Lid van de Raad van Bestuur van het UWV. Daarvoor was ze werkzaam bij de ministeries van Financiën, VWS, SZW en OCW. Haar laatste functie in Den Haag was DG Primair en Voortgezet Onderwijs bij OCW.
Ervaringen De coachees geven mij terug dat ik toegankelijk ben en een pragmatische aanpak heb. Ik maak dingen niet ingewikkelder dan ze toch al zijn. Soms maak ik met coachees een afspraak na afloop van het coachtraject, om na enkele maanden nog eens te kijken waar ze dan staan. Zo’n afspraak is voor zowel mijzelf als voor de coachee de kans na te gaan wat de impact van de coachinterventies is geweest.
Motto Ik bezie steeds bij nieuwe banen waar de uitdaging zit en waar ik energie van krijg. De publieke zaak speelt daarin vaak een belangrijke rol. Ik ben nu begonnen aan een zware klus als Lid van de Raad van Bestuur bij het UWV. De reden dat ik hier ja tegen heb gezegd is omdat andere mensen mij hebben afgeraden dit te doen, aangezien het een onmogelijke klus zou zijn. In een vechtcultuur had ik het niet willen doen. Maar doordat we samen ergens voor gaan, althans zo ervaar ik het, wordt het een spannende uitdaging.
23
Rob van Lint
Welke vragen? Ik heb een heel brede ervaring binnen de rijksoverheid, in staf, beleid en uitvoering/toezicht, nationaal en internationaal. Mijn werk- en levenservaring wil ik inzetten als coach. Ik vind veel coachvragen interessant. Het kan om een groot vraagstuk gaan of om de vraag hoe je iets nog succesvoller kunt doen. Maar het kan bijvoorbeeld ook gaan over welke volgende stap je kunt zetten in je ontwikkeling. Belangrijk is dat het voor de coachee een wezenlijk punt is. Mijn ervaring is dat er dan boeiende gesprekken ontstaan waar ik overigens zelf ook weer van leer.
Stijl Integriteit staat voorop. Totdat het tegendeel bewezen is, ga ik uit van het goede van de mens. Ik heb een sterk positief mensbeeld. En… ook goede mensen kunnen fouten maken, ze vertonen soms niet effectief gedrag, ze kunnen gedrag vertonen dat de relatie verstoort. Ik help de coachee dat te onderkennen en daarin eigen keuzes te maken. Qua stijl ben ik doortastend en reflectief. Ik sta anderen toe op mij te reflecteren en reflecteer regelmatig op eigen gedag. Dat typeert ook
24
Rob van Lint is hoofddirecteur IND. Eerder was hij plv inspecteur-generaal bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Daarvoor bekleedde hij de functie van directeur bij diverse diensten van het ministerie van LNV.
mijn coachstijl. Mensen helpen te reflecteren. Kijk eens op een andere manier naar de situatie die je lastig vindt. Kijk eens door de bril van de ander naar gedrag van die ander wat jou dwars zit. Kijk eens kritisch naar jezelf. Ik stel vragen die dat uitlokken. Ik houd spiegels voor. Soms helpen voorbeelden uit mijn eigen praktijk.
Ervaringen De sfeer van de coachingsgesprekken is veilig. Daardoor kan de inhoud confronterend zijn. Dat ga ik ook niet uit de weg. Verder krijg ik terug dat ik in mijn gesprekken aanstuur op het precies laten beschrijven van gebeurtenissen. Ik schep daarna verheldering door onderscheid aan te brengen tussen bedoeling, gedrag en effect.
Motto Ik wil mezelf blijven uitdagen en verder ontwikkelen. Blijven leren (ook over jezelf) is daarvoor essentieel. Jezelf zo af en toe een coach gunnen, is een teken van kracht.
25
Ad van Luyn
Welke vragen? Ik ben vooral geïnteresseerd in vragen die gevolgen hebben voor het handelen bij een keuze die gemaakt moet worden. Het liefst een keuze met urgentie. Coachen gaat voor mij over verbinding maken.
Stijl Sta met beide voeten op de grond, maar wees met je hart in de hemel. Coachen gaat voor mij over verbinding maken. Sommige mensen verliezen door de praktijk van alledag hun idealen en drives uit het oog. Anderen hebben een enorme drive, maar weten daar in de praktijk niet mee om te gaan. Ik ervaar het coachen als een stukje ‘opwandelen’ met iemand. Dat maakt het voor mij boeiend. Ik wandel als het ware aan de hand van de coachee. Zijn waarneming is uitgangspunt voor het gesprek. Als coach blijf je onbevooroordeeld. Je spiegelt en geeft dingen terug. Dit kan mooie doorbraken veroorzaken. Het is een intensieve manier van een-op-een contact.
26
Ad van Luijn is CFO bij de Belastingdienst. Daarvoor was hij plaatsvervangend SG van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Eerder was Van Luijn plaatsvervangend DG bij de Rijksgebouwendienst.
Het coachen geeft me energie. Het is mooi om mee te maken als een coachee aan het einde van het traject zegt: “Nu ben ik weer wie ik ben.”
Ervaringen Coachees geven me terug dat ze zich heel veilig voelen bij me. Ze ervaren mij als direct en analytisch. Ik maak het ze niet gemakkelijk, want ik dwing ze tot nadenken en hun gevoel vast te pakken.
Motto Volg Aristoteles: Logos, pathos en ethos!
27
Fred Paling
Welke vragen? Oorspronkelijk ben ik begonnen bij de Rijks Psychologische Dienst. Ik voel me thuis bij vragen als: zit ik wel op de goede plek, wat past bij me en wat niet en welke stappen kan ik zetten? Voor coachvragen over hoe te bewegen in het politiek-bestuurlijke krachtenveld, ben ik van waarde voor mensen die werken op het snijvlak van politiek, beleid en uitvoering. Verder ben ik coach als tweede beroep en dat betekent voor mij bescheidenheid. Ik ben niet de coach voor vragen die vooral te herleiden zijn naar onderliggende vraagstukken buiten het werk. Daar vind ik mezelf te weinig kundig voor.
Stijl Mijn stijl is invoelend, analytisch en confronterend. Ik stel veel vragen. In het reflecteren op de antwoorden hanteer ik vaak de zwart-wit stijl, ik vergroot het probleem uit met als doel het te verhelderen. Zeker voor mensen in de publieke dienst die gewend zijn zich heel genuanceerd uit te drukken, scherpt deze stijl en maakt ze de coachvraag duidelijk.
28
Fred Paling is Lid van de Raad van Bestuur van het UWV. Daarvoor bekleedde hij diverse directeursfuncties bij het UWV. Eerder was hij werkzaam bij het ministerie van VWS en bij BZK, bij de Rijks Psychologische Dienst.
Ervaringen Verhelderend, toegankelijk, open, scherp. Mijn vorm van feedback geven is “begrijpelijk”, zeggen coachees. In alle eerlijkheid voegen ze er vaak aan toe dat dit voor het eerst gebeurt in hun carrière. Wat ik in ieder geval doe is me verplaatsen in het communicatieperspectief van de ander, ik verplaats me in zijn/haar blik op de wereld. Mijn verleden als topsporter in badminton en wat ik nu doe als coach van jonge badmintontalenten heeft me veel geleerd. Een sporter wint zelf de wedstrijd. Ik zal nooit meehelpen. De bal, of in mijn geval de shuttle, ligt bij de coachee.
Motto Investeer in jezelf en hou een open oog voor de kansen die er altijd zijn. Sommige mensen willen per se piloot worden en niets anders. Dat vraagt focus en dat is goed. In andere gevallen werkt het echter beter je ogen open te blijven houden voor alternatieven, breed te blijven kijken. Als het gaat om mijn profiel, wat ik te bieden heb en wat ik zoek, is voor mij een behulpzame vraag: Wat heb ik in mezelf geïnvesteerd en wat is daarvan van waarde?’.
29
Peter Pennekamp
Welke vragen? Bij de zoektocht naar (of na) een stap in je (loop)baan. Met mijn schat aan ervaring in beleid, toezicht en bij verschillende overheden ben ik behulpzaam bij een analyse van de huidige situatie, wensen en mogelijkheden van de coachee.
Stijl Samen met de coachee zijn/haar positie in een (krachten)veld bepalen. Met de antwoorden van de coachee een volgende fase betreden. De juiste vraag helpt op weg, onorthodoxe alternatieven kan ik aanreiken. Met een concentrische benadering gaan we op zoek en worden we samen rijker.
30
Peter Pennekamp is adviseur via BABD. Werkte eerder onder meer als economisch adviseur gemeente Almere, Inspecteur-Generaal Werk & Inkomen, oprichter en hoofd ABD-interim, projectleider vorming auditdiensten, DG Welzijn& Sport, directeur Ouderenbeleid en inspecteur der Rijksfinanciën.
Ervaringen Coachees profiteren van onze gezamenlijke analyse en de mogelijkheden die we ontdekken. Een scherpe bepaling van hun positie helpt voor de toekomst.
Motto In elke (loop)baan/domein zijn er steeds nieuwe kansen.
31
Siebe Riedstra
Welke vragen? Ik ben als coach op mijn best met vragen van mensen die op een kruispunt in hun loopbaan staan en die een kwartslag willen of moeten draaien. Ik hou van uitdagingen, urgentie en complexiteit. Coachvragen moeten er voor de coachee toe doen en de coachee moet dat gevoel van urgentie ook voelen. Naast kruispuntdillemma’s ga ik ook graag met coachees op zoek naar het antwoord op de vraag: waar ben ik verkeerd afgeslagen, waardoor is dat gekomen en hoe kan ik opnieuw de weg naar mijn punt op de horizon vinden?
Stijl Mijn tempo ligt hoog en ik stel confronterende vragen om te helpen aan het dilemma te werken. Mijn basishouding is: het leven is een ontwikkelingsopdracht, elke dag nieuwe uitdagingen en kansen benutten. Dat met elkaar ontdekken intrigeert mij. Mensen die bezig zijn met het onderzoeken van hun ontwikkelingskansen inspireren en boeien mij. Grenzen verkennen, risico’s nemen en het punt op de horizon ontdekken. Het beste uit jezelf halen; daar met een coach sneller en beter uitkomen, dat daagt mij als coach uit. Maar ook het antwoord vinden op de vraag: waarom heb ik een keuze gemaakt die 32
Siebe Riedstra is SG bij het ministerie van Veiligheid en Justitie. Eerder was hij SG, DG en directeur bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Oorspronkelijk komt hij uit het onderwijs.
ik heb gemaakt? Heb ik daar goed aan gedaan en is het zinvol dit te heroverwegen? Ik zet mensen aan het werk via een gerichte aanpak en soms kort-door-de-bocht-vragen. Maar het blijft het dilemma en het punt op de horizon van de coachee. Ik ben mijn loopbaan begonnen als lerarenopleider. Bij elk evaluatiegesprek stond daarbij centraal: film terug hoe de les verliep. Wat heb je ervaren? Hoe was de interactie van jou met de groep? Hoe reageer je op het gedrag van de leerlingen? Wat wilde je bereiken? Die permanente reflectie op het intermenselijk gedrag is voor mij een belangrijke leidraad bij het handelen als coach.
Ervaringen Ze zijn verrast door het hoge tempo en ze voelen zich geholpen door de directe vragen. Die leiden tot nadenken en ongemak. Maar door de ontspannen en spontane aanpak leiden ze niet tot onveiligheid. Oprecht gevoelde interesse voor de coachee helpt daarbij.
Motto In mijn eigen loopbaan heb ik mij altijd laten leiden door nieuwsgierigheid en een behoefte om continue te leren. Daarbij ga ik risico’s niet uit te weg. Zonder dat wordt niet geleerd. 33
Annette Roeters
Welke vragen? Het begint met een situatie van ongemak, die eenvoudig te verhelpen lijkt. Meestal zit er een vraag achter, een verlangen. En ook angsten, remmingen en innerlijke overtuigingen die belemmeren. Dit samen met de coachee te onderzoeken en in een traject brengen, boeit me.
Stijl Ik bied tijd en aandacht. Heb oog voor “ de roots and wings” van de ander.
34
Annette Roeters werkt vanaf 2008 bij de Rijksoverheid, eerst als InspecteurGeneraal van het Onderwijs en sinds 2015 als Algemeen Directeur van de Raad voor de Kinderbescherming. Voor 2008 werkte Annette tientallen jaren in het hoger onderwijs, waar zij vele functies vervulde, van docente Taalbeheersing aan de Academie voor de Journalistiek tot aan bestuurder van de Vrije Universiteit.
Ervaringen Van anderen: “Het respect voor de ander leidt ertoe dat we het respect voor onszelf terugkrijgen”. “Een “onderhoud” voelde vrijwel altijd aan als een goed gesprek” “Voor je vertrouwen en je bevlogenheid. Voor je lessen en je leren. Voor je meeleven en openheid.” Van mijzelf: Merken, dat je als coach iets raakt in iemand. Dat iemand de draad oppakt en er verder aan werkt. Verder dan ik zou durven dromen.
Motto Leer omgaan met je twijfels.
35
Simone Roos
Welke vragen? Voor mij is belangrijk dat het concreet wordt, Na een paar gesprekken moet duidelijk zijn waar de coachee naartoe wil. Vaag kletsen, om de hete brij heen draaien is niks voor mij. Ik denk dat ik vooral meerwaarde heb bij coachvragen die te maken hebben met leidinggeven en bij vraagstukken die spelen in de top van organisaties.
Stijl Ik zou mezelf willen omschrijven als een vrij stevige en indien nodig ook wel sturende coach, die niet schroomt om zo nu en dan adviezen te geven. Ik ben resultaat- en oplossingsgericht, niet alleen in mijn dagelijks werk maar ook als coach.
36
Simone Roos is DG bij Organisatie Bedrijfsvoering Rijk van het ministerie van BZK. Eerder was zij werkzaam als lid van de Raad voor de Rechtspraak. Bij het ministerie van OCW was zij directeur Bestuursondersteuning en Advies, programmadirecteur van het veranderprogramma Apollo en plv SG.
Ervaringen Coachees geven terug dat ze me betrokken, energiek en op een prettige manier confronterend vinden. Mensen komen er verder mee, het leidt hen ergens naartoe. Het wordt gewaardeerd dat ik duidelijk ben en soms concrete oplossingen aanreik.
Motto Steek je nek uit, wees niet bang, onderneem actie en communiceer.
37
Martin Ruebens
Welke vragen? In mijn dialoog met de coachee probeer ik samen op te zoek gaan naar de elementen die hem/haar stimuleren of blokkeren om in zijn/haar kracht te staan. Ik help de coachee om naar zichzelf te kijken, ook in die situaties waarin belemmerende factoren buiten zichzelf gelegd worden. In elk coachtraject staat centraal wat de coachee zelf kan veranderen aan het eigen gedrag, eigen vaardigheden, eigen overtuigingen en de kijk op de eigen rol binnen de (werk)omgeving.
Stijl In mijn coaching begeleid ik de coachee zodanig dat hij/zij zelf een oplossing vindt voor zijn/haar vraag en hieruit opnieuw energie haalt om beter in het leven te staan. Ik help hen te ontdekken waar hun verlangen en hun passie ligt, welke sleutels en kantelmomenten zij
38
Martin Ruebens is secretaris-generaal Departement Kanselarij en Bestuur van de Vlaamse Overheid, tevens voorzitter van het Voorzitterscollege en lid van het Auditcomité van de Vlaamse administratie.
belangrijk vinden om terug energie op te bouwen. Vaak breng ik de coachee in dialoog met zichzelf om in contact te komen met de eigen verschillende overtuigingen, drijfveren, wensen en idealen. In deze interne dialoogmomenten kijken we hoe we meer evenwicht kunnen brengen in deze ‘interne stemmetjes’ om zo tot betere keuzes te komen.
Ervaringen Door eenvoudige interne dialoogoefeningen en oefeningen met luisteren naar het eigen gevoel ervaren coachees hoe zij op een snelle manier anders naar hun werk en leven kunnen kijken en zo anders kunnen gaan handelen.
Motto Zo binnen, zo buiten, … en vice versa.
39
Els van Schie
Welke vragen? Ik stop graag mijn energie in het werken met coachees die met een echte vraag zitten of echt iets willen aanpakken. Mensen die als vraag hebben “het spel” te willen leren spelen zijn bij mij niet aan het goede adres. Mensen die willen leren hoe ze zichzelf kunnen zijn in het spel en in de rol die zij vervullen, daarmee kan ik goed uit de voeten. Ik ben geïnteresseerd om vanuit het inzicht in de kracht en blokkades in de persoon dit effectief te maken. Dat kan gaan om het functioneren in de actuele rollen en organisatie en kan ook gaan over het nemen van stappen in de loopbaan. De oriëntatie ligt in de coaching op het werk en de loopbaan, vaak zullen vragen uit het privé-leven hiermee in verband staan. Deze vragen kunnen of moeten soms ook betrokken worden.
40
Els van Schie heeft na een loopbaan in de wetenschap in de sociale psychologie de overstap gemaakt als manager naar de Rijksoverheid waar ze ervaring heeft opgedaan als leidinggevende binnen verschillende werkvelden (beleid, staf, inspectie en kennis) op diverse departementen. Ze was tot voor kort plaatsvervangend Inspecteur-Generaal bij de Inspectie Leefomgeving en Transport. Ze is nu directeur Milieu en Veiligheid bij het RIVM.
Stijl Ik ben iemand die vanuit de verbinding te werk gaat. Ik ben open, transparant en direct. Voor mijn stijl van coaching betekent dit dat ik eerst een relatie zal opbouwen en een zekere mate van intimiteit wil bereiken. Vanuit die basis ga ik te werk door zachte en scherpe vragen te stellen, te confronteren en te experimenteren met andere gezichtspunten. Ik ben oplossingsgericht en hou ervan concreet te werken aan de korte termijn met een blik op de toekomst.
Ervaringen Mensen die ik gecoacht heb zoeken mij opnieuw op. Ik krijg vooral terug dat mensen mijn enthousiasme, mijn oprechtheid en mijn scherpte waarderen.
Motto Wees jezelf en geniet.
41
Koos van der Steenhoven
Welke vragen? Ik meen dat ik de meeste coachvragen kan helpen te beantwoorden. Meestal zullen die werkgerelateerd zijn, maar een beperking daartoe is wat mij betreft niet nodig. Ik ben sterk bij het helpen oplossen van conflicten. Daartoe heb ik een mediationopleiding gevolgd en heb ik daadwerkelijk enkele zware mediationtrajecten tot een goed einde weten te brengen. Ook loopbaancoaching is een door mij veel uitgevoerde vorm van begeleiding.
Stijl Ik ben een toegankelijk persoon, die mensen snel op hun gemak kan stellen in het persoonlijke contact. Ik stel mij daarbij heel open op en er is snel een vertrouwensbasis. Ik ben een directieve coach. Steeds weer probeer ik de coachees te spiegelen aan de omgeving waarin zij werken en leven. Ook werk ik graag met rolwisselingen. Ik ga systematisch te werk met huiswerk en rapportages en elke keer een evaluatie van het vorige gesprek.
42
Koos van der Steenhoven is directeur ABDTOPConsult bij het ministerie van BZK. Eerder was hij SG van het ministerie van OCW en directeur van Het ExpertiseCentrum (HEC).
Ervaringen De coachees vertellen mij dat ze op cruciale momenten de steun en hulp als doorslaggevend hebben ervaren. Ik stel mensen op hun gemak en dat leidt er toe dat zij hun zwakke kanten en hun kwetsbaarheden laten zien. Daardoor kan de kern van de coachvragen worden blootgelegd, en kan er worden gewerkt aan verbetering. Vereiste is dat de coachees kritisch naar zichzelf durven te kijken en actief werken aan zelfinzicht. Het is hard werken zeggen ze, maar het heeft geholpen...
Motto Mijn eigen motto is: iedereen een coach! Het is goed dat medewerkers op alle niveaus tijd en gelegenheid krijgen om kritisch naar het eigen functioneren te kijken en te leren van anderen. Niemand heeft de wijsheid in pacht. De grootste valkuil is als je denkt dat je alles al weet en dat je niet meer kritisch naar jezelf hoeft te kijken en niet meer naar anderen hoeft te luisteren. Op cruciale momenten in mijn loopbaan heeft een coach (naast familie en vrienden uiteraard) mij geweldig geholpen.
43
Claire Tillekaerts
Welke vragen? Mijn motivatie tot coachen vind ik vooral in de mens achter de coachee. Hoe kun je eigen kwaliteiten op de beste manier aanwenden om vanuit jouw rol binnen de organisatie die beter te maken en tot een eerlijke en transparante teamwerking te komen. Hoe verdien je respect en kan je inspirerend leiding geven? Veranderingsmanagement, positieve en integere bedrijfscultuur, stimuleren en versterken van collega’s in hun eigen doen en kunnen zijn mijn sterkste troeven.
Stijl In de eerste plaats luisteren én naar de persoon én naar de mens die achter die persoon schuilt, om samen tot oplossingen te komen die passen bij de persoon en bij de organisatie. Analytisch te werk gaan en resultaten bereiken zijn mijn belangrijkste drijfveren.
44
Claire Tillekaerts is sinds 2012 gedelegeerd bestuurder van Flanders Investment & Trade, het Vlaams agentschap voor Internationaal Ondernemen. Hiervoor werkte Claire gedurende 20 jaar als advocaat en was zij coördinator juridische dienst van de hogeschool Gent, associatie van de universiteit Gent.
Komen tot een gedragen managementvisie, die door de hele organisatie mee gerealiseerd wordt, helpt iedereen én de organisatie vooruit.
Ervaringen Ik kijk altijd naar de mens achter de rol en hoe diegene zijn of haar kwaliteiten het beste in kan zetten. Dit doe ik zowel in mijn coachtrajecten als in mijn werk waarin ik leiding heb geven als vrije beroeper en binnen een overheidsomgeving. Daarin heb ik ervaring met efficiëntie en effectiviteit van organisaties verhogen, klanten centraal stellen, teamwerking kan versterken, werken rond bedrijfscultuur.
Motto Moeilijk gaat ook, de enige juiste weg is de weg vooruit.
45
Jaap Uijlenbroek
Welke vragen? Ik ben goed in vragen die betrekking hebben op het hervinden van de richting in het werkzame leven en vragen die concrete probleemsituaties op het werk betreffen. Vooral bij de laatste soort vragen gaat het feitelijk steeds om de vraag: hoe kan ik meer effectief functioneren in mijn werk. Ik beschik zelf over een groot handelingsrepertoire en ik vind het leuk om praktische tips te geven.
Stijl Ik ben een coach die zakelijkheid en vriendelijkheid weet te combineren. Mensen moeten zich op hun gemak voelen. Veiligheid is belangrijk als je iets van jezelf wilt laten zien, als je op onderzoek wilt naar je eigen drijfveren. De zakelijkheid maakt dat ik ook confronterende vragen stel, ik loop niet om de hete brij heen. Door dit met respect te doen voor de gevoelens en beleving van de coachee, kun je iemand helpen een dieper inzicht te verkrijgen.
46
Jaap Uijlenbroek is DG Rijksvastgoedbedrijf en Bijzonder Hoogleraar Arbeidsverhoudingen in de Publieke Sector. Eerder was hij DG OBR bij het ministerie van BZK, Algemeen directeur Arbeidsinspectie bij het ministerie van SZW en directeur Informatie, Beheer en Subsidieregelingen bij VROM. Daarvoor heeft hij negen jaar in de consultancy gewerkt.
Ervaringen In een coachtraject geef ik iemand direct het gevoel dat ze alles tegen me kunnen zeggen. Uit evaluaties komt verder naar voren dat ik mensen inspireer om minder snel te oordelen en open vragen te stellen. Ik help mensen zich te bezinnen, afstand te nemen, en ik hou ze een spiegel voor. En wat ik terug hoor is dat ze inspiratie krijgen voor een andere aanpak.
Motto Zoek werk en een werkomgeving die je positieve energie geven. Kijk daarbij ook altijd één stap vooruit zodat je nadenkt over toekomstige ontwikkelingslijnen, voor jezelf als mens en als medewerker.
47
Peter Veld
Welke vragen? Vraagstukken over het overwinnen van moeilijke situaties in de realisatie van doelstellingen en het slagvaardig inzetten van personeel en organisatie daarbij vind ik boeiend. Met behoud van de persoonlijke koersvastheid. Ook het zoeken naar een authentieke en oplossingsgerichte invulling van de schakelfunctie als ambtelijke baas tussen medewerkers en politiek, is voor mij een betekenisvol thema. Vraagstukken over beleid en uitvoering vind ik boeiend, waarbij ik de politiek als mijn opdrachtgever zie en (in mijn huidige functie) belastingplichtige burgers, ondernemers en toeslaggerechtigden als mijn klant. In toenemende mate ben ik ook geïnteresseerd geraakt in de vraag hoe we kunnen komen tot grondige vernieuwing van ons ambacht als ambtenaar in de moderne tijd.
48
Peter Veld is DG Belastingdienst. Eerder was hij hoofddirecteur IND bij het ministerie van Justitie. Daarvoor was hij werkzaam bij VROM en SZW, bij dat laatste ministerie als plaatsvervangend SG.
Stijl Als coach heb ik geleerd te luisteren en door te vragen. Als persoon hoor ik tot de bevlogenen. Ik heb een zekere opstandigheid waardoor ik me niet bij de status quo neerleg en ik draag graag mijn visie over. Dat levert een mengsel op dat meestal zorgt voor indringende gesprekken. Vaak een langere reeks dan oorspronkelijk voorzien.
Ervaringen Ik geniet er zelf van en geloof dat dit voor mijn gesprekspartners ook zo werkt. Uit de evaluatie van de coachtrajecten komt naar voren dat ik de coachees prikkel om “out of the box” te denken en aanzet tot reflectie vanuit een ruimer perspectief.
Motto Je hebt wat bij te dragen.
49
Katrien Vereecken
Welke vragen? Elke vraag is welkom en verdient de nodige aandacht. Achter elke vraag gaat een levensverhaal schuil en mensen begeleiden op hun levensweg boeit mij enorm. Belangrijk voor mij is dat de coachee bereid is om in de spiegel te kijken, zodat we samen stappen kunnen zetten naar een werkbare oplossing.
Stijl Vanuit een sterk luisterende en empathische houding daag ik de coachee uit om te reflecteren op eigen gedrag. Ik help de coachee de vraag in een bredere context te plaatsen en de situatie met verschillende brillen te analyseren. Ik werk graag pragmatisch en resultaatgericht en focus sterk op een talentgedreven benadering vanuit een rotsvast geloof in het positieve van de mens.
50
Katrien Vereecken is licentiate in de toegepaste economische wetenschappen. Werkt bij de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding als algemeen directeur ondersteunende diensten. Ervaring met verbindend leiderschap en sociaal overleg; sterk geloof in talentmanagement
Ervaringen Door vertrouwen te geven en tijd te maken voor mensen leg ik makkelijk verbinding met anderen. Coachees krijgen de tijd en ruimte om hun vragen en twijfels rustig naar voor te brengen. Ik daag hen uit om via gerichte vragen te reflecteren over hun persoonlijke gedragsstijl en werk samen met hen naar pragmatische oplossingen toe.
Motto Vertrouwen geven is vertrouwen krijgen.
51
Katrien Verhegge
Welke vragen? Ik vind het heel boeiend om mensen te coachen, in hun strikte rol op het werk, maar ook als persoon binnen een ruimere organisatie. Daarvoor moet je voldoende flexibel willen zijn en kijken naar wat om je heen gebeurt. Ik hou er van mensen te helpen reflecteren over nodige veranderingen en hoe om te gaan met veranderingen. Vragen over keuzes maken en een nieuwe richting inslaan vind ik interessant als coach.
Stijl Ik probeer heel goed door te dringen tot wat de coachee bezig houdt en echt zelf wil. Vanuit die analyse houd ik de coachee een spiegel voor vanuit verschillende perspectieven: de eigen persoon
52
Katrien Verhegge is leidend ambtenaar van Kind en Gezin, waar ze al een lange loopbaan heeft doorlopen. Daarvoor was ze kort werkzaam aan de KU-Leuven en tussendoor ook op het kabinet van Vlaams Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.
en emoties, het relationele, de ruimere omgeving. Dit leidt tot een nieuwe ordening en verruimde inzichten die de coachee vooral zelf maakt. Ik breng hierbij ook graag eigen ervaringen in, vooral als mogelijke inspiratiebron.
Ervaringen Ik krijg vooral positieve reacties op mijn luisterend oor en mijn analysevermogen. Het voorhouden van een spiegel vanuit verschillende brillen maakt dat mensen sterker gewapend zijn om keuzes te maken en te weten welke richting ze uit moeten.
Motto Er zit meer in je dan je denkt!
53
Hans van der Vlist
Welke vragen? Ik kan een grote verscheidenheid aan coachvragen aan. Voor mij is het belangrijkste dat mensen die bij me komen een ongemak ervaren. Er is iets dat hen belemmert in het functioneren en daar willen ze graag verandering in brengen, ze willen van dat ongemak af. Daar kan ik goed bij helpen.
Stijl Ik breng het in het hier en nu. Ik geef feedback, houd een spiegel voor op een niet bedreigende manier. Het komt nogal eens voor in ons soort organisaties dat je dreigt gemangeld te worden. Als je onder druk staat, moet je naar méér kanten duwen. Je moet zelf je ruimte organiseren tegenover je bazen. En daar kun je best eens hulp bij gebruiken. Dat is iets wat ik goed kan en dat doe ik graag.
Ervaringen Een paar reacties: ‘Vooral de vanzelfsprekendheid waarmee uitdiepen en spiegelen gebeurt, leidde tot een intense kennismaking met mezelf, een bewuste verandering in gedrag,
54
Hans van der Vlist is SG van het ministerie van OCW. Eerder was hij werkzaam bij het ministerie van Justitie, het laatst als DG. Daarvoor was hij lid van de Raad van de Rechtspraak en daarvoor directeur Financiën bij Justitie.
een vergroting van zelfvertrouwen en meer speels gemak in de contacten.’ En: ‘Hans is heel goed in luisteren en doorvragen. Hij let op lichaamstaal van de coachee en weet de coachvraag te vertalen in de hier-en-nu-situatie van het coachgesprek. Wat in het gesprek zelf gebeurt, wordt gebruikt om de coachee te confronteren met het eigen gedrag en de effecten die dit oproept. Hans brengt structuur in het gesprek, onder andere door altijd te vragen naar ‘huiswerk’.
Motto Ervaringsleren is belangrijk in mijn leven. Je leert veel door jezelf regelmatig in een nieuwe context te plaatsen, het maakt dat je ook op oudere leeftijd flexibel blijft om positie te bepalen en toegevoegde waarde te leveren. Het wisselen van positie hoeft geen afbreuk te doen aan inhoudelijke verbondenheid met een bepaald domein. Het opereren vanuit verschillende posities betekent het kijken vanuit verschillende perspectieven naar dat domein, waardoor je kennis van het domein toeneemt.
55
Anita Wouters
Welke vragen? Vragen waarbij ik als coach vooral toegevoegde waarde heb. Hoe voel ik me senang in mijn werkomgeving, hoe werk ik vanuit eigenheid. En vragen rond carrièrewisselingen. Hoe kom ik een stapje hoger op mijn loopbaanpad?
Stijl Mijn uitgangspunt is dat ik er helemaal voor iemand ben tijdens het coachtraject. In de gesprekken en als het een keer nodig is, ook daarbuiten. Mijn doel is het vergroten van de weerbaarheid van de coachee. Dat wil zeggen: waar zit zijn/haar kracht en hoe kan die beter worden benut. Wat ik doe is afwisselen tussen vragen en checken. Ik luister naar wat gezegd wordt en vooral ook naar wat niet gezegd wordt, of wat ik zie en in taal niet terughoor. Daarbij gebruik ik mijn intuïtie. Doel is zichtbaar krijgen wat er aan de hand is. Dat is vaak het articuleren van de vraag die de coachee zichzelf eigenlijk niet durft te stellen. Ik kan scherpe, confronterende vragen stellen en spiegel ook graag, waarbij ik via “what-if vragen” de coachee aan het denken zet. Ik denk praktisch mee en werk met concrete opdrachten. Tijdens 56
gesprekken werk ik onder andere met “situationeel spelen” of
Anita Wouters is ABD TOP Consultant bij het Bureau Algemene Bestuursdienst. Zij was daarvoor DG bij het ministerie van LNV. Eerder was zij onder andere plaatsvervangend DG Water van het ministerie van Verkeer & Waterstaat.
rollenspellen. Wat ik dan zie gebeuren is dat het probleem in een ander perspectief komt te staan en dat de coachee ziet waar hij/zij dit probleem zelf aanjaagt. Waar dit behulpzaam is, geef ik voorbeelden uit mijn eigen ervaring of waar ik anderen succesvol heb zien zijn.
Ervaringen Coachees geven aan dat de gesprekken met mij voelen als een “time-out”. De setting maakt, dat ze zichzelf een moment van rust en reflectie gunnen. Ik heb teruggekregen dat er echt contact is, het is prettig zakelijk. Een andere reactie: ‘Anita werkt als een wijze raadgever door haar gerichte vragen, door het spiegelen en het delen van eigen ervaringen. Het contra-denken is leuk en werkt goed.’
Motto Ik ben altijd nieuwsgierig naar “de achterkant van het eerste verhaal”. Ik wil in een beleidsomgeving weten hoe het er in de uitvoering aan toe gaat. Hetzelfde geldt voor staffuncties versus beleid. Ik heb in nagenoeg alle typen domeinen binnen de overheid gewerkt en bij meerdere departementen. Dit helpt om me voortdurend in anderen en andere domeinen te verplaatsen. Dat werkt louterend.
57
André van de Zande
Welke vragen? Een coachtraject kan de oplossing van een probleem versnellen. Voorwaarde is dat coachee er zelf van overtuigd is dat hij of zij er met een coach sneller of beter uitkomt dan zonder. Urgentiegevoel dus. Qua aard van de problematiek en thematiek hou ik van variatie, dus coachee’s in verschillende fasen, situaties en thematieken. Toch is de gemeenschappelijke noemer altijd quo vadis: hoe kan en wil ik verder en waar wil en kan ik heen?
Stijl Ik ben een aandachtige, nieuwsgierige en scherpe coach die graag tot de kern van iemand doordringt. Daarbij ben ik een geduldige doorzetter en een empathisch analyticus. Ik houd van mensen die hun talenten ten volle willen ontplooien en help daar graag bij als het stokt of schuurt. Mensen willen hun verhaal kwijt, dus geef ik daar ruimte voor. Voor geleuter heb ik echter een allergie, dus dan grijp ik in. Zeg het eens
58
André van der Zande is DG van het RIVM. Eerder was hij SG bij het ministerie van LNV. Daarvoor bekleedde hij diverse functies bij dit ministerie, onder meer als DG. Tevens heeft hij zeven jaar leiding gegeven aan kennisinstellingen in Wageningen (Alterra en Environmental sciences group).
in een zin, of geef een metafoor zeg ik dan. Ik ben praktisch en wil resultaten zien, dus ik vraag vaak: wat ga je doen? Elke keer een spannende maar haalbare opdracht/experiment.
Ervaringen Bijna altijd is er een klik en de verbinding komt snel tot stand. Ik kijk vaak uit naar de gesprekken. Er is een basaal gevoel van veiligheid en eerlijkheid, zeggen coachees. Ze geven aan dat ik ze vaak verras en het ze niet gemakkelijk maak, maar wel op een faire manier. Ze geven aan dat ik er in slaag om samen met hen tot opties voor ander of nieuw gedrag te komen. Ze geven me terug dat ik duidelijk ben over waar mijn grenzen liggen in het coachen, wat ik wel en niet kan en wil bieden.
Motto Ontdek en ontplooi je passies en talenten. Dat is een geschenk en een opdracht.
59
60
Voor wie Heeft u behoefte om een stapje terug te doen uit de dagelijkse hectiek en tijd te nemen voor reflectie? Wilt u zaken kunnen bespreken die u niet met directe collega’s wilt of kunt delen? Een executive coachtraject biedt u de gelegenheid te sparren met een collega die het klappen van de zweep kent. Executive coaching is voor alle leidinggevenden bij de overheid die tijd willen nemen voor reflectie en op zoek zijn naar een sparring partner met praktijkervaring.
Hoe Op basis van een intakegesprek bij InterCoach wordt een passende coach voor u gezocht, met deze persoon voert u het zogenoemde klikgesprek en maakt u afspraken over hoe het traject in te richten. U kunt zich aanmelden door contact op te nemen met InterCoach op 070-7000570 of een email te sturen naar
[email protected].
61
Deze publicatie is een uitgave van:
UBR|InterCoach Rijkskantoor Beatrixpark Wilhelmina van Pruisenweg 52-78 | 2595 an Den Haag
[email protected] | www.ubrijk.nl/intercoach Postbus 20011 | 2500 ea Den Haag | t 070 700 05 70 © Intercoach | Den Haag 2015
