P
UR
OFED
O
Algemeen Secretariaat • Secrétariat Général • Generalsekretariat • Secretariat General • Secretaría General
EUROFEDOP-SEMINARIE 3-4-5—04—2003 GRIEKENLAND
VERSLAG
"Mobiliteit – CAF/EQM – Pensioenen"
Europese Federatie van het Overheidspersoneel Fédération Européenne du Personnel des Services Publics • Europäische Föderation der Öffentlich Bediensteten European Federation of Employees in Public Services • Federación Europea del Personal de los Servicios Públicos Montoyerstraat 39, B-1000 Brussel, België • Rue Montoyer 39, B-1000 Bruxelles, Belgique tel. + 32 (0)2 230 38 65 • fax + 32 (0)2 231 14 72 • e-mail:
[email protected] • website: www.eurofedop.org
Verslag
1.
"Mobiliteit – CAF/EQM – Pensioenen"
2
Inleiding
Een van de prioriteiten van het Griekse voorzitterschap van de Europese Unie was de voortzetting van het lange en moeilijke proces van de “modernisering van het Europees Sociaal Model”. Dit valt binnen het kader van de doelstellingen die in 2000 in Lissabon werden gesteld, waarbij het accent werd gelegd op een verhoging en verbetering van de werkgelegenheid alsook de versterking van de sociale cohesie. De modernisering betreft in de eerste plaats de pensioensystemen die onder (demografische en financiële) druk staan en waar de lidstaten sinds enkele jaren de methode van open coördinatie toepassen. Maar ook de kwaliteitsverbetering van de openbare diensten, die in Europa vaak onder het label CAF plaatsvindt, speelt hierbij een rol. Tenslotte wil de Commissie de Lissabon-doelstellingen bereiken door ook de mobiliteit van werkgelegenheid te stimuleren. De actualiteit van deze onderwerpen werd nog eens onderstreept tijdens de Europese Raad van 20-21 Maart 2003, waar de regeringsleiders het belang van hervormingen van de pensioensystemen nog eens benadrukten en de Lidstaten opriepen de kwaliteit en efficiency van de openbare dienst te verbeteren. Verder namen ze een aantal maatregelen, onder andere op het gebied van sociale zekerheidsstelsels, om de mobiliteit te verhogen.
Leo Pauwels, voorzitter EZA; Giannis Antonakos, vice-voorzitter ADEDY, Bert Van Caelenberg, secretaris-generaal Eurofedop
EUROFEDOP-SEMINARIE
3-4-5—04—2003
Griekenland
Verslag
"Mobiliteit – CAF/EQM – Pensioenen"
3
In hun introductie benadrukten Dhr. Leo Pauwels, Voorzitter van EZA en Dhr. Dimitis Sioufasm van Neo Dimocratia, de rol van de vakbonden in het Europees Sociaal Model in het algemeen en het belang van hun input in de modernisering van de openbare sector in het bijzonder.
2.
Pensioenen
De discussie rond de hervorming van de pensioensystemen vond plaats op basis van het rapport van de Commissie “Adequate en Houdbare Pensioenen” en de landenrapporten die hieraan ten grondslag lagen. Dhr. Nicolas Jeurissen van de European Association of Public Sector Pension Institutions onderstreepte het dringende belang van verregaande hervormingen maar vergeleek de pensioensystemen met een enorme pakketboot die slechts zeer langzaam van koers kan veranderen. Vakbondsexpert Nico Poorters (CCOD), benadrukte nog eens dat de lidstaten, ondanks een gemeenschappelijke problematiek en open coördinatie, de concrete beslissingen binnen hun nationale context moeten nemen. Uit de discussie bleek verder dat nieuwe lidstaten binnen de open coördinatenmethode moeilijk hun rol zullen kunnen vinden aangezien het bijna onmogelijk is om hun specifieke problematiek te vergelijken met de voorgestelde hervormingen. Tenslotte stelde mevrouw Rodi Kratsa, Europees Parlement (Griekenland) dat solidariteit een sleutelbegrip moet zijn in het bereiken van de Lissabon-doelstellingen. Binnen de specifieke sectoren van Eurofedop zal de discussie in de toekomst vanzelfsprekend gevolgd en becommentarieerd worden, bijvoorbeeld op 11 en 12 december 2003 tijdens de Beroepsraad Ministeries.
EUROFEDOP-SEMINARIE
3-4-5—04—2003
Griekenland
Verslag
"Mobiliteit – CAF/EQM – Pensioenen"
4
Rodi Kratsa, Europees Parlement (Griekenland); Fritz Neugebauer, voorzitter Eurofedop; Bartho Pronk, Europees Parlement (Nederland); Giannis Antonakos, vice-voorzitter ADEDY
3.
Modellen voor kwaliteitsverbetering: CAF/EQM
Mevrouw Lemonche-Fernandez, Ministerie Openbare Administratie, lichtte toe hoe de Spaanse administratie de kwaliteit en efficiëntie tracht te verbeteren door het gebruik van het CAF (Common Assessment Framework). Dit model werd in 1998 door de werkgroep “Innoverende Openbare Diensten” ontwikkeld op basis van vroegere, meer algemene modellen, en op de eerste “Quality Conference” in Lissabon geïntroduceerd. Niettemin bleek dat een aantal deelnemers negatieve ervaringen hadden met dergelijke modellen voor kwaliteitsverbetering, die vaak worden gebruikt om hervormingen door te drukken. Bovendien hechten deze modellen vaak een overdreven groot belang aan prestaties, terwijl ze pretenderen de kwaliteit te beoordelen.
EUROFEDOP-SEMINARIE
3-4-5—04—2003
Griekenland
Verslag
4.
"Mobiliteit – CAF/EQM – Pensioenen"
5
Mobiliteit
Het begrip mobiliteit heeft binnen de openbare dienst een bijzondere betekenis aangezien de statuten van de werknemers in deze sector van dienst tot dienst en land tot land verschillen. Ondanks het feit dat slechts zeer weinig burgers voor een carrière in een ander EU-land kiezen is bijvoorbeeld de gezondheidssector meer vertrouwd met dit fenomeen. In 1995 creëerden de directeurs-generaal van het Openbaar Ambt van de Europese Lidstaten een werkgroep rond het thema mobiliteit. De Belgische vertegenwoordiger, Dhr. Herwig Stalpaert gaf in zijn bijdrage een toelichting over de activiteiten van deze werkgroep in verband met de erkenning van verworven ervaring of anciënniteit. Dhr. Stalpaert benadrukte dat de akkoorden op dit gebied nog vrij veel interpretatieruimte laten en er grote weerstand is om met concrete maatregelen de mobiliteit binnen de openbare diensten te bevorderen. In de levendige discussie die volgde onderstreepten de deelnemers dat mobiliteit een ware cultuurverandering vereist, zowel bij werknemers als werkgevers. Bovendien moet er meer aandacht gegeven worden aan lageropgeleide werknemers en kan mobiliteit niet van hogerhand worden opgelegd. Dhr. Bartho Pronk, Europees Parlement (Nederland), reageerde enthousiast op het voorstel dat de vakbonden een rol zouden kunnen spelen in de uitwisseling van jongere werknemers.
EUROFEDOP-SEMINARIE
3-4-5—04—2003
Griekenland
Verslag
"Mobiliteit – CAF/EQM – Pensioenen"
6
5.
Conclusies
1.
De hervorming van de pensioensystemen mogen geen budgettechnische oefening zijn maar moeten gericht zijn op de houdbaarheid en de sociale cohesie in de toekomst waarbij solidariteit altijd het uitgangspunt moet zijn.
2.
Volgens Eurofedop moeten de pensioensystemen van de openbare diensten hun specifieke status behouden aangezien hun pensioen moet worden beschouwd als uitgesteld loon (zie arrest Barber). Een goede communicatie moet verhinderen dat er hierdoor een imagoprobleem zou ontstaan.
3.
Eurofedop erkent dat een hoge tewerkstellingsgraad een waarborg is voor de financiering van de pensioenen, maar wijst erop dat er meerdere wegen bestaan om de tewerkstellingsgraad te verhogen: a.
De garantie van een volledige tewerkstelling voor iedereen
b.
Het voortzetten van de beroepsactiviteit door oudere werknemers kan een middel zijn mits men aangepaste oplossingen biedt voor specifieke noden van de categorie van oudere werknemers en, -
dit op vrijwillige basis gebeurd, met als enige aansporing, de verzekering dat rekening zal worden gehouden met de geleverde diensten in de pensioenberekening;
-
de verplichting tot het behoud van werknemers in actieve dienst tot aan de wettelijke pensioenleeftijd en de herroeping van maatregelen die aan een openbare werkgever de mogelijkheid geven om een werknemer te verplichten het actieve beroepsleven te verlaten.
4.
In sommige beroepssectoren bestaan er bijzondere pensioenstelsels of aparte voordelen in de berekening van het pensioen. Deze wijken af van het normale systeem om tegemoet te komen aan de veeleisende werkomstandigheden of moeilijke arbeidsvoorwaarden die kenmerkend
EUROFEDOP-SEMINARIE
3-4-5—04—2003
Griekenland
Verslag
"Mobiliteit – CAF/EQM – Pensioenen"
7
zijn voor deze sectoren (gezondheidszorg, politie, defensie). Eurofedop stelt dat deze afzonderlijke regelingen moeten worden behouden blijven. 5.
Eurofedop ondersteunt elk model voor kwaliteitsverbetering indien de implementatie plaatsvindt in overleg en na vorming en voorlichting van de werknemers.
6.
De uitkomsten van dergelijke modellen mogen niet leiden tot hogere werkdruk of outsourcing. Ze zouden daarentegen gericht moeten zijn op een verbetering van de werkomstandigheden en daardoor een efficiëntere dienstverlening.
7.
Modellen voor kwaliteitsverbetering moeten een middel zijn om concrete dingen te meten en tot concrete verbeteringen te komen.
8.
Eurofedop onderschrijft de Europese maatregelen ter bevordering van de mobiliteit maar merkt op dat mobiliteit altijd vrijwillig moet zijn en nooit van hogerhand kan worden opgelegd.
9.
Bij deze maatregelen moet er meer rekening worden gehouden met de lageropgeleide werknemers.
10. Gezien hun speciale relatie met de werknemers, zouden vakbonden een rol kunnen spelen in de uitwisseling, van bijvoorbeeld, jongere werknemers.
EUROFEDOP-SEMINARIE
3-4-5—04—2003
Griekenland
