Twee netbeheerders Eén groep
02
•
ELIA GROUP
Door de liberalisering van de elektriciteitsmarkt heeft de rol van de transmissienetbeheerders een essentiële dimensie gekregen. Hun rol is niet meer los te denken van de ontwikkeling van de economie en van het welzijn van de gemeenschap in Europa. Het startsein voor deze evolutie werd in 1996 gegeven met de eerste Europese richtlijn, die tot doel had de concurrentie tussen producenten en leveranciers van elektriciteit te organiseren om zo de ontwikkeling van de interne markt ten voordele van de verbruiker te b evorderen. Een dergelijke concurrentie was echter niet mogelijk zonder werk te maken van een scheiding («unbundling») tussen enerzijds de transmissie van elektriciteit en anderzijds de andere activiteiten van de keten (productie, levering, …) die tot dan toe samen geïntegreerd waren in de grote bedrijven uit de sector. De netbeheerder is zo een neutrale en onafhankelijke entiteit geworden die ten dienste van alle marktspelers staat en als taak heeft in te staan voor de bevoorradingszekerheid van alle verbruikers: ondernemingen, overheidsdiensten en burgers. Deze rol van neutrale en onafhankelijke operator werd in 2009 met de derde Europese richtlijn bekrachtigd. De Europese Commissie voegde er nog een extra dimensie aan toe: bijdragen aan de verwezenlijking van de Europese doelstellingen inzake de strijd tegen de klimaatverandering, door middel van de integratie in de netten van een toenemend aandeel van energie die op basis van hernieuwbare energiebronnen wordt geproduceerd, voornamelijk windenergie.
ELIA GROUP
03
Elia Transmission
Elia Group Business development Research & Development
•
50Hertz Transmission
Knowhow ten dienste van de ondernemingen en de gemeenschap, zowel in België als in Duitsland De Elia groep is opgebouwd rond twee transmissienetbeheerders voor elektriciteit, met name Elia Transmission1 in België en 50Hertz Transmission2, een van de vier Duitse transmissienetbeheerders (actief in het noorden en het oosten van Duitsland). De groep geldt als voorbeeld temidden van de Europese netbeheerders, niet alleen op het vlak van onafhankelijkheid, maar ook als motor voor de ontwikkeling van de Europese markt, en wegens zijn inspanningen ten voordele van de bevoorradingszekerheid van elektriciteit en zijn bijdrage aan de integratie van hernieuwbare energie.
Buiten zijn activiteiten als netbeheerder in België en Duitsland biedt de Elia groep aan bedrijven een waaier van consultancyen engineeringactiviteiten aan. De groep is actief onder naam van de wettelijke entiteit Elia System Operator, een beursgenoteerde onderneming waarvan de belangrijkste referentieaandeelhouder de gemeentelijke holding Publi-T is. De groep stelt meer dan 1.700 personeelsleden te werk en draagt bij aan de bevoorradingszekerheid van elektriciteit van bijna 40 miljoen burgers in België en in Duitsland.
1 Elia System Operator is houder van de officiële licenties. 2 50Hertz Transmission GmbH; Elia is in het bezit van 60% van de aandelen, via de holdingmaatschappij Eurogrid International, waarvan zijn partner Industry Funds Management de overige 40% bezit.
Beheerder van het transmissienet voor elektriciteit : een centrale rol, elke dag opnieuw De rol van de transmissienetbeheerder (TNB) voor elektriciteit bestaat uit drie kerntaken. Het beheer van de infrastructuur en de ontwikkeling van het net De TNB moet voortdurend toezien op het onderhoud en de verdere ontwikkeling van het net, in functie van de behoeften van de markt en de gebruikers, zodat er altijd een voldoende grote transmissiecapaciteit beschikbaar is tussen de plaatsen waar de elektriciteit wordt geproduceerd en de grote verbruikscentra. De integratie van een toenemend aandeel van elektriciteit op basis van hernieuwbare energiebronnen en de ontwikkeling van de decentrale productie zijn in deze context belangrijke uitdagingen, net als de versterking van de interconnecties op Europees niveau. Het beheer van het elektrische systeem Aangezien elektrische energie niet op grote schaal kan worden opgeslagen, moet ze worden geproduceerd op het ogenblik waarop er vraag is naar elektriciteit. De netbeheerder heeft
bijgevolg als taak permanent te waken over het evenwicht tussen productie en verbruik om de bevoorradingszekerheid te bewaren. Met het oog op het toenemende aandeel van energie uit hernieuwbare energiebronnen, die van nature een variabel karakter heeft, zoals windenergie, en de stijging van de elektriciteitsstromen door de uitwisselingen op de internationale markt, zijn niet alleen nieuwe innovatieve methodes voor het beheer van het systeem nodig, maar ook een verhoogde waakzaamheid en coördinatie. De rol van marktfacilitator De invoering van transparante oplossingen voor de toegang tot het net en de ontwikkeling van gecoördineerde en geharmoniseerde mechanismen op Europees niveau, die alle maatschappelijke actoren in staat stellen om voordeel te halen uit de vrije concurrentie, vallen eveneens onder de taak van de beheerders van het elektriciteitsnet. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de energiebeurzen.
•
ELIA GROUP
De windmolenparken in de regelzone van 50Hertz zijn op dit ogenblik al goed voor een geïnstalleerd v ermogen van ongeveer 11.000 MW.
Toekomststrategie in een duurzaam Europees perspectief De Elia groep is verankerd in het hart van Europa.
50Hertz Transmission2, een van de vier transmissienetbeheerders in Duitsland, is actief in de deelstaten Thüringen, Saksen, Saksen-Anhalt, Brandenburg, Berlijn, het westelijke deel van Mecklenburg-Voorpommeren en Hamburg. Het net dat uit ongeveer 9.750 km aan hoogspanningsverbindingen bestaat, voornamelijk luchtlijnen op 380.000 en 220.000 volt, heeft rechtstreekse interconnecties met Denemarken, Polen en Tsjechië en verbindt Scandinavië met het Europese vasteland.
Elia Transmission1 is de beheerder van het Belgische transmissienet, dat uit nagenoeg 8.400 km aan hoogspanningsverbindingen (gaande van 380.000 tot 30.000 volt) bestaat, zowel luchtlijnen als ondergrondse kabels. Het Belgische net is gekoppeld met de elektriciteitsnetten van Frankrijk, Nederland en het Groothertogdom Luxemburg (er liggen eveneens projecten ter tafel voor rechtstreekse interconnecties met het Verenigd Koninkrijk en met Duitsland).
De Elia groep in cijfers
Totaal
110 tot 380 kV lijnen en kabels (km)
1 Elia System Operator is houder van de officiële licenties. 2 50Hertz Transmission GmbH; Elia is in het bezit van 60% van de aandelen, via de holdingmaatschappij Eurogrid International, waarvan zijn partner Industry Funds Management de overige 40% bezit.
50Hertz Transmission
Elia Transmission
9.809
3.612
30 tot 70 kV lijnen en kabels (km)
4.800
0
4.800
Aantal hoogspanningsstations
862
62
800
Rechtstreekse klanten
148
18 *
130
Operationeel gebied (km²)
142.990
109.000
33.990
31
100
Aandeel totaal nationaal net (%) Inwoners (miljoen)
39
>18
11
Personeel (FTE)
1.776
631
1.145
RAB (€ miljoen)
5.154
1.390
3.764
Boekwaarde (€ miljoen)
2.303
955
1.348
* Netaansluiting, netgebruik
Elia Group in de top 5 van de Europese TNB’s
40
40
8
8
80
80
80
80
30
30
30
30
6
6
60
60
60
60
4
4
40
40
40
40
20
20
20
20
2
2
20
20
20
20
10
10
10
10
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
RAB: 5de
Lengte netwerk: 6de
Ondernemingswaarde: 3de
20
20
20
15
15
15
15
10
10
10
10
5
5
5
5
0
0
0
0
Beurskapitalisatie: 4de
REE REN Terna NG Elia Group REE Terna REN Elia Group REE
40
Elia Terna Group NG
40
NG REE
100
Terna
100
EBITDA 2009e (€ m) 20
Elia REE Group
100
REE
100
Terna NG
10
NG Elia Group
10
Terna
50
NG Elia Group
50
Statnett Elia Group Tennet + Transpower
50
Statnett Terna Tennet RTE + Transpower REE Elia Terna Group Statnett RTE REE Tennet + Transpower Terna Statnett Elia Group REE Tennet + Transpower
50
REE RTE
120
Elia Terna Group
120
Elia Group REE RTE
120
Elia Terna Group NG RTE REE Terna NG Elia Group REE Terna
120
REN Elia Group
Ondernemingswaarde (€ m)
12
Elia REE Group Terna
Lengte Netwerk (1.000 km)
12
Elia Terna Group NG
Regulated Asset Base (€ miljard)
Financiële situatie
NG REE
Infrastructuur
NG REE RTE
RTE Terna
04
ELIA GROUP
•
05
Elia versterkt het net aan de kust met het oog op de integratie van nieuwe windmolenparken.
Sinds de overname van 50Hertz in samenwerking met zijn financiële partner Industry Funds Management (IFM), steunt de Elia groep voor zijn activiteiten op het gebied van het transmissienetbeheer voor elektriciteit op twee activiteitspolen, die vanuit geografisch oogpunt ideaal gelegen zijn in België en in Duitsland. Dit stelt de groep in staat om een uitgesproken Europese strategie te ontwikkelen die gericht is op het ondersteunen van de klimaat- en energiedoelstellingen op Europees en op nationaal niveau. Bovendien kan de groep nu sterker zijn stem laten horen in het samenspel van de Europese TNB’s en zo beter de belangen van de markt en de gemeenschap verdedigen. Ondersteunen van de integratie van de Europese markten en netten Elia en 50Hertz behoren al jaren tot de meest “Europese” netbeheerders en hebben een groot aantal initiatieven genomen ten voordele van de totstandkoming van een Europese markt en een veilig en betrouwbaar net dat borg staat voor de bevoorradingszekerheid van de ondernemingen en de gemeenschap. Elia heeft een voortrekkersrol vervuld bij de lancering van de trilaterale marktkoppeling tussen Frankrijk, België en Nederland. Deze primeur op mondiaal niveau heeft overigens tot voorbeeld gediend voor de uitbreiding tot de elektriciteitsmarkt in Centraal-West-Europa. 50Hertz is een van de stuwende krachten op de Noord-West- en Centraal-Oost-Europese markten. Initiatieven als Coreso, het eerste regionaal technisch coördinatiecentrum van meerdere TNB’s, geven eveneens blijk van de zorg voor een veilig en betrouwbaar net dat garant staat voor de bevoorradingszekerheid van de ondernemingen en de gemeenschap in Europa. Aan de top voor de integratie van hernieuwbare energie en windenergie Dankzij zijn strategische ligging aan de Oostzee en in het noordoosten van Duitsland behoort 50Hertz Transmission tot de top op het gebied van de integratie van onshore en offshore windenergie. Tegelijkertijd werkt Elia aan de versterking van zijn elektriciteitsnet naar de kust, met name met het oog op de aansluiting van de energie die afkomstig is van de grote windturbineparken die in dit deel van de Noordzee zijn gepland. De twee TNB’s zijn dus uitstekend geplaatst om een cruciale rol te spelen bij de uitbouw van een toekomstig net op zee.
Het Renewables-Grid-Initiative steunt de uitbreiding van de capaciteit van hernieuwbare energiebronnen in Europa, zowel wat betreft de decentrale en grootschalige productie als de transmissie. Dit samenwerkingsverband groepeert alle stakeholders die betrokken zijn bij de uitvoering van deze doelstelling, in het bijzonder netbeheerders en milieuorganisaties. Friends of the Supergrid is een consortium van economische spelers die wederzijds hun belangstelling delen voor het bevorderen van het Europese beleid ten voordele van een groot net op zee.
Ze werken onder meer samen met niet-gouvernementele organisaties als het World Wildlife Fund, binnen het Renewables Grid Initiative, of in het kader van consortia als Friends of the Supergrid. Gelet op het belang van de klimaatdoelstellingen is dit een uitdaging van formaat. De Europese doelstelling – beter bekend als de “3 x 20”-doelstelling – beoogt tegen 2020 een aandeel van energie uit hernieuwbare energiebronnen van 20%, een vermindering van het energieverbruik met 20% en een daling van de CO2-uitstoot met 20%. Een dergelijke evolutie heeft aanzienlijke gevolgen voor de transmissienetten voor elektriciteit, zowel voor de investeringen in de infrastructuur als wat betreft de integratie van een zo groot mogelijk aandeel van energie met een variabel karakter in het beheer van de netten. Versterking van de operationele excellentie Dankzij hun sterk gelijklopende activiteiten in België en Duitsland kunnen de twee TNB’s voor de groep unieke mogelijkheden creëren voor het tot stand brengen van synergieën en het delen van beste praktijken. De voordelen die deze werkwijze oplevert, komen in de eerste plaats de marktspelers en de gemeenschap ten goede, of het nu om standaardisering op groepsniveau gaat, of om het uitwisselen van expertise en resources, het streven naar synergieën bij aankopen, het ontwikkelen van marktmechanismen, de exploitatie van de netten, …
06
•
ELIA GROUP
Nieuwe mogelijkheden voor medewerkers en aantrekkelijkere perspectieven voor nieuw talent Dankzij het samenbrengen van de twee TNB’s binnen de Elia groep biedt de onderneming vandaag een bredere waaier van mogelijkheden aan zijn personeelsleden en kan hij gemakkelijker nieuwe talentvolle medewerkers aantrekken voor deze sleutelactiviteit “in een wereld die vooruitgaat”. De Elia groep kan gespecialiseerde competentiecentra oprichten en biedt boeiende banen voor de uitbouw van de Europese markt en netten, zowel in België als in Duitsland. Een onafhankelijke groep die aan de criteria van het derde pakket Europese maatregelen voldoet In 1996 werd met de publicatie van de eerste Europese richtlijn inzake de organisatie van de interne energiemarkt een begin gemaakt met de liberalisering van de elektriciteitsmarkt. Sindsdien zijn de eisen op het gebied van transparantie, neutraliteit en onafhankelijkheid van de netbeheerders, in het bijzonder ten aanzien van producenten, geleidelijk aan strikter geworden. De Elia groep kan in dit opzicht als voorbeeld worden beschouwd, aangezien hij nu al aan de voorwaarden van het derde Europese pakket beantwoordt. Een expertisecenter voor onderzoek en ontwikkeling ten dienste van de groep Met een activiteitspool “Onderzoek & Ontwikkeling” en “Knowledge Management” op het niveau van de groep willen Elia en 50Hertz ook in de toekomst een leidende rol blijven spelen bij de uitbouw van de Europese markt en netten. Daarnaast willen de netbeheerders over een innovatieve kracht beschikken die hen in staat stelt om de uitdagingen van de sector aan te gaan. Een ontwikkelingspool op groepsniveau De Elia groep heeft een activiteitspool “Business Development” opgericht die de marktevolutie op de voet volgt en die als taak heeft consultancy- en engineeringdiensten te ontwikkelen die inspelen op de behoeften van zijn klanten op internationaal vlak.
1. Nationaal controlecentrum in Brussel. 2. Versterking van het net in de haven van Antwerpen. 3. Nieuwe tool om het net ter plaatse te controleren.
ELIA GROUP
•
07
Dit kabelschip brengt de onderzeese kabel van de haven van Rostock naar zijn verankeringsplaats in zee.
Enkele voorbeelden van projecten voor de ontwikkeling van de netten De grote projecten die de afgelopen jaren zijn gerealiseerd of die op dit ogenblik worden uitgevoerd, zowel in Duitsland als in België, hebben de volgende doelstellingen: - b ijdragen aan de totstandkoming van een concurrentiële regionale en Europese markt, met name door de interconnecties met de buurlanden te versterken; - d e ondernemingen en de gemeenschap toegang verlenen tot een zo ruim en gediversifieerd mogelijke energiemix door nieuwe verbindingen te ontwikkelen; - e en actieve bijdrage leveren aan het Europese en nationale beleid inzake de integratie van hernieuwbare energie; - de exploitatiezekerheid van de netten versterken in een context met steeds toenemende en meer internationale elektriciteitsstromen en de integratie van energiebronnen met een intermitterend karakter.
In België - verdubbeling van de capaciteit van de interconnectieverbinding tussen België en Frankrijk Avelgem-Avelin op 380.000 V; - verdubbeling van de capaciteit van de interconnectieverbinding tussen België en Frankrijk Aubange-Moulaine op 220.000 V, met het gebruik van hoogperformante geleiders; - versterking van het net op hoge en op zeer hoge spanning in de regio van de Antwerpse haven, ter ondersteuning van de economische groei; - installatie van dwarsregeltransformatoren op de grens tussen België en Nederland voor een beter beheer in real time van de elektriciteitsstromen die op internationaal niveau worden uitgewisseld; - uitbreiding van het 380.000 V-net tot aan de kust (project Stevin) met het oog op de aansluiting van toekomstige offshore windturbineparken; - interconnectieprojecten met het Verenigd Koninkrijk en Duitsland.
In Duitsland - b ouw van de ‘noordverbinding’ tussen Schwerin in het westelijke deel van Mecklenburg-Voorpommeren en Krümmel in de buurt van Hamburg; - a anleg van de ‘Uckermark verbinding’ in de deelstaat Brandenburg, van Bertikow tot Neuenhagen in de omgeving van Berlijn; - a anleg van de ‘zuid-west koppelverbinding’ van Bad Lauchstädt in Saksen-Anhalt tot Redwitz in Beieren; - o ffshore verbinding van Baltic 1, het eerste windturbinepark in de Oostzee, op 70 km van de kust; - p roject van de noordring van Berlijn, in de deelstaat Brandenburg; - p roject voor de bouw van een derde interconnector tussen Duitsland en Polen.
www.50hertz-transmission.net
Design by www.witvrouwen.be / Verantwoordelijke uitgever : Jacques Vandermeiren, Keizerslaan 20, 1000 Brussel
www.elia.be
util_d_V5-19mm Page 24-SEP-10
Elia System Operator S.A.
50Hertz Transmission GmbH
Keizerslaan, 20 1000 Brussel België
Eichenstraße 3A 12435 Berlin Deutschland
Black
