tussenstand 2009-2010
campus
DIEP
campusDIEPlocaties
centrum
Verspreid door de hele stad zijn er 17 woningen voor Proefwonen
Campus Diep in 2009 en 2010 Jongeren zonder stabiele huisvesting, zonder kansen op de arbeidsmarkt, zonder startkwalificatie in het onderwijs…….. Ruim twee jaar geleden besluiten bestuurders van acht organisaties in de stad Groningen tot het vormen van het samenwerkingsverband “Campus Diep”. Een woningcorporatie, instellingen voor maatschappelijke opvang, ROC’s, een re-integratiebedrijf, instellingen voor jongerenhulpverlening en jeugdzorg ondertekenden een contract. Gemeente en provincie Groningen ondersteunen het initiatief “Wonen, leren en werken met begeleiding voor jong volwassenen van 18 tot 27 jaar in de stad Groningen”. Het project omvat vier woonvoorzieningen met ruim 60 plaatsen per jaar. Bestuurders en de medewerkers van de deelnemende organisaties zetten zich in voor dit project omdat zij de jonge deelnemers een kansrijke toekomst gunnen. Onderzoek toont aan dat begeleiding, zo veel als nodig, zo weinig als mogelijk, voor deze doelgroep zinvol is. Begeleiding kan maatschappelijke uitval voorkomen en maatschappelijke schade beperken. Een afgeronde schoolopleiding, vast werk, sanering van schulden en een stabiele woonsituatie zijn noodzakelijk voor volwaardige deelname aan de samenleving. Investeren in deze groep jonge burgers is nodig om een dreigende ontwrichting, veroorzaakt door de groeiende kloof tussen arm en rijk, tussen hoog- en laagopgeleiden en tussen hen die deelnemen en hen die aan de kant staan, te voorkomen.
Onderzoek in opdracht van Campus Diep toont aan dat de maatschappelijke kosten van Campus Diep lager zijn dan de economische opbrengsten (Social Return On Investment, SROI). Dit is voor de betrokken bestuurders een extra stimulans om zich in te zetten voor Campus Diep en het project voort te zetten. Gaandeweg is Campus Diep “opgetuigd”. Dit boekje doet kort verslag van de eerste twee jaren. Na een algemene typering van het totale aanbod volgt per woonvoorziening een korte beschrijving met evaluatiecijfers. Daarbij komen onder andere bezetting, leeftijd van de deelnemers, betrokken instanties en instellingen, uitstroomcijfers en klanttevredenheidscijfers aan de orde.
Informatie over Campus Diep vindt u op de website: www.campusdiep.nl Reacties op deze uitgave graag melden aan: Campus Diep Herman Colleniusstraat 18 9718 KT Groningen Telefoon: 050-5991420
[email protected] 3
Aanbod en doelgroep
Belemmeringen voor deelname
Campus Diep bestaat uit een aantal woon-leer-werkvoorzieningen in de stad Groningen: - Hoendiephuis - Biba Bon - Kamers met Kansen - Ambulante woonbegeleiding en Proefwonen
- Intensief gebruik van harddrugs - Grote psychische en/of gedragsproblemen - Het niet willen nemen van verantwoordelijkheid
Campus Diep is er voor jong volwassenen die met hun leven aan de slag willen en daarbij ondersteuning nodig hebben. Iedere voorziening biedt op elkaar afgestemde begeleiding en ondersteuning aan 18- tot 27- jarigen die dak- of thuisloos zijn of dat dreigen te worden. Deze jongvolwassenen lopen daardoor de aansluiting in het onderwijs of op de arbeidsmarkt mis. Begeleiders en deelnemers sluiten een individueel contract en maken samen een begeleidingsplan dat is gericht op wonen, scholing of werk. Campus Diep biedt huisvesting, woonbegeleiding, ondersteuning bij het volgen van een opleiding en hulp bij het vinden van werk. Deelnemers hebben de mogelijkheid om door te stromen naar andere voorzieningen binnen Campus Diep. Begeleiders van verschillende organisaties begeleiden deelnemers naar zelfstandigheid met als doel een woning op naam voor iedere deelnemer, een afgeronde opleiding en werk.
4
Toegang en aanmelding Toeleiding naar de voorzieningen verloopt via (hulpverlenings)organisaties zoals MJD, VNN, Lentis, Sociale Dienst en reclassering. De wijze van aanmelding verschilt per voorziening. Zie hiervoor de website van Campus Diep. Algemene instroomcriteria - Deelnemer wil met zijn of haar leven aan de gang en staat open voor begeleiding - Deelnemer is 18 tot 27 jaar Voor een aantal voorzieningen gelden nog specifieke criteria zoals eigen inkomen, deelnemen aan scholing of WWB-gerechtigd zijn. Uitstroommomenten - - -
Behalen van doelen Extern vervolgtraject Tussentijdse beëindiging zonder succesvolle afronding, bijvoorbeeld door verbreken van het contract door de deelnemer
Voorwaarden voor deelname
Belangrijkste activiteiten van de begeleiders
- Ontbreken van vaste woon- of verblijfplaats - Geen startkwalificatie - Geen (vast) werk
- Opbouwen van een samenwerkingsrelatie met deelnemer - Deelnemer ondersteunen bij huisvesting, dagbesteding, onderwijs of werk
- - -
Samen met deelnemer realiseren van vervolgtrajecten Zo nodig organiseren van hulpverlening Nauw samenwerken en afstemmen met begeleiders van betrokken andere instellingen
Financiering voorzieningen - - - - - - -
Participatiegelden AWBZ-bijdrage Plusgelden of Winsemiusgelden Particuliere fondsen Maatschappelijke opvanggelden Projectgelden Eigen bijdrage deelnemers
De financiering van Hoendiephuis en van “Proefwonen” is voor onbepaalde tijd. De overige voorzieningen hebben een projectfinanciering met einddatum. Deelnemers betalen zelf voor de kosten van levensonderhoud.
Vertegenwoordigers van directies van deze organisaties hebben zitting in een stuurgroep. Vooral het stimuleren van samenwerking tussen de organisaties, het ontwikkelen van nieuwe projecten en het bewaken van kwaliteit en continuïteit van de voorzieningen heeft prioriteit van de stuurgroep. De stuurgroep werkt samen met de provincie Groningen. Naast de stuurgroep functioneert een werkgroep. Hierin nemen vertegenwoordigers van medewerkers van de acht betrokken organisaties deel. Werkgroepleden stemmen werkwijzen op elkaar af, maken praktische afspraken en bewaken de voortgang binnen de voorzieningen. Zij bespreken periodiek de ontwikkeling, voortgang en doorstroom van deelnemers. Ook zorgen zij voor methodiekontwikkeling binnen Campus Diep. Campus Diep werkt samen met hulpverlenende instanties zodra de ondersteuning van een individuele deelnemer dit nodig maakt.
Campus Diep is een samenwerkingsverband van de volgende organisaties: • Woningcorporatie Nijestee, huisvesting • Stichting Huis, woonbegeleiding • ROC Alfa-college, opleiding • ROC Noorderpoort, opleiding • WerkPro, re-integratie en werk-leertrajecten • MJD Groningen, (jeugd)hulpverlening • Elker, jeugdhulpverlening • Gemeente Groningen, Sociale Dienst 5
Hoendiephuis
In een grote villa van woningcorporatie Nijestee in de stad Groningen wonen 20 jongvolwassenen tussen de 18 en 30 jaar voor de duur van maximaal één jaar. Iedere bewoner heeft een eigen kamer. Er is 24 uur woonbegeleiding aanwezig en er wordt samen gegeten. De deelnemers helpen met koken en schoonmaken. De deelnemers hebben dagbesteding in de vorm van een activeringstraject, een opleiding of werk. De deelnemers betalen een bijdrage naar inkomen voor de kosten van levensonderhoud. De meeste deelnemers hebben problemen op een aantal leefgebieden. Zij werken aan het op orde brengen van hun eigen leven en hebben behoefte aan structuur en praktische begeleiding op alle leefgebieden. De MJD vervult in de meeste gevallen de toeleiding naar het Hoendiephuis. De deelnemers hebben een externe hulpverlener. Vaak is dit een jongerenhulpverlener van de MJD. Opvallend in deze voorziening is het stijgend aantal deelnemers dat een opleiding volgt. Begin 2011 is dat al meer dan 50% van de bewoners. Oorzaak hiervan is het spreekuur van loopbaanadviseurs van de ROC’s en medewerkers van Werkpro dat wekelijks in het Hoendiephuis plaatsvindt. Tijdens dit spreekuur kunnen deelnemers terecht met vragen over opleiding en activering. Er is in toenemende mate overleg en samenwerking tussen ROC’s, Werkpro en Hoendiephuismedewerkers. Een langzaam stijgend bezettingspercentage dat begin 2011 zelfs boven de 100% uitkomt, hangt hier mogelijk mee samen.
6
Hoendiephuis bezetting 2009-2010 totaal aantal deelnemers
87,70%
74
totaal mannen
53
totaal vrouwen
21
leeftijd
gemiddelde leeftijd 21 meest voorkomende leeftijd 19 t/m 23
verblijfsduur
gemiddeld aantal dagen
242
woonsituatie bij aanmelding (in %)
opvang elders ouders/familie/vrienden detentie/reclassering
19% 26% 12%
crisisopvang wisselende logeeradressen onbekend
aanmelding door
VNN MJD
10% 80%
aangemeld door reclassering 10%
reden afwijzing plaatsing
verslaving 11 grote psychische problematiek 12 agressieproblematiek 6
crisis kwetsbaar leeftijd
6 3 6
dagbesteding (per 31 december 2010)
werk school
activering geen
8 2
betrokken instellingen
MJD, VNN, ROC’s, Elker, Lentis/Jonx en Kredietbank
vertrek naar
Proefwonen familie/vrienden Biba Bon Kamers met Kansen
uitstroom
positief
eindcijfer klanttevredenheid
7,7
1 10
6 4 3 5 35
4% 4% 35%
Lauwershuis detentie zelfstandig wonen instelling elders
2 2 11 4
negatief
13
ruim de helft is bij aankomst nog niet thuisloos, maar dreigt dit binnenkort te worden.
prostitutie multiproblematiek
uitzetting onbekend
2 50
4 7
7
Biba Bon
In vier woonhuizen wonen elk drie of vier jongvolwassenen met elkaar. In een periode van maximaal twee jaar leren de deelnemers zelfstandig wonen, leren en werken. Een woonbegeleider is zeven dagen per week gedurende vier uur per dag aanwezig in een huis. De begeleiders ondersteunen het groepsproces én het individuele proces van de deelnemers. Begeleiders en bewoners eten regelmatig met elkaar. Samen voeren de deelnemers het huishouden. Deelnemers voorzien zelf in hun eigen levensonderhoud. Zij delen de kosten van de huur van de woning. De begeleiding richt zich op alle leefgebieden en heeft tot doel om deelnemers te ondersteunen bij het opnieuw inrichten van hun leven. Uitvoering van dit project vindt plaats in nauwe samenwerking met medewerkers van de Sociale Dienst. Deze dienst doet de toeleiding en zorgt voor activering en re-integratietrajecten. Helaas stokte na één jaar de toeleiding waardoor de bezetting achterbleef bij de verwachtingen. Gelukkig is de toeleiding later weer op gang gekomen. Biba Bon was in 2007/2008 specifiek bedoeld voor Antilliaanse en Arubaanse jongeren. Vanwege het succes heeft de Sociale Dienst deelname mogelijk gemaakt voor alle jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, zonder stabiele huisvesting en vaak kampend met cannabisverslaving, psychosociale problematiek en forse schulden. Ondanks de zwaarte van de problematiek is, dankzij de intensieve begeleiding, het slagingspercentage verhoudingsgewijs hoog.
8
Biba Bon bezetting 2009-2010 totaal aantal deelnemers
73%
17
totaal mannen
11
totaal vrouwen
6
leeftijd
gemiddelde leeftijd 22 meest voorkomende leeftijd 21 t/m 23
verblijfsduur
gemiddeld aantal dagen
woonsituatie bij aanmelding
opvanginstelling elders ouders/familie/vrienden detentie/reclassering
8 4 1
wisselende logeeradressen onbekend
1 5
aanmelding door
Sociale Dienst Elker
4 4
reclassering MJD
1 8
reden afwijzing plaatsing
niet te saneren schulden 1 grote psychische problematiek 2
deelnemer wil geen begeleiding 1 agressieproblematiek 1
dagbesteding (per 31 december 2010)
werk
traject WIJ
betrokken instellingen
VNN
vertrek naar
Proefwonen samenwonen terugkeer naar Curaçao onbekend
uitstroom
positief
eindcijfer klanttevredenheid
7,1
292
1 Kredietbank
8
toeleiding en fiat gaan in alle gevallen via de Sociale Dienst
opleiding
3
Lentis/Jonx Accare 3 2 2 1 7
negatief
1 9
Kamers met Kansen locatie Damsterdiep 10
In 15 woonstudio’s aan het Damsterdiep in de stad Groningen wonen 15 jongvolwassenen tussen de 18 en 27 jaar voor de duur van gemiddeld anderhalf jaar. Iedere deelnemer heeft een eigen studio. Er is vier uur per week woonbegeleiding per deelnemer beschikbaar. De deelnemers volgen een opleiding en willen een startkwalificatie halen. Begeleiders ondersteunen deelnemers bij het zelfstandig worden en het opzetten van een eigen huishouding. Ook begeleiden zij deelnemers bij het volgen van hun opleiding. Uitvoering van dit project vindt plaats in nauwe samenwerking met de ROC’s Alfa-college en Noorderpoort. Loopbaanadviseurs van deze ROC’s verzorgen de toeleiding van deelnemers. In juni 2009 startten de eerste vijf deelnemers. Pas in juni 2010 waren alle beschikbare plaatsen bezet. Hierdoor bleef de bezetting achter bij de verwachtingen. Op dit moment, mei 2011, is er een wachtlijst voor deelname. In 2011 kwam er uitbreiding van dit project met acht plaatsen voor jonge (aanstaande) moeders die een opleiding volgen. Dit project, ten laste van de plusgelden, heeft een looptijd van één jaar.
Kamers met Kansen bezetting 2009-2010 totaal aantal deelnemers
oplopend in één jaar tot 100%
20
totaal mannen
12
totaal vrouwen
leeftijd
gemiddelde leeftijd 21 meest voorkomende leeftijd 19 t/m 21
verblijfsduur
gemiddeld aantal dagen
259
woonsituatie bij aanmelding
opvanginstelling elders ouders familie/vrienden
5 5 5
aanmelding door
Biba Bon mjd
1 8
reden afwijzing plaatsing
niet te saneren schulden 1 grote psychische problematiek 2
dagbesteding (per 31 december 2010)
alle deelnemers volgen een opleiding bij een ROC
betrokken instellingen
VNN
vertrek naar
Proefwonen familie in Curaçao samenwonen
uitstroom
positief
eindcijfer klanttevredenheid
7,1
Kredietbank
ROC
8
wisselende logeeradressen zelfstandig
4 1
ROC’s
11
toeleiding en fiat gaan in alle gevallen via ROC’s
deelnemer wil geen begeleiding 1 agressieproblematiek 1
Lentis/Jonx
Sociale Dienst
Elker
1 1 1
Biba Bon onbekend
1 1
4
negatief
1 11
Ambulante woonbegeleiding en Proefwonen 12
Ambulante woonbegeleiding vindt plaats in proefwoningen die op naam staan van Stichting Huis. Woonbegeleiders ondersteunen deelnemers gedurende maximaal twee uur per week voor de duur van één jaar. Deelnemers deden al een traject bij een voorziening voor jongvolwassenen van Campus Diep. Indien het traject in de proefwoning goed verloopt, komt de woning op naam van de deelnemer. Zo nodig wordt de ambulante begeleiding (op een laag pitje) gecontinueerd voor onbepaalde tijd. De voorziening “Proefwonen” is enkel en alleen mogelijk doordat alle corporaties meedoen aan het snel en probleemloos leveren van een proefwoning voor een deelnemer. Hiermee is deze voorziening een succes geworden binnen Campus Diep.
Ambulante woonbegeleiding en Proefwonen bezetting 2009-2010 totaal aantal deelnemers
bezetting is altijd 100%, er is altijd plaats
17
totaal mannen
10
totaal vrouwen
leeftijd
gemiddelde leeftijd
verblijfsduur
gemiddeld aantal dagen
woonsituatie bij aanmelding
Kamers met Kansen Biba Bon
1 5
Hoendiephuis Lauwershuis
aanmelding door
Biba Bon mjd
1 8
ROC’s
reden afwijzing plaatsing
niet gesaneerde schulden
1
dagbesteding (per 31 december 2010)
traject WIJ opleiding
9 3
betrokken instellingen
VNN
uitstroom
positief (proefwoning op eigen naam) positief (structurele ambulante woonbegeleiding) negatief (uitzetting)
eindcijfer klanttevredenheid
8,5
Kredietbank
7
24 452
ROC
11
werk vrijwilligerswerk
Lentis/Jonx
7 4
3 2
Sociale Dienst 7 2 0
13
Toekomstmuziek Dit boekje bevat een opsomming van evaluatiegegevens van Campus Diep van de afgelopen twee jaar. Ondertussen zijn er nieuwe kansen en bedreigingen. Positief is een nieuwe voorziening die startte op kosten van de Plusgelden: “Kansen voor jonge (aanstaande) schoolgaande moeders”. Er is begeleiding voor acht deelneemsters, waarbij voor vier vrouwen een proefwoning beschikbaar is. Dit is een gezamenlijk ontwikkeld aanbod van ROC’s, MJD, Elker en Stichting Huis. Helaas is er slechts voor één jaar een gegarandeerde financiering. Bovendien geldt dit aanbod (nog) niet voor deelneemsters die niet of niet meer een opleiding volgen. Wel zijn er plannen om ook voor deze doelgroep een begeleidingsaanbod te maken. Onzekerheid is er over de continuering van de financiering van Biba Bon na 2010 en voor Kamers met Kansen na 2012. Op dit moment groeit het aantal deelnemers op de wachtlijst van Kamers met Kansen en zit Biba Bon permanent vol, waarmee de noodzaak tot continuering van beide voorzieningen zich bewijst. De toekomstige inkomenspositie van de jonge deelnemers staat onder druk. Bezuinigingen en wijzigingen in uitkeringen en studiefinanciering bedreigen de zelfstandigheid van deze doelgroep. Een aantal van hen heeft op dit moment al onvoldoende financiële basis om voor een eigen (proef)woning in aanmerking te komen. Het merendeel van de Campus Diep-deelnemers heeft (grote) schulden. Gelukkig is er ook het goede bericht van een particulier legaat dat het opzetten van een eigen Studiefonds voor Campus Diep-deelnemers mogelijk maakt. 14
Een student van de Hanzehogeschool deed een afstudeeronderzoek naar de SROI van Campus Diep. Zij berekende de totale begeleidingskosten (woon- en onderwijsbegeleiding, hulpverlening, activering) van 60 Campus Diep-deelnemers op twee miljoen euro per jaar. Dit brengt de begeleidingskosten per deelnemer gemiddeld op 33.000 euro. Met behulp van een kosten-batenanalysemodel dat speciaal voor Kamers met Kansenprojecten ontwikkeld is en aan de hand van gegevens van CBS 2009-2010 zijn de maatschappelijke opbrengsten als volgt: - Als een deelnemer uit de lichte doelgroep succesvol uitstroomt, levert dit de maatschappij €68.694 op. - Als een deelnemer uit de middelste doelgroep succesvol uitstroomt, levert dit de maatschappij €119.628 op. - Als een deelnemer uit de zware doelgroep succesvol uitstroomt, levert dit de maatschappij €535.963 op. Vervolgens is het break even point voor Campus Diep berekend. Dit ontstaat bij een succesvolle uitstroom van negen deelnemers per jaar. De huidige totale positieve uitstroom uit Campus Diep is 37 deelnemers in twee jaar. Dit betekent dat Campus Diep economisch rendabel is. Een goed resultaat dat Campus Diep, samen met de grote inzet van de betrokkenen, ook in economisch opzicht legitimeert. Vanaf juli 2011 staan de volledige resultaten van het SROI onderzoek op de website van Campus Diep. Gezien de huidige resultaten en gezien de toekomstplannen moeten Campus Diep en haar woonvoorzieningen blijven en moeten vergelijkbare projecten in de provincie uitgebreid worden.
Campus Diep tabel totaal 2009-2010 bezetting
tussen 73% en 100%
aantal deelnemers
114
gemiddelde leeftijd
21,4 jaar
gemiddelde verblijfsduur
270 dagen
uitstroom uit Campus Diep
52 deelnemers
positief
37
negatief
15
Colofon
Tekst: Charlotte Schippers, Groningen Eindredactie: Marjan Feith, Groningen Fotografie: Janus van den Eijnden, Amsterdam Antoinette Borchert, Groningen Robert van der Molen, Groningen
Ontwerp: studio ampersand, Winsum Druk: Grafidruk, Grijpskerk Groningen, mei 2011