Tussenevaluatie Plan van Aanpak Jongerenwerk 2008 Inleiding Op 18 maart 2009 heeft het college ingestemd met het Plan van Aanpak Jongerenwerk 2008. Het Plan van Aanpak Jongerenwerk 2008 geeft invulling aan de motie van de raad om van november 2007 om structureel €50.000 beschikbaar te stellen voor specifiek jeugdbeleid. In het Plan van Aanpak Jongerenwerk 2008 is jongerenwerk dusdanig gepositioneerd dat het meer aansluit bij de visie van de gemeente Helden, meer aansluit bij actuele ontwikkelingen en verder gaat dan de huidige activiteiten van jongerenwerk. Het betreffende collegevoorstel is bijgevoegd. Jongerenwerk geeft invulling aan de beleidsvoornemens “VI; Jongeren uitdagen om zelf verantwoordelijkheid te nemen door het zelfsturingsconcept ook bij jongeren uit te rollen” en “VII; Jongeren nadrukkelijker in contact brengen met maatschappelijke betrokkenheid, maatschappelijke participatie en zelfsturing via een uniforme opdracht voor jongerenwerk om maatschappelijke betrokkenheid te stimuleren en de uitrol van de maatschappelijke stage” uit de notitie Groeien en Bloeien, integraal beleid op het gebied van Jeugd en Gezin voor de periode 2008-2011 in Peel en Maas, zoals vastgesteld door de raden van Peel en Maas in juni 2008. Doel Het doel van dit voorstel is om de commissie SBOJ kennis te laten nemen van de tussenevaluatie Plan van Aanpak Jongerenwerk 2008. Overwegingen In april 2009 heeft Vorkmeer (uitvoerder jongerenwerk) op verzoek een tussenevaluatie van het Plan van Aanpak Jongerenwerk 2008 aangeleverd om de eventuele meerwaarde van het Plan van Aanpak Jongerenwerk 2008 te duiden. Daarnaast past deze beleidsevaluatie in de beleidscyclus van periodiek reflecteren en evalueren van beleid en verwante activiteiten. In de tussenevaluatie is specifiek ingezoomd om de meerwaarde van het betreffende plan van aanpak in relatie tot de periode voorafgaand aan het plan van aanpak. Op hoofdlijnen kan worden gesteld dat 1) de zichtbaarheid van het jongerenwerk is vergroot, 2) het beter mogelijk is om (flexibel) in te spelen op de actuele vragen, 3) jongerenwerk beter in staat is te functioneren binnen het netwerk, 4) dat meer jongeren ondersteund kunnen worden en 5) meer jongereninitiatieven ontwikkeld en ondersteund zijn. De volledige tussenevaluatie is als bijlage bijgevoegd, waarbij dient te opgemerkt dat de consequenties van het Plan van Aanpak jongeren P-town (collegevoorstel 23 april 2009, 18-29) niet zijn meegenomen in de evaluatie. Conclusie Het Plan van Aanpak jongerenwerk 2008 heeft een grotere inzet van jongerenwerk mogelijk gemaakt, waarbij meer jongeren en jongereninitiatieven flexibel en op maat ondersteund kunnen worden.
Tussenevaluatie Plan van Aanpak Jongerenwerk Gemeente Helden Periode tot en met 2006: 1043 uren per jaar beschikbaar voor regulier jongerenwerk, met name gericht op het leggen en onderhouden van contacten met jeugd en jongeren op straat, informatieverstrekking, het ondersteunen van verschillende jongereninitiatieven en –organisaties als de Urban Night en JC Metro en contacten met netwerkpartners. 2007: Uitvoeringsprogramma Jeugd en Gezin: 1043 uren beschikbaar vanuit regulier werk. Daarnaast in totaal 929 uren op projectmatige basis beschikbaar voor diverse projecten (waarvan enkele binnen het uitvoeringsprogramma Jeugd en Gezin), waaronder.: - Ketenproject - Gezinscoach - Individuele Trajectbegeleiding - Jongerencentrum - Jongeren en Geld 2008: Een nieuw Plan van Aanpak Jongerenwerk: De projecturen van het Uitvoeringsprogramma Jeugd en Gezin zijn op, maar leiden er wel toe dat er is besloten tot een structurele uitbreiding van uren in het Jongerenwerk. Jongerenwerk ontwikkelt hiertoe op vraag van de gemeente een nieuw Plan van Aanpak, waarbij succesvolle elementen uit de projecten gecontinueerd worden. “In 2007/2008 is het jongerenwerk geëvalueerd. Het bleek nodig om jongerenwerk zowel breder als dieper in te zetten. Bestaande werkzaamheden dienen te worden doorontwikkeld en daarnaast is bij de gemeente Helden en Vorkmeer het inzicht gegroeid dat accommodatiegericht en activiteitengericht werken, opvoedings- en opgroeiondersteuning, en ook inzet op de “gebonden jongeren” (jongeren die wél lid zijn van verenigingen of organisaties) wenselijk is. […] Het plan van aanpak is ontwikkeld door Vorkmeer op basis van de aanwezige expertise binnen de organisatie, waarbij gezamenlijk met de gemeente Helden uitgangspunten zijn geformuleerd.[…] (bron: Plan van Aanpak Jongerenwerk 2008 en verder) In totaal zijn er vanaf 2008 1790 uren op reguliere basis beschikbaar. Daarnaast wordt ook een activiteitenbudget à € 15.000,- overeengekomen. Deze structurele uitbreiding in reguliere uren maakt een completere range aan dienstverlening van het Jongerenwerk mogelijk. In het plan van aanpak wordt onderscheid gemaakt tussen de volgende 5 thema’s; A. Vindplaatsgericht Jongerenwerk B. Jongerenopbouwwerk; ondersteuning jongereninitiatieven / bevorderen jongerenparticipatie C. Informatie en Advies D. Opvoedings- en opgroeiondersteuning E. Accommodatie- en activiteitengericht jongerenwerk. Vernieuwende elementen en resultaten van Plan van Aanpak Jongerenwerk: De hieronder genoemde diensten en producten zijn mogelijk gemaakt door de uitbreiding aan uren, in vergelijking met de situatie tot en met 2006. A. Meer aandacht voor andere vindplaatsen van jongeren dan enkel straathoekwerk; • Kiëten; middels het uitvoeringsprogramma Jeugd en Gezin zijn de kiëten, onder projectleiding van Vorkmeer, op de kaart gezet. Gezamenlijk met netwerkpartners is een visie ontwikkeld, die uitgaat van een positieve benadering van kiëten, die de primaire verantwoordelijkheid bij ouders en jongeren zelf neer legt. Partners zijn faciliterend en ondersteunend. Deze lijn is doorgetrokken en uitgebreid in het plan van aanpak. Inmiddels is met een 40-tal kiëten in de gemeente Helden contact geweest, waarvan er ongeveer 25
•
•
één of meerdere keren zijn bezocht door jongerenwerk, brandweer en/of GGZ. Tijdens contacten uitleg over project, benadering, eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van eigen gedrag (o.a. alcohol) en sociale omgeving (o.a. geluidsoverlast). Daarnaast organiseert de werkgroep zelf activiteiten om project onder de aandacht te brengen, bij voorbeeld de impregneeractie in 2008, waar kiëten kostenloos decoratiemateriaal brandveilig konden maken. Onder de werktitel I♥Kiët wordt dit project gedragen door zowel samenwerkende partners, jongeren en ouders. Partners komen in werkgroep maandelijks bij elkaar om stand van zaken te bespreken, activiteiten voor te bereiden en beleidsadviezen voor te bereiden. Door deze werkgroep is een kiëtenmonitor ontwikkeld, als checklist voor professionals om de situatie in een kiët vanuit de verschillende professionele invalshoeken te bekijken en waar nodig inzet op te plegen. Ook maakt deze monitor het mogelijk om na te gaan of de situatie in de kiët veranderd is ten opzichte van een eerder bezoek. Tot nu toe komen alle kiëten bij een herhalingsbezoek hetzelfde of beter uit de bus. Basisscholen; Vanaf 2008 gaat het jongerenwerk in mei/juni bij alle basisscholen in de gemeente Helden langs, om kennis te maken met alle leerlingen van de groepen 8. Deze vroegtijdige kennismaking met jongeren in hun eigen omgeving is erg nuttig. Kennen en gekend worden is in het jongerenwerk ontzettend belangrijk. Deze bezoeken vormen de basis voor eventueel later contact. Jongeren krijgen daarnaast in vroegtijdig stadium voorlichting over wat jongerenwerk voor hen kan betekenen, nu en in de toekomst. Ook is een interactief gesprek in de klas een goede manier om signalen op te vangen in het kader van leefbaarheid in de directe omgeving, wat tot aanknopingspunten kan leiden voor verder contact en jongereninitiatieven. Digitaal; Sinds het plan van aanpak begeeft het jongerenwerk zich ook bewust op de digitale vindplaatsen, als hyves en msn. Er is regelmatig contact met jongeren via de computer. Het gaat dan met name om korte contacten met jongeren die al bekend zijn. Chatgesprekken met jongeren leveren vaak andere informatie op dan gesprekken met bijvoorbeeld een groep jongeren op straat. Het is één-op-één-contact, wat kan leiden tot meer diepgang. Sommige jongeren zijn opener via chat, dan in gesprek. Belangrijk middel om contacten te onderhouden en eventuele problemen te signaleren.
B. Jongerenopbouwwerk • In het Uitvoeringsprogramma Jeugd en Gezin is een start gemaakt met het werven van jongeren die zich sterk wilden maken voor een nieuw jongerencentrum in de gemeente Helden. Dit initiatief heeft zich doorontwikkeld binnen het plan van aanpak, wat heeft geleid tot de oprichting van Stichting Jongeren Helden in april 2008. In het opstartjaar heeft deze organisatie veel begeleiding nodig gehad, op bestuurlijk vlak, activiteitenniveau en in groepsdynamische zin. Op moment van schrijven heeft de groep zich ontwikkeld tot een organisatie die activiteiten voor en met verschillende groepen jongeren organiseert. O.a bandavonden, dance-evenementen, multicultureel festival, instuiven 12-16 jaar, filmavonden, buitenactiviteiten. • Next Generation (voorheen AJO), dat zich met zowel educatieve (o.a. lezingen, kookworkshops, modeshows) als ontmoetingsactiviteiten (filmavond, dance battle, multicultureel festival) met name richt op allochtone meiden, is ondergebracht bij Stg. Jongeren Helden. • Plan van aanpak heeft ruimte geboden om aan te sluiten bij diverse vragen (o.a. Hoe om te gaan met jongeren en drugs/alcohol, pestproblematiek, werven, behouden en begeleiden van vrijwilligers) rondom jeugd- en jongerenwerk van verenigingen en organisaties, zoals bijvoorbeeld Jeugdwerk Beringe, Groep Blinden en Slechtzienden, voetbalvereniging Koningslust. • Ruimte voor ondersteuning bij diverse jongereninitiatieven voor openbare ruimte, waarbij de link zo veel mogelijk is gelegd met bestaande initiatieven waaronder dorpsraad Helden (JOP Helden, niet gerealiseerd) en Buurt aan Zet (toestel park de Riet).
C. Informatie en Advies • Door plan van aanpak meer ruimte voor informatie aan jongeren, waar nodig in samenwerking met partners jeugdstation. • M.b.t partners jeugdstation; in eerste jaar tijd besteed om kennis te maken met elkaar en waar mogelijk verbanden met elkaar te leggen, bijvoorbeeld huiswerkproject, dat wordt opgestart in samenwerking met Prisma. • Hyves buiten contacten onderhouden ook gebruikt om activiteiten aan te kondigen. • I.s.m. GGZ les ontwikkeld m.b.t. alcohol- en drugsgebruik jongeren. • Contact met netwerk is verder opgebouwd en uitgebreid. Jongerenwerk heeft zich op positieve wijze kunnen profileren, wat blijkt uit feit dat netwerk steeds vaker bij jongerenwerk aanklopt. Basisscholen vragen ondersteuning bij pestproblematiek en leefbaarheidsvraagstukken, samenwerking met politie op gebied van jeugd/overlast is gebaseerd op wederzijds vertrouwen en korte lijnen, middelbaar onderwijs klopt aan voor ondersteuning bij vragen rondom de leefwereld van jongeren (alcohol en drugs, overlast groep allochtonen). Daarnaast fungeert jongerenwerk steeds vaker als klankbord voor verenigingen en particuliere initiatieven van mensen, die zich bezig houden met jeugd en jongeren (o.a. K&S projects voor project schooluitval, cultuurplatform regio Peel & Maas, Thyas-complex i.v.m. sporttrajecten jongeren gedragsstoornis). • Ook bij overlastsituaties zoals bij de raadhuisstraat / bibliotheek in het najaar van 2008 heeft het jongerenwerk een belangrijke rol in het netwerk. Jongerenwerk heeft vaak als enige partner vanuit een positieve invalshoek ingang bij groepen jongeren, wat leidt tot inzicht in gedrag en samenstelling van een groep. Niet alleen worden deze inzichten gedeeld met netwerk, waar mogelijk wordt door jongerenwerk gezocht naar constructieve oplossingen voor zowel de groep jongeren als voor de sociale omgeving. Dit gebeurt op dialogische wijze met betrokken personen en instanties. • Netwerkoverleg jongeren openbare ruimte weer nieuw leven ingeblazen, in samenspraak met gemeente, politie en GGZ. D. Opvoedings- en opgroeiondersteuning • De projecten van het Uitvoeringsprogramma Jeugd en Gezin met betrekking tot dit thema hebben niet allemaal een vervolg gekregen in het plan van aanpak. Binnen de reguliere uren is geen plek ingeruimd voor trajectbegeleiding, Sociale Vaardigheidstrainingen en de Gezinscoach. • In Koningslust is er met betrekking tot pestproblematiek een traject opgestart voor zowel docenten als leerlingen van de basisschool, om pesten op school tegen te gaan. Integraal opgepakt en gedragen door school, Vorkmeer en via dorpsraad ook uitgezet binnen hele gemeenschap, wat er toe heeft geleid dat ook vanuit de voetbal- en volleybalvereniging ondersteuningsvragen zijn gekomen, die opgepakt kunnen worden binnen het plan van aanpak. • Deelname aan ZAT-overleg is wel gecontinueerd. Inmiddels is de vraag bij partners ZAT neergelegd om na te denken over uitbreiding van ZAT naar een casuïstiek overleg waar ook jongeren buiten BBC in besproken kunnen worden; er dient een constructie bedacht te worden dat alle partners hun tijd constructief en efficiënt kunnen benutten, maar waarbij alle jongeren tot 23 jaar een plek zouden moeten kunnen krijgen op de agenda. E. Meer activiteiten- en accommodatiegericht jongerenwerk; • Samenwerking met evenementen, zoals Kepel Open Air. Actieve rol in de organisatie van het cultuur- en marktgedeelte, waarvoor ook weer samenwerking gezocht met o.a. GGZ en partners Jeugdstation. • Zichtbaar aanwezig geweest op diverse activiteiten en evenementen, zoals kermissen, activiteiten, open dagen, openingen voorzieningen. • Zaalvoetbalactiviteit opgestart met overlastgevende jongeren, door gebruik te maken van flexibele uren, die in het plan van aanpak geïmplementeerd zijn. • Behoefte aan accommodatiegericht jongerenwerk is reeds enige tijd gesignaleerd. Is nog in onderzoek.
A – E. Meer ruimte voor flexibiliteit en eigen activiteitenbudget Doordat er in het plan van aanpak voor het eerst ruimte vrij is gemaakt voor flexibele uren, heeft het jongerenwerk telkens de ruimte gehad om in te kunnen spelen op de actuele situatie, zonder eerst veel tijdrovend overleg te plegen met de opdrachtgever. Dit komt de dienstverlening ten goede. Zeker bij de doelgroep jongeren, waarbij je af en toe snel moet kunnen schakelen en reageren, is dit een groot voordeel. Het meest actuele, concrete en duidelijke voorbeeld is de intensieve inzet met betrekking tot de groep jongeren die in het najaar bij de raadhuisstraat en de bibliotheek voor de nodige overlast hebben gezorgd. Door de aanwezigheid van flexibele uren kon er direct geschakeld worden, zonder dat er eerst uitvoerig overleg gepleegd diende te worden. Het eigen beheer over een activiteitenbudget is een ander voordeel, dat tijd heeft opgeleverd voor zowel jongerenwerkers als ambtenaren. Waar in het verleden voor elk klein bedrag gecommuniceerd moest worden met de gemeente, kan jongerenwerk nu snel schakelen wanneer dit nodig is. Doordat het activiteitenbudget niet geoormerkt is voor een bepaald thema of project, is het nu gemakkelijk om het daar in te zetten, waar het nodig en gewenst is. Conclusie De voordelen en resultaten van het werken met het Plan van Aanpak 2008 en verder zouden in vergelijking met de situatie tot en met 2006 als volgt kunnen worden samengevat: • Meer aandacht voor nieuwe en andere vindplaatsen, dus aanzienlijk meer contacten met jongeren. • Jongerenwerk is meer zichtbaar aanwezig op activiteiten, evenementen. • Participatie van jongeren is in de afgelopen periode gegroeid; meer initiatieven voor openbare ruimte, oprichting Stg. Jongeren Helden, kiëten die actief betrokken willen worden bij activiteiten etc. • Meer ruimte voor flexibiliteit, waardoor sneller ingespeeld kan worden op de actuele situatie. • Jongeren, organisaties en netwerkpartners doen steeds vaker een beroep op jongerenwerk, doordat men steeds beter weet wat men bij Vorkmeer kan halen. Plan van aanpak heeft deze profilering mede mogelijk gemaakt. Jongerenwerk is inmiddels een volwaardige en niet weg te denken partner wanneer het gaat om de leefwereld van de jongeren.
