M 2008 PLAN VAN AANPAK

OMBUIGINGEN TEKORTEN MEERJARENPERSPECTIEF 2005 T/M 2008 PLAN VAN AANPAK

1

INHOUDSOPGAVE

Pagina Deel 1 Hoofdstuk 1 Inleiding

3

Hoofdstuk 2 Laatst bekende financiële ontwikkelingen

7

Hoofdstuk 3 Nieuwe ontwikkelingen

11

Hoofdstuk 4 Bezuinigingen

15

Deel 2 Bezuinigingsvoorstellen met toelichtingen

21

Deel 3 Antwoorden op vragen gesteld bij de Voorjaarsnota 2004

35

Bijlagen 55 1. Overzicht van in 2004 beschikbaar gestelde kredieten 2. Overzicht vrijval van kapitaallasten door vervroegde afschrijving 3. Afschaffing ozb voor gebruikers van woningen en maximalisatie van overige tarieven ingaande 2006 4. EMU-saldo

2

Aan de gemeenteraad

Onderwerp: Ombuiging tekorten meerjarenperspectief tot en met 2008; Plan van Aanpak Hoofdstuk 1 Inleiding Op 24 juni jl. hebt u de Voorjaarsnota 2004 behandeld. U hebt ons verzocht u schriftelijk op de hoogte te brengen van een procedure die moet leiden tot een besluitvormende vergadering uwerzijds over bezuinigingsmogelijkheden in de komende jaren. Daaraan hebben wij voldaan en u concreet toegezegd alle op dit onderwerp betrekking hebbende stukken -in de vorm van een Plan van Aanpak- toe te zenden op 3 september a.s. Op 15 september daaropvolgend behandeling in de raadscommissie en op 30 september besluitvorming daarover in een raadsvergadering. Wij hebben goede nota genomen van uw verzoek om u, tussentijds en desgevraagd, niet alleen technische maar ook inhoudelijke informatie te verstrekken. Wij zijn verheugd dat wij tijdig aan uw verzoek hebben kunnen voldoen. Dit Plan van Aanpak is daarvan het resultaat. Daarin besteden wij aandacht aan een aantal financiële ontwikkelingen die de geraamde tekorten in de voorjaarsnota beïnvloeden gevolgd door bezuinigingsvoorstellen. Tenslotte treft u ook de antwoorden aan op de eerder door u gestelde schriftelijke vragen. De (late) juni-circulaire van het Rijk leidt tot (geringe) aanpassingen van de geraamde tekorten. Het College van Gedeputeerde Staten van Drenthe informeert u, bij schrijven van 27 juli jl., over het ramen van de zogenaamde behoedzaamheidsreserve ingaande 2005. De juni-circulaire van het Rijk bevat ook uitvoerige informatie over de onroerende-zaakbelastingen. Wij hebben in ieder geval gemeend de financiële gevolgen voor onze gemeente in beeld te brengen. Het gaat in het wetsvoorstel namelijk niet alleen om de afschaffing van de onroerende-zaakbelasting voor gebruikers voor woningen. Daarvoor worden gemeenten via het gemeentefonds gecompenseerd en, naar het zich laat aanzien, is Noordenveld een voordeelgemeente. Een ander aspect in het wetsvoorstel betreft de maximalisatie van de tarieven. Op 17 augustus jl. heeft een bestuurlijk overleg plaatsgevonden tussen VNG, IPO en de Unie van Waterschappen met de Ministers van Financiën en Binnenlandse Zaken. Uit de laatste berichten concluderen wij dat de aangekondigde maatregelen in ieder geval worden uitgesteld tot 2006 Op 17 augustus jl. is ook besproken welke maatregelen genomen kunnen worden om het EMU-saldo van de lagere overheden voor 2004 en 2005 te

3

beperken. Dit aan de hand van het eindrapport van de adviescommissie van externe deskundigen. Wie komen hierop nog terug. Meerjarenperspectief (basis begroting 2004; nov.2003) Het meerjarenperspectief in de voorjaarsnota 2004 is gebaseerd op de uitkomsten van de begroting 2004; derhalve op de september-circulaire 2003 van het Rijk. Om die reden willen wij de geraamde tekorten in het meerjarenperspectief bij u in herinnering roepen. Basis is de begroting 2004 en het meerjarenperspectief zoals die het College van Gedeputeerde Staten eind vorig jaar zijn aangeboden. 2005 2006 2007 2008

€ € € €

74.500 61.500 162.500 162.500

voordelig nadelig voordelig voordelig

Daarbij is het goed te weten dat deze saldi in positieve zin zijn beïnvloed door: a. een structurele verhoging van de ozb met 7% tot en met 2007; b. realisatie van alle in 2003 aangekondigde bezuinigingsmaatregelen met name op het terrein van het Sociaal Cultureel Werk; c. een inverdieneffect op de uitvoering van het programma Werk en Inkomen. maar dat daarin ook al zijn verwerkt de netto kapitaallasten van het I.H.P. en verbouw gemeentehuis. Meerjarenperspectief (basis voorjaarsnota 2004; juni 2004) In de voorjaarsnota 2004 hebben wij, vooral als gevolg van verdere kortingen op het gemeentefonds, een nieuw meerjarenperspectief gepresenteerd. De tekorten worden in: 2005 2006 2007 2008

€ € € €

225.000 593.500 442.500 577.000

Op de volgende pagina laten wij u zien hoe dit tot stand is gekomen. Dit nieuwe meerjarenperspectief noodzaakt tot bezuinigingen (het doel van dit Plan van Aanpak). Uw verzoek om, wat de bezuinigingsmogelijkheden betreft, voldoende keuzes voorgelegd te krijgen hebben wij ter harte genomen. Desondanks vragen wij begrip voor het feit dat een aantal keuzes nader onderzoek noodzakelijk maken. Om die reden hebben wij de lijst gesplitst in (harde) bezuinigingen die per direct kunnen worden ingevoerd (waaronder efficiencymaatregelen), bezuinigingen waaruit nog nieuwe keuzes kunnen worden ge-

4

maakt (een reservelijst) en tenslotte (zachte) bezuinigingen waarvan uitvoering nader onderzoek verlangt. De bezuinigingsvoorstellen treft u aan in hoofdstuk 4 In het volgende hoofdstuk geven wij aan op welke wijze de hiervoor geraamde tekorten, nu op basis van een aantal vaststaande feiten zoals de junicirculaire 2004 en een brief van het college van gedeputeerde staten van Drenthe, opnieuw worden beïnvloed. Tenslotte nog een aspect welke wij (nog) niet in dit Plan van Aanpak hebben betrokken. Het betreft de begroting 2005 van de Intergemeentelijke Sociale Dienst Noorderkwartier (gemeenten Leek, Marum en Noordenveld). Zodra de definitieve financiële gevolgen voor onze gemeente bekend zijn zullen wij u aanvullend informeren. Wij verwachten dat zulks in de loop van volgende week al het geval kan zijn.

5

Zie bijlage 1

6

Hoofdstuk 2

Laatst bekende financiële ontwikkelingen

In het vorige hoofdstuk hebben wij al verwezen naar de juni-circulaire 2004 van het Rijk en de brief van het College van Gedeputeerde Staten van Drenthe over de behoedzaamheidsreserve. Op 12 mei en 24 juni van dit jaar hebt u een besluit genomen over respectievelijk het uitvoeren van het Milieubeleidsplan en uitbreiding van de begraafplaats in Peize. Tenslotte noodzaakt de begroting 2005 tot een verlaging van het reeds ingeboekte rentevoordeel. Al deze maatregelen (en gebaseerd op feiten) worden hierna toegelicht. Juni-circulaire 2004 Accressen 2004 en vanaf 2005 De ontwikkeling van de accressen tot en met 2004 blijkt minder (€ 67.500) nadelig te zijn dan door ons geraamd. De ontwikkeling vanaf 2005 daarentegen iets nadeliger (€ 14.000 onder voorbehoud want eerst in de septembercirculaire krijgen gemeenten over het laatste bedrag meer duidelijkheid zoals hierna blijkt). Afschaffing van de Zalmsnip Voor deze maatregel wordt het gemeentefonds verlaagd met € 325.0 miljoen. De uitname per 2005 is afhankelijk van goedkeuring van het wetsvoorstel door het parlement. De invoering van de Zalmsnip leidde destijds tot gemengde gevoelens bij de gemeenten (een algemene inkomensmaatregel die niet binnen de systematiek van het gemeentefonds thuishoort). Nu de maatregel wordt teruggedraaid roept dit al evenzeer gemengde reacties op. Immers, gemeenten mogen volgend jaar uitleggen dat de lokale lasten fors stijgen. Dat het Rijk de inkomenseffecten voor de burger op een andere wijze heeft verwerkt, is voor burgers niet zichtbaar. Voor Noordenveld is er een nadelig effect van € 57.000. In de voorjaarsnota 2003 maakten wij u daarop reeds attent. Dualisering: Aan het al enige jaren durende gesteggel over de kosten van dualisering, en wie daarvoor op dient te draaien, lijkt een einde gekomen nu het kabinet heeft besloten extra middelen aan het gemeentefonds toe te voegen. De extra € 25.0 miljoen (vanaf 2004) betekent voor onze gemeente € 49.000. De werkgroep programmabegroting heeft geadviseerd het budget voor de Rekenkamercommissie te bepalen op € 40.000. Regionale indicatieorganen: Gemeenten zijn per 1 januari 2005 niet langer verantwoordelijk voor de bekostiging van de regionale indicatieorganen. Er komt een nieuwe centrale organisatie voor de indicatiestelling. Het gemeentefonds wordt daartoe met een bedrag van € 81.3 miljoen verlaagd. De hoogte van dit bedrag is gebaseerd op eerdere toevoegingen aan het gemeentefonds. Gemeenten blijken overi-

7

gens in werkelijkheid meer aan de regionale indicatieorganen uit te geven dan het bedrag dat wordt uitgenomen uit het gemeentefonds. De gemeente Noordenveld vormt daarop geen uitzondering; een meevaller derhalve van € 56.000. Kinderopvang: De bekostiging van de kinderopvang gaat per 2005 over op een vorm van vraagfinanciering. Op grond van de nieuwe Wet Kinderopvang krijgen de gemeenten een aantal taken toebedeeld. Het gaat daarbij om de subsidiëring van kinderopvang aan bijstandsontvangers en vergelijkbare groepen uitkeringsgerechtigden, herintreders, studenten, tienermoeders en dergelijke. Voor deze groepen moeten de gemeenten het werkgeversdeel betalen. Verder krijgen gemeenten een regiefunctie voor de kinderopvang. In uw vergadering van 27 mei 2004 heeft hierover reeds besluitvorming plaatsgevonden. Voor de gemeente Noordenveld verloopt een en ander, begrotingstechnisch, budgettair neutraal. Brief van het College van Gedeputeerde Staten van Drenthe (27 juli 2004) Onderwerp is de 2 e fase van het begrotingsonderzoek 2004. De brief gaat in op de belangrijkste punten die tijdens het overleg met een delegatie van onze gemeente (op 11 mei 2004) aan de orde zijn geweest. Wij komen bij de begrotingsvoorbereiding 2005 hierop terug. Daarop vooruitlopend; enkele relevante onderwerpen -waarmede bij het opstellen van de (meerjaren)begroting rekening moet worden gehouden- zijn: Financieel Beleidskader Het nieuwe beleidskader staat toe dat bij het sluitend maken van de begroting eenmalig een beroep wordt gedaan op de reserves mits dat beroep gemotiveerd en realistisch is onderbouwd. Stelposten/Taakstellingen Wanneer in de begroting 2005 sprake is van stelposten/taakstellingen wordt ervan uitgegaan dat deze voor een groot deel in 2005 worden gerealiseerd en de rest binnen de termijn van de meerjarenbegroting 2005-2008 Behoedzaamheidsreserve De behoedzaamheidsreserve mag in de meerjarenbegroting 2005-2008 niet (meer) worden geraamd omdat deze in de juni-circulaire van het Rijk als “pro memorie” staat vermeld (tenzij de aanstaande september-circulaire anders bericht). In het meerjarenperspectief tot en met 2008 moet derhalve andermaal een bedrag van € 185.000 worden gecorrigeerd. De totale behoedzaamheidsreserve voor de gemeente Noordenveld bedraagt € 370.000. Daarmede wordt in de begroting dus in het geheel geen rekening meer gehouden!

8

Eerdere besluitvorming Uitvoering van het Milieubeleidsplan In uw vergadering van 27 mei jongstleden hebt u het Milieubeleidsplan 20042007, het meerjarenprogramma 2004-2007 en het Milieuprogramma 2004 vastgesteld. U hebt voorts ingestemd met de financiële consequenties voor uitvoering van enkele projecten in 2005 en 2006. De beschikbaar gestelde middelen hebben wij verwerkt. Uitbreiding algemene begraafplaats Peize In uw vergadering van 24 juni jongstleden hebt u een krediet beschikbaar gesteld van € 500.500 voor uitbreiding van de algemene begraafplaats in Peize. Daarbij is toegezegd dat een discussie over de dekking van de geraamde kapitaallasten ad € 38.000 kan plaatsvinden aan de hand van een eerder toegezegde kostenanalyse. Voorafgaande aan de behandeling van de begroting 2005 komen wij, in het kader van het algemene tarievenbeleid 2005, hierop terug. Vooralsnog hebben wij een en ander p.m. geraamd. Verlaging ingeboekt rentevoordeel Teneinde een negatief rekeningssaldo 2004 te voorkomen en een sluitende meerjarenbegroting te bewerkstelligen hebben wij, ingaande 2004, de volledige rentebaten rechtstreeks aan de exploitatie toegevoegd. In de begroting 2004 een bedrag van € 1.040.000 bestaande uit een structurele toevoeging van € 280.000 en een incidentele toevoeging van € 760.000. Inmiddels blijkt dat wij het rentevoordeel in de begroting 2005 met € 100.000 (negatief) moeten corrigeren. Bij de beantwoording van vragen over dit onderwerp komen wij hierop wat uitgebreider terug. Het valt op dit moment niet aan te geven hoe de rentebaten in de volgende jaren zich zullen ontwikkelen. Dat is van veel factoren afhankelijk. Tot slot Wat de financiële consequenties zijn van de harde maatregelen uit dit hoofdstuk; deze hebben wij in de bijlage hierna samengevat. De juni-circulaire van het Rijk en de brief van Gedeputeerde Staten van Drenthe hebben wij voor u op de gebruikelijke wijze ter inzage gelegd. In het volgende hoofdstuk gaan wij in op een aantal aangekondigde ontwikkelingen.

9

Zie bijlage 2

10

Hoofdstuk 3

Nieuwe ontwikkelingen

De ons laatst bekende harde maatregelen met financiële gevolgen voor onze (meerjaren)begroting hebben wij in het voorgaande hoofdstuk uiteengezet en in een overzicht verwerkt. Dit overzicht is voor ons de basis waarop wij onze bezuinigingstaakstelling baseren (harde maatregelen). In dit hoofdstuk echter ook aandacht voor een aantal aangekondigde ontwikkelingen. Wij staan kort stil bij eventuele nieuwe bezuinigingen door het Rijk en ontwikkelingen rond de onroerende-zaakbelastingen. Wellicht een “voorschot” op de september-circulaire 2004. September-circulaire 2004 Nieuwe bezuinigingen De toevoeging aan het gemeentefonds bedraagt in 2005 € 222.0 miljoen en dat is € 77.0 miljoen meer dan eerder geraamd. Vandaar een iets gunstiger raming ten opzichte van de voorjaarsnota 2004. Wij hebben de berekening in het vorige hoofdstuk uiteengezet. Echter; in de juni-circulaire schrijft de minister van BZK ook dat “de ramingen voor 2005 nog met onzekerheid zijn omgeven” en “dat met het oog op het EMU-saldo bij de vaststelling van de Miljoenennota 2005 nog nadere besluitvorming plaatsvinden over mogelijke verdere bezuinigingen op de rijksbegroting. Om die reden wordt bij de huidige cijfers een voorbehoud gemaakt.” Verwacht wordt dat de extra bezuinigingen van het Rijk gepaard gaan met een uitname uit het gemeentefonds van tussen € 0 en € 125.0 miljoen. Voorshands hebben wij er voor gekozen ons gemeentelijk aandeel p.m. te ramen. Bijzonder Bijstand Eerder (maart 2004) werd al aangekondigd dat het gemeentefonds eenmalig zou worden verhoogd met een bedrag van € 80.0 miljoen voor extra middelen bijzondere bijstand aan chronisch zieken, gehandicapten en ouderen. In de juni circulaire is dit geëffectueerd Voor onze gemeente € 130.000 (eenmalig in 2004 dus). De 2 e Kamer dringt er bij het Kabinet op aan voornoemd bedrag van € 80.0 miljoen structureel aan het gemeentefonds toe te voegen. Bij de vaststelling van de Miljoenennota volgt daarover meer duidelijkheid. Wij kiezen er voor nog geen voordeel in te boeken (pm). Overige ontwikkelingen Wij verwachten in de september-circulaire nader te worden geïnformeerd over de resultaten van het overleg op 17 augustus jl. tussen de bewindslieden en de VNG, het IPO en de Unie van Waterschappen; dit naar aanleiding van ontwikkelingen rond het EMU-saldo

11

Aangekondigde maatregelen in het kader van de onroerende-zaakbelastingen De juni-circulaire besteed ruim aandacht aan de voorgenomen afschaffing van o.z.b. voor gebruikers van woningen, de maximering van de overige ozbtarieven en de maximale stijging van de ozb-tarieven. Bekend was reeds dat zelfs in het meest optimistische scenario het een hele kluif zou zijn om het wetgevingsproces op tijd door het parlement te loodsen. Praktisch gezien ook lastig omdat de uitkomsten van de herwaardering van de onroerende zaken nog niet vaststaan. Financieel gezien natuurlijk de vraag of het kabinet voor 2005 de benodigde middelen voor compensatie aan de gemeenten vrij kan maken. Inmiddels is wel vast komen te staan dat de afschaffing van ozb voor gebruikers van woningen in 2005 van de baan is. Wij gaan ervan uit dat daarmede ook de maximalisatie van de tarieven in 2005 niet gerealiseerd wordt. Wij handhaven dus onze eerder geraamde meeropbrengst van 7% in 2005. Teneinde u de voorgenomen maatregelen en met name de financiële gevolgen daarvan niet te onthouden hebben wij het “ozb-verhaal” in een bijlage toegevoegd. Wat de onroerende-zaakbelastingen betreft staan wij hier stil bij de door u gevoerde discussie over de zogenaamde tariefdifferentiatie. Gekozen kan worden voor voortzetting van de in gang gezette afbouw of voor handhaving van de huidige situatie. Wij kiezen voor handhaving van de huidige situatie omdat voorzetting van de afbouw in ieder geval leidt tot lastenverzwaring voor eigenaren en gebruikers van woningen. Onze keuze wordt ook beïnvloed door het feit dat in 2005 de Zalmsnip (€ 45,37) niet meer aan de burger wordt uitbetaald. Overige onderwerpen Nadelig saldo werkvoorzieningschap Novatec De gemeente Noordenveld moet, ingaande 2005, bijdragen in het tekort in de begroting van Novatec. De liquidaties van werkvoorzieningschap Noordenveld en Stichting STIMP leiden tot een eenmalige uitkering voor onze gemeente. Het gemeentelijk aandeel van Novatec kan ten laste van de exploitatie worden verantwoord. Onze keuze gaat echter uit naar het in het leven roepen van een voorziening waarin een deel van de eenmalige uitkeringen van Noordenveld en STIMP worden gestort en waaruit het gemeentelijk aandeel van Novatec voorlopig wordt bekostigd. Bijdrage aan de Regiovisie In de voorjaarsnota 2004 (pagina 13) schreven wij omtrent de verhoogde bijdrage vanaf 2006 onder meer: “De huidige bijdrage van de gemeente Noordenveld is € 208.739. In de geactualiseerde regiovisie wordt voorzien in een bijdrage van € 362.264. Voor 12

het meerdere (€ 153.525) zal voor de periode ingaande 2006 tot en met 2009 dekking moeten worden gevonden. Op 31 december 2003 bedraagt de omvang van het gemeentelijke regiofonds € 1.256.000. Daaruit kan de huidige bijdrage dus nog 6 jaar (2004 tot en met 2009) worden betaald. De geraamde bijdragen kunnen ten laste van de exploitatie worden verantwoord. Wij kiezen er voor om de kosten van planvoorbereiding, ontwikkeling en verdere uitvoering, naast de regiobijdrage, in toekomstige grondexploitaties te verwerken. Een nadere studie hiervoor zal in de loop van dit jaar en in 2005 verder vorm krijgen. Tot slot Wij zijn in dit hoofdstuk op een aantal verwachte ontwikkelingen ingegaan waarvan de effecten wellicht in de september-circulaire zichtbaar worden. Wij laten deze, zoals gezegd, in onze bezuinigingsopdracht buiten beschouwing omdat nog geen sprake is van “hard” kabinetsbeleid. Evenwel achten wij deze informatie voor u van belang; ook in het licht van de voorbereiding op de volgende (meerjaren)begroting. Tot deze voorbereidingen behoren ook de antwoorden op de vragen zoals die door u bij de voorjaarsnota zijn gesteld. Deze hebben wij onder deel 3 opgenomen. In het volgende hoofdstuk gaan wij in op de door ons toegezegde bezuinigingsvoorstellen.

13

Zie bijlage 2

14

Hoofdstuk 4

Bezuinigingen

Aanleiding Zowel door de economische stagnatie als door rijksbezuinigingen dalen onze inkomsten. Kortingen op het gemeentefonds nopen Nederlandse gemeenten daarom tot het treffen van maatregelen, Dit om de jaarlijkse begroting, het “huishoudboekje van de gemeente”, ook op termijn reëel sluitend te houden. De gemeente Noordenveld vormt daarop geen uitzondering. Daarop anticiperend hebben wij bij de vaststelling van de begroting van het vorige jaar al de eerste maatregelen genomen om de schade enigszins te beperken. Wij brengen in herinnering de taakstellende bezuiniging van €260.000 alsmede een bezuiniging op de personele formatie van bijna € 180.000. Beide maatregelen zijn al in de begroting 2004 geëffectueerd. Snel werd duidelijk dat gemeenten in zwaar weer terecht zouden komen. Inmiddels is dat beeld alleen maar versterkt nu gemeenten vanaf 2006 ook sterk worden beperkt in een eigen gemeentelijk belastinggebied. Daardoor worden gemeenten in de komende jaren nog afhankelijker van rijksinkomsten. De vraag die menigeen zich echter stelt is of de financiële problemen van tijdelijke aard zijn of langer zullen voortduren. Moeten structurele maatregelen worden genomen of zijn ook maatregelen die voorzien in tijdelijke oplossingen denkbaar. In het vervolg van deze notitie zult u constateren dat wij voor beide maatregelen hebben gekozen. Onderstaand nogmaals de tekorten die wij in het vorige hoofdstuk hebben berekend en waarop onze bezuinigingsopdracht is gebaseerd: Jaar Geraamd tekort

2005 € 475.500

2006 € 822.750

2007 € 660.000

2008 € 792.000

In deze tekorten zijn dus niet de voorgenomen ozb-maatregelen verwerkt. Deze hebben we aan het eind van het vorige hoofdstuk wel afzonderlijk in beeld gebracht (vanaf 2006). Wel verdisconteerd zijn de kapitaallasten van de voorgenomen verbouw gemeentehuis en het I.H.P. maar daarvoor zijn door u nog geen kredieten beschikbaar gesteld. De laatst genoemde kapitaallasten bedragen: Jaar 2005 2006 2007 IHP €137.500 €684.000 €651.000 Huisvesting Gemeentehuis €270.000 €270.000 €270.000

2008 €742.000 €270.000

15

Plan van Aanpak Als eerste stap hebben wij een proces gestart om een zo realistisch mogelijke verkenning te maken van de bezuinigingsmogelijkheden uitgaande van een zo breed mogelijke taakstelling. Daaraan heeft -in de zomervakantie en onder tijdsdruk- de gehele organisatie een bijdrage geleverd. Geen enkele bezuinigingsmogelijkheid is onbesproken gebleven; evenmin onderzoek naar inkomstenvergrotingen. Het volledige resultaat van de inspanningen is voor het eerst besproken in onze vergadering van 2 augustus jl. Een aantal voorgenomen maatregelen vraagt nog om verduidelijking of er is meer tijd voor onderzoek nodig. Keuzemogelijkheden In het meerjarenperspectief liggen een aantal keuzemogelijkheden opgesloten. Deze zullen uiteindelijk moeten resulteren in een sluitende begroting 2005, een sluitend meerjarenperspectief en, indien mogelijk, nog enige ruimte voor nieuw beleid. De uiteindelijke keuzes met betrekking tot de bezuinigingen en de prioriteitsstelling voor (nieuw) beleid zal de hoogte van de vrije beleidsruimte bepalen. Daarbij kan in de loop der jaren best geschoven worden tussen de diverse posten. Het is van belang na te gaan in hoeverre er mogelijkheden worden gezien tot vermindering van reeds vastgelegde afspraken, c.q. verlaging van zeg maar geparkeerde wensen. Wij hebben, na overleg met ons management, uiteindelijk onze keuzes gemaakt. Met een bedrag van ruim € 550.000 aan bezuinigingen, ombuigingen, anvullende efficiencymaatregelen en extra inkomsten slagen wij er in u een sluitende begroting 2005 aan te bieden. Vervolgens hebben wij tot een bedrag van bijna € 180.000 nog een aantal keuzes geparkeerd. Tenslotte wachten wij de resultaten af van het onderzoek naar en overleg over een aantal bezuinigingen tot een bedrag van ruim € 420.000. In totaal gaat het dus om een bedrag van bijna € 1.15 miljoen in de periode 2005 tot en met 2008. Zoals u ziet zien wij mogelijkheden het negatieve meerjarenperspectief niet alleen om te buigen maar ook nog wat ruimte te creëren om eventuele nieuwe tegenvallers op te vangen. Het resultaat van al deze inspanningen treft u direct na dit hoofdstuk op programma-/productniveau aan. Rentebeleid Eerder hebben wij uitgesproken om onze uitgangspunten ten aanzien van het rentebeleid te handhaven. Bedoeld worden: a. het jaarlijks rentevoordeel in de begroting weer toevoegen aan de algemene reserve; b. het verder vrij van rente maken van de voormalige regasreserve.

16

Het gaat om aanzienlijke bedragen. Wij kiezen er voor beide maatregelen, in afwachting van economisch herstel, in de ijskast te zetten. Dat brengt ook risico’s met zich mee. Wat het rentevoordeel betreft beperkt het onder andere de onttrekkingen aan reserves. De voormalige Regasreserve kan (indien de noodzaak daartoe blijkt) niet volledig worden aangewend bij het verder invullen van de paragraaf onderhoud van kapitaalgoederen Uitstel of temporisering van voorgenomen investeringen Uitstel of temporisering van voorgenomen investeringen is een keuzemogelijkheid. Wij delen u mede dat wij van deze keuzemogelijkheid geen gebruik maken. Wij hebben evenwel voor u een overzicht samengesteld van in 2004 beschikbaar gestelde kredieten; een bedrag van bijna € 9.0 miljoen (zie ook de bijlage). Een gering aantal kredieten is inmiddels in uitvoering genomen en leent zich in principe niet meer voor uitstel dan wel temporisering. Ook zijn in enkele gevallen verplichtingen aangegaan. Kredieten die in 2003 of daarvoor beschikbaar zijn gesteld zijn alle in uitvoering genomen. Eerst nadat grondig onderzoek is gedaan naar de beïnvloedbaarheid van een voorgenomen investering kan worden aangegeven welke financiële gevolgen dat heeft. Kortom welke besparing dat op de kapitaallasten heeft. Jaarlijks vrijvallende kapitaallasten en vervangingsinvesteringen In de begroting wordt structureel € 300.000 geraamd benodigd voor het doen van de zogenaamde vervangingsinvesteringen voor de eigen bedrijfsvoering. Daaronder is ook nog begrepen renovatie en groot onderhoud van wegen en gebouwen. Een meerjarig overzicht doen wij u bij de begroting 2005 toekomen. Ook hier kiezen wij echter niet voor temporisering of uitstel omdat daarmee de continuïteit van onze bedrijfsvoering in het geding komt. De totale jaarlijkse vrijval in de jaren 2005 tot en met 2008 is als volgt: Jaar Bedrag

2005 € 418.000

2006 € 516.000

2007 € 751.000

2008 € 575.000

Bovengenoemde opsomming van de vrijvallende kapitaallasten loopt dus niet synchroon met de eerder genoemde € 300.000. Dit heeft een aantal oorzaken: • in de totale vrijval is nog BTW begrepen (BTW compensatiefonds!); • een deel van de vrijval (jaarlijks € 68.500) wordt aangewend voor dekking van het I.H.P.; • oude verplichtingen worden in een aantal specifieke gevallen gedekt door een rijksbijdrage (bijvoorbeeld de verfijningsuitkering rioleringen). Valt in zo’n geval de kapitaallast vrij, dan vervalt (meestal in hetzelfde jaar) ook de rijksbijdrage;

17

Ontwikkelingen EMU-saldo Wij willen u op deze plaats de voorgenomen maatregelen van de Minister van Financiën ten aanzien van de zogenaamde EMU-saldo lokale overheden niet onthouden. Zoals gezegd heeft het kabinet, de VNG en het IPO een commissie gevraagd advies uit te brengen over de mogelijkheden om het EMU tekort van de lokale overheid te beperken zonder dat er sprake is van materieel grote gevolgen voor het vaak ook door het rijk geïnitieerde beleid of van een fundamentele aantasting van de autonomie van de lokale overheid. Zoals in onze inleiding gezegd heeft op 17 augustus jl. overleg plaatsgevonden met de betrokken partijen en inmiddels is besloten dat op zeer korte termijn een ambtelijke werkgroep opdracht krijgt een aantal varianten uit te werken en hierover medio september opnieuw bestuurlijk te besluiten. Wij hebben, voor belangstellenden, een notitie over dit onderwerp als bijlage toegevoegd. Vervroegde afschrijving op activa Als de reservepositie zulks toelaat kan in enkele gevallen worden overwogen tot vervroegde afschrijving over te gaan. Activa die daarvoor in aanmerking komen hebben wij opgenomen in een bijlage. Daaruit blijkt dat een onttrekking aan de algemene reserve van ruim € 145.000 een besparing in ons huishoudboekje van bijna € 28.000 oplevert. Wij hebben deze systematiek afzonderlijk toegepast op de restantboekwaarden van de Centrumschool in Peize en het Hoge Holt in Roden omdat wij niet voornemens zijn in gang gezette investeringen te temporiseren. Wij verwijzen voor een totaal overzicht naar de bijlage. Vervroegde afschrijving op de in dit overzicht genoemde restantkredieten leiden uiteindelijk tot een lagere exploitatielast van bijna € 82.000. Daartoe moet dan wel een beroep op de algemene reserve worden gedaan (ruim €530.000). Wij stellen u voor daartoe overeenkomstig te besluiten Een sluitende begroting 2005 en maatregelen die moeten leiden tot een sluitend meerjarenperspectief tot en met 2008 Het tekort in de begroting 2005 ramen wij op dit moment op € 475.000. Door de september-circulaire kan het tekort negatief worden beïnvloed maar dat zijn op dit moment nog geen harde maatregelen. Wij staan met u voor de noodzaak het College van Gedeputeerde Staten van Drenthe niet alleen een sluitende begroting 2005 maar ook een reëel sluitend meerjarenperspectief aan te bieden. Wij zijn (zie de brief van gedeputeerde staten) van mening dat voor het sluitend maken van de begroting geen (tijdelijk) beroep op onze reservepositie moet worden gedaan.

18

Wij hebben, conform de met u gemaakte afspraak, een zogenaamde groslijst laten samenstellen waaruit wij keuzes hebben gemaakt. Keuzes die wij bij deze aan u voor willen leggen en waarover wij met u van gedachten willen wisselen. De groslijst ligt vertrouwelijk voor u ter inzage. Aan het eind gekomen van dit hoofdstuk treft u, op programma- en productniveau, een overzicht aan van alle maatregelen (keuzes) zoals wij die vanuit de groslijst hebben samengesteld. Een samenvatting geeft u, telkens aan het begin van een hoofdstuk, inzicht in het uiteindelijke resultaat. Conclusie Wij menen met dit Plan van Aanpak te hebben voldaan aan uw verzoek zoals in de inleiding verwoord. Hiermede is een belangrijke stap gezet om met name de negatieve ontwikkelingen op de algemene uitkering uit het gemeentefonds om te buigen. Voor 2005 kunnen wij u in ieder geval, de uitkomst van de septembercirculaire daargelaten, een sluitende begroting aanbieden. De bezuinigingsmaatregelen in de begroting 2005 leiden vervolgens tot een aanzienlijk gunstiger meerjarenperspectief. Naast de bezuinigingsvoorstellen in de begroting 2005 hebben wij dus nog diverse maatregelen “op de rol staan”. Dit in de vorm van een reservelijst en een lijst die ten aanzien van een aantal maatregelen na onderzoek in de komende maanden meer duidelijkheid biedt. Temporisering of uitstel van (voorgenomen) investeringen, wij hebben het al eerder opgemerkt, leidt tot een gunstiger meerjarenperspectief maar is voorshands niet onze keuze. Wel het vervroegd afschrijven van enkele restantboekwaarden in de staat van vaste activa. Nog deze maand verwachten wij de feitelijke uitkomst van de begroting 2005 en het daarbijbehorende meerjarenperspectief. Wij zullen u daarvan op de hoogte stellen. Wij wensen u op 15 en 30 september aanstaande goede beraadslagingen toe.

19

Toelichting op overzichten bezuinigingen / ombuigingen / efficiencymaatregelen etc. In deel 2 van dit Plan van Aanpak lichten wij onze bezuinigingsvoorstellen nader toe. Zoals u al zult hebben begrepen bestaan deze voorstellen uit een aantal onderdelen (keuzes) die wij als volgt willen samenvatten; 1. een lijst met bezuinigingen, ombuigingen en aanvullende efficiencymaatregelen tot een bedrag van ruim € 550.000 die direct kunnen worden gerealiseerd en dus al effect hebben in de begroting 2005. Daarmede wordt het geraamde tekort in 2005 in ieder geval voldoende omgebogen. 2. een lijst waaruit blijkt dat wij enkele keuzes hebben geparkeerd (een bedrag van ongeveer € 180.000); we noemen dit een reservelijst die, indien nodig, op korte termijn kan worden “aangesproken”. 3. een lijst, tot een totaal bedrag van ruim € 420.000, waaruit blijkt dat wij een aantal bezuinigingsmogelijkheden eerst nog aan een nader onderzoek willen onderwerpen. Daaronder ook bezuinigingsmogelijkheden die eerst op termijn kunnen worden gerealiseerd maar wel binnen het meerjarenperspectief tot en met 2008 4. een overzicht met alle tot nu toe voorgenomen investeringen tot een bedrag van bijna € 9.0 miljoen. Wij hebben al laten weten niet tot uitstel of temporisering over te gaan. 5. een overzicht van investeringen die voor vervroegde afschrijving in aanmerking komen. Inclusief oude investeringen t.b.v. de centrumschool in Peize en het Hoge Holt te Roden -er ligt een relatie met het IHP- komt zo een bedrag van € 82.000 in de exploitatie vrij. Wij zullen u voorstellen daarvoor eenmalig een bedrag van ruim € 530.000 aan de algemene reserve te onttrekken. Hierna treft u op programma- en productniveau de overzichten aan gevolgd door een toelichting daarop.

20

PROGRAMMA en Product

Bedrag van de bezuininging / ombuigingen / efficiency

PROGRAMMA BURGER EN BESTUUR 240/374 Bestuursondersteuning 390 Representatie 392 Voorlichting & Communicatie 561 Burgerlijke Stand c.a. Overige: Kostenplaats Administratie en Algemeen beheer Kostenplaats Huisvesting Kostenplaats Automatisering PROGRAMMA INTEGRALE VEILIGHEID 250 Brandweer en rampenbestrijding; preventie 251 Brandweer en rampenbestrijding; repressie 411 Uitvoering bijzondere wetten PROGRAMMA BEHEER OPENBARE RUIMTE 731 Parken en Plantsoenen PROGRAMMA ECONOMISCHE ONTWIKKELING 416 Agrarische zaken/Landerijen

16.300 4.820 5.000 12.000

3.545 177.500 25.000

2.500 2.100 2.780

135.333

2.000

PROGRAMMA ONDERWIJS Div Leerlingenvervoer 541 Leerplicht

31.590 5.000

PROGRAMMA SPORT 570 Sportcentrum De Hullen

19.344

PROGRAMMA CULTUUR 440 Monumentenzorg

20.000

PROGRAMMA RECREATIE EN TOERISME 442 Recreatievoorzieningen

8.611

PROGRAMMA ZORG EN WELZIJN 571 Exploitatie en Beheer De Brinkhof 524 Basisgezondheidszorg 525 Verslavingszorg

21.453 23.600 10.000

PROGRAMMA RUIMTELIJKE ORDENING EN VOLKSHUISVESTING 490 Bouwvergunningen/ -handhaving

22.500

550.976

21

PROGRAMMA BURGER EN BESTUUR Producten 240/ 374 Bestuursondersteuning B&W 1. lagere raming inhuur personeel t.b.v. Ondernemingsraad € 8.300 2. rechtskundige/deskundige adviezen derden door efficiency € 8.000 ad 1. Op basis van ervaringscijfers is het mogelijk de raming van dit budget te verlagen; dit uiteraard in overleg met onze Ondernemingsraad. ad 2. Uitgangspunt is dat de kosten die uit dit budget betaald moeten worden voornamelijk voor bijzondere Personeelszaken worden ingezet. Gelet op het uitgavenpatroon in 2003 en 2004 moeten de consequenties minimaal zijn. Slechts in bijzondere gevallen kan er sprake zijn van een overschrijding (bijvoorbeeld in verband met het voeren van juridische procedures). Product 390 Representatie Er zijn mogelijkheden om dit budget met zo'n 10% te verlagen (€ 4.820). Gedacht wordt aan verlaging van de standaardbedragen voor recepties en jubilea en aan standaardcadeaus. Product 392 Voorlichting & communicatie Door de gemeentepagina te beperken tot de verplichte mededelingen kan zo'n € 5.000 bespaard worden. Er moet rekening worden gehouden met negatieve gevolgen voor de aantrekkelijkheid van de gemeentepagina en het imago van de gemeente. Op de portokosten van “Veldpost” kan worden bespaard indien deze niet naar het huisadres wordt gestuurd. Product 561 Burgerzaken 561 Een formatieberekening voor de vakgroep Burgerzaken laat zien dat een deel van de huidige vacatureruimte niet hoeft te worden ingevuld (bezuiniging van € 12.000), mits er in piekperiodes tijdelijk extra capaciteit kan worden ingehuurd. Overige Administratie en algemeen beheer gemeente Noordenveld: Besparing kosten bibliotheek € 3.545 (door opzeggen contracten). Huisvesting gemeentehuis : Door afschaffing plantenbakken (m.u.v. representatieve ruimtes) volgt een besparing van ca. € 2.500. Huisvesting De Aanleg te Peize: Overeenkomstig het bedrijfsplan, opgesteld ter onderbouwing voor de aankoop van De Aanleg te Peize, kan op de bedrijfsvoering van openbare werken

22

€ 175.000 worden bespaard. Het betreft voor ongeveer 90% maatregelen die betrekking hebben op kosten die worden verantwoord op het product “parken en plantsoenen”. Automatisering algemeen Met verdere efficiencymaatregelen tot een bedrag van € 25.000 kan een korting op de budgetten voor opleidingskosten automatisering, onderhoudscontracten en incidentele vervanging hardware worden bereikt. PROGRAMMA INTEGRALE VEILIGHEID Product 250 Brandweer en rampenbestrijding; preventie Door een toename van het verlenen van gebruiksvergunningen mag met een geringe meeropbrengst rekening worden gehouden. Geraamd wordt een structurele meeropbrengst van € 2.500 per jaar. Product 251 Brandweer en rampenbestrijding; repressie Ingaande 2005 behoeft geen contributie meer te worden betaald aan de Stichting Bosbrandbestrijding. Een structurele besparing van € 2.100 per jaar. Product 416 Uitvoering bijzondere wetten De kosten voor opvang van zwerfdieren varieert. Het bedrag wordt verlaagd tot het minimum niveau. Tevens zijn enkele budgetten structureel te hoog geraamd, hetgeen blijkt uit de rekeningcijfers van de afgelopen jaren. Door aanpassing van de ramingen een voordeel van € 2.780 per jaar. PROGRAMMA BEHEER OPENBARE RUIMTE Product 731 Parken en plantsoenen Er wordt 8 Ha extra openbaar groen uitbesteed aan Novatec. Dit levert een bezuiniging op van € 87.333 met als gevolg dat er 2 inhuurkrachten minder nodig zijn. Aanvullend dus nog een bezuiniging van € 48.000. PROGRAMMA ECONOMISCHE ONTWIKKELING Product: 416 Agrarische Zaken Uit rekeningcijfers over de afgelopen jaren blijkt, dat structureel meer huuropbrengsten e.d. (€ 2.000) zijn gehaald dan geraamd. PROGRAMMA ONDERWIJS Diverse producten Leerlingenvervoer: Er kan op twee wijzen worden bespaard op het leerlingenvervoer: 1. Wijzigen afstandscriterium. Door de eerste 2 zones (in plaats van de eerste 6 kilometer) niet meer te vergoeden komen nog zo’n 80 (in plaats van

23

ca. 120) kinderen in aanmerking voor leerlingenvervoer. Dit levert de volgende bedragen op: - openbaar bao € 2.560 - bijzonder bao € 15.000 - openbaar VSO € 4.600 - bijzonder VO € 1.930 Dus totaal als gevolg van het wijzigen van het afstandscriterium € 24.090. 2. Het invoeren van een inkomensafhankelijk eigen bijdrage voor leerlingen van het basisonderwijs en het speciaal basisonderwijs (voor leerlingen van het speciaal onderwijs is dit niet mogelijk). De geschatte opbrengst hiervan ligt rond de € 15.000 Als gevolg van de onder 1 en 2 genoemde maatregelen kan dus in totaal € 39.090 worden bespaard. Er zijn echter hogere uitvoeringskosten die worden geraamd op € 7.500 zodat per saldo op het leerlingenvervoer € 31.590 kan worden bezuinigd. Product 541 Leerplicht Het budget voor het inkopen van leertrajecten voor uitzonderlijke gevallen kan worden gehalveerd (€ 5.000) omdat dit de laatste jaren in mindere mate noodzakelijk is gebleken. PROGRAMMA SPORT Product 570 Sportcentrum De Hullen Er is onderzocht op welke wijze het exploitatieresultaat van sportcentrum De Hullen positief kan worden beïnvloed. Nadat voor 2004 reeds een verbetering van het resultaat is ingezet van € 20.000 worden voor 2005 extra maatregelen genomen die leiden tot een verbetering van nog eens € 19.344. Het betreft: - een toename van de inkomsten door de tarieven te verhogen met 5 %; - een aanpassing van de openingstijd van het zwembad op vrijdagavond; - het terugdringen van de uitgaven (o.a. verminderen salarislasten personeel derden). PROGRAMMA CULTUUR Product 440 Monumentenzorg Afschaffing van de subsidieregeling rieten daken en klein onderhoud monumenten leidt tot een bezuiniging van € 20.000. Afschaffen van de subsidieregeling rieten daken heeft tot effect dat niet meer kan worden afgedwongen dat karakteristieke daken worden vervangen door rieten daken (de meerkosten van een rieten dak worden gesubsidieerd). Het afschaffen van de bijdrageregeling klein onderhoud rijksmonumenten heeft tot effect dat onderhoud van monumenten weer op de meerjarenplanning moet worden geplaatst.

24

PROGRAMMA RECREATIE EN TOERISME Product 442 Recreatievoorzieningen Een aantal recreatievoorzieningen kan soberder onderhouden worden (besparing € 8.611). PROGRAMMA ZORG EN WELZIJN Product 571 Exploitatie en beheer De Brinkhof Er is onderzocht op welke wijze het exploitatieresultaat van De Brinkhof positief kan worden beïnvloed. Nadat voor 2004 reeds een verbetering van het resultaat is ingezet van € 10.195 worden voor 2005 extra maatregelen genomen die leiden tot een verbetering van nog eens € 21.453. Het betreft: - een toename van de inkomsten door de tarieven van de sporthal te verhogen met 5 % en de kantoorruimten met 0,5 %; - het terugdringen van de uitgaven levering derden; - een afname van de kosten personeel derden. Product 524 Basisgezondheidszorg Op het budget voor legionella-onderzoek van € 33.600 kan € 23.600 worden bespaard als gevolg van een versoepeling van de rijksvoorschriften, waardoor de wettelijk verplichte taken in omvang zijn beperkt en er de mogelijkheid is gekomen om de taken in de tijd uit te smeren. Product 525 Verslavingszorg Drugspreventie blijkt in onze gemeente (zie de nota Lokaal Gezondheidsbeleid) geen zaak te zijn waaraan een (zeer) hoge prioriteit moet worden gegeven. Daarom kan op dit budget € 10.000 worden bezuinigd. PROGRAMMA RUIMTELIJKE ORDENING EN VOLKSHUISVESTING Product 490 Bouwvergunningen / -handhaving Door de loketcriteria in de Welstandsnota bij te stellen en aan te scherpen kunnen meer aanvragen ambtelijk worden afgedaan. Verwacht mag worden dat hierdoor het aantal aanvragen dat ter advisering aan de welstandscommissie wordt voorgelegd zal verminderen, waardoor tevens de aan Drents Plateau verschuldigde advieskosten navenant zullen dalen. Een geraamde besparing van € 22.500. Twee jaar geleden zijn de tarieven marktconform aangepast.

25

PROGRAMMA en product

Reservelijst

PROGRAMMA BURGER EN BESTUUR 568 Burgerlijke Stand c.a. 5.540 376 Internationale contacten 6.800 PROGRAMMA ONDERWIJS Onderhoud schoolgebouwen 95.100 Godsdienstonderwijs 22.500 PROGRAMMA CULTUUR 515 Lokale Omroep Noordenveld 8.659 PROGRAMMA ZORG EN WELZIJN 612 Uitvoering Wet Voorziening Gehandicapten

40.375

178.974

26

Reservelijst

PROGRAMMA BURGER EN BESTUUR Product 568 Baten secretarieleges burgerzaken Tot op heden worden bij het onderdeel Burgerlijke Stand geen leges in rekening gebracht voor erkenningen en administratieve omzettingen partnerschap. Opname in de legesverordening van deze dienstverlening leidt tot een structurele inkomstenverhoging van € 2.040. Bij het onderdeel Reisdocumenten wordt op dit moment, voor het bijschrijven van kinderen één tarief per bijschrijving (ongeacht het aantal kinderen) berekend. Indien een bedrag per kind wordt berekend levert dit extra structurele inkomsten op van € 3.500. In totaal dus extra leges tot € 5.540. Product 376 Internationale contacten Via een andere verdeelsleutel totaal subsidies aan stichtingen verlagen met een bedrag van € 6.800. PROGRAMMA ONDERWIJS Product 530 Bestuur en Beheer Openbaar Basisonderwijs Product 535 Speciaal Basisonderwijs Onderzoek naar onderhoudskosten (gefaseerd t/m 2007 € 95.100) Er is nader onderzoek gedaan naar mogelijkheden om de onderhoudskosten terug te dringen: - Vanaf 2005 kan er een bedrag worden bespaard van € 47.300 door het eigen onderhoudsbudget (het zgn. directiebudget) van de scholen terug te brengen, het binnenschilderwerk te temporiseren en de schoonmaak buitenschilderwerk niet meer uit te voeren. - Vanaf 2006 kan worden gerekend met de inverdieneffecten van het IHP voor een bedrag van € 19.300 na realisatie van de nieuwbouw van de Centrumschool (besparing op energie- en onderhoudskosten). - Als gevolg van de twee voorgaande zaken kunnen ook de kosten van de overschrijdingsregeling met € 18.500 worden teruggebracht. - Vanaf 2007 kan worden gerekend met de inverdieneffecten van het IHP voor een bedrag van € 10.000 na realisatie van de nieuwbouw voor het speciaal basisonderwijs / ’t Hoge Holt (besparing op energie- en onderhoudskosten). Product 530 Bestuur en Beheer Openbaar Onderwijs

27

Product 532 Bijzonder Basisonderwijs Product 534 Openbaar VSO Product 538 Bijzonder VO Het subsidiëren van godsdienstonderwijs is geen wettelijke verplichting. Als tot afschaffing hiervan wordt overgegaan dan kan dit, in verband met de termijnen op grond van de Awb, op z’n vroegst per 2006 en levert in totaal € 22.500 op (€ 20.000 bao en € 2.500 openbaar VSO). PROGRAMMA CULTUUR Product 515 Lokale Omroep De gemeentelijke bijdrage aan de Lokale Omroep Noordenveld is € 8.659. Er kan voor gekozen worden om deze bijdrage geheel te beëindigen. PROGRAMMA ZORG EN WELZIJN Product 612 Uitvoering Wet Voorziening Gehandicapten Invoering van een inkomenstoets levert € 40.375 op.

28

PROGRAMMA Product PROGRAMMA BURGER EN BESTUUR 370 Raad en raadscommissies 360 Organisatieontwikkeling/opleidingen Overige: Kostenplaats Huisvesting PROGRAMMA INTEGRALE VEILIGHEID 250 Opheffing brandweerpost

Nader onderzoek

pm 87.500

pm

127.000

PROGRAMMA BEHEER OPENBARE RUIMTE 721 Onderhoud wegen binnen en buiten bebouwde kom 727 Bosbeheersplan 732 Speelplaatsen

pm 2.500 15.000

PROGRAMMA ONDERWIJS 530 Bestuur en beheer openbaar basisonderwijs 538 Bijz. VO, excl. Huisvesting

25.000 35.622

PROGRAMMA SPORT 550 Sport algemeen 559 Tennisbanen 555 Overdekte sportaccommodaties 554 Groene sportvelden en terreinen

16.000 5.400 pm pm

PROGRAMMA CULTUUR 510 Bibliotheekwerk

50.000

PROGRAMMA RECREATIE EN TOERISME 441 Toeristische informatievoorziening PROGRAMMA RUIMTELIJKE ORDENING EN VOLKSHUISVESTING 448 Gemeentewoningen en overige gebouwen ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN EN ONVOORZIEN 290 Wet Waardering Onroerende Zaken

7.075

484

50.000

421.581

29

Nog nader uit te zoeken PROGRAMMA BURGER EN BESTUUR Product 370 Raad en raadscommissie Met de invoering van het zogenaamde Raads Informatie Systeem moeten abonnementen op raadsstukken e.d. kostendekkend zijn. Product 360 Organisatieontwikkeling/opleidingen De budgetten voor organisatieontwikkeling en langlopende opleidingen zijn in de begroting 2004 samengevoegd. Op grond van rekeningsresultaten kan het budget met € 87.500 worden verlaagd. Wij willen echter eerst onderzocht zien wat hiervan de oorzaak is. Verbetering van het functioneren van de organisatie, klanttevredenheidsonderzoeken, ambtelijke integriteit enz. is een doorlopend proces. Er wordt nog onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van telewerken. Kostenplaats Huisvesting gemeentehuis Alarmopvolging en surveillance: Binnen het mantelcontract Parkmanagement zijn contracten afgesloten voor alarmopvolging en surveillance voor gemeentehuis en werkplaats te Roden en Peize. Alarmopvolging (inbraaksignalering) is noodzakelijk, afgesloten contracten zijn vergelijkbaar met diverse welzijn en onderwijsgebouwen, kosten per jaar ca. € 650 per object. Voor de surveillancedienst wordt jaarlijks een vast bedrag in rekening gebracht, mede gebaseerd op aantal medewerkers van het desbetreffende bedrijf. Voor Noordenveld komt het totaal bedrag op ca. € 8.500. (€ 5.500 voor gemeentehuis en € 3.000 voor beide werkplaatsen). PROGRAMMA INTEGRALE VEILIGHEID Product 250 Brandweer en rampenbestrijding; Het opheffen van een brandweerpost levert ongeveer € 127.000 op. Brandweerzorg is een wettelijke taak. De gemeente hoeft deze zelf niet uit te voeren maar kan met reden besluiten dit op te dragen aan een andere gemeente (uiteraard tegen een vergoeding). De gemeente Noordenveld voert zelf de repressieve zorg uit. Dit wordt verzorgd vanuit vier posten, namelijk Roden, Peize, Norg en Veenhuizen. Op jaarbasis kost het instandhouden van een post ca € 127.000; een landelijk ervaringscijfer (hierin begrepen opleiding, oefening en uitruk uren). De vraag is of deze repressieve zorg vanuit de vier posten geleverd moet worden.

30

De zorgnormen (overigens richtlijnen) worden wel gehanteerd in situaties waarbij de brandweer mogelijk verwijtbaar te laat aanwezig is en de brandschade hoger uitvalt dan wanneer aan de zorgnormen was voldaan. De rechter hanteert nog de zorgnorm. De huidige zorgnormen zijn voor verschillende gebouwen 5, 8 of 10 minuten. (opkomsttijd). Landelijk is er thans een discussie gaande om van deze zorgnormen af te wijken en te stellen dat binnen 15 minuten na alarmering de zorg op elke plaats binnen de gemeente verleend kan worden. Indien dit voor de toekomst het beleid wordt kan mogelijk bezien worden of we in Noordenveld met 1 of meer posten minder de repressieve zorg kunnen verlenen. Omdat het repressief dekkingsplan van een gemeente een onderdeel is van een samengesteld regionaal dekkingsplan moet op regionaal niveau gekeken worden naar een dekkingsplan. (bij de oprichting van “veiligheidsregio’s” 2006 is dit een taak van de regionale brandweer). PROGRAMMA BEHEER OPENBARE RUIMTE Product 721 Onderhoud van wegen binnen en buiten de bebouwde kom 1. Schade verhalen op bouwbedrijven: pm Gemiddelde jaarlijkse schade (schatting) € 10.000. Een consequente trole bij bedrijven en burgers is een voorwaarde.

con-

2. Vergunning voor het ingebruik nemen van gemeentegrond: pm Een dergelijke vergunning kan tevens als voorwaarde scheppend document gezien worden (wat mag wel en wat niet op gemeentegrond, welke voorziening t.a.v. veiligheid; bereikbaarheid e.d.) en als basisstuk waarop eventuele ontstane schade kan worden gereclameerd. Bij een dergelijk systeem ware bij voorkeur huur in rekening brengen, waaruit eventuele niet te declareren schade betaald kan worden (fondsvorming) en worden gekeken naar de kosten in relatie tot de opbrengst. Eenmalige werkzaamheden bestaan uit het opstellen, vaststellen en introduceren van nieuwe vergunningen. Structurele werkzaamheden uit het vooraf ‘objectief’ vastleggen en na afloop wederom de situatie ter plekke opnemen en afhandelen. Bij grotere werken wordt wel een soort van waarborgdepot in het leven geroepen. Praktijk leert dat de bereidheid tot het betalen van schade niet voor ieder bedrijf / particulier vanzelfsprekend is. Product 727 Bosbeheersplan Het afstoten van kleine bospercelen (€ 2.500) leidt tot een vermindering van eigen recreatieve voorzieningen. Product 732 Speelplaatsen Aantal en situering speelveldjes herzien (bezuiniging van € 15.000).

31

In totaal zijn er 395 speeltoestellen in openbaar gebied en bij de openbare basisscholen. In de praktijk breidt het aantal speelvoorzieningen jaarlijks uit, met name door ontwikkeling van nieuwe woonwijken. Eenmalig kosten bestaan uit het minimale voorzieningniveau vaststellen; bijvoorkeur in nauw overleg met buurtverenigingen op basis van beschikbaar budget. De verdeling naar aantal woningen, aantal inwoners (van een bepaalde leeftijdscategorie) en onderlinge afstand dient eerst in kaart gebracht te worden, bijvoorbeeld door middel van cirkelkaarten. Keuze maken in tempo van kostenreductie, bijvoorbeeld: --Passief inkrimpen: aantal speeltoestellen door in plaats van onderhoud te plegen deze te verwijderen bij geconstateerde gebreken: maximaal resultaat tussen 5 en 10 jaar ca. 50% reductie. --Actief inkrimpen: aantal door invoeren maximale voorzieningniveau bijvoorbeeld afstand in relatie tot aantal bewoners (cirkelkaarten) --Combinatie van bovenstaande. Bij bevriezing van het budget kan ook gedacht worden aan een roulatiesysteem: bestaande aantal nagenoeg handhaven (prijsstijgingen compenseren door minimale vermindering), verplaatsen naar nieuwbouwlocaties en “verjongde” buurten. PROGRAMMA ONDERWIJS Product 530 Bestuur en Beheer openbaar onderwijs Deze bezuiniging op de bekostiging van de personeelsconsulent onderwijs van € 25.000 wordt ingaande 2006 ingevoerd. Voor een volledige toelichting wordt verwezen naar het antwoord op vragen van de fractie van PvdA. Product 538 Bijzonder VO Er is nu een overeenkomst met RSG De Borgen voor een bijdrage in het exploitatietekort van het gebouw De Esborg omdat het een de monumentenstatus heeft. Deze overeenkomst (een bedrag van € 35.622) vervalt na realisatie van de nieuwbouw in 2008. PROGRAMMA SPORT Product 550 Sport algemeen nader onderzoek € 16.000 Met ingang van 2005 vertrekt een medewerker die via Stadspark Groningen werkzaam is voor de vakgroep Sport. Er kan voor worden gekozen om het contract dan te beëindigen. De controle op sportmaterialen, gymzalen, speellokalen, het beheer van de speel-o-theek en de uitleen van sportmaterialen aan scholen moet dan op andere wijze worden geregeld.

32

Product 559 Tennisbanen nader onderzoek € 5.400 De privatisering van de tennisbanen in Norg is, als alles volgens plan blijft verlopen, mogelijk ingaande 2006. De komende tijd wordt gesproken met de Tennisvereniging Norg over de condities waaronder privatisering kan plaatsvinden en er wordt een inventarisatie gemaakt van de opstallen, staat van onderhoud en meerjarenonderhoudsplanning. Product 555 Overdekte sportaccommodaties Het onderzoek naar eenheid in dekkingspercentages van de diverse binnenen buitensportaccommodaties vraagt behoorlijk meer tijd dan beschikbaar is. Product 554 Groene sportvelden en terreinen Onderzoek zal worden gedaan naar het gecombineerd gebruik maken van sportvelden en sportaccommodaties. Het verdiend aanbeveling om eerst een gemeentebrede toekomstvisie te formuleren over sport- en recreatieve accommodaties. PROGRAMMA CULTUUR Product 510 Bibliotheekwerk Onderwerp van onderzoek is of er ingaande 2006 een uitleenpunt van de bibliotheek Peize in het gebouw De Essen te realiseren is (waarbij het gebouw van de huidige vestiging kan worden verkocht). Er is nader overleg met de bibliotheek nodig, onder andere over het programma van eisen voor een uitleenpunt. PROGRAMMA RECREATIE EN TOERISME Product 441 Toeristische informatievoorziening De post overige recreatie (een mogelijke besparing van € 7.075) is een verzamelpost waaruit de voorbereiding van recreatieve projecten wordt bekostigd (o.a. haventje Roderwolde, fietspad NO-zijde Leekstermeer). Tevens worden hierin de kosten van incidenten rond kampeerterreinen opgevangen (opruimen sloopcaravan, schade boomtak op huisje, etc).

PROGRAMMA RUIMTELIJKE ORDENING EN VOLKSHUISVESTING Product 448 Gemeentewoningen en overige gebouwen Verkoop/sloop van het gebouw Schoolstraat 1a Norg (voormalige werkplaats/brandweerkazerne) levert € 484 op. Enkele jaren terug is besloten het gebouw te slopen, zodra de huurder het gebouw verlaat en de ruimte toe te voegen aan de openbare ruimte, een en ander gelet op toekomstige ontwikkelingen.

33

ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN EN ONVOORZIEN Product 290 Wet Waardering Onroerende Zaken Hier ligt een relatie met de in het gemeentefonds geraamde taakstellende bezuiniging van € 60.0 miljoen ingaande 2006. Verwacht wordt dat gemeenten door o.a. efficiencymaatregelen kunnen besparen op de uitvoeringskosten van de Wet WOZ.

34

Antwoorden op schriftelijke vragen voorjaarsnota 2004 Voorafgaande aan de behandeling van de voorjaarsnota 2004 zijn door u “standpunten” geformuleerd waarin ook nog diverse vragen zijn verwerkt. Wij hebben deze vragen en antwoorden in deel 3 hierna zoveel als mogelijk gebundeld en op programmaniveau samengevat. Antwoorden op vragen over de onroerende-zaakbelastingen, behoedzaamheidsreserve, regiovisie en tarieven begraafplaatsen vind u terug in het Plan van Aanpak.

35

Programma Burger en Bestuur

Gemeenschappelijke Regelingen en samenwerkingsverbanden De fractie van het CDA memoreert dat wij deelnemen aan verschillende samenwerkingsverbanden die steeds meer geld vragen in financieel slechtere tijden. Wij zijn het eens met deze constatering. Gelet hierop is in VDG verband ingestemd met een beleid waarbij gemeenten zelf bepalen in hoeverre bezuinigingen worden doorberekend aan derden. In de door u vastgestelde financiële Kaderbrief 2005 is de compensatie voor lonen en prijsstijgingen vastgesteld op 1,5%. Met dit uitgangspunt zijn wij de besturen van de gemeenschappelijke regelingen tegemoet getreden. Daarnaast stelt de fractie van het CDA nog een aantal vragen met betrekking tot subsidies in relatie tot cofinanciering. Het is niet aan te geven om hoeveel en om welke omvang van subsidieaanvragen het gaat. Indien er sprake is van limitering van cofinanciering kunnen wij ons voorstellen dat een grens getrokken wordt bij die onderdelen die betrekking hebben op de reeds vastgestelde speerpunten. Alles wat zich aandient aan cofinanciering maar zich buiten het terrein van deze speerpunten begeeft komt niet in aanmerking voor cofinanciering. Een expliciet beleid is hieromtrent echter niet door ons vastgesteld R.I.O. / O.G.G.Z. / Basisgezondheidszorg De fracties van CU en GL stellen vragen over onder meer kostenbeheersing, risico’s en huisvesting. Voor zover ons thans bekend lopen wij met betrekking tot RIO-werkzaamheden geen financieel risico. Binnen de CIZ-structuur zal het werk vanuit verschillende lokaties worden uitgevoerd; een van die lokaties kan Norg zijn. Een basisafspraak is, dat al bestaande langlopende verplichtingen waar mogelijk worden gerespecteerd en overgenomen. Voor het personeel geldt: “werk over, functie over”. Het huidige takenpakket RIO is volledig identiek aan het toekomstige takenpakket CIZ. Wij gaan er vanuit, dat alle personeelsleden kunnen overgaan, dus geen financiële consequenties!

36

Maatregelen brandveiligheid: De fractie van GL stelt vragen over maatregelen brandveiligheid in relatie tot de uitvoering van wettelijke taken In het kader van de Bouwverordening zijn de meeste bestaande (en nieuwe) gemeentelijke gebouwen wettelijk verplicht een gebruikersvergunning te hebben. Voor een aantal openbare gebouwen is dit geëffectueerd. Voor het kunnen voldoen aan de eisen die gesteld worden aan de gebouwen voor het verkrijgen van een gebruikersvergunning dienen met name brandveiligheidsvoorzieningen te worden aangebracht. Uitvoering en prioriteitsstelling vinden plaats in nauw overleg met de betrokken vakgroepen. Op dit moment zijn de voor de SWIN gebouwen, de Brinkhof en de Hullen de uitvoerende werkzaamheden in voorbereiding, veelal bestaande uit verbeteren of realiseren nooduitgangen en vluchtwegen, nood- en transparantverlichting en ontruimingsinstallaties. Daarmede zijn op dit moment de knelpunten wel opgelost. Verbouw / nieuwbouw gemeentehuis Door diverse fracties zijn aanvullende vragen gesteld over de voorgenomen verbouw van het gemeentehuis. Wij informeren u als volgt. Op 14 april 2004 is door de architect een presentatie gegeven in de raadcommissie van het voorlopige schetsontwerp, bestaande uit het bijbouwen van een vleugel ter plaatste van de huidige ABN-AMRO bank voor de gemeentelijke organisatie en een uitbreiding op de kop van het Julianagebouw voor de ISD en het CWI. Het totale plan behelst een uitbreiding van 3.725 m² gebouw, uitbreiding parkeervoorziening, onderhoud bestaande gebouwen en enkele aanpassingen hierin. In het liggende plan zijn 236 kantoorwerkplekken voorzien alsmede een nieuwe centrale hal met balie, werkplekken en een beursvloerruimte voor BVG. Naderhand is op uitdrukkelijk verzoek van de raadscommissie door de huisvestingscommissie het gehele plan doorgerekend, zowel qua benodigde aantallen werkplekken, voorzieningen zoals vergaderruimten en is de investeringsraming opgesteld. De totale kosten zijn geraamd op € 7 miljoen voor uitbreiding bestaande gebouwen inclusief parkeervoorziening en € 1 miljoen voor onderhoud en aanpassing bestaande gebouwen. (De kosten voor onderhoud van het gebouw Raadhuisstraat (ca. € 800.000) staan los van de uitbreidingsplannen.) Deze investeringskosten en de bijkomende exploitatiekosten worden gedekt uit de reserve uitbreiding gemeentehuis verkoop strook grond Schoolstraat (vraag fractie PvdA), huur CWI en ISD en de structurele bijdrage van € 270.000 zoals opgenomen in het meerjarenbeleidsplan. Voor een uitgebreid kostenoverzicht verwijzen wij naar de vertrouwelijke ter inzage liggende bijlage.

37

Overigens dient nadere besluitvorming omtrent huisvesting ISD en CWI in de gemeenschappelijke regeling nog plaats te vinden. De huisvestingscommissie is gevraagd een voorstel te doen aan de stuurgroep ISD, die vervolgens met het CWI onderhandelt. De fractie van GB stelt voor over te gaan tot versneld gronden verkopen die niet meer noodzakelijk zijn. Tijdens de bouwperiode wordt er in de directe omgeving veel extra ruimtebeslag verwacht ten behoeve van bijvoorbeeld: opslag materiaal en materieel; tevens zal de parkeerplaats naast de bank ook geruime tijd buiten gebruik zijn en vervalt een deel van de parkeerplaatsen achter en tussen de gebouwen. Dat betekent dat tijdens de bouw deze gronden nog nodig zijn. Wel kan alvast worden begonnen met het maken van plannen voor de ontwikkeling van de gronden die na afloop van de bouwwerkzaamheden niet meer nodig zijn. De fractie van GB spreekt van een ruimhartige dienstverlening ( openstelling) en vraagt naar vergelijkingen met andere Drentse gemeenten. Tot welke besparing leidt elke halve dag sluiting en wat zijn de effecten van de dienstverlening? Een vergelijking van de openstelling met de andere Drentse gemeentehuizen laat zien dat Noordenveld de 3e plaats inneemt met 36,5 uur per week. De koploper is 41,5 uur per week open, 6 gemeenten (waaronder Noordenveld) zijn tussen de 38 en 28 uur per week open en de resterende 5 gemeenten zijn tussen de 25,5 en 17 uur per week open. De eventuele besparingen van een halve dag sluiting zijn lastig weer te geven, omdat: - aan de balies ook andere werkzaamheden worden gedaan. Zo verrichten de balie-medewerksters van Burgerzaken andere administratieve werkzaamheden op de momenten dat er geen bezoekers aan de balie zijn. - niet alle balies permanent bezet zijn en medewerkers alleen op afroep naar de balie gaan (bijv. Bouwzaken). In de hiervoor genoemde gevallen is er dus geen sprake van balie-personeel dat niet hoeft te werken omdat de balie niet open is. Op de diverse afdelingen is een bepaald werkaanbod (er worden niet meer of minder paspoorten en bouwvergunningen aangevraagd bij andere openingstijden) en daar hoort een bepaalde formatie bij. Er zal zeker enige efficiencywinst te behalen zijn (bijv. het ongestoord kunnen afwerken van zaken op de momenten dat er geen bezoekers aan de balie zijn), maar die kan thans niet gekwantificeerd worden. Het voorgaande is in mindere mate van toepassing op de receptie. Daar is echter sprake van structurele onderbezetting en zal een vermindering van de ope-

38

ningstijden leiden tot een meer passende bezetting en een acceptabeler werkdruk. In z'n algemeenheid kan worden gesteld dat minder ruime openingstijden op andere momenten leiden tot extra klanten aan de balie waardoor er mogelijk wachttijden ontstaan hetgeen door burgers als een vermindering van de dienstverlening wordt ervaren. Of dit effect daadwerkelijk optreedt is mede afhankelijk van de momenten waarop sluiting zal plaatsvinden. Daarvoor is meer zicht nodig op de "klantstromen" (aantal bezoekers per balie per dagdeel, etc.). Een dergelijk onderzoek zou kunnen worden meegenomen bij de nader te onderzoeken onderwerpen in het kader van de verdere bezuinigingsopdrachten. De fracties van VVD en D66 zijn van mening dat de gevormde reserve voor het gemeentehuis voldoende is voor verbouw en dat het aangekochte bankgebouw voldoende mogelijkheden biedt voor huisvesting. Inclusief de ISD en CWI zijn er 236 (165 + 71) (kantoor)werkplekken voorzien. In het hoofdgebouw zijn 125, Julianagebouw 52 en in het semi-permanente gebouw zijn 23 kantoorwerkplekken ondergebracht, totaal 200. Hiervan gaan 25 over naar de ISD. In de huidige plannen is het de bedoeling dat in het Julianagebouw met uitbreiding aan Julianapleinzijde de ISD en het CWI gehuisvest worden. Zonder uitbreiding blijft beschikbaar voor bestuur en ambtelijke organisatie 125 kantoorwerkplekken, terwijl er 165 benodigd zijn. Het bankgebouw biedt (kantoor)werkruimte aan circa. 27 medewerkers. Dit betekent dat bij realisatie van een BVG op deze locatie er onvoldoende ruimte voor de benodigde werkplekken voor de gemeentelijke organisatie beschikbaar blijft. Bij realisatie van huisvesting voor ISD en CWI op dislocatie zijn er voldoende bestaande werkplekken (125+52=177) beschikbaar. Overigens voldoet de huisvesting dan uiteraard nog niet aan het verplichte, dan wel gewenste voorzieningenniveau Programma Integrale Veiligheid Oefenen Brandweer De fractie van ChristenUnie merkt op benieuwd te zijn naar oplossingen die ertoe bijdragen dat de geoefendheid van de vrijwilligers niet in het gedrang komt maar ook geen groot beroep doet op de momenteel schaarse financiële middelen. Wens van de brandweer is om per post te kunnen beschikken over technische hulpmiddelen om de theoretische kennis over te kunnen brengen op de vrijwilligers. In het oefenbeleidsplan is deze suggestie reeds opgenomen. De totale kostenpost bedraagt € 13.600. Door nu gebruik te maken van de reeds binnen de gemeente aanwezige technische hulpmiddelen en deze bij vervan-

39

ging en geringe uitbreiding zoveel mogelijk af te stemmen op de wensen van de gebruikers kunnen ze tevens worden ingezet voor brandweerdoeleinden. Dit betekent weliswaar dat de oefenprogramma’s per post enigszins op elkaar afgestemd dienen te worden maar het voorkomt dat ten aanzien van de theoretische kennisoverdracht stilstand ontstaat. Opruimen munitie Peest Nagenoeg alle fracties staan stil bij de ontwikkelingen in Peest en er worden vragen gesteld met betrekking tot de lagere rijksbijdrage in de kosten die in 2003 gemaakt zijn voor het opruimen van de munitie in Peest. In onze schriftelijke reactie van 16 juni jl. (waarin nader ingegaan wordt op vragen uit de raadscommissie van 7 juni) zijn wij al ingegaan op de (financiele) gevolgen van het temporiseren of het stopzetten van de werkzaamheden. Ook is ingegaan op de procedure die de gemeente Apeldoorn heeft aangespannen. Alvorens formeel bezwaar te (kunnen) maken tegen de lagere rijksbijdrage moet de definitieve beschikking over 2003 nog worden afgewacht. Inmiddels hebt u op 26 augustus jl. het betreffende krediet voor 2004 beschikbaar gesteld. Vooralsnog wordt uitgegaan van een rijksbijdrage van 90%. In de raadscommissie van 11 augustus jl. is er al op gewezen dat, indien een beschikking volgt met een lager uitkeringspercentage, hiertegen bezwaar zal worden gemaakt en tevens politiek-bestuurlijke actie zal worden ondernomen; dit gelet op de bijzondere situatie in Peest. Project Toezichthouders De fractie van het CDA vraagt waarom geen ESF-subsidie is aangevraagd om het project door te laten gaan. Het aanvragen van een ESF-subsidie voor een dergelijk project behoort niet tot de mogelijkheden. Programma Beheer Openbare Ruimte Uitvoeringsprogramma G.V.V.P. Een aantal fracties stelt vragen of maakt opmerkingen over het G.V.V.P. Het GVVP is door de gemeenteraad vastgesteld in december 1999. Bij de vaststelling van het GVVP hebt u geen gelden beschikbaar gesteld voor de uitvoering. Eerst in 2002 is een krediet beschikbaar gesteld (€ 385.000) voor de uitvoering van de 1 e tranche van het Meerjarenuitvoeringsprogramma (MUP) Verkeer en Vervoer 2002 - 2006, dat is afgeleid van het GVVP. Het MUP Verkeer en Vervoer omvat de onderdelen gedragsbeïnvloeding, beleid: mobiliteit & ruimtelijke ordening, infrastructuur en ondersteuning. Binnen

40

deze onderdelen zijn jaarlijks een aantal projecten, activiteiten en dergelijke, voorzien. Het evalueren van de doelstellingen in het GVVP zal feitelijk plaats moeten vinden aan de hand van de aanpassing en afstemming van het GVVP aan het Uitvoeringsplan Verkeer en Vervoer dat op dit moment door de provincie Drenthe wordt voorbereid ter uitvoering van POP II. In de eerste plaats moet daarbij worden opgemerkt dat verschillende projecten die in het MUP Verkeer en Vervoer worden vermeld nog niet kunnen worden geëvalueerd omdat ze nog niet volledig afgerond of nog in voorbereiding zijn, zoals: herinrichting Peize, 30 km maatregelen woonwijken en aanpassen inrichting Achteromweg uitvoering verkeersmaatregelen Komplan Roden, parkeerring herinrichting bebouwde kom Langelo aanleg fietstunnel Altena 30 km zonegebied Nieuw-Roden, 60 km/zone buitengebied NieuwRoden/Terheijl. diverse verkeersmaatregelen rondom Veenhuizen (o.a.pilot-project trajectcontrole). In de tweede plaats doet zich de vraag voor wat en hoe moet worden geëvalueerd. Om een evaluatie goed vorm te kunnen geven zal bepaald moeten worden wat de onderzoeksdoelstelling is, gevolgd door de vraag wat er met de conclusies wordt gedaan. Hierover zal eerst duidelijkheid moeten worden verkregen. Ten aanzien van gedragsbeïnvloeding worden verschillende jaarlijks terugkerende activiteiten uitgevoerd door de afdeling Noordenveld van 3VO. Gedragsbeïnvloeding is evenwel een langdurige zaak, waarvan de effecten zeer moeilijk meetbaar zijn. De provincie Drenthe heeft inmiddels een meerjarenuitvoeringsprogramma gedragsbeïnvloeding voorbereid voor een meer gestructureerde aanpak. Vanuit de provinciale middelen zal voor de komende vijf jaar een forse financiële impuls aan de gedragsbeïnvloeding worden gegeven. Uit deze middelen zullen met ingang van 2005 ook de kosten van de activiteiten van de lokale afdeling van 3VO worden bekostigd. Voor de gemeente betekent dit echter ook dat hiervoor geen aparte financiële bijdrage van de provincie meer zal worden ontvangen. Vastgesteld moet worden dat voorbereiding en uitvoering vrijwel beperkt is gebleven tot projecten die in het MUP Verkeer en Vervoer in 2002 voorzien waren. Wegens gebrek aan financiële middelen zijn de projecten die in de jaarprogramma's 2003/2004 zijn voorzien nog niet of nauwelijks aan bod gekomen. Daarbij moet ondermeer gedacht worden aan: uitvoeren maatregelen fietsnetwerk in de kern Roden vervolg 30 km-zone maatregelen in Roden uitvoeren 30 km-zone maatregelen Norg uitvoeren maatregelen verkeersplan en openbare ruimte Norg maatregelen rondom Veenhuizen

41

Onderhoud van kapitaalgoederen De fracties van CDA en GL stellen vragen over de ontoereikendheid van de budgetten, de omvang van de voorziening en een inhaalslag van deze in de programmabegroting opgenomen verplichte paragraaf. In het kader van deze paragraaf dient er een “nota onderhoud openbare ruimte” (art. 18 financiële verordening) door u vastgesteld te worden. Vooruitlopend op de resultaten van deze nota is, in een eerder stadium, al eens aangegeven dat alleen al voor wegen rekening moet worden gehouden met hogere jaarlijkse budgetten (uiteraard afhankelijk van de kwaliteit van de wegen). Aandachtspunt in dit verband zijn nog uitbreiding van het areaal ten gevolg van uitbreidingsplannen en overdracht van zandwegen, met name in het kader van herinrichting. De omvang van de voorziening “onderhoud van kapitaalgoederen” bedraagt afgerond € 1.4 miljoen. Daar waar mogelijk en of noodzakelijk wordt straatwerk bij renovatie en onderhoud van riolering direct meegenomen. Kosten voor straatwerk worden echter grotendeels gedekt uit afzonderlijke kredieten dan wel uit het budget onderhoud wegen. Het is namelijk niet toegestaan het riooltarief hiervoor (kunstmatig) te verhogen. Programma Onderwijs Integraal Huisvestings Plan onderwijs Er zijn veel vragen gesteld over het Integraal Huisvestings Plan onderwijs. Zoals toegezegd tijdens de bespreking van de voorjaarsnota in de raadscommissie van 7 juni 2004 is er op 1 september 2004 een informatieve avond belegd over het Integraal Huisvestings Plan Onderwijs. Wij hebben u tijdens dat overleg geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot de realisatie van het I.H.P. en de vragen zoals die door de diverse fracties zijn gesteld. Huisvesting voortgezet onderwijs Voor de beantwoording van vragen over dit onderwerp verwijzen wij u eveneens naar de informatie-avond op 1 september. Wij hebben de schoolbesturen eveneens uitgenodigd voor deze avond. Zij kunnen eventueel een nadere toelichting geven op de verstrekte informatie.

42

Bekostiging personeelsconsulent ( € 25.000 -) De fractie van de PvdA zegt begrip te hebben voor het standpunt van het bovenschools management voor wat betreft de gewijzigde situatie binnen het AZC en heeft vertrouwen in de uitkomsten van het verdere overleg. De voorgenomen bekostiging van de personeelsconsulent voor het onderwijs is inmiddels gerealiseerd. In 2005 worden de kosten ten laste gebracht van de gereserveerde middelen voor bestuurlijke krachtenbundeling. Ingaande 2006 kunnen de kosten worden bestreden uit de dan gerealiseerde verhoging van de vergoeding. Programma Sport Temporisering en privatisering buitensportaccommodaties De fractie van het CDA zegt zich te kunnen vinden in temporisering van privatisering buitensportaccommodaties. Temporisering betekent dat de gemeente verantwoordelijk blijft voor het onderhoud van deze accommodaties. Vallen deze onderhoudskosten onder onderhoud kapitaalgoederen? De constatering dat de gemeente in de volle omvang verantwoordelijk blijft voor de accommodaties is juist. Onderscheid moet worden aangebracht tussen dagelijks en meerjarig (groot)onderhoud. Dagelijkse onderhoudskosten (preventief en curatief) maken deel uit van de jaarlijkse exploitatie (begroting), meerjarige onderhoudskosten maken deel uit van de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen.

Buitensportaccommodaties. De fractie van CU pleit voor een forse verhoging van het dekkingspercentage. Als men geen geld (over) heeft voor een hogere contributie, maar dit wel verteert in de kantine, dan is er alle reden om de tarieven aan te passen. Nog maar kort geleden hebt u ingestemd met het voorstel tot harmonisatie van tarieven en gebruiksvoorwaarden. Wij vinden het onjuist om nu de schijn te wekken, dat al ingaande 2005 aan die afspraken wordt getornd. Tenslotte willen we niet onvermeld laten, dat de geprivatiseerde verenigingen ook staan voor de volledige exploitatiekosten van de opstallen, terwijl de niet geprivatiseerde verenigingen daarvoor een fors hogere huur (gaan) betalen. Bezuinigingen multifunctionele accommodaties De fractie van de PvdA refereert aan de in de voorjaarsnota opgenomen bezuinigingen. Verdere bezuinigingen zullen ten laste van de post vervanging inventaris en onvoorziene uitgaven moeten komen. Kan worden aangeven om

43

welke bedragen het gaat? Wat zijn de gevolgen wanneer er op deze posten wordt bezuinigd? De Multifunctionele accommodaties (De Hullen en de Brinkhof) hebben al een verbetering van het exploitatieresultaat gerealiseerd. Dit door het terugdringen van kosten, door vermeerdering van inkomsten (zie ook Plan van Aanpak) en, op onderdelen, aanpassen van de openingstijden. Voor Sportcentrum de Hullen resteert binnen de begroting een post voor vervanging inventaris en onvoorzien van bijna € 21.000. Voor de Brinkhof een bedrag van ruim € 16.000. Hieruit moeten reparaties, het op niveau houden en vervanging van inventaris alsmede onvoorziene uitgaven aan installaties worden gedekt. Programma Werk en Inkomen Intergemeentelijke Sociale Dienst De fractie van het CDA vraag hoe en op welke wijze de gemeente Noordenveld beleid ontwikkelt en zich actiever opstelt in het aan het werk helpen van werklozen (als gevolg van schaalvergroting). Wij volstaan met hier te verwijzen naar uw raadsbesluit van 26 augustus jl. inzake de invoering van de Wet Werk en Bijstand en nader uitgewerkt in paragraaf 2.2 Reïntegratieverordening / Beleidsplan reïntegratie Programma Zorg en Welzijn Bezuinigingen op bibliotheekwerk (€ 50.000) De fractie van de PvdA zegt niet vanzelfsprekend akkoord te gaan met het niet halen van de bezuinigingstaakstelling. Voor het bibliotheekwerk kan het halen van de voorgenomen bezuinigingen 2005 onder meer betekenen, dat voor de huisvesting Stichting Centrale Bibliotheek Noordenveld uitgezien moet worden naar medegebruik. Te overwegen is, dat voor het CBK dat thans in dezelfde huisvesting is ondergebracht, op niet al te lange termijn onderdak gevonden wordt in het culturele hart van Roden (Mensinghe-complex). Om de openbare bibliotheek in onze gemeente in staat te stellen deel te nemen aan het proces van bibliotheek- en stelselvernieuwing en daarmee een gecertificeerde en erkende basisbibliotheek te worden, verwacht het Rijk (op grond van de Wet op het specifiek cultuurbeleid) dat de gemeente de bibliotheekvoorziening ten minste op een voorgeschreven minimumniveau subsidieert. De hoogte van dit niveau is medio 2004 in een Koepelconvenant overeengekomen tussen Rijk, IPO en VNG. Het niet voldoen aan deze eis heeft gevolgen voor gemeente en bibliotheekvoorziening. De gevolgen zijn, naast het niet voldoen aan de Wet, ondermeer: geen aanspraak kunnen maken op

44

intensiveringsmiddelen, geen opname in het provinciaal bibliotheek netwerk, geen certificering en daarmee mogelijk geen aansluiting meer op het landelijk bibliotheeknetwerk. Het voorgeschreven minimale subsidieniveau voor de gemeente noordenveld is € 12 per inwoner. Noordenveld voldoet (met € 12,19 per inwoner) aan de voorschriften. Om te voorkomen dat de gemeente Noordenveld haar bibliotheekvoorziening verliest, willen wij de subsidie aan de bibliotheekvoorziening minimaal op het voorgeschreven niveau handhaven. De bibliotheekvestiging in Roden heeft “om niet” ruimte in gebruik in het pand aan de Apothekerstraat. Volgens een overeenkomst met onze gemeente is het bestuur vrij een deel aan derden te verhuren. De inkomsten hieruit zijn voor de bibliotheek. Verhuur is evenwel beperkt mogelijk. Bouwkundige en technische aanpassingen zijn daarvoor noodzakelijk (voor rekening van de gemeente). Herschikking en medegebruik vragen om een bredere visie op het totale accommodatiebeleid. Het Mensinghe-complex is nog in ontwikkeling. Thans zijn geen uitspraken te doen over een eventuele herhuisvesting van het CBK in het Mensinghecomplex. Instituut voor Creatieve Ontwikkeling De fractie van de PvdA zegt niet akkoord te gaan met de verlaging van de bezuinigingstaakstelling van het ICO en gaat in op de dringende behoefte aan huisvesting van muziekvereniging Noordenveld. Zoals in de Voorjaarsnota reeds vermeld zijn wij in overleg met de muziekvereniging om tot een passende oplossing te komen waarbij optimaal multifunctioneel gebruik van accommodaties uitgangspunt is. Daarbij onderzoeken wij ook de mogelijkheden die het ICO-gebouw biedt. Subsidie “Aanpak huiselijk geweld” De fractie van CU vraagt naar de redenen van bezuiniging op deze subsidie temeer de gemeenteraad van Noordenveld inmiddels met het wijkplan heeft ingestemd. De gemeente Emmen is in Drenthe centrumgemeente voor de bestemming van de middelen Vrouwenopvang. De Stichting Thuisfront (Tegen Huiselijk Geweld) wordt vanuit die geldstroom gefinancierd. De gemeente Emmen is in principe alsnog bereid deze financiering ook voor 2005 te continueren. VWS stelt daarboven voor 2004-2007 nog een aanvullend budget beschikbaar, mits anderszins ook 40% financiering wordt gerealiseerd. De gemeente Emmen dient in ieder geval een aanvullende aanvraag in.

45

In het in de Voorjaarsnota aangegeven budget van € 10.000 zit ook een relatief forse capaciteitsuitbreiding opgenomen. Die uitbreiding wilden wij vanuit onze begrotingsuitgangspunten in ieder geval op dit moment niet honoreren. Molenduinbad De fractie van het CDA vraagt of het gestelde in de voorjaarsnota over een in 2003 ingediend verzoek om de subsidie jaarlijks te verhogen met € 46.000 en het niet honoreren van dit verzoek als bezuiniging, juist is. De Exploitatiestichting Molenduinbad heeft na de toekenning van de subsidie 2003 een verzoek ingediend voor een structurele verhoging van de subsidie van € 46.000 om met name de stijging van de personele lasten te bekostigen. In het kader van de voorjaarsnota 2003 is besloten om de subsidie van 2003 eenmalig met € 36.000 te verhogen en af te zien van een structurele verhoging. Het bedrag van € 46.000 was echter opgenomen in het meerjarenoverzicht als bezuiniging. De subsidie over 2004 is door het niet toekennen van de structurele verhoging lager dan door de stichting is begroot. De Exploitatiestichting heeft voor 2005 een begroting ingediend waarin het exploitatietekort wordt teruggedrongen. De fractie van CU vraagt aanvullend nog naar de stand van zaken met betrekking tot een koppeling van een fitnesscentrum aan het Molenduinbad. De plannen voor een fitnesscentrum bij het Molenduinbad zijn van de baan. De private partij die belangstelling had heeft zich, na marktonderzoek, terug getrokken. Wet Maatschappelijke Ondersteuning De fractie van de PvdA wil graag weten hoe de personeelkosten zich straks verhouden tot de beschikbare formatie bij de drie fuserende organisaties. Moeten vooraf niet een aantal vragen worden beantwoord (wat er moet gebeuren, door wie en hoe wordt een en ander aangepakt)? De fractie van CU vraagt of budgettaire neutraliteit realiteit is of een vrome wens? De WMO is een majeure operatie welke zijn weerga voor gemeenten niet of nauwelijks kent. Ter illustratie: het huidige Gemeentefonds heeft een omvang van € 13.0 miljard, bij de WMO gaat het om tenminste € 5.0 miljard. De VNG heeft in mei van dit jaar bij het ministerie van VWS voor 2005 een claim invoeringsbudget neergelegd van 10% van het totaalbudget (dus ongeveer € 500 miljoen). Op basis van deze gegevens hebben wij gemeend een signaal in de voorjaarsnota te moeten opnemen. Wij zijn het eens met de opmerking van de PvdA over het ontbreken van een Plan van Aanpak.

46

De Staatssecretaris van VWS heeft herhaaldelijk verklaard, dat de invoering van de WMO voor de gemeenten budgettair neutraal zal verlopen. De VNG heeft de gemeentelijke opstelling verwoord, dat de principiële bereidheid tot medewerking nadrukkelijk bij de gemeenten aanwezig is, mits zekerheden met betrekking tot de financiën wordt gegeven. (Alleen al bij de overgang van huishoudelijke hulp naar WMO ontstaat een gat van € 600 miljoen). Onze opmerking ten aanzien van budgettaire neutraliteit moet u daarom zien in de context van de toezeggingen van de Staatssecretaris en de opstelling van de VNG en niet letterlijk op de euro nauwkeurig. Privatisering Algemeen Maatschappelijk Werk De fractie van het CDA gaat in op de discussie over inhoud en organisatorische vormgeving van het AMW dat in 2004 zal worden afgerond. Met onze opmerking willen wij aangeven, dat andere dan formatieve aangelegenheden aanleiding waren voor de discussie over de organisatorische vormgeving. Voor wat betreft de werkinhoud hebben wij in de basis aansluiting bij de landelijke standaard. De komende periode gebruiken wij om specifiek Noordenveldse elementen te beschrijven. Daarmee hebben wij een goede basis om ook de inhoudelijke en formatieve gevolgen in de gesprekken over organisatorische vormgeving in te brengen. Ons uitgangspunt is, dat dit budgettair neutraal verloopt. Programma Milieubeheer Milieu en Handhaving De fracties van CDA, CU en GL stellen vragen met betrekking tot het Servicepunt Milieuhandhaving Drenthe (SEPH) In de voorjaarsnota 2004 schrijven wij dat wij op dit moment geen mogelijkheden zien om, ten behoeve van de uitvoering van de taken die voortvloeien uit de Bestuursovereenkomst Handhavingssamenwerking, in de begroting voor 2005 en volgende jaren middelen vrij te maken. De Bestuursovereenkomst Handhavingssamenwerking (partners: Drentse gemeenten en de provincie Drenthe) heeft een beperkte duur en loopt dit jaar (2004) af. Het niet voortzetten van de samenwerking is geen contractbreuk, betrouwbaarheid van de overheid is niet aan de orde. Het is een mogelijkheid tot bezuiniging. Inmiddels is overleg gestart over een nieuwe overeenkomst. Een van de aandachtspunten daarbij is het ambitieniveau en de daarmee gepaard gaande kosten. Gezien de nu lopende bezuinigingsoperatie kan geconcludeerd dat de met de samenwerking gepaard gaande kosten beter op andere terreinen ingezet kunnen worden. Besloten kan worden geen nieuw contract aan te gaan en ons te richten op de door ons in ons door de raad vastgestelde handha-

47

vingprogramma zelf gestelde prioriteiten. Zoals al eerder aangegeven, wordt vermoed dat wij met onze huidige bezetting de handen aan ons programma meer dan vol hebben en dat wij de uren voor SEPH uitstekend op een andere wijze in de handhavingstaken kunnen inzetten. Bijvoorbeeld zou het overleg met de politie kunnen worden versterkt, hetgeen de effectiviteit van de handhavingsacties op het grondgebied van onze gemeente ten goede zou komen. Overigens bestaat altijd de mogelijkheid in voorkomende gevallen in onze eigen handhavingsacties aan te sluiten bij gecoördineerde acties met andere gemeenten. Daarvoor is het niet nodig een apart apparaat in het leven te houden. Programma Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting Stedenbouwkundige werkzaamheden / bestemmingsplannen De fracties van PvdA, CDA, CU en GroenLinks hebben vragen gesteld met betrekking tot het bedrag van € 156.000 ten behoeve van het zelf opstellen van bestemmingsplannen. De afgelopen jaren is gefaseerd ruim € 1.1 miljoen besteed aan het maken van ruimtelijke plannen ten laste van de Algemene Dienst. In 2001 bleek dat het plan van aanpak als gevolg van het Inspectierapport VROM een jaar meer vroeg aan RO-activiteiten dan oorspronkelijk was begroot. Een en ander kon worden opgevangen zoals de raad ook reeds in een tussenrapportage is gemeld. De planning voorziet er nu in dat de plannen in het kader van de actualiseringsslag in 2004 gereed zijn. In 2005 zullen vooral de dan lopende procedures worden afgerond ten laste van eerder genoemde € 1.1 miljoen. Er wordt bezien hoe budget voor RO-activiteiten voor de komende jaren beschikbaar zou moeten worden gesteld. Waaruit bestaan deze activiteiten? Enerzijds is er een wettelijke plicht (en het rijk zal daar verscherpt op toezien) bestemmingsplannen regelmatig te herzien (minimaal een maal per tien jaar.) Na de actualiseringsslag zullen met ingang van 2006 de geactualiseerde bestemmingsplannen regelmatig moeten worden herzien, waarbij naar onze eerste inschatting rekening moet worden gehouden met gedifferentieerde frequenties: plannen voor dynamische gebieden (bijvoorbeeld komgebieden) zullen vaker moeten worden herzien dan die voor statische gebieden (bestaande woongebieden). Hiervoor zal in 2005 een planning worden gemaakt. Voorts zullen wij te maken blijven krijgen met kleinschalige nieuwe ontwikkelingen die hetzij via postzegelbestemmingsplannen hetzij via vrijstellingsprocedures (artikel 19 WRO) een formele ruimtelijke vertaling moeten krijgen. Dit type activiteiten komen ten laste van de Algemene Dienst. Daarnaast zal de nodige inzet moeten worden gepleegd bij het ontwikkelen van nieuwe bestemmingsplannen en andere ruimtelijke plannen ten behoeve van nieuwe ontwikkelingen. Te denken valt aan het ontwikkelen van nieuwe

48

woon- en werkgebieden en de planologische regeling ervan. Veelal zullen deze echter een financiële verantwoording vinden in het grondbedrijf. Tenslotte is een punt van aandacht dat door de raad is aangegeven dat de kwaliteit van bestemmingsplannen, de plaatselijke bekendheid van de medewerkers etc. etc. meer aandacht moet krijgen. In verband met het vorenstaande is voorgesteld een soort eigen “stedenbouwkundig bureau” te formeren. Dit “bureau” zal organisatorisch en inhoudelijk er voor moeten zorgen dat ruimtelijke plannen in eigen huis tot stand komen en door de wettelijke procedures worden geloodst, waarbij onontkoombaar is dat voor zeer specialistische aspecten externe deskundigen (zoals ook bij een normaal stedenbouwkundig bureau) blijven worden ingeschakeld. Daarnaast zullen in geval van piekwerkzaamheden stedenbouwkundige bureaus als achtervang blijven fungeren. Op dit moment is in feite alleen de juridische kwaliteit ingevuld. Voor de verdere bemensing van het bureau wordt gedacht aan (het in dienst nemen van) medewerkers met inhoudelijke stedenbouwkundige, planologische kennis en vaardigheden. Om in eigen beheer in staat te zijn de inhoudelijke en formele planologische werkzaamheden op te pakken, wordt verwacht dat hiervoor 3 fte extra nodig zullen zijn, waarbij voor specialistisch werk nog steeds enige uitbesteding nodig zal blijven. In de afgelopen jaren werd gemiddeld voor ca € 200.000 tot € 300.000 geïnvesteerd in stedenbouwkundige werkzaamheden, die geheel werden uitbesteed. Als gevolg van gewijzigde wettelijke termijnen voor de looptijden waarop mag worden afgeschreven, wordt nu vervroegd afgeschreven op de boekwaarden van bestemmingsplannen (termijnverkorting van 10 naar 5 jaar). Deze afschrijvingen zijn gedaan ten laste van de rekeningoverschotten van de twee betreffende jaren. Voor 2003 leverde dit een vrijval in de kapitaallasten op van € 156.000. Voorgesteld wordt om dit bedrag in te zetten voor het realiseren van een eigen stedenbouwkundig bureau met de nodige personele en materiële capaciteit. Mocht besloten worden de vrijval als bezuiniging in te boeken, dan moet bedacht worden dat er in de exploitatiebegroting geen middelen beschikbaar zijn voor stedenbouwkundige werkzaamheden. MaSTERplan Roden De fractie van GB wil graag de stand van zaken weten van de Masterplannen Roden en Veenhuizen (zowel financieel als planologisch). De fractie van de VVD vraagt nogmaals aandacht voor het geraamde percentage voor projectkosten (gemeente 18% en in SNN verband 12%) en wijst op de daaruit voortvloeiende financieringsruimte van ongeveer € 1.0 miljoen. De fractie van D66 vraagt of de kosten van het Masterplan zijn geïndexeerd.

49

Op uw verzoek hebben wij toegezegd periodiek te rapporteren (per kwartaal; voor het laatst per 1 juli 2004. Bij de rapportage is een financieel overzicht ( zgn. staat P) gevoegd. De kosten van het Masterplan zijn, evenmin als de subsidies, geïndexeerd. Voor het overige achten wij deze vraag al eerder door ons inmiddels voldoende beantwoord. Veenhuizen Enkele fracties vragen naar de stand van zaken met betrekking tot Veenhuizen. Het Masterplan Veenhuizen omvat naast een vijftal deelprojectclusters, te weten: a. recreatief-toeristische infrastructuur; b. museumcomplex (Carré en omgeving); c. zorg- en activiteitencluster (Hospitaalcomplex en omgeving); d. ambachtsexpertisecluster (voormalig houtbedrijf Esserheem en omgeving) en e. cluster verbrede landbouw, natuur en landschap (Maallustcomplex en landbouwareaal Veenhuizen) de kwaliteitsverbeteringprojecten ‘Kerklaan’ en “Oude Gracht’ alsmede het restauratieproject ‘Hillebrandorgel’ van de koepelkerk. Met het project ‘Kerklaan’ wordt globaal beoogd om met inachtneming van historische waarden, een kwaliteitsslag te maken ten aanzien van de inrichting van de Kerklaan. Voor dit project is subsidie in het kader van het Plattelandsontwikkelingsprogramma Nederland van het Europees oriëntatie en garantiefonds voor de landbouw (POP-subsidie) gevraagd. Inmiddels is een subsidietoekenning voor dit project ontvangen. In de noodzakelijke cofinanciering zijn substantiële bijdragen toegezegd door rijk en provincie. Om praktische redenen wordt tegelijkertijd groot onderhoud gepleegd aan de riolering ter plaatse. Ook voor het plan ‘Oude Gracht’ is inmiddels POP-subsidie gevraagd. Voor het plan werd een planbeschrijvig en voorlopig ontwerp gemaakt door landschapsarchitecten van Arcadis. Beoogd wordt te komen tot herinrichting van de Generaal vd Boschweg, de Oude Gracht en de Hospitaallaan. Daarnaast worden wandelroutes aangelegd of verbeterd en wordt een adequate parkeervoorziening [voor het Landelijk Gevangenismuseum, het Tijdelijke Huis van Bewaring en de ‘55+ markt’ [de senioren, die met de fiets op de trekhaak naar Veenhuizen komen en Veenhuizen e.o. per fiets verkennen] getroffen. Ook wordt de aanwezige groenstructuur c.a. weer op orde gebracht. Een beschikking op deze aanvraag wordt begin 2005 verwacht. Ten behoeve van de uitvoering van de 5 bovengenoemde deelprojectclusters is in april jl. een subsidieaanvraag in het kader van het KOMPAS-programma 2000-2006 ingediend.

50

Daarnaast werd voor onderdelen van bepaalde clusters subsidie in het kader van de regeling Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing(ISV)/Het Provinciaal Stads- en Dorpsvernieuwingfonds (STADO) aangevraagd Algemene Dekkingsmiddelen en Onvoorzien Algemeen financieel beleid De fractie van het CDA vraagt of wij overwegen een gemeentelijke behoedzaamheidsreserve in het leven te roepen. Met een gemeentelijke behoedzaamheidsreserve kunnen onder andere schommelingen in de algemene uitkeringen worden opgevangen. Dat brengt “rust” in de begroting. Storting(en) in een dergelijke reserve komen in principe ten laste van de jaarlijkse exploitatie. De mogelijkheden daartoe zijn uiteraard gunstiger in een periode van positieve begrotings- en rekeningsresultaten dan van negatieve resultaten. Wij zien, in het licht van de totale bezuinigingsopdracht, daartoe op dit moment dus (helaas) geen mogelijkheden. Verder vraagt de fractie van het CDA of “de uitnames uit onze reserves verder worden getemporiseerd”. Wordt de bezuinigstaakstelling van € 260.000 wordt gehaald? Op welke termijn kan de voormalige Regasreserve vrij van rente worden gemaakt? De bezuinigingstaakstelling van € 260.000 is al structureel verwerkt in de programmabegroting 2004. Wij deelden u dat eerder al mede. Ten aanzien van “temporisering” verwijzen wij naar ons standpunt in het Plan van Aanpak. Rentevrij maken voormalige Regasreserve Ons voornemen tot het verder rentevrij maken van de voormalige Regasreserve hebben wij, het is u bekend, in de ijskast moeten zetten. Wij handhaven, in afwachting van economisch herstel, echter onverkort onze voornemens omdat ook wij de instandhouding van onze kapitaalgoederen een hoge prioriteit toekennen. Uit de verplichte beheersplannen vloeien (afhankelijk van kwaliteit e.d.) mogelijk nieuwe uitgaven voort. Onderhoudskosten van kapitaalgoederen moeten op een transparante wijze in de betreffende paragraaf worden verantwoord. Dit om te voorkomen dat noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden tegen hogere kosten naar een volgende bestuursperiode worden doorgeschoven. Rentebeleid Een aantal fracties hebben aanvullende vragen gesteld over het rentebeleid.

51

Eerder al (in de aanbiedingsbrief 2004) hebben wij geschreven dat het benutten van het renteresultaat als algemeen dekkingsmiddel tot een vierde gedeelte nog een aanvaardbaar risico is. Ten tijde van het schrijven van de aanbiedingbrief 2004 was ons nog niet bekend in welk tempo de regering ging ombuigen. In de voorjaarsnota 2004 daarover: “zover ons bekend is nooit eerder een bezuiniging van deze omvang (€ 837.000) in zo’n kort tijdbestek doorgevoerd”. Ondanks het gegeven dat wij in 2004 reeds met voorstellen zijn gekomen met betrekking tot verdere ombuigingen zien wij ons genoodzaakt om het rentevoordeel vanaf 2004 in zijn geheel in te zetten. De zogenaamde administratieve rente (eerder ook wel omslagrente genoemd) is de gemiddelde rente over alle opgenomen leningen en is een veel gebruikte methode bij de toerekening van rentelasten aan gemeentelijke investeringen/activa. Met behulp van de administratieve rente (Noordenveld 6%) worden alle rentelasten (via de kostenverdeelstaat) dus verdeeld en wordt bereikt dat er jaarlijks in de exploitatie niet al te veel schommelingen voorkomen (rust in de begroting). Belastingen, leges en rechten De fractie van de PvdA vraagt bij de voorbereiding van de begroting en het meerjarenperspectief uit te gaan van een taakstellende bezuiniging op het totaal van de exploitatie van gemiddeld 2% à 3% en vooralsnog “extra” verhoging van belastingen en tarieven anders dan al overeengekomen, achterwege te laten. Dit laatste om de cumulatieve lastendruk voor de burger, dit als gevolg van rijksbeleid, vooralsnog niet verder te versterken. Een maximale taakstelling van 2% à 3% op de exploitatie hebben wij niet overwogen omdat al eerder gebruik is gemaakt van de zogenaamde “kaasschaafmethode”. Zoals uit het Plan van Aanpak blijkt hebben wij andere keuzes gemaakt. Tariefsdifferentiatie Bij de fractie van de VVD leeft de wens om de tarievendifferentiatie ongedaan te maken en daarover niet, zoals Gemeentebelangen wil, wel 30 jaar te doen, doch dit binnen enkele jaren te realiseren. Alvorens hierover een uitspraak te doen willen wij niet alleen zekerheid omtrent de voorgenomen maatregelen op het terrein van de onroerendezaakbelastingen, maar hebben ook het volgende in overweging genomen. Wanneer de tariefdifferentiatie ongedaan moet worden gemaakt en daarbij wordt uitgegaan van een gelijk blijvende belastingopbrengst, waar wij als College voor kiezen, dan betekent dat een forse stijging van de belastingdruk voor woningen. Dat achten wij niet verantwoord. Eerder al maakten wij in dit verband ook al een opmerking over de afschaffing van de Zalmsnip.

52

Wanneer de differentiatie ongedaan moet worden gemaakt (terwijl de belastingopbrengst zou dalen om verhoging van de lastendruk te voorkomen) dan betekent dit dat het financiële meerjarenperspectief verder verslechterd. Ook dat achten wij niet verantwoord. Ten slotte speelt nog mee dat de taxatie van de woningen recent opnieuw is uitgevoerd en dat op grond daarvan de tarieven opnieuw moeten worden bezien. Alles bij elkaar brengt ons tot het standpunt dat wij het ongedaan maken van de tariefdifferentiatie op dit moment niet aan u zullen voorstellen. Speerpunten en ombuigingsvoorstellen Aan de hand van nader (financieel) inzicht wil de fractie van GB de consequenties in beeld hebben als taakstellend bijv. 5% korting toegepast wordt op alle budgetten van de speerpunten. De fractie van mening dat realisatie van de speerpunten niet in gevaar komt en door o.a. versobering van de plannen en de nog steeds meevallende aanbestedingsmarkt. Ook de fractie van CU is van mening dat de speerpunten niet buiten schot kunnen blijven. Deze zullen mee afgewogen moeten worden tegen de andere, noodzakelijk geachte, investeringen. Op basis van prioriteitstelling zullen de investeringen al dan niet gehonoreerd kunnen worden. We wijzen een taakstellende korting van 5% met betrekking tot de speerpunten af. Bij een tweetal speerpunten, te weten Veenhuizen en het MaSTERplan is het opleggen van een taakstelling van 5% sowieso niet reëel en leidt dat niet tot een exploitatieve verbetering van de begroting. Daarbij komt nog het risico dat de verkregen en/of toegezegde subsidies in gevaar komen. Bij de beide andere speerpunten, te weten het IHP en de huisvesting van de gemeentelijke organisatie is temporisering van de uitgaven mogelijk. Ook kan daarop 5% worden bezuinigd. Ook dat levert echter slechts naar verhouding een gering bedrag op met betrekking tot de vermindering van de kapitaallasten zoals die in de begroting zichtbaar worden. Voor de huisvesting van de gemeentelijk organisatie betekent een bezuiniging van 5% een vermindering van de in de begroting opgenomen kapitaallasten van circa € 13.000. Daarbij moet bedacht worden dat het temporiseren van de uitgaven leidt tot een verschuiving van lasten naar de toekomst omdat wij vroeg of laat bij beide speerpunten komen te staan voor de opgave om het een en ander alsnog uit te voeren. Overigens is inmiddels ook op aandrang van uw Raad, het gemaakte plan voor de huisvesting van de gemeentelijke organisatie op een aantal punten versoberd, zodat binnen het beschikbare budget kan worden gebleven.

53

BIJLAGEN

54

Zie bijlage 3

55

Activa 2005 - vervroegd afschrijven actief

773 902 905 877 879 882 4

omschrijving

boekwaarde 1-1-05

955 340 3

grootschalige basiskaart gr.ond.wkpl.Peize 2002 opstellen verkeersplan Veenhuizen restauratie Schipdijk 1, Peize idem restauratie de Horst 2, Peize beplanting recreatieplan Steenbergerveld voorzieningen de Garve, Norg sanering bodemverontreiniging parallelweg tpv Nieuweweg 26a opstellen welstandsnota opmaken plan bibliotheek Roden beplanting percelen Steenbergerveld

234 235 236 237 238 240 241 242 917 939 1027

Centrumschool grondkosten bouw uitbreiding aanpassing partiele aanpassing groot onderhoud dakbedekking buitenbergingen investeringen huisvesting 2000 groot onderhoud 2001 speeltoestellen 2001 instandhoudingsonderhoud 2002

263 264 266 267 268 269 274 277 278 920 941 964 1037 1090

Hoge Holt uitbreiding 2 lokalen verbouw herstel dak preventieve maatregelen meubilair verbouw en uitbreiding leermiddelen verbouw/inrichting toegangshek plein groot ondehroud 2001 speeltoestellen 2001 aanpassing lokalen investeringen huisvesting 2002 instandhoudingsonderhoud 2003

369 619

Totaal

kapitaallast 2005

rest. looptijd

25275,0 29894,0 15686,0 3351,0 1591,0 2359,0 989,0

6571,0 3367,0 2066,0 1983,0 937,0 613,0 149,0

5 19 14 ann ann ann 11

14230,0

2632,0

8

3692,0 21783,0 20075,0 1265,0 140190,0

1070,0 5561,0 2222,0 191,0 27362,0

5 6 28 11

3398,0 49601,0 3762,0 84411,0 5997,0 11815,0 2402,0 1778,0 544,0 6980,0 46680,0 217368,0

204,0 7485,0 1480,0 8735,0 2359,0 4647,0 288,0 157,0 67,0 1009,0 5558,0 31989,0

25647,0 19827,0 5178,0 623,0 2161,0 55108,0 3159,0 45808,0 1323,0 3161,0 1626,0 936,0 4133,0 972,0 169662,0

2565,0 1791,0 616,0 162,0 1210,0 5703,0 1769,0 6019,0 133,0 658,0 249,0 585,0 491,0 382,0 22333,0

527220,0

81684,0

11 3 23 3 3 17 35 16 12 17

56

Afschaffing o.z.b. voor gebruikers van woningen:

Om een beeld te krijgen van de financiële gevolgen van de voorgenomen afschaffing moet het volgende onderscheid worden gemaakt: 1. Er is sprake van een financiële compensatie door het Rijk (er komt € 945.0 miljoen in het gemeentefonds) voor het wegvallen van de heffing van ozb voor gebruikers van woningen. Deze inkomstenderving leidt voor onze gemeente tot een (voorlopig) structureel nadeel in de begroting van € 72.000; 2. Er is sprake van herverdeeleffecten. Herverdeeleffecten ontstaan doordat een ander mechanisme (de zogenaamde negatieve inkomensmaatstaf) op de algemene uitkering in werking treedt. Was eerst sprake van één vast rekentarief; voortaan kent elke belastingsoort een eigen rekentarief/drempeltarief. Het voordeel voor de gemeente Noordenveld werd eerder (Coelo-rapport) berekend op ongeveer € 7,00 per inwoner. Voor compensatie wordt dus een bedrag van € 945.0 miljoen aan het gemeentefonds toegevoegd. Bij de verdeling tussen gemeenten zullen verschillen optreden. Het uitgangspunt is echter dat geen enkele gemeente nadeel mag ondervinden. Volgens de meest recente gegevens zijn er 66 nadeelgemeenten. Een deel daarvan kan het nadeel opvangen door kostendekkende riool- en reinigingsheffingen in te voeren. In 23 gemeenten bedraagt het nadeel € 10,00 per inwoner of meer. Het herverdeeleffect zien we terug in een overgangsregeling (maar niet eerder dan in 2007). Het aantal stappen voor de afbouw staat echter nog niet vast en zal uiteindelijk afhangen van de beschikbaarheid van financiële ruimte binnen het gemeentefonds. Deze ruimte is, zo stelt de minister in de juni-circulaire, aanwezig indien het accres van het gemeentefonds uitkomt boven het gezamenlijk effect van inflatie en areaalontwikkeling. De gemeente Noordenveld mag dus (zie ook eerdere berekeningen in het Coelo-rapport) rekening houden met een voordeel van ongeveer € 7,00 per inwoner. De vraag is niet alleen in hoeveel stappen de afbouwregeling plaats zal vinden en vanaf wanneer wij van het voordeel kunnen “profiteren” maar ook of de nieuwe taxaties zullen leiden tot aanpassing van voornoemd bedrag per inwoner. Wijziging van de waarde-eenheid De huidige waarde-eenheid die gehanteerd wordt voor de aanslagoplegging en de verrekeningen met de algemene uitkering uit het gemeentefonds bedraagt € 2.268 (ƒ 5.000). De nieuwe eenheid wordt € 2.500. Dat leidt uiteraard tot aanpassing van de tarieven.

57

Maximering van de overige ozb tarieven Met de maximering van de resterende ozb-tarieven (na afschaffing van de ozb voor gebruikers van woningen resteren nog 3 tarieven) wil het kabinet de ontwikkeling van de lokale lasten voor bedrijven en burgers beheersen. De maximale tarieven liggen op een dusdanig hoog niveau dat geen enkele gemeente daarmee in de problemen komt.

Eigenaren van woningen Eigenaren van niet woningen Gebruikers van niet-woningen

Maximale tarieven € 7,66 € 10,72 € 8,58

Drempeltarieven (rekentarieven) Het wetsvoorstel onderscheidt naast de maximale tarieven ook drempeltarieven. Deze drempels zijn relevant omdat, zoals gezegd, de wetsvoorstellen ook voorzien in een maximering van de stijging van de tarieven.

Eigenaren van woningen Eigenaren van niet woningen Gebruikers van niet-woningen

Drempeltarieven (basis € 2.500) € 2,71 € 3,79 € 3,03

Maximale stijging van de tarieven Voor gemeenten met tarieven boven de drempeltarieven komt de maximaal toegestane tariefsstijging tot en met 2007 neer op 1.5% (trendmatige groei Bruto Binnenlands Product, gecorrigeerd met areaalontwikkelingen; ramingen CPB aan het begin van elke kabinetsperiode). Tarieven Noordenveld 2004 € 2.268 € 2.500 Eigenaren van woningen Eigenaren van niet-woningen Gebruikers van niet-woningen

€ 2,80 € 3,67 € 2,94

€ 3,08 € 4,05 € 3,24

De maximale stijging geldt alleen voor tarieven die liggen boven de drempelwaarden. De stijging van tarieven die onder deze drempelwaarden liggen is vrij gelaten tot het moment waarop zij de drempel passeren. Daarna zijn zij aan de beperking onderworpen. Zoals blijkt liggen de (omgerekende) tarieven inmiddels boven de drempeltarieven zodat de in het meerjarenperspectief verwerkte tariefsverhoging van 7% vanaf 2006 zal moeten worden gewijzigd in een maximale tariefsverhoging van 1.5%. I

58

EMU-tekort

Aanleiding is het ontstaan van een EMU-tekort bij de lokale overheid oplopend naar 0,6% in 2003, gepaard gaande met het risico van een blijvende tekortsituatie. Een adviescommissie heeft de mogelijkheden onderzocht om het EMU-tekort van de lokale overheid in 2005 te beperken, zonder materieel grote gevolgen voor het beleid en zoals gezegd met inachtneming van de autonomie van de lokale overheden (gemeenten, provincies en waterschappen). De commissie adviseert de Minister van Financiën om voor deze lokale overheden een evenredig aandeel in miljoenen euro’s vast te stellen in een EMU tekort van 2,5% dat in de praktijk als referentiewaarde dient voor ingrijpen. Het aandeel percentage kan worden berekend door het aandeel van de betreffende lokale overheden in de totale overheidsuitgaven te nemen. Dit leidt in 2005 tot een toelaatbaar tekort van 1.304 miljoen euro voor gemeenten en elk 119 miljoen euro voor provincies en waterschappen. Wanneer het EMU tekort van de gehele overheid stijgt boven 2,5% krijgen genoemde lokale overheden de taakstelling om hun tekort terug te brengen tot deze referentiewaarden op individueel (gemeentelijk) niveau. Dit betekent dat naast de eis van een structureel sluitende (meerjaren)begroting in tijden van ingrijpen (MU tekort > 2,5%BBP) een maximum wordt gesteld aan het EMU tekort van de individuele gemeenten. Dit betekent dat de gemeenten voortaan hun eigen feitelijk EMU-tekort moeten gaan berekenen en monitoren. Op grond daarvan kunnen de individuele reductietaakstelling worden berekend. Daarnaast wordt er geadviseerd dat gemeenten binnen eigen kring reductietaakstellingen mogen verhandelen. Overschrijdingen van de taakstelling worden beboet. De adviescommissie adviseert om de lokale overheden vrij te laten kiezen uit een keuze van reductiemaatregelen die aangrijpen bij de oorzaken van de overschrijding in 2004. De commissie concludeert dat indien 10% de voorgesteld instrumenten wordt ingezet deze tezamen goed zijn voor een bedrag van ruim 1 miljard euro. Dit is ruim voldoende voor de thans te verwachten reductie taakstelling 2005 voor de lokale overheden. De 1. 2. 3. 4. 5.

in te zetten instrumenten zijn naar oordeel van de commissie de volgende: uittel grondaankopen temporiseren van de investeringen onderbrengen van activiteiten grondbedrijf in private contracten, onderbrengen van grondbedrijf in PPSen en huren/leasen in plaats van kopen.

Zoals in onze inleiding gezegd heeft op 17 augustus overleg plaatsgevonden met de betrokken partijen en inmiddels is besloten dat op zeer korte termijn een ambtelijke werkgroep opdracht krijgt een aantal varianten uit te werken en hierover medio september opnieuw bestuurlijk te besluiten

59

60