20
nieuw
SNP.NL magazine sept 2009
Tsjechië - Ertsgebergte Wintersport in het Ertsgebergte 8-daagse wintervakantie vanuit hotel Praha Uw hotel ligt in Boží Dar, op 1000m hoogte in het Ertsgebergte. Dit is met 180 inwoners het kleinste stadje van Tsjechië. Bind uw ski’s, sneeuwschoenen of langlauflatten onder en ontdek de hellingen van de Klínovec (1244 m) en de Fichtelberg, de steden Horní Blatná, Oberwiesenthal en het kuuroord Karlovy Vary. Nog veel meer informatie op www.snp.nl
reiscode 515146 | prijs v.a. € 325,vertrek dec - mrt
Tekst en fotografie: Lex van den Bosch
reportage
21
Bereikbaar winterparadijs
Tsjechië SNP.NL magazine sept 2009
Onbekend maakt onbemind. Dat geldt zeker voor de wintersportbestemmingen in Tsjechië. Hoewel het IJzeren Gordijn al twintig jaar open is, ontdekten weinig Nederlanders het Tsjechische winterland. Jammer, want de bergen zijn in de wintermaanden een waar langlaufen sneeuwwandelparadijs. Zeer goed betaalbaar bovendien. Lex van den Bosch verkende met ‘SNPwintergoeroe’ Leon Huijs de Iser- en Ertsgebergten.
22
Natuurlijk, voor een wintervakantie denk je al gauw aan de Alpenlanden, zeker als je als gevorderd alpiene skiër lange afdalingen wilt maken. Maar voor wie niet gebonden is aan lange afdalingen of gewoon lekker wil langlaufen of sneeuwwandelen, zijn de Alpenlanden geen ‘must’. Sterker nog; de Tsjechische middelgebergten lenen zich uitstekend voor deze activiteiten en beschikken over een uitgebreid en goed onderhouden netwerk van langlaufloipen en paden. Niet voor niets wordt een van de belangrijkste internationale langlaufwedstrijden van het jaar, de Jizerska 50, in het Tsjechische Isergebergte gehouden. Metershoge sneeuwwallen
Hoewel de bergen niet bijzonder hoog zijn, zijn ze dankzij de oostelijke ligging behoorlijk sneeuwzeker. We ondervinden dit aan den lijve als we na een rit van zeshonderd kilometer door een groen Duitsland de klim naar Boží Dar aanvaarden, een gezellig dorp op hoogte van duizend meter, midden in het Ertsgebergte. Reeds halverwege wordt ons het zicht op het landschap ontnomen door metershoge sneeuwwallen langs de kant van de weg. Boven is het nog volop winter, en dat terwijl het al de vierde week van maart is. De skiliften en wintersportzaken zijn alle nog volop in bedrijf. Naast ski’s en langlaufmateriaal blijken ze er zelfs sneeuwschoenen te verhuren. Uiteraard willen we meer weten over de omgeving en of deze hoeveelheid sneeuw normaal is. Na enig rondvragen worden we ontvangen door boswachter Karel Picura in het stadhuis. Met zijn witgeruite overhemd en fletse groene broek komt hij wat ambtelijk over. Omdat hij niet gewend is met media te praten komt het gesprek wat aarzelend op gang, maar uiteindelijk blijkt hij veel te vertellen te hebben. Over de hoeveelheid sneeuw is hij echter kort. ‘Deze winter is beslist niet uitzonderlijk maar het komt wel voor dat er weinig sneeuw valt’.
SNP.NL magazine sept 2009
Godsgeschenk
De vriendelijke boswachter blijkt zeer goed op de hoogte van de geschiedenis van de streek. ‘Boží Dar heeft stadsrechten en is met 180 inwoners de kleinste stad van Tsjechië. Nadat er zilver was gevonden is de stad door een Duitse keurvorst gesticht rond 1530. Hij was zo onder de indruk van de rijkdommen die het edelmetaal zouden voortbrengen dat hij de plaats ‘Gottesgab’, Godsgeschenk, noemde. Boží Dar is hier een letterlijke vertaling van. Toen later ook tin werd gevonden, is de mijnbouw uitgebreid. In het begin werd trouwens ook zilver gewonnen in de beek door klompjes met een pan van het sediment te scheiden; kleine heuveltjes langs de beek bij Boží Dar getuigen hier nog van. De twaalf kilometer lange beek door het hoogveen is later voor een deel gekanaliseerd om de toenmalige bedrijven in Horní Blatná van technisch water te voorzien. Nu is er in Horní Blatná een mijnbouwmuseum, dat interessant is om te bezoeken’. Karel vertelt zijn verhaal in vloeiend Duits. Zijn rijke Duitse woordenschat blijkt hij van thuis te hebben meegekregen, want Karel is in 1967 geboren uit een Duitse
moeder en een Tsjechisch-Russische vader. De geschiedenis van de familie zegt veel over wat er in de laatste vijftig jaar in Sudentenland, het noordelijk gebied van Tsjechië waar ook het Ertsgebergte toe behoort, is gebeurd. ‘In de oorlog heeft Hitler een verduitsingspolitiek gevoerd door een paar miljoen Duitsers te huisvesten in Sudetenland. Maar ook voor de oorlog woonden er al veel Duitsers in het gebied. Na de oorlog zijn de Duitsers weggejaagd door het communistische regime en raakte het gebied volkomen ontvolkt. De communistische partij heeft toen afgestudeerden verplicht in de ontvolkte gebieden te gaan werken. Een van die mensen was mijn vader. In 1958 werd hij verplicht een baan als boswachter te aanvaarden in deze regio. Hij kon een leeg huis betrekken samen met mijn moeder. Al het meubilair stond er nog in, want de Duitsers mochten maar vijftig kilo bagage meenemen tijdens hun terugkeer’. Opstandige intelligentsia
Nu Karel op dreef is komen de verhalen als vanzelf. ‘In de communistische tijd zijn hier werkkampen gebouwd. De opstandige Tsjechische intelligentsia die hier werd opgesloten, werd gedwongen uranium te winnen voor de Russen. Velen hebben dit werk niet overleefd. Vroeger was men trouwens ook al op uraniumerts gestuit in de mijnen. De mijnwerkers noemde deze zware zwarte steen Pechstein, want als je op Pechstein stuitte, wist je zeker dat je geen zilver meer zou tegenkomen’. Nieuwsgierig vragen we Karel hoe hij de komst van westerse toeristen ervoer na ‘Die Wende’ in 1989. Enigszins verbaasd horen wij zijn laconieke antwoord aan. ‘Tja, dat was voor mij eigenlijk niets bijzonders. Tsjechië is eeuwenlang door vreemde mogendheden overheerst ge-
De Tsjechen zijn opvallend open en maken graag een praatje weest. We zijn een volk met zelfspot dat zich niet zo snel van de wijs laat brengen.’ De Tsjechen lijken dan ook niet geknakt door het harde regime uit het verleden. Misschien dat het gevoel voor relativering ze juist ook zo sympathiek maakt. Wie zichzelf niet overserieus neemt, is vaak aangenaam gezelschap. Opvallend is ook de open houding van veel Tsjechen. Wees niet verbaasd als een langlaufer probeert een praatje te maken, ook als hij geen woord buitenlands spreekt. Samen aan tafel
Een leuke manier om met de Tsjechen in contact te komen is tijdens de lunch. In Tsjechië is het namelijk heel gewoon om aan te schuiven bij andere mensen aan tafel, zeker als het druk is in een restaurant. We ervaren dat zelf als we gaan lunchen in Nová Louka, een prachtig langlaufgebied in het Isergebergte, vlakbij de Poolse grens. Na een paar uurtjes pittig langlaufen nemen we plaats op twee vrijgekomen stoelen in een restaurant. Aan onze tafel heeft een Tsjechische man een geanimeerd gesprek met een vrouw. Als we even later met
reportage
23
hem in contact komen vertelt hij dat hij alleen op stap is en dat hij de vrouw nog niet kende. Ook met ons knoopt hij graag een gesprek aan. Hij blijkt Jan te heten en in de omgeving te wonen. Zijn snelle outfit doet vermoeden dat hij een geoefend langlaufer is. En inderdaad: in het weekend pakt hij vaak de auto om een dag te langlaufen in de bergen. Ondertussen wordt ons eten opgediend, vijf minuten nadat we het besteld hadden. De lamsspies met knödel, zuurkool en zacht brood blijkt erg lekker te zijn en dat terwijl het toch overduidelijk in de morgen voorbereid moet zijn. Jan kan wel lachen om onze reactie en vertelt dat de kok een beroemdheid is. Regelmatig verschijnt er een artikel over zijn kookkunsten in een lokaal tijdschrift. Wanneer Jan vraagt waar we overnachten vertellen we hem dat we in Bed ř ichov slapen. Een prachtig dorp met een helaas onuitspreekbare naam, want de Tsjechische ‘ř ’ is een absolute tongbreker. Volgens onze tafelgenoot zijn er zelfs Tsjechen die moeite hebben de letter uit te spreken. ‘Als je de uitspraak niet oppikt in de eerste twee levensjaren, heb je grote kans later bij de logopedist te belanden. Je leert de ř dan aan door heel snel
SNP.NL magazine sept 2009
24
reportage
In drukke restaurants is het normaal gezellig aan te schuiven bij onbekenden
‘td td’ achter elkaar te zeggen. Na flink oefenen ontstaat er dan uiteindelijk een Tsjechische ř.’ Jan is zeer mild in zijn oordeel als we de ř opnieuw proberen uit te spreken. Ook Jan is een aardige Tsjech. Goedkoop uit eten
Hoewel we er al een beetje aan gewend zijn is het toch weer aangenaam het bedrag op de rekening te zien. Met zijn tweeën zijn we voor dit heerlijke maal acht-en-eenhalve Euro kwijt, inclusief drankjes en koffie! Ondanks dat Tsjechië in 2004 is toegetreden tot de Europese Unie, is het prijsniveau er nog erg laag. Voldaan beginnen we aan onze middagtocht. Voor we vertrekken kijken we nog even op de kaart, eigenlijk overbodig want de loipen zijn overal voorzien van richtingaanwijzers en goed gespoord. Wel leuk om te zien dat de beroemde Jizerska 50 door Nová Louka loopt en dat er ook een een kortere versie is, de Jizerska 25. We houden het echter op een kortere tocht, zodat we ook wat tijd
hebben om rond te kijken. Daar is ook alle aanleiding toe want het zicht is fantastisch op deze kraakheldere dag. Prachtig om elke keer weer zicht te krijgen op het Reuzengebergte, als je vanuit het bos het open landschap in glijdt. Onder deze omstandigheden is dit echt het ultieme langlaufen! Een Tsjechisch winterplaatje op een golvende hoogvlakte, met hier en daar een oude boerderij. Onderweg komen we eigenlijk alleen maar Tsjechen tegen. Gezellig voortschuifelende families in winterjas, maar ook cracks in snelle pakken. Ze profiteren van misschien wel het laatste mooie sneeuwweekend van het jaar. Als we bijna ‘thuis’ zijn worden we ingehaald door een laatste snelle man. Het is Jan, zojuist terug van zijn middagrondje van 25 kilometer. Hij zwaait ons na met de stokken in zijn hand. ✻
Jizerská 50 Isergebergte
Er
nieuw
Tsjechië - Zuid Bohemen Op sneeuwwandelschoenen door het land van de Moldau 8-daagse sneeuwwandelreis vanuit pension en hotel Nog veel meer informatie op www.snp.nl
Tsjechië - Magistrale Langlaufen voor bikkels
Horní Blatná
d
eb
e
t
e
n
l
a
Re
n
uz
en
d
ge
ber
u S
Praag
8-daagse langlaufreis vanuit pension Nog veel meer informatie op www.snp.nl
reiscode 501021 | prijs v.a. € 530,vertrek 6 en 20 feb
reiscode 500026 | prijs v.a. € 670,vertrek 13 en 20 feb
nieuw
Tsjechië - Sudetenland Sneeuwwandelen in het Ertsgebergte
Tsjechië - Sudetenland Wintersport in de Jizerské Hory
8-daagse langlaufreis vanuit pension Nog veel meer informatie op www.snp.nl
8-daagse sneeuwwandelreis vanuit hotel Chata Jarmilka Nog veel meer informatie op www.snp.nl
8-daagse wintervakantie vanuit pension Chata Jarmilka Nog veel meer informatie op www.snp.nl
reiscode 501020 | prijs v.a. € 515,vertrek 30 jan, 13 en 27 feb
reiscode 500027 | prijs v.a. € 575,vertrek 6, 13 en 20 feb
reiscode 515147 | prijs v.a. € 200,vertrek dec - apr
nieuw
SNP.NL magazine sept 2009
tsg
g er
Bedrichov
te
Tsjechië - Jizera Langlaufen in de Jizerské Hory
nieuw
gte
