Transitie Jeugdzorg en Passend Onderwijs
Drie transities, één perspectief
Naam Pieter Dekkers Ton Edelbroek Datum 5 december 2012
Opbouw presentatie 1. Introductie workshopleiders 2. Probleemschets 3. Passend Onderwijs en Transitie Jeugdzorg 4. Regio Oost Achterhoek
Drie transities, één perspectief
5. Uitwerking 6. Vragen
2
1. Introductie workshopleiders
Ton Edelbroek Leiding SWV VO Oost-Achterhoek
Drie transities, één perspectief
Pieter Dekkers Adviseur Berenschot
3
2. Probleemschets
Drie transities, één perspectief
Hoogleraar opvoedkunde Jo Hermanns: ‘Er is een groot geloof ontstaan in professionals en instituties die ons bij onze levensproblemen zullen helpen. ‘Gewone’ problemen zoals lastige kinderen, bijzondere kinderen, kattenkwaad, vlegelgedrag worden niet meer als een opvoedingsopdracht voor de burger gezien, maar als voer voor psychologen en pedagogen.’
4
Drie transities, één perspectief
Kinderen groeien niet op in schotten
5
Wat zien we in de praktijk?
Drie transities, één perspectief
•Het onderwijs en jeugdzorg weten met een groep kinderen met complexe vragen nog onvoldoende raad. •Perverse prikkels met verwijzen/indicaties/rugzakken. •Onderwijsbenadering is geen systeembenadering. •Te laat schakelen juiste ondersteuning kind en gezin. •Gemeenten en onderwijs “schuren” over regie. •De verbinding gemeentelijk jeugdbeleid en de onderwijsondersteuning is voor verbetering vatbaar.
6
Drie transities, één perspectief
Gevolgen ‘exporteren’ problemen Onderwijs 1 op de 7 kinderen in speciale zorg of speciaal onderwijs Arbeidsmarkt 1 op de 11 jongeren in de Wajong Jeugdzorg breed palet van specialisten/organisaties ontbreken van regie,veelheid indicaties en regelingen Ouders ouders en kinderen consumeren daardoor zorg (shoppen) en de eigen kracht wordt “vergeten”.
“ 7
Drie transities, één perspectief
3. Relatie transities
8
Drie transities, één perspectief
Passend Onderwijs
9
Drie transities, één perspectief
Hoofdlijnen Passend Onderwijs 1. Wijziging van de regionale indeling (gemeentegrenzen) 2. Wijziging van taken en financiering van de samenwerkingsverbanden WSNS en VO 3. Zorgplicht voor de schoolbesturen 4. Wijzigingen positionering en financiering van het speciaal onderwijs 5. SWV-en nemen taak over van commissies voor indicatiestelling om leerlingen in speciaal onderwijs te plaatsen. 6. Ondersteuningsplan (4 jaar) afstemmen met gemeenten 10
Drie transities, één perspectief
Transitie jeugdzorg
11
Kern
Drie transities, één perspectief
De gemeenten worden verantwoordelijk voor de preventieve zorg, lichte hulp en de hulp aan ouders en kinderen met ernstige en complexe problemen. Dit houdt in: • de provinciale (geïndiceerde) jeugdzorg; • de jeugdzorgPlus (gesloten jeugdzorg); • geestelijke gezondheidzorg voor jeugdigen; • zorg voor jeugd met een licht verstandelijk beperking (jeugd-LVB) en • de jeugdbescherming en jeugdreclassering.
12
Verantwoordelijkheden
Drie transities, één perspectief
Schoolbesturen en samenwerkingsverbanden zijn verantwoordelijk voor de interne leerlingenzorg en lichte en zware onderwijsondersteuning.
De gemeente is met de decentralisatie van de jeugdzorg (en huidige preventieve jeugdbeleid) verantwoordelijk voor de externe leerlingenzorg (alles in en om het onderwijs).
13
Doel samenwerking
Een samenhangend en afgestemd stelsel van interne en externe leerlingenzorg.
Drie transities, één perspectief
Kinderen en jongeren moeten door de samenwerking in een zo vroeg mogelijk stadium en in de eigen omgeving geholpen worden om escalatie van problemen te voorkomen.
14
Samenhang andere decentralisaties
Drie transities, één perspectief
Deel doelgroep Passend Onderwijs krijgt later te maken met de Wajong, Bijstand en WSW via de regeling Wet Werken naar Vermogen. Het is van belang dat onderwijs en gemeenten samenwerken, zodat leerlingen zo weinig mogelijk afhankelijk worden van regelingen of anders zo goed mogelijk kunnen participeren in de samenleving. 15
Drie transities, één perspectief
4. Regio Oost-Achterhoek
16
Visie op opgroeien en opvoeden in de Oost-Achterhoek
Drie transities, één perspectief
Kinderen en jongeren die opgroeien in de Oost-Achterhoek worden zoveel en zo lang als mogelijk in hun meest vertrouwde omgeving ondersteund: in het gezin, op school, tussen leeftijdsgenoten. In deze setting denken en werken professionals vanuit optimisme en vertrouwen in de ontwikkelingskracht van jeugdigen.
17
Initiatief ZIOS-werkgroep: • SWV-en VO en WSNS en speciaal onderwijs • Gemeenten Winterswijk, Aalten en Oost Gelre
Drie transities, één perspectief
Opdracht voor een visiedocument Hoe te anticiperen op de veranderende wettelijke taken rondom Passend Onderwijs & Transitie jeugdzorg, zodat de kwaliteit van de zorgstructuur in onze regio kan worden geborgd?
18
Kracht initiatief Oost Achterhoek •Anticiperend op ontwikkelingen. •Ontwikkelen van een gezamenlijke visie op opgroeien bij onderwijs en gemeenten. •Gezamenlijk investeren in de uitwerking •Gemeente en onderwijs werken door domeinen heen •Regierol gemeenten is
Drie transities, één perspectief
• • • •
niet sturen maar verbinden; gezamenlijke agenda; ondersteuningsplan (gemeenschappelijk deel) gezamenlijk vormgeven; financieringsstromen van partijen bundelen voor een gezamenlijke aanpak. 19
Drie transities, één perspectief
Verwachte voordelen
1. Met gezamenlijke middelen kan meer zorg gerealiseerd worden of ten minste evenveel zorg met minder geld. 2. Ouders en kinderen kunnen rekenen op een zorgcontinuüm van gelijke kwaliteit, ongeacht de plaats waar de school staat. 3. Zekerheid voor vier jaar dat het aanbod van zorg geborgd is, wat ontwikkeling en investering in betere kwaliteit aantrekkelijk maakt. 4. Een integraal zorgplan heeft een voorbeeldfunctie voor andere gemeenten en SWV-en hoe de samenwerking tot een win-win situatie kan leiden. 20
Wat willen wij bereiken?
<5% <10%
Drie transities, één perspectief
> 85%
21
Drie transities, één perspectief
5. Uitwerking: naar één ondersteuningsteam
22
Drie transities, één perspectief
7 uitgangspunten (algemeen) 1. De ondersteuningsbehoefte en kracht van het gezin vormen het uitgangspunt. 2. Versterken van de preventieve kracht van scholen voor regulier onderwijs. 3. Hulp wordt zo snel en nabij als mogelijk geboden. 4. Professionals krijgen meer handelingsruimte. 5. Minder instanties en projecten. 6. Het ondersteuningsaanbod heeft een duidelijke samenhang, is goed afgestemd en heeft kwaliteit (doeltreffend). 7. Samen meer doen met minder geld.
23
Drie transities, één perspectief
De spil: de generalist
24
Team van generalisten
Van en voor onderwijs en gemeenten
Drie transities, één perspectief
•een algemene, laagdrempelige, eerstelijns voorziening; •een bundeling van huidige (niet geborgde) activiteiten in één team; •met hulp die snel en dichtbij kinderen, jongeren en ouders thuis, op school of op straat wordt aangeboden.
25
Drie transities, één perspectief
Team generalisten
1. Vanuit dezelfde kernwaarden: eenzelfde methodiek, oplossingsgericht werken, empowerment. 2. Direct inzetbaar en altijd bereikbaar. 3. Zijn een functie van het CJG met integrale verbinding zorgteams scholen. 4. Geen nieuwe overlegstructuren, maar minder (netwerk). 5. Medewerkers beschikken over hetzelfde instrumentarium (verwijsindex etc). 6. Eenduidige aansturing. 7. Klein beginnen en werkende wijze leren.
26
Drie transities, één perspectief
Bestaande functies die geclusterd worden •Algemeen maatschappelijk werk voor zover het jeugdigen en gezinnen met kinderen betreft. •Ambulante hulpverlening aan jongeren die met criminaliteit in aanraking (dreigen te) komen. •Ambulante hulpverlening als er sprake is van schoolverzuim •(Preventieve) ambulante begeleiding. •Schoolmaatschappelijk / jeugdmaatschappelijk werk. •Inzet veldwerker verslavingszorg. •Life coaching. •Reboundvoorzieningen. •Begeleiding voortijdig schoolverlaters. •Uitvoering integrale vroeghulp.
27
7 Uitgangspunten benadering
Drie transities, één perspectief
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Uitgaan van het kind (gezin) en zijn vraag. In context van het systeem waar kind opgroeit. Direct inzetbaar in de eigen omgeving. Niet verwijzen, maar erbij halen (betrekken). In één plan door domeinen. Met één duidelijk aanspreekpunt (generalist). “Geen vis geven, maar leren vissen” (eigen kracht).
28
Drie transities, één perspectief
7 Uitgangspunten organisatorisch 1. Aansluiting met lokale structuur in de betrokken gemeenten. 2. Bovenlokaal wat nodig is (vraag leidend boven organisatieprincipe, niet dogmatisch). 3. Generalisten staan in de frontlinie. 4. Vaste methodiek met brede intake en warme overdracht. 5. Netwerk organiseren in een plan van aanpak. 6. Afkomstig uit bestaande organisaties (expertise). 7. Goede terugkoppeling en registratie vanuit één systeem.
29
Basisproces werkwijze
Ondersteuning svraag
School Vrije tijd Ouders
Ondersteunings team
signaal
Telefoon Email Overleg
Brede intake
Drie transities, één perspectief
Netwerk lokaal en bovenlokaal Terug koppeling
coördinatie registratie
30
Kenmerken ondersteuningsteam Meewerkend voorman
Snel inzetbaar Verantwoorden eigen inzicht Zelfstandig
Flexibel
Drie transities, één perspectief
Breed inzetbaar mandaat
31
Inbedding
Coördinatie
ondersteuningsteam
Drie transities, één perspectief
organisaties
32
Sturing ondersteuningsteam
Ondersteuningsteam
Opdrachtgever onderwijs en gemeente
Drie transities, één perspectief
Klankbordgroep organisaties
33
Status van dit project
Drie transities, één perspectief
definitieve bestuurlijke beslissing
34
Financiers 1. Onderwijs (ontwikkeling en structureel) 2. Gemeenten (ontwikkeling en structureel) 3. Provincie (ontwikkeling)
Drie transities, één perspectief
4. RMC (ontwikkeling)
35
Drie transities, één perspectief
6. Vragen
36