Regio Zuid-K ennemerland 30 januari 2012
Pionieren gezamenlijke aanpak Passend Onderwijs en Jeugdzorg In het plan staat concreet geformuleerd op welke van de genoemde integrale thema('s) de regio voorloper wil zijn, wat de te beantwoorden vragen zijn, de gewenste oplossingsrichting/globale aanpak, wat het resultaat is van de voorloperfunctie en wat de indicator van dat resultaat is. Doel van het pionieren Wij willen graag een voorloperfunctie vervullen in de samenwerking Passend Onderwijs en Jeugdzorg met als doel: Leren op welke wijze scholen en gemeenten maximale synergie kunnen bereiken voor ‘hun’ jeugdigen. In overleg met gemeenten (Haarlem, Heemstede, Bloemendaal, Zandvoort, Haarlemmerliede), het voortgezet (speciaal) onderwijs, Bureau jeugdzorg, de jeugd & opvoedhulp aanbieder (OCK ’t Spalier) en MEE is besloten ons te richten op onderstaande thema’s: het ondersteunen van opvoeding en onderwijs in reguliere kaders (ondersteuning en herstel van het ‘gewone leven’) integrale zorgtoewijzing en de organisatie daarvan De thema’s zijn opgenomen in onderstaand gezamenlijk geformuleerd doel: Een kansrijke, relevante en intensieve verbinding aangaan tussen onderwijs, de verschillende partners van jeugdzorg en de gemeenten, om problemen van leerlingen vroegtijdig te onderkennen, snel en effectief op te pakken en tegelijkertijd deskundigheid te importeren in de school. Uitwerking Bovenstaan doel wordt uitgewerkt in onderstaande subdoelen: Problematiek snel en effectief oppakken: loopvermogen verkorten: Gebaseerd op de uitgangspunten van Wrap around Care wordt gekozen voor een persoons/gezins gebonden aanpak, dicht bij leerling en school. Dit gebeurt in de vorm van een CJG professional , gekoppeld aan de school. Iemand met een “ gezicht”. Deze generalist kan direct aan de slag met de leerling, gezin en de problematiek, brengt hulp zoveel mogelijk naar school en gezin (hulp importeren in plaat van kind exporteren) en heeft en houdt de regie, waarmee een systeem van doorschuiven wordt voorkomen. Gekoppeld aan de interne zorgstructuur/trajectgroep: Via de interne zorgstructuur worden leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften en waar de school handelingsverlegenheid bij ervaart, aangemerkt voor een trajectgroep. Door de CJG generalist te koppelen aan de trajectgroep kan in een vroeg stadium een aanbod worden gedaan aan school en leerling waarbij ouders nauw betrokken zijn. Uitwisseling tussen ouders, leerling, school en jeugdzorg wordt hiermee vereenvoudigd en gestimuleerd. De doelstelling van de trajectgroep om te voorkomen dat de leerling uitvalt dan wel in een speciale onderwijsvoorziening terecht komt, wordt versterkt. Directe lijnen: De CJG generalist heeft een directe lijn met de ketenpartners, werkt volgens het principe van één gezin, één plan. De generalist vult waar nodig de eigen deskundigheid aan door 1
raadplegen dan wel inschakelen van een aan het CJG gekoppeld expertiseteam. De generalist houdt de regie, bewaakt de continuïteit en het resultaat.
Deskundigheid importeren in de school: De Generalist is gekoppeld aan de school , de school kent haar/hem, zij/hij kent de school. Zij/hij is tegelijkertijd de verbindende schakel tussen Jeugdzorg en Onderwijs en weet de vertaalslag te maken tussen beide. Zij/hij kan onderwijsgericht adviseren. Dit levert concrete handelingsadviezen op voor het onderwijs waarmee passende ondersteuning kan worden geboden. Afstemming , terugkoppeling en communicatie levert duidelijkheid op over de aanpak op voor alle betrokkenen en vergroot de effectiviteit ervan.
Voorgesteld wordt om onder andere voort te bouwen op de trajectgroepen. In het voortgezet onderwijs loopt sinds 1 ½ jaar een pilot in het kader van de Plusvoorziening (subsidiegelden vanuit OC&W). Dit houdt in dat er op 6 scholen voor Voortgezet Onderwijs trajectgroepen zijn gestart. Doel hiervan is de uit- en afstroom van leerlingen te verminderen en te voorkomen. Het gaat daarbij vooral om leerlingen die het niveau cognitief aankunnen maar om andere, veelal gedragsmatige, redenen uit- dan wel afstromen. Een trajectgroep is een voorziening binnen de eigen school die wordt “ gerund” door een trajectgroepbegeleider, iemand met expertise ten aanzien van leerlingbegeleiding en problematiek en het coachen van docenten. In de trajectgroep is plaats voor 15-20 leerlingen die hier extra ondersteuning en begeleiding kunnen krijgen. Leerlingen die dreigen uit te vallen en waar de school handelingsverlegenheid bij ervaart kunnen via de interne zorgstructuur als trajectgroepleerlingen worden aangemerkt. Trajectgroepleerlingen volgen het lesrooster van de eigen klas. Slechts als dat tijdens lessen of schoolmomenten nodig is, vallen trajectgroepleerlingen terug op de trajectgroep voor extra ondersteuning en begeleiding. Lessen die goed gaan worden dus gewoon gevolgd. De trajectgroep is er niet alleen voor tijdelijke opvang van leerlingen maar biedt ook expertise en ondersteuning aan docenten en de school. Met ouders wordt nauw samengewerkt ten aanzien van de begeleiding van leerlingen. Een trajectgroep is dus géén uitstuurlokaal. Begeleiding van de trajectgroep is er op gericht dat de leerling op zo snel mogelijk weer volledig het eigen rooster van de klas volgt. Stappen Dit voorstel is een schets op hoofdlijnen. Om dit verder uit te werken worden de komende periode in ieder geval de onderstaande stappen genomen: Bepalen in welk overkoepelend regionaal overleg (regio Zuid Kennemerland) een uitgewerkt voorstel wordt vastgesteld en hoe er besluiten worden genomen over een vergaande samenwerking bij het bieden van zorg (en wellicht samenvoegen van taken/integratie van delen van budgetten), waar de afstemming tussen de zorgplannen van Passend Onderwijs en de uitwerking van de transitie Jeugdzorg plaatsvindt. Maken van een projectplan waarin onderdelen worden uitgewerkt, verantwoordelijkheden worden verdeeld en indicatoren worden weergegeven (de indicatoren zullen gericht zijn op minder uitval, snel inzetten van hulp met minimaal aantal schakels). In regionale samenwerking het versterken van het CJG zodat de rol van de CJG generalist in de school ingevuld kan worden en een ondersteunend expertise-team aanwezig is. Dit in nauw overleg met onderwijs en ouders/jeugdigen.
2
PIONIEREN GEZAMENLIJKE AANPAK PASSEND ONDERWIJS EN TRANSITIE JEUGDZORG
1. Inleiding: kader plan van aanpak van VWS en OCW De regio Zuid-Kennemerland wil graag pionieren in de voorlopersaanpak van VWS en OCW. Onderwijs, gemeenten en (zorg)instellingen zijn gezamenlijk tot deze conclusie gekomen. In onderstaand kader worden de ambities verwoord. In de paragrafen hierna worden doel, thema’s, plan van aanpak en de wijze waarop we omgaan met indicatoren en resultaten verder uitgewerkt.
In principe willen wij dat .... Er geen leerling thuis zit De juiste zorg cq ondersteuning tijdig geboden wordt Alle kinderen meedoen Overal in de keten maximale afstemming plaatsvindt Leerlingen zich veilig en serieus genomen voelen Er vertrouwen is in de driehoek ouders – school – ketenpartners Leerlingen met extra ondersteuning vaste aanspreekpunten hebben Kinderen de grenzen opzoeken en leraren daar assertief tegen optreden Tijdig het gesprek met ouders aan wordt gegaan en zij en de jeugdigen de regie hebben Leraren zich zoveel mogelijk kunnen bezighouden met hun vak Leraren zelfverzekerde geïnspireerde professionals zijn De informatievoorziening ‘state of the art’ is, waarbij gebruik wordt gemaakt van moderne communicatietechnologie Ouders / leerlingen eigenaar (letterlijk) zijn van hun eigen dossier Met in acht neming: Van de verwachting dat door de bezuinigingen en stelselwijzigingen de druk op de (kwaliteit van de) publieke sector de komende jaren zal toenemen Van de trend van steeds verder gaande tweedeling in de maatschappij Van het feit dat er nog veel onbekendheid met elkaar (in de keten school – hulpverlening) is Van de verwachting dat samenwerken misschien wel moeilijker is dan ooit Van de aanname dat onze principes misschien wel naïef zijn
Hebben we toch de volgende ambities geformuleerd: Ambities juni 2014 Aan elke VO school in Kennemerland – Zuid is een CJG coach gekoppeld Op elke VO school wordt door leerlingen en ouders de vernieuwde integrale ondersteuning als effectief gewaardeerd Op elke VO school is kennis en kunde ontwikkeld waardoor er eerder aan de bel getrokken wordt (attitude gericht op de ‘voorkant’, = ook op tijd toeleiden naar ‘zwaardere’/andere zorg) Aanpak Projectgroep samenwerking inrichten (VO, Zorg, Gemeente) in samenspraak met klankbord groep realiseert deze uitgewerkte voorstellen in relatie tot de ambities. Draagvlak creëren bij de bestuurders (provincies / belanghebbende bestuurders / organisaties), credo “dit moet je gewoon willen!” DOORGAAN, ook als het tegenzit! Kleine stapjes Betrekken ministerie via het pioniers project
3
2. Doel van het pionieren In Zuid Kennemerland richt het pioniersproject zich op onderstaande thema’s: het ondersteunen van opvoeding en onderwijs in reguliere kaders (ondersteuning en herstel van het ‘gewone leven’) integrale zorgtoewijzing en de organisatie daarvan Het realiseren van een doorgaande zorg- en onderwijslijn tussen primair en voortgezet onderwijs is daarbij een belangrijk aandachtspunt. De thema’s zijn opgenomen in het volgende gezamenlijk geformuleerd doel: Een kansrijke, relevante en intensieve verbinding aangaan tussen onderwijs, de verschillende partners van de zorg voor jeugd en de gemeenten, om problemen van leerlingen vroegtijdig te onderkennen, snel en effectief op te pakken en tegelijkertijd deskundigheid te importeren in de school. Dit willen we concreet vorm gaan geven door twee ontwikkelingen aan elkaar te koppelen: de trajectgroepen en de CJG coaches.
3. Onderdelen plan van aanpak Om het in de vorige paragraaf beschreven doel te bereiken omvat het plan van aanpak (in ieder geval) onderstaande onderdelen. Synergie CJG coaches en trajectgroep Vroegtijdige onderkenning en/of consultatiefunctie Integraal zorg en ondersteuning toewijzen 3.1. Synergie Belangrijkste succesbepalende factor cq randvoorwaarde van het samenwerkingstraject is synergie. Met synergie doelen we op het 1+1 = 3 effect van goede samenwerking. Er is beperkt onderzoek gedaan naar het bereiken van synergie in multidisciplinaire samenwerking. Dat wat er is is praktisch en bruikbaar. Bij het bereiken van synergie hanteren wij de volgende principes: Als we elkaar ontmoeten, investeren we ook in een informele sfeer
4
De activiteiten die we ondernemen zijn doelgericht en op elkaar afgestemd Er is respect voor elkaars expertise Er worden structureel dilemma’s gedeeld Er is, als dat nodig is, kritiek op elkaar Er zijn afspraken over macht
1
Wat Borging synergie Afspraken over maken
Wanneer Gedurende het proces
Wie SWV-VO (Djoro Loupatty)
3.2 CJG coaches en de trajectgroepen Essentieel voor de pilot zijn de CJG coaches en de trajectgroepen. De trajectgroepen functioneren al één tot twee jaar. Het team CJG coaches moet echter nog opgezet worden.
Trajectgroepen
In het voortgezet onderwijs loopt sinds 2 jaar een pilot in het kader van de Plusvoorziening (subsidiegelden vanuit OC&W). Dit houdt in dat er op 6 scholen voor Voortgezet Onderwijs trajectgroepen zijn gestart. Doel hiervan is de uit- en afstroom van leerlingen te verminderen. Het gaat daarbij vooral om leerlingen die het niveau cognitief aankunnen maar om andere, veelal gedragsmatige, redenen uit- dan wel afstromen. Vanaf het schooljaar 2012-2013 zullen alle scholen van het samenwerkingsverband een trajectgroep starten. Een trajectgroep is een voorziening binnen de eigen school die wordt “gerund” door een trajectbegeleider, iemand met expertise ten aanzien van leerlingbegeleiding en problematiek en het coachen van docenten. In de trajectgroep is plaats voor 20 leerlingen die hier extra ondersteuning en begeleiding kunnen krijgen. Essentieel is dat deze ondersteuning tijdig ingezet wordt. Leerlingen die dreigen uit te vallen en waar de school handelingsverlegenheid bij ervaart kunnen via de interne zorgstructuur als trajectgroepleerlingen worden aangemerkt. Trajectgroepleerlingen volgen het lesrooster van de eigen klas. Slechts als dat tijdens bepaalde lessen of schoolmomenten nodig is, vallen trajectgroepleerlingen terug op de trajectgroep voor extra ondersteuning en begeleiding. Lessen die goed gaan worden dus gewoon volgens het rooster gevolgd. De trajectgroep is er niet alleen voor begeleiding aan leerlingen maar biedt ook expertise en ondersteuning aan docenten en de school. Met ouders wordt nauw samengewerkt ten aanzien van de begeleiding van leerlingen. Een trajectgroep is dus géén uitstuurlokaal. Begeleiding van de trajectgroep is er op gericht dat de leerling op zo snel mogelijk weer volledig het eigen rooster van de klas volgt.
CJG Coaches
Doel van de CJG coaches is ouders en jongeren meer directe steun vanuit het CJG te bieden en zo snel en integraal maar ook zo licht als mogelijk hulp te bieden. De coaches staan naast ouders en jeugdigen, maken samen een goede analyse van de problemen en van de krachten. Zij kunnen zelf (licht ambulante) hulpverlenen of rechtstreeks (specialistische) zorg inschakelen. Er wordt gebruik gemaakt van de aanwezige kennis van professionals en instanties deze wordt echter samengebracht (en efficiënter en effectiever ingezet) onder de paraplu van het CJG. Het rechtstreeks verwijzen door de CJG coaches moet in plaats komen van de huidige indicaties die verleend worden door Bureau Jeugdzorg, het CIZ en de zorgverzekeraars. Het gaan werken met CJG coaches vormt een belangrijk onderdeel van het stappenplan. Er is op dit moment: Regionale overeenstemming over de taken en het profiel van de CJG coach (zie kader voor taken en bijlage voor profiel). Tussen gemeenten zullen accent verschillen in de wijze van invoering en inbedding in het CJG zitten. Meer duidelijkheid over waar en wanneer de CJG coaches starten:
5
o
o
o o
o
Haarlem: De gemeente Haarlem start in oktober 2012 met de pilot in de CJG’s in Haarlem-Noord en Schalkwijk. Het totale pilotteam bestaat naar verwachting uit circa zes CJG coaches. Zandvoort: : De gemeente Zandvoort start per 1 januari 2013 met een pilot CJG coaches binnen het lokale CJG. Op welke wijze daaraan invulling gegeven kan worden, wordt nader onderzocht. Heemstede: De gemeente Heemstede start in januari 2013. De tweede helft van 2012 wordt benut voor het treffen van de voorbereidingen. Haarlemmerliede: In verband met de transitie jeugdzorg onderzoekt de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude op dit moment verdere vormen van gemeentelijke samenwerking. Ook een verdere ontwikkeling van het CJG wordt hierin meegenomen. Aangezien deze gesprekken nog gaande zijn, kunnen wij nog geen indicatie geven wanneer onze gemeente deel zal nemen aan de pilot. Bloemendaal: Bloemendaal is per 1 maart 2012 gestart met een team van coaches, werkzaam bij de Opvoedpoli.
6
Taken CJG coach Onderstaande taken en competenties worden gehanteerd als perspectief. Van belang is dat de CJG coaches werken aan een cultuuromslag, dat wil zeggen dat het team prioriteit geeft aan zelf hulpverlenen en oplossen. Indien nodig wordt niet verwezen naar andere zorgvormen, maar deze worden erbij gehaald. Dit is echter onderdeel van het veranderingsproces, dus dit zal bij aanvang nog niet het geval zijn, maar daar wordt wel naar gestreefd.
Taken en competenties
1. Vertrouwen opbouwen en gesprek aangaan Aangaan van gesprek op locatie op basis van de problemen die ouders/gezinnen/jeugdigen ervaren bieden van consultatie aan professionals op de vindplekken (in deze pilot de VO scholen), inclusief voor vrijwilligers bij sportclubs, verenigingen; o vraagverheldering o hanteren brede blik, signaleren van problemen op de diverse leefgebieden (opgroeien, opvoeden onderwijs, vrije tijd, sociale contacten, gezondheid, veiligheid, mobiliteit, relaties, zingeving, wonen, werken, inkomen) o vaststellen ernst en risico Mogelijk ook o diagnostische taken ten behoeve van inzetten specialistische zorg 2. Activeren en versterken eigen kracht van het gezin en sociale omgeving versterken van draagkracht in het gezin, verminderen van draaglast o Eigen Kracht Conferenties o NetwerkBeraad 3. Oplossen van vraagstukken in het gezin die van invloed zijn op de opvoeding Opvoedcoaching o Video Home Training o Triple P Benutten van expertise bij specialistische/tweedelijnsinstanties ten behoeve van een effectief functioneren van de coaches voor de jongere/ het gezin 4. Erbij halen van zorg, brugfunctie, maken 1 plan voor 1 jongere/gezin Realiseren van een plan van aanpak: de coach wordt gezien als ‘ klant’ door diverse aanbieders van zorg, zij leveren de zorg (jeugdhulpverlening, ondersteuning bij beperkingen, psychiatrische zorg, begeleiding in de thuissituatie1) in opdracht van de coach1 zorg coördineren, regie voeren over een opgesteld plan van aanpak. De coach heeft bij nieuwe casussen de zorgcoördinatietaak.
Er wordt gewerkt aan het voorzien van de CJG coaches voorzien van voldoende instrumenten om goed aan de slag te kunnen gaan (juli-oktober). De gemeenten voeren onder andere gesprekken met de provincie om de coaches (per oktober 2012) mandaat te geven om ambulante hulp rechtstreeks in te zetten zonder indicatie van BJZ. Er wordt gestart met het koppelen van CJG coaches aan twee scholen met een trajectgroep in Haarlem. Het Mendelcollege (Mavo, Havo, VWO) in Haarlem-Noord en het Haarlem College (VMBO) in Schalkwijk. De school krijgt één aanspreekpunt – één ‘eigen’ coach - voor vragen/consultatie. Er moet echter voorkomen worden dat gezinnen met meerdere CJG coaches te maken krijgen. Dit betekent dat als bij een gezin al een CJG coach betrokken is deze ook het aanspreekpunt (voor dit specifieke gezin/deze jongere) voor school worden. Een school zal dus één eerste aanspreekpunt hebben maar wel met meerdere CJG coaches te maken krijgen.
7
De volgende stappen moeten nog genomen worden: Wat Werven en aanstellen CJG coaches
Wanneer juli/augustus/september (start 1 oktober)
Wie Gemeente Haarlem
2
Concrete afspraken met Mendelcollege en Haarlem college over wijze van inzet, bereikbaarheid, etc. Duidelijkheid over verwachtingen en mogelijkheden.
September
Gemeente Haarlem. Mendelcollege, Haarlem College, SWV-VO ZuidKennemerland
3
Concrete afspraken maken met JGZ en SMW over samenwerking met CJG coaches
September
Gemeente Haarlem, scholen, JGZ, SMW
4
Monitoren en bijstellen waar nodig: voldoen de CJG coaches aan verwachtingen jongeren, ouders en scholen. Bijstellen waar mogelijk en nodig.
Voortdurende vinger aan de pols. In de startfase tweemaandelijks gesprek over de voortgang.
Initiatief bij Gemeente Haarlem
5
Afspraken met de provincie, BJZ en Jeugd en Opvoedhulp aanbieders over hulp inzetten zonder indicatie
Gesprekken juli/augustus/september (start oktober)
Initiatief bij gemeente Haarlem
1
3.3 Vroegtijdig te onderkennen en/of de consultatiefunctie Naast het goed neerzetten van de CJG coaches en de trajectgroepen is het ook essentieel dat problemen van leerlingen vroegtijdig erkend worden en waar mogelijk in de basis opgelost worden. De school heeft een taak in het vroegtijdig onderkennen van problemen van leerlingen. Om daarbij te kunnen bepalen in welke domeinen de problemen zich voordoen moeten leerkrachten / de school terug kunnen vallen op de kennis en inzet van deskundigen. De CJG coach kan hier een rol in vervullen. Rekening houdend met de caseload van het team, zal de CJG coach in eerste instantie gebruik maken van de aanwezige kennis en deskundigheid van CJG-partners in en om school. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het digitaal dossier JGZ, met informatie over de jongere vanaf de geboorte en de informatie in de verwijsindex. Door de pilot moet duidelijk worden aan welke jongeren een CJG coach gekoppeld wordt en voor welke jongeren de reguliere/basiszorg en bestaande afspraken over zorgcoördinatie (convenant Zorgcoördinatie in de regio Zuid-Kennemerland) voldoende zijn. Doordat de CJG coach onderdeel uitmaakt van een team met meerdere disciplines/achtergronden ontstaat een verbinding tussen school, CJG en de jeugdzorg die een integrale aanpak mogelijk maakt. De CJG coach heeft niet alleen het versterken van het eigen oplossend vermogen van de jongere en gezin als uitgangspunt, maar ook dat van de school. Hij/zij koppelt de onderwijsarrangementen, zorgarrangementen en vrijetijdsarrangementen aan elkaar tot een geïntegreerde aanpak en neemt de zorgcoördinatie op zich. In de loop van de pilot zal dan ook duidelijk worden hoe dit zich verhoudt tot bestaande zorgcoördinatie afspraken (vastgelegd in de regio Zuid Kennemerland).
8
Bij eerste signalering van problemen kan de CJG coach meteen betrokken worden. De coach overlegt met JGZ en Schoolmaatschappelijk werk en zoekt daarop voortdurend contact met de thuissituatie en brengt die in kaart. Hierdoor wordt al snel duidelijk of sprake is van problemen binnen een van de gezinsdomeinen. De gezinsdomeinen bestaan uit: Dagelijks leven Opvoedingsvaardigheden Ontwikkeling jeugdige Ontwikkeling ouder(s) en partnerrelatie Veiligheid omgeving Netwerk / cultuur In geval er sprake is van onderwijsproblematiek dan kan vanuit school een plan van aanpak worden gemaakt en inzet van de trajectgroep worden overwogen. Is er sprake van problemen binnen de thuissituatie dan kan de CJG coach meteen handelend optreden, lichte hulp bieden en tijdig juiste hulp inschakelen indien meer gespecialiseerde hulp nodig lijkt. De CJG coach rapporteert terug naar het intern zorgoverleg en houdt school, JGZ en andere betrokken partners verder op de hoogte van de ontwikkelingen. Op deze wijze wordt het onderwijs en het opvoedingsmilieu aan elkaar gekoppeld en geïntegreerd evenals de noodzakelijke ondersteuning. De coördinatie van zorg voor/en met het gezin wordt door de CJG coach gedaan waardoor de school zich op haar eigenlijke onderwijstaken kan richten. De volgende stappen moeten nog genomen worden: 1
2
3
4
Wat Ten aanzien van de zorgroute in de school het bepalen van de inzet van de CJG coach op school daarin (zowel inhoudelijk als praktisch Uitwerken van integraal plan van aanpak: op welke wijze, welk moment, door en met wie, terugkoppeling, afspraken Monitoren van de wijze waarop de inzet van de CJG coach in en de samenwerking met de schoolwijze is gerealiseerd Signaalfunctie van de school versterken: analyse van de huidige én de gewenste situatie. Wat is nodig om daar te komen.
Wanneer September/oktober
Wie School, gemeente, CJG coach
oktober
School, CJG coach
Oktober en verder
School, gemeente, CJG coach, projectgroep
September e.v.
School
3.4 Integraal zorg toewijzen Het integraal toewijzen van zorg geven we vorm volgens twee uitgangspunten: a) ouders/jongeren/school hebben een vaste persoon nodig als aanspreekpunt voor belemmeringen/problemen in de thuissituatie (gezinsdomeinen) b) in het intern zorgoverleg van de school (intern ZAT) worden de signalen besproken als sprake is van problemen bij leerlingen. Vervolgens is in veel gevallen op basis van een integrale bespreking van de ondersteuningsbehoefte in onderwijs, gezins- en vrije tijdsdomein één plan van aanpak nodig.
9
a. Vast aanspreekpunt en doorgaande zorglijnen
Met de komst van de CJG coaches is het mogelijk om voor kinderen die het primair onderwijs verlaten doorgaande zorglijnen te realiseren. Immers, uitgangspunt is dat er een vast aanspreekpunt moet zijn voor kind/jongeren en gezinnen. CJG coaches gaan ‘mee’ met het kind dat het primair onderwijs verlaat en zal als vast aanspreekpunt ook op eigen initiatief de school kunnen benaderen waar het kind/de jongeren voortgezet onderwijs zal volgen.
b. Zorgtoewijzing (1 Gezin/jongere, 1 plan) Op schoolniveau
Met de inzet van de CJG coach zorgen we voor korte lijnen nadat is gesignaleerd dat een integrale aanpak nodig is. De CJG coach is aanspreekpunt voor het gezin, de ouders/jongeren, maar hij/zij heeft ook inzicht in het totale hulpverleningsaanbod aan de gezinskant (gaat op huisbezoek om thuissituatie goed in te schatten). Samen met de zorgcoördinator van de school/trajectbegeleider kan de CJG coach een integraal plan maken, waarbij de CJG coach verantwoordelijk is voor de aanpak van de persoons/gezinsgebonden problematiek. Nadat is vastgesteld dat een integrale aanpak nodig is kan een jongere in de trajectgroep worden geplaatst. De trajectgroep is een voorziening waar de ondersteuningsbehoefte in kaart gebracht wordt en een integraal plan van aanpak wordt ontwikkeld voor het onderwijs aan leerlingen bij wie sprake is van gedragsmatige problemen en/of problemen in de thuissituatie. De werkwijze van de trajectgroep bestaat uit de volgende onderdelen: begeleiden van leerlingen, coachen docenten, partnerschap ouders. De trajectgroep is geen interventie naast de andere, maar het is een werkwijze/voorziening op schoolniveau voor meerdere leerlingen met ondersteuningsbehoeften waarvoor een integrale aanpak nodig kan zijn. De school (trajectbegeleider) doet dat voor de onderwijsbehoefte en de CJG coach doet dit voor gezinsdomeinen.
Onderzoeksvragen bij plan van aanpak
Omdat is gekozen voor een persoons/gezinsgebonden werkwijze zullen per school meerdere CJG coaches actief zijn. Zij zijn bij aanvang van de pilot actief naast SMW en JGZ die zich richten op signalering en beoordeling van de problematiek en advisering/begeleiding bij minder intensieve zorgarrangementen (zie onderzoeksvragen). Voorwaarde voor deze werkwijze is dat het interne zorgteam vroegtijdig signaleert dat een integrale aanpak nodig is. Er zijn competenties nodig op het herkennen van zowel onderwijs- als gezinsproblematiek om tijdig en integraal de problemen in kaart te brengen en een plan van aanpak te ontwikkelen. SMW en JGZ hebben hier in de huidige structuur een taak. Hier ligt een ontwikkelopgave, evenals een onderzoeksvraag. Daarom zal voor elke school 1 CJG coach worden benoemd als aanspreekpunt voor het interne zorgteam Deze CJG coach heeft (naast het begeleiden van kinderen/gezinnen vanaf het moment dat ze in aanmerking komen voor de trajectgroep) ook als taak om tijdens de pioniersfase een bijdrage te leveren aan de ‘vroegtijdige, integrale blik’ voordat jongeren in de trajectgroep komen. Belangrijkste taken daarbij zijn: consultfunctie richting trajectbegeleider en zorgcoördinator van school, waarbij ook het geven van adviezen hoe de leerling te ondersteunen binnen het onderwijs ten behoeve van een integrale aanpak in alle domeinen aanspreekpunt zijn. versterken en ondersteunen SMW/JGZ Voor de duur van de pilot betekent dit dat er in feite sprake is van twee personen die de linking pin vormen naar het CJG (JGZ en de CJG coach). Tijdens de pilot zal daarom worden gemonitord hoe zij aanvullend op elkaar kunnen werken. Dit kan betekenen dat op basis van de bevindingen tijdens de pilot er ook veranderingen nodig zijn als het gaat om benodigde competenties van interne zorgteam en externe ZAT. Dit zal echter pas tijdens de pilot duidelijk worden.
10
Zorgtoewijzing als toch sprake is van schooluitval/behoefte aan een andere onderwijsvorm
De CJG coach blijft betrokken bij de jongere/het gezin. Als blijkt dat een andere onderwijsvorm nodig is dan heeft de CJG coach als taak om samen met de school en het samenwerkingsverband te bezien wat nodig is. Ook hier geldt dat het samenwerkingsverband (specifiek het schakelloket) in kader van Passend Onderwijs een nieuwe werkwijze ontwikkelt voor het definiëren van de ondersteuningsbehoefte ten aanzien van het onderwijs, de CJG coach vult dit aan met de behoefte die er is vanuit de gezinsdomeinen.
Verkorten doorlooptijd
De CJG coach bezit voldoende kennis om ouders en het onderwijs inzake de eventuele problematiek rond opvoeden/opgroeien, verstandelijke beperkingen en/of psychiatrie te adviseren en handelingsadviezen te geven aan het onderwijs cq de leerkrachten, over hoe om te gaan met de leerling. Doordat de CJG coach korte lijnen heeft met de gespecialiseerde zorg (en mandaten heeft om sommige zorg rechtstreeks in te zetten) is de verwachting is dat de zorgroute en doorlooptijd worden verkort.
Onderzoeksvraag: Wat is de rol van de CJG coach voor het intern ZAT en extern ZAT? Hoe verhoudt dit zich tot de huidige taken van JGZ en SMW en andere betrokkenen? -
-
Zijn aanvullend op de huidige competenties van professionals (waaronder JGZ en SMW) andere competenties nodig o Ter vergroting van het handelingsrepertoire van leerkrachten (zowel als het gaat om zelf bieden van ondersteuning als het ‘erbij halen’ van andere professionals)? o ter ondersteuning van de school bij lichte ondersteuningsvragen (zie figuur)? o Ter verbetering van de toeleiding naar CJG coaches/trajectklas? Bij wie moeten die competenties worden belegd? Wat verandert dat voor functies en taken van leerkrachten, JGZ, SMW, CJG coaches, zorgcoördinatoren (van de school) en andere betrokkenen? Hoe verhoudt zich dit tot de wettelijke JGZ-taken zoals beschreven in het (vernieuwde) Basistakenpakket?
-
als een leerling uit het reguliere onderwijs valt en verwezen wordt (naar bv. VO (nu Rebound) , welk effect heeft (eerdere) inzet van CJG coach op het vervolgtraject van de leerling?
-
afstemming i.c. tussen gemeenten in Zuid-Kennemerland: er wordt vanuit gegaan dat de coach vanuit het PO meegaat richting VO, c.q. de leerling volgt. De samenwerking tussen de gemeenten/ vergelijkbare inzet vanuit de verschillende gemeenten moet verder uitgewerkt worden.
Deze onderzoeksvragen worden bezien en beantwoord in het licht van ontwikkelingen op het gebied van Passend Onderwijs, de Wet Publieke Gezondheid (basistaken en maatwerktaken van JGZ, waaronder zorgcoördinatie als gemeentelijke taak), de nieuwe Wet zorg voor Jeugd en Passend Onderwijs.
MAKEN Schema met routing zorgtoewijzing
11
1
Wat Uitwerken van de onderzoeksvragen
Wanneer Sept-nov
Wie Kleine pioniergroep (werkgroep)
4. Rol ouders jeugdigen in deze ontwikkeling Cliëntenorganisaties worden betrokken bij de doorontwikkeling en bijstelling van het plan van aanpak. De betrokkenheid van ouders/jongeren maakt deel uit van de ontwikkeling zelf (ouders en jongeren hebben zelf een actieve rol bij het maken van een plan van aanpak), maar ook bij het monitoren en meten van de resultaten zullen ze betrokken worden. 5. Resultaten en indicatoren Voor het meten van de resultaten wordt een plan gemaakt met hogeschool InHolland. De monitoring zal zich richten op verminderde uit- en afstroom, deelname aan het reguliere onderwijsrooster, criteria voor effectieve zorg voor jeugd1 en ambities zoals verwoord voor juni 2014. De criteria die gaan gelden in het nieuwe stelsel Zorg voor Jeugd worden in ieder geval gehanteerd. De regio Zuid Kennemerland verwacht van de ministeries met name ondersteuning bij de monitoring in relatie tot eisen, danwel criteria die door zowel onderwijs als zorginspecties gehanteerd zullen worden in de vorm van voorlichting/informatie en input op de wijze van monitoring. Suggesties voor prestatie/kwaliteitsindicatoren: Hoeveel leerlingen maken gebruik van de trajectgroep op school Welke problematiek speelde bij deze leerlingen: onderwijsgerelateerd of zorggerelateerd of beide? Is er contact gezocht met de CJG coach Hoe vaak is er zorg ingezet bij deze leerlingen Was er sprake van terugkoppeling in geval van zorgcoördinatie Hoe vaak is er overgegaan tot melding bij AMK Hoe vaak was er sprake van zorgcoördinatie Is gebruik gemaakt van het Schakelloket Hoe vaak is gebruik gemaakt van schoolmaatschappelijk werk en had dit meerwaarde? Wat is de tevredenheid van de ouders/jongeren/school over de inzet van ........................(trajectgroep, CJG coach, schoolmaatschappelijk werk) Heeft de inzet van transfergroep en of CJG coach geleid tot minder uitval. Wat was de doorlooptijd van zorgsignaal tot aan daadwerkelijk ingezette zorg??
1
cliënttevredenheid, voorkomen vroegtijdig beëindigen van hulp, verminderen ervaren problematiek bij ouders, minder toestroom naar specialistische/tweedelijns voorzieningen, aantal kinderen/gezinnen waarvoor zorgcoördinatie is toegepast.
12
BIJLAGE 1 Profiel CJG coach Om bovengenoemde taken goed uit te voeren beschikt iedere coach over een opleiding op minimaal HBO + niveau (in het team ook WO niveau aanwezig). De coaches hebben de volgende kennis, vaardigheden en attitudes2: Kennis: - Kennis van en ervaring met (de hulpverlening aan) kinderen met opvoed-/opgroeproblemen, of van kinderen met licht verstandelijke beperking, of van ontwikkelingsproblemen of gedragsproblemen of gezinsproblematiek - Kennis van (een van de vakgebieden) (ontwikkelings)psychologie, orthopedagogiek, psychiatrie - Kennis van diagnostische instrumenten en methodieken voor hulpverlening aan kinderen/gezinnen - Kennis van en ervaring met de toepassing van (interventie)methodieken - Kennis van geldende wettelijke kaders en inzicht in mogelijke veranderingen daarin - Kennis van sociale kaart - Kennis van de Meldcode Huiselijk Geweld/Kindermishandeling - Kennis van privacywetgeving - Goede kennis van de processen, producten van de eigen organisatie - Kennis van (gangbare) automatiseringssystemen Vaardigheden - Uitstekende gespreksvaardigheden/vertrouwen kunnen wekken - ‘vraaggericht’ kunnen werken - ouders in kracht kunnen zetten, naast ouders staan in plaats van overnemen - doorzettingsvermogen - vraagverheldering kunnen toepassen - (lichte) diagnostische vaardigheden - inschatting kunnen maken van de aard en ernst van de situatie - overtuigingskracht en daadkracht - om kunnen gaan met verantwoordelijkheden en mandaten Attitude - vindingrijk/grensverleggend zijn, durven pionieren - buiten gebaande wegen durven gaan - In oplossingen denken - Flexibel in denken en doen Profiel team Het team CJG coaches beschikt over alle inhoudelijke kennis om voor ieder gezin een integraal plan te kunnen maken voor in ieder geval alle vormen van vrijwillige ‘jeugdzorg’ (WMO, Wet Publieke Gezondheid, jeugdzorg, zorgverzekerde zorg en AWBZ zorg die zullen vallen onder de nieuwe Wet Zorg voor Jeugd).
2
Met deze competenties wordt eveneens gestreefd naar het realiseren van effectieve hulp gemeten aan de hand van de volgende indicatoren: cliënttevredenheid, voorkomen vroegtijdig beëindigen van hulp, verminderen ervaren problematiek bij ouders, minder toestroom naar specialistische/tweedelijns voorzieningen, aantal kinderen/gezinnen waarvoor zorgcoördinatie is toegepast.
13
