Trade Sector Support Program. Handleiding inzake de Export van. fruit en Groente

Trade Sector Support Program

Handleiding inzake de Export van

fruit en Groente


Handleiding inzake de Export fruit en Groente

ISBN xxxxxx xxxxxx © 2010, TSSP, Paramaribo, Suriname, South-America Printed by Suriprint n.v. (www.suriprint.com) on Totally Chlorine Free (TCF) and Acid Free paper derived from sustainable forests.

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente

DANKBETUIGING Op basis van een studie (Program for Agricultural Standards Prefeasibility Study) verricht in 2007 werd het volgende geconcludeerd: De implementatie van de PAS, een programma opgezet om de vereiste standaarden inzake exportproducten uit de landbouwsector ten uitvoer te brengen, zal de bedreiging van afgekeurde exportproducten elimineren en op wezenlijke wijze de lokale voedselveiligheid alsook de groei en ontwikkeling van kleinschalige productie ondersteunen. Dit leidt ook tot het standpunt dat er een meer vercommercialiseerde benadering moet zijn m.b.t. het gebruik van de koelfaciliteit op de Luchthaven. Het Trade Sector Support Program is een door de IDB gefinancierd programma dat dwars door drie Ministeries loopt. De algemene doelstelling van het Trade Sector Support Program is het overheidsmanagement in Suriname m.b.t. de buitenlandse handel te verbeteren door de technische en institutionele capaciteit van het land te versterken, om het handelsbeleid en de daarbij behorende overeenkomsten te formuleren, hierover te onderhandelen en deze te implementeren. Ten behoeve hiervan heeft het TSSP in samenwerking met zowel de IICA en Luchthavenbeheer N.V. de opdracht gegeven tot de formulering van een pragmatische handleiding m.b.t. het management van exportbedrijven en de geregelde aanvoer van luchtvracht naar het lijnvliegtuig. Hoewel de meeste informatie gebruikt in deze handleiding door de auteurs werd ontwikkeld, is er enige informatie overgenomen uit de Export Manual (Exporthandleiding) opgesteld voor de Jamaica Exporters Association (JEA), 2009. Andere informatie was afkomstig van de JEA’s “Guidelines for Exports to the United States of America”, “Guidelines for Exports to the European Union & United Kingdom”, “Guidelines for Exports to Canada” en “Guidelines for Exports to CARICOM”. Er werd behalve informatie van internationale bronnen zoals het Dutch Centre for the Promotion of Imports en de International Trade Centre (ITC) ook informatie verkregen van werk verricht door het Ministerie van Landbouw Veeteelt en Visserij. Veel van de informatie inzake voorschriften en 1

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente vereisten zijn afkomstig van hetgeen in de loop der tijd ontwikkeld is door de consultants en door Technological Solutions Limited uit Jamaica. Voorts is het ook van belang op te merken dat de technische capaciteit en het menselijk potentieel binnen de bedrijven om de vereiste systemen te ontwikkelen, te managen en te implementeren, van invloed zal zijn op hun vermogen om de bestaande exportmarkten op succesvolle wijze in stand te houden en eventueel nieuwe markten te betreden. Ons doel is exporteurs van landbouwproducten de benodigde informatie te verschaffen in een kernachtige, beknopte en gebruikersvriendelijke taal. Wij hebben ook alles in het werk gesteld om ervoor te zorgen dat de informatie in de publicatie accuraat is. Mocht u informatie tegenkomen die onjuist is, gelieve ons hiervan op de hoogte te stellen. Ook uw commentaar, voorstellen voor verbeteringen of additionele informatie die wij zouden moeten opnemen, wordt ten zeerste op prijs gesteld. De auteurs wensen hun dank te betuigen aan de bronnen van een deel van de informatie vastgelegd in deze handleiding. Voorts zouden wij onze erkentelijkheid willen betuigen voor de ondersteuning van de navolgende stakeholders met wie overleg is gepleegd en die ons belangrijke informatie hebben verschaft: • Dhr. Cromwell Crawford (IICA-Vertegenwoordiger in Suriname) • Dhr. John King (Coördinator Projecten IICA) • Dhr. Alex Imanuel (Directeur Luchtvaartautoriteit) • Dhr. Vivian Bijnaar (Commerciële Zaken Luchtvaartautoriteit) • Dhr. Wendell Simson (Programma Coördinator TSSP) • Dhr. Franklin Remy Grauwde (Directeur Surinaams Bureau voor Standaarden) • Mej. Maureen Nibte (Afdelingshoofd – Vergunningen, Ministerie van Handel en Industrie) • Dhr. Aroenath Jadoenathmissier (Afdelingshoofd Import-, Export- en Deviezencontrole, Ministerie van Handel en Industrie) • Mej. Grace Del Prado (Afdeling Plantenbescherming, Ministerie van Landbouw Veeteelt en Visserij) • Dhr. Arthur Zalmijn (Vereniging van de Landbouwsector – SAS) • Dhr. Clyde Cairo (VP Commerciële Zaken – Suriname Airways) 2

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Opgesteld door: Dhr. Marlon Roosblad en Dr. André Gordon Opgesteld voor: Trade Sector Support Program Datum: 25 april 2010 Land: Suriname

3


Acroniemen APHIS B2B BRC C&F CARICOM CBI CIF CROSQ CSME DAF DC DDP EC EPA EU EUREPGAP FAS FDA FOB FOT FRC FSC GAP GATT GFSI GMP HACCP IICA IDB IFS IPPC ISO ISPM

Animal and Plant Health Inspection Service Business to Business British Retail Consortium Cost and Freight Caribbean Community Centre for the Promotion of Exports Cost, Insurance, Freight Caribbean Regional Organization for Standards and Quality Caribbean Single Market and Economy Delivered at Frontier Developed Country Delivered Duty Paid European Commission Economic Partnership Agreement European Union European Retailers Good Agricultural Practice Free alongside ship Food and Drug Administration Free on Board Free on rail, free on truck Free Carrier Forest Stewardship Council Good Agriculture Practice General Agreement on Tariffs and Trade Global Food Safety Initiative Good Manufacturing Practice Hazard Analysis Critical Control Points Inter-American Institute for Cooperation on Agriculture Inter-American Development Bank International Food Standard International Plant Protection Convention International Standards Organization International Standard for Phytosanitary Measures 4

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente ITC L/C LDC LDC MDC Min LVV NTB RTC SME SOP SPS SQF TBT TSSP UNFAO USDA USFDA WTO

International Trade Center Letter of Credit Least Developed Country Least Developed Country Most Developed Country Ministerie van Landbouw, Veeteelt & Visserij Non Tariff Barrier Revised Treaty Small, medium sized enterprise Standard Operating Procedure Sanitary and Phytosanitary Safe Quality Food Technical Barriers to Trade Trade Sector Support Program United Nations Food and Agricultural Organization United States Department of Agriculture United States Food and Drug Administration World Trade Organization

5


TABLE OF CONTENTS INDEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 1. INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 De Surinaamse Exportsector . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Doel van de Handleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Wat houdt typisch exportproces in? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 2. PROCEDURES EN VEREISTEN M.B.T. DE VOEDSELAFHANDELING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Algemene Technische Overwegingen voor Exporteurs van Voedings- en Landbouwproducten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Sanitaire en Fytosanitaire Maatregelen (HACCP, MRL’s etc.) . . . . . 17 3. VANUIT DE MARKT VOORTGEKOMEN VEREISTEN VOOR AGRO-VOEDSELEXPORTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 4. TECHNISCHE HANDELSBARRIÈRES (TBT’s) . . . . . . . . . . . . . . . 30 5. HANDELSOVEREENKOMSTEN EN HUN EFFECT OP EXPORTPRODUCTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 De World Trade Organization (WTO) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Codex Alimentarius Commissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 De Economic Partnership Agreement (EU-CARIFORUM) . . . . . . . . . 33 6. ENKELE PRIMAIRE FACTOREN OM MET SUCCES TE EXPORTEREN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Kwaliteit en Standaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Overwegingen inzake Marktonderzoek bij het Ontwikkelen van een Strategie voor het Betreden of het Uitbreiden van de Markt . . . 38 Het Ontwikkelen en Implementeren van Uw Marketing Plan . . . . 40

6


7. EXPORTEREN NAAR GESELECTEERDE MARKTEN . . . . . . . . . . 48 Canada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 CARICOM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 De Verenigde Staten van Amerika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 De Europese Unie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Specifieke Aspecten van EU-Voedselvoorschriften en Marktmechanismen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 8. TECHNISCHE, JURIDISCHE EN ETHISCHE ASPECTEN M.B.T. DE EXPORT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Technische Aspecten m.b.t. de Export . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Lokale Wet- en Regelgeving van Invloed op de Export . . . . . . . . . 60 Sanitair en Fytosanitair Certificaatproces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 APPENDIX I TE ONDERNEMEN STAPPEN M.B.T. DE EXPORT . . . 64 APPENDIX II

FINANCIËLE OVERWEGINGEN M.B.T. DE EXPORT . . . 67

APPENDIX III OVERWEGINGEN INZAKE DE VERZEKERING . . . . . 70 APPENDIX IV BEGRIPSBEPALINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 APPENDIX V LEVERINGSVOORWAARDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 APPENDIX VI EXPORTPLAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

7


1. INLEIDING De Surinaamse Exportsector Momenteel prepareren en exporteren Surinaamse exporteurs een reeks producten, voornamelijk fruit, groente en vis naar verschillende markten, voornamelijk in Nederland. Deze exportproducten worden hoofdzakelijk verkocht aan de verschillende etnische gemeenschappen die met deze producten bekend zijn. Om de exporten uit Suriname in deze sector wezenlijk te doen groeien, moeten exporteurs het vermogen hebben om niet alleen hun productie aanzienlijk uit te breiden, maar ook om de juiste markten te identificeren en te garanderen dat zij de goederen en/of producten binnen de geschiktste distributiekanalen tegen concurrerende prijzen kunnen leveren, terwijl zij voldoen aan al de vereisten van het importerende land en markt aldaar. De benodigde informatie om dit te verwezenlijken, wordt in deze handleiding gepresenteerd. Indien Suriname zijn economie wil laten groeien en zijn volk een goed bestaan wil verschaffen, moet hij zijn exportverdiensten verhogen. Het is daarom de taak van de ondersteunende infrastructuur van de Regering van Suriname, de producenten, de exporteurs en de participanten binnen de hele exportketen, dat zij de basisvereisten voor succesvol exporteren en de vraagstukken die hiermee gepaard gaan, goed begrijpen. Dit betekent een betere kennis van de handelsovereenkomsten en de importvereisten van de doelmarkt, alsook de naleving van de exportstandaarden, het betrachten van ‘due diligence’ ofwel zorgvuldigheid, en het hebben van de juiste trainingen, indien bedrijven succesvol willen zijn in de hedendaagse omgeving. Het is van belang om op te merken dat exporteren iets heel anders is dan het verkopen van producten op de markt in Suriname. Het exporteren kan riskanter en gecompliceerder zijn, en het gaat vaak gepaard met het investeren van meer tijd, inzet en financiële middelen dan vereist ingeval van lokale verkoop. Desalniettemin is de beloning van succesvolle export 8

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente aanzienlijk en is niet alleen een bevestiging van het verwerven van een concurrentievermogen op regionale of wereldwijde schaal, maar geeft een bedrijf of een land ook het vermogen om cruciale buitenlandse valuta te verdienen en zich te bewegen in de richting van financiële onafhankelijkheid. Deze handleiding verschaft een leidraad voor veel fundamentele en logistieke vraagstukken die gepaard gaan met het exporteren, en de informatie die nodig is om exporteurs en participanten binnen de exportketen te assisteren bij het doen groeien van hun bedrijven en het verhogen van de capaciteit van Suriname om op succesvolle wijze op exportmarkten te concurreren.

Doel van de Handleiding Deze Exporthandleiding wordt gepubliceerd t.b.v. alle exporteurs, in het bijzonder kleine en middelgrote ondernemingen (SME’s- Engelse afkorting) die in Suriname opereren. Wij hopen echter dat alle partijen die betrokken zijn bij exportactiviteiten de inhoud hiervan nuttig zullen vinden. De handleiding legt het huidige officiële exportproces vast en verschaft additionele informatie voor een succesvol exportbedrijf, hetgeen ook inhoudt, rekening houden met de geregelde aanvoer van luchtvracht naar het lijntoestel voor verzendingen via luchtvrachtvervoer. Het doel van de Exporthandleiding is drieledig en is om: • een duidelijke stap-voor-stap leidraad te verschaffen voor nieuwe en gevestigde exporteurs, • misvattingen te verminderen inzake de complexiteit van het exporteren, en • de exportwereld verder te openen voor de Surinaamse particuliere sector. Deze handleiding verschaft een verzameling van de ‘best practices’ (ofwel de beste uitvoeringsmethoden) binnen het bedrijfsleven en de aanbevelingen hierin vervat hebben aangetoond effectief te zijn onder bedrijfsomstandigheden die kenmerkend zijn binnen deze industrie. Het 9

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente noemen van enig bedrijf of commercieel product houdt geen aanbeveling in of goedkeuring boven andere die niet genoemd zijn, maar is slechts een manier om duidelijke en bruikbare voorbeelden aan te dragen. Voordeel halen uit dit groeiende aantal exportmogelijkheden wordt niet beperkt door de grootte van het bedrijf. Veel kleine tot middelgrote bedrijven verkopen hun producten op succesvolle wijze in het buitenland. Als zodanig is de inhoud van deze handleiding van belang voor exporteurs of potentiële exporteurs van bedrijven van elke omvang en van uiteenlopende soort.

Wat houdt een typisch exportproces in? Is uw bedrijf gereed om te profiteren van exportmogelijkheden? Heeft u een internationaal marketingplan ontwikkeld? Is u bekend welke buitenlandse markt(en) de grootste mogelijkheden biedt/bieden en welke het grootste risico voor uw product(en) vormt/vormen. En heeft u uw buitenlandse klanten gelokaliseerd? Dit zijn enkele vragen die uw bedrijf dient te beantwoorden alvorens uw product(en) naar het buitenland te verzenden. Deze publicatie verschaft u een lijst van hulpbronnen om u te helpen deze vragen te beantwoorden. Door in te zien wie de belangrijkste stakeholders en wat hun verantwoordelijkheden zijn, laat deze handleiding zien hoe u zich het beste kunt koppelen aan de exportketen en het geëigende personeel kunt inzetten om uw product op rendabele wijze op de markt te brengen. Het exportproces bestaat uit drie fasen, namelijk de haalbaarheidsanalyse, het plannen van het betreden van de buitenlandse markt en de implementatie. De stappen in deze fasen zijn hieronder samengevat: 1. De haalbaarheidsanalyse -- Het analyseren van hoe lokaal gepresteerd wordt. -- Het beoordelen van de capaciteiten van het bedrijf. -- Het overwegen van de demografische, sociale, politieke en 10

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente economische factoren van de doelmarkten. -- Het houden van ruggespraak met internationale handelsdeskundigen (bijv. op het gebied van marketing, financiën, juridische aspecten en logistiek). -- Het selecteren van doelmarkten. 2. Het plannen van het betreden van de buitenlandse markt -- Het verrichten van marktonderzoek m.b.t. de industriesector. -- Het evalueren van het marktonderzoek. -- Beslissen hoe het product op de markt zal worden gebracht. -- Voldoen aan de vergunnings-, standaarden- en certificeringsvereisten van het land waarop u zich richt. -- Het indienen van de aanvraag voor de noodzakelijke bescherming voor patent, handelsmerk en auteursrechten. -- Het identificeren van belastingen, tarieven, heffingen, quota’s of andere niet-tarieftechnische handelsbarrières. -- Het opzetten van een prijsschema. -- Het zoeken naar financiering. 3. De implementatie -- Het bepalen van distributiemethoden. -- Het implementeren van een marketingplan. -- Het kiezen van verkoopvertegenwoordigers of verkoopmethoden. -- Het onderhandelen over verkoopcontracten. -- Het produceren van het eindproduct. -- Het sluiten van verzekeringen. -- Het voltooien van het vereiste papierwerk. -- Het verpakken en labelen van het product. -- Het verzenden van het product.

Exportoverwegingen Het is belangrijk dat bedrijven om de juiste beweegredenen, met het juiste product en met een weloverwogen plan overgaan tot exporteren. Deze overwegingen zijn o.a.: 11

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente 1. Het hebben van een uniek product met weinig of geen concurrentie op de doelmarkten in het buitenland of een product dat een vastgestelde niche of markt heeft waarin het betreffende bedrijf kan concurreren. 2. De exporteur / het bedrijf is op zoek naar meer verkoopmogelijkheden. 3. Het is noodzakelijk om steeds meer groei qua verkoop en winst te hebben, om inkrimping en uiteindelijk sluiting van het bedrijf te voorkomen. 4. Het vertrouwen dat buitenlandse markten meer winsten zullen opleveren. Andere drijfveren zijn o.a.: 6. De productiecapaciteit van het bedrijf of het land wordt te groot voor de lokale markt. 7. Een steeds groter wordende lokale concurrentie, waaronder van importproducten. Men moet het exportpotentieel van zijn product of dienst kritisch beoordelen, alvorens over te gaan tot export. De belangrijkste vraagstukken die hierbij in overweging dienen te worden genomen, zijn: 1. Committering:s het bedrijf erop voorbereid de noodzakelijke tijd, inzet en hulpmiddelen in te zetten om de export te laten slagen? Is het bedrijf bereid de noodzakelijke veranderingen aan te brengen om zijn productieprocessen zodanig aan te passen dat deze export-gericht worden, waarbij de export de kern van de business van het bedrijf wordt? 2. Product/ Dienst: Heeft het bedrijf een uniek of een gedifferentieerd product of producten of gedifferentieerde kenmerken en kwaliteiten van diensten die het zal verlenen of m.b.t. de wijze waarop zij van plan is haar producten aan te bieden? Indien zulks noodzakelijk is, kan het productontwerp worden gewijzigd om te voldoen aan de marktspecifieke vereisten? 3. Marketing: Beschikt het bedrijf over sterke marketingvaardigheden en een bewezen staat van dienst? Beschikt het bedrijf over interne capaci12

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente teiten of is het bedrijf bereid om de capaciteiten aan te werven, om in staat te zijn nichemarkten die het meest beantwoorden aan de speciale kenmerken of kwaliteiten die zijn product biedt op de doelmarkten, te identificeren en uit te buiten? Beschikt het bedrijf over hoogwaardig marketingen promotiemateriaal dat beschikbaar is of dat vertaalbaar is naar de doelmarkt(en)? Beschikt het bedrijf over de capaciteit om de beste route tot de markt voor zijn producten te identificeren of is het bedrijf in staat deze capaciteit aan te werven en is het in staat zijn management van de route-tot de-markt te optimaliseren? 4. Management: Beschikt het bedrijf over voldoende managementcapaciteit om exportmarkten te ontwikkelen en deze van dienst te zijn of is het bereid om indien zulks noodzakelijk is, deze vaardigheden aan te werven? 5. Technische aspecten: Heeft het bedrijf inzicht in de sanitaire en fytosanitaire (SPS) maatregelen en andere technische vereisten om producten van de agro-industrie op succesvolle wijze naar de doelmarkten te exporteren? Beschikt het bedrijf over de noodzakelijke technische vaardigheden of is het bereid deze vaardigheden aan te werven, om het te begeleiden bij het voldoen aan de vereisten voor de import van producten uit de agro-industrie binnen de markten waarop het zich richt? 6. Productie: Heeft het bedrijf voldoende extra capaciteit of kan het extra capaciteit creëren, of heeft het de flexibiliteit om de productie uit te breiden om zodoende de export van dienst te zijn? Kan het bedrijf de productie handhaven op het vereiste niveau om de markt van dienst te blijven zijn wanneer het eenmaal deze markt is binnengekomen? Is die toevoerketen zorgvuldig overwogen en versterkt om de exportexpansiedruk van het bedrijf te ondersteunen? 7. Financiën: Is de financiële positie van het bedrijf sterk genoeg en beschikt het over voldoende hulpbronnen om nieuwe exportmarkten te ontwikkelen? Indien dit niet het geval is, is er adequate en voldoende flexibele export-specifieke financiering beschikbaar voor bedrijven om 13

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente deze in staat te stellen de exportcyclus aan te kunnen? Heeft het bedrijf de handelsvoorwaarden waaronder het zal opereren, onderzocht en vastgesteld, en deze afgestemd op de financiering die beschikbaar is voor de exportonderneming? Heeft het bedrijf voorzien in de aanloopen onderhoudskosten, waaronder marktexploratie, initiële marketingen promotie-activiteiten en bijv. ‘slotting’-vergoedingen? 8. Logistiek: Beschikt het bedrijf over de juiste vaardigheden of kan het deze aanleren of verwerven om de logistieke vraagstukken die gepaard gaan met het exporteren, aan te kunnen (exportlogistiek omvat het management van de goederenstroom, informatie en andere hulpbronnen tussen het punt van oorsprong en het punt van consumptie, om te voldoen aan de eisen van de consumenten; het omvat ook de integratie van informatie, transport, voorraden, magazijnopslag, materiaalafhandeling en verpakking, om zodoende te garanderen dat voldaan wordt aan de verwachtingen van de consument op de markt van bestemming, of dat deze worden overtroffen). Heeft het bedrijf overwogen of het de logistiek zelf wil afhandelen of dat het deze functie zal uitbesteden? Al deze overwegingen worden geacht van cruciaal belang te zijn en moeten duidelijk geanalyseerd worden alvorens u daadwerkelijk overgaat tot het exporteren van uw landbouwproducten. Deze handleiding zal beginnen met het naar voren halen van de technische zaken die cruciaal zijn bij het exporteren van landbouwproducten, aangezien deze te maken hebben met het garanderen dat de doelmarkten betreden kunnen worden.

14


2. PROCEDURES EN VEREISTEN M.B.T. DE VOEDSELAFHANDELING De basisprocedures bij de afhandeling van levensmiddelen/voedingsmiddelen zijn cruciaal voor het ondersteunen van de uitbreiding van de export. Deze zijn o.a.: • Ervoor zorgen dat het transport, het ontvangst en de afhandeling van producten na de oogst zodanig geschiedt, dat de veiligheid en de kwaliteit behouden blijven. • De soort bakken die gebruikt worden om de geoogste producten te verzamelen en te transporteren, en hoe deze worden opgeslagen en worden behandeld, is ook van belang. Het is onacceptabel om ongeschikte transportbakken te gebruiken of deze, ter wille van het besparen op de transportkosten, overvol te beladen. Het gevolg hiervan kan zijn dat de kwaliteit en de hygiëne van het product in gevaar worden gebracht vanwege kruisbesmetting van het product door contact met de bodem van andere bakken die eventueel bevuild zijn of niet zo schoon als vereist is.

Afbeelding 1: Juiste opslagcondities zijn vereist • Het transport dient te geschieden in afgedekte en waar zulks vereist is, in voertuigen met een temperatuurregeling (ofwel met een koelruimte). 15

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente • Het is van belang dat producten, wanneer deze eenmaal zijn geoogst, onder de juiste condities worden afgehandeld en vervoerd naar het vertrekpunt, en dan op de juiste wijze worden opgeslagen en gereed gemaakt worden voor verzending. In dit verband is de huidige faciliteit die beschikbaar is bij N.V. Luchthavenbeheer (Airport Management Ltd.) van belang (Afbeelding 1). (Gebruik aub de juiste Nederlandse naam van de luchtvaartautoriteit zoals hierboven genoemd; voor referentiedoeleinden kan de Engelse naam tussen haakjes worden geplaatst nadat de juiste naam van deze organisatie in het Nederlands is aangegeven). • Andere zaken betreffende de afhandeling, verpakking en andere overwegingen komen in deze handleiding steeds aan de orde.

Algemene Technische Overwegingen voor Exporteurs van Levensmiddelen en Landbouwproducten • Voedselveiligheid -- HACCP -- Standard Operating Procedures (SOP’s ofwel Standaard Bedrijfsprocedures) -- Genetisch Gemodificeerde Organismen • Good Agricultural Practices (GlobalGAP- ofwel Goede Landbouwmethoden) • Due Diligence (ofwel Zorgvuldigheid) • Good Manufacturing Practices (GMP’s ofwel Goede Productiemethoden) • Voorschriften voor Exporten naar verschillende Markten • Vanuit de Industrie voortgekomen standaarden voor exporten naar markten in de Verenigde Staten (VS), Canada en de Europese Unie (EU) • Operationeel prestatievermogen • Verpakkings- en Labelvereiste • Traceerbaarheid en terugroeping 16

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente • Residu (Pesticiden, Zware Metalen, Overige) • Analytisch vermogen Enkele Andere Algemene Technische Overwegingen • Inrichting en ontwerp van de fabriek • Kennis van product en productieproces • Productdifferentiatie en -innovatie • Kwaliteit • Vaardigheden Personeel / Staf (Technisch / Proces) • Equipement en Werktuigen • Het belang van ISO 9000, ISO 22000 en ISO 14000

Sanitaire en Fytosanitaire Maatregelen (HACCP, MRL’s etc.) Sanitaire of fytosanitaire bescherming (SPS – Engelse afkorting) wordt door velen beschouwd als de belemmering nummer één in de hedendaagse nationale handel, aangezien zij rechtstreeks van invloed is op de mogelijkheid van de CARICOM-exporteurs om te profiteren van kansen die zich kunnen voordoen. Sanitaire en fytosanitaire maatregelen kunnen vanwege hun aard leiden tot handelsbeperkingen indien exporteurs niet in staat zijn te voldoen aan de eisen van hun doelmarkten. Sanitaire en Fytosanitaire (SPS) Certificaten worden vaak vereist door andere landen bij de export van vers fruit, groenten, planten, vis, vee en andere producten naar die landen. Wat zijn de redenen dat deze maatregelen worden geëist en waaruit bestaan zij? Het antwoord hierop kan als volgt worden samengevat: • De overeenkomst inzake SPS-maatregelen is bedoeld om te voorkomen dat landen het openstellen van hun markten omzeilen. • WTO-regels: reeks van wetenschappelijke standaarden voor maatregelen om importen te beperken op basis van zorgpunten die alleen de gezondheid en veiligheid betreffen, bijv.:

17

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente -- risico’s die gepaard gaan met schadelijke planten en/of dieren, ziekten of ziektedragende of ziekteveroorzakende organismen (bijv. Listeria, E. coli O157:H7, etc.) -- risico’s die gepaard gaan met additieven, contaminanten, toxines, etc. -- risico’s die gepaard gaan met ziekten die worden overgedragen door dieren, planten of daarvan afgeleide producten -- het voorkomen of beperken van schade veroorzaakt door de spreiding van schadelijke planten of dieren • Landen kunnen hun eigen gezondheidsstandaarden m.b.t. voedselveiligheid en planten en dieren vastleggen op basis van een risico-analyse en het bepalen van een acceptabel risico • Landen kunnen de internationale standaard (Codex) als richtsnoer gebruiken of strengere standaarden vastleggen die wetenschappelijk te rechtvaardigen zijn en niet gericht zijn op importen Deze standaarden zijn o.a.: • Criteria m.b.t. het eindproduct • Verwerkings- en productiemethoden (bijv. HACCP) • Testen, inspectie, monsterneming, certificering, of goedgekeurde procedures • Verpakking of labeling die direct betrekking heeft op de voedselveiligheid

HACCP: Basisprincipes en -concepten Het HACCP-systeem werd ontwikkeld in reactie op de noodzaak te voldoen aan vereisten inzake voedselveiligheid. HACCP betekent Hazard Analysis Critical Control Points (Kritische Controlepunten m.b.t. Gevarenanalyse). De officiële definitie luidt als volgt: “HACCP is een methodische en systematische toepassing van de juiste wetenschap en technologie om de veilige productie van levensmiddelen/voedingsmiddelen te plannen, te controleren en vast te leggen”. Het doel van HACCP is om de risico’s die gepaard gaan met voedingsmiddelen te voorkomen, te verminderen of te minimaliseren. 18

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente HACCP is een ‘management tool’ ofwel middel voor het management om de veiligheid van voedingsmiddelen te garanderen. HACCP garandeert grotere productveiligheid met verminderd testen van het eindproduct. Er is geen vervanging voor GMP’s; zij vormen de basis voor een HACCPprogramma. HACCP vereist inzicht in Biologische, Chemische en Fysieke Gevaren die gepaard gaan met voedingsmiddelen. DOELSTELLING: Een veilig product te produceren en in staat te zijn te bewijzen dat dit product op veilige wijze is geproduceerd. GERICHT OP: • meer preventie dan inspectie • het in de hand houden van factoren die van invloed zijn op ingrediënten, producten en verwerking • het identificeren ‘waar’ en ‘hoe’ een probleem zich kan voordoen. ‘Hazard Analysis’ ofwel Gevarenanalyse is het ‘waar’ en het ‘hoe’ van het systeem, terwijl ‘Critical Control Points’ ofwel Kritische Controlepunten het systeem is van het controleren en het verschaffen van bewijs, dat de omstandigheden waaronder die plaatsvinden, gecontroleerd worden. Indien het “waar” en het “hoe” bekend zijn, is preventie gemakkelijk en voor de hand liggend en wordt routinematig testen van het eindproduct op veiligheid, min of meer overbodig.

Stappen m.b.t. de implementatie van HACCP De basisstappen voor het implementeren van een HACCP-programma zijn: 1. Stel het HACCP-team samen. 2. Beschrijf de Levensmiddelen en hun Distributie (inclusief een beschrijving van de Klanten). 19

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente 3. 4. 5. 6.

Ontwikkel een Flowchart ofwel stroomschema voor het Proces. Verifieer de Nauwkeurigheid van de Flowchart. Ga na of er hiaten in het proces zijn (zogenoemde ‘Gap Audit’). Ontwikkel en wijzig ‘Prerequisite Programs’ ofwel Programma’s voor Noodzakelijke Voorwaarden. 7. Werk de 7 HACCP-principes af. 8. Ontwikkel HACCP-handleidingen. Prerequisite Programs (ofwel Programma’s voor Noodzakelijke Voorwaarden) De prerequisite programs omvatten, maar zijn niet beperkt tot: • Standard Operating Procedures ofwel Standaard Bedrijfsprocedures (SOP’s). • SOP’s inzake Labelen en Coderen. • Een Programma inzake Sanitaire Voorzieningen en Persoonlijke Hygiëne. • Sanitation Standard Operating Procedures ofwel Standaard Bedrijfsprocedures inzake Sanitaire Voorzieningen (SSOP’s). • Good Manufacturing Practices ofwel Geschikte Productiemethoden (GMP’s). • Een Programma voor Ongediertebestrijding • Vastlegging Trainingvereisten en Employeetraining. • Een Programma voor Traceerbaarheid en Terugroeping. • Een Programma voor Klachten van de Consument. • Een Programma voor Kwaliteitswaarborg, waaronder een Plan voor het trekken van Monsters. • Een Programma voor Preventief Onderhoud

20

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Good Agricultural Practice (GAP) ofwel Goede Landbouwpraktijken GAP is vereist voor de handel in landbouwproducten. De bijzonderheden zijn hieronder samengevat: Factoren die in het oog moeten worden gehouden • Water -- Bacteriologische Gevaren -- Chemische Gevaren »» Water t.b.v. de landbouw »» Proceswater »» Waswater »» Koelwater »» Antiseptische Chemicaliën, Pesticiden, Kunstmest »» Mest »» Kunstmest »» Bestrijdingsmiddelen »» Acaricide -- Sanitaire Voorzieningen in het Veld »» Algemene Voorwaarden inzake de Oogst »» Onderhoud van het equipement Afhandeling van het sanitaire afval • Gezondheid en hygiëne van de arbeiders -- Persoonlijke gezondheid en hygiëne -- Training -- Leveranciers • Sanitaire faciliteiten -- Toiletfaciliteiten -- Locaties voor het wassen van de handen -- Rioleerwaterverwerking • Sanitaire Voorzieningen in de Verpakkingsruimte -- Algemene overwegingen m.b.t. het verpakken -- Algemene overwegingen m.b.t. het onderhoud -- Ongediertebestrijding 21

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Chemicaliën die niet in voedingsmiddelen worden gebruikt • Schoonmaakmiddelen, onderhoudsmiddelen, pesticiden • Het toelaten of het meewerken aan controles -- Locatie, timing -- Directe opslag • Goedgekeurde levensmiddelen tegenover niet-levensmiddelen • Opslagstandaarden -- Scheiding, ventilatie -- Temperatuurregeling -- Labelen (inclusief distributiecontainers) -- Regelmatige controles • Transport -- Algemene vraagstukken -- Specifieke transportvraagstukken »» Temperatuur »» Tijd »» Atmosfeer Controlepunten en Criteria om na te leven • Traceerbaarheid • Bijhouden van files en (interne) zelf-inspectie • Verscheidenheid en afkomst • Geschiedenis en management van de locatie • Beheer van bodem en ondergrond • Kunstmestgebruik • Irrigatie / Fertigatie • Gewasbescherming • Oogsten • Productbewerking • Afval- en verontreinigingsbeheer, recycling en hergebruik • Gezondheid, veiligheid en welzijn van de arbeiders • Milieuvraagstukken • Klachten

22

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Vereisten voor het Meten en Wegen (Kalibreren) Documentatie over de aanpak van het kalibreren: • Identificeer ‘cruciale’ meetinstrumenten • Identificeer kalibreringsprocedures • Leg de frequentie van het meten en/of wegen vast • Maak een schema van de resultaten en corrigerende handelingen en leg deze vast Traceerbaarheid en Terugroeping Traceerbaarheid • Traceerbaarheid van voedingsmiddelen, voer en ingrediënten voor voedingsmiddelen is vereist in alle fasen van de productie, de bewerking en de distributie • Bedrijfsexploitanten moeten de geëigende systemen toepassen om te voldoen aan deze vereisten • Van Bedrijfsexploitanten wordt vereist dat zij alles wat maar ook ‘schadelijk’ of mogelijkerwijs schadelijk kan worden geacht, van de markt halen. • Wanneer een voedselproduct of voerproduct wordt geacht een risico te vormen, moeten de autoriteiten het brede publiek in kennis stellen van de aard van het risico voor de gezondheid van mens of dier. Terugroeping • Indien een producent meent dat een voedingsmiddel of voerproduct dat geïmporteerd is, schadelijk is voor de gezondheid van mens of dier, moeten er terstond stappen worden ondernomen om het product van de markt te halen en de daartoe bevoegde autoriteiten hiervan in kennis te stellen. • In die gevallen waarbij het product de consument eventueel heeft bereikt, moet de producent hen in kennis stellen en de producten die reeds geleverd zijn, terugroepen. • Daarom moeten bedrijven beschikken over een traceerbaar systeem dat gekoppeld is aan een terugroepingsplan. 23

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Vereisten van het Traceerbaarheidsprogramma Een vastgelegde (gedocumenteerde) procedure en daarbij behorende files zijn vereist om te garanderen dat: • alle grondstoffen en eindproducten kunnen worden getraceerd tot houdbaarheidsdatum of partij-identificatie • alle bewerkingen of producten die in ‘processing’ zijn te allen tijde geïdentificeerd kunnen worden m.b.t. hun productiedatum • alle eindproducten gecodeerd kunnen worden met een partijnummer van ‘Best Before Date’ (ofwel datum van minimale houdbaarheid) dat overeenkomt met de productiedatum. • de codes worden aangebracht op alle binnenverpakkingen en op de dozen, en dat de oudste datum vervat binnen het pakket staat aangegeven. Componenten van een Terugroepingsplan De documentatie van dit plan in een handleiding dient het navolgende te omvatten: Hoe de afhandeling van teruggezonden producten geschiedt Gevarenclassificatie (Categorie I, II, III) Beschrijving van een Gefingeerde ofwel Voorbeeld-terugroepmethode Complete en accurate files Hoe de klantenfiles bij te houden. De middelen om Klachten van Klanten te traceren

24


3.

VANUIT DE MARKT VOORTGEKOMEN VEREISTEN VOOR DE EXPORT VAN AGRO-VOEDINGSMIDDELEN

Voedselveiligheid is momenteel de stuwende kracht achter de handel in landbouwproducten en verwerkte voedselproducten. Als exporteur moet u zich bewust zijn van de marktvereisten van de markten waarop u zich richt, aangezien deze uw intrede in het land en vervolgens de introductie op de markt als eerst zullen bepalen. Eerder hebben wij enkele technische aspecten uiteengezet die van belang zijn voor uw exportonderneming. We zullen ons nu concentreren op de markt-specifieke voorschriften die cruciaal zijn om uw landbouwproducten op succesvolle wijze te exporteren. In dit hoofdstuk zullen wij de overwegingen en voorschriften beschrijven die van belang zijn voor uw besluitvorming en uw analytisch proces. Kwaliteit vs. Veiligheid De kwaliteit van het product is van invloed op de voorkeur van de consument, de mogelijkheid van voortgaande rendabele omzetten en zij bepaalt de mogelijkheid om een premieprijs voor het product te vragen. De veiligheid van het product zal bepalen of u al dan niet toegang tot een markt krijgt en indien zulks het geval is, of u al dan niet op die markt zal blijven. Door industrie-geleide standaarden • Ondernemers richten zich op een preventieve kwaliteitswaarborg • Zij opereren door de aanname van standaarden die zijn vastgelegd door het bedrijfsleven en niet-regelgevende instanties. • Commerciële Standaarden – deze helpen te voldoen aan wetgevende vereisten, aangezien deze allemaal de lokale regelgevende vereisten overstijgen • Neem standaarden op in uw productie- en managementproces die door de klanten en de consumenten verwacht en geëist worden.

25

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Kwaliteitswaarborg van de Leverancier (Supplier Quality Assurance – SQA) • Kopers maken gebruik van SQA-controles om te garanderen dat bedrijven die aan hun leveren, voldoen aan hun eisen. • Deze controles zijn vaak strenger dan de vastgelegde voorschriften. • Een voorbeeld in dezen zijn de BRC-standaarden of de Nederlandse HACCP. • Waar zijn zij op zoek naar? -- Fysieke faciliteiten; de inrichting -- Productbewerking -- Transport -- Adequaatheid, vaardigheid en kleding van het Menselijk Potentieel -- Bedrijfsactiviteiten -- Watervoorziening -- HACCP-Programma, Testen, Gegevensverzameling -- Programma’s van de Voornaamste Vereisten, de zogenoemde Prerequisite Programmes (inclusief Traceerbaarheid, Beveiliging) • Voorbeelden van Grote Opkopers: -- Hotelketens (Marriott, etc) -- Grote Europese Reisagentschappen -- Grote wereldwijd verspreide Kleinhandelsketens (zoals Walmart) -- Nederlandse en Europese Filiaalbedrijven (zoals Albert Heijn, Tessco, Carrefour) Het Global Food Safety Initiative (GFSI) • Het GFSI is momenteel de enige wereldwijd erkende standaard inzake voedselveiligheid: het is het initiatief van en komt voort uit de ondernemers zelf. • Het GFSI omvat SQF, BRC, de Nederlandse HACCP en IFS • In mei 2010 werd ook FSSC 22000 toegelaten tot de groep van GFSI0compliante op voedselveiligheid gebaseerde standaarden (zie hieronder). • Het GFSI was erop gericht de standaarden inzake de voedselveiligheid dwars door verschillende landen en continenten heen te standaardiseren. 26

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente • Certificering met een van deze standaarden of certificering met een systeem dat voldoet aan de GFSI-vereisten, is de beste manier om dit aan te pakken. • Global GAP, een zesde standaard, bevindt zich in het proces om als gelijkwaardig aan andere GPSI-standaarden te worden erkend Het BRC • Het British Retail Consortium (BRC) is de toonaangevende handelsassociatie. • Het vertegenwoordigt een hele reeks retailers, vanaf de grote ketens en warenhuizen tot zelfstandige bedrijven. • Het BRC is de promotor van de BRC Global Standards – Voedingsmiddelen • De standaarden verschaffen een gemeenschappelijke basis voor de certificering van bedrijven die voedselproducten leveren. • De standaarden ondersteunen fabrikanten en kleinhandelaren bij het nakomen van hun wettelijke verplichtingen en het beschermen van de consument. • De standaard specificeert voedselveiligheid en kwaliteitscriteria vereist binnen de organisatie van een fabrikant en standaardiseert criteria voor voedselveiligheid, alsook monitoringprocedures The International Food Standard (IFS) ofwel de Internationale standaard voor voedingsmiddelen/levensmiddelen • is een standaard voor het controleren van voedselproducten met merknaamlabel van kleinhandelaren (en groothandelaren) • is voornamelijk afkomstig van het vasteland van Europa en was het initiatief van Duitsland en Frankrijk • tracht de vraag “Is de leverancier in staat een veilig product te leveren overeenkomstig de specificaties en krachtens de wetgeving” te beantwoorden. • heeft de vereiste voor voortgaande ‘follow-up’ van corrigerende maatregelen, derden-certificering (third party certification), zelfinspectie en zelfverbetering. • beslaat de voedselindustrie, waaronder the productenmarkt. 27

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente De ISO-Standaarden • ISO 22000, de gecombineerde Food Safety and Quality Management Standard, ofwel Standaard voor Voedselveiligheid en Kwaliteitsmanagement, was niet in staat om aanhang onder kopers te verkrijgen omdat zij de eigenaren zijn van de GFSIstandaarden en daarom zullen blijven aandringen dat producten voldoen aan die standaarden, om te kunnen worden verkocht in hun retailverkooppunten. Voorts werden deze standaarden beoordeeld als niet te voldoen aan de basisvereiste van andere standaarden met betrekking tot de controlemechanismen uitgevoerd middels ‘prerequisite programs’ (PRP’s) ofwel programma’s voor de voornaamste vereisten. Deze zijn verbeterd door PAS 2000 (een PRPstandaard) toe te voegen die samen met ISO 22000 nu FSSC 22000 vormt, welke standaard onlangs werd geaccepteerd als equivalent van andere GFSI-standaarden. • ISO 14000 – dit of ander gelijkwaardig milieumanagementsysteem wordt vaak vereist. Hoewel dit systeem een uitdaging vormt, hebben verschillende bedrijven binnen de hele regio het met succes geïmplementeerd. GLOBALGAP GlobalGAP werd ontwikkeld als een wereldwijd samenwerkingsverband voor een veilige en duurzame landbouw. Oorspronkelijk was het EUREPGAP, European Retailers Good Agricultural Practice, en is het collectief eigendom van het Europese Retailers Consortium. De achtergrondinformatie m.b.t. GlobalGAP (voorheen EurepGAP) is hieronder kort weergegeven. • Sector-specifieke standaarden voor certificering van landbouwbedrijven -- fruit en groente -- garanties geïntegreerde landbouwbedrijven • Vereisten voor voortgaande bewaking en follow-ups van corrigerende maatregelen 28

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente • Bevestigt door controles door derden • Eis voor de toepassing van de Criteria inzake Voedselveiligheid, afgeleid van de toepassing van de HACCP-principes • Milieubescherming – GAP’s die de milieueffecten minimaliseren

29


4. TECHNICAL BARRIERS TO TRADE (TBT’s) ofwel TECHNISCHE HANDELSBARRIÈRES Als exporteur is het van belang dat u op de hoogte bent van het bestaan van Technical Barriers to Trade (TBT’s) en de maatregelen en voorschriften in dit kader. Het is ook nuttig om te weten dat de bepalingen voor TBT’s ingevolge de WTO voortsproten uit de reeds bestaande GATT TBTovereenkomst. De belangrijkste componenten van de TBT-overeenkomst ingevolge de WTO zijn als volgt: • Het gebruik van Nationale en Regionale Standaarden zoals TBT’s worden niet ondersteund. • Internationale Standaarden moeten worden gebruikt als basis voor de ontwikkeling van standaarden. • De TBT-bepalingen dekken de kwaliteit, het labelen en andere handelsaspecten, behalve de veiligheid (SPS dekt de veiligheid). • Producten afkomstig van andere landen “kunnen geen minder gunstige behandeling krijgen dan die verleend wordt aan soortgelijke producten van nationale oorsprong of soortgelijke producten van welk ander land dan ook”. • Het concept betreft de Most Favorite Nations (Meest Favoriete Land)status voor alle goederen. • Standaarden dienen de productvereisten te specificeren in termen van prestaties (performance) in plaats van in termen van ontwerpen of beschrijvingen. • Veranderingen of vernieuwingen m.b.t. de standaarden moeten bekend worden gemaakt (minimaal 60 dagen ter becommentariëring) • Conformiteit beoordelingsprocedures, dienen niet strenger te zijn “…dan noodzakelijk om naleving te garanderen…” • De procedure dient zo vlot mogelijk ter hand te worden genomen… waarbij de onkosten redelijk moeten zijn en de geheimhouding in acht moet worden genomen.

30

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Vereisten voor verpakking en labeling (inclusief milieuzorgpunten) Deze vallen onder de TBT-bepaling van de WTO en kunnen duidelijk van invloed zijn op exporteurs. Surinaamse exporteurs dienen daarom op de hoogte te zijn van de verpakkingsvereisten die gelden op de markten waarop zij zich richten. Eco-verpakking • De twee voornaamste gebieden waarin eco-verpakkingsinitiatieven van invloed zullen zijn op exporteurs zijn: -- Hergebruik-, herwinning- en recyclingpraktijken – voorkeur geven aan lokaal geproduceerde verpakking -- Druk binnen importerende landen m.b.t. te retourneren verpakking (zogenoemde returnable packaging) • Mogelijkheden voor ontwikkelingslanden, waaronder Suriname: -- proberen te voldoen aan alle vereisten en onkosten die voor onze rekening komen en aan de eisen voor de verpakking, -- ontheffing aanvragen voor de vereisten op het vlak van beleid of werkwijzen die moeilijk na te leven zijn, -- onze eigen beleidslijnen en werkwijzen ontwikkelen voor het op afdoende wijze verwerken van afval dat bij de verwerking en verpakking achterblijft. Dit verwerken dient zoveel als mogelijk gelijkwaardig te zijn aan de wijze hoe men dat in het importerende landen doet.

31


5. HANDELSOVEREENKOMSTEN EN HUN IMPACT OP EXPORTEN Preferentiële Handelsovereenkomsten Hieronder volgt een samenvatting van handelsovereenkomsten die van invloed zullen zijn op de beoogde export naar de markten waarop u zich richt.

De World Trade Organization (WTO) • Opgericht op 1 januari 1995 als forum van landen om handelsvraagstukken te bespreken en op te lossen. • Opgezet om de liberalisatie van de wereldhandel te stuwen. • Contract tussen lidlanden die verplicht zijn zich aan de regels van de WTO te houden en die acties kunnen ondernemen tegen andere lidlanden die zich niet hieraan houden. • Individuele landen kunnen hun eigen wetten maken zolang zij de internationale verplichtingen ingevolge de WTO nakomen. WTO-principes • • • • •

Transparantie Nationale behandeling MFN-status Tarievenbescherming Geschillenbeslechting

Andere overeenkomsten waarvan de exporteur op de hoogte dient te zijn, zijn o.a.: • De Generalized System of Preferences (GSP) • De Economic Partnership Agreement (EPA) • De Caribbean & Latin America – CARICOM, Venezuela & Colombia

32


Codex Alimentarius Commissie (CAC) De Codex Alimentarius is het grootste internationale mechanisme om eerlijke internationale handel in voedingsmiddelen te stimuleren, waarbij de gezondheid en de economische belangen van de consumenten worden bevorderd. De CAC is het Uitvoerend Orgaan binnen de in 1962 opgerichte United Nations Food and Agriculture Organization (UNFAO), met primaire verantwoordelijkheid voor vraagstukken de voedselveiligheid aangaande. Momenteel zijn er 165 lidlanden hierbij aangesloten. Formaat voor Codex Commodity Standards (ofwel Standaarden inzake Goederen) De componenten van de standaard zijn als volgt: • Naam van de standaard • Aard en omvang • Beschrijving • Essentiële samenstelling en kwaliteitsfactoren • Voedingsadditieven • Contaminanten • Hygiëne • Gewichten en afmetingen • Labeling • Methode van Analyse en Monsterneming

De Economic Partnership Agreement (EU-CARIFORUM) De CARIFORUM EPA stelt zich ten doel duurzame ontwikkeling te bereiken door een handelssamenwerking tot stand te brengen die regionale integratie bevordert alsook de geleidelijke integratie van CARIFORUMlanden binnen de wereldeconomie. Het EPA omvat maatregelen inzake capaciteitsopbouw en ondersteunt ook verhoogde investeringen en is een nieuwe vorm van een vrije handelsovereenkomst, aangezien duurzame 33

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente ontwikkeling het belangrijkste uitgangspunt is dat de hele overeenkomst beheerst. Duurzame ontwikkeling komt ook gedetailleerd aan de orde in twee hoofdstukken die handelen over milieu- en sociale bepalingen. De belangrijkste bepalingen van de overeenkomst geven een uiteenzetting van de aspecten van duurzame ontwikkeling die vastgelegd, beschermd en gedekt zijn in en door regels en gedragscodes, die zijn opgenomen in institutionele en administratieve regelingen en het onderwerp zijn gemaakt van samenwerkingsovereenkomsten. EU-Liberalisatie Voor al de producten die afkomstig zijn uit CARIFORUM-landen en naar de EU worden geëxporteerd (behalve rijst en suiker), heeft de Overeenkomst ingaande 1 januari 2008 een regiem voor ‘Duty and Quota Free Access’ (DFQF ofwel Belasting- en Quota-vrije Toegang) vastgelegd. Dit is een zeer belangrijke ontwikkeling, vergeleken met de preferentiële behandeling verleend ingevolge de Cotounou-Overeenkomst voor enkele landbouwproducten, in het bijzonder bacoven. Voedselveiligheid De Overeenkomst neemt in overweging het vraagstuk van voedselveiligheid en staat CARIFORUM-landen toe om in geval van nood “geëigende maatregelen” te treffen. Bepalingen inzake TBT- en SPS-maatregelen Het CARIFORUM-EU Economic Partnership omvat een hoofdstuk (hoofdstuk 7) over Sanitaire en Fytosanitaire vraagstukken. Dit verplicht in principe de CARIFORUM-landen om ervoor te zorgen dat de voedselveiligheidssystemen en -maatregelen die zij ter beschikking hebben ertoe leiden dat relevante exporten hetzelfde niveau hebben inzake veiligheid voor consumenten als de voedselproducten binnen de EU.

34

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente De EPA-bepalingen betreffende SPS-maatregelen leggen duidelijk een verplichting vast voor Suriname om ervoor te zorgen dat de voedselveiligheidssystemen en -maatregelen waarover ons land beschikt, een gelijkwaardig veiligheidsniveau hebben voor de Europese consumenten als voor in Europa geproduceerde of uitbestede producten. Handels- en Handelgerelateerde Aangelegenheden De EU biedt duty and quota free market access (ofwel belastingen quotavrije toegang tot de markt) voor alle goederen, m.u.v. rijst en suiker, bij welke productie, overgangsperiodes worden verwacht. Subsidies voor Landbouwexport Beide partijen zijn het eens geen nieuwe exportsubsidies voor landbouwproducten te introduceren. Terwijl de EU had aangeboden om al haar exportsubsidies op landbouwproducten geliberaliseerd door het CARIFORUM, te elimineren, is de kwestie van de binnenlandse subsidies van de EU nog niet opgelost. In dezen dient echter te worden opgemerkt dat importen van gesubsidieerde EU-producten in de CARIFORUM-landen bijzonder nadelig kunnen zijn voor lokale producenten. Regels betreffende de Oorsprong De principes die zijn toegepast om de oorsprong van producten en diensten te definiëren, blijven identiek aan die regels die zijn vastgelegd in de Cotounou-overeenkomst, maar de criteria zijn iets soepeler geworden, vooral voor wat betreft textielproducten. Er is ook een herzieningsclausule opgenomen. Producten worden beschouwd afkomstig te zijn uit een land wanneer zij in dat betreffende land “voldoende bewerkt of verwerkt” zijn.

35


6. ENKELE PRIMAIRE FACTOREN OM MET SUCCES TE EXPORTEREN Exporteurs dienen goed op de hoogte te zijn van wat hun potentiële klanten graag kopen en van de producten waarmee zij moeten concurreren. Dit vereist gebruikmaking van marketing-benaderingen die aanbevolen zijn in deze handleiding, door òf uw eigen personeel in te zetten òf de benodigde expertise in te huren. Om succesvol op de markt te opereren, is een combinatie van benaderingen vereist, waaronder: • Lagere prijzen, betere kwaliteit en een snellere levering, een bredere reeks van aanvullende goederen, de huidige markreputatie en het uniek zijn, alsook een regelmatige aanvoer. • Eventuele aanpassingen van het product om geschikt te worden voor de nieuwe consument. • Het opnieuw uitrusten van de productielocatie. Is dit economisch rendabel en hoe snel zal u uw investering terugverdienen? Kan u het verbeterde product ook op de binnenlandse markt aanbieden? • Her-training. Kan u uw employees opnieuw trainen, zodat zij voldoen aan de gewijzigde standaarden? Het trainen van uw employees zal een programma inhouden om hen zover te krijgen dat zij de aanpassingen accepteren en die zelfs leuk gaan vinden. • Specialisatie. Kan het vernieuwde, aangepaste product aan een bredere groep klanten worden verkocht of heeft u bij het proberen te voldoen aan de behoeften van de klant, uzelf overgeleverd aan zijn genade door een klandizie op te bouwen die alleen op zijn wensen is gebaseerd? • Aanpassing aan de markt. Indien u niet kan leveren waar uw klant om vraagt, kan u uw product en/of dienst die u verleent, aanpassen om zulks te doen. Een typisch voorbeeld in dezen is de noodzaak om te voldoen aan specifieke kwaliteitsklassen of standaarden. Indien dit toch niet mogelijk is, is er dan een compromis mogelijk? • Het ontwikkelen van een voordelige positie op de markt. Dit zal goede onderhandelingsvaardigheden vereisen, aangezien de potentiële koper, hoewel deze uw product wil en daar de voorkeur aan geeft, 36

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente de minpunten daarvan zal benadrukken in plaats van de positieve punten, om zodoende een lagere inkoopprijs te bedingen. Indien u niet beschikt over deze vaardigheden, huur die dan in. Tracht verder partnerschappen ofwel samenwerkingsverbanden aan te gaan.

Kwaliteitsklassen en Standaarden Kwaliteitsklassen en Standaarden zijn scherp omlijnde parameters die overeenkomstige producten in categorieën onderverdelen en deze beschrijven met consistente terminologie die over het algemeen wel begrepen wordt door marktparticipanten. Deze zijn cruciaal om de handel in landbouwproducten te faciliteren, zoals bijvoorbeeld de Kouseband (Figure 3), die een populair product is in Suriname en waarvoor er een exportmarkt bestaat. De aard en de rol van Kwaliteitsklassen en Standaarden zijn hieronder nader omschreven. Kwaliteitsklassen – Een systeem van classificaties gebaseerd op kwalitatieve en kwantificeerbare eigenschappen. Standaarden – Regels m.b.t. metingen vastgelegd door voorschriften of een autoriteit. Het Gebruik van Kwaliteitsklassen en Standaarden 1. 2. 3. 4.

Zij maken het mogelijk om producten te kopen die men niet heeft gezien; Zij verbeteren de ‘incentives’ voor kwaliteit en veiligheid; Zij maken marktinformatie betekenisvol; Zij assisteren exporteurs en hun landen bij het voldoen aan exportmarktvereisten, waardoor hun reputatie en markpositie wordt bevorderd; 5. Zij faciliteren prijs- en kwaliteitsvergelijkingen; 6. Zij verminderen het risico op misleiding en frauduleuze vormen van marketing; 37

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente 7. Zij maken diverse marktmechanismen mogelijk, zoals termijntransacties, uitwisseling van goederen, regelingen voor voorraadkrediet of opslagbewijs en letters of credit ofwel kredietbrieven; 8. Zij vergemakkelijken het oplossen van geschillen m.b.t. de kwaliteit en/of de samenstelling van het verzonden product.

Overwegingen inzake Marktonderzoek bij het Ontwikkelen van een Strategie voor het betreden of het uitbreiden van de Markt Inzicht in het exportmilieu Marktonderzoek wordt verricht om mogelijkheden en beperkingen te identificeren, alsook om toekomstige en huidige klanten te identificeren. Om succesvol te zijn, moeten exporteurs hun markten beoordelen. Onderzoek zal helpen bepalen of er een buitenlandse vraag is naar het product of de dienst. Begrijpen wie uw klanten zijn op de doelmarkten en het ontwikkelen van een profiel m.b.t. hen, zal u helpen wanneer u in het buitenland bezig bent informatie over mogelijke markten te verkrijgen. De groep van ex-landgenoten (de zogenoemde Diaspora-groep) is een belangrijke potentiële groep klanten die op verschillende markten moet worden geïdentificeerd. Benaderingen inzake Marktonderzoek Het onderzoeken van een markt kan geschieden door gebruik te maken van hetzij primaire, hetzij secundaire gegevensbronnen. Bij het verrichten van een primair onderzoek, verzamelt de onderzoeker gegevens rechtstreeks van de markt met gebruikmaking van interviews, enquêtes en andere methoden van rechtstreeks contact. Deze vormen van onderzoek hebben het voordeel dat zij op grond van de specifieke vereisten van het bedrijf op maat zijn gemaakt. Dit neemt echter tijd in beslag en is duur om uit te voeren. Indien het bedrijf intern niet over de benodigde informatie beschikt, zou het inhuren van een handelsspecialist en/of marktonderzoekbedrijf een nuttige manier zijn om aan de informatie te komen. 38

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Bij het verrichten van een secundair marktonderzoek, verzamelt het bedrijf gegevens vanuit verschillende bronnen zoals handelsstatistieken van het doelland of internationale handelsinstellingen of -instituten. Dit soort gegevens is gewoonlijk van eerdere datum en vaak niet zo up-to-date meer. Verder kunnen de gegevens ietwat ingewikkeld geformuleerd of gepresenteerd zijn. Ondanks deze beperkingen, zijn secundaire gegevens toch een nuttig beginpunt voor bedrijven en individuen die voor het eerst gaan exporteren. Waar u naar moet zoeken • Marktvoorschriften. • Tendensen die zich voordoen onder de Consumenten. • Manieren om het concurrentievermogen van exportbedrijven te bevorderen, om exporten te vergroten en om de exportsector uit te bouwen. • Mogelijkheden en Bedreigingen binnen de exportsector om strategische planning te voeden. • Vermogen om jouw ‘speelveld’ met dat van de ‘concurrenten’ te vergelijken. • Strategieën om bedreigingen aan te pakken en om te profiteren van de mogelijkheden. • Overheidsbeleid en -acties beïnvloeden – beleid inzake buitenlandse handel, economisch beleid en handelfaciliteiten. • Het uitbouwen en uitvoeren van strategieën om het concurrentievermogen van Surinaamse bedrijven te verbeteren en te vergroten. Overige Overwegingen • Het analyseren van de Politieke, Economische, Sociaal/Demografische en Technische Factoren, tendensen en ontwikkelingen op het gebied van het Milieu. • Politieke – bijv. het Internationaal Handelsbeleid, exportvoordelen, etc. • Economische – bijv. waardevermeerdering / waardevermindering Deviezen, het Inflatiecijfer, de Rentevoet, etc. • Sociaal/Demografische – bijv. de leeftijdsstructuur van de bevolking, verhoogde SME-activiteit, verhoogd Internationaal reizigersverkeer, Migratie. • Technische – bijv. I.T.-applicaties, Internet, E-Commerce. 39

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Gegevensbronnen De succesvolle exporteur zal toegang moeten hebben tot gegevens en deze moeten analyseren om zijn/haar markt te kennen. 1. Het analyseren van handels- en economische gegevens die gemakkelijk te krijgen zijn middels ambassades en consulaten. 2. Het krijgen van advies van lokale deskundigen. 3. Het bestuderen van publicaties van het International Trade Centre (ITC); hun TradeMaps zijn waardevolle bronnen. Andere bronnen zijn o.a. het Centre for the Promotions of Imports (CBI) – Nederland, de US Department of Trade en de Trade Facilitation Office, Canada 4. Networking met succesvolle exporteurs van soortgelijke producten (clustering ofwel bundeling) 5. Gebruik maken van gegevensbronnen verschaft in deze handleiding. Andere overwegingen zijn: kan uw product of dienst op de doelmarkt worden geïmporteerd? Worden er belastingen geheven op het product? Is er in de specifieke doelmarkt enig ander voorschrift van toepassing op het product? Is er een handelsovereenkomst van kracht waarin is vastgelegd dat de exporteur ontheffing wordt verleend van bepaald importvereisten? Wat zijn de bijzonderheden van zo een overeenkomst en in hoeverre valt uw product binnen zo een overeenkomst?

Het Ontwikkelen en Implementeren van uw Marketingplan Identificeer en Selecteer uw Doelmarkt 1. Screen (ofwel verricht een zorgvuldig onderzoek naar) Potentiële Markten Leg de hand op de exportstatistieken van uw land die aangeven welke producten momenteel worden geëxporteerd en naar welke markten. Zoek ook naar importstatistieken m.b.t. die markten waarheen uw land exporteert zodat u op de hoogte bent van welke landen momenteel ook naar die betreffende markt exporteren. Identificeer de snelst40

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente groeiende markten voor de exporten uit uw land en maak een lijst van ongeveer tien. Identificeer een gelijk aantal voor de kleinere markten. Let wel dat de nieuwe markten betere vooruitzichten kunnen bieden voor uw bedrijf dan de gevestigde markten. 2. Analyseer de Doelmarkten Onderzoek de tendens op de geïdentificeerde markt voor de producten die u produceert, alsook alternatieve producten om een beeld te krijgen van de vraag naar die categorie goederen en/of diensten. 3. Trek Conclusies Op grond van de gegevens die u bestudeerd heeft, zou u kunnen concluderen dat op basis van de beschikbare hulpmiddelen u zich om te beginnen, zal moeten concentreren op één of twee landen.

Het verrichten van Marktonderzoek Het Benaderen van de Markt • Het selecteren van uw doelmarkten Op basis van het marktonderzoek dat u verricht heeft om uw exportplan te voeden, dient u nu gereed te zijn om de exportwereld te betreden. Marketing is het proces van het verschaffen van het juiste product op de juiste plaats op het juiste moment tegen de juiste prijs. De distributiekanalen zijn belangrijke leidingen waarlangs verkopen plaatsvinden en producten worden gedistribueerd. Wij dienen die kanalen te bestuderen om als zodanig te begrijpen hoe het product of de dienst de consument bereikt. De strategie die u selecteert zal worden bepaald door de aard van uw product of dienst en door de voorwaarden en vereisten van uw 41

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente potentiële markten. Er zijn verschillende manieren om met de export te beginnen. Het pad dat u kiest, zal afhangen van de brede strategie van uw bedrijf, zijn committering te exporteren en zijn capaciteit om complexiteit aan te kunnen. De geschiktste manier om tot exporteren te komen, hangt o.a. af van uw ambities, uw product, de grootte van uw bedrijf, uw bereidheid risico’s te nemen en de beschikbare hulpmiddelen. De meest gebruikelijke exportmethoden zijn direct en indirect. De methode die gebruikt wordt, zal worden gebaseerd op het niveau van de hulpbronnen die het bedrijf bereid is uit te trekken voor internationale marketing. Directe Export Directe export legt een direct contact tussen u en uw buitenlandse importeur, en uw producten en diensten worden rechtstreeks aan de kopers verkocht. Verkopen vinden eventueel niet rechtstreeks plaats tussen u en de eindgebruikers, maar kunnen geschieden via lokale verkoopvertegenwoordigers die uw goederen en producten promoten zonder het eigenaarschap daarvoor te claimen. Sommige distributeurs zullen het eigenaarschap van de goederen wel claimen wanneer deze in het land arriveren en daardoor nemen zij de daarmee gepaardgaande risico’s op zich. Veel distributeurs verkopen de goederen normaliter via hun eigen distributiekanalen door aan groothandelaren, kleinhandelaren en andere eindgebruikers. Wanneer u dus ervoor kiest van distributeurs gebruik te maken, zullen uw risico’s minder zijn, maar hiertegenover staat dat u ook de controle over de prijzen waartegen uw producten op de markt worden gebracht, kwijtraakt. Het Gebruik van het Internet Veel meer bedrijven maken gebruik van het Internet om hun goederen en diensten te verkopen. Het internetverkopen is belangrijk geworden en is gekoppeld aan een koerier als dienstverlener.

42

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Indirecte Export Bij de Indirecte Export gaat u een contractuele relatie aan met een tussenpersoon. De soort tussenpersoon die u kiest, wordt normaliter bepaald door de mate waarin u bereid bent hulpbronnen van uw bedrijf (m.a.w. hoeveel commissie u bereid bent af te staan aan zo een persoon) aan buitenlandse markten te committeren. De meest gebruikelijke vorm van indirecte export is via agenten. Over het algemeen zijn dit individuen of organisaties die een aantal indirecte exporteurs vertegenwoordigen die elkaar niet rechtstreeks beconcurreren. Deze agenten krijgen een commissie op basis van hun verkoop. Het gevaar bestaat dat zij hun inspanningen richten op exporteurs die de hoogste commissie betalen. Het is van cruciaal belang om de agenten zorgvuldig te selecteren en deze dienen grondig gescreend te worden alvorens zij als agent worden aangesteld. Een andere mogelijkheid is dat u er als indirecte exporteur misschien de voorkeur aan geeft om te werken via een exportmanagementbedrijf of een exporthandelsbedrijf. Het is in dezen van belang om op te merken dat in sommige jurisdicties (bijv. in Spaans-sprekende landen van Midden- en Zuid-Amerika) een agent voor het leven wordt aangesteld. In het geval van de Europese Unie (EU), legt de EU-richtlijn EEC 86-653 voorwaarden vast inzake de beëindiging van de relatie met een agent, alsook bepalingen voor een geschikte compensatie. Binnen elke agentschapovereenkomst dient elk der partijen te beschikken over een schriftelijk document waarin vastgelegd de voorwaarden van het contract. De minimale opzeggingstermijn is één maand voor het eerste dienstjaar, twee maanden voor twee dienstjaren en drie maanden voor drie of meer dienstjaren. Agenten moeten extra worden gecompenseerd indien zij nieuwe klanten binnenbrengen of hebben gezorgd voor verhoogde inkomsten. Deze extra vergoeding mag de jaarlijkse vergoeding van de agent niet overschrijden. Dit is een gebied dat potentiële risico’s met zich meebrengt voor de exporteur en de voorwaarden m.b.t. het aanstellen van agenten in de EU moeten met een grote zorgvuldigheid en na goed juridisch advies worden overeengekomen. 43

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Let wel dat bij het vastleggen van agentschapovereenkomsten, in het contract nauwkeurig een specifieke ‘exit’ ofwel opzeggingsclausule is opgenomen, alsook het land van jurisdictie van het contract.

Selectie van Producten voor Geïdentificeerde Distributiekanalen Dit proces vereist niet allen productkennis, maar ook kennis over de unieke karakteristieken van de doelmarkt. Al deze informatie zou moeten zijn verzameld tijdens de marktonderzoekfase. Ook dienen potentiële klanten te zijn geïdentificeerd en de noodzakelijke correspondentie dient te zijn uitgewisseld inzake producten die bestemd zijn voor die markt. De mate waarin een product dient te worden aangepast, zal bekend zijn nadat er monsters voor analyse verstuurd zijn. Alle zaken die betrekking hebben op labeling en verpakking dienen tijdens het marktonderzoek naar voren te zijn gekomen alsook het bedrijf dat de noodzakelijke veranderingen aan de labels etc. zal aanbrengen om de geselecteerde markt te betreden.

Het Gereedmaken van Producten voor Distributiekanalen De voornaamste overwegingen inzake het gereedmaken van producten en diensten om doelmarkten te betreden, hebben betrekking op de volgende kwesties: • Aan welke behoefte voldoet het product? • Dient het lokaal product te worden aangepast of moet er een nieuw product worden ontwikkeld? • Welke kenmerken dient het product te hebben qua ontwerp, kleur, verpakking en grootte? • Welke diensten zijn in het buitenland nodig op het niveau van vóór de verkoop en nà de verkoop?

44

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente De Verkoop Nadat het bedrijf zijn markt bepaald heeft, is de volgende belangrijke stap die moet worden gezet, de selectie van een koper/importeur. Indien de koper de eindgebruiker is, hebben we te maken met een eenvoudige transactie. In werkelijkheid mag de importeur niet de eindgebruiker zijn en het product kan door verschillende handen gaan, alvorens het de consument bereikt. De exporteur dient van de importeur te weten te komen waar hij past binnen deze lijn. Dit is belangrijk aangezien dit van invloed kan zijn op de prijs en ook als er weer zaken gedaan zullen worden en er nabestellingen geplaatst zullen worden.

45

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Het stellen van doelen Elk bedrijf moet zijn prijs zorgvuldig bepalen, wanneer het zijn product en/of dienst tracht te verkopen. Het vaststellen van een juiste exportprijs is het belangrijkste onderdeel van de internationale marketing-mix, aangezien dit het enige onderdeel is dat inkomsten genereert. Het voortbrengen van het product, de promotie en de distributie van uw product zijn allemaal onkosten die moeten worden geëvalueerd en in uw prijs moeten worden opgenomen, om deze niet alleen terug te verdienen, maar ook om winst te maken.

Prijsstelling en Prijsopgave Export-kostenbepaling en Prijsstelling Het bepalen van de exportprijs is een beetje gecompliceerder dan het vaststellen van de lokale prijs, vanwege de volgende condities die nauwkeurig in de gaten moeten worden gehouden: 1. De motivatie, de zorgpunten, de ervaring en het niveau van committering van het management van uw bedrijf Of u proactief of reactief bent, zal uw prijzenbeleid beheersen. Proactief exporteren met een hogere mate van managementondersteuning kan u in staat stellen uw prijs zo scherp mogelijk vast te stellen, met het oog op lange-termijnsucces. Als u weinig exportervaring hebt, dient u over het algemeen meer aandacht te besteden aan informatie over techniek, communicatie, verkoopinspanningen, leveringsmethoden en voorschriften.

46

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente 2. Het effect van exportuitbreiding op de algehele productiekosten. Verhoogde capaciteitsbenutting helpt uw vaste kosten te spreiden over grotere hoeveelheden en kan maken dat u beter kan concurreren op zowel de binnenlandse als exportmarkten. U moet echter ook in overweging nemen wat de additionele kosten van het exporteren met zich teweeg zou kunnen brengen en rekening hiermee houden bij het vaststellen van uw prijzen. Deze additionele kosten zouden commissie, verhoogde communicatiekosten, reiskosten, personeelstrainingen, systeemimplementatie en informatievergaring kunnen inhouden; al deze kosten kunnen van invloed zijn op uw totale kostprijsberekening. Dit zijn slechts voorbeelden van de overwegingen waarmee exporteurs geconfronteerd kunnen worden bij het betreden van nieuwe markten of het betrekken van nieuwe klanten in een bestaande markt.

47


7. EXPORTEREN NAAR GESELECTEERDE MARKTEN Om de geschiktste exportmarkten te identificeren, moet een exporteur inzicht hebben in de huidige tendensen en ontwikkelingen m.b.t. markten van vers fruit en verse groente waarop hij zich richt; zijn doelmarkten. Het is belangrijk voor de exporteur om zich te concentreren op markten die de beste vooruitzichten voor zijn producten bieden.

Canada Canadezen zijn gewend aan een keuze uit hoogwaardige landbouwproducten. Als zodanig moet elk product dat op deze markt wordt geïntroduceerd, voldoen aan de verwachtingen van de Canadese koper teneinde succesvol te zijn. Canada kent een mengeling van culturen en is officieel tweetalig; de twee officiële talen zijn het Engels en het Frans. Alle informatie op de etiketten/labels van de verpakking van al de producten die naar deze markt worden geëxporteerd, moet in deze twee talen staan. Alle landbouwartikelen die naar Canada worden geëxporteerd, moeten verder ook voldoen aan basisvereisten voor import die in Canada van kracht zijn. Deze zijn: De Canadese Wet op Landbouwproducten: Deze wet legt voorschriften vast voor alle landbouwproducten die binnen Canada verhandeld worden. Bijzonderheden hieromtrent zijn te vinden op: www.inspection.qc.ca/english/reg/rege.shtml. De Wet op Consumentenverpakking en Labelen (etikettering): Deze wet legt bepalingen vast m.b.t. het labelen van alle voorverpakte goederen die binnen de Canadese grenzen worden verhandeld. Zij standaardiseert de grootte van de verpakking die gebruikt kan worden, de inhoudshoeveelheid (gewicht of volume) en de soort en de aard van 48

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente de informatie die gepresenteerd wordt; de bedoeling hiervan is om te garanderen dat de consument niet wordt misleid. Bijzonderheden hieromtrent zijn te vinden op: www.insepction.qc.ca/english/reg/rege/shtml. Milieuwetgeving Deze wetgeving beheerst de import van buitenlandse landbouwproducten. Bijzonderheden hieromtrent zijn te vinden op: www.ee.qc.ca/ENG/Default.cfm . Invoerrechten en belastingen Bijzonderheden inzake invoerrechten en belastingen die van toepassing zijn op importen zijn te vinden op: www.cbsa-asfc.qc.ca/trade-commercial/tariff-tarif/2008/01-01-eng.html . Andere voorschriften die van toepassing zijn op verwerkte en nietverwerkte voedingsmiddelen, geneesmiddelen en andere producten zijn te vinden op: www.inspection.qc/english/reg/rege.shtml of op de website van ‘Health Canada’: www.hc-sc.qc.ca/ahc/legislation/indexe.html .

CARICOM Als lid van de CARICOM-groep die uit veertien leden bestaat met een geschat aantal inwoners van meer dan 15 miljoen, komt Suriname in aanmerking om producten waarvan kan worden aangetoond dat deze van Surinaamse afkomst zijn, belastingvrij te exporteren naar welk van de andere dertien (13) CARICOM-lidlanden dan ook. Vanwege het aantal landen dat lid is van de CARICOM, verschillen de vereisten tussen de lidlanden weleens. De groep is verdeeld in de zogenoemde Most Developed Countries (MDC’s ofwel Meest Ontwikkelde Landen) en Least Developed Countries (LDC’s ofwel Minst ont49

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente wikkelde landen). Suriname, Jamaica, Barbados, Trinidad en Tobago en de Bahamas behoren tot de MDC’s. Al de CARICOM-lidlanden worden echter beheerst door de CARICOM Single Market-overeenkomst ingevolge de Revised Treaty of Chaguaramas (RTC), dat de afspraken formaliseert en tracht één enkele ruimte te creëren waarin er vrij verkeer van goederen kan plaatsvinden binnen de hele regio. De RTC specificeert ook de uitzonderingen voor specifieke gebieden. Alle landbouwartikelen die vanuit Suriname naar de CARICOM worden geëxporteerd, komen volledig in aanmerking voor Common Market (ofwel Gemeenschappelijke Markt) behandeling ingevolge de CSM. Voorbeelden van huidige mogelijkheden voor het exporteren van landbouwproducten of op landbouw-gebaseerde producten naar de CARICOM omvatten (gegevens van 2006/7): Barbados • Fruit, groente, drank, voedingsmiddelen – US$65M • Koffie, thee – US$ 2,0M • Geneesmiddelen – US$ 0.80M • Persoonlijke verzorgingsartikelen, toiletartikelen – US$ 2,5M Trinidad • Fruit, groente, drank, voedingsmiddelen – US$ 5,0M • Koffie, thee – US$ 2.6M • Geneesmiddelen – US$ 8.0M • Persoonlijke verzorgingsartikelen, toiletartikelen – US$ 2M Het exporteren binnen de CARICOM is, veel minder dan voor wat betreft het exporteren naar de ontwikkeldere landen, gebaseerd op relaties. Exporteurs dienen zich daarom bewust te zijn van het feit dat het altijd gemakkelijker zal zijn om meer succes te hebben met de export naar welk CARICOM-land dan ook, indien zij eerst de juiste relaties leggen, opbouwen en in stand houden. Bijzonderheden inzake de Revised Treaty of Chaguaramas en het functioneren van de CSME zijn te vinden op: www.caricom.org. 50

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Belangrijke kwaliteit-gerelateerde vereisten m.b.t. de CARICOM-markt zijn: • Regionale standaarden, zoals ontwikkeld door CROSQ, beschrijven de minimale standaarden voor ongeveer 10 landbouwproducten – www.crosq.org • M.b.t. de kwaliteitsystemen, is voorlopig alleen een GAP-certificaat nodig. HACCP is nog niet verplicht. • MRL is verplicht; verplichte registratie van pesticiden.

De Verenigde Staten van Amerika De Verenigde Staten van Amerika (VS) behoren tot de meest ontwikkelde en geavanceerde markten in de wereld. Er zijn goede mogelijkheden voor winstgevende exporten naar de VS, maar exporteurs moeten zich ervan bewust zijn dat er een verscheidenheid is aan voorschriften en vereisten waaraan moet worden voldaan, vooral voor exporteurs die voor de eerste keer exporteren. Exporteren naar de VS vereist dat de importeur garandeert dat de goederen die op die markt worden gebracht, voldoen aan bepaalde vereisten. De exporteur wordt geacht van deze eisen op de hoogte te zijn, aangezien hij/zij in de beste positie verkeert om te garanderen dat aan deze eisen wordt voldaan. Het is daarom de taak van de exporteur om te garanderen dat de koper in de VS volledig op de hoogte is van de eisen voor de betreffende goederen die worden geëxporteerd en dat hij/zij wordt geïnformeerd wat deze zijn voordat tot export wordt overgegaan. Verzuim zulks te doen, zou kunnen leiden tot wezenlijke verliezen, aangezien de VS zijn importcontrole aanzienlijk heeft verscherpt sinds de aanslag op het World Trade Centre in 2001. Landbouwproducten vallen onder de jurisdictie van het Amerikaanse Ministerie van Landbouw (USDA-Engelse afkorting) tenzij deze verder verwerkt worden, in welk geval de jurisdictie komt te vallen onder de United States Food and Drug Administration (USFDA). De USDA voert een ‘pre-clearance’ programma uit in enkele landen waarbij landbouwproducten bestemd voor import in de VS van tevoren worden goedgekeurd in het land van oorsprong, zodat deze vrij van ongedierte 51

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente zijn en voldoen aan de importvereisten. Dit betekent een aanzienlijke vermindering van de kosten die gepaard gaan met verliezen bij de ‘port of entry’ ofwel aankomsthaven. Deze faciliteit is op verzoek beschikbaar en na het treffen van een speciale regeling met de USDA om te voldoen aan de binnenlandse (lokale) kosten van het programma. In het Caraibisch Gebied zijn er ‘pre-clearance’ programma’s in Haïti (voor manja’s), Jamaica (algemene exporten) en de Dominicaanse Republiek. Anders dan middels een ‘pre-clearance’ programma volgen hieronder de basis-regulerende vereisten voor de export van landbouwgoederen naar de VS: Voor goederen die door de FDA worden gereguleerd, bestaat de verplichting van Prior Notice (ofwel Kennisgeving Vooraf) om deze producten naar de VS te exporteren. Bijzonderheden omtrent deze verplichting zijn te vinden op http://www.cfsan.fda.gov/-dms/fsbtact.html#pn. Voor alle goederen die naar de VS worden verscheept op houten pallets of in houten verpakkingsmateriaal, zijn er vereisten voor de behandeling hiervan om overbrenging van ongedierte via het hout te voorkomen. Het hout moet daarom worden behandeld en aan beide kanten van de pallet of verpakking worden gemarkeerd, in overeenstemming met de United Nations Food and Agricultural Organization (FAO), de International Plant Protection Convention (IPPC), de International Standard for Phytosanitary Measures (ISPM) 15, welke de behandeling vastleggen die acceptabel is voor houten verpakkingsmaterialen (waaronder pallets) en die de vereiste zegel (verklaringsmerk) vastlegt. Alle houten verpakkingsmateriaal dat niet voldoet aan de ISPM 15-vereisten, kan naar het land van oorsprong worden teruggezonden. Om landbouwproducten te kunnen exporteren naar de VS, dient de exporteur na te gaan of het niet verboden is voor import in de VS vanwege welke algemene of specifieke fytosanitaire restrictie dan ook, door dit na te gaan bij de Animal and Plant Health Inspection Service (APHIS) van de USDA middels de lokale Amerikaanse Ambassade of rechtstreeks via de 52

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente website www.aphis.usda.gov. APHIS is verantwoordelijk voor het vaststellen en managen van de fytosanitaire risico’s van landbouwexporten of -importen naar de VS. Specifieke informatie hieromtrent is te vinden op www.aphis.usda.gov/ppg/manuals/online_manuals.html. Andere Overwegingen Een basisvereiste voor alle voedselproducten (al dan niet verwerkt of vers) is dat deze geproduceerd, bewerkt en afgehandeld worden in een omgeving die voldoet aan de basis Good Manufacturing (of Food Handling) Practices (GMP’s). Hieronder vallen gebouwen, faciliteiten, apparaten en productie- en bewerkingsprocessen om veiligheid en gezondheid van het voedsel of de voedingsproducten die worden geïmporteerd, te garanderen. Nadere informatie hieromtrent is te vinden op: http://vm.cfsan.fda.gov/-lrd/cd110.html. Indien het landbouwproduct dat wordt geëxporteerd in verpakkingen zal worden verstuurd die van tevoren met labels zijn voorzien, moeten deze voldoen aan de basis-labelingvereisten voor de VS. Deze zijn te vinden op: http://www.cfsan.fda.gov/label.html. De Environmental Protection Agency (EPA) van de VS is verantwoordelijk voor o.a. het management van de aanwezigheid van pesticidenresidu op voedingsmiddelen in de VS. Deze instantie bepaalt de grenzen voor toegestane residu op voedingsmiddelen, waaronder geïmporteerde voedingsmiddelen en legt de Maximum Residue Limits (MRL’s ofwel Maximale Residugrenzen) voor pesticiden op voedingsmiddelen vast. Nadere informatie is te vinden op: http://www.epa.gov/pesticide/food/viewtools.htm.

De Europese Unie Veel huidige exporteurs uit Suriname hebben bestaande betrekkingen met Nederland, aangezien Suriname al geruime tijd naar Nederland exporteert. Aangezien Nederland onderdeel is gaan vormen van de 53

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Europese Unie (EU), moeten zijn eigen regelgevende regimes zijn afgestemd op die van de andere EU-landen. Gelukkig is Nederland samen met landen zoals Duitsland, Frankrijk en Engeland, de trendsetter geweest op het gebied van voedselveiligheid en hebben deze landen een van de vier standaarden ontwikkeld die geaccepteerd zijn als onderdeel van het Global Food Safety Initiative (GFSI), de grootste door de handel gehanteerde wereldwijd geaccepteerde standaard voor voedselveiligheid (zie pagina 39 voor nadere informatie). De huidige en waarschijnlijk belangrijkste doelmarkt voor Surinaamse landbouwexporten, vereist een gedetailleerdere behandeling dan andere markten vooral als deze markt zal groeien en zich naar meer landen in de EU zal uitstrekken. Nederland en in breder verband, de EU, heeft verschillende vereisten die de import van producten, fruit en groente binnen de Unie beheersen en deze zijn gestructureerd in de vorm van voorschriften en richtlijnen. De informatie gepresenteerd in deze handleiding tracht de vereisten te vereenvoudigen, zodat de exporteurs zich gemakkelijker door deze voorschriften en richtlijnen heen kunnen bewegen in hun streven handel met de EU te drijven. De informatie wordt puntsgewijs gepresenteerd om het lezen te vergemakkelijken. Het Huidige Regelgevend Milieu van de EU Het huidige regelgevend milieu van de EU is rondom verordeningen, voorschriften en richtlijnen gestructureerd. Hieronder volgen de hoofdpunten van het huidige regelsysteem: • De voorschriften binnen de EU hebben wetskracht en moeten als zijnde vastgelegd door alle EU-landen worden nageleefd. • De richtlijnen moeten in de EU-lidlanden worden geïmplementeerd, maar dat kan geschieden op een wijze die aansluit op het lokale regelgevend raamwerk (bijv. in het Verenigd Koninkrijk vs. Nederland of Frankrijk). • Er zijn specifieke verordeningen/voorschriften en richtlijnen voor producten die van dieren, en producten die van planten afkomstig zijn. • Voor producten die van dieren afkomstig zijn, gelden specifieke hygi54

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente ënevereisten die ingaande januari 2006 in werking zijn getreden (Verordening 853/2004). • Onder deze verordeningen valt ingaande januari 2006 ook de organisatie van officiële controle op producten van dierenorigine bestemd voor menselijke consumptie (Verordening 854/2004) • Er zijn ook regels m.b.t. dierengezondheid voor de organisatie van de productie, de verwerking en distributie van producten van dierenorigine, die van toepassing zijn vanaf januari 2005 (Richtlijn 2002/99) Voor alle Surinaamse exporteurs, zijn de voornaamste Verordeningen die van belang zijn de volgende: • Verordening (EC) No 852/2004 van het Europese Parlement en van de Raad van 29 april inzake de hygiëne van levensmiddelen. • Verordening (EC) No 178/2002 van het Europese Parlement en van de Raad houdende algemene principes en vereisten van de levensmiddelenverordening, die de European Food Safety Authority instelt en procedures vastlegt betreffende levensmiddelenaangelegenheden (ook genoemd de Algemene Levensmiddelenwet). • Voorschrift (EC) No 853/2004 van het Europese Parlement en van de Raad van 29 april, houdende specifieke regels m.b.t. de hygiëne voor levensmiddelen van dierlijke afkomst. Voor de exporteurs van tuinbouwproducten, fruit en groenten • De twee voornaamste verordeningen die van invloed zijn op de export zijn (EC) No 178/2002 (de Algemene Levensmiddelenwet) en (EC) No. 852/2004 (Hygiëne van Levensmiddelen) Achtergrondinformatie over de EU-verordeningen De EC 178/2002 • legde de algemene principes en vereisten van het levensmiddelenrecht vast 55

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente • stelde de European Food Safety Authority (EFSA) in • legde procedures vast inzake aangelegenheden de Voedselveiligheid betreffende • verschaft een gemeenschappelijke basis voor maatregelen die menselijk voedsel en dierenvoer beheersen Deze verordening eist van bedrijven (exporteurs/importeurs) dat zij: • ervoor zorgen dat de levensmiddelen veilig zijn • systemen opzetten om te garanderen dat zij de afkomst van de levensmiddelen door de hele voedselketen kunnen traceren • levensmiddelen van de markt kunnen terugtrekken of terugroepen in gevallen waarbij deze niet voldoen aan de vereisten inzake de voedselveiligheid • de autoriteiten in kennis stellen van welke actie dan ook die zij hebben ondernomen m.b.t. het terugtrekken of terugroepen van voedsel of voer. Onder deze verordening valt ook de veiligheid van dierenvoer om te garanderen dat dit niet indirect ziekte of schade veroorzaakt wanneer mensen deze producten zouden consumeren. De EC 852/2004 • Ingaande januari 2006, was Verordening 852/2004 erop gericht de wetgeving inzake voedselhygiëne dwars door de verschillende EUlanden heen op elkaar af te stemmen. • Deze verordening legt algemene vereisten vast met betrekking tot de voedselhygiëne. • Zij licht huidige verantwoordelijkheden van levensmiddelenbedrijven toe. • Primaire producenten zijn nu onderhevig aan de hygiënevereisten (‘farm-to-fork’ ofwel van grond tot mond ofwel van boer tot bord). • Deze wetgeving is flexibeler en is meer risico-gebaseerd dan de vorige vereisten. 56

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente • Op enkele uitzonderingen na, is zij van toepassing op alle levensmiddelenbedrijven. • Wat nog belangrijker is, overeenkomstig Codex Alimentarius, zijn systemen voor het management van de voedselveiligheid gebaseerd op de principes van Hazard Analysis and Critical Control Point (HACCP), nu verplicht voor alle levensmiddelenbedrijven. • De HACCP-benadering zal voorlopig echter niet van toepassing zijn op primaire producenten. Vanuit een regelgevend standpunt, hoeven Surinaamse exporteurs de HACCP-systemen niet te implementeren binnen hun landbouwbedrijven of in hun verpakkingsbedrijven, aangezien zij momenteel hiervan ontheven zijn. Zoals later echter duidelijk zal worden, staan de kopers (e.g. Super de Boer, Albert Heijn, etc.) erop dat aan deze vereiste wordt voldaan, alvorens zij de landbouwproducten in hun retailverkooppunten opnemen.

Specifieke Aspecten van EU-Levensmiddelenverordeningen en Marktkrachten Hoewel er verschillende aspecten zijn m.b.t. de EU-verordeningen waarvan de exporteur op de hoogte dient te zijn, vereist in het bijzonder één groep hiervan de onverdeelde aandacht van Surinaamse exporteurs van tuinbouwproducten. Deze zijn de vereisten inzake traceerbaarheid en terugroeping. Vertrouwen en bekwaamheid zijn erg belangrijk op de EU-markt. Daarom kan het in het voordeel van de exporteur zijn als die enkele vormen van internationaal erkende kwaliteitsverklaringen kan overleggen. Elke exporteur van een DC dient rekening te houden met de kwaliteitsvereisten zoals die gelden in de potentiële doelmarkt(en) binnen de EU. Enkele consumenten zijn invloedrijke stakeholders geworden bij het ontwerp van de productie- en de marketingstrategieën van sommige bedrijven. Over het algemeen zijn consumenten bereid om meer te betalen voor “verantwoordelijke” producten, bijv. tuinmeubilair dat 57

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente voorzien is van een FSC-label. U dient ervan op de hoogte te zijn dat EUbedrijven deze hogere eisen vaak doorberekenen aan hun leveranciers. De reputatie van bedrijven is dus rechtstreeks gekoppeld aan de reputatie van hun leveranciers. De Nederlandse Markt De binnenlandse markt is over het algemeen van middelgrote omvang. Nederland is op twee na de grootste importeur van fruit in de EU, en op drie na de grootste importeur van groente. Nederland is een belangrijke handelaar binnen de EU: bijna driekwart van de importen wordt opnieuw geëxporteerd naar andere EU-landen, en deze exporten zijn groeiende. Nederland is sterk in het her-exporteren van citrusvruchten, bacoven, appels en peren, alsook van tomaten, uien, komkommer en zoete paprika. De importwaarde van vers fruit steeg tussen 2002 en 2007 met gemiddeld 7% per jaar; dat is dus 2% hoger dan de rest van de EU van 5%. De importwaarde van groente steeg met 1% per jaar. De Developing Countries (DC’s) zijn de grootste leveranciers van vers fruit naar Nederland en met een gemiddelde jaarlijkse stijging van 12% in waarde, is hun marktaandeel groeiende.

58

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Verse groente wordt meestal geïmporteerd uit andere EU-landen. In 2007 namen DC’s 18% van de importwaarde in Nederland voor hun rekening, wat boven het EU-gemiddelde ligt. Met een gemiddelde jaarlijkse stijging van 19% in waarde verkrijgen DC’s een steeds groter marktaandeel voor wat betreft de import van verse groente. Import van vers fruit uit DC’s is groot en groeiende. De import uit DC’s van druiven, citrusvruchten, ananas, advocaat en bacoven groeide veel sneller dan het totaal aan hun importen. Handelskanalen Nederland heeft een sterke positie in de internationale handel van fruit en groente. De belangrijkste importkanalen voor DC-exporteurs zijn importeurs en agenten. De importeurs hebben het grootste aandeel in de fruit- en groentehandel. Zij leveren aan groenteboeren, de levensmiddelensector en de verwerkingsindustrie, alsook aan de inkooporganisaties van filiaalbedrijven. De importeurs exporteren ook verse producten naar andere Europese landen en soms handelen zij ook in lokale producten.

Figure 3: Exotic Vegetables at Albert Heijn 59


8. TECHNISCHE, JURIDISCHE EN ETISCHE ASPECTEN MET BETREKKING TOT DE EXPORT Technische Aspecten m.b.t. de Export • Identificeer duidelijk de regelgevende en marketing-vraagstukken die van kracht zijn of die in de toekomst van invloed zullen zijn: • Vereisten inzake Voedselveiligheid • Labeling en/of Aanduidingen • Vereisten inzake Productregistratie -- de VS -- Canada • Certificering • Certificeringsvraagstukken • Naleving van alle vereisten garanderen • Vereiste registraties bijhouden • Technische capaciteiten versterken -- Indien naar de VS: is het verpakkingsbedrijf geregistreerd? -- Het bedrijf vereist een FCE-nummer (ingevolge de Wet op Bioterrorisme) -- Is er een HACCP-programma van kracht en wordt dit aangehouden? Indien zich een probleem voordoet, tracht advies te verkrijgen en ga niet voor een ‘quick fix’ ofwel een snelle oplossing, aangezien deze vaak veel duurder komt te staan.

Lokale Wet- en Regelgeving van invloed op de Export De Afdeling Import-, Export- en Deviezencontrole is een afdeling binnen het Ministerie van Handel en Industrie, verantwoordelijk voor alle aangelegenheden de handel betreffende, in het bijzonder het verstrekken 60

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente van import-, exporten doorvoervergunningen. De Afdeling Import-, Export- en Deviezencontrole is ook verantwoordelijk voor de afgifte van vergunningen voor de export van valuta ingevolge het Deviezenbesluit na goedkeuring van de Deviezencommissie.  Middels de implementatie van de handelsliberalisatie per 1 september 1999, is een ieder vrij te importeren en te exporteren na registratie bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken. Ingevolge de Handelswet (S.B. 2003 no. 58), onderscheidt de Negatieve Lijst vier (4) categorieën goederen, te weten: • Goederen waarvan de import en export verboden is; • Goederen waarvoor een vergunning vereist is, zoals vuurwerk, vlees en vleesproducten, etc.; • Goederen waarvan vereist is dat zij door een specifieke importen exportprocedure gaan, bijv. inspectie door het Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij, afgifte van een gezondheidscertificaat van de afdeling Inspectie van het Bureau voor Openbare Gezondheidszorg (BOG), etc. • Voor wat betreft vrije goederen, nl. goederen die niet vallen onder de categorieën 1, 2 en 3, bestaat er ingevolge S.B. 2003 no. 78 een registratieplicht voor een importen exportvergunning, wat inhoudt dat voor elke import of export het Single Administrative Document (ofwel het Enig Document) geregistreerd moet zijn bij de Afdeling Import-, Export- en Deviezencontrole. Om over te gaan tot de export, moeten de noodzakelijke formaliteiten worden gevolgd. De vereiste documenten die een exporteur nodig heeft, zijn: 1. Het IT-formulier: International Trade Transaction (ofwel Internationale Handelstransactie) formulier voor de registratie van goederen en diensten. 2. Het Single Administrative Document (ofwel het Enig Document): een aangifteformulier voor de export van goederen uit het vrije verkeer. 3. Een Luchtvrachtbrief / Vrachtbrief: verzendingsdocument afgegeven door de luchtvaartmaatschappij of het scheepvaartbedrijf. 4. De Factuur en het Certificaat van Oorsprong indien de goederen naar de CARICOM gaan. 61

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Afhankelijk van het product, moet men zich eventueel eerst aanmelden bij een bepaalde autoriteit.

Sanitair en Fytosanitair Certificeringsproces Een van deze aanmeldingen en de daaropvolgende certificering is het SPS-proces. Het certificaat verklaart dat het product vrij is van ongedierte dat gewassen zou kunnen aantasten, aangezien de meeste importerende landen overleg van een dergelijk certificaat eisen. Het is de verantwoordelijkheid van de exporteur om te garanderen dat voldaan wordt aan de SPS-voorwaarden. In Suriname is het Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij, afdeling Plantenbescherming, verantwoordelijk voor de afgifte van SPS-certificaten. De exporteur ontvangt een verklaring van de Dienst Plantenbescherming, nadat goedkeuring is verleend door de Inspectie; de exporteur dient een aanvraag in voor inspectie van zijn vracht middels het indienen van een exportaanvraagformulier. Om zich voor te bereiden op de afgifte van sanitaire en fytosanitaire certificaten en de inspectie-uitvoering, dient de exporteur een officieel verzoek in te dienen waarin opgenomen de navolgende bijzonderheden: • het inspectie-adres • het land van bestemming • (het) de geïnspecteerde product(en) en de hoeveelheden van de claim De volgende voorwaarden zijn een eerste vereiste voor een exportinspectie: • Overleg een volledige lijst van productsoorten, waaronder het aantal dozen. Deze informatie dient overeen te komen met de factuur. • Zorg ervoor dat de goederenzending die geïnspecteerd moet worden, gesorteerd is volgens soort en duidelijk van andere artikelen gescheiden is. • Zorg voor een geschikte locatie om de inspectie te vergemakkelijken; • Zorg ervoor dat de goederenzending als eenheid bij elkaar blijft en als zodanig identificeerbaar is, totdat de fytosanitaire inspectie is voltooid. 62

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Wanneer de te verzenden vracht eenmaal is goedgekeurd, zal aan de exporteur een fytosanitaire exportverklaring worden verstrekt. De onkosten verbonden aan exportinspecties zijn verschuldigd in overeenstemming met het ministerieel besluit van 30 mei l997, no.85, dat inspectievergoedingen vastlegt voor de export van planten- en dierenmateriaal.

63


APPENDIX I TE ONDERNEMEN STAPPEN M.B.T. DE EXPORT Het Exportproces Algemene Exportprocedures en -documentatie Hoewel dit vaak wordt onderschat en over het hoofd wordt gezien, vormen exportdocumentatie en -verzending een integraal onderdeel van het exportproces. Exportdocumenten worden gebruikt voor de douane-inklaring en andere verplichtingen bij de importhaven. Bedrijven die succesvol zijn met het exporteren, zijn vaak erg bedreven in het gereedmaken van exportdocumenten (of zij maken gebruik van vakbekwame dienstverleners). Problemen met de documenten kunnen leiden tot vertraging van de zending en het inklaren, tot boetes en ongewenste opslagkosten. Algemene Procedure m.b.t. de Exporthandel De entiteiten die in deze fase betrokken zijn bij het exportproces, zijn o.a.: • Luchtvaart- en scheepvaartmaatschappijen • Expediteurs / Inklaarders • De Douane • Het Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij • Kadebedrijven • Transportcontractors • Koeriersbedrijven • Milieu-instantie(s) als het gaat om bedreigde planten diersoorten Luchtvaart- en Scheepvaartbedrijven Een exporteur dient vóór de verzending, vrachtruimte te reserveren en details te verschaffen over de soort, het volume alsook gewichtinformatie van de vracht en de exportdatum. Met betrekking tot luchtvracht moet de exporteur zich kunnen identificeren, alvorens de vracht door de luchtvaartmaatschappij wordt geaccepteerd. Het is normaal dat er een foto wordt 64

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente gemaakt van degene die de goederen op de luchthaven aflevert en de luchtvrachtbrief ondertekent. De exporteur verschaft de luchtvaartmaatschappij ladinglijsten, instructies voor de verzending van de goederen en informatie over de geadresseerde. De verzendingsdocumenten dienen ook aan te geven of de goederen FOB, CIF, C&F, etc moeten worden vervoerd. Expediteur / Inklaarder Over de hele wereld is er voor ladingsartikelen of -goederen een goede inklaarder nodig die al uw verzendingsbehoeften naar behoren afhandelt. Bij voorkeur dienen deze inklaarders / expediteurs te beschikken over contactpersonen in het land of de plaats van bestemming en ruime ervaring te hebben in het verrichten van douanetransacties op mondiaal niveau. In overeenstemming met de verzendingsinstructies zou de expediteur / inklaarder: 1. de transportmethode en een geschikt transportbedrijf uitkiezen. 2. ruimte reserveren bij het uitgekozen transportbedrijf. 3. de goederen afleveren en de relevante documenten afgeven, zoals het transportbewijs van de expediteur. 4. de bepalingen van de L/C en alle overheidsvoorschriften die van toepassing zijn op de verzending van goederen voor het land van export, het land van import alsook elk doorvoerland, bestuderen, om te garanderen dat al de noodzakelijke documentatie gereed is. 5. de goederen verpakken, wegen en meten, waarbij rekening wordt gehouden met de transportmethode, de route en de soort goederen. 6. de opslag van de goederen regelen. 7. de verzender op de hoogte stellen van de verzekeringsvereisten. 8. de goederen transporteren naar de uitvoerhaven en regelingen treffen voor douane-inspectie. 9. namens de geadresseerde, vergoedingen en andere onkosten betalen, waaronder vrachtkosten. De beste inklaarder / expediteur is degene die garandeert dat uw goederen veilig worden getransporteerd zonder dat er problemen met de douane bij 65

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente de binnenkomst ontstaan. Tegelijkertijd is, tezamen met kwaliteitswerk, de beste inklaarder / expediteur degene die uw kosten voor heffingen en belastingen minimaliseert. Tijdens het onderhandelen met deze inklaarders / expediteurs, moet u vragen naar de details van de diensten die geleverd zijn en de vergoedingen die zij u in rekening brengen, en dit bevestigen. Samenvatting Stappen m.b.t. exporteren via zeetransport • Maak de reservering met het scheepvaartbedrijf in orde • Vul het Enig Document voor de exportaangifte in • Vul de Commerciële Factuur in • Vul het havenbewijs in dat is afgegeven door de expediteur • Overleg het havenbewijs bij het kadekantoor en betaal veiligheidsvergoeding • Dien ingevuld aangifteformulier, havenbewijs en andere van toepassing zijnde documenten in bij de exportfunctionaris ter verwerking. • Betaal de vergoeding voor de douane-afhandeling • Lever de vracht af op de kade Stappen m.b.t. Export per luchtvracht • Vul het douaneaangifteformulier in, alsook de factuur, het certificaat en/of de vergunning (waar van toepassing), de ladinglijst en het verzendingsformulier. • Presenteer de documenten en goederen aan de exportfunctionaris ter controle, ondertekening en nummering. • Betaal de vergoeding voor de douane-afhandeling. • Sla de vracht op in de koelfaciliteit om de kwaliteit te behouden. • Lever de vracht af bij de opslagplaats van de luchtvaartmaatschappij. • Presenteer de ladinglijst samen met het verzendingsformulier aan de vertegenwoordiger van de luchtvaartmaatschappij1 die zal zorgen dat de goederen in de opslagplaats kunnen worden toegelaten.

1

Sommige luchtvaartmaatschappijen eisen misschien een reservering vooraf.

66


APPENDIX II FINANCIELE OVERWEGINGEN M.B.T. DE EXPORT Betalingsmethoden Letter of Credit (ofwel kredietbrief) Een Letter of Credit is een heel speciaal wettig document dat de verantwoordelijkheden en verplichtingen van de verschillende partijen zeer gedetailleerd vastlegt (verkoper, bank van de verkoper, koper, bank van de koper en transportbedrijf). Elke afwijking kan maken (en dit is vaak het geval) dat het wettig contract nietig wordt, dat de bescherming die de exporteur tracht te verkrijgen en waarvoor hij ook betaalt, verloren gaat en dat hij met zijn goederen, gestrand ergens op een verafgelegen haven aan zijn lot wordt overgelaten. Indien bijvoorbeeld een CIF-exportverkoop van 2.000 lbs van een of ander artikel wordt gemaakt, dat 40 karton van elk 50 lbs vereist ter verscheping op een specifiek vaartuig om dan uiterlijk 30 juli te arriveren in de haven van Amsterdam, vergezeld van een specifieke reeks documenten (verpakkingslijsten, certificaten van oorsprong, verklaringen van zuiverheid, alsook de reguliere commerciële facturen en vrachtbrieven) dan kan de Letter of Credit door welke afwijking dan ook als niet van kracht worden verklaard. Indien bijvoorbeeld een doos onderweg van de truck afvalt en maar 39 worden verscheept, of in het andere geval de beschadigde doos de volgende dag wordt vervangen en de goederen op de volgende wekelijkse vaart worden verscheept, stoten de banken (van de verkoper en de koper) gauw hun verplichting af en de bank van de koper stelt hem op de hoogte van de discrepanties in de documenten en vraagt om instructies. Indien hij akkoord gaat en voor de 39 dozen betaalt, gaat de transactie door en is iedereen blij, maar indien hij weigert te accepteren, blijft de verkoper volledig met de gebakken peren zitten. Het is geen ongebruikelijke handelswijze die gewetenloze importeurs hanteren om opzettelijke fouten in hun Letter of Credit te plaatsen om onervaren exporteurs te pakken. Gewoonlijk bieden ze dan aan om de 67

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente goederen op te kopen tegen bodemprijzen. Bij het onderhandelen met een nieuwe klant middels een Letter of Credit, dient de exporteur altijd de originele tekst van de Letter of Credit te zien en goed door te nemen alvorens hij deze accepteert. Wissels Wissels zijn officiële schriftelijke overeenkomsten van schulderkenning die op een vastgesteld tijdstip worden vereffend. De meest gebruikelijke wissel gebruikt door exporteurs is de ‘Sight Draft’ ofwel de zichtwissel die door de exporteur is opgemaakt en die aan zijn/haar commerciële bank wordt aangeboden met de verzendingsdocumenten voor een bepaalde opdracht die moet worden vervuld. Middels haar correspondent-bank, vraagt de Bank acceptatie van de klant van diens schuld (door middel van de handtekening van de klant op de voorkant van de wissel). Wanneer dit eenmaal is gebeurd, verzendt de bank de verschepingspapieren naar haar correspondentbank, die deze overmaakt op de rekening van de klant. De wissel kan worden opgemaakt voor voldoening op zicht, m.a.w. “30 dagen op zicht of 60 dagen na datum. Dertig (30) dagen op zicht betekent dat betaling dient te geschieden 30 dagen na bezorging van de papieren door de bank aan de klant. Zestig (60) dagen betekent betaling dient te geschieden na 60 dagen, te rekenen vanaf de datum waarop de Wissel werd getrokken. De verplichtingen van een commerciële bank om betaling te voldoen voor goederen die verscheept worden op basis van een wissel, zijn minder bindend dan ingeval van een bericht van wanbetaling door haar klant. Deze methode van het overmaken middels wissels wordt echter algemeen en met succes gebruikt door exporteurs. Open Rekening Een Open Rekening m.b.t. handelstransacties betekent dat de exporteur de importeur krediet verleend heeft onder betalingsvoorwaarden die direct contact vereisen voor het vereffenen van rekeningen i.p.v. via de commerciële bank als tussenpersoon. De overeengekomen betalingsvoorwaarden zullen in de commerciële factuur worden vastgelegd, net 68

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente als bij een lokale verkoop en de klant wordt dan verwacht de betaling te voldoen overeenkomstig deze voorwaarden. Al de betalingsvoorwaarden, inclusief extra onkosten en andere voorwaarden, dienen wederzijds begrepen en overeengekomen te zijn, alvorens wordt overgegaan tot de open rekening. Bedrijven die een vaste handelsrelatie hebben, zijn kandidaten voor betalingsvoorwaarden via een open rekening. De verkoper moet niet alleen de kredietbetrouwbaarheid van de koper natrekken, maar ook die van het land. Het vereffeningsmechanisme kan via een der volgende methoden geschieden: a. Per cheque. De klant trekt een cheque ten gunste van de exporteur en verstuurt deze via de post of koeriersdienst. Een nadeel van deze methode is dat de valuta van de exporteur en die van de importeur kunnen verschillen en dat de cheque dan zal moeten worden verkocht aan een bank; dit zal koersverlies opleveren plus een aanzienlijke vertraging terwijl de bank de cheque overboekt. In die gevallen waarbij de koper en de verkoper een deal maken in een gemeenschappelijke valuta (normaliter US Dollars) wordt het koersverlies geëlimineerd, maar de vertraging vanwege overboeking van de cheque blijft. b. Via Bankwissel. Het verschil met (a) is dat de klant de wissel van zijn bank koopt, gewoonlijk in de valuta waarin de factuur is opgemaakt. De wissel wordt dan opgestuurd naar de exporteur die het aan zijn bank aanbiedt, die dan normaliter de export terstond crediteert met de tegenwaarde van het bedrag. c. Via telegrafische Overmaking. De klant geeft zijn bank opdracht fondsen telegrafisch over te maken naar de bank van de exporteur, die de exporteur dan op de hoogte stelt dat de betaling is ontvangen.

69


APPENDIX III OVERWEGINGEN INZAKE DE VERZEKERING Zeeverzekering Dit is bedoeld om de exporteur te dekken tegen verlies veroorzaakt door een verzekerd risico. Normaliter is dit de gefactureerde waarde van de goederen plus vracht en andere eventuele bijkomende kosten. De waarde aangegeven voor verzekeringsdoeleinden is daarom gewoonlijk tien procent meer dan de totaal gefactureerde waarde. Het gedekte risico zal in de polis worden vastgelegd en zo ook de grenzen waarbinnen de polis van toepassing is – normaliter vanaf het punt waarop de verzekering is afgesloten tot “warehouse to warehouse”, m.a.w. vanaf het magazijn van de exporteur tot het magazijn van de importeur, waarbij de vracht tijdens het volledige transport, tegen verlies of schade wordt gedekt. (De exporteur zal normaliter een lokale dekking hebben voor “Goederen in Doorvoer” vanaf het havengebied van inlading tot een eindleveringspunt). Exportkredietverzekering De risico’s die gedekt worden, verschillen van de risico’s gedekt onder een zeeverzekering, nl.: • Onvermogen om te betalen aan de zijde van de buitenlandse koper. • Aanhoudend verzuim om te betalen ofwel wanbetaling aan de zijde van de buitenlandse koper. • Non-acceptatie door de buitenlandse koper (U bent echter misschien niet in staat een vordering in te dienen of te claimen, indien de reden waarom de koper niet accepteert, gelegen is in uw verzuim om te leveren overeenkomstig het contract). • Beperkingen opgelegd door de buitenlandse overheid, bijv. beperking van beschikbaarheid of van converteerbaarheid van de valuta. • Niet-betaling vanwege opzegging of intrekking van een Export- of Importvergunning. • Niet-betaling vanwege Oorlog of Binnenlandse Onlusten. 70

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Terwijl een Exportkredietverzekering toegevoegde kosten zijn van de Zeeverzekering, verschaft zij op belangrijke gebieden, bescherming aan de exporteur, vooral in die gevallen waarbij de betrouwbaarheid van de klant en/of het land twijfelachtig zijn. Het verzekeringswezen is een uitermate complexe sector, vooral wanneer het om risico’s gaat buiten het thuisland. Uw verzekeringsbedrijf, uw inklaarder en/of expediteur dienen geraadpleegd te worden, alvorens u een zee- of exportkredietverzekering koopt, zodat u er redelijk zeker van kunt zijn dat u adequate bescherming koopt tegen redelijke kosten. Andere Verzekeringsvormen Er kunnen andere verzekeringsvormen vereist zijn wanneer u exporteert. U dient uw verscheper om advies hieromtrent te vragen, maar bekende andere vormen van verzekering die eventueel vereist zijn, worden hieronder nader omschreven. Aansprakelijkheid Overheidsproducten Sommige exportmarkten hebben de reputatie dat zij sneller tot procederen geneigd zijn dan andere, maar alle eerste-wereldlanden nemen eerder gerechtelijke stappen tegen bedrijven in hun land dan misschien gebruikelijk is in het land van de exporteur. Men moet daarom rekenen op hogere premies voor grotere bescherming. Collectieve Ongevallenverzekering Dekking om reis- en medische bescherming te verschaffen aan bedrijfsemployees buiten het thuisland, zal moeten worden toegevoegd. Goederen in Doorvoer Indien uw exportzending groter is dan of van grotere waarde is dan uw lokale eenheidsladingen, moet dit zijn weergegeven in de maximale waarden gedekt door uw polis. Een andere mogelijkheid is dat u een zeeverzekering 71

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente heeft om al uw exportzendingen ‘door-to-door’ te dekken, zodat deze niet gedekt zijn door uw Doorvoergoederenpolis vanaf uw fabriek tot de haven. Zorg ervoor dat het besluit duidelijk is aangegeven, zodat geschillen kunnen worden vermeden. Indien u gebruik maakt van verschillende verzekeringsbedrijven voor uw Doorvoergoederen- en Zeeverzekering, is het van groot belang dat u de grenzen van elke polis duidelijk definieert. Uw verzekeringstussenpersoon zal uw belangen helpen beschermen. Documentatie die eventueel vereist is door het Importerend land. Caribbean Certificate, Caribbean Basin Initiative (CBI) Certificate of Origin, Canadian Customs Invoice, CARICOM Certificate of Origin, het Generalized System of Preference (GSP) en EURI behoren tot de documenten die eventueel vereist zijn voor exporten naar de landen waarop deze handleiding gericht is. De informatie is beschikbaar via uw Ministerie van Handel en/of de informatiebronnen die hierin zijn opgesomd.

72


APPENDIX IV BEGRIPSBEPALINGEN Cost and Freight (Kosten en Vracht): 1. De verkoper betaalt al de onkosten die totnogtoe zijn opgesomd, plus de vrachtkosten en alle andere kosten voor het uitladen bij de haven van lossing die kunnen worden geheven op het moment dat voor de vracht wordt betaald. Deze onkosten zijn bedoeld om de koper te voorzien van een schoon verhandelbaar connossement voor de overeengekomen bestemmingshaven (indien het contract bepaalt C&F Landed [prijs bij de lossing], betaalt de verkoper de loskosten, inclusief lichtergeld en liggeld). 2. Aflevering vindt plaats wanneer de koper de goederen ontvangt op de overeengekomen bestemmingshaven. 3. De goederen en hun doorvoerrisico’s gaan over op de koper wanneer de goederen daadwerkelijk de reling van het schip op de laadhaven zijn gepasseerd. Cost, Insurance, Freight (Kosten, Verzekering, Vracht): 1. Dit is net als een C&F-contract, maar met een toegevoegde Zeeverzekeringspolis of Certificaat gekocht in overdraagbare vorm door de verkoper. Deze verzekering dekt de CIF plus tien procent. (CIF-Landed-contract – net als in C&F Landed, plus de verzekeringskosten) Delivered Duty Paid (Franco inclusief Rechten): 1. In de ruimste zin betekent deze verzekering dat alle kosten voor rekening van de verkoper komen, inclusief invoerrechten, laadkosten en binnenlandse vrachtkosten 2. Aflevering vindt plaats wanneer de verkoper de goederen plaatst ter beschikking van de koper op de aangegeven plaats van bestemming en binnen de in het verkoopcontract vastgestelde periode. 3. Dekking van de Goederen en hun doorvoerrisico’s eindigt op het moment dat de goederen zoals hierboven aangegeven, zijn afgeleverd. 73

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Ex-works (af-fabriek): 1. De verkoper moet verpakken en voorbereiden voor verzending 2. Aflevering vindt normaliter plaats bij de fabriek of het magazijn 3. De goederen en hun doorvoerrisico’s gaan over op de koper wanneer de goederen ter beschikking van hem/haar zijn gesteld. FOB (Franco aan Boord) Luchthaven: 1. De verkoper betaalt al de kosten tot het punt waar de goederen worden overgedragen aan de verantwoordelijkheid van de luchtvaartmaatschappij of haar agent of enig andere persoon, aangewezen door de koper. Indien de koper niemand heeft aangesteld, zal de verkoper een luchtvaartmaatschappij of haar agent kiezen. 2. Tenzij anderszins bepaald, zal de verkoper voor rekening van de koper, een contract aangaan voor het goederenvervoer. 3. Aflevering vindt plaats wanneer de goederen aan de luchtvaartmaatschappij zijn overhandigd op de datum of binnen de periode die overeengekomen is voor bezorging op de vastgestelde luchthaven van vertrek “op de wijze die gebruikelijk is op de luchthaven”. Of aflevering vindt plaats op welk moment dan ook als zodanig in het contract door de koper aangewezen. 4. Het risico eindigt op het moment dat de aflevering plaatsvindt. Free on rail, free on truck, (FOR FOT – Franco wagon): Op een aangewezen vertrekpunt, dat alleen wordt gebruikt wanneer goederen per trein worden vervoerd. 1. De verkoper betaalt al de onkosten en laadt de goederen op een wagon of truck. 2. Aflevering vindt plaats wanneer de goederen in bewaring aan de spoorwegmaatschappij of de expediteur zijn overgedragen. 3. De goederen en hun doorvoerrisico’s gaan over op de koper wanneer de goederen of het wagon waarop de goederen worden ingeladen, in bewaring van de spoorwegmaatschappij of de expediteur overgaan. 74

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Free alongside ship (FAS – Franco Langszij Schip): 1. De verkoper betaalt al de kosten tot en met aflevering van de goederen langszij het vaartuig en verschaft al de noodzakelijke papieren op zijn/ haar rekening. 2. Aflevering vindt plaats wanneer de goederen aan boord van het schip zijn geplaatst. 3. De goederen en hun doorvoerrisico’s gaan over op de koper wanneer de goederen daadwerkelijk de reling van het schip zijn gepasseerd. Free Carrier (FRC – Vrachtvrij tot Vervoerder): 1. De verkoper betaalt al de kosten tot het punt waar de goederen worden overhandigd aan de ‘carrier’ op de daartoe aangewezen plaats. 2. Aflevering vindt plaats wanneer de goederen in bewaring aan de ‘carrier’ zijn overgedragen (over de weg, per trein, door de lucht of over zee of een combinatie hiervan) op een daartoe aangewezen punt. De goederen en hun doorvoerrisico’s gaan over op de koper wanneer de aflevering plaatsvindt.

75


APPENDIX V LEVERINGSVOORWAARDEN De Internationale Kamer van Koophandel heeft een standaardreeks internationale regels opgesteld voor de interpretatie van algemeen gebruikte begrippen of definities m.b.t. de buitenlandse handel. Deze begrippen vergemakkelijken de internationale handel en helpen de handelaren in verschillende landen om elkaar te begrijpen. Deze standaard-handelsdefinities die het meest gebruikt worden in internationale contracten, worden beschermd door ICC-auteursrechten. De begrippen die gemakshalve zijn gegroepeerd, zijn: Groep E EXW Ex-works of ex-factory, verpakt gereed voor export. De klant neemt de verantwoordelijkheid op zich, zodra de goederen de fabriek verlaten. Groep F FAS Free alongside ship. De exporteur moet de goederen afleveren tot de inlaadhaven en tot de kade. FOB Free on Board. De exporteur moet de goederen afleveren tot de inlaadhaven en ervoor zorgen dat de goederen op het vaartuig worden ingeladen. De verantwoordelijkheid van de klant begint wanneer de goederen op het schip zijn ofwel de reling van het schip zijn gepasseerd. FOA Free on board Airport, luchtvracht equivalent van FOB. FRC Zelfde als FOB maar met levering aan een andere ‘carrier’ dan een schip, m.a.w. een truck of trein. Groep C C&F Cost and freight. De exporteur betaalt de onkosten van de inlaadhaven en de vrachtkosten tot een overeengekomen haven. De klant is verantwoordelijk voor het afsluiten van zijn eigen zeeverzekering en het inklaren van de goederen op de haven. In geval van schade of andere gebreken, claimt de klant bij zijn verzekeraar. 76


CIF Cost, insurance and freight. Zelfde als CFR, maar de exporteur verzekert de goederen en de klant neemt de verantwoordelijkheid voor de goederen wanneer deze aan hem worden geleverd van de douane / de kade. Ingeval van schade of andere gebreken, dient de klant een bewijs in bij de exporteur die dan bij zijn verzekeringsmaatschappij claimt en de klant vergoedt.

Groep D DAF Delivered at frontier. De exporteur is verantwoordelijk voor al de onkosten naar de grens van het land van de klant, maar niet voor invoerrechten of doorvoerkosten. DDP Delivered Duty Paid. Zelfde als DAF, maar de exporteur zorgt voor de inklaring van de goederen bij de Douane en betaalt invoerrechten. Levering zal op een bepaald daartoe aangewezen punt plaatsvinden, normaliter op de plaats van binnenkomst.

77


APPENDIX VI EXPORTPLAN Dit exportplan kan worden gebruikt als middel om uw gedachten te organiseren indien u plannen hebt om met de export van goederen en/of diensten te beginnen. In principe is de informatie vervat in deze handleiding voor u een referentie om zulks te doen. U kunt een analyse verrichten van uw bedrijf en u krijgt inzicht in de exportmogelijkheden en uitdagingen die u moet overwinnen. Het exportplan geeft de theoretische stappen vereist om te exporteren en de (mogelijke) additionele kosten, de risico’s en eventuele aansprakelijkheden in kaart te brengen. Het is duidelijk dat er verschillende manieren zijn om met exporteren te beginnen, dus hangt de volgorde van de stappen af van uw specifieke informatie. Informatie over het Bedrijf Naam bedrijf Adres Fabriek / Productiefaciliteiten (aantal/ geografische locatie) Beschrijving bedrijf (jaar van oprichting, personeelsverloop) Activiteiten (producten/ diensten, usp´s, concurrentievoordeel, productiecyclus) Beschrijving klanten / doelgroep Positie lokale markt (markt, marktaandeel) Internationale activiteiten (know-how, ervaring, staat van dienst)

78

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Rationale Redenen tot export(outgrown (te groot geworden voor de lokale markt, vraag van andere landen, omzetverhoging, risicodiversificatie) Benodigde informatie / informatiebronnen Internal Analysis Sterke punten(kosten van goederen, marketing, productiecapaciteit, ervaring, financiële bronnen, logistiek, marktonderzoek) Zwakke punten (kosten van goederen, marketing, productiecapaciteit, ervaring, financiële bronnen, logistiek, marktonderzoek)

79

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Externe Analyse Marktonderzoek van de landen waarop u zich richt Land waarop u zich richt Marketing-mix (prijs, product, promotie, personeel) Concurrenten (handelskanalen, lokale en internationale concurrentie) Klanten (B2B, kleinhandel, open markt, sectorinformatie) Bijzonderheden over de doelmarkt (gedrag, besteedbaar inkomen, prijs/kwaliteit, dienstverleningsniveau, bijzonderheden inzake het product)

80

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Transport Transportkosten (nationale en internationale) Soort transport(door de lucht, over de weg of over zee) Tijd tot de markt Verpakking (transportverpakking, commerciële verpakking, labelingvereisten) Exportdocumenten (exportvergunningen, certificaat van oorsprong, gezondheidscertificaat, SPScertificaten, pro forma-factuur) Douane (belasting, heffingen, verzekering, verschepingsbewijs)

81

Handleiding inzake de Export van Fruit en Groente Financiën Betaling (Betalingsstructuur, kredietvoorwaarden, verzekering, belastingvraagstukken, deviezen) Verzekering (transport, goederen, credit) Deviezen (wisselkoers, wisselkoersrisico’s) Financiering (financiële reserves, marktonderzoek, voorfinanciering, productaanpassingen) Juridische aspecten Contract (agent, distributie-overeenkomst, van toepassing zijnde wetgeving) Algemene Overeenkomsten (garanties, afwijzing van aansprakelijkheid, zogenoemde ‘disclaimers’) Handelsvoorwaarden Kwaliteits- en veiligheidsvereisten (voedselveiligheid, standaarden) Aansprakelijkheid (aansprakelijkheid voor het product juridisch advies, geschillenbeslechting, labeling, verpakking)

Translation: Drs. P.v. Aerde-Milzink (sworn translator) Tel. 497638/438692/0880 0610

Fax. 497638

82

E-mail: [email protected]


Trade Sector Support Program. Handleiding inzake de Export van. fruit en Groente

Recommend Documents