TOESPRAAK DOOR KRIS PEETERS VLAAMS MINISTER VAN OPENBARE WERKEN, ENERGIE, LEEFMILIEU EN NATUUR DAG VAN MORGEN - VERSTANDIG GROEN = BEHOORLIJK BESTUUR 26 april 2007 Beste vrienden, Behoorlijk bestuur wordt nogal eens beoordeeld als saai, vervelend, niet sexy genoeg. Nochtans heeft behoorlijk bestuur niet alleen te maken met de vorm maar vooral met de inhoud van beleid. De wijze waarop beslissingen genomen worden en de manier waarop keuzes gemaakt worden is niet onbelangrijk. Maar de maatregelen zelf zijn doorslaggevend. Ik schets u een paar voorbeelden uit de sector van de energie. Van de zes bestaande energiedecreten is er één van 1996 en zijn er twee nog voorbereid door Luc Van den Brande als minister-president en Eric Van Rompuy als energieminister. Twee andere zijn door de vorige -paars-groene- meerderheid gestemd, net voor de verkiezingen van 2004. Doch het REGdecreet is een lege doos. En het VREG-decreet betreft slechts de oprichting van een instelling. Het zesde
1
decreet, het energieprestatiedecreet, is eveneens net voor de verkiezingen van 2004 gestemd, zij het met een wisselmeerderheid dank zij CD&V. Anders zou zelfs van het enige echt belangwekkende energiedecreet niets in huis gekomen zijn. Waarom zeggen we dat ? Omdat alle rechtszaken, alle uitvoeringsbesluiten en alle kosten voor decreten die net voor de verkiezingen gestemd worden, voor rekening van de volgende regering zijn. Het is leuk om net voor de verkiezingen met een decreet uit te pakken en indruk te maken op de pers. Het eigenlijke werk blijft dan liggen voor de opvolgers. Overigens lijkt het wel een eigenschap van paars-groene bewindslui. Ze gaan uitbundig uit eten. Doch de rekening en de afwas laten ze aan anderen over. Denk aan de federale regeringstop van vorige maand te Leuven. Behalve een als milieumaatregel vermomde belastingverhoging zijn beslissingen genomen die door de volgende regering dienen te worden uitgevoerd en betaald. Denk aan het fiscaal voordeel voor energie besparende maatregelen, dat pas in 2009 aan de federale schatkist geld zal kosten. Zo aan politiek doen is gemakkelijk, en levert –helaas- zelfs stemmen op, maar getuigt niet van burgerzin of plichtsgevoel. Ondertussen hebben we dat energieprestatiedecreet al laten wijzigen om de administratieve lasten en kosten voor gemeenten, architecten, aannemers en gezinnen danig te beperken. Het verschil terzake tussen paars-met-groen en
2
paars-met-oranje? Een pak formulieren minder en 3,2 miljoen € per jaar uitgespaard! Tevens hebben we hierbij gezorgd voor een tiental uitvoeringsbesluiten, een databank en software om de gegevensoverdracht snel en goedkoop te laten verlopen, vorming en voorlichting om vakmensen tijdig in te lichten en op te leiden enzovoorts. Wat onder paars-groen beperkt bleef tot aankondigingen, is met CD&V op 1 januari 2006 daadwerkelijk in voege getreden. Een ander voorbeeld. Om het opwekken van groene stroom te bevorderen zet de paars-groene regering een certificatensysteem op met zeer ambitieuze doelstellingen. De producenten krijgen certificaten. En de leveranciers moeten certificaten inleveren. De lat wordt hoog genoeg gelegd, zodat paars-groen er makkelijk onderdoor kan. Want vorige legislatuur is in geen enkel jaar, ik herhaal, in geen enkel jaar de zelf bepaalde groenestroomdoelstelling behaald, integendeel. Waarom zeggen we dat? Omdat het er vooral op aan komt doelstellingen te behalen en niet zozeer alleen maar doelstellingen te bepalen. Zij hebben doelstellingen bepaald die zij zelf niet behaald hebben. En wij behalen zelfs de doelstellingen die zij bepaald hebben. Wat onder paars-groen bleef steken in voornemens, is met CD&V in uitvoering. Sinds het aantreden van de regering Leterme is het aandeel groene stroom in Vlaanderen meer dan verdubbeld.
3
Komt nog bij dat de paars-groene regelgeving zodanig betwist werd door de Europese Commissie, de Raad van State, de sector en anderen dat de regeling gepaard ging met tientallen rechtszaken. Wel, we hebben de regels onmiddellijk aangepast, door het afschaffen van de gratis distributie en het schrappen van de beperking tot het Vlaams gewest en de Noordzee. Tevens hebben we in overleg met de betrokkenen een dadingovereenkomst uitgewerkt die tientallen rechtszaken heeft opgeheven en voorkomen. Vandaag is het kader stabiel en zijn de investeringen legio. Te meer daar we met een actieplan groene stroom en een tiental maatregelen de sector een duw in de rug hebben gegeven, zonder de kosten op te drijven. Want vaak kan je met verstandig groene ingrepen die weinig of niets kosten, meer doen dan met dure maar onverstandig groene matregelen. Een ander voorbeeld zijn de fotovoltaïsche zonnepanelen. Door met ingang van 1 januari 2006 om te schakelen van investeringssteun naar productiesteun zijn de aanvragen dermate toegenomen dat we vorig jaar meer dan dubbel zoveel aanvragen hadden dan in 2005. En, hou u vast, dit jaar hebben we na drie maanden al drie keer meer aanvragen dan gans vorig jaar. Of, om het nog duidelijker te stellen, met CD&V in de Vlaamse regering wordt nu tien keer meer fotovoltaïsche capaciteit geïnstalleerd dan in de jaren met Groen! in de Vlaamse regering! Het wordt stilaan tijd om in de partijnaam van Groen! het uitroepteken te vervangen door een vraagteken. Nog een voorbeeld, en wees gerust, we zouden nog uren kunnen doorgaan. De federale regering heeft een fiscaal 4
voordeel in het leven geroepen voor mensen die een energie-audit laten uitvoeren door een erkende energiedeskundige. Vlamingen konden er echter geen gebruik van maken. Want de erkenning dient te gebeuren door de gewesten. En bij mijn aantreden als minister bleek dat in het Vlaams gewest geen erkenningsregeling bestond. We hebben dan ook meteen een opleiding en een erkenningsregeling voorzien, zodat de energie-audits kwaliteitsvol kunnen gebeuren en ook Vlamingen gebruik kunnen maken van het fiscaal voordeel. Groen! pleit te pas en te onpas voor energie-audits, maar laat dus zelf na om de essentiële maatregelen te nemen die dergelijke audits moeten promoten. Overigens is het niet de vorige maar de huidige Vlaamse regering die er voor gezorgd heeft dat in Vlaanderen op drie jaar tijd meer dan 50.000 energie-scans kosteloos zullen worden uitgevoerd. En dat na een proefproject dat in 2006 hier in OostVlaanderen is doorgegaan. En nog een voorbeeld. Jarenlang hebben de armenverenigingen en het middenveld bij de paars-groene partijen aangedrongen op een verhoging van de onmenselijk lage 6 ampère. Telkens vingen zij bot. Nochtans kan je met 6 ampère niet erg veel huishoudelijke taken doen. Je kan ’s avonds wel de woonkamer verlichten en de strijk doen, maar niet tegelijk, want dan springt de zekering. En strijken in het donker lijkt ons ook niet aangewezen. Welnu, het is geen socialistisch energieminister en ook geen groene partijvoorzitster die de 10 ampère heeft ingevoerd. Om ook op het vlak van energie een menswaardig 5
leven te kunnen lijden, moesten de armen wachten tot CD&V terug in de Vlaamse regering zat.
Overigens heb ik er ondertussen ook voor gezorgd dat de budgetmeters bij niet beschermde klanten voortaan kosteloos worden geplaatst, dat bij het opzeggen van een leveringscontract door de leverancier aan de klant geen kosten meer mogen aangerekend worden en dat het afsluitverbod tijdens de winter met een maand verlengd wordt. Toen we de maatregel in het Vlaamse parlement verdedigden, riep mevrouw Vogels dat het onbegrijpelijk was dat de wintermaanden voor elektriciteit en aardgas verschillend waren. Ze was evenwel vergeten dat ze destijds als minister zelf verantwoordelijk was voor die eigenaardige regeling. Kortom, de voorbije jaren zijn in de energiesector voor de armen maatregelen genomen die onder paars-groen ondenkbaar, of alleszins onhaalbaar bleken. En met het deze week in de energiecommissie goedgekeurde sociaal energiedecreet gaan we verder op de ingeslagen weg. De ‘klaarblijkelijke onwil’ die bepaalt of gezinnen afgesloten mogen worden, maar tot veel onduidelijkheid en mistoestanden aanleiding geeft, wordt vervangen door duidelijke voorwaarden, waaraan ook netbeheerders zich te houden hebben, zodat armen niet langer omwille van hun armoede worden afgesloten van levensnoodzakelijke nutsvoorzieningen.
6
Een ander voorbeeld. Een verstandig groen beleid geeft voorrang aan niet-verbruikte energie boven geproduceerde energie. Zo heeft het weinig zin om hernieuwbare energiebronnen te gebruiken in een slecht geïsoleerde woning. Dus eerst de vraag naar energie aan banden leggen, en dan de nog resterende energiebehoefte zo milieuvriendelijk mogelijk proberen te dekken. Terwijl de federale regering nog steeds aan het sleutelen is aan een energiebesparingsfonds, waarvoor ze overigens niet bevoegd is, hebben we in Vlaanderen de energiebesparingsdoelstelling voor de netbeheerders verdubbeld, zodat meer en hogere premies ter beschikking worden gesteld om dakisolatie, superisolerende beglazing, condensatieketels en dergelijke te installeren. We hebben in onze onderwijs- en welzijns- en gezondheidsinstellingen kosteloos de energieboekhouding geïntroduceerd, benchmarking- en auditconvenants gesloten met de bedrijfswereld, energieconsulenten ter beschikking gesteld van beroepsfederaties en armenverenigingen. En als overheid geven we het goede voorbeeld met energiezorg in overheidsgebouwen en de uitvoering binnen de 3 jaar van alle energie besparende maatregelen met een terugverdientijd van minder dan 7 jaar. Dus nogmaals, geen verkiezingsbeloften, maar realisaties die volop in uitvoering zijn en resultaten opleveren. We zouden het ook nog kunnen hebben over het energierenovatieprogramma, de emissienormen voor biomassa, de uitwisselbaarheid van groenestroomcertificaten of de verlaging van de onroerende voorheffing voor lage-energiewoningen en passiefhuizen, stuk voor stuk maatregelen die in de pijplijn zitten. Maar ik beperk mij tot wat we 7
daadwerkelijk gedaan hebben, en richt mij niet op wat nog op stapel staat. Want het verleden heeft geleerd, en de federale overheid toont het ons nog dagelijks, dat de kloof tussen woord en daad bijzonder groot kan zijn. Wat we willen zeggen, vriendinnen en vrienden, is dat het klimaat en het milieu geen baat hebben bij voluntarisme alleen. Het komt er op aan dingen te veranderen in de praktijk en op het terrein. Om het een beetje provocerend te stellen. De honderd Vlaamse windmolens staan er. Het federale windmolenpark op de Noordzee nog steeds niet. Ik dank u.
8
