Toepassingsmogelijkheden voor gerecycleerde materialen in de bouwsector Voorstelling van het project Numerieke indeling van de producten
Mei 2002
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf
Voorwoord Een efficiënt afvalbeheer vormt een van de grote uitdagingen van onze huidige samenleving. Het is een sleutelelement in de evolutie naar een duurzamer evenwicht tussen, enerzijds, de menselijke activiteiten en de socio-economische ontwikkeling en, anderzijds, de ontginning van de natuurlijke rijkdommen en het regenererend vermogen van de natuur.
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
Aangezien het onmogelijk is helemaal geen afvalstoffen te produceren, vormt de preventie aan de bron de eerste prioriteit in het kader van het afvalbeheer. Verder dient men te streven naar het hergebruik, de recyclage of andere vormen van herwaardering van de materialen (regeneratie, energetische valorisatie, ...) in plaats van ze te elimineren.
VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
3
Algemeen zicht op het Recyhouse-gebouw. Het dak van het hoofdgebouw is bedekt met dakpannen uit huishoudelijk plastiek, papier en textiel. Het dak van het eerste bijgebouw bestaat uit “leien” van bandenafval en dat van het tweede bijgebouw uit golfplaten van met bitumen gedrenkt papier en karton. De vensterramen bestaan uit een kern van gerecycleerd polyvinyl. De raamkozijnen zijn opgebouwd uit holle, voorgevormde elementen van gemalen glas en hars. Het beton van de gevelblokken bestaat uit granulaten van slak van roestvrij staal en uit fijne glastoeslag afkomstig van gemalen computerschermen. Deze fijne toeslagstoffen dienen om de oppervlakteafwerking te verbeteren. De boordplanken, tenslotte, bestaan uit gerecycleerde, samengeperste rotswol en de regenwaterafvoer uit gerecycleerd zink.
Recyhouse neemt de uitdaging aan De bouwsector kan actief meewerken aan een beter afvalbeheer, ten eerste door zijn eigen afvalproductie te verminderen, maar ook door gebruik te maken van materialen die gedeeltelijk of volledig samengesteld zijn uit gerecycleerde afvalstoffen uit de bouwsector zelf of uit andere industrietakken.
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
4
In de toekomst zullen steeds meer gerecycleerde materialen in de handel verschijnen. Uit de praktijk zal dan blijken welke producten geschikt zijn voor gebruik en zich zullen opdringen. Hiertoe moeten ze een aantrekkelijke prijs hebben, duurzaam zijn en bovendien voldoen aan bepaalde eisen van technische en esthetische aard. Tegenwoordig worden deze materialen door het grote publiek en zelfs door verschillende beslissingsbevoegde organen vaak beschouwd als weinig betrouwbaar, dit voornamelijk wegens een gebrek aan informatie.
Vergader- en conferentiezaal op het gelijkvloers : de draagconstructie bestaat uit gerecycleerd beton, de muren zijn opgebouwd uit blokken van gebroken puin en wit cement, de vloerbedekking bestaat uit een onderlaag van gerecycleerde rubber, het plafond werd uitgevoerd met platen van gerecycleerde rotswol.
Om dit gebrek aan informatie te verhelpen, heeft het WTCB in het kader van het project RECYHOUSE een proefgebouw opgetrokken in zijn proefstation te Limelette. Dit gebouw bevat een groot aantal nieuwe materialen die voornamelijk bestaan uit recyclagemateriaal afkomstig van bouw- en sloopafval van gebouwen en infrastructuurconstructies. Andere materialen vinden hun oorsprong in de herwaardering van afval of bijproducten uit andere industrietakken.
Het gaat hier om nieuwe materialen, die bekomen werden door een industriële afvalverwerking, en dus niet om recuperatiemateriaal (zoals herbruikbare houten balken, dakpannen, …).
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
Door een gedemonteerd aanzicht van een scheidingswand in een kamer op de verdieping kan men de isolatie uit gerecycleerd polyethyleen zien, evenals een plaat uit gerecycleerd cellulose en stro, bedekt met een plaat van geverfd sulfogips. De vloerbedekking bestaat uit houtafvalplaten.
VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
5
Binnenmuren in de kelder, opgericht met verschillende metselblokken. Bepaalde blokken bestaan uit staalslakken, andere uit slakken uit de cementindustrie of uit zand van slakken afkomstig van de fabricage van non-ferrometalen, …
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
6
Met dit project wil het WTCB aantonen dat het mogelijk is een gebouw op te richten met producten die bijna uitsluitend bestaan uit gerecycleerd materiaal dat voldoet aan de eisen van de moderne bouwkunde, zonder de uiteindelijke prestaties van het gebouw in gevaar te brengen of de kostprijs ervan te verhogen. Het doel bestond er niet in de best presterende producten voor een bepaalde toepassing te gebruiken, maar wel zoveel mogelijk verschillende materialen uit gerecycleerd afval te tonen, die thans in Europa in de handel zijn. Met pilootprojecten zoals Recyhouse wil het WTCB de verschillende bouwpartners ertoe aansporen zulke producten in aanmerking te nemen bij het ontwerp van nieuwe projecten.
Recyhouse werd ontworpen en uitgevoerd binnen een termijn van vijf jaar (19962001), het ontving de steun van de Europese Commissie in het kader van het financiële instrument “Life” (DG Milieu).
Beschrijving van het project
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
Het gebouw werd zodanig ontworpen dat enkel het geraamte dragend is. Alle muren, met inbegrip van de gevels, kunnen verwijderd worden zonder de stabiliteit van het gebouw in gevaar te brengen. Deze benadering stelde ons in staat een groot assortiment erg diverse producten te gebruiken. Dit heeft als verder voordeel dat men een bepaald materiaal gemakkelijk door een ander kan vervangen, indien het gebreken vertoont of indien men materialen wil toepassen die pas in de handel verschenen zijn.
7 VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
Bij de uitvoering van het project werd rekening gehouden met alle normale constructiefasen van een nieuw gebouw, d.w.z. vanaf het opstellen van de plans tot de uitvoering van het gebouw – met inbegrip van zijn onmiddellijke omgeving en de toegangswegen, die eveneens ontworpen en uitgevoerd werden met producten van gerecycleerd materiaal –, tot de bouwaanvraag, de opstelling van het bestek, …
Maquette van de vloer in een kamer op de verdieping : men ziet er de onderlaag van de dekvloer uit polyurethaanafval, de dekvloer zelf uit polyurethaan- en cementafval, alsook de bedekking bestaande uit twee houtafvalplaten met een verschillende hardheid.
Aangezien het Recyhouse-gebouw ontworpen werd voor experimentele doeleinden, kunnen we op verschillende tijdstippen de eventuele schade aan bepaalde materialen onderzoeken, en dit over een zeer lange periode. Omdat het project aan bepaalde (budgettaire en tijdsgebonden) beperkingen onderworpen was, heeft het WTCB immers niet van alle toegepaste materialen de door de fabrikanten vooropgestelde prestaties kunnen controleren. Het is daarom mogelijk dat we na verloop van tijd bij bepaalde producten duurzaamheidsproblemen of schade vaststellen.
Gedemonteerd aanzicht van een keldermuur : de drainering werd uitgevoerd met vermalen polyethyleenafval op een geotextiel, de muur bestaat uit blokken van gebakken aarde, waaraan zaagslib van kalksteen en houtzaagsel toegevoegd werd.
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
8
Het proefgebouw is dus uitermate interessant omdat het belangrijke informatie zal leveren voor de bouwprofessionelen en de producenten van de toegepaste materialen. Uit didactische overwegingen hebben we op elk materiaal een referentienummer aangebracht, dat verwijst naar de technische fiche van het product. Op verschillende plaatsen werden bouwdetails zichtbaar gelaten, ter illustratie van de toepassingen van de gerecycleerde materialen die in het gebouw gebruikt zijn. Indien deze werkwijze technisch niet mogelijk was – bv. op daken om de afdichting te kunnen verzekeren – werden nabij het betrokken bouwelement maquettes voorzien die een doorsnede voorstellen van het element en zijn diverse bestanddelen.
Scheidingswanden op de verdieping : vooraan, sulfogips- en fosfogipsplaten, bedekt met een isolatiemateriaal uit gerecycleerd polyethyleenschuim, de scheidingswand achteraan bestaat uit gipsplaten met gerecycleerd papier.
Keuze van de materialen De materiaalkeuze was vanaf de beginfase gericht op producten die in Europa reeds in de handel verkrijgbaar waren. Indien er voor bepaalde bouwelementen geen of slechts weinig handelsproducten beschikbaar waren, opteerden we voor materialen die op beperkte schaal geproduceerd worden in het kader van industriële ontwikkelingsprojecten.
Binnenscheidingswanden op de verdieping, uitgevoerd met tegels uit gerecycleerd fosfogips en sulfogips.
VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
Uiteindelijk hebben we beslist bij voorkeur materialen te kiezen, die opgebouwd zijn uit producten die reeds een eerste maal gebruikt geweest zijn en een zo hoog mogelijk percentage afvalproducten bevatten die aan deze definitie voldoen. Indien dergelijke producten voor een bepaalde toepassing slechts in beperkte mate voorhanden waren of helemaal niet bestonden, hebben we gebruik gemaakt van andere producten (met een kleinere hoeveelheid afvalstoffen en/of productieafval).
9
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
De studie begon met een inventarisering van de verschillende materialen. Hiertoe moesten we eerst definiëren wat we onder de term “gerecycleerd materiaal” verstaan : ◆ moet productieafval uit fabrieken, dat hergebruikt wordt in het fabricageproces, als recyclagemateriaal beschouwd worden ? ◆ mag men producten die slechts gedeeltelijk uit recyclagemateriaal bestaan als gerecycleerde materialen beschouwen ? Zo ja, welk minimumgehalte aan recyclagemateriaal mag dan niet onderschreden worden ? ◆ moeten afvalproducten (bijproducten) die reeds lang door verschillende industrieën verwerkt worden – zoals vliegas (in cement), houtvezelplaten, hoogovenslakken, staalafval, … – beschouwd worden als gerecycleerde materialen ?
Wat de “traditionele” producten betreft, die reeds sinds lang afvalstoffen bevatten (staal, cement, …), hebben we beslist geen specifieke technische fiche op te stellen zoals bij de andere producten, maar wel een algemene fiche waarop vermeld wordt dat bij hun productieproces afvalstoffen gebruikt werden. Na contactname met meer dan 1000 fabrikanten hebben we een eerste selectie van producten doorgevoerd. Er worden immers verschillende zogenaamd “ecologische” materialen verkocht. Deze groep omvat zowel recycleerbare materialen als producten die bestaan uit gerecycleerd afval, uit “natuurlijke” producten of die op een “milieuvriendelijke” manier worden vervaardigd. Bij deze eerste selectie hebben we enkel materialen weerhouden die gerecycleerd afval leken te bevatten.
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
10
Kleine bijgebouwen : links, dak uit gerecycleerd huishoudelijk plastiek, rechts, dak uit met bitumen gedrenkt krantenpapier.
Vervolgens hebben we verder contact opgenomen met de fabrikanten van de weerhouden producten, omdat de geleverde productinformatie vaak gefragmenteerd en/of onjuist was. De ontbrekende informatie betrof vooral het type en het percentage gerecycleerd afval, de technische kenmerken (volgens genormaliseerde proeven), de werkelijk geschikte toepassingsgebieden (sommige materialen werden voorgesteld als geschikt voor een zeer groot aantal toepassingen) enz. Uiteindelijk hebben we iets meer dan 150 materialen geselecteerd en toegepast in het gebouw. We wijzen er echter op dat de selectie verderliep tijdens de volledige duur van de studie, omdat : ◆ ondertussen nieuwe materialen in de handel gekomen zijn ◆ producten die bij het begin van de studie weerhouden werden, niet meer voorhanden waren of vervangen werden door andere ◆ sommige fabrikanten bij het inschatten van de omvang van het project en het zien van het gebouw tijdens de constructie, bijkomende producten voorgesteld hebben en/of ons geïnformeerd hebben over andere fabrikanten van gerecycleerde materialen.
Ontwerp van het gebouw Wegens de grote keuze aan materialen moesten de originele bouwplans diverse wijzigingen ondergaan. Het oorspronkelijke project, met name een kleine eengezinswoning met vier gevels, was vanuit architecturaal oogpunt niet langer geschikt voor de toepassing van zoveel producten. Het aanvankelijk voorziene dak met twee dakschilden volstond bijvoorbeeld niet om alle weerhouden dakbedekkingsmaterialen te kunnen toepassen.
VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
11
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
Dit heeft ons ertoe verplicht het oorspronkelijke ontwerp volledig te veranderen en bovendien drie bijgebouwtjes te voorzien, terwijl het eindresultaat op een traditioneel gebouw moest blijven lijken. Het geheel is onderling verbonden met galerijen rondom een centrale binnenplaats. Door dit nieuwe ontwerp werd het mogelijk het aantal dakschilden, vloerniveaus en onafhankelijke buitenmuren te verhogen en verschillende materialen te gebruiken voor eenzelfde toepassing.
Patio tussen bijgebouwen en hoofdgebouw : vloer uit draineertegels van gerecycleerde rubber, muren uit blokken van gebakken aarde en polystyreenschuimafval, boordplanken uit gerecycleerde samengeperste rotswol, dakbedekking uit gerecycleerd huishoudelijk plastiekafval.
Kamer 1 Trappenhuis
Voorraadkamer
Kamer 2
Salon
Zaal 2
Bureau WC
Badkamer
Eetkamer
PATIO
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
Zaal 4
Zaal 3
VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
12
“As built”-plan van de verdieping.
Tijdens de constructie werden eveneens wijzigingen aangebracht, omdat de gebruikte materialen, gekozen uitgaande van de technische gegevens geleverd door de fabrikanten, niet altijd voldeden aan de verwachtingen. Zo hebben we materialen op andere plaatsen moeten verwerken dan oorspronkelijk voorzien was (onder andere wegens hun onvoldoende vorstbestendigheid) of het ontwerp van de elementen die deze materialen bevatten, moeten aanpassen (bv. waterdichtheid, warmte-isolatie, …). Nieuwe plans werden aldus opgesteld na voltooiing van het gebouw (plans as built). Het Recyhouse-gebouw bestaat nu uit de volgende niveaus : ◆ een kelderverdieping met een kelderhal en een grote kelder (niet toegankelijk voor bezoekers); deze herbergt de verwarmingsketels en de ventilatievoorzieningen en wordt ook gebruikt voor de opslag van recyclagemateriaal ◆ een gelijkvloers met een inkomhal, het toilet en een vergader- en conferentiezaal. Deze laatste biedt toegang tot de drie bijgebouwen (gelegen op een geventileerde kruipruimte). Een ervan doet dienst als keuken ◆ een verdieping die ingericht is als woonruimte, met een hal, een toiletruimte, een woonkamer, een bureau, twee slaapkamers en een kleine voorraadkamer (niet toegankelijk voor bezoekers).
Uitvoering van het gebouw De uitvoering werd toevertrouwd aan een aannemer die gekozen werd aan de hand van een offerteaanvraag en gedurende het hele project door alle partners opgevolgd werd. Bepaalde producten, voornamelijk afwerkingsproducten, werden geplaatst door vaklui met een erkenning van de fabrikanten. Dit gebeurde op vraag van de fabrikanten zelf, omdat de uitvoering volgens de regels van de kunst zo gewaarborgd was.
Zicht op de kelder : trap uit gerecycleerd beton, bedekking met onderlaag van gerecycleerd PVC, linkermuur uit staalslakkenblokken, muur achteraan uit blokken van gebakken aarde met toevoeging van zaagslib van kalksteen en houtzaagsel, vloertegels van gerecycleerd plastiek, plafond met gespoten isolatie uit gerecycleerde glaswol.
Zicht op de verdieping, die ingericht werd als een klein appartement : het plafond en de scheidingswand achteraan bestaan uit platen van sulfogips en gerecycleerd karton. De scheidingswand links is opgebouwd uit sulfogips- en fosfogipstegels, de scheidingswand rechts uit sulfogips- en fosfogipsplaten. De vloerbedekking bestaat uit houtafvalplaten met een beschermlaag voor het uitvoeren van een parketvloer.
Overzicht van de gebruikte materialen De tabel op pagina 15 geeft, per nummer, een korte beschrijving van alle producten die gebruikt werden in het Recyhouse-gebouw.
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
13
Technische fiches van de materialen
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
14
Voor een groot aantal verwerkte gerecycleerde materialen werd, in samenwerking met de fabrikanten, een fiche opgesteld met technische informatie. Hierin vindt men onder andere : ◆ de gegevens van de fabrikant ◆ de voorstelling van het product (plaatsingsschema, foto’s, …) ◆ de samenstelling van het product en de oorsprong van het gebruikte afval ◆ het fabricageproces ◆ het toepassingsgebied ◆ de verkregen goedkeuringen en certificaten ◆ de identificatie (afmetingen, kleur, volumieke massa, …) ◆ de prestaties (sterkte, isolerend vermogen, gedrag bij brand, bij verwerking in een vochtige omgeving, …) ◆ de plaatsingsmethode ◆ een prijsaanduiding ◆ eventueel de vermelding van andere gerecycleerde producten met gelijkaardige samenstelling, afkomstig van dezelfde fabrikant.
Praktische informatie Een groep professionals heeft alle etappes van de constructie van het gebouw opgevolgd en er een videofilm van gemaakt. Fragmenten uit de videofilm en verschillende andere documenten (technische fiches, plans, foto’s, ...) kunnen geraadpleegd worden via het Internet : http://www.recyhouse.be Tenslotte vermelden we nog dat op 14 mei 2002 een inhuldigingsplechtigheid plaatsvond in aanwezigheid van de pers, de overheid en de beroepsverenigingen uit de bouwsector.
Numerieke indeling van de producten, gebruikt in het Recyhouse-gebouw Gebruikte afkortingen
EPDM OSB PE PEHD
: : : :
ethyleen-propyleen dieen monomeer oriented strand board polyethyleen polyethyleen met een hoge densiteit
PELD PP PSE PUR
: : : :
polyethyleen met een lage densiteit polypropyleen geëxpandeerd polystyreen polyurethaan
NB : de in het grijs gedrukte vermeldingen betreffen niet-gerecycleerde producten. SAMENSTELLING Koffiezakvezels, ingewerkt aan de oppervlakte van gelaagde platen
MERK
101
Sierplaat
Print HPL Fiber 1087 (Abet Laminati)
102
Sierplaat
Afval van met hars gedrenkte gelaagde platen
Tefor (Abet Laminati)
201
Vloerbedekking
Koffiezakvezels, ingewerkt aan de oppervlakte van gelaagde platen
Parqcolor Fiber 1038 (Abet Laminati)
301
Dekvloerplaat
Gerecycleerd papier + stro en additieven. Afwerking : OSB-plaat
Pan-Terre + OSB (Acoustix)
302
Isolatieplaat
Gerecycleerd papier + stro en additieven. Afwerking : gipskartonplaat
Pan-Terre + Gips (Acoustix)
303
Paneel
Gerecycleerd papier + stro en additieven
Pan-Terre Nature (Acoustix)
401
Isolatieplaat
PUR-schuimafval + bindmiddel
Agglofoam (Agglorex)
501
Tuinmeubilair
Kunststeen- en kunstmarmerafval
Alchemia
602
Afdichtingsmembraan
Gerecycleerd PVC
Alcorplan 35177 (Alkor Draka)
603
Afdichtingsmembraan
Gerecycleerd PVC
Alcorplan 35179 (Alkor Draka)
701
Granulaat
Gebroken beton en metselwerk
ABR
801
Dakbedekking
Gerecycleerde gom en kunststoffen
Ardésia REC (BNF)
901
Traptrede
Marmergranulaten + cementhoudende additieven
Bomarbre - Marbralys
1001
Metselblok
Granulaten van gezeefde sintels van verbrandingsafval 0/10 mm (43 % of 67 %)
Net Brussel - Bruxelles Propreté
1101
Geluidsisolatiemateriaal
Gerecycleerd PUR + kurk en bindmiddel
Regupol 4515 (B-Tech)
1102
Vloerbedekking
Gerecycleerde rubber + EPDM-granulaten en bindmiddel
Regupol Ever-Roll (B-Tech)
1103
Vloerbedekking
Onderlaag : gerecycleerde rubber en bindmiddel. Oppervlakte : EPDM
Regupol Soft-Stone (B-Tech)
1201
Ballast
Hoogovenslakken (EAF)
Carstone (Cockerill Sambre)
1301
Goot
Gerecycleerd PEHD (50 %) en PP (50 %) afkomstig van flessenbakken
Recyfix (Collinet Assainissement)
1302
Grasdal
Gerecycleerd PEHD (50 %) en PP (50 %) afkomstig van flessenbakken
Recyfix - Alveovert (Collinet Assainissement)
1401
Grasdal
Gerecycleerd PE
Geoblok (De Neef Conchem)
1402
Gevelelement
Korreltjes van gerecycleerde silicium (96 %) + harsen
Sto Decoprofil (De Neef Conchem)
1403
Gevelplaat
Gerecycleerd glas (96 %) + bindmiddel en glasvezels
StoVerotec - Trägerplatte (De Neef Conchem)
1501
Metselblok
Beton met fijne toeslagstoffen (< 1 mm) van slakken afkomstig van de fabricatie van non-ferrometalen
Betogrid (De Rijcke Gebroeders)
1601
Vensterbank
Kern van gerecycleerd PVC
Decoboard (Deceuninck)
1602
Muurlambrisering
Kern van gerecycleerd PVC
Decor Nordica Mur (Deceuninck)
1603
Plafondlambrisering
Kern van gerecycleerd PVC
Decor Nordica (Deceuninck)
1604
Gegroefde plank
Gerecycleerde kunststoffen
Deceuninck
1801
Metselblok
Granulaten van slakken van roestvrij staal (15 %), van glas van gemalen computerschermen (5 %) en silex (30 %)
Direct Bloc Gubbels
1802
Metselblok
Granulaten van sintels uit elektrische centrales (60 %)
Direct Bloc Gubbels
15 VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
SOORT PRODUCT
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
NR.
SAMENSTELLING
MERK
1803
Metselblok
Granulaten van roestvrij-staalslakken (100 %)
Direct Bloc Gubbels
1901
Grasdal
Gerecycleerd PEHD (99 %)
Ecogreen (Eloy et fils)
2001
Dakbedekking
Huishoudelijk afval : PE (40 %), PP (20 %), PSE (20 %), papier en textiel (20 %)
Eurolei (Emveka)
2002
Dakpan
Huishoudelijk afval : PE (40 %), PP (20 %), PSE (20 %), papier en textiel (20 %)
Europan (Emveka)
2003
Grasdal
Gerecycleerd huishoudelijk plastiekafval
Grasdal (Emveka)
2101
Gevelbekleding
Gerecycleerde gom en kunststoffen
Ardésia BT (Euro Bati Concept)
2102
Gevelbekleding
Gerecycleerde gom en kunststoffen
Ardésia REC (Euro Bati Concept)
2201
Gipsblok
Fosfogips en sulfogips (**)
Promonta Normal (FabribetonPromonta)
2301
Dekvloerplaat
Gerecycleerd papier (20 %) + gips
Estrich Fermacell (Fels)
2302
Plaat voor scheidingswand
Gerecycleerd papier (20 %) + gips
Fermacell (Fels)
2401
Vloerbedekking
Onderlaag uit gerecycleerd PVC
Forum Comfort (Gerflor)
2402
Vloerbedekking
Onderlaag uit gerecycleerd PVC
Metallica Comfort (Gerflor)
2403
Vloerbedekking
Onderlaag uit gerecycleerd PVC
Millenieum (Gerflor)
VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
SOORT PRODUCT
2404
Trapbekleding
Onderlaag uit gerecycleerd PVC
Tarastep (Gerflor)
2501
Gespoten isolatiemateriaal
Gerecycleerde glaswol
Pistolaine (Gisol - Norme)
2501
Isolatiemateriaal
Gerecycleerde glaswol
Gisolaine (Gisol-Norme)
2601
Tegel
Gerecycleerde banden
Granuflex (Granuband)
2701
Onderdak
Houtafval uit zagerijen + bindmiddel
Gutex Multiplex Top (Gutex Holzfaserplattenwerk)
2702
Isolatieplaat
Houtafval uit zagerijen + bindmiddel
Gutex Thermosafe (Gutex Holzfaserplattenwerk)
2703
Isolatiemateriaal
Vlasvezelafval (85 %)
Natilin (Gutex Holzfaserplattenwerk)
2801
Plaat voor scheidingswand
Sulfogips (**), gerecycleerd karton en gips
Gyproc A op Metal Stud (Gyproc Benelux)
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
NR.
2802
Plafondplaat
Sulfogips (**), gerecycleerd karton en gips
Gyproc A op Plagyp (Gyproc Benelux)
2803
Plafondplaat
Sulfogips (**), gerecycleerd karton en gips
Gyproc A op Vertebra (Gyproc Benelux)
2804
Plafondplaat
Sulfogips (**), gerecycleerd karton en gips
Gyproc A op Metal Stud (Gyproc Benelux)
2805
Plafondbepleistering
Sulfogips (**)
Sprylith + Gypsal (Gyproc Benelux)
2901
Metselblok
Gerecycleerd PE + klei en inerte stoffen
Hexabloc (Hanson Desimpel)
2902
Metselblok
Gerecycleerd PE + klei en inerte stoffen
Porovit (Hanson Desimpel)
3001
Metselblok
Granulaten uit gebroken beton- en baksteenpuin
Maro R (Hard AG)
3101
Isolatieplaat
Gerecycleerd krantenpapier + bindmiddelen
Homatherm
3201
Raam
Profielen met een kern van gerecycleerd PVC
Trocal 900 (HT Troplast)
3301
Draineerplaat
Gerecycleerd PE-schuim (96 %), bedekt met een filtrerende mat
Recydrain (Insulco)
3302
Grasdal
Gerecycleerd PEHD (100 %)
Ritter (Insulco)
3401
Beton
Granulaten 7/20 uit gebroken beton- en baksteenpuin
Inter-Béton
3501
Geluidsisolatiemateriaal
Schuimrubber + bindmiddel
Accorub (Isola)
3502
Tegel
Minerale granulaten, gebonden met een prepolymeer
Ambi-Stone Aqua (Isola)
3503
Tegel
Minerale granulaten, gebonden met een prepolymeer
Ambistone B (Isola)
3505
Dekvloerisolatie
Korrels van gerecycleerd PUR + additieven
Rubsonor (Isola)
3506
Dekvloerisolatie
Korrels van gerecycleerd PUR + additieven
Thermogran Acoustic (Isola)
3507
Dekvloermortel
Korrels van gerecycleerd PUR (90 %) + cement en additieven
Thermogran Floor (Isola)
3508
Mortel voor platte daken
Korrels van gerecycleerd PUR (90 %) + cement en additieven
Thermogran Roof (Isola)
16
SAMENSTELLING
MERK
3602
Paneel
Sulfogips (75 %) (**) en gerecycleerd karton (5 %) + gips
Isomur + Hyromur (Isolava)
3701
Onderdak
Zaagafval + bitumen
Celit 4D (Isoproc)
3702
Warmte-isolatiemateriaal
Gerecycleerd krantenpapier
Isofloc (Isoproc)
3703
Dampscherm
Gerecycleerd krantenpapier + glasvezelwapening
Pro clima (Isoproc)
3801
Isolatiemateriaal
Glasafvalwol
Mupan Façade (Isover)
3902
Dekvloer
Anhydriet (gipsafval) + bindmiddel uit anorganische materialen
FE 50 (Knauf)
3903
Dekvloer
Anhydriet (gipsafval) + bindmiddel uit anorganische materialen
FE 80 (Knauf)
3904
Plafondbepleistering
Fosfogips en sulfogips (**)
Fix & Finish (Knauf)
3905
Plafondbepleistering
Fosfogips en sulfogips (**)
Goldband (Knauf)
3906
Egalisatiemiddel voor dekvloeren
Fosfogips en sulfogips (**)
Knauf
3907
Plafondbepleistering
Fosfogips en sulfogips (**)
MP2 (Knauf)
3908
Plafondbepleistering
Fosfogips en sulfogips (**)
MP75 (Knauf)
3909
Paneel
Fosfogips en sulfogips (**) + karton
Knauf
3910
Geluidsisolatieplaat
Fosfogips en sulfogips (**) + karton + dunne glasvezellaag
Knauf
4001
Paneel
Fosfogips en sulfogips (**) + gerecycleerd papier en PSE
Pregyfalite (Lafarge Plâtres)
4002
Paneel
Fosfogips en sulfogips (**) + gerecycleerd papier
Pregymetal (Lafarge Plâtres)
4101
Tegel
Gerecycleerd PVC
Lock-Tile
4201
Buis
Gerecycleerd PVC (middenlaag)
Ecomar (Martens Kunststoffen)
4301
Voetpad
Gebroken asfalt
Melin
4302
Ophoging
Gebroken betonpuin
Melin
4401
Tegel
Gerecycleerde gom
Remapur (Milieu Planning)
4402
Straatsteen
Gerecycleerde gom
Rephouse Decoflex (Milieu Planning)
4403
Tegel
Gerecycleerde gom (100 %)
Rephouse Neoflex (Milieu Planning)
4501
Dakbedekking
Gerecycleerde kunststoffen
Cyclobiber (Multiport Recycling)
4601
Dakbedekking
Gerecycleerde papier- en kartonvezels (43 %) + bitumen en minerale toeslagstoffen
Onduline HR (Onduline)
4602
Gevelbekleding
Gerecycleerde papier- en kartonvezels (43 %) + bitumen en minerale toeslagstoffen
Onduline Miniprofile (Onduline)
4701
Draineerblok
Gerecycleerde plastiekflessen en plastiekfilms
Stabilobloc (P.E.T. Recycling)
4801
Vloerplaat
Houtvezels
Pavafloor NK-TS (Pavatex Benelux)
4802
Dekvloerplaat
Afvalstoffen uit de houtnijverheid
Pavapor (Pavatex Benelux)
4803
Isolatieplaat
Afvalstoffen uit de houtnijverheid
Pavatherm (Pavatex Benelux)
4804
Vloerplaat
Houtvezels
Pavafloor NK (Pavatex Benelux)
4805
Vloerplaat
Houtvezels
Pavastep (Pavatex Benelux)
4901
Afdichtingsmembraan
Gerecycleerd bitumen (enkele %) + bitumen
Derbigum ARTE (Performance Roof Systems)
4902
Afdichtingsmembraan
Gerecycleerd (enkele %) en niet-gerecycleerd bitumen, glasvlies en polyestervlies
Derbigum SP-FR (Performance Roof Systems)
4903
Afdichtingsmembraan
Gerecycleerd (enkele %) en niet-gerecycleerd bitumen
Derbicoat (Performance Roof Systems)
5001
Dekvloermortel
Gerecycleerde PSE-verpakkingen + vermiculiet, cement en hulpstoffen
Isobet (Pirobouw)
5002
Mortel voor platte daken
Gerecycleerde PSE-verpakkingen + vermiculiet, cement en hulpstoffen
Pirotherm (Pirobouw)
5003
Dekvloerisolatie
Gerecycleerde banden (10 %) + bitumineuze emulsie
Sonopan (Pirobouw)
5004
Dekvloermortel
Gerecycleerde PSE-verpakkingen + vermiculiet, cement en hulpstoffen
Styrobet (Pirobouw)
17 VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
SOORT PRODUCT
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
NR.
SOORT PRODUCT
SAMENSTELLING
MERK
Dekvloermortel
Gerecycleerde PSE-verpakkingen + vermiculiet, cement en hulpstoffen
Vermeton (Pirobouw)
5101
Isolatieplaat
Cellenglas (66 % gerecycleerde voorruiten)
Foamglas T4 (Pittsburgh Corning Europe)
5201
Paneel
Gerecycleerd vlas
Platec
5301
Buis
Gerecycleerd PVC (middenlaag)
Renofort (Polva Pipe Life)
5401
Isolatieplaat
PUR-schuimafval + bindmiddel
Recfoam (Recticel International)
5402
Dekvloerisolatie
PUR-schuimafval + bindmiddel
Recphone (Recticel International)
5501
Ophoging
Gebroken beton- en baksteenpuin
Recymex
5601
Metselblok
Zaagslib van kalksteen (5 %) en houtzaagsel (10 %) + klei
Thermobloc (Recywall)
5701
Paneel
Gerecycleerde rotswol
Rockpanel GT (Rockwool Lapinus)
5702
Isolatiemateriaal
Gedeeltelijk gerecycleerde rotswol
Rockwool 133 (Rockwool Lapinus)
5703
Isolatiemateriaal
Gedeeltelijk gerecycleerde rotswol
Rockwool 433 (Rockwool Lapinus)
5704
Leidingisolatie
Gedeeltelijk gerecycleerde rotswol
Rockwool 810 (Rockwool Lapinus)
18
5705
Paneel
Gerecycleerde rotswol
Rockwool Taurox C (Rockwool Lapinus)
5801
Plafondplaat
Rotswol (75 % gerecycleerd)
Rockfon Standard Opal (Rockwool Rockfon)
5901
Profiel
Gerecycleerd PVC
Dilex (Schlütersystems)
5902
Draineermat
PE
Troba (Schlütersystems)
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
5005
VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
NR.
6001
Dekvloer
Zand en anhydriet
Seghers - Setisol
6002
Dekvloermortel
Geëxpandeerde kurk + rijstvelletjes + bitumineus bindmiddel
Setisol (Seghers - Setisol)
6101
Paneel
Geëxpandeerd perliet + minerale vezels + bindmiddel
Fesco Board (Sitek Thermal Ceramics Benelux)
6201
Paneel
Houtafval (80 %) + lijm en additieven
Durélis / Populair (Spano)
6202
Paneel
Houtafval (80 %) + lijm en additieven
Naturspan-O (Spano)
6203
Paneel
Houtafval (67 %) + lijm, additieven en brandwerend middel
Spano Antivlam (Spano)
6204
Paneel
Houtafval (82 %) + lijm en additieven
Spano Standard E1 (Spano)
6205
Paneel
Houtafval (80 %) + lijm en additieven
Spano V313 (Spano)
6301
Buis
Gerecycleerd PVC (middenlaag)
Wavin Ultra-3 (Storama)
6401
Paneel
Karton van drankverpakking
Tectan (Tetra Pak)
6501
Tegel
Gerecycleerd PVC
Incasol (Themco)
6601
Tegel
Gerecycleerd PVC
Incafloor (Tricyclon)
6701
Regenwaterafvoer
Gerecycleerd bladzink
Umicore
6801
Plafondplaat
Minerale wol (30 à 40 % gerecycleerd) + minerale toeslagstoffen en bindmiddel
Olympia II Micro (USG)
6901
Straatsteen
Onderlaag uit gebroken betonpuin (50 %)
Ecoton (V.D. Bosch Beton)
7001
Warmte-isolatiemateriaal
Gerecycleerd vlas
Iso-Flach (Waldvierler FlachsVerarbeitung Reg.Gen.)
7101
Vensterbank
Gerecycleerd PVC + krijt en stabiliserende middelen
Wymar International
7201
Tegel
Onderlaag uit gebroken betonpuin (50 %)
Dreentegels (Zoontjens Beton)
7202
Tegel
Onderlaag uit gebroken betonpuin (50 %)
Milieutegels (Zoontjens Beton)
7401
Tegel
Gerecycleerde rubber en bindmiddel
Govaflex (Govaerts Recycling)
7402
Gegroefde plank
Gerecycleerde kunststoffen
Govaflex (Govaerts Recycling)
20101 Staal
Gerecycleerd ijzerafval (50 %)
Belgisch-Luxemburgs Staalvoorlichtingscentrum
20201 Glas
Glasgruis (enkele %) (*)
Nationaal Instituut voor Glas
20301 Verf (onderlaag)
Gras
Biofa (Kleur en Interieur)
20302 Verf
Caseïne
Kleur en Interieur
20303 Verf
Slib
Wabi (Kleur en Interieur)
SAMENSTELLING
MERK
20304 Verf
Krijt
Edwards (Kleur en Interieur)
20305 Verf
Kalk
Corical (Kleur en Interieur)
20306 Verf
Vislijm
Kleur en Interieur
20307 Verf
Silicaat
Keim (Kleur en Interieur)
20308 Oppervlaktebehandeling
Harde olie
Biofa (Kleur en Interieur)
20309 Verf
Ei
Tempera (Kleur en Interieur)
20310 Verf
Emulsie bestaande uit lijnolie, caseïne, krijt, talk, ...
Biofa (Kleur en Interieur)
20312 Verf
Gebakken meel uit Finland
Kleur en Interieur
20313 Verf
Gebakken lijnolie
Kleur en Interieur
20314 Oppervlaktebehandeling
Was
Kleur en Interieur
20315 Verf
Zand
Kleur en Interieur
20321 Verf
Acryl-emulsie
Farrow en Ball (Kleur en Interieur)
20322 Verf (onderlaag)
Zand
Kleur en Interieur
20401 Luchtververser
Invisivent (Renson)
20501 Sandwichpaneel
Hout bedekt met geëxpandeerd PUR
30005 Afdichting
Visqueen
Unipur Span 70/100 (Unilin)
30008 Raamlood 30009 Profiel
Metaal
30010 Geraamte
Hout
30012 Bepleistering
Cementering
30013 Panlat
Hout
30014 Tengellat
Hout
30015 Keper
Hout
30016 Versteviging
Glasvlies
30018 Hellingbeton 30019 Hechtingsvernis 30025 Egalisatie 30027 Oppervlaktebehandeling
Olie
30028 Oppervlaktebehandeling
Verglazingsmiddel
(*)
Glasgruis : glas bestemd voor recyclage.
(**) Fosfogips : fabricageafval van fosfaathoudende meststoffen. Sulfogips : reststoffen uit de ontzwaveling van rookgassen door kalk.
Metalstud
19 VAN GERECYCLEERDE MATERIALEN IN DE BOUWSECTOR
SOORT PRODUCT
TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN
NR.
Hebben meegewerkt aan het Recyhouse-project : Architectenbureau Studiebureau Adviesbureau
Jacques Willam (Gembloux) S.E.C. (Deinze) C.O.S.T.A. (Wépion)
Industriële partner
A.B.R. (Grimbergen)
WTCB Projectleider Technische bijstand Tekeningen Technische fiches Maquettes
Edmond Rousseau Monique Dubois, Christian Verbeke Walter Verbesselt Virginie Lambert, Annie De Keyser, Eric Winnepenninckx Martine Jamoulle
Ontwerp kaft
CoBoNet NV
Ruwbouw Dekvloeren
Etraba (Saint-Vaast) Ecodomus (Alleur), Isola (Sint-Truiden), Knauf-Isolava (Wielsbeke), Seghers-Setisol (Beveren-Waas), Thiers Horizon (Schoten) Bauters (Eeklo), Ferraille (Brussel) C.B.R.S. (Brussel), Ecodomus (Alleur), Milieu Planning (Kampenhout) @Home (Overijse), Amphion (Leuven), Co-Terre (Willebroek), Knauf-Isolava (Wielsbeke) Ecodomus (Alleur) Emile Janssens (Wavre), Gyproc (Wijnegem), Knauf-Isolava (Wielsbeke) Rausen (Bierges) TS Construct (Melin) Troplast (Troisdorf) Ateliers G. Delvaux (Sombreffe), Bomarbre-Marbralys (Moeskroen) J. Nivard (Liège) E.A.I. (Marcinelle) Coprobat (Brussel) Kleur in Interieur (Tervuren) Mifra Engineering (Brussel) G.O.M. (Jambes) Les entreprises Melin (Ottignies-L.-L.-N.) BH3 Jardin (Limal)
Tegelwerken Vloerbedekking Scheidingswanden Muurbedekking Plafonds Schrijnwerk Zinkwerk Ramen Trappen Speciale technieken Brandbeveiliging Buitenschilderwerk Binnenschilderwerk Aanduidingsplaatjes Reiniging Toegangswegen Inrichting van de omgeving
Verantwoordelijke uitgever : C. De Pauw
D/2002/0611/04