• Informatie- en opinieblad voor actieve SP-leden Verschijnt12keer per jaar, derde jaargang nummer 10, 25 oktober 200 1
Tobin Tax wereldpolitiek in de gemeenteraad
·- ~--
...... ',...........
Tiny Kox
,
\
Roerige tijden Kamerleden en andere SP'ers schrijven regelmatig interessante opinie artikelen in dag- en vakbladen. Spanning geeft in elke uit· gave een overzicht van de recente opinies. De artikelen zelf kun je vinden op Internet (http:/ jwww.sp.nljtegenst/theoriejopinies). Je kunt ze ook telefonisch bestellen bij Jolanda Bottse en Marga Berendse (010 243 55 55). Noem dan wel het codenummer van het artikel dat je wilt hebben .
'Spanning' is er om onze 'kaders' voortdurend van effectieve ammunitie te voorzien in de strijd. Dat is erg belangrijk in tijden als nu, waarin weer een vreselijke oorlog aan de gang is (met steun van Nederland, met tegenstem van de SP) en in de tijden die komen (met twee belangrijke verkiezingen, waar de SP voorstelt om 'de eerste weg
Nederland laat zich meeslepen met escalerende vergeldingsacties Jan Marijnissen Zie hoofdartikel
links' in te slaan in plaats van rechtdoor of rechtsaf, waar anderen voor gaan). Zowel over de strijd tegen 'de nieuwe oorlog' als over de komende verkie-
M§@ii
Rechtstaat niet opofferen aan veiligheid Erik Meijer, de Volkskrant, 13 oktober 2001 Zie hoofdartikel
zingsstrijd staat er een heleboel te lezen in dit nummer. Geen gemakkelijke kost, maar wel noodzakelijk om politiek te overleven en te groeien. Kaderleden van de SP komen er niet met alleen hard werken. Je moet ook verbaal het debat aan kunnen gaan- om het te kunnen winnen. Dat is niet eenvoudig want er zijn op dit moment heel veel mensen die over wezenlijke zaken wezenlijk anders denken. Over de vraag hoe je het beste op internationaal terrorisme kunt reageren. En over de vraag hoe je het beste de lokale en landelijke politiek kunt beïnvloeden. Voor heel veel mensen lijken onze antwoorden vreemd, soms zelfs wereldvreemd. Om te kunnen aangeven dat we wel radicale maar geens-
Stoomcursus lokale politiek Wo. 31 oktober Rotterdam, Eindhoven, Zwolle Wo. 7 november Rotterdam, Eindhoven, Zwolle
Regioconferenties Za. Zo. Za. Zo. Za. Zo.
3 november 11 november 17 novemer 18 november 24 november 25 novermber
Amsterdam Heerlen Eindhoven Deventer Groningen Rotterdam
Eurodemonstratie Vrijdag 14 december Brussel
111@9
Pa ui Rosenmöller richt zijn pijlen verkeerd Jan Marijnissen, de Volkskrant, 17 oktober 2001 Zie hoofdartikel Terrorisme moet bij de voedingsbodem worden aangepakt Harry van Bommel, Reformatorisch Dagblad, 29 september Zie hoofdartikel
M§@h
Een heilige oorlog win je niet door er zelf een te beginnen Harry van Bommel Zie hoofdartikel
zins rare antwoorden hebben, moet je je voortdurend bijscholen. Mede daarvoor hebben we Spanning in 1999 in het leven geroepen. Overigens: met alleen Spanning lezen kom je er ook niet. Je moet ook nog de krant en de tv bijhouden, en ons modernste medium, www.sp.nl, waar je steeds het laatste nieuws vindt en de laatste stellingnamen van onze partij. En deel blijven nemen aan de politieke basisvorming in jouw afdeling. Ja, ik weet het: het is een hele klus. Maar we hebben ook een wereld te winnen- en dat is heel inspirerend in tijden dat die wereld zo in nood verkeert.
Congres Zaterdag 19 januari Den Bosch
Spanning Spanning verschijnt 12 keer per jaar en isbestemd voor actieve SP·Ieden. De afdelingen van de SP beslissen wie het blad toegestuurd krijgen. Aan· en afmelden van abonnees: schriftelijk bij de SP-administratie, Vijverhofstraat 65, 3032 SC Rotterdam. Fax (01 0) 243 55 66, e-mail:
[email protected] Spanning wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van het Partijbestuur vande SP. Eindredactie: Peter Verschuren. Redactie-adres: Vijverhofstraat 65, 3032 SC Rotterdam telefoon (01 0) 243 55 31 fax (010) 243 55 65, e-mail:
[email protected]
Spanning • 25 oktober 2001
De verkilde zorg Henk van Gerven, Brabants Dagblad, 15 oktober 2001 Een indringende aanklacht naar aanleiding van de zelfmoord van een 20-jarige vrouw.
M§@@
Van concurrentie op de energiemarkt is nauwelijks sprake Ronald van Raak en Nico Schouten, Het Financieele Dagblad, 8 oktober 2001 Een samenvatting van het rapport 'De uitverkoop van de energie'. (Zie blz. 16) Aan het socialisme Gedicht van Huub Oosterhuis, voorgedragen op Festival Tomaat op 16 september 2001
•
Fietsmil es:
Laat Máxima maar eens • tn de Millinxbuurt aan kijken' V>e SP in Rotterdam vond het jammer dat kroonprins Wille:m-Aiexander en Máxima bij hun tour door de havenstad m1tvangen werden als 'toeristen'. Volgens SP-fractievooriitter Theo Cornelissen zal op die manier van een serieuze kennismaking met de stad nauwelijks sprake zijn. Daarom deed hij het Rotterdamse college van B en W een aantal oorstellen om de koninklijke stadstour wat informatiever te maken, zoals een bezoek aan dak- en thuislozen en een ritje met een echte overvolle ham in plaats van de historische paardentram. Vervolgens nodigde de SP de Rotterdamse bevolking uit om per telefoon, per post of per e-mail nog 1\\-eer suggesties te doen. Tientallen Rotterdammers deden dat. De reacties varieerden van 'Laat Maxima maar eens in de Millinxbuurt gaan kijken' tot 'Waarom geen b:ezoek aan de Strevelsweg? Wel bewaking meenemen, want er zitten nogal wat drugspanden.' De SP in de havenstad stelde aan de hand an de reacties een alternatiee voor Máxima en WA samen. agblad NRC interviewde eo Cornelissen over zijn
opmerkelijke voorstel en drukte een aantal suggesties van Rotterdammers integraal in de krant af.
Ecologie boven • econom1e De Zeeuwse SP en vereniging 'Red de Kal oot' hebben de handen ineengeslagen tegen de aanleg van de Westersehelde Container Terminal (WCT) in recreatie- en natuurgebied de Kaloot bij Vlissingen-Oost. Dat gebeurde, nadat 'Red de Kaloot' de SP-afdelingen Middelburg en Vlissingen had uitgenodigd voor een tocht door het gebied. 'Wij vonden dat er een handtekeningactie moest komen,' vertelt afdelingsvoorzitter Trix de Roos uit Vlissingen. 'De vereniging vroeg of wij wilden helpen vanwege onze ervaring met acties. Wij zorgden voor de kaartjes en samen gingen we handtekeningen ophalen.' Voorstanders van de WCT wijzen op de noodzakelijke economische impuls voor de regio. Hoe gaat de SP daarmee om? De Roos: 'Het zou inderdaad banen kunnen opleveren, ja. Maar ik werp dan tegen dat het wel ten koste van het milieu én de veiligheid gaat. Want de WCT betekent grotere schepen met nóg meer gevaarlijke stoffen als ammoniak. Ook zijn omwonenden bang voor verstopte wegen en verlies van rust en ruimte door het extra wegen spoorverkeer.'
Spanning • 25 oktöber 2001
creatief omgaan met Eerste weg links Combinaties van fiets en bus, metro en trein kunnen beloond worden met 'fietsmiles ', die korting geven op het openbaar vervoer. Dat staat in Eerste weg links, het landelijk programma van de SP. De afdeling Voorburg/Leidschendam gaf er aan de vooravond van de herindelingsverkiezingen een creatieve draai aan. Onder grote belangstelling presenteerde ze een plan voor fietsmiles die recht geven op gereduceerd stallingstarief en korting op gemeentelijke voorzieningen zoals het zwembad of de bieb. 'We deden dat, omdat de NS-tarieven natuurlijk geen zaak van de gemeente zijn,' vertelt lijsttrekker Hans van Leeuwen. 'De reacties, onder andere van de Fietsersbond, waren heel positief. We gaan het plan nu verder promoten door een kaartje te hangen aan zoveel mogelijk fietsen.'
Tomaten-ganzenbord in Culemborg 3: 'Het Culemborgs gasbedrijf is verpatst aan NUON. Jij betaalt de verhoogde rekening. Ga één plaats terug.' 24: 'Je dacht een huis te kunnen kopen. De prijzen stijgen sneller dan je voor mogelijk hield. Je raakt dakloos. Ga terug naar start.' De SP in Culemborg gaat huis-aan-huis het 'Kuilenborgs Tomatenspel' verspreiden, een lokale politieke variant op ganzenbord. 'We wilden iets blijvends maken,' zegt Philip Oosterlaak. 'Folders worden zo weggegooid. Tijdens een gezellig avondje met wat bestuursleden kwamen we op het idee om een spel te maken, omdat je daarmee meer kunt dan alleen maar bekijken. Ganzenbord leek ons het meest geschikt, omdat je bij ieder plaatje een verhaaltje kunt houden. Ook kun je het dan echt een lokaal tintje geven. En iedereen kan het spelen.'
3
......
~. ~~
......
•
Belangrijk debat? Zoek de hoofdlijnen en vergeet de details De recente bestuurscrisis bij de provincie Gelderland zal weinigen ontgaan zijn. Nadat de beerput van het evenementenbeleid werd losgetrokken, stapten twee
.t Een keuze van het Afdelingsteam uit de vele tips, trucs en te volgen voorbeelden in de maandelijkse afdelingsverslagen.
Op 5 de afdeling SCHIJNDEL, die voor de zoveelste keer een actie gewonnen heeft rond servicekosten die de verhuurder in rekening brengt. Op 4 ALLE AFDELINGEN die plaatselijke initiatieven genomen of ondersteund hebben tegen de oorlog in Afghanistan . Bij een situatie als deze moet niet alleen de Kamerfractie alert reageren, maar ook de afdelingen. Plaats 3 is voor AMSTERDAM, omdat de afdeling zo enthousiast een nieuwe poging heeft gesteund om een afdeling in Almere op te zetten, dat het daar nu heel goed gaat. Almere wordt binnenkort voorgedragen als afdeling in oprichting. Op 2 de afdeling DE BILT, die op de autoloze zaterdag een straatspeeldag organiseerde met onder andere skippyballen, reuzenmikado en hoefijzerwerpen, en bovendien kinderen via wenskaarten liet uitspreken wat er in hun buurt moet gebeuren. Bovenaan staat de afdeling BOXTEL die in een artikel in Spanning over het onwettig verklaren van huurdersbijdragen voor gemeenschappelijk groenonderhoud inspiratie vond voor een plaatselijke actie, die uitstekend blijkt aan te slaan. Zo moet Spanning gebruikt worden!
gedeputeerden en de hoogste ambtenarenbaas op. SP-Statenfractievoorzitter Jan Burger oogstte veel bijval tijdens het crisisdebat op 3 oktober, dat live op TV werd uitgezonden . 'Ik wilde een heldere en vooral niet te gedetailleerde speech houden. De crisis was in feite de optelsom van een aantal gebeurtenissen. Denk maar eens aan de heibel rondom de Gelderse Ontwikkelingsmaatschappij, NUON en het Gelredome. Het zijn allemaal zaken die bij wijze van spreken in de loge van het Gelredome werden geregeld. Gezellig onder elkaar dus. De kwestie kwam aan het rollen na een valse handtekening van een topambtenaar. Maar daar lag volgens mij niet het werkelijke probleem. Gelderland moest koste wat kost op de kaart komen te staan en zodoende stonden ambtenaren onder enorme druk om te slagen; ze konden niet meer terug. Succes moést Zo kan het gebeuren dat er 'dan maar' wat gesjoemeld wordt Allemaal als gevolg van het informele regelcultuurtje. Ik ging het debat dan ook in met als centrale vraag: Wat is de bestuurlijke verantwoordelijkheid van Gedeputeerden en de Commissaris der Koningin? Ik wilde het njet hebben over de details van het accountantsrapport, maar over de grote lijnen, om tot een objectieve discussie over de provinciale besluitvormjng te komen. En uit de reacties blijkt, dat dat prima is opgepikt '
Spanning • 25 oktober 2001
Graag eer Iij ke WOZ-taxaties Valkenburgs SP-raadslid Sjef Kleijnen heeft grote twijfels of de bezwaarschriften tegen de waardevaststelling in het kader van de WOZ (Waardering Onroerende Zaken) wel eerlijk afgehandeld zijn. De ruim 1300 bezwaarschriften in Valkenburg worden namelijk behandeld door het bureau dat ook de taxaties verzorgde. Volgens Kleijnen kan er op die manier nooit een onafhankelijke beoordeling plaatsvinden. De Vereniging Eigen Huis sprak al eerder het vermoeden uit dat gemeenten financiële afspraken maken met taxatiebureaus, waarbij die laatste meer verdienen naarmate ze minder bezwaren gegrond verklaren. Kleijnen vroeg de gemeente om opheldering, maar kreeg die niet. 'Ik heb het sterke vermoeden, dat een dergelijke afspraak ook in Valkenburg is gemaakt. De gemeente ontkent echter, en ik kan niets bewijzen. Dus dan houdt het op. Maar om in elk geval de schijn van oneerlijke afhandeling weg te nemen doen gemeenten er verstandig aan de bezwaarschriften te laten afhandelen door een ander bureau dan het bedrijf dat de eerste taxatie deed. En onze fracties en afdelingen kunnen daarop aandringen.'
•
•
De SP is de beste milieupartij, legt Nico Koffeman uit. Ben je het daar niet mee eens, of heb je een andere reactie op zijn opinie, stuur hem dan vóór 9 november naar
[email protected]
De SP is linkser I
n groener Dat de SP linkser is dan Groenlinks wordt door niemand meer betwijfeld. Maar is de SP ook groener dan Groenlinks? Volgens mij wel - maar dat is lang niet algemeen bekend.
Ilkzelf leerde de SP als milieufPRJtij kennen in een actie waar ik in 1992 bij betrokken was. Er lag een besluit om in natuur- en !lf'JCreatiegebied De Lickebaert tllij Vlaardingen een chemische vuilstort te realiseren. Met een burgercomité waarvan ik voorlÎ.tter was en waaraan de SP volllp meewerkte besloten we tot een bliksemactie. Via alle huisartspraktijken verkochten we !Dnnen 14 dagen 10.000 boomllheques waarna we met 7.000 ·nensen in één dag een bos van :m hectare plantten op de beogde stortlocatie. Ludieke actie - en effectief. Want het Volksbos' staat er nog steeds t.m de stort is definitief afgeblazen. Wat tijdens de actie opviel, \'tlas dat er een grote groep keiharde werkers was, die de realisatie mogelijk maakten ~n een eine groep criticasters die aar steeds riepen dat de SP alleen meewerkte als er camera's in de buurt waren. Die criticasters hoorden bij GroenLinks. Aanvankelijk kon ik hun kritiek moeilijk beoordelen. Maar in de nacht voorafgaand aan de planttdag woedde een hevige storm die me deed besluiten om te gaan kijken of onze grote circustent wel voldoende geborgd \Was. In de tent trof ik een koukleumende Remi Poppe aan, die
geheel op eigen initiatief en onaangekondigd de wacht in de tent had betrokken. Geen pers, geen camera's, wel maximale betrokkenheid. Vanaf toen was de SP mijn milieupartij geworden -en dat is zo gebleven. De SP is vergeleken met GroenLinks een groenere doener. Ze brengt gewoon veel meer mensen op de been en in actie voor bescherming van natuur en milieu. Een anekdote: toen SP, GroenLinks en anderen in actie kwamen tegen het Franse ondergrondse nucleaire bombardement van Mururoa, probeerde GroenLinks in Vlaardingen het woord NON te vormen, als levend fotoprotest tegen de politiek van president Chirac. De organisatie was echter dusdanig dat er maar weinig mensen kwamen en uiteindelijk slechts het woordje NO - klein uitgevoerd - haalbaar bleek. Ik vertel dit niet uit leedvermaak, maar als illustratie van het effectiviteitsverschil tussen GroenLinks en SP als actiepartij. Immers, rond diezelfde tijd zette de SP in het hele land oude Franse sloopauto's neer en nodigde mensen uit tot 'positief vandalisme' tegen 'nucleair terrorisme'. Daarvoor stonden de mensen in de rij. GroenLinks zou daarvan
moeten willen leren, in plaats van zich - nog steeds - te vaak tegen de SP te keren. Ik ken buitengewoon betrokken GroenLinksers die graag de straat op gaan voor het milieu, maar GroenLinks als organisatie slaagt er niet in die wil om te zetten in echte daden. Daarom blijft het daar te vaak bij groenlinkse woorden over natuur en milieu, terwijl de SP mensen de middelen geeft om zélf de handen uit de ~ouwen te steken. De SP is tegenwoordig vaak de motor of ten minste de hulpmotor van belangrijke natuuren milieuacties. Tegen Shellvervuiling en NAM-gasboorplannen in de Biesbosch, de bedreiging van de Wadden, de gevaren van de chloortrein, het gebrek aan consumenteninformatie over genetisch gemanipuleerd eten, het gesjoemel met ingezameld gevaarlijk afval, zoals loodaccus's. Maar ook op het gebied van het 'groene milieu', voor een diervriendelijker landbouw (door het bijeenbrengen van kritische boeren), tegen de drijfjacht op wilde zwijnen en tegen verwoestende infrastructurele werken als Betuwelijn, HSL, IJzeren Rijn en snelwegen door natuurgebieden is de SP de betrouwbare bondgenoot van
Spanning • 25 oktober 2001
mensen die niet alleen iets vinden maar ook iets willen doen. De SP ondersteunt haar activisme met een groot aantal onderzoeksrapporten en beleidsvoorstellen. Over betere bescherming van de Wadden, over de alternatieven voor de chloortransporten, over een doordachtere ruimtelijke ordening, over een duurzamere landbouw. En die werkwijze loont, in de zin dat er zichtbare resultaten binnengehaald worden, die mensen bewijzen dat milieustrijd zin heeft. De milieu- en natuuracties horen er gewoon bij, bij de SPmanier van werken aan een betere wereld. Mooi - maar precies daarom mag er van mij wel eens wat meer reclame voor gemaakt worden. Want al dat milieuwerk zou ook best 'ns beter beloond mogen worden door milieubewuste kiezers. De SP treedt hen nu nog te bescheiden tegemoet. GroenLinks en SP vinden niet altijd maar wel vaak hetzelfde over natuur en milieu. Het verschil zit 'm minder in het 'denken' en meer in het 'doen'. In dat laatste blijkt de SP met afstand de actiefste groene partij van Nederland. Dat zouden meer kiezers moeten weten! Niko Koffeman
5
De VS en Engeland zijn een oorlog gestart tegen Afghanistan, met de steun van zo'n 40 andere landen waaronder Nederland. Van de partijen die in de Tweede Kamer vertegenwoordigd zijn, verzet alleen de SP zich tegen de oorlog. Onze opstelling schept verplichtingen waar het gaat om steun verlenen aan landelijke en plaatselijke activiteiten tegen de oorlog. En onze opstelling vraagt om een grondige uitleg -en dus om kennis van de achtergronden ervan bij onze kaderleden. In Spanning daarom een samenvatting van verklaringen en opinieartikelen van SPwoordvoerders over de oorlog. De complete teksten vind je op www.sp.nl en zijn ook op te vragen via de Opinieservice (zie bladzijde 2). Maak er gebruik van, en verdiep je grondig in deze belangrijke kwestie.
I
Uit de eerste termijn van Jan M
o
bij de algern
~esr
vingen
Agressie tegen iedereen die menselijke waardigheid bepleit
Uit de loop van de gebeurtenisStn van de elfde september büjkt dat het moeilijk, zo niet onmogelijk is, om onze samenleving absolute bescherming te fuieden. Effectieve en sluitende wapening, letterlijk en figuurllij k, tegen deze vormen van ternmistisch geweld is vrijwel een iillusie. Twee zaken kan de weo:eldgemeenschap wel doen. Op de eerste plaats zullen de orgalisatoren, financiers en helpers van deze wandaad moeten wordien opgespoord en berecht. Op die tweede plaats, en deze opái:a.cht is nóg moeilijker, zullen
terroristen moeten worden geïsoleerd. Dat kan alleen door de voedingsbodem voor fanatisme en daaruit voortkomend terrorisme te bestrijden door de tegenstellingen in de wereld te verkleinen en te maken dat álle mensen daadwerkelijk iets te verliezen hebben. Het is al vaker gezegd: beschaving is een wankel bruggetje over het ravijn van de barbarij . Het is onze taak te blijven vechten voor het behoud van die brug, hier en elders op de wereld, door de strijd aan te binden met geweld, agressie én onrecht. Het is daarom een vergissing om de aanslagen in de VS
Uit de verklaring van de SPKamerfractie direct na de start van de bombardementen
Inhumaan, niet-effectief en contraproductief De bombardementen van de VS en het VK op Afghanistan zijn iinhumaan. Alle ervaringen uit lhet verleden tonen immers aan dlat bij dit soort massieve aanllen altijd onschuldige men$Cn het leven laten, nieuwe vluchtelingenstromen op gang komen, en armoede en ziekte onder de bevolking toenemen. De aanpak die nu gekozen is, is ok niet effectief. Osama Bin Laden en - nog belangrijker .lret hele terroristische netwerk waarvan hij deel uitmaakt, is wereldwijd vertakt en zal niet
worden uitgeschakeld door bombardementen op een van de armste landen van de wereld. De aanval zal ook contraproductief blijken te zijn. Een van de belangrijkste gevolgen zal zijn dat nog meer mensen zich bij Osama BinLaden en zijn terroristische gedachtegoed aansluiten. De verontwaardiging over de bombardementen en de gevolgen ervan zullen veel nieuwe mensen doen geloven dat er van het Westen niets anders te verwachten valt dan niet gerichte (tegen)terreur.
te bestempelen als een daad van agressie tegen alléén de westerse wereld. Het is een daad van agressie tegen álle mensen die menselijke waardigheid en verdraagzaamheid hoog in het vaandel voeren, of zij nu in Amerika wonen of in Nederland; in Israël of Egypte; in Soedan of Zuid-Afrika; of ze nu christen zijn of moslim; atheïst of boeddhist. We moeten de verontwaardiging niet exclusief
voor onszelf claimen en anderen daarmee -gewild of ongewild buiten sluiten. Terecht zei dominee Van der Leer afgelopen zaterdag bij de landelijke herdenkingsdienst in de Dom van Utrecht: 'Laat ons beseffen dat de scheidslijn tussen goed en kwaad niet loopt tussen christen en moslim.' Graag voeg ik daar aan toe: en ook niet tussen het Westen en de rest van de wereld.
Uit een opinieartikel van Jan Marijnissen
Wraakgevoelens slechte raadgever voor politici Natuurlijk leven er in de Amerikaanse gemeenschap, en niet alleen daar, wraakgevoelens naar aanleiding van de misdadige aanslagen op het WTC en het Pentagon. Politici zouden zich bij hun beslissingen niet door die gevoelens moeten laten leiden. Wraak en vergelding, hoe begrijpelijk ook, vernauwen onze kijk en richten onze blik op het verleden. Van politici mag verwacht worden dat zij ervoor zorgen dat het recht zijn loop krijgt en dat zij proberen om een betere toekomst in de vorm van een veiliger wereld dichterbij brengen. Velen, waaronder ikzelf, hebben op die elfde september een split second gedacht: Deze aanslag zou wel eens een momenturn kunnen creëren waardoor iedereen op deze wereld zich
Spanning • 25 oktober 2001
bewust wordt van onze gemeenschappelijke kwetsbaarheid. Vanuit dat besef zou er veel goeds kunnen ontstaan, zoals wereldwijde solidariteit uit welbegrepen eigen belang. Heel even heb ik dat gedacht. Die gedachte werd echter al snel verdrongen door de vraag 'voor een oorlog of tegen een oorlog' . Heel even is er gesproken over het isoleren van terroristen door de voedingsbodems voor fanatisme en haat weg te nemen, door de enorme tegenstellingen in de wereld te verkleinen , door de frustraties van hele volkeren serieus te nemen, door een harde maar eerlijke strijd voor vrijheid en vooruitgang. Velen hebben de afgelopen weken lippendienst bewezen aan deze gedachte, maar het momenturn is al weer aan-
7
I
Wraakgevoelens slechte
raadgever voor politici
het verlopen. Veertig landen waaronder ons land hebben besloten, zich beroepend op twee resoluties van de Veiligheidsraad, Afghanistan aan te vallen met bommen en kruisraketten . De VS, die samen met Engeland het voortouw hebben, hebben al in bedekte termen laten weten dat het niet bij dat land zal blijven. Verdere escalatie dreigt zonder dat de wereldvrede één stap dichterbij wordt gebracht. 'Maar er moet toch fets gebeuren,' zeggen veel mensen. Dat vind ik ook. Natuurlijk moeten de verantwoordelijken (de bedenkers, de organisatoren en de financiers) voor de aanslagen van de elfde september gepakt worden. Maar, wanneer ons uiteindelijke doel een internationale rechtsgemeenschap is, dan kunnen slachtoffer, rechercheur, aanklager en rechter ook in deze zaak nooit dezelfde zijn. Daarvoor hebben we een instantie als de VN en wordt er gewerkt aan een Internationaal Strafhof: paradoxaal genoeg een instituut waar de VS niets in zien, tenzij er immuniteit wordt verleend aan Amerikaanse militairen, politici en diplomaten. CNN en de groep van veertig landen spreken nu van een war on terrorism en strike against terror. Maar zijn mensen als Bin Laden en ook Saddam Hoessein niet voormalige bondgenoten van het Westen geweest, respectievelijk in de strijd tegen de Sovjets in Afghanistan en de oorlog tegen het fundamentalistische Iran? Hadden zij toen een andere methode dan nu, vertegenwoordigden zij toen een ander, beter wereldbeeld? Nee, toen kwam het het Westen uit om hen te steunen. Het korte-termijnbelang van met name de VS prevaleerde toen boven het bouwen aan een wereld waarin
8
vrede, welvaart en gerechtigheid de agenda bepalen. De terroristen van vroeger zijn de vrienden van vandaag, de bondgenoten van vandaag regimes die we eerder veroordeelden: Pakistan (de uitvinders van de Taliban), Saoedi-Arabië, Oezbekistan. 'Het internationale terrorisme' bestaat niet. Hét terrorisme kent vele gezichten. Soms in de vorm van mensen, soms in de vorm van staten. Soms worden vrijheids-
strijders 'terroristen' genoemd, en soms bedienen zij die zeggen de vrijheid te dienen van terroristische methoden. 'Terrorisme' als omschrijving van het doel waaraan de oorlog verklaard zou kunnen worden , als vergaarbegrip, is onbruikbaar. Indien de (mede)verantwoordelijk van Bin Laden voor 'de aanslagen tegen de menselijkheid' vast komt te staan, moet er alles aan gedaan worden hem te pakken, te berechten en te straffen. Dat is geen illusie als je daar tevens niet ook Ietterlijk een oorlog voor wilt voeren. Er bestaan nu tribunalen voor Joegoslavië en Rwanda. Velen waarvan men lang dacht dat die nooit gepakt zou-
den worden, worden daar nu berecht. De goede informatie, langdurige politieke en diplomatieke druk en onderlinge samenwerking van landen kunnen ook op dit terrein veel tot stand brengen. Zeker als die onderlinge samenwerking van landen en volkeren in een bredere context plaatsvindt en een agenda heeft die gericht is op een humanere wereld. Onder leiding van de VN zou gebouwd moeten worden aan een nieuwe coalitie van landen die bereid zijn uit te spreken dat zij hun eigen belang willen koppelen aan het belang van de hele wereld vanuit het besef van die wereld inmiddels écht een dorp is geworden.
Uit een reactie van Jan Marijnissen op Paul Rosenmöller, die op een partijbijeenkomst uitgehaalde naar de SP
Groenlinks laat zich te veel op sleeptouw laat nemen door de retoriek van Bush en Blair Dat GroenLinks worstelt met het vraagstuk van het terrorisme is niet erg, dat doen we allemaal. Dat GroenLinks verdeeld is, is niets nieuws. Dat was bij de NAVO-aanvallen op Servië ook al zo. Dat GroenLinks heeft ingestemd met de activering van Artikel 5 van het NAVO-verdrag, wekte bij mijn fractie wél bevreemding. En opmerkelijk was, dat GroenLinks de door de VS en Engeland begonnen oorlog 'niet afkeurde'. Toen Rosenmöller tijdens het debat in de Kamer gevraagd werd of dat 'niet afkeuren ' gelijk stond aan goedkeuren, weigerde hij daarop in te gaan. 'Ik kies mijn eigen woorden,' was zijn uitleg. Even de feiten: Niemand (buiten enkele regeringsleiders) heeft de bewijzen gezien die de VS tegenBinLaden en de Taliban zeggen te hebben. Niemand (los van mogelijk Tony Blair) weet wat precies de Amerikaanse strategie is. Niemand weet hoe lang de bombardemepten gaan duren. Niemand weet wat de VS met de
toekomst van Afghanistan willen . We tasten op al deze terreinen volledig in het duister. Toch heeft GroenLinks zich gesolidariseerd met de oorlog tegen Afghanistan. De SP heeft dat niet gedaan. Niet omdat we ons er ' makkelijk vanaf willen maken', want dat is een stijl die ons niet bevalt. Wat wij doen is doordacht en consistent. Je kunt het er niet mee eens zijn, dat is ieders goed recht, maar de suggestie dat de SP-fractie in deze zaak over één nacht ijs is gegaan, of, zoals Paul Rosenmöller ook beweerd heeft, 'geen vuile handen wil maken' slaat de plank volledig mis . Bovendien is het in deze tijd makkelijker om zoals GroenLinks aansluiting te zoeken bij de consensus van Paars en het CDA dan een afwijkende mening te verkondigen. De internationale rechtsorde is iets waar mijn fractie zich al zeer lang zeer intensief mee bezig houdt. Sterker, na de Kosovo-oorlog, heb ik, juist omdat ik me zo bewust ben van alle dilemma's die samenhangen
Spanning • 25 oktober 2001
met humaniteit en soevereiniteit, over dit thema samen met Karel Glastra van Loon het boek 'De laatste oorlog' geschreven. Het boek is een zoektocht naar hoe ver de arm van de internationale gemeenschap reikt (onder het huidige gesternte) als het gaat om evidente schendingen van mensenrechten. In de laatste hoofdstukken hebben we onze conclusies neergeschreven . Eén daarvan luidt, dat moralpolitik totaal contraproductief kan zijn als die niet eerst gaat door de zeef van de realpolitik. Naar mijn mening behoort effectiviteit geplaatst in een moreel perspectiefhet altijd te winnen van de moraliteit sec. Zij die de vraag van de effectiviteit niet stellen, en zich alleen beroepen op hun morele motieven, hun strijd voor 'het goede ', hun recht op vergelding, kunnen aan het eind van de rit wel eens ontdekken dat zij uiteindelijk immoreel hebben gehandeld. Als er nu één politicus is die zijn retoriek juist volstopt met emotie, is het Bush wel, de we-
Groenlinks laat zich te veel op sleeptouw laat nemen door de retoriek van Bush en Blair rr!ldleider wiens beslissingen een dictaat voor de wereld zijn. ·~ itroken, oorlog, kruistochten', om maar een paar voorbeelden te noemen uit het vocabulaire van de president van de
s. !Laat er geen misverstand over !:bestaan : De SP veroordeelt elke vorm van terroristisch geweld, en dus ook de misdaad !legen de menselijkheid van elf september die duizenden onschuldige mensen het leven ostte. Ik heb begrip voor de mensen die gevoelens van wrok koesteren tegen de dadim. Ik betrap mezelf er ook
den in de Islamitische wereld en zo ertoe bijdragen dat in de vluchtelingenkampen nu al weer opvolgers van Bin Laden opgroeien. Volgens Paul Rosenmöller zou er 'geen alternatief zijn voor de bombardementen'. Maar waarom stelt de partij dan nu voor om een bombardementspauze in te lassen? Het alternatief voor bombarderen is nfet-bom-
barderen, en iets anders doen. Bin Laden en zijn trawanten moeten worden gepakt, berecht en - wanneer ze schuldig bevonden worden - gestraft. Goede intelligence en geduld zijn daarvoor onontbeerlijk. De inzet van special forces om in zo'n speciaal geval een operatie uit te voeren zou op steun van de SP kunnen rekenen. Vanzelfsprekend moet dan wel verantwoording afgelegd worden over de bewijsvoering, de proportionaliteit van het gebruikte geweld en moet alles gedaan worden om het vergieten van onschuldig bloed te voorkomen. Voor het werkelijk
uitroeien van het terrorisme zal er veel meer moeten gebeuren. Groepen of landen die zich eraan schuldig maken, moeten worden voorgeleid aan een daartoe bevoegd Internationaal Strafhof. Daarnaast zullen we veel aandacht moeten besteden aan het isoleren van terroristen . Hef de voedingsbodems waarop frustratie, blinde haat en extremisme gedijen op. Ik ben ervan overtuigd dat we daar vandaag al aan kunnen beginnen als de machthebbers van deze wereld daartoe zouden wilJen besluiten. Hoezo geen alternatief voor de bombardementen?
Uit een opinieartikel van Erik Meijer
Rechtsstaat niet opofferen aan veiligheid De daders van de aanval op New York en Washington waren er op uit een sfeer van angst en argwaan te creëren . Daarin hebben ze succes gehad. Binnen enkele dagen circuleerden er vele geruchten over mogelijke andere aanvallen. In de media begon een discussie over de kwetsbaarheid van een open democratische samenleving. In deze sfeer vergaderden eind september de ministers van justitie en binnenlandse zaken van de vijftien lidstaten van de Europese Unie over maatregelen tegen terrorisme. Het pleit voor de ministers dat ze onmiddellijk het grootste probleem van de strijd tegen terrorisme erkenden, namelijk dat van de definitie: wat moet er verstaan worden onder terrorisme? Over de aanvallen tegen het World Trade Center is geen twijfel mogelijk. Maar het ligt niet altijd even duidelijk. Veel minder helder ligt het bij vreedzame betogingen waar een minderheid van de betogers gewelddadig wordt. Steeds meer wordt er na de gebeurtenissen in Göteborg en
Genua op aangedrongen om het recht te betogen in te perken . Ondanks de wel heel brede interpretatie die door sommigen wordt gehanteerd (de Belgische minister van landbouw Jaak Gabriels noemde het verzet tegen biotechnologie ' intellectueel terrorisme'), bestaat er consensus over dat terrorisme betrekking heeft op een bedreiging van menselijke levens met politieke bedoelingen. Maar worden dergelijke daden wel altijd als terrorisme opgevat? En moeten 'de terroristen' dan altijd uitgeleverd worden? Dat zou hebben betekend dat Nederland verplicht zou zijn geweest om ANC-actievoerders terug te sturen naar Zuid-Afrika. Zijn vrouwen uit Iran of Afghanistan die een gewapende strijd voeren tegen de barbaarse vrouwenhaat van hun overheden terroristen? Bovendien, een terrorist van vandaag kan morgen een gerespecteerd lid van de internationale gemeenschap zijn; mensen die eens als 'terroristen' werden aangeduid, kwamen later terecht in de regeringen van Israël, Zuid-Afri-
Spanning • 25 oktober 2001
ka en veel ex-koloniën. Dat laatste ligt in het geval van Osama bin Laden niet voor de hand. Maar het zijn niet de rechten van Bin Laden die me zorgen baren. Terrorisme, en misschien vooral zelfmoordaanvallen zoals op het Pentagon en het WTC zijn moeilijk te bestrijden in een democratie. Maar dat mag geen excuus zijn om essentiële vrijheden of de structuren die deze rechten beschermen aan te tasten. Omdat de definitie van terrorisme zo flexibel blijkt te zijn, zo eenvoudig aan te passen aan de noodzaak van het moment, aan de waan van de dag, moeten wij vooral in crisistijd buitengewoon opletten dat er in naam van de vrijheid en de democratie geen besluiten genomen worden waarmee juist het tegenovergestelde bereikt wordt. Bij mijn weten heeft het zorgvuldig omgaan met iemands rechten nog nooit bijgedragen tot de groei van het terrorisme. Integendeel, is het niet juist deze democratie en de daarmee verbonden rechten die we in onze strijd tegen het terrorisme willen verdedigen?
9
11
l
Oktoberscholingen over beeldvorming, vertrouwen en campagneplannen Hoe gaan we de raadsverkiezingen van 6 maart 2002 winnen? Dat was dit jaar het thema van de oktoberscholingen, gehouden op twee zaterdagen en een zondag in Driebergen. Jan Marijnissen gaf de inleidingen en leidde de discussie met de fractievoorzitters, afdelingsvoorzittersen campagneleiders uit het hele land. Een samenvatting van de conclusies die getrokken werden. Bij verkiezingen gaat het in essentie om vertrouwen. Verkiezingen zijn een test hoe je er vóór staat; in hoeverre mensen vertrouwen hebben in hoe je je opstelt. Elementen waarop mensen het vertrouwen in een partij baseren zijn het imago van de partij, de staat van dienst, de personen die de partij vertegenwoordigen (lijsttrekker, lijst), het programma en de organisatie. Om rond deze zaken de beslissingen te nemen die ertoe leiden dat het vertrouwen in de SP zo groot mogelijk is, heb je kennis nodig. Enerzijds moet je heel goed weten wat er leeft onder de potentiële kiezers, (luister naar de mensen, Jees de krant, doe onderzoek) en anderzijds moetje weten hoe de mensen over jouw afdeling denken, en waar dat beeld wellicht bijstelling behoeft. Kijk daarom kritisch naar jezelf, en analyseer wat we moeten aanpassen om nieuwe mensen te bereiken - of om de 'oude' stemmers vast te
10
houden. Is de afdeling in de ogen van de kiezers minder actief aan het worden? Hebben we het imago dat we er alleen zijn voor de allerarmsten? Denken mensen dat we wel hard schreeuwen, maar nooit iets bereiken? Allemaal mogelijke beeldvorming die een verkiezingssucces in de weg kan staan.
Hoe ga je je profileren om het vertrouwen van mensen te winnen? Het antwoord op de vragen die spelen bij de campagne begint met de strategische keuze: hoe ga je je profileren? Oftewel: hoe maak je de volgende zin af? De mensen moeten in onze gemeente SP stemmen, en wel hierom: ... Belangrijk hierbij is, dat je je verbijzondert van de rest. Datje niet één van de vele partijen bent, maar de kiezer duidelijk maakt dat het gaat om de SP of de rest. Het maken van de juiste
strategische keuze is een zaak die alleen de afdeling kan doen. Een buitenstaander is hiervoor altijd onvoldoende ingevoerd in de exacte plaatselijke situatie. Een belangrijke algemene waarschuwing is wel te geven. We hebben wel onze leuze veranderd, maar niet de partij. Ook met Stem voor moeten wij onze tegenstem handhaven. Er moet geen breuk komen in stijl, onderwerpkeuze en strategie. Als stem voor gecombineerd wordt met aangepast gedrag, en met minder acties voeren, dan lopen we een groot gevaar en kun je een fors verlies verwachten. Als je het nog niet gedaan hebt, zorg dan dat je snel de strategische keuze maakt en stel vervolgens een campagneplan op. Ga daarbij teruguit plannen vanaf 6 maart. Wijs een campagneleider aan die verantwoordelijk is voor de coördinatie van alle activiteiten en maak een plan hoe je je leden maximaal kunt betrekken
Spanning • 25 oktober 2001
bij de campagne. Bedenk dat het geheim van organiseren is: anticiperen. Wees bedacht op wat er allemaal kan gebeuren . Richt je met name op de wijken waar je vorige keer het beste scoorde, en vervolgens op de wijken waar je veel potentieel verwacht. Ook voor de SP geldt dat de kiezers van vier jaar geleden niet automatisch weer op ons stemmen. Maak een uitgebreid verslag van de campagne en zet dat in de kast voor over vier jaar.
Start de campagne nu, met fraaie plaatselijke tomaat-act iefo Iders Denk na over publiciteit, maak daar een onderdeel van campagneplan van. Wat breng je nó naar buiten, wat later, en wat vlak voor de verkiezingen? Veel in het nieuws komen is goed, maar overkill is ook mogelijk. Wees niet publiciteitsgeil. Bedenk dat free publicity altijd beter is dan een advertentie. En maak optimaal gebruik van de eigen media. In de campagne kunnen alle afdelingen die meedoen aan de verkiezingen een fraaie folder en een laatste-dagkaart laten drukken. Ook wordt de tomaatschuurspons weer ingezet. Deel het materiaal op ruime schaal uit en bel daarbij zoveel mogelijk aan. Maar gebruik vooral ook de komende maanden om (voorafgaand aan
ede eigenlijke campagne) overttuigende folders uit te delen. Woor al het nieuwe foldermateriaal maken we gebruik van een lansvorm. In plaats van standaard A3 of A4-formaten, werken we met opvallende tomaatmodellen. Als verkiezingskrant zetten we een dubbele tomaat iin, en in de komende tijd kun je wolop 'enkele tomaten' laten dlrukken, waarmee je uitstekend allierlei thema's kunt aankaarten dfie bijdragen aan ons imago. Maak bijvoorbeeld een over~ cht van alles wat we de afgelowen jaren gedaan hebben voor die huurders in de gemeente, of dle bewoners van een wijk. Of gebruik de folder om een actie mee te starten of uit te breiden. De beste manier om duidelijk te maken dat de SP een actieve )FMij is, is immers nog altijd het oeren van een actie. Contactl,liiXSoon voor alle folders is
Peter Verschuren (010) 243 55 31 I (050) 549 32 20. Toon je zelfbewust. Straal uit 'ons doen ze niets, wij zijn de beste'. Dat betekent bijvoorbeeld dat wij het niet accepteren als onze affiches weggeplakt worden op de verkiezingsborden, en dat we ons laten zien met standjes, en wel met standjes die er fantastisch uitzien. Affiches werken vooral goed als ze bij mensen voor de ramen hangen. Maak hier serieus werk van. Neem plakband mee, bel bij leden aan en vraag 'zal ik het affiche voor het raam hangen?' In de campagne heb je veel
meer aan een aantal heldere speerpunten, waarvan je kunt zeggen daar gaat de SP voor, dan aan een uitgebreid programma. De media gebruiken het programma wel om partijen te
Spanning • 25 oktober 2001
vergelijken. En dan staat het stom als in het schema van de partijen en de standpunten de vakjes bij de SP grotendeels wit zijn. Laat je inspireren door je programma van vier jaar geleden, door programma's van andere afdelingen en het landelijke programma.
Bereid je nu voor op de college-onderhandelingen Van collegedeelname kan pas sprake zijn als voldaan is aan een aantal voorwaarden. De interne eisen zijn dat er een sterke afdeling moet zijn, en geschikte kandidaten zowel voor het wethouderschap als voor de taak van fractievoorzitter. De externe voorwaarden waaraan voldaan moet worden, zijn dat er betrouwbare partners zijn om mee samen te werken en dat we inhoudelijk zaken kunnen binnenhalen. Het moet echt wat uitmaken dat de SP in het college zit; we gaan niet 'aanschuiven'. De eis die hieruit voortvloeit, is uiteraard dat we bij de verkiezingen eerst genoeg zetels moeten krijgen om een koerswending te kunnen realiseren. Wordt aan één of meer van de eisen niet voldaan (en dat zal in verreweg de meeste plaatsen het geval zijn), dan is deelname aan het college ten sterkste te ontraden. Voor afdelingen waar het nog niet duidelijk is of collegedeelname eventueel tot de mogelijkheden gaat behoren, is het belangrijk snel de situatie te analyseren en te taxeren . Het antwoord op de vraag of je wel of niet voor het college gaat, stelt immers eisen aan het programma en de campagne. Ook afdelingen die niet voor het college gaan, doen er verstandig aan zich op tijd voor te bereiden op de college-onderhandelingen die meteen na 6 maart starten. •
11
• Klachten 0ver de ouderbijdrage? Meld ze!
Rijk én gemeenten moeten daklozen onderdak helpen
Onlangs is het 'Actiecomité Onderdak', een initiatief van de SP, van start gegaan met een landelijke Van 22 t/m 29 oktober vond de opbrengst maar al te vaak voor daklozen-actie. Op grote schaal is een actiekaart Klachtenweek Ouderbijdrage het primaire onderwijsproces, het land in gegaan, waarmee Tweede-Kamerleden plaats. In radiospotjes riep Harzoals lesmateriaal of leerkrachworden opgeroepen om meer geld uit te trekken ry van Bommel ouders op om ten. Tweedeling is het gevolg, voor preventie van dakloosheid, uitbreiding van klachten over de ouderbijdrage want scholen met kinderen van de opvangcapaciteit, te melden. Door de tekortschierijke ouders kunnen meer geld verbetering van artende overheidsfinanciering binnenkrijgen en beter onderbeidsomstandigheden zoeken scholen steeds vaker wijs bieden. De ouderbijdrage en veiligheid van het personeel, en verbetenaar alternatieven. Het heffen mag echter alleen gebruikt worden voor extra uitgaven zoals ring van de kwaliteit van een hoge ouderbijdrage behoort dan tot de mogelijkheden. excursies en feestjes. Tenslotte van de zorg. Ook zul'De kosten voor het onderwijs len leden van het actieworden leerlingen vaak buitenzijn de laatste jaren mede door gesloten van bepaalde activiteicomité en mensen van onderwijsvernieuwingen enorm ten, als de ouders de ouderbijdaklozeninstellingen gestegen,' zegt SP-Kamerfracdrage niet betalen. Dat leidt tot samen met daklozen in tiemedewerker Jasper van Dijk, sociale uitsluiting.' de nacht van 20 op 21 'sommige ouders betalen meer november buiten bij de Alle klachten zullen verwerk Maar het aantal worden in een zwartboek. En dan 3000 gulden voor hun kind.' Tweede Kamer overdak· en thuislozen groeit Van Dijk noemt drie bezwaren hoewel de officiële klachtennachten om 's morgens week afgelopen is - ze kunnen tegen de ouderbijdrage. 'Ten Kamerleden te kunnen begroeten. Fractiemenog gemeld worden op telefoon eerste verzwijgen scholen vaak dat de ouderbijdrage een vrij0800 0225005 of op www.sp.nl/ dewerkster Ineke Palm ouderbijdrage. Afdelingen die willige bijdrage is. Ouders worroept afdelingen op den onder druk gezet om de bijinteressante informatie hebben met de kaartenactie drage te betalen en voelen zich over de ouderbijdragen in hun aan de slag te gaan. 'Je gemeente, worden dringend kunt er in ieder geval alle instellingen mee benavervolgens vaak gedwongen verzocht die informatie snel een andere school te kiezen. Ten deren die te maken hebben met daklozenopvang door te geven. en je kunt ze ook gebruiken bij een standje in de tweede gebruiken scholen de stad. Het is belangrijk dat afdelingen contacten leggen met mensen uit de daklozenwereld en ze uitnodigen om mee naar Den Haag te komen en een nachtje op straat slapen.' Palm, tevens raadslid in Rotterdam, dringt aan op een 'strijd aan twee Bij de Financiële Beschouwinfronten'. 'Naast deze acties zoudenSP'ershet thejaar opende. Meer dan 100 gen in de Tweede Kamer heeft klachten kwamen daar binnen, ma ook in de raad kunnen aankaarten. De daklode SP-fractie het misbruik zenproblematiek (zie ook de Tribune van augustus variëren van het gebruik van de aangekaart dat bedrijven maken -red.) is in de praktijk een afschuifspelletje van WC op het station in Arnhem van de invoering euro, door het Rijk naar de gemeenten en andersom. Gedat van 50 cent naar 30 europrijzen naar boven af te ronden cent is gegaan. (Dat komt overmeenten zeggen: We krijgen nou eenmaal te weiop psychologische europrijzen. een met 66 cent en is een vernig geld van het Rijk en het Rijk zegt vervolgens: hoging van 32 procent), tot de Aan de regering is gevraagd Het is de verantwoordelijkheid van de gemeenten. hardere maatregelen hiertegen afbakbroodjes bij de Edah die Ja, zo schiet het natuurlijk niet op. Raadsfracties te nemen. In het debat kon 30 procent in prijs stegen, van kunnen bijvoorbeeld wijzen op de zorgplicht van 99 cent naar 50 eurocent de gemeente. Die moet zorgen voor voldoende dankbaar gebruik gemaakt (f 1,29). Nieuwe meldingen worden van de meldingen die opvang. Het is een kwestie van keuzes maken: zijn nog steeds welkom, op binnenkwamen op de euroHeb je geen geld, dan haal je het maar ergens anflatiesite die de SP in het voorders vandaan!' www.sp.nl/euroflatie
Euroflatie in kaart gebracht en aangekaart
12
Spanning • 25 oktober 2001
p naar Nederlandse obin Towns In Tilburg heeft de SP-fractie het initiatief genomen om van de stad een Tobin Town te maken. Wat dat moet voorstellen? Daarover zijn de geleerden het nog niet helemaal eens, maar in ieder geval wordt er nu in de gemeente gesproken over globalisering en mondiale tweedeling. Want Tobin heeft alles te maken met globalisering: de Tobin Tax is een belasting op internationale speculatieve valutahandel. Dus typisch een onderwerp voor de gemeentepolitiek ... , legt Johan van den Hout uit, buitenlandmedewerker van de Kamerfractie en voorzitter van de Tilburgse SP-raadsfractie.
flè verwarring in de raadsverga-
ering was groot. Terecht, want :wat heeft Tilburg met speculatie t Thailand te maken en wat is in hemelsnaam een Tobin Thwn? Toch gaat de discussie woralsnog de goede kant op. De Tobin Tax is een belasting W'Jll ongeveer een tiende procent elke internationale valutalmnsactie. Als je voor honderd galden aan Thaise Bath koopt, iretaal je daarover dus een dubbeltje belasting. Voor toeristen ttn exporteurs geen enkel proèem, maar voor speculanten wl. En dat is precies de bedoe1\lng. Speculanten gokken met 7&>' n 1500 miljard dollar per dag «!) op minimale koerswisselingen en kleine renteverschillen. De massaliteit en snelheid van dat flitskapitaal kunnen grote schommelingen veroorzaken in de economieën van met name alerde wereldlanden. De Aziëanisis van enkele jaren geleden üs daar een desastreus voorbeeld
van, waaronder nog altijd miljoenen werklozen lijden. Een Tobin Tax beperkt het flitskapitaal in hoeveelheid en snelheid. Een tiende procent lijkt niet veel, maar omdat speculanten vaak gokken op minimale winsten van minder dan een procent, is het voor hen wel degelijk een obstakel. Progressieve organisaties en politieke partijen over de hele wereld ijveren daarom al jaren voor een dergelijke maatregel. De Tobin Taxis een paradepaardje van de antiglobaliseringsbeweging en zelfs de PvdA heeft hem opgenomen in haar (concept) verkiezingsprogramma, al moet Wim Kok er helemaal niets van weten. In september antwoordde hij in een debat met Marijllissen niet eens te piekeren over een onderzoek naar de mogelijkheden van zo'n tax. Nederland loopt in de discussie over de Tobin Tax mijlenver achter bij de meeste andere Europese landen. Diverse
regeringen hebben onderzoeken gedaan naar de mitsen en maren van het idee en vrijwel alle parlementen op het continent debatteren erover. Dat is allemaal heel Jeuk, maar wat heeft dat nou met gemeentelijke politiek te maken? Wel, ons voorstel behelsde niet het invoeren van een belasting op de aanschaf van buitenlands geld, maar was gericht op het mondiale bewustwordingsbeleid. Het college ging akkoord met het voorstel om in gesprek te gaan met ontwikkelingssamenwerking-organisaties en vervolgens een nota te presenteren over de mogelijkheden van Tilburg Tobin Town. Zo'n stad moet een aantal zaken regelen om dat predikaat te verdienen. Bijvoorbeeld het opnemen van een paragraaf in de lokale beleggingsverordening dat gemeentelijke geld niet in dubieu-
Spanning • 25 oktober 2001
ze fondsen mag worden gestoken. Of het publiceren over flitskapitaal en Tobin Tax in gemeentelijke materiaal over mondiale bewustwording. Het college kan er bij collega's voor pleiten meer Tobin Towns in Nederland op te richten om gezamenlijk te praten over Tobin Tax en hiervoor een lobby naar het Rijk te voeren. In die zin is het vergelijkbaar met de 'kernwapenvrije gemeentes' die in de jaren tachtig over in het land ontstonden, zonder ze iets in de nucleaire melk te brokkelen hadden. Men kan ook de tientallen Franse steden uitnodigen die zich inmiddels Tobin Town noemen, en de coalitie een internationaal tintje geven. Een concreet voorstel is het afromen van de winst uit gemeentelijke beleggingen (zeg één procent), en dat te storten in een fonds . Dat zou vervolgens gebruikt kunnen worden ter compensatie van de meerkosten van eerlijke producten, zoals Max Havelaar koffie en textiel. In Tilburg pleiten we ervoor dat de gemeente zich opwerpt als pleitbezorger van de Tobin Tax op hetjaarlijkse Festival Mundial, het grootste Derde-Wereldfestival van heel Europa. En zo heeft elke gemeente wel zijn eigen mogelijkheden om - zij het op zeer bescheiden schaal - bij te dragen aan een eerlijker wereld, en vooral haar burgers middels het 'adopteren' van de Tobin Tax te betrekken bij de discussie over mondiale tweedeling en armoede. Oftewel: 'think global, act local '. •
13
.
. . . . . . . -.Ao •
•
•liJ
•
Sociale wederopbouw is haalbaar en betaalbaar Eerste weg links betekent: kiezen voor ingrijpende sociale wederopbouw, spreiding van kennis, inkomen en macht, en voorrang geven aan ecologie boven economie. We gaan de strijd aan met de sociale tweedeling, zo.als die in de achterliggende tijd gegroeid is. Daarvoor zijn drie grote koerswijzigingen nodig: • Geef de publieke sector weer de plaats die ze verdient: in het hart van onze beschaving. • Kies voor drastische verkleining van de enorme verschillen in inkomens en vermogens, nationaal en internationaal. • Reken af met de kortzichtigheid om natuur en milieu als ondergeschoven kindje te behandelen. De 15 hoofdlijnen waarin de nieuwe koers voor de komende vier jaar is uitgewerkt, stonden al in de vorige Spanning en uitgebreider - ook in de Tribune van oktober. Hier gaan we die-
De afdelingen buigen zich momenteel over Eerste weg links, het programma waarmee we de Kamerverkiezingen ingaan. Deze week spreken de leden zich uit. Daarna wikt en weegt het Partij· bestuur alle commentaren, waarna de afdelingen hun eventuele wijzigingsvoorstellen formuleren en het congres op 19 januari het laatste woord heeft. De discussies met potentiële kiezers zullen vooral daarna losbarsten, maar worden ook nu al gevoerd. Wat wil de SP eigenlijk? En waar willen jullie het geld vandaan halen? Dan werkt het niet om een boek van 63 pagina's aan te bieden, maar moet je heldere antwoorden paraat hebben. Spanning helpt daarbij. per in op de financiële onderbouwing van het programma.
Wat wij willen, kán. Ook financieel Eerste weg links bevat geen hoge en moeilijk bereikbare idealen, maar realistische voorstellen die de komende vier jaar uitgevoerd kunnen worden. Tegenwerpingen als 'dat klinkt wel mooi, maar kan absoluut niet', snijden geen hout. Wat wij willen, kan uitgevoerd worden. Als onze tegenstanders het er niet mee eens zijn, is dat alleen omdat ze andere keuzes maken. En
dat moeten ze dan maar uitleggen. Een gevolg hiervan is, dat het programma voorzien is van een deugdelijke financiële onderbouwing. Die is gebaseerd op drie uitgangspunten:
0
Wat we voorstellen, is financieel verantwoord. Dat betekent dat we minimaal een begratingsevenwicht nastreven. f) De inkomensverschillen moeten kleiner worden. Daarom stellen we een aantal nivellerende fiscale maatregelen voor. E) Het belastingstelsel moet milieuvriendelijk gedrag verder
Voorrang aan aflossing van de maatschappelijke schuld boven de staatsschuld Begratingsevenwicht is uitgangspunt van Eerste weg links. We zorgen er dus voor dat de staatsschuld niet groeit. Maar we geven geen prioriteit aan verlaging van die staatsschuld. Voor ons geldt dat aflossing van de maatschappelijke schuld op de eerste plaats komt. Redenen daarvoor zijn dat we strikt genomen niet eens een staatsschuld hebben: tegenover de schuld staat een
14
veel grotere reserve die is opgebouwd om aanvullende pensioenen te betalen . Niet alleen de SP, ook de andere partijen hebben inmiddels aangegeven wat zij de komende jaren van plan zijn. Interessant voor ons is de vergelijking met PvdA en Groenlinks, partijen die in toenemende mate ook pleiten voor versterking van de publieke
sector. Het is duidelijk dat die versterking geld kost. Wij willen daar 33 miljard in investeren. Hoe zit dat bij de anderen? P-teammedewerker (en kandidaat Kamerlid) Ewout lrrgang: 'de PvdA komt uit op 17 miljard, en onderscheidt zich daarmee nauwelijks van D66, een partij die veel minder opkomt voor de publieke zaak. Groenlinks zit met voorstellen tot een bedrag van 24
Spanning • 25 oktober 2001
miljard precies tussen de PvdA en ons in. Natuurlijk meet je de politieke opstelling van een partij niet alleen af aan het bedrag ze wil investeren. Maar duidelijk is wel, dat je niet kunt spreken van sociale wederopbouw, als je het geld ervoor niet beschikbaar stelt. Mensen die vinden dat het roer op dit vlak echt om moet, hebben bij PvdA en Groenlinks dus veel minder te zoeken.'
• Verkleining van de inkomensverschillen door grootverdieners en bedrijven meer te belasten en mensen met een laag inkomen minder levert per saldo 8 miljard op aan extra inkomsten. In totaal krijgen we hiermee 33 miljard per jaar beschikbaar om in te zetten voor de sociale wederopbouw. Dat geld gaat onder andere naar:
e Dichting van het WAO-gat,
Jan Marijnissen en Ewout lrrgang presenteerden op 24 september het concept verkiezingsprogramma in Nieuwspoort in Den Haag
stimuleren en milieuschadelijk gedrag ontmoedigen. Een financieel verhaal kent een inkomstenkant en een uitgavenkant. Voor de sociale wederopbouw die wij voorstaan, is veel geld nodig. Daarom komt Eerste weg links met voorstellen die dat vele geld ook beschikbaar maken. • Economische groei levert extra inkomsten op voor de overheid. Volgens het 'voorzichtig trendmatig' groeiscenario dat het centraal planbureau (CPB) hanteert, kunnen we hiervoor 7 miljard inboeken. e Vermindering van uitgaven is mogelijk op een aantal terreinen: onder andere 6 miljard bij Defensie, 1 miljard door invoering van een algemene ziektekostenverzekering die de bureaucratie in de zorg terugdringt en 3,5 miljard door bedrijven te verplichten arbeidsgehandicapten in dienst te nemen of een boete te betalen (hierdoor dalen onder andere de uitgaven aan WAO-uitkeringen). In totaal buigen we 16 miljard om. • 'Inverdieneffecten' , doordat onze voorstellen zorgen voor extra economische groei, verkleining van de armoedeval en vergroting van het arbeidsaanbod. Dat leidt tot 2 miljard aan hogere belastinginkomsten en lagere uitkeringsuitgaven.
invoering van een solidariteitskorting en verhoging van het sociaal minimum met 5 procent (koppeling-plus). Hierdoor stijgen de laagste inkomens met 10 procent. • Naast de 11 miljard gulden, waarmee in het voorlopige CPB-scenario rekening wordt gehouden, gaat er 10 miljard extra naar de zorg voor de noodzakelijke verbetering van de
arbeidsvoorwaarden en verbetering van de kwaliteit. e In het onderwijs investeren we 8 miljard gulden extra boven op de stijging uit het CPB-scenario. e De uitgaven voor cultuur worden verhoogd tot 1 procent van het bruto binnenlands product (BBP.) e Voor meer politie en toezichthouders wordt bijna een miljard uitgetrokken. e De uitgaven voor ontwikkelingshulp worden verhoogd tot 1 procent van het BBP wat ruim 2 miljard gulden kost. • Voor het openbaar vervoer wordt ruim 1 miljard gulden extra uitgetrokken voor een 'Noodplan Spoor '. • De biologische landbouw wordt verder gestimuleerd door verhoging van de omschakelsubsidies en het verlagen van het BTW-tarief op duurzame producten.
Defensie en belastingvlucht Enkele punten uit het programma zullen gegarandeerd veel discussie opleveren. Bijvoorbeeld het voornemen om 6 miljard te bezuinigen op de 14 miljard die jaarlijks uitgegeven wordt aan Defensie. We pleiten voor het afschaffen van de marine (behalve de civiele taken zoals cartografie), afslanking van land- en luchtmacht, opheffing van het Nederlands-Duits legerkorps en de luchtmobiele brigade, en uittreding uit de NAVO. Is dat reëel? lrrgang: 'Jazeker. Nederland heeft nu naar verhouding een groot leger, en helemaal een grote marine. Dat is historisch zo gegroeid, vanuit ons koloniaal verleden en als antwoord op de dreiging van het Warschaupact. Maar de wereld zit tegenwoordig heel anders in elkaar. Er is geen dreiging van een buitenlands leger waartegen je je moet wapenen, en er zijn ook geen aanwijzingen dat zo'n dreiging eraan komt. Natuurlijk, iedereen heeft het over mogelijke terroristische aanslagen. Maar daartegen helpt een staand leger niet.' Nog een tegenwerping die regel-
Spanning • 25 oktober 2001
matig gehoord zal worden: jullie jagen de rijken het land uit, en dan krijg je alleen maar minder belastinginkomsten. Ingang heeft ook daar een antwoord op. 'Paars heeft de afgelopen jaren 30 miljard uitgedeeld aan lastenverlichting, waarvan vooral de hogere inkomens en de bedrijven geprofiteerd hebben. In de tijd dat de PvdA in de regering zit is bijvoorbeeld het toptarief voor de inkomstenbelasting verlaagd van 72 naar 52 procent. Er is dus best wat ruimte om extra te gaan heffen bij de hoge inkomens. Verder is inmiddels de samenwerking op fiscaal gebied met België verbeterd, en zijn er genoeg mensen met een stevig inkomen die er helemaal geen groot probleem mee hebben dat ze meer belasting moeten betalen. Natuurlijk zullen er mensen zijn, die zich door emigratie aan rechtvaardige belastingheffing proberen te ontrekken . Maar voor wat betreft ons programma kan ik je geruststellen: in de rekenmodellen die wij hanteren is daarmee rekening gehouden.'
15
. . . .......... •4W'4-4'
Feiten over de uitverkoop
Goede sprekers
in serie rapporten
in de aanbieding
De uitverkoop van de energie luidt de titel van het net verschenen nipport van het wetenschappeljjk bureau van de SP. Op 46 bladzijden wordt een grote hoeveelheid feiten gepresenteerd die overtuigend aangeven dat privatisering, verzelfstandiging en deregulering van de energiesector een weg is die leidt naar hogere prijzen, geringere leveringszekerheid en zwaardere milieubelasting. Het boekje is een must voor elk SP-kaderlid dat de discussie wil aangaan over de kwalijke uitverkoop van de publieke sector. Het is te bestellen door overmaking van 8 gulden (inclusief ver-
zendkosten) op giro 369611 van SP-bestellingen te Rotterdam, ovv Energierapport Afdelingen kunnen hun boekjes mee laten komen met de maandelijkse Tribunezending. Ze besparen dan op de verzendkosten, en betalen 5 gulden per boekje. Alle afdelingsvoorzitters hebben inmiddels een exemplaar ontvangen. De uitverkoop van de energie is de eerste in een serie. Andere delen die op stapel staan, gaan over de uitverkoop van respectievelijk het openbaar vervoer, de sociale zekerheid en de zorg, en de overige sectoren.
De tomaatfolder, een nieuw SP-wapen dat graag ingezet wil worden In het verslag van de oktoberscholingen wordt het al even genoemd: vanaf nu werken we niet langer met standaard A3- of A4-folders, maar met fraai-gevormde tomaatfolders. Een genot om uit te delen, een sieraad in de brievenbus, en vooral: een uitstekend medium om mensen aan de vooravond van het verkiezingsjaar nog eens te laten merken hoe actief de SP is. Zet op een rijtje wat je voor de mensen in een wijk de afgelopen jaren gedaan hebt, deel er een folder over uit en kondig daarin ook een wijkavond aan. Som een aantal verkeersknelpunten op waarvoor je in de raad aandacht hebt gevraagd, en roep de mensen op aan te geven welke verkeersproblemen óók aangepakt moeten worden - en schrijf met de uitkomsten een rapportje. Nodig Remi Poppe uit, schrijf wat er allemaal verkeerd gaat op het gebied van de volkshuisvesting en verspreid de folder in de wijken die volgens de gemeente dringend 'geherstructureerd' moeten worden. Kortom: mogelijkheden genoeg om met een opvallende folder wat van je te laten horen. Voor alle afspraken - en voor hulp bij het zoeken naar de juiste toon en de juiste onderwerpen - kun je terecht bij A-teammedewerker Peter Verschuren, (010) 243 55 31 of (050) 549 32 20.
16
Spanning • 25 oktober 2001
•
Nico Schouten van het wetenschappelijk bureau over de grondpolitiek, een Kamerlid over de oorlog of de uitverkoop van de publieke zaak, europarlementariër Erik Meijer over de EU? Nodig eens een spreker uit. Ze komen graag, en stellen alleen als voorwaarde dat de afdeling zorgt voor een goede organisatie en haar uiterste best doet om de juiste mensen in de zaal te krijgen . De verkiezingstijd is een periode waarin mensen meer dan gemiddeld geïnteresseerd zijn in politiek. Maak daar gebruik van door ze een goede politieke avond voor te schotelen- en bekijk hoe je ze vervolgens meer bij de SP kunt betrekken. Voor 'haagse' sprekers kun je bellen met Marianne Langkamp, (070) 318 38 01. De andere kunnen het beste rechtsreeks benaderd worden - door de afdelingsvoorzitters.