To CrO3 or not to CrO3 that’s the question… Pim Tamis
Dag van de Oppervlaktetechnologie ION 13 november 2014
Even voorstellen:
Pim Tamis • 2006 – heden:
2
Program Manager Airbus A380 Glare romppanelen
•
2009 – heden:
•
In 2011 deelgenomen aan pre-consortium besprekingen en betrokken bij oprichting CTAC
•
2012 – heden:
To CrO3 or not to CrO3
Fokker Project Leider Chromate Replacement
voorzitter Steering Committee Chromium Trioxide Autorization Consortium (CTAC)
FOKKER UNCLASSIFIED
1
3
To CrO3 or not to CrO3
FOKKER UNCLASSIFIED
Inhoud
• To CrO3 or not to CrO3 Het wel of niet vervangen van chromaten? • Wat is de Fokker aanpak en wat is de stand van zaken? • CTAC autorisatiedossier: wat is de stand van zaken en hoe verder?
4
To CrO3 or not to CrO3
FOKKER UNCLASSIFIED
2
Fokker aanpak Chromate Replacement
1.
Vervanging van Chromaten voor de Sunset dates – Chroomtrioxide (anodiseren): Sunset Date september 2017 – Strontiumchromaat (primers): Sunset Date januari 2019
2.
Als vervanging niet mogelijk is EN als back up voor route 1: – –
• • •
5
Indienen authorisatie aanvraag Deelname in CTAC
Fokker is in 2009 met Chromate Replacement begonnen Nu, in 2014, denken we een chroomvrij anodiseerproces te hebben Planning: kwalificatie is in 2017 afgerond…
FOKKER UNCLASSIFIED
To CrO3 or not to CrO3
Fokker situatie
Processen met chromaten
Operations
Chroomzuur anodiseren voor lijmen voor corrosiebescherming
L-lijn: 33 m3, 3-ploegendienst G-lijn: 20 m3, 2-ploegendienst
Conversiecoatings
Investering in 120 liter T-lijn
Lijm primers
Supply chain
Verf primers
Chemische stoffen
Sealants
Onderdelen
Hardverchromen
Voorbehandelingen
Klanten Airbus Dassault
6
To CrO3 or not to CrO3
Boeing
Gulfstream Lockheed Martin
FOKKER UNCLASSIFIED
3
Fokker scope en doelstelling
Vervangen alle chromaathoudende processen in productie en Supply Chain: • Focus op lijm proces (key technology) – Vervangen CAA door PSA 2.0 (Fokker versie van Airbus proces) – Airbus PSA proces window onvoldoende robuust – Airbus PSA geschikt maken voor Fokker situatie (lijmsystemen, legeringen, lijmprimers) – Vervangen chromaat houdende lijmprimer door chromaat vrije versie – Doelstelling: één proces voor alle klanten
•
Tweede prioriteit corrosie bescherming – CAA vervangen door PSA 2.0 voor corrosie bescherming – Airbus TSA vanwege slechte performance geen optie – Doelstelling: één proces voor zowel lijmen als corrosie bescherming
7
To CrO3 or not to CrO3
FOKKER UNCLASSIFIED
Chromate Replacement Development PSA proces parameters
Testen: BLC, wet & dry bell peel, NSS standaard testen zijn MODEL van werkelijkheid 8
To CrO3 or not to CrO3
FOKKER UNCLASSIFIED
4
PSA 2.0 resultaten Wet bell peel, breukvlak, hechting, corrosie
9
To CrO3 or not to CrO3
FOKKER UNCLASSIFIED
Chromate Replacement Project Status Ontvetten: –
Chroom vrij alternatief, bevat Borax, gereed voor kwalificatie
•
Beitsen:
•
Anodiseren:
– – –
Chroom vrij alternafief beschikbaar, verbeteren robuustheid en lagere kosten Ontwikkelen proces kennis en vaststellen proces window voor lijmen Benchmarken anodiseerprocessen voor corrosie (TSA, BSAA, TFSA, ed)
•
Lijm primer:
•
Verf primer:
– –
Chroomvrij Redux 101, chroomvrije lijmprimers: positieve eerste resultaten Met AKZO in ontwikkeling chroomvrije verfprimers, positieve eerste resultaten
Passivering van staal : –
Chroomvrij alternatief: kwalificatie succesvol afgerond
Chemisch frezen: –
ChroomVI succesvol verwijderd uit proces vloeistof
Sealants: – 10
Nog maar 2 sealants te vervangen
To CrO3 or not to CrO3
FOKKER UNCLASSIFIED
5
Industrialisatie Planning TODAY
REACH SUNSET DATE
Q1 2015: General PSA process window
PSA 2
Q2 2015: Final process parameters T-line testing T-line verification Engineering Mod
Scale up testing
G-line
BLC testing Concept Engineering
L-line
Installation Qualification
2014
11
2015
To CrO3 or not to CrO3
2016
2017
FOKKER UNCLASSIFIED
Ervaringen Fokker
Ervaringen Fokker met vervangen chromaten: + Pre-anodiseer processen: chroomvrije alternatieven beschikbaar + Anodiseerproces: proces window in grote lijnen bekend, verdere ontwikkeling nodig − Langdurig proces, zowel vervanging als industrialisatie − Supply chain: moeilijk om voldoende inzicht te krijgen
Voor Fokker processen volledige vervanging nog niet mogelijk: Chroomvrije lijmprimers nog geen stabiele performance Chroomvrije verfprimers nog geen stabiele performance − Slechte ervaring met chroomvrije conversiecoating
REACH: − Ondertussen boorzuur en cadmium geprioriseerd!
12
To CrO3 or not to CrO3
FOKKER UNCLASSIFIED
6
Autorisatie dossier
Chromium Trioxide Authorization Consortium CTAC – 155 Europese bedrijven – Doel: opbouwen generiek autorisatie dossier voor 5 ‘Uses’: – Use 1 Formulering – Use 2 Functioneel verchromen – Use 3 Functioneel verchromen met decoratieve aspecten – Use 4 Oppervlakte behandeling met ChroomVI op het oppervlak (passivering) – Use 5 Oppervlakte behandeling zonder ChroomVI op het oppervlak (etsen, beitsen, anodiseren, passivering) – Autorisatie dossier bestaat uit Chemical Safety Record, Analysis of Alternatives en Socio-Economic Analysis – Voorlopige conclusie: voor elke ‘Use’ ‘the benefits of continued use outweigh the risks to human health and environment’ – Dossier gereed in December 2014, eindproduct van CTAC – Voor niet-CTAC leden kan een ‘Letter of Access’ worden gekocht 13
To CrO3 or not to CrO3
FOKKER UNCLASSIFIED
Autorisatie aanvraag
Autorisatie consortium wordt geformeerd: – Op initiatief van Lanxess en Elementis, hebben 7 importeurs aangegeven deel te willen nemen – Autorisatie consortium zal autorisatie aanvragen voor alle ‘Uses’ in het dossier (80% business = hardverchromen) – Als autorisatie wordt verleend is het toepasbaar voor de ‘Down Stream Users’ – Autorisatie zal worden aangevraagd voor 4, 7 of 11 jaar, afhankelijk van de ‘Use’ en het voorstel in het dossier – Autorisatie indiening: medio 2015 – Uitslag uiterlijk : december 2016
Vraag je formulator naar de autorisatie!
14
To CrO3 or not to CrO3
FOKKER UNCLASSIFIED
7
Vragen?
15
To CrO3 or not to CrO3
FOKKER UNCLASSIFIED
Back up slide
16
To CrO3 or not to CrO3
FOKKER UNCLASSIFIED
8
17
To CrO3 or not to CrO3
FOKKER UNCLASSIFIED
9
