THE BRIDGE: UZ Gent avondsymposium 16 oktober 2014
Depressieve klachten tussen onderzoek en praktijk
To Be or Want to Be: The Role of Actual versus Ideal Self in Implicit Self-Esteem
Jonathan Remue Psychopathology and Affective Neuroscience Lab Department of Experimental Clinical and Health Psychology Ghent University
1
Jonathan Remue Assistent van Prof. Dr. Rudi De Raedt – Vakgroep ExperimenteelKlinische en Gezondheidspsychologie – Universiteit Gent
Psychopathology and Affective Neuroscience Lab (http://www.pan.ugent.be) Onderzoek naar de onderliggende kwetsbaarheids- en weerstandsfactoren in depressie. Waarbij we vertrekken van de basisassumptie dat een diepgaander begrip van de ontwrichte informatieverwerking in affectieve stoornissen nood heeft aan een integratie van bevindingen in klinisch, cognitief en neurobiologisch onderzoek.
Mijn PhD focust op de relatie tussen: • • •
Hersenfunctioneren Zelfwaarde Aandachtsprocessen in depressie
2
3
Zelfwaarde & Depressie • Verhoogd negatief denken over zichzelf: centraal in depressie
• Lage zelfwaarde in depressieve patiënten (e.g. Williams et al., 1997) • Lage zelfwaarde in herstelde depressieve patiënten:
gemengde resultaten (e.g. Pardoen et al., 1993)
4
Expliciete versus impliciete maten • Beck: Negatieve schemata bias informatieverwerking in MDD + zelf-gerelateerde schemata = niet altijd bewust toegankelijk
• Schemas zijn voornamelijk onderzocht op basis van zelfrapportering => vatbaar voor biases, invloed van demand effects, sociaal wenselijkheid
“Expliciete (niet-automatisch) versus impliciete (automatisch) evaluaties van het zelf!”
5
Voorgaand Onderzoek
6
6
Positief Impliciete Zelfwaarde in Depressie • Implicit Association Test (IAT): een automatische reactie tijd taak die evaluatieve bias meet (see Greenwald et al., 1998) • Gemar, Segal, Sagrati & Kennedy (2001)
=> POSITIEF GEBIASED IMPLICIETE ZELFWAARDE in huidige depressieve patienten, vergelijkbaar met niet depressieve mensen
[De Raedt, Schacht, Franck & De Houwer (2006) AND Franck, De Raedt & De Houwer (2008)] 7
IAT: Hoe werkt het?
Compatibele Block
ik waardevol
niet-ik waardeloos
JONATHAN
Incompatibele Block
ik waardeloos
niet-ik waardevol
JONATHAN
ik waardevol
niet-ik waardeloos
COMPETENT
ik waardeloos
niet-ik waardevol
COMPETENT
8
ONS ONDERZOEK
9
9
Remue, De Houwer, Barnes-Holmes, Vanderhasselt, & De Raedt: Self-esteem revisited (2013)*
• Follow up De Raedt et al. (2006): “IAT effects and other implicit measures of self-esteem might not reflect actual self-esteem but ideal self-esteem”
• Actuele versus Ideale Zelf (Zentner & Renaud, 2007) => Ideale zelf relevant in depressie: • Higgins’ Self-Discrepancy Theory (1987) “actual-ideal discrepantie is uniek gerelateerd aan DEPRESSIE” • William James (1890) “internal frames of reference constitute a basis for evaluating objective accomplishments” *Remue, et al., Cognition & Emotion (2013)
10
The Implicit Relational Assessment Procedure (IRAP) (Barnes-Holmes, 2006) • Introductie van PROPOSITIES: IRAP • 2 Taken: “Ik ben” = Actuele Zelf IRAP “Ik wil zijn” = Ideale Zelf IRAP • 2 soorten blokken: Consistent (zelf-positief) vs Inconsistent (zelf-negatief) • 4 oefenblokken, 2 test blokken: Elk blok heeft 24 trials ( “Ik ben”, “Ik ben niet” met elk van de 12 target stimuli in willekeurige volgorde)
• Participanten: • Lage BDI groep: 27 studenten (non-dysforen) • Hoge BDI groep: 29 studenten (dysforen)
The Implicit Relational Assessment Procedure (IRAP) (Barnes-Holmes, 2006)
Ik ben
Consistent (zelf-positief) Blok
Ik ben niet
Succesvol Press “d” for
Succesvol
Press “k” for
Juist
Fout
Ik ben
Juist
Juist
Press “k” for
Fout
Ik ben niet
Incompetent Press “d” for
Press “d” for
Press “k” for
Fout
Incompetent Press “d” for
Juist
Press “k” for
Fout
12
The Implicit Relational Assessment Procedure (IRAP) (Barnes-Holmes, 2006)
Ik ben
Inconsistent (zelf-negatief) Blok
Ik ben niet
Succesvol Press “d” for
Succesvol
Press “k” for
Juist
Fout
Ik ben
Juist
Juist
Press “k” for
Fout
Ik ben niet
Incompetent Press “d” for
Press “d” for
Press “k” for
Fout
Incompetent Press “d” for
Juist
Press “k” for
Fout
Een D-IRAP score weerspiegelt het verschil in reactietijd tussen consistente en inconsistente blokken: Een hogere D-IRAP score is indicatief voor een hogere zelfwaarde
13
Results: Self-esteem revisited Low BDI
High BDI
0,5 0,45 0,4 Mean Dirap
0,35
0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0 DIRAP-Actual-Self DIRAP-Ideal-Self IRAP Condition Type
14
15
Discussie: onderzoeksmatig • Dysforen hebben een positiever ideale zelfbeeld, terwijl nietdysforen een hoger actuele zelfbeeld hebben. • Beyond De Raedt et al. (2006) => IAT ~ hoge ideale zelfwaarde (MDD), en hoge actuale zelfwaarde (gezonde control).
• PROPOSITIES!
• What’s next? In MDD populatie…
16
Discussie: klinisch • Volgens de Self-Discrepancy Theory (Higgins, 1987): • Depressie wordt veroorzaakt door een verschil tussen iemands actuele zelf en ideale zelf ... met gevoelens van mislukking, teleurstelling, devaluatie en schaamte. • Laag zelfbeeld wordt geassocieerd met een hoge actualeideale zelf-discrepantie
17
Vertaling naar het klinische veld: Ideale Zelfbeeld • Belang van de actuele vs ideale zelf-discrepantie theorieën = Therapeutische interventies
• Ideale Zelfbeeld + link met perfectionisme => het gevoel vast te komen zitten! = Therapeutische target! • EN het verschil met expliciete maten van zelfwaarde, frequent gebruikt in therapie!
18
Achtergrond
19 19
Vertaling naar het klinische veld: achtergrond ZELFWAARDE •
William James (1890) “internal frames of reference constitute a basis for evaluating objective accomplishments”
•
Carl Rogers (1951) “introjection of conditions of worth from significant others leads to high actualideal discrepancy”
•
Tory Higgins (1987) “actual-ideal discrepancy is uniquely related to depression”
20
Vertaling naar het klinische veld: SDT Self-Discrepancy Theory (Higgins, 1987) •
Drie basis domeinen van het zelf • Actual Self • Ideal Self • Ought Self
•
Twee standpunten • Own • Other
• Verschillende soorten discrepanties induceren verschillende soorten onbehagen • Actual-Ought discrepantie is uniek gerelateerd aan ANGST • Actual-Ideal discrepantie is uniek gerelateerd aan DEPRESSIE
21
Vertaling naar het klinische veld: SDT Self-Discrepancy Theory (Higgins, 1987) • Beschikbaarheid en toegankelijkheid van zelf-discrepanties (niet altijd bewust!) • Depressie wordt veroorzaakt door een verschil tussen iemands actuele zelf en ideale zelf ... met gevoelens van mislukking, teleurstelling, devaluatie en schaamte. • Laag zelfbeeld wordt geassocieerd met een hoge actual-ideal discrepantie • Echter, inconsistenties rond deze SDT in de literatuur (e.g., Ideal vs Ought)
22
Vertaling naar het klinische veld: SDT Self-Discrepancy Theory (Higgins, 1987): Behandeling van emotionele problemen: extension of CBT •
Aanpassen van iemands aanhoudende prestaties en interpretaties daarvan
•
Verlagen van iemands niveau/gepercipieerde relevantie van hun ideaal zelfbeeld (e.g. invraagstelling van de eerlijkheid, legitimiteit en bruikbaarheid)
•
Verlagen van de toegankelijkheid, door het verminderd blootstellen aan situatie/sociale interacties geassocieerd met hun problemen + vervangen door positieve attitudes en overtuigingen
23
Vertaling naar het klinische veld: SDT Voorbeeld:
24
Vertaling naar het klinische veld: Zelfwaarde & Depressie Self-Esteem (In)stabiliteit Relatief hoge fluctuaties en reactiviteit in zelfwaarde over tijd, als reactie op dagelijkse stressoren (Kernis et al., 1993) •
Fragiel of kwetsbaar zelfwaarde speelt een belangrijke rol bij het ontstaan, het onderhoud en de herhaling van een depressieve stoornis (Kernis et al., 1998)
•
Onstabiel zelfbeeld, eerder dan het niveau van zelfwaarde op een bepaald punt in de tijd, zou een belangrijkere kwetsbaarheidsmarker voor depressie kunnen zijn (e.g. Franck & De Raedt, 2007)
25
Vertaling naar het klinische veld: Zelfwaarde & Depressie Leidt lage zelfwaarde tot depressie OF leidt depressie tot een lage zelfwaarde? •
The Vulnerability Model: Negatieve zelf-evaluaties van het zelf (i.e, een laag zelfbeeld) vormen een causale risicofactor voor depressie
•
The Scar Model: Lage zelfwaarde is een gevolg van depressie, aangezien depressieve episodes permanente littekens in het zelfbeeld kunnen achterlaten
•
Deze twee modellen sluiten elkaar niet uit!
Meta-Analyse van 77 longitudinale studies (Sowislo & Orth, Psychological Bulletin, 2013) 1. Consistent en sterke ondersteuning voor the Vulnerability Model 2. Zwakke ondersteuning voor the Scar Model 3. Geen moderatie effecten van geslacht of leeftijd
26
Vertaling naar het klinische veld: Zelfwaarde & Depressie Psychologische Implicaties: •
Kwetsbaarheidseffect van lage zelfwaarde op depressie via interpersoonlijke en intrapersoonlijke psychologische pathways: •
Interpersoonlijk: • Individuen met lage zelfwaarde zoeken excessief bevestiging van vrienden/partner => sociale verstoringen die op hun beurt depressieve symptomen stimuleren • Individuen met lage zelfwaarde zoeken negatieve feedback van vrienden/partner om het negatieve zelfbeeld te verifiëren => mogelijke afwijzing => verhoogd risico op depressie
•
Intrapersoonlijk: • Individuen met een grote (actuele vs ideale) zelf-discrepantie zijn gevoelig voor ruminatie rond negatieve aspecten van het zelf (Carver & Scheier, 1998), wat op zich weer de kans depressie verhoogt.
27
Vertaling naar het klinische veld: Zelfwaarde & Depressie Biologische Implicaties: •
Biologische factoren (e.g verminderd hippocampal volume, hogere cortisol stress respons, specifieke patronen van prefrontale electroencephalography alpha activiteit)
•
Vulnerability model: implicaties voor onderzoek naar depressie in de kindertijd => Zelfwaarde van kinderen is fragiel en onderworpen aan veranderingen tijdens de ontwikkeling…
28
Ask the audience! • Wat zijn jullie ervaringen met zelfwaarde in de praktijk? • Wat herkennen jullie uit het wetenschappelijke? • Wat willen jullie nog onderzocht zien?
29
30
Bedankt voor Uw aandacht!
Vragen? (
[email protected])
Dank aan: Dr. Sean Hughes Dr. Marie-Anne Vanderhasselt Prof. De Houwer Prof. Barnes-Holmes Prof. De Raedt
31
