TIPS VOOR STARTERS Door Auke Kloekke
-1-
INHOUD
1.
Voorwoord
2.
Negen redenen om uw eigen bedrijf te beginnen
3.
Acht negatieve aspecten van het ondernemerschap
4.
Ben ik als ondernemer geschikt? (In zestien vragen)
5.
De voorbereiding in twaalf stappen en drie fasen, plus twee tips
6.
Tien handelingen indien u samen met een compagnon gaat ondernemen
7.
Tien tips om uw startplan te maken
8.
De drie troeven en vier voetangels in uw CV
9.
Veertien tips om uw klanten te bepalen
10.
Vijf adviezen m.b.t. uw product / dienst
11.
Zeven aanbevelingen voor uw financiële prognoses
12.
Achttien financiële adviezen
13.
Vijf goede en vijf verkeerde antwoorden
14.
Acht redenen om u niet te overhaasten
15.
Tien slaag- en faalfactoren
16.
Zestien verkeerde motieven om ondernemer te worden
-2-
Hoofdstuk 1:
Voorwoord
Deze handleiding is bedoeld om u op weg te helpen in uw proces naar het starten van een onderneming. Ook indien- en wanneer u onlangs gestart bent, heeft u vast en zeker aan deze handleiding een reminder in de vorm van een (nog) to do list. De door mij verzamelde 180 genoemde tips and tools stellen u er niet vrij van zelf goed na te denken als u met uw nieuwe bedrijf wilt slagen, integendeel juist. Elke situatie is uniek en dient als zodanig een maatwerk aanpak te hebben. Deze handleiding is slechts een verzameling van voorbeelden die ik in de dagelijkse praktijk tegen ben gekomen. Ik heb deze voorbeelden vervat in een beknopte handleiding. Voor vragen, onduidelijkheden of suggesties kunt u mij altijd bellen (06 – 51.247.147) of mailen (
[email protected]) .
-3-
Hoofdstuk 2: 1.
Negen redenen om eigen bedrijf te beginnen
U wordt niet afgeschrikt door werk en u bent gewend tot het uiterste van uw mogelijkheden te gaan.
2.
U laat zich niet afschrikken door tegenslagen en u kunt vergissingen herstellen.
3.
U hebt de indruk dat uw huidige werksituatie u belet u verder te ontplooien.
4.
Uw superieuren weten uw verdiensten niet te waarderen en het ligt niet in uw lijn te gaan vleien om er zelf beter van te worden.
5.
U bent zonder werk.
6.
Het zelfstandig zijn heeft altijd al een grote aantrekkingskracht op u gehad.
7.
U voldoet aan het ondernemingsprofiel uit hoofdstuk 4.
8.
Indien anderen ook vinden dat u aan het profiel uit hoofdstuk 4 voldoet.
9.
Indien de negatieve aspecten van het ondernemerschap (hoofdstuk 3) geen beletsel voor u vormen.
-4-
Hoofdstuk 3:
Acht negatieve aspecten van het ondernemerschap
Waarbij opgemerkt dat niet alles voor een ieder hetzelfde geldt. Soms betekent een negatief aspect voor de één een positief aspect voor de ander. 1.
Weinig vrije tijd; zelden klaar.
2.
Er kunnen financiële risico's worden gelopen. Het opgebouwde spaargeld kan verloren gaan.
3.
Er is minder geregeld als bij een werknemerschap, u moet het zelf regelen.
4.
U staat er alleen voor, als u het niet doet, gebeurt er niets.
5.
De kans is groot dat u minder collegiale contacten hebt.
6.
Bij aanvang geen gegarandeerde pensioenopbouw.
7.
Minder zekere toekomst bij de start, daarmee gepaard gaande zorgen.
8.
Minder tijd voor het gezin?
-5-
Hoofdstuk 4: Ben ik als ondernemer geschikt? (In zestien vragen) 1.
De eerste vraag die u zichzelf moet stellen is: "Beschik ik over de nodige capaciteiten?"
2. Heb ik commerciële aanleg? 3. Kan ik goed organiseren? 4. Kan en wil ik hard werken? 5. Durf ik risico's te nemen? 6. Ben ik van alle markten thuis? 7. Heb ik voldoende kennis en vaardigheid? 8. Beschik ik over vindingrijkheid? 9. Heb ik doorzettingsvermogen? 10. Staat mijn levenspartner of gezin achter de plannen? 11. Ben ik geschikt om alleen te starten? Of doe ik het samen met een compagnon? En zo ja, wat voor iemand moet dat zijn? 12. Heb ik contactuele eigenschappen? 13. Hoe is mijn sociabiliteit? 14. Ben ik bereid in te leveren? 15. Beschik ik al over een (groot) netwerk? 16. De laatste vraag die u zichzelf moet stellen is: "Zal het gemakkelijk gaan, zonder vallen en opstaan?"
-6-
Hoofdstuk 5:
De voorbereiding in twaalf stappen en drie fasen plus twee tips.
5.1
Zelfanalyse/biografie: 1. Maak een inventarisatie van uw kennis van zaken op het gebied van de techniek, de commercie, de administratie en de financiën. 2. Beoordeel, al naar gelang de ervaringen uit uw eigen (beroeps) leven, uw geschiktheid om mensen te kunnen overtuigen en voor uw plannen te winnen. 3. Bepaal uw werkcapaciteit, uw capaciteit om problemen te overwinnen en uw fysieke conditie. 4. Schat in hoeveel tijd en aandacht u zou kunnen wijden aan persoonlijke contacten en hobby's.
5.2
Om meer te weten te komen: 5. Lees de diverse vakbladen en tijdschriften. 6. Bezoek beurzen. 7. Bestudeer het gedrag van andere ondernemers en hoe zij succesvol zijn geworden. 8. Informeer u over de gewoontes van de consument, de markt, de branche (denk aan Twitter, Facebook, Linkedin etc.). 9. Bezoek de starterbijeenkomst, georganiseerd door de Kamers van Koophandel en Sociale Netwerken.
5.3
De confrontatie: 10. Praat met uw omgeving familie en vrienden over uw plannen. 11. Maak een afspraak met professionele mensen. 12. Praat met andere recent gestarte ondernemers. •
Voor de confrontatiefase is het raadzaam in het kort het hoe en waarom van uw plannen op papier te zetten.
•
Voorzie uw verhaal van specifieke vragen ten behoeve van degenen met wie u gaat praten.
-7-
Hoofdstuk 6:
Tien handelingen indien u samen met een compagnon gaat ondernemen
Aanvullende deskundigheid met elkaar verenigen, financiële middelen bij elkaar optellen, ontsnappen aan de gevaren van de eenzaamheid, dat zijn allemaal goede redenen om met één of soms meerdere partners samen te gaan, waarbij het vermogen en het bestuur van de onderneming al dan niet gelijk verdeeld worden. Nadeel is echter dat u het niet allemaal meer alleen voor het zeggen heeft. Hoewel? Ter voorkoming van conflicten dient u vooraf alles goed met elkaar te regelen en af te spreken. Daartoe: Zeven handelingen die uitgevoerd moeten worden. 1.
Verzeker u ervan, als u niet al eerder met elkaar heeft samengewerkt, dat u samen doelmatig kunt werken door uw wederzijdse vakbekwaamheid te vergelijken en het project goed voor te bereiden.
2.
Kom met u partner(s) (en hun compagnon) overeen hoe u het zult doen betreffende de salariëring en besteding van de winst.
3.
Stem af welk kapitaal wordt ingebracht en / of wie borg staat voor het kapitaal.
4.
Regel de onderlinge taken en bevoegdheden.
5.
Voorzie in een procedure om eventuele geschillen te regelen.
6.
Maak voorwaarden waaraan moet worden voldaan als een van de partners uit het bedrijf wil stappen of geld aan de onderneming wil onttrekken.
7.
Vul samen met uw compagnon(s) uw wensen in indien een van u beiden komt te overlijden, dan wel arbeidsongeschikt wordt.
Drie handelingen die vermeden moeten worden 8.
Een partner in zaken nemen om de enige reden dat u ontzettend goede maatjes geweest bent op bijvoorbeeld de school.
9.
Iemand in dienst nemen niet vanwege zijn / haar bekwaamheden maar omdat deze persoon het geld inbrengt wat u nog tekort komt.
-8-
10.
Salaris betalen aan een partner voordat deze zich nuttig heeft gemaakt.
-9-
Hoofdstuk 7:
Tien tips om uw startplan te maken
U moet aan diegenen waar u raad van verwacht of financiering aan vraagt, een verhaal kunnen overhandigen waarin uw project gepresenteerd wordt. Het startplan, het ondernemingsplan. 1.
Voeg bijlagen apart toe, zodat de dikte van het rapport het lezen niet ontmoedigt.
2.
Geef uw project een titel, zelfs als u de toekomstige naam van uw onderneming nog niet gekozen heeft.
3.
Zet de titel op de kaft van het plan, samen met uw naam en de datum waarop u uw plan heeft uitgebracht.
4.
Vat op één bladzijde (de eerste) het project samen, waarom u geschikt bent om het te doen en waarom het plan is opgesteld.
5.
Geef op één bladzijde een inhoudsopgave van de tekst met de paginanummers van de verschillende hoofdstukken.
6.
Maak korte zinnen en schrijf naar uw doelgroep.
7.
Hanteer een goede letteroutput / printer.
8.
Laat voor de verspreiding uw plan aan een goede vriend(in) lezen en overtuig u ervan dat hij / zij het begrepen heeft.
9.
Zorg ervoor dat de band te verwijderen is en dat de pagina's per hoofdstuk genummerd worden om eventuele fouten gemakkelijk te kunnen herstellen.
10.
Overleg het ondernemingsplanboek van de KvK.
Het plan dat u in de beginfase mogelijk aan vrienden en / of bekenden ter beoordeling voorlegt, zal veel minder gedetailleerd (korter) zijn dan het plan dat u in het later stadium voorlegt aan mogelijke financiers of informal investors.
- 10 -
Hoofdstuk 8:
De drie troeven en vier voetangels in uw CV
Uw curriculum vitae als onderdeel van het ondernemingsplan. Uw lezer moet er uit begrijpen dat u de juiste man/vrouw voor de uitvoering van uw plannen bent. Het curriculum vitae kan sterk afwijken van de opzet zoals die normaliter gehanteerd wordt bij werving- en selectie procedures. Benut uw troeven: 1. Uw ervaringen en uw kennis van zaken: laat heel sterk naar voren komen wat er van die ervaring en kennis van zaken meteen van pas komt bij de realisering van uw project. 2. Uw persoonlijkheid past perfect bij het doel wat u zich gesteld heeft. 3. De solide leidraad die uw verleden verbindt met uw plan / project. Vermijd de 4 voetangels: 1.
Het detail van naar alle tevredenheid uitgevoerde opdrachten, die echter uitgevoerd waren onder controle en voor rekening van de werkgevers.
2.
Het uitgebreid aanhalen van lidmaatschappen en vervullen van functies bij vrijetijdsclubs.
3.
De 'gaten'. U hoeft zich er niet voor te schamen dat u, gedurende 2 jaar geleefd hebt van tijdelijke baantjes. Het is erger als u dat probeert te verbergen.
4.
Diploma's waarvan u geen kopie kunt geven.
- 11 -
Hoofdstuk 9:
Veertien tips om uw klanten te bepalen
De onderneming leeft niet van marktaandelen maar door en voor haar klanten. De toekomst van uw bedrijf zal afhangen van de manier waarop u de klanten zult bedienen. Een databestand, als dat goed wordt bijgehouden, is van groot belang. Als uw product bedoeld is voor een grote groep klanten: 1.
U moet die groepen klanten kiezen die u het gemakkelijkst kunt bereiken.
2.
Indien u ervaring met dit type product heeft en de markt kent, kunt u die keuze alleen maken. Zo niet, dan zou u een marktonderzoek moeten laten verrichten door een gespecialiseerd bureau. Of er zijn wellicht al marktonderzoekresultaten voorhanden (zie de site van Centraal Bureau voor de Statistiek CBS).
Als u een nieuwe service of een nieuw product op de markt brengt: 3.
U moet een marktonderzoek laten zien anders zal de financier uw plan negatief beoordelen.
4.
Test uw business idea bij bevriende zakelijke relaties.
Als u weinig potentiële klanten heeft: 5.
Verzeker u ervan dat de vraag groter is dan het aanbod op het gebied van uw specialiteit.
6.
Vraag aan uw eventuele klanten binnen welk tijdsbestek zij een beroep willen gaan doen op de nieuwe onderneming.
7.
Maak in uw verhaal duidelijk waarin u verschilt van uw mogelijke concurrent.
8.
Wees niet tevreden met complimenten, alleen de opdracht / order telt.
- 12 -
Als uw toekomstige eerste klant degene is die u heeft gestimuleerd een eigen bedrijf te beginnen: 9.
Vraag u af of die stimulans (vraag) van langere duur zal zijn of afhankelijk van tijdelijke omstandigheden bij die klant.
10.
Vraag u af of deze stimulans bedoeld is om misbruik te maken van uw naïviteit als vakman (op de hoogte van de directe kosten van de productie, maar nog weinig bewust van de algemene kosten die er op drukken). In dat geval moet u meerdere klanten zoeken dan die ene of zelfs in plaats van die ene.
11.
Tracht in alle gevallen de opdrachtbevestigingen op papier te verkrijgen.
Als u een winkel wilt openen: 12.
Tel het aantal personen dat voorbij komt bij de beoogde vestigingsplek. Tel de passanten direct voor de winkel en de werkelijke klanten. Het geeft een indruk van het aantal van uw toekomstige klanten.
Bij marktonderzoek: 13.
Wees veeleisend in de beschrijving van uw plan voor het marktonderzoek. U heeft een nauwkeurige omschrijving nodig van uw toekomstige klanten (en niet een beschrijving van de gewoontes van consumenten van alle leeftijdsgroepen).
14.
In geval van een nieuw product of een nieuwe dienst zijn marktonderzoeken het meest onzeker.
- 13 -
Hoofdstuk 10:
Vijf adviezen m.b.t. uw product / dienst
1.
Geef duidelijk aan wat uw product / dienst voorstelt cq. omvat.
2.
Waarin verschilt het van het product / de dienst van de concurrent.
3.
Omschrijf wat de voordelen zijn maar ook de minpunten, van uw product / uw dienst.
4.
Omschrijf hoe uw product / dienst tot stand komt en wat u daarvoor nodig heeft.
5.
Wat kost het u en wat levert het op.
- 14 -
Hoofdstuk 11: 1.
Zeven aanbevelingen voor uw financiële prognoses
Haal de liquiditeitsprognose, de exploitatieprognose en het financieringsplan niet door elkaar.
2.
Maak prognoses op basis van een orderportefeuille, en / of eventuele aankoopbeloften.
3.
Vergelijk de prognose met die van bedrijven die onlangs, onder dezelfde omstandigheden, in dezelfde sector zijn gestart.
4.
Neem de winst van het eerste jaar niet mee bij de middelen waarover u kunt beschikken.
5.
Indien u verschillende prognoses laat zien zorg dan dat de lezer: - niet de diverse financieringsplannen hoeft uit te pluizen - uw meest sombere voorspelling niet nòg veel te optimistisch vindt.
6.
Maak uw prognose in de eerste plaats voor uzelf, niet voor mogelijke financiers.
7.
Onderbouw de prognose met duidelijke argumenten.
- 15 -
Hoofdstuk 12:
Achttien financiële adviezen
1.
Verkies eigen middelen boven leningen.
2.
Houd een veiligheidsmarge aan als u gaat berekenen hoeveel geld u nodig heeft.
3.
Houd wat persoonlijk spaargeld in reserve.
4.
Verkies huren boven kopen voor wat betreft de panden, de machines en het materieel.
5.
Financier geen onroerend goed door middel van kortetermijnleningen.
6.
Ga niet alleen te rade bij uw eigen bank.
7.
Regel een gesprek met degene die het voor het zeggen heeft.
8.
Geef de voorkeur aan banken die veel ervaring op uw gebied hebben.
9.
Vermijd onkosten, die op de korte termijn niet rendabel zijn.
10.
Zorg ervoor geen uitgaven te doen louter en alleen om het prestige en wees niet verkwistend.
11.
Informeer u over de solvabiliteit van uw klanten.
12.
Weiger klanten, die betaling steeds willen uitstellen.
13.
Stel het versturen van de rekeningen niet uit.
14.
Dring aan op snelle betaling, u bent starter.
15.
Gun ook de ander zijn winst.
16.
Uw winst uit onderneming is geen netto inkomen. Houd rekening met te betalen belastingen daarover.
17.
Indien u euro 1,00 ontvangt / overhoudt, geef dan niet meer dan dat bedrag uit.
18.
Zet vanaf het prille begin uw administratie gedegen op. Gebruik geen schoenendozen!
- 16 -
Hoofdstuk 13:
Vijf goede en vijf verkeerde antwoorden
Om uw plannen te kunnen realiseren hebt u veelal financiële middelen nodig die uw eigen middelen te boven gaan. Om deze aanvullende middelen te kunnen verkrijgen, moet u uw plan “verkopen” aan een bankier en / of informal investor. Het eerste onderhoud dat u met deze personen zult hebben zal bij hen een gunstige of ongunstige eerste indruk achterlaten, die zwaar zal kunnen wegen bij het eindoordeel. Hierna enkele tips wat u wel en wat u absoluut niet moet zeggen op die cruciale momenten van een dergelijk onderhoud. Als uw gesprekspartner verwacht dat u begint met spreken: Zeg dan:
"Wilt u dat ik de grote lijnen van mijn plan nog even doorneem?"
Zeg dan niet:
"Heeft u mijn ondernemingsplan niet gelezen?" Of "Op welke punten van mijn plan zou u nog aanvullende informatie van mij willen horen?"
Als hij een referentie wil trekken: Zeg dan:
"Ik wil niet dat hij (de referent) van mijn plan op de hoogte is voordat ik mijn onderneming echt ben gestart, want het zou mij anders problemen kunnen geven".
Zeg dan niet:
"Dat heeft geen zin, u zou er niets aan hebben".
Als hij een gesprek zou willen hebben met uw potentiële klanten: Zeg dan:
"Indien nodig: ik ben bang, dat bij de huidige stand van zaken van mijn contacten, zij een ongunstige indruk zouden kunnen krijgen als ze zouden vernemen dat ik met een financiering bezig ben, en ik zou graag wat bedenktijd willen voor ik reageer op deze vraag".
- 17 -
Zeg dan niet:
"Door uw tussenkomst zou ik de opdracht mis kunnen lopen". Of: "Goed, maar onder voorwaarde dat u niet vertelt waarom u mijn ondernemingsplan heeft".
Als hij vertrouwelijke stukken zou willen inzien: Zeg dan:
"Kunt u mij verzekeren dat dit in vertrouwen gebeurt?" Of: "Ik moet hiervoor toestemming aan mijn partners vragen".
Zeg dan niet:
"Deze stukken zijn alleen interessant voor een specialist op dit gebied". Of: "Omdat het vertrouwelijke stukken zijn kan ik ze u niet geven".
Aan het eind van het onderhoud: Zeg dan:
"Zou u mij aan kunnen geven op welke punten mijn plan verbeterd zou kunnen worden?" en: "Welke stappen zou u mij adviseren nu te ondernemen, bij de huidige stand van zaken van mijn plan?"
Zeg dan niet:
"Hoe liggen mijn kansen voor een gunstig antwoord?" Of: "Wat vindt u van mijn plan?"
Maar vooral : WEES UZELF!
- 18 -
Hoofdstuk 14:
Acht redenen om u niet te OVERhaasten
Het is prima als u de baas over uw eigen leven wilt zijn en het is nog beter als dat u ook lukt; maar dan moet het wel een gelukkig leven zijn. Daarom moet u zien te voorkomen dat een impulsieve beslissing op een bepaald moment alles vernietigt wat u daarvoor had bereikt. 1.
Ga nooit met iemand akkoord die u er toe dwingt.
2.
Vraag de mening van een onpartijdig persoon voor u een beslissing neemt. Ook met betrekking tot u als ondernemer en uw plannen.
3.
Verbindt u nergens toe voordat u meerdere offertes met elkaar hebt vergeleken of hebt laten vergelijken.
4.
Verbrand in uw huidige situatie geen schepen achter u zolang het beginnen van uw onderneming nog niet zeker is.
5.
Ga geen hogere persoonlijke verplichtingen aan dan u aankunt.
6.
Leg met mogelijke vennoten / compagnons schriftelijk de over en weer gemaakte afspraken vast.
7.
Start niet en verbindt u nergens toe, alvorens u er zeker van bent dat u aan alle wettelijke verplichtingen voldoet (vestiging, handelsnaamwet etc.).
8.
Maak al uw afspraken / overeenkomsten onder voorbehoud van financieringen. "Bezint eer u begint" en "haastige spoed is zelden goed" zijn geen loze gezegden. U moet het echter wel doen. Ondernemen is nu eenmaal risico's kunnen en willen nemen.
- 19 -
Hoofdstuk 15:
Tien Slaag- en faalfactoren
Niet alle ondernemingen zullen overleven. Na een aantal jaren is een aanzienlijk aantal ondernemingen weer opgeheven. Ook bij de ondernemingen die na enkele jaren nog wel bestaan, zijn er belangrijke verschillen in de mate van succes. Objectieve persoonskenmerken als opleiding, geslacht, leeftijd, startmotieven, vertrouwdheid met ondernemerschap en startsituatie drukken een stempel op het al of niet succesvol functioneren van een onderneming. Uit onderzoek blijkt dat: 1.
Opleiding, geslacht en startmotieven geen duidelijke relatie met de mate van succes laten zien.
2.
Leeftijd en de vertrouwdheid met het ondernemerschap blijken een beperkte invloed te hebben op de succeskansen. Jonge starters doen het in het algemeen beter dan oudere starters.
De situatie van waaruit gestart wordt heeft een belangrijkere invloed op de succeskans van de onderneming: 3.
Ondernemers die vanuit een baan overstappen naar het ondernemerschap zijn over het algemeen succesvoller dan mensen die dit direct vanuit een opleidingssituatie doen.
4.
Ondernemers die vanuit een werkloosheidssituatie starten, hebben de meeste problemen om tot een succesvolle onderneming te komen.
De relatie van financiële kenmerken met de mate van succes: 5.
Naarmate de omvang van het bedrijfsvermogen waarmee een onderneming van start gaat, toeneemt, blijkt het percentage dat na enkele jaren succesvol is ook toe te nemen.
6.
Bedrijven die gebruik maken van externe kapitaalverschaffers blijken
- 20 -
relatief vaker succesvol te zijn dan bedrijven die alles uit eigen middelen financieren. 7.
Er blijkt een relatie te bestaan tussen het verkrijgen van vreemd vermogen en het al of niet bij de start gereed hebben van een ondernemingsplan en een marktanalyse.
8.
Naarmate de ondernemer vanaf de start een betere financiële organisatie heeft (waaronder een goede en tijdige financiële administratie) blijkt de kans op succes aanzienlijk groter te zijn.
9.
Er blijkt een positief verband te bestaan tussen de mate van succes en de mate waarin de ondernemers in staat en bereid zijn flexibel te reageren op veranderende bedrijfs- en marktomstandigheden en ingewonnen externe adviezen.
10.
Er worden veel fouten voorkomen indien er doorlopend aandacht is voor Risicomanagement.
- 21 -
Hoofdstuk 16:
Zestien verkeerde motieven om ondernemer te worden.
Als de 'verkeerde' worden genoemd, zijn vanzelfsprekend de omgekeerde daarvan de goede. 1.
Als men géén chef boven zich kan dulden.
2.
Als men binnen de kortste keren rijk wil zijn.
3.
Als men 'werk' goed vindt voor de dommen.
4.
Als men wel kennis bezit, maar géén inzicht en ervaring en nog maar weinig heeft gepresteerd.
5.
Als men geen duizendpoot en cheeta tegelijk wil zijn.
6.
Als men bij de dag wil leven, zonder zich een lange neus en scherpe oren en ogen te willen aanmeten om én het verleden én de toekomst te kunnen en willen zien.
7.
Als men denkt dat vakmanschap voldoende is.
8.
Als men denkt dat de boekhouder en / of de accountant het wel zullen weten.
9.
Als men denkt dat de werkweek hoogstens uit 30 uur zal bestaan in plaats van het dubbele.
10.
Als men zich met de concurrentie niet wenst te meten in een onderlinge wedijver.
11.
Als men met plaatselijke en regionale ondernemers (inclusief concurrenten) niet wenst samen te werken aan collectieve doelstellingen.
12.
Als men zich niet wil inleven in de behoeften van de klant.
13.
Als men een hekel heeft aan rekenen en schrijven.
14.
Als men bij beslissingen constant de consequenties vergeet mee te wegen.
15.
Als men niet de durf bezit om beslissingen op het juiste moment uit te voeren en bovenal:
16.
Als men denkt zelf keizer te zijn en de afnemers slechts vazallen die in de behoeften moeten voorzien.
- 22 -
Het opzetten van een bedrijf is geen modeverschijnsel of hype. Het is een doelbewuste keuze om je verdere leven invulling te geven. Hard werken, risico’s nemen, erbij willen zijn en natuurlijk resultaten boeken. Vertrouwen in jezelf is een belangrijke drijfveer. Het zelfstandig ondernemerschap geeft je eveneens veel plezier en voldoening. Ik hoop u met bovenstaande beschrijving enige handvatten te hebben aangereikt en een bijdrage te hebben geleverd bij het vinden van de juiste antwoorden. Veel succes én plezier gewenst bij het starten van uw bedrijf. Auke Kloekke Claassen Moolenbeek & Partners Schrevenweg 5 8024 HB Zwolle E-mail:
[email protected] Mobiel: 06 – 51.247.147.
- 23 -
