time to
expertenwerk Het TRAXX-team van werkplaats Antwerpen Cargo P&G spoort naar duurzaamheid
De uitdaging: informatie # 07 > april 2009
‘I HAVE THE SIMPLEST TASTES. I AM ALWAYS SATISFIED WITH THE BEST’
In onze informatiemaatschappij kan nieuws ultrasnel de wereld rondreizen. Gewapend met gsm en wifi of een blitse iPhone waant iedereen zich een potentiële verslaggever. Zelfs het tot voor kort ongenaakbare CNN moet het afleggen tegen bloggers en sociale netwerksites zoals Twitter. Van de terreuraanslagen in Mumbai tot de crash van een US Airways-vliegtuig in de Hudson, iedere keer werden de traditionele media in snelheid gepakt door would-be reporters. Kortom, de indruk ontstaat dat informatie onmiddellijk en continu voorhanden is, een sms’je volstaat.
Waar wacht NMBS op om hetzelfde te doen? Touring stimuleert automobilisten om zelf informatie over de files door te geven, kranten en tv-stations roepen hun lezers/ kijkers op om hot news te verzamelen, dus waarom niet de treinreiziger? Gebrek aan informatie tijdens vertragingen blijft een terechte bron van ergernis. Dus wat houdt ons tegen? Wel, heel wat: treinverkeer organiseren is en blijft een zeer complex gegeven. Zelfs de specialisten op het terrein, van onze treinbestuurders en –begeleiders tot de medewerkers van Infrabel in de seinhuizen
Oscar Wilde
en de centrale dispatching, moeten bij problemen op het net al hun kennis en ervaring mobiliseren om snel en goed te reageren. En hun eerste bekommernis is de veiligheid. Wat we ook doen, de veiligheid van onze klanten is prioritair. Wanneer die verzekerd is, volgt informatie en wordt iedereen in de informatieketting zo snel mogelijk op de hoogte gebracht. Het dossier “De uitdaging: informatie” geeft een idee van de infostromen en wie daar allemaal bij betrokken is.
We kunnen er niet omheen: betere informatie wordt de grote uitdaging van de komende jaren. Met een reizigersgroei die ook in 2008 sterker was dan verwacht, bevestigt NMBS haar sleutelpositie in de mobiliteit van ons land. Door de lopende bestellingen van nieuwe treinen en de modernisering van het bestaande park, zullen we de klant meer comfort kunnen garanderen. En we zullen er alles aan doen om diezelfde klant ook de informatie te geven waar hij recht op heeft. Want alleen het beste is goed genoeg.
Marc Descheemaecker Gedelegeerd Bestuurder
04
> INHOUD
> Engagement 06 > BLIK Artur Eranosian 10 > horizon Resultaten internationaal verkeer 14 > samensporen NMBS koopt zuurstof
> Actie 16 > PRIKBORD 20 > dossier De uitdaging: informatie 24 > binnenland - buitenland 26 > goederen P&G kiest trein
> Achtergrond 30 > EXPERTENWERK TRAXX-team 32 > DE WERKDAG Exploitatieklerk Jan Francken 34 > TOEN BIJ NMBS De TEE in 1957 35 > mijn trein Yoko Sound
COLOFON EN DANK – Concept: NMBS / – Teksten: Veerle Baele, Jessica Dalcette, Fabienne Mahieu, Hugo Stevens, Bruno Van Calster Foto’s: Leo Goossenaarts, Martial Host, Denis Moinil – Opmaak: Simon Fieremans, Kathleen Van Vaerenbergh – Eindredactie: Bruno Van Calster – Druk: NMBS Centrale Drukkerij Met de medewerking van Roger Bogaerts & team, Jan Francken, Artur Eranosian – Met dank aan Yoko Sound – Verantwoordelijke Uitgever: Philippe Rigaux, Hallepoortlaan 40, 1060 Brussel – Info:
[email protected] – Coverfoto: werk van kunstenares Gloria Friedmann op de expo ‘Dit is onze aarde’ (Tour & Taxis Brussel, 18 oktober 2008 - 10 mei 2009)
06
> BLIK
Oog voor mensen Artur Eranosian is gefascineerd door mensen. Met een geoefend oog gaat hij op zoek naar de diversiteit en de kleur die reizigers in treinen en stations bieden. Hij toont waar de meesten onder ons achteloos aan voorbij gaan, met zorg voor kleurverbanden en compositie. De reiziger is deel van de architectuur, maar komt er ook uit los. Door het moment te vatten, wijst Artur op de details die het verschil maken. Sommige reizigers zijn niet meer dan schimmen, andere worden dan weer scherp geportretteerd. Wat ze gemeen hebben, is hun uniciteit.
Artur Eranosian
Artur is geboren in 1989 in de Armeense hoofdstad Yerevan en woont sinds z’n zesde in Dendermonde. Hij raakt al vroeg in de ban van de fotografie door een documentaire over Henri Cartier-Bresson. Artur zoekt vooral verrassende straattaferelen. Hij begon bij de regionale pers, nu heeft hij geregeld publicaties in grote nationale kranten. Met zijn geoefend oog van de straat probeert hij het verschil te maken in de fotojournalistiek. Artur studeert fotografie aan de Gentse Academie.
10
Mooie resultaten voor internationaal reizigersverkeer
> horizon
In 2008 scoort het internationale reizigersverkeer bijzonder goed. Alle indicatoren gaan omhoog. Het aantal reizigers groeit met 7,4% ten opzichte van 2007 en overstijgt de drempel van de 10 miljoen. De omzet stijgt met 5,6% en bedraagt 225,7 miljoen euro. De hogesnelheidstreinen zetten opnieuw een puik resultaat neer, op Eurostar na. Voor de komende jaren wordt het evenwel spannend. De financiële crisis zal zeker gevolgen hebben voor 2009 en in 2010 wordt de markt voor het internationale treinverkeer volledig geliberaliseerd.
Omzet 2008 = € 225,7 miljoen
Eurostar 15%
TGV 8%
Thalys 60%
ICE 2% Klassiek 9% Andere 2%
Evolutie globale omzet activiteiten internationaal verkeer 125 122 120 115
115
+ 22%
110
108
105 100
100 2005
2006
2007
2008
Thalys blijft topper
AMSTERDAM Schiphol (luchthaven)
Met een aandeel van 64% in de totale omzet
Den Haag
blijft Thalys de sterkhouder onder de hoge-
Rotterdam
snelheidstreinen. De omzet van Thalys zelf Antwerpen
(aandeel NMBS) stijgt met 6%, wat weliswaar minder is dan de stijging die het klas-
Oostende Brugge Gent
siek internationaal verkeer en de TGV op-
BRUSSEL
KEULEN
tekenen (respectievelijk 19,7% en 14%). In Namen
2008 is een zesde verbinding Parijs – Neder-
Aken
Charleroi
land ingelegd en is wifi aan boord geïnstalleerd. Voor de (nabije) toekomst zal Thalys
Luik
Bergen
PARIJS
zeker nog aantrekkelijker worden. Zo zijn de eerste vernieuwde treinstellen in dienst genomen, met een volledig hertekend interieur, en heeft het personeel nieuwe, eigentijdse uniformen gekregen. De indienstneming van hogesnelheidslijnen richting Amsterdam en Keulen zal de reistijden gunstig beïnvloeden: Brussel – Amsterdam daalt van 2.44 uur naar 1.46 uur of bijna een uur tijdwinst. Van Brussel naar Keulen zal nog slechts 1.47 uur vragen in plaats van 2.21 uur.
Valence
Avignon Aix-en-Provence Marseille
Chambéry
Vaste bestemmingen Seizoensgebonden bestemmingen*
Albertville Moutiers Aime-La-Plagne Landry
Bourg-St-Maurice
12
> horizon
Eurostar in zwaar water Ondanks de groei van het aantal reizigers-kilometer moet Eurostar het stellen met een daling van de omzet (NMBS-aandeel -6%). De sterke koersdaling van het Britse pond tegenover de euro heeft daarin een belangrijke invloed, samen met de brand in de Kanaaltunnel. Naast de desastreuze gevolgen onmiddellijk na de ramp, hebben de herstellingswerken Eurostar gedwongen minder treinen in te leggen, met negatieve effecten op het vierde kwartaal van 2008. Met het hernemen van de normale dienstregeling einde februari 2009 kan Eurostar terug op koers komen. Nog in de lente van 2009 zal homeprinting van Eurostar-biljetten mogelijk worden via nmbs.be.
BRUSSEL Lille-Europe
TGV ontsluit Frankrijk De TGV Brussel-Frankrijk zit in de lift. Dit aanbod behelst zowat alle belangrijke reisbestemmingen van Frankrijk, met specifiek een sterke ontsluiting van de toeristische topbestemmingen in het zuiden. Zowel de
Aéroport Charles de Gaulle TGV Marne-La-Vallée (Disneyland Paris) Massy TGV St-Pierre-des-Corps (Tours)
Poitiers
Provence (+38,6%) als het Rhonegebied (+17,7%) kennen een forse groei van het aantal reizigers, maar ook het Ile-de-France (+43,7%) en Rijsel (+12,0%) zijn bijzonder
Angoulême Lyon Libourne
Valence TGV
Bordeaux
V
e
nc
populair.
Avignon TGV Nîmes Montpellier Toulouse
Agde
Carcassonne Narbonne
Sète Béziers Perpignan
x
Ai
en
Marseille Toulon
e ov Pr
TG
Nice Antibes Cannes St-Raphaël Les Arcs
Internet wint aan belang Stations (48%) en reisagentschappen (34%) blijven de belangrijkste verkoopkanalen, maar het Internet wint veld en is in 2008
Klassieke treinen in de lift
goed voor 13% van de omzet. Het omzetcijfer op internet groeit
Vergeleken met het hogesnelheidsverkeer is het aandeel in de om-
met een kwart ten opzichte van 2007. Goed nieuws voor de
zet van het klassiek internationaal verkeer beperkt (9%). Toch zit
toekomst, want met de volledige vrijmaking van de markt zal het
ook in deze markt nog groei. De EuroCity Brussel – Straatsburg
belang van het Internet alleen maar toenemen.
doet het goed en heeft zeker nog potentieel. Dat geldt ook voor een aantal IC-verbindingen met Rijsel. Treski, het aanbod budgetvriendelijke skitreinen naar Oostenrijk, schijnt eindelijk de juiste toon te vinden, met 60% meer klanten in 2008.
Vertrouwen in de toekomst NMBS is zeker goed gewapend om de huidige crisis te doorstaan, met Brussel als belangrijkste knooppunt op het WestEuropese hogesnelheidsnet en de allianties met Thalys, Eurostar en Albatros, de hogesnelheidsdienst die vanaf 2010 Brussel met Amsterdam zal verbinden. Met het internationaal vervoersaanbod van NMBS zit het dus goed. Maar de strijd om de klant zal zich vooral ontwikkelen rond de verkoop en diensten met toegevoegde waarde: vlot aankopen van biljetten, aanbod op maat voor zakenreizigers en toeristen, aanvullende diensten zoals lounges en autoverhuur. Er staan heel wat projecten op stapel, zodat NMBS de concurrenten met gelijke wapens kan bestrijden.
1400 reizigers kozen het voorbije skiseizoen voor Treski.
NMBS koopt zuurstof
15
> samensporen
Muziek
In 2008 besloot NMBS om het budget, dat normaal besteed wordt aan de eindejaarsgeschenken, voor een groot deel te investeren in projecten die de CO2-uitstoot willen verminderen. Ze sloot daarvoor een partnerschap af met de bvba “CO2 logic”.
voor een warmere samenleving
de mensen in de stations.
Van 9 tot 19 december 2008 orga-
NMBS heeft de gewoonte om een eindejaarsgeschenkje te voorzien voor alle belangrijke spelers op economisch, politiek en sociaal vlak waarmee ze regelmatig contact heeft. Einde 2008 heeft ze het echter over een andere boeg gegooid en koos ze ervoor om een deel van het geld te investeren in een ecologisch verantwoord project.
Van 13 tot 15 februari toerden de Bo-
niseerden Oxfam-Solidariteit en NMBS
chabela Buskers, op uitnodiging van het
voor de derde keer op rij de actie Fair
Deeltijds Kunstonderwijs, in samenwer-
Trains. In de treinen en in de stations
king met de Internationale Vereniging
werden maar liefst 25.150 pakjes truf-
voor MuziekEducatie en ondersteund
fels verkocht. Dat is 2.515 kilo (h)eerlijke
door Klara, door ons land.
chocolade die 126.372 euro opbracht
De Bochabela Buskers vormen een
voor de acties van Oxfam-Solidariteit.
strijkorkest, maar niet gelijk welk strijk-
De actie Fair Trains werd gerealiseerd in
ensemble: de groep is samengesteld
samenwerking met NMBS. Deze actie
uit achtergestelde kinderen uit de slop-
past perfect binnen de inspanningen
penwijken van Mangau (Zuid-Afrika). Ve-
van NMBS inzake duurzaamheid. De
len van hen zijn weeskinderen van wie
opbrengst van de actie levert een be-
de ouders gestorven zijn aan aids. Via
langrijke bijdrage aan onze strijd tegen
het musiceren in groep en dit strijkorkest
armoede en onrecht, zowel in het Zui-
wordt hen een veilige vluchtweg uit de
den als hier in België.
ellende geboden.
Met de hulp van 170 vrijwilligers en dank-
Zo traden ze op in Dendermonde,
zij de massale steun van de treinreizigers
Brugge, Gent, Leuven, Sint-Truiden,
is het verkoopcijfer voor het derde jaar
Genk, Antwerpen, Mechelen en Izegem.
op rij fors gestegen. En de vele hartver-
NMBS steunde deze muzikale actie en
warmende reacties die we kregen, vor-
bood de kinderen gratis vervoer aan. De
men een deugddoende aanmoediging
muzikale dank was hartverwarmend.
om de actie voort te zetten.
Compensatie van CO2-uitstoot In totaal compenseerde NMBS 1000 ton CO2, wat ongeveer overeenkomt met de uitstoot van 7.000.000 km met de auto of 22.222.000 km per trein. Ze investeerde daarvoor € 26.000 in een project in India, meer precies in Andhra Pradesh. In dit project wordt het plaatselijke landbouwafval (zoals peulen van mosterdzaadjes, maïskolven, enz.) opgekocht en omgezet in groene energie. Dit project wordt ook ondersteund door de Verenigde Naties. Dankzij dit project werden ook 10 nieuwe jobs gecreëerd en kunnen de plaatselijke landbouwers, gezinnen en ondernemingen uit de streek rekenen op een stabiele en milieuvriendelijke elektriciteitsvoorziening.
Valentijn is de dag van de geliefden. Maar de liefde van de Bochabela Buskers drukte zich die dag uit in muziek.
Fair Trains
Muziek voor de reizigers, muziek voor
16
> Prikbord
Nieuwe reizigerslocomotieven T18 klaar voor testfase
NMBS bestelde voor het binnenlands reizigersverkeer 120 nieuwe loco-
Voor NMBS een extra reden om dat type te kiezen: het model heeft zijn deug-
motieven bij Siemens. Het eerste exemplaar werd op 3 maart symbolisch
delijkheid al bewezen, wat de kans op kinderziektes vermindert. Bovendien
door Siemens aan NMBS overhandigd, in aanwezigheid van minister van
streeft NMBS naar een standaardisering van haar vloot, wat door een opti-
Overheidsbedrijven Steven Vanackere. De locomotief wordt nu aan allerlei
maal wisselstukkenbeheer en de quasi ‘routine’ in het onderhoud (de technici
testen onderworpen en komt vanaf augustus in dienst.
kennen het materieel door en door) een optimale kostenefficiëntie in de hand werkt.
Eind 2006 besliste de raad van bestuur van NMBS om 60 nieuwe locomotieven voor het reizigersverkeer te bestellen bij Siemens. Twee jaar later, in december 2008, werd de optie gelicht om nog eens 60 bijkomende exemplaren
De 120 locomotieven vormen
te bestellen. Deze 120 locomotieven betekenen een investering van bijna 440
een investering van 440 miljoen euro.
miljoen euro. De 120 locomotieven zullen bij NMBS rijden als Type 18. Deze tweespanningslocomotief voldoet aan de strengste veiligheidsnormen bij aanrijdingen
De locomotieven T18 zijn compatibel met de stuurrijtuigen van het modernste
en combineert de modernste technieken met een beproefde betrouwbaar-
treinmaterieel van NMBS: de I11 en de M6-dubbeldekkers. Ze kunnen ook
heid.
rijden op de hogesnelheidslijn tussen Brussel en Luik (L2) en zijn technisch geschikt voor grensoverschrijdend verkeer. De maximumsnelheid bedraagt 200 km/u. Na levering van het eerste exemplaar volgen enkele maanden van intensieve technische homologatietesten om bij het ministerie van Vervoer het certificaat te bekomen om op het Belgische net te mogen rijden. Eind dit jaar moeten 21 exemplaren geleverd zijn, de volledige vloot van 120 locs T18 zal beschikbaar zijn tegen eind 2012. Met de instroom van de nieuwe locomotieven ondergaat de NMBS-vloot een gevoelige verjongingskuur. Waar de gemiddelde leeftijd van een locomotief nu 30 jaar is, zal die tegen 2016 nog 20 jaar bedragen. Bovendien zal de investering een positieve invloed hebben op het reiscomfort en de stiptheid: deze moderne locomotieven zijn ‘standaardtypes’, wat hen uiterst betrouwbaar maakt. Het aantal vertragingen of afgeschafte treinen als gevolg van techni-
De T18 zal op het binnenlands net rijden.
sche problemen zou hierdoor moeten dalen.
Meer zitjes voor studenten Als NMBS een nieuwe dienstregeling invoert, geldt de regel dat zoveel mogelijk klanten er beter van moeten worden. Door de complexiteit van die operatie is bijsturing achteraf door NMBS ingepland. De vraag van de klant is daarin primordiaal. Begin 2009 hebben vooral de studenten extra zitjes gekregen. In januari heeft NMBS een extra trein ingelegd op vrijdagavond tussen Gent-Sint-Pieters en De Panne.
Marc Descheemaecker en de vice-rector van de Gentse universiteit bij het eerste vertrek van de extra studententrein Gent – De Panne.
En de laatste treinen op zondagavond kregen bijkomende zitplaatsen. In februari was het de beurt aan de verbinding Antwerpen – Mechelen – Leuven. Dankzij het inleggen van een bijkomend treinstel kunnen de studenten rekenen op 253 extra zitplaatsen (op een totaal van 506).
Le Thalys nouveau est arrivé De eerste vernieuwde Thalys werd begin januari feestelijk voorgesteld in de NMBS-hogesnelheidswerkplaats van Vorst. Na hun lancering in 1996 waren de treinen toe aan een opfrissing van het interieur. Ook de buitenkant werd lichtjes hertekend om de dynamiek van de treinen extra in de verf te zetten. De typerende bordeauxrode kleur werd opvallender gebruikt in de nieuwe uniformen.
18
> PRIKBORD
Stiptheid verbetert lichtjes in 2008
In 2008 reed 90,2% van de treinen stipt (89,2% in 2007 – bron
tragingen. Het aantal incidenten met rollend materieel is in 2008
Infrabel). Na neutralisatie van externe oorzaken gaat het om
niet toegenomen, het aantal minuten vertraging daarentegen wel.
94,3% van de treinen. In januari zijn technische problemen met
Relatief gezien zijn er dus minder defecten, maar met grotere ge-
de M6-rijtuigen (automatische koppeling) de oorzaak van vertra-
volgen. De dichtheid van het spoornet en vooral het gebrek aan
gingen en gemiste aansluitingen in bepaalde regio’s. Februari en
mogelijkheden in de piekuren spelen daar zeker een rol in. Ook
maart doen het wat beter, maar in de lente steken sociale acties
de sterke reizigersgroei is een evolutie die goed moet worden
stokken in de wielen. Traditioneel verbeteren de stiptheidsresulta-
opgevolgd. NMBS wil dit opvangen door aangepaste treinen in
ten in de zomer en dat is ook zo in 2008. Problemen met adhesie,
te zetten en houdt hier rekening mee bij de bestellingen van nieuw
een typisch verschijnsel in de herfst, veroorzaken een groot aantal
materieel.
vertragingen. Het jaar eindigt in mineur. Naast de problemen eigen aan de wijziging van de dienstregeling in december, zijn slechte weersomstandigheden, kabeldiefstal, zelfmoorden en ongevallen
Er zijn relatief minder defecten, maar met grotere gevolgen.
op overwegen de oorzaak van heel wat moeilijkheden op de sporen.
Betere analyse van de problemen Een nieuw team binnen NMBS analyseert nu de stiptheidsproble-
Materieelpannes blijven aandachtspunt
matiek, zodat de juiste oplossingen kunnen gezocht worden voor
Ondanks de eerste gunstige effecten van de investeringen in de
de heel diverse incidenten die aan de bron van een vertraging lig-
kwaliteit van de NMBS-werkplaatsen en de kortere onderhouds-
gen. Die analyse gebeurt semestrieel (winter-zomer) en moet het
tijden, blijven materieelpannes een aanzienlijke oorzaak voor ver-
mogelijk maken nog meer doeltreffende verbeteringen door te voeren, ongeacht of het gaat om het onderhoud van de treinen, de dienstregeling en de planning, het aanbod of de inzet van personeel. Eén van de maatregelen is een betere opvolging van het eerste deel van de ochtendpiek, door de inzet van extra personeel. Zo kunnen treinbestuurders sneller geholpen worden bij problemen. Ook aanpassingen in de opleiding van het onderhoudspersoneel en de treinbestuurders kunnen bepaalde problemen opvangen.
Mobiele schoonmaakploegen B-Clean bewijzen hun nut Treinen gaan op het einde van
een extra schoonmaakbeurt.
de dag door de trainwash,
Hiervoor kregen een 100-tal
zodat ze de volgende dag ge-
personeelsleden een gespecia-
reinigd kunnen ingezet worden.
liseerde opleiding.
B-Clean in cijfers
Maar om nog nettere treinen Inzet 7/7 dagen tussen 8u en 17u
te garanderen, is tussentijdse
De schoonmaakploegen bewij-
schoonmaak overdag nuttig.
zen hun nut en in 2008 besliste
Daarvoor is in 2007 B-Clean
NMBS 70 extra poetsers in te
in het leven geroepen: mobiele
schakelen. Sindsdien krijgen
schoonmaakploegen die gedu-
op weekdagen ongeveer 500
rende de hele dag in de treinen
treinen een schoonmaakbeurt
actief zijn en het meeste afval
(voordien 430 treinen/dag).
± 1200 rijtuigen vlugge schoonmaak in exploitatie
verzamelen.
In het weekend zijn dit er
± 1200 toiletten extra beurt
ongeveer 300 treinen per dag De B-Clean-ploegen (37 dien-
Tijdens de week (per dag) ± 1850 rijtuigen vlugge schoonmaak in exploitatie ± 1850 toiletten extra beurt ± 15.000 à 20.000 vuilnisbakjes extra leeggemaakt. Tijdens het weekend (per dag)
± 10.000 à 12.000 vuilnisbakjes extra leeggemaakt.
(voordien 230 treinen/dag).
sten per weekdag en 24 tijdens het weekend) werken over het volledige net in verscheidene stations en tijdens de rit. Zo krijgen bepaalde treinen in de loop van de dag een opfrisbeurt: vuilnisbakjes worden leeggemaakt, toiletten krijgen
Ooit gezien bij de Franse spoorwegen SNCF: een affiche die de reizigers waarschuwt dat de treinen op tijd zullen vertrekken en een originele manier om de tijd aan te geven…
De uitdaging: informatie
21
> dossier
De treinreiziger beter informeren is één van de belangrijkste doelstellingen van NMBS en dat blijft een complexe opdracht. Begin 2009 lag NMBS nog zwaar onder vuur in de media, niet enkel vanwege een aantal belangrijke vertragingen, maar vooral door het gebrek aan informatie. De klant heeft begrip voor moeilijke weersomstandigheden en ongevallen, maar ziet niet waarom in een tijd dat informatie bliksemsnel de wereld rondreist, informatieverstrekking een grote uitdaging blijft. Informatie-afhankelijkheid Een automobilist in de file behoudt het gevoel meester te zijn over de situatie, ook al weet hij niet wat de file veroorzaakt en hoelang hij zal vastzitten. De informatie-afhankelijkheid van de treinreiziger die niet zelf kan ingrijpen bij problemen, is heel wat groter en de tolerantiegrens ligt in verhouding lager. NMBS doet er daarom alles aan om bij problemen zo snel
mogelijk de juiste informatie te verschaffen. Zo krijgt de klant tenminste een perspectief. Toch is het voor een gemotiveerde spoorvrouw of -man soms ontluisterend te moeten vaststellen dat quasi niemand een probleem heeft met een autogebruiker die 5 minuten te laat arriveert, terwijl diezelfde 5 minuten op een perron tot grote zenuwachtigheid leiden.
Complexe keten Vooraleer de juiste informatie bij de treinreiziger komt, hebben heel wat actoren ingegrepen. Zolang alles volgens het boekje verloopt, werkt de keten vlekkeloos. Een trein bevindt zich in een bepaalde spoorsectie, wordt gedetecteerd, dat signaal gaat naar een seinhuis en zo weet de infrastructuurbeheerder (Infrabel) waar een bepaalde trein rijdt. Zolang de trein op schema zit, zal in de seinhuizen het parcours mooi gevolgd kunnen worden in functie van de spoorsectie die de trein bezet. Vanuit de seinhuizen worden de informatieborden in de stations en op de perrons aangestuurd (zowel de grote lcd-schermen in de belangrijkere stations als de TV-monitors en de aankondigingsborden aan de perrons). In de seinhuizen zitten ook de speakers, die omroepen in de stations. Alle informatie van de seinhuizen in België wordt gegroepeerd binnen Traffic Control, het verkeerscentrum van Infrabel. Daar zitten de verkeersregelaars die de rijpaden beheren (het parcours van een trein binnen een gegeven tijdsblok).
Planning treinen
GSM-R mast
GSM-R
(lees verder p. 24-25)
GPS
Grond-treinradio
Baken
BRUSSE L - EUP
RUSSEL
EN
- ZUID
BRUSSE
L NO
BRUSSEL - EUPEN RUSSEL - ZUID
INFORMATIESTROMEN BIJ DE SPOORWEGEN beheerd door NMBS beheerd door Infrabel technische stromen
BRUSSEL NO
TREIN ONDERWEG
Traffic Control Infrabel
RDV
Seinhuis BRUSSEL EUPEN
10:57
IC onderstationschef
VERTREK UUR
Infocel regio
BESTEMMING
8:05
ANTWERPEN - C.
8:11
BRUSSEL - Z - CHARLEROI
8:03
AARD
SPOOR
10 IC
1 5
OPM.
8:03
VERTREK
8:05
ANTWERPEN - C.
8:11
BRUSSEL - Z - CHARLEROI
IC
8:15
GENT - OOSTENDE
8:23
BRUSSEL - GERAARDSB.
IC L
8:25
MECHELEN - LEUVEN
L
8
8:26
ANTWERPEN
P
10
8:31
BOOM - PUURS
L
2
8:34
MOL - NEERPELT
IR
9
1 5 6
8:15
GENT - OOSTENDE
8:23
BRUSSEL - GERAARDSB.
IC L
8:25
MECHELEN - LEUVEN
L
8
8:41
SINT-NIKLAAS - LOKEREN
IC
7
8:47
HASSELT - LUIK G.
IC
3
8:26
ANTWERPEN
P
10
8:54
DENDERMONDE
IR
1
8:31
BOOM - PUURS
L
2
8:34
MOL - NEERPELT
IR
9
8:41
SINT-NIKLAAS - LOKEREN
IC
7
8:47
HASSELT - LUIK G.
IC
3
8:54
DENDERMONDE
IR
1
6
PERRON
10 STATION
Loket
10
i
i
Infokantoor
Infokiosk
BRUSSEL EUPEN
10:57
IC
Continue gegevensuitwisseling De verkeersregeling gebeurt door Infrabel. Maar NMBS beslist wat er met de treinen gebeurt. En zonder voortdurende communicatie met de NMBS-personeelsleden zal de informatie evenmin bij de treinreiziger geraken. In de stations moeten de loketbedienden en onderstationschefs op de hoogte blijven, want zij staan rechtstreeks in contact met de klanten. Ook de treinbegeleiders in de treinen moeten snel aan informatie geraken bij problemen. In een niet zo ver verleden was dat geen eenvoudige opgave, maar met de komst van de gsm is al heel wat verbeterd.
NMBS zet alles op alles om de klant maximaal en snel te informeren. Ook de treinbestuurder beschikt nu over een gsm, maar gebruikt nog steeds zijn grond-treinradio of een seintelefoon als hij een rood sein dient te overschrijden (die telefoon is bevestigd aan een
Een incident in de piek kan voor heel wat gevolgvertragingen zorgen.
seinpaal, de bestuurder dient dus uit te stappen). In de treinen zelf is heel wat verbeterd met het aanbrengen van lcdpanelen, die de bestemming en de stopplaatsen van de trein aanduiden. Bij grote moderniseringen worden die eveneens ingebouwd in materieel dat van voor de jaren negentig dateert.
Last minute-beslissingen met prioriteit voor veiligheid Ondanks de nieuwe technologie is het bij problemen niet altijd evident om de info tijdig door te geven. Want veel beslissin-
Ondanks nieuwe technologie is het tijdig doorgeven van info niet evident.
gen worden “last minute” genomen. Een voorbeeld: een locomotief krijgt af te rekenen met een technisch probleem aan een perron in Brussel-Zuid tijdens de piek. Die trein blokkeert het perron voor de volgende treinen. Daar dienen uitwijkmogelijkheden voor gezocht. Niet simpel, want in de piek zijn alle sporen druk bezet. Terzelfdertijd moet het boordpersoneel – of een technieker als het boordpersoneel geen oplossing vindt – uitzoeken wat het probleem is. Op dat moment is al een aantal minuten verstreken en kan nog niemand zeggen wanneer de oplossing gevonden wordt. Als de locomotief niet meer kan vertrekken, moet een depannagetrein komen. Ondertussen is al die tijd het spoor bezet en moet er met andere treinen geschoven worden, wat dan weer invloed heeft op de dienstregeling van veel andere treinen. Zeker in de piek kan één zulk incident voor heel wat gevolgvertragingen zorgen. De beslissingen bij incidenten mogen bovendien onder geen beding de veiligheid in het gedrang brengen. Daarom is het bijvoorbeeld verboden om reizigers zomaar te laten uitstappen uit een trein die ergens onderweg de rit moet onderbreken.
4 Initiatieven voor betere informatieverstrekking
Eigen verkeerscentrale voor NMBS
Sinds midden 2008 heeft NMBS een eigen verkeerscentrale (ReizigersDispatching-
Een complexe informatieketen en de absolute prioriteit voor veiligheid maken dat snel informatie verschaffen bij problemen op het spoornet geen sinecure is. Toch zet NMBS alles op alles om de klant maximaal en vlug op de hoogte te houden. In de eerste plaats door het inzetten van ervaren en goed opgeleide mensen, want zij zorgen voor de input en nemen de beslissingen. De techniek biedt mogelijkheden, maar is niet meer waard dan de input die gegeven wordt (een bekend voorbeeld zijn websites met voorbijgestreefd nieuws).
Doelgericht informeren via SMS en Windows Live
1
Voyageurs of RDV in spoorjargon), die instaat voor het beheer van de treinen en de informatieverstrekking. De RDV is een krachtig instrument om rechtstreeks de treinbegeleiders en het stationspersoneel in te lichten bij problemen en is ook het eerste aanspreekpunt. Goede doorstroming van de informatie is een prioritaire opdracht van de verkeerscentrale. Bij ernstige verstoringen of incidenten, zoekt de RDV vervangingsmaterieel. Het inleggen van bussen of taxis is in bepaalde gevallen ook een oplossing, maar dat wordt op regionaal niveau beslist en opgevolgd.
2
In de loop van 2009 wil NMBS extra diensten via SMS aanbieden. Er komt een aanbod dat zich in eerste instantie op de treinkaarthouders richt. Ze zullen (via de website) kunnen inschrijven om realtime informatie te krijgen over de treinen die ze aanduiden op de website in geval van problemen. Een tweede aanbod richt zich
Technische vooruitgang
4
naar de klant die zelf informatie wil opvragen over de dienstregeling, waarbij eveneens extra realtime info ge-
Detectie van treinen en communicatie met
geven wordt. Om het systeem op punt te stellen, zal NMBS vooraf een testperiode inlassen met de gebrui-
het boordpersoneel is een sleutelvoorwaar-
kersorganisaties.
de voor correcte informatieverstrekking. De
Het Windows Live-platform biedt vergelijkbare mogelijkheden om de gebruikers van Windows Live Gadget rechtstreeks te informeren over de gekozen treinen. Het zal steunen op de applicaties die ontwikkeld worden voor de SMS-diensten.
technologische vooruitgang biedt in dit opzicht nieuwe mogelijkheden. Zo zijn de meeste locomotieven ondertussen uitgerust met een GPS-module, die bij goede zendomstandigheden een zeer nauwkeurige
3
detectie mogelijk maakt. Zeker in het goe-
Meer mogelijkheden in de stations De onderstationschefs op de perrons zijn doorgaans de belangrijkste aanspreekpunten bij ontregeld treinverkeer, maar hebben zelf niet altijd toegang tot de meest recente informatie. NMBS wil hen daarom uitrusten met zakcomputers die hen bv. de kans geven verkeersinformatie in realtime op te vragen. De 180 toestellen zullen in een zeventigtal stations beschikbaar zijn voor een vlottere en correcte communicatie. NMBS heeft ook mobiele infostands aangekocht, die bij verstoord verkeer worden ingezet als aanspreekpunt voor de reizigers. De loketbedienden op hun beurt krijgen extra schermen met realtime verkeersinformatie.
derenverkeer heeft dit systeem heel wat voordelen. Een tweede grote sprong voorwaarts zal de installatie van GSM-R zijn, een systeem eigen aan de spoorwegen, dat veel betere ontvangst- en zendmogelijkheden biedt dan het gewone gsm-netwerk (waarvan de dekking niet overal optimaal is). Dat systeem is al in gebruik op locomotieven die over de grenzen rijden en bevindt zich in testfase voor wat de binnenlandse toestellen betreft.
26
> BINNENLAND Begin februari lanceerde NMBS een opmerkelijke campagne rond Valentijn. Met het Valentijn Duobiljet kregen verliefde koppels gedurende het Valentijnweekend de kans tegen 14 euro de trein te nemen tussen twee Belgische stations naar keuze. De campagne was, zoals het hoort vandaag, “multimediaal”, met een specifieke website (www.lovetree. be). Op de site konden de door Cupido getroffen jongens en meisjes een korte boodschap in een virtuele boomstam graveren. Wat dan weer de echte bomen spaarde, een must voor een duur-
Valentijncampagne is schot in de roos zame vervoerder als NMBS. De website sloeg aan. Na Valentijn hadden meer dan 9.000 surfers hun boodschap ingekerfd. In totaal bezochten meer dan 220.000 unieke bezoekers de site, of 13.150 per dag. Ook de verkoop van het Valentijnbiljet bleek een voltreffer: 11.000 verliefde koppels lieten zich verleiden door het aanbod. Wie tijdens het bewuste weekend een Valentijn Duo-biljet kocht, kreeg in een aantal grote stations bovendien nog een lekker chocolaatje.
27
> BUITENLAND
Brussel – Maastricht Expres: succes met groeipijnen
Eurostar rijdt opnieuw sneller en volgens de normale dienstregeling
NMBS legt sinds 2006 rechtstreekse treinen in tussen Brussel en Maastricht. De treinen trekken een publiek van pendelaars (voornamelijk Belgen die over de grens werken), studenten en Zuid-Nederlanders die in Luik overstappen op de hogesnelheidstreinen. Ondanks een aantal technische problemen met de treinen, was de verbinding in 2008 goed voor 430.000 reizigers, 30% meer dan in 2007. Aanvankelijk opgezet als een samenwerking met de Nederlandse spoorwegen (NS Hispeed), baat NMBS vanaf dit jaar de verbinding alleen uit. NMBS zal tenminste tot in 2011 de verbinding verzekeren. De verbinding is een schoolvoorbeeld van het belang dat NMBS hecht aan maatschappelijke meerwaarde. Zo zijn vorig jaar de tarieven voor pendelaars verlaagd. Dit jaar heeft NMBS een overeenkomst met het Maastrichtse toerismebureau gesloten, zodat ter plaatse biljetten met België als bestemming kunnen verkocht worden. De overeenkomst verhindert dat de klanten aan de NSloketten een zogenaamd “balierecht” moeten betalen (3,5 euro vanaf september), omdat ze hun biljet niet aan een automaat kochten.
Sinds 23 februari 2009 kan Eurostar terug op volle snelheid door de Kanaaltunnel, zodat de reistijd Brussel – Londen opnieuw minder dan twee uur bedraagt. De herstellingen in de Kanaaltunnel na de brand in september vorig jaar zijn voltooid. Ook de capaciteitsproblemen zijn daarmee van de baan, zodat de klant weer over een volledig treinaanbod beschikt. De herstellingswerkzaamheden waren vroeger dan verwacht achter de rug.
28
> GOEDEREN
P&G spoort naar duurzaamheid De bekende Amerikaanse multinational Procter & Gamble, gespecialiseerd in consumptiegoederen, kiest de trein voor zijn goederentransport. De NMBSvrachtgroep heeft via het filiaal IFB, dat instaat voor het intermodaal transport en het beheer van de goederenterminals, een uiterst commercieel aanbod kunnen doen aan P&G. Het voorstel trekt volop de kaart van de complementariteit tussen vrachtwagen, spoor en maritiem transport. IFB kan daarvoor rekenen op subsidies die de federale overheid toekent in het kader van de promotie van duurzame transportmiddelen en de strategische ondersteuning van de spoorsector.
Om het voorstel te realiseren, koos IFB voor een nauwe samenwerking met P&O Ferries, zodat een “deur tot deur”-oplossing kon worden opgebouwd met integratie van de volledige logistieke keten. Vrachtwagens nemen het eerste deel van het goederentransport op zich, tussen de productiesites van P&G in Mechelen en Aarschot en de terminal van Muizen. Vanaf Muizen neemt de trein het over tot de haven van Zeebrugge, waar de goederen op het schip gaan. De betrokken merken in België zijn Duracell, Pringles en Ariel. Dit gecombineerd traject over korte afstand gaat over 240 heen- en terugritten per jaar, of twee vol-
ledige P&G-treinen van 30 wagens per week. Na een eerste proefperiode en als de economie terug aantrekt, zal de samenwerking nog versterkt worden. Het contract loopt momenteel over 2 jaar. Van belang is dat P&G erop toeziet dat de goederen verzameld worden. Die groepering is noodzakelijk om de kosten te drukken, die over zulke korte afstand hoedanook 5% tot 10% hoger liggen dan wanneer het volledige traject met de vrachtwagen zou gebeuren. P&G kiest voor duurzaamheid en wil het aandeel van het spoorvervoer van 10% naar 30% doen groeien tegen 2015. In dit contract wint duurzaamheid het dus van de meerkost die de keuze voor spoorvervoer met zich brengt.
NMBS-vrachtgroep bereidt toekomst voor De vrachtgroep van NMBS is sterk geëvolueerd maar de financiële, organisatorische en commerciële uitdagingen blijven groot. Het personeel informeren, is cruciaal in dit veranderingsproces. Daarom zijn begin 2009 in heel België 15 roadshows georganiseerd voor het kaderpersoneel van B-Cargo, de technische diensten van NMBS en de commerciële filialen. Doel: uitleggen hoe cargo zich reorganiseert, wat de uitdagingen zijn en de strategie en het plan van aanpak verduidelijken.
Marc Descheemaecker, gedelegeerd bestuurder NMBS
Geert Pauwels, hoofd vrachtgroep NMBS
José Syr, hoofd B-Cargo
De herstructurering van de vrachtgroep is een proces dat in 2003 werd opgestart en nog steeds volop aan de gang is. Voor een “kleine” vervoerder als NMBS, geprangd tussen grote Europese spelers, is het geen sinecure om zich op de markt van het goederentransport te handhaven. Deze markt is immers volledig geliberaliseerd, en bijzonder competitief. Momenteel kampt de vrachtgroep met een belangrijk financieel verlies. Dat moet voor 2011 weggewerkt zijn om zich als onafhankelijke groep, zonder financiële steun van NMBS, te kunnen handhaven. Het NMBS-management heeft een ambitieus en offensief toekomstplan uitgewerkt, om de markt en de financiële situatie het hoofd te bieden en op lange termijn te groeien tot een vooraanstaande internationale, logistieke speler. De NMBS vrachtgroep beschikt over belangrijke troeven, die aan de basis liggen van haar strategische aanpak. Een eerste troef is de lokale verankering: sterke aanwezigheid in de havens, kennis van het terrein en een gespecialiseerd productie-apparaat. Tweede troef is het aanbod naar specifieke segmenten: een aanbod op maat, met gespecialiseerde wagens voor bijvoorbeeld de staalsector of het intermodaal vervoer. Derde troef is de geografische ligging, op het snijpunt van een aantal grote
goederenassen die ontwikkeld kunnen worden via stabiele partnerships met internationale en betrouwbare spelers, als DB Schenker Rail en ECR. Die troeven ontwikkelen en commercialiseren, vormt een van de pijlers van de reorganisatie. Rechtstreeks gevolg daarvan is een nieuwe taakverdeling: B-Cargo zal zich toespitsen op de productie, lees het aanleveren van de treinen, verzorgen van de planning (in samenwerking met de NMBS-directie bevoegd voor de treinbestuurders en het materieel). De commercialisering van een kwalitatief, multimodaal en uitgebreid logistiek aanbod is volledig toevertrouwd aan filialen van de vrachtgroep. InterFerryBoats (IFB) neemt het intermodaal verkeer op zich en is terminaloperator, Rail Force (divisie van IFB) zet in op een aantal gespecialiseerde segmenten (o.a. auto en chemie) en Xpedys richt zich op staal- en bulktransporten. Andere pijler is de gezondmaking van de goederenactiviteit en het verhogen van de geleverde kwaliteit. De rationalisering van het productie-apparaat is een belangrijke fase, waarbij de rol van het personeel cruciaal is. Polyvalenter werken op het terrein is een noodzaak. Daarom wordt van de medewerkers verwacht dat ze zich flexibel opstellen om ook in de toekomst mee te evolueren en klantgericht te denken. Daarnaast komt er een uitgebreid en meetbaar kwaliteitsprogramma op alle echelons van de organisatie. Het strategisch toekomstplan is realistisch en haalbaar, maar de sleutel tot een succesvolle reorganisatie van de vrachtgroep heet motivatie en samenwerking. Dat is de kern van de boodschap die het management in de roadshows meegeeft.
HET TRAXX-TEAM VAN WERKPLAATS ANTWERPEN TRAXX is geen geheime code uit één of andere thriller, maar de naam van een nieuwe reeks locomotieven van NMBS. De onderneming huurt de locomotieven om extra diensten aan te bieden in het goederenvervoer. In totaal gaat het om 40 machines, besteld in 2007. Op dit moment zijn er 29 van geleverd. Elke TRAXX gaat eerst naar de tractiewerkplaats van Antwerpen-Noord, gelegen in het centrum van de haven en de enige werkplaats van NMBS die onderhoudstaken kan uitvoeren op dit type locomotieven.
GPS met deadline Begin december 2008 kreeg de technische ploeg van Roger Bogaerts de opdracht om de 29 locomotieven uit te rusten met een GPSsysteem. Dankzij GPS kan de verkeersleiding van netbeheerder Infrabel in real time de Traxx volgen. Wat dan weer nuttig is voor NMBS, die zo haar goederenklanten op de hoogte kan houden waar een bepaalde vracht zich bevindt en wanneer die geleverd wordt. Op zich is het plaatsen van de GPS-module al een moeilijk werkje, maar wat het verhaal helemaal spannend maakt, is de uiterst korte deadline. Het team moest de klus klaren in amper 2 weken en klaar zijn tegen de nieuwe dienstregeling van
Het TRAXX-team in de stuurcabine: Peter Vandenbroeke, Kurt Cauwelaers, Martijn Daemen,
15 december 2008.
Tom De Bie, Kris Degrande.
31
Veertien dagen non-stop werken
Nieuwe uitdagingen
De ploeg van Roger Bogaerts, bestaande uit
Naast het installeren van de GPS-modules staat
vijf gemotiveerde technici, laat zich niet afschrik-
het team van Roger ook in voor het onderhoud
ken door de krappe timing, integendeel. “Door
en het herstellen van andere elektrische loco-
de deadline die we moesten halen, waren we
motieven in de tractiewerkplaats. Het gaat over
zelfs bereid om ’s morgens om 6 u te starten”,
ongeveer 120 toestellen (voor de kenners: type
vertelt Peter. “Ook tijdens de weekends waren
23, 25 en 25.5). Het team warmt zich momen-
we aan het werk”. De eerste GPS wordt door
teel al op voor de volgende uitdaging: het ver-
de constructeur zelf geplaatst, terwijl de tech-
vangen van de analoge radio’s in de locomotie-
nische ploeg toekijkt en leert. Op basis van die
ven door digitale.
> EXPERTENWERK
ervaring werken ze een instructieboek uit, om vervolgens zelfstandig aan de slag te gaan. Veertien dagen lang wordt met man en macht doorgewerkt. Iedereen heeft zijn specifieke taak: vloerplaten uitbreken, brandwerende deuren plaatsen, elektrische kabels leggen, …. En de aanpak werkt: op 15 december zijn alle TRAXX klaar voor hun eerste rit. Teamleider Roger Bogaerts (rechts) met Georges Van Den Brande, adjunct-hoofd tractiewerkplaats
Kris Degrande plaatst een deel van de technische uitrusting
Technische fiche TRAXX > gebouwd door de firma Bombardier > geleased voor 10 jaar bij de firma Angel Trains > snelheid van 140 km per uur > geschikt voor vier verschillende spanningen > ladingen van minimaal 2000 ton bruto > bestemd voor het goederenvervoer naar Duitsland (project COBRA) via Montzen en Nederland alsook voor de verbinding Antwerpen-Rotterdam > gehomologeerd en voorzien van de nodige beveiligingsapparatuur om in Duitsland, Nederland en België te rijden
EXPLOITATIEKLERK Jan Francken >1962 Jan wordt geboren in Kalmthout >Diploma A3 TSO >1981 Na één jaar in de privé te hebben gewerkt, gaat Jan aan de slag bij NMBS als spoorlegger >1982 Na zijn legerdienst werkt Jan eerst als schrijver in Antwerpen, later als exploitatieklerk >1986 Jan wordt exploitatieklerk in het station Essen >1988 Tot op vandaag werkt hij als exploitatieklerk in het station Heide.
DE WERKDAG van JAN FRANCKEN
11:00 Administratie 09:30 Postpunt
In het station Heide verkoopt Jan ook postzegels en kunnen aangetekende zendingen afgehaald worden. Hier neemt hij een postpakket aan en scant het in. Het pakket zal die dag nog vertrekken.
Tussen de verkoop van de treinbiljetten door, houdt Jan ook de administratie bij. De voorraad postzegels is bijna uitgeput, Jan bestelt er elektronisch een aantal bij. Om 11.24 u overhandigt hij alle briefwisseling aan de treinbegeleidster. Zij zal alles afleveren in het station van Antwerpen-Centraal.
06:15 Openen wachtzaal
Een kwartiertje later opent Jan de deuren van de wachtzaal en zet de stripfiguren Suske en Wiske buiten. In het station Heide staat alles in het teken van deze beroemde stripfiguren. Jan is dan ook nauw betrokken bij allerhande activiteiten rond de strips van Willy Vandersteen. Aan het loket worden naast de treinbiljetten ook strips en postkaarten verkocht waarop het station Heide vaak te zien is.
06:00 Het station Heide
Jan opent het station om 06.00 u. Hij zet het alarm af, start het verkoopssysteem SABIN op en maakt het postpunt gebruiksklaar.
06:30
Aangetekende zendingen De postbode komt langs en bezorgt Jan de aangetekende zendingen. Die worden onmiddellijk ingescand en geregistreerd in de computer.
08:30 Aan het loket
De hele voormiddag is het een gaan en komen van reizigers die een treinbiljet willen kopen of info wensen. Jan bedient hen telkens met veel plezier.
13:30
12:30
De Post Jan scant de binnengekomen post en stopt alle brieven en pakjes in de postzak. Iedere middag komt de postbode de zak ophalen, zodat alles nog die dag kan vertrekken.
Einde werkdag Om de dag af te sluiten telt Jan de inkomsten van het loket, schrijft ze in het depotschrift in en bergt ze op in de kluis. Het loket en de wachtzaal worden afgesloten. Nog enkel het alarm inschakelen en Jan kan om 14.00 u tevreden naar huis.
34
> TOEN BIJ NMBS
2 juni 1957 De TEE, Europese samenwerking avant la lettre In 1954 besluiten zeven Europese spoorwegondernemingen hun krachten te bundelen om hun passagiers de mogelijkheid te geven snel en comfortabel internationaal te reizen. Met het concept van een Europees netwerk zouden de grote industriële, commerciële en administratieve centra vlot bereikbaar zijn, zonder tijdverlies aan de grenzen door het wisselen van locomotief of de douane- en politieformaliteiten. De TEE of Trans Europ Express ging daadwerkelijk van start op 2 juni 1957, datum waarop de eerste treinen circuleerden. In datzelfde jaar werd het verdrag van Rome getekend, basis van de huidige Europese Unie met 27 lidstaten. De economische droom daarachter is meer dan in vervulling gegaan en zelfs nog versterkt door het net van hogesnelheidstreinen. Met de technologische vooruitgang heeft het TEE-net aldus een waardige opvolger gekregen, die de landen van Europa, letterlijk, nog dichter bij elkaar heeft gebracht.
De spoorwegen die samenwerkten in het TEE-concept, beheerden ook samen de publiciteit. Voor het ontwerpen van de affiches deden ze een beroep op vermaarde internationale ontwerpers zoals Rodrigo (1958) en Funken (1962)
Wat als NMBS een stad was? Brussel, een stad die op het eerste zicht weinig aantrekkelijks heeft. En toch is er uit de chaos, de miskleunen en de in verwarring brengende fouten een zeer reële charme gegroeid.
Een dier? Een duizendpoot!
Een film? De trein der traagheid (Tijdens de reis slaapt Mathias in en komt in een onbekend universum terecht... ik hou van de trein, vooral ‘s nachts...).
Een kleur? Groen, de reis is een teken van hoop...
Een beroemde persoon? Chevalier en Laspalès, twee Franse komieken, beroemd geworden voor hun uitspraak: «Bonjour Monsieur, j’aurais voulu les horaires de train pour aller à Pau» :-)
Yoko Sound Yoko Sound is een jonge Brusselse zangeres met een eclectisch en atypisch parcours. Begonnen als backing vocal in diverse bands, heeft ze zowel op de podia van de Kruidtuin, de Ancienne Belgique als de Francofolies gestaan. In 2008 bracht ze een eerste album uit als solo-artieste. Op “Not Enemy” brengt ze een subtiele en gevoelige mix van trip hop, folk en electro. Meer op www.yokosound.com.
35
> Mijn trein
Griekenland Portugal GrootBrittannië
Ierland
Italië Spanje
België
Frankrijk
Turkije
Zweden Noorwegen
! Spanje, Italië, GriekenBelgenland rondhangen dus doe je goesting. Blijf deze zomer niet in ie, ant eden... ‘t Is jouw vak land, Ierland, Kroatië, Zw landen met je InterRail ese op Eur 30 or spoor do Zoek het avontuur op en Global Pass op zak. s vanaf € 159. al een InterRail Global Pas Jonger dan 26? Dan is er e www.nmbs.b Info en voorwaarden op
