Het Land van Uitdaging. Het is dinsdag, 1 april 2008. De dag begint zonnig, lekker weertje, ik heb vrijaf genomen, want er staat iets belangrijks te gebeuren. De dienstplanning voor politiemensen moet noodgedwongen schuiven voor een nicht van mij, Elvira Heijdendael, bijna 22 lentes jong. Zij gaat vandaag een mediumpresentatie geven, ter afsluiting van een 4 jaar durende studie “Muziek Therapie” In Nijmegen vindt dit plaats, in de Hoge School van Arnhem en Nijmegen (HAN). Goedgemutst gaan we op pad, mijn vrouw Mariet en ik, we rijden achter de ouders van Elvira aan. Zij hebben eerst hun vriend Tars opgehaald, een trompettist uit Nieuwstadt, die blijkbaar samen met de vader van Elvira een van haar nummers ten gehore gaat brengen. We hebben het gevoel dat het erg speciaal zal worden, temeer ook omdat Elvira een lied zal zingen, waarvan de tekst afkomstig is uit mijn boek De Bezieling van een politieman. Het is de tekst uit de schilderspoëzie “Zo vrij als een vogel”, geschreven op een schilderij van mijn broer Alfons. Het is een schilderij van een zeilbootje op het water. Toen mijn boek werd uitgebracht wilden de ouders van Elvira het boek graag hebben. Naar ik heb vernomen heeft Elvira het boek op een dag ter hand genomen en is erin gaan bladeren. Bij het lezen van Zo vrij als een vogel ontstond bij haar spontaan het idee om die tekst daarvoor te gebruiken. Natuurlijk stemde ik direct daarmee in. Ik voelde mij gestreeld en geëerd. Het moest wel iets bijzonders worden. Ik had Elvira slechts één keer horen spelen, op haar klarinet wel te verstaan. Dat was ter gelegenheid van de begrafenisplechtigheid van mijn moeder, haar oma dus, in de kerk van Oud-Geleen. Zij speelde de Romance uit het klarinetconcert nr. 3 van Karl Stamitz en werd begeleid op orgel. Toen de klarinet- en orgeltonen door die kerk klonken raakte ik ontroerd door de schoonheid en zuiverheid ervan. Het werd mij toen al duidelijk dat Elvira in staat was haar hart middels de muziek te laten spreken.. Ik wist niet wat ik hoorde, het leek wel alsof ik naar een concert van een virtuoos zat te luisteren, zo meeslepend en diepzinnig waren de klanken en de melodie in die kerk, bij die speciale gelegenheid. Elvira speelt al bijna haar hele leven lang klarinet, o.a. in de harmonie van Grevenbicht. Toen zij vier jaar geleden voor de studie Muziek Therapie koos, kwam daar piano, gitaar en zang bij. Haar ouders vertelden vaker vol trots over haar vorderingen, Elvira bleef daar erg nuchter en bescheiden onder. Ze zei tegen mij dat haar bedoeling was mensen met haar muziek diep in het hart te willen raken.
Dus, toen Elvira aan mij vroeg of zij die tekst mocht gebruiken, kreeg ik een aangenaam gevoel. Zij zou in staat zijn om het schilderij en de tekst middels haar stem en muziek te vervolmaken tot een prachtige compositie. Ik had daar geen enkele twijfel over. Vandaag is voor haar de grote dag. In de school treffen wij Elvira, haar broer Eric, haar vriend Dennis, diens ouders en nog enkele familieleden aan. Ook de maker van het schilderij, mijn broer Alfons, is van de partij. We maken kennis met enkele studiegenoten van Elvira, die blijkbaar samen met haar de mediumpresentatie gaan verzorgen. We krijgen een programmablaadje in onze handen gedrukt. Met enige trots zie ik op de achterzijde de tekst staan”Zo vrij als een vogel”, met daaronder de vermelding van mijn naam. Nooit gedacht, dat me dat zó blij zou maken, maar het was wel zo. Elvira heeft haar presentatie de titel ”Het land van Uitdaging” genoemd. Er gaat een lichte schok door mij heen. Mijn uitdaging was het om die teksten te schrijven, een boek uit te brengen en met mijn creativiteit naar buiten te treden.Van een vrije vogel naar het land van uitdaging, van het begin naar het einde van de tekst. Treffender had het niet kunnen zijn. Zou Elvira nu al de toestand van een vrije vogel hebben bereikt en zou zij zoveel zelfvertrouwen hebben dat zij respect- en liefdevol het land van de uitdaging heeft gevonden? Ik weet natuurlijk, dat er ook in het nog jonge leven van Elvira allerlei emotionele gebeurtenissen een rol hebben gespeeld. Ik vraag mij af of zij daar nu al helemaal doorheen gegroeid is. Het lijkt er wel op. De spanning stijgt wanneer wij de zaal binnengaan waar de presentatie wordt gegeven. Alles is ingericht, de muziekinstrumenten, het licht, de geluidsapparatuur, er is een techneut die ervoor zorgt dat de presentatie wordt opgenomen en dat het geluid goed wordt geregeld. Als de bezoekers en de jury (twee docenten) plaats hebben genomen, komt Elvira naar voren en heet ons van harte welkom. Je merkt al snel dat zij niet teveel woorden wil gebruiken, maar dat zij staat te popelen om te beginnen. Zou zij erg zenuwachtig zijn, vraag ik me bezorgd. Natuurlijk niet, kijk eens hoe ze daar staat, rechtop, blakend van gezondheid en zelfvertrouwen. Na een opleiding van vier jaar is eindelijk het moment aangebroken waarop ze kan laten zien en vooral horen wat haar mogelijkheden zijn. Ik weet het nu zeker, zij is volwassen geworden, een vrouw met een sterk doorzettingsvermogen, met een groot en ruim hart voor anderen. Haar leven heeft zich gevormd, met alles wat zich daarin tot nu toe heeft afgespeeld, de vrolijke zaken en de verdrietige. Voor haar ouders moet dit het mooiste moment van hun leven zijn.
Elvira vertelt dat zij begint met het nummer Het land van uitdaging. Zij nodigt enkele studiegenoten uit om achter de microfoons plaats te nemen. Met backing vocals, zowaar. Ik zie een groep meisjes, die het geluk als het ware uitstralen. Ook zij hebben al het een en ander meegemaakt in hun leven, heb ik intussen begrepen. Het samenwerken heeft hen erg goed gedaan, dat is overduidelijk. Een prettig gevoel van warmte maakt zich van mij meester. Dan neemt Elvira rustig plaats achter de piano, trekt voor de zoveelste keer nog eventjes aan haar topje, het wordt doodstil in de zaal. Op het podium neemt een van de meiden haar plaats in met een cello. De eerste pianoklanken klinken zo bijzonder mooi en als de stem van Elvira die klanken als het ware op wolken de zaal in draagt, voel ik rillingen door me heen gaan. Dan wordt het geheel aangevuld met de diepe klanken van de cello. Ik word warm en krijg tegelijkertijd kippenvel. Wat een stem! Wat een klanken, wat komt die tekst er prachtig uit! Zoekend naar de golven van het leven, naar een nieuwe horizon , daarachter nieuw land, nieuw leven”. Ik voel een lichte por in mijn rug. Mijn broer Alfons stoot mij aan. “Prachtig hè?”, meen ik te horen. Het lukt mij niet om iets te zeggen, ik slik de brok in m’n keel weg en knik. Ik zie aan zijn gezicht dat hij geniet, net zoals ik en al die anderen in de zaal. Het kan gezichtsbedrog zijn, maar ik meen door mijn waterige blik ook in zijn ogen tranen te ontwaren. Gaandeweg het lied komen er andere stemmen bij en de compositie is compleet. Tranen komen in mijn ogen, van ontroering, van geluk. Dat ik hiernaar kan en mag luisteren is een waar godsgeschenk. Ik kijk naar Marleen en Laurens en besef wat een enorm trots gevoel dit hun moet geven. Als ik al zo emotioneel raak, wat moet het dan wel niet met hun teweeg brengen, als ouders of bij haar broer Eric? Het geluid valt stil, het lied is uit, een daverend applaus, de presentatie begint pas. Na dit openingslied speelt Elvira het eerste deel uit hetzelfde klarinetconcert van Stamitz, waaruit zij jaren geleden de Romance speelde voor haar oma die in die tijd zo ontroerd kon raken door deze muziek. Zij had Elvira nooit dit stuk horen spelen, wellicht zit zij vandaag stiekem in een hoekje van de zaal mee te luisteren naar de geweldige uitvoering van het eerste deel. Voor Marleen, de moeder van Elvira, zal dit een bijzonder emotionele ervaring zijn. Alsof het de gewoonste zaak van de wereld is, worden na dit klarinetconcert enkele andere studiegenoten naar voren geroepen om samen een bewerking van het lied “Hallelujah” van Leonard Cohen uit te voeren. Het wordt mooier en mooier, de muziek raakt mij precies midden in het hart. Prachtige stemmen vormen samen een harmonieuze cohesie en het applaus valt als een zachte deken over deze jonge, enthousiaste muzikanten. Via een bewerking van “Atmosphere” van J.Moser en een eigen improvisatie, waarin Elvira haar weg van het tonen van haar werkelijke gevoel voorbeeldig en uiterst gevoelig weet
uit te beelden, belanden wij in een heerlijk vlot blues nummer (“Jesus om the mainline”). Dit nummer speelt zij op klarinet, samen met haar vader Laurens (trombone) en dienst vriend Tars (trompet). Ongeveer vier weken geleden ontstond pas het idee om een stuk in deze samenstelling te gaan uitvoeren. Zij wilde iets laten zien en horen van de invloeden vanuit de wereld van harmonieën. Treffender had zij dit niet kunnen tonen. De ultieme vrijheid komt tot uiting, de uitdaging is uniek. De toehoorders gaan zowat uit hun dak. Aan het eind van de presentatie – die voor mij nog wel een uur langer had mogen duren – zingt Elvira het lied “Forget me Not” van Lucie Silvas. Het leidt tot emotionele taferelen binnen de groep vriendinnen, omdat deze presentatie ook een eind maakt aan hun vier jaar durende samenwerking en intense vriendschap. De tranen rollen vrolijk en in perfecte balans op de muziekklanken over vele wangen. Blijdschap en verdriet worden verenigd. Om de veelzijdigheid van de muzikale mogelijkheden extra cachet te geven wordt in het slotnummer nog eventjes heel frivool een act opgevoerd, waarbij de enige mannelijke studiegenoot Jory met een contrabas het podium betreedt en Elvira met gitaar van buiten de zaal binnen komt lopen, muzikaal in gesprek zijnd met de contrabas en andere instrumenten, onderwijl luid zingend ”You’re my everything”. Het Land van Uitdaging is bereikt! Over een emotionele weg, waarop ingrijpende gebeurtenissen plaatsvonden naar een atmosfeer van het halleluja gevoel, almaar verder improviserend, je komt er zelfs Jezus tegen en even wordt er op een gevoelige, maar zeer treffende manier gezegd dat geen enkel mens vergeten mag worden. Aan het slot klinkt uit volle overtuiging dat jij mijn alles bent. Is dit niet een uiting van ultieme vrijheid? Logisch dat er gehuild wordt, dat ouders en kinderen elkaar in de armen vallen en hun wederzijdse gevoelens op deze manier uiten. Dat kon niet uitblijven. Voor de juryleden moet dit toch een makkie zijn. Dat blijkt ook wel, wanneer zij een half uur later bekend maken dat Elvira met vlag en wimpel is geslaagd. Zij praten bijna euforisch over het enorme talent die in deze jonge mensen zit en er zo snel, na vier jaar al, op deze manier uitkomt. Elvira en de groep vriendinnen hebben laten zien hoe het Land van Uitdaging eruit kan zien. De twee juryleden lopen over van superlatieven, erg trots natuurlijk, net zoals de ouders en broer van Elvira en al die mensen die bij deze presentatie aanwezig waren. Voor veel mensen zal het Land van Uitdaging een onbereikbaar, onbewoond eiland blijven. Ik weet nu beter, dit land is er altijd, je hoeft het maar op te zoeken, zodra de angst en de twijfels overwonnen zijn, wanneer je zo vrij bent als een vogel. Je vliegt er gewoon naartoe.
Wij zijn die dag nog een stukje verder mee gevlogen met de presentatie van Anne, een van de studiegenoten van Elvira. Haar presentatie had zoveel indruk gemaakt, dat wij heel graag zijn gebleven om vanaf half drie andermaal te genieten van zoveel uitstralend geluk. Elvira maakte natuurlijk deel uit van die presentatie, zoals Anne deel uitmaakte van de presentatie van Elvira. Iedereen van deze groep maakte deel uit van mekaars presentatie. Het was aandoenlijk om te zien hoe deze groep meiden elkaar feilloos wist te vinden en te ondersteunen in deze muzikale prestaties. Het lied America, dat Anne samen met Elvira zong, was van een ongewoon hoog gehalte. Elvira begeleidde de zang ook nog eens op piano, op een heel natuurlijke, ongedwongen wijze, alsof zij haar hele leven lang niets anders had gedaan. En dan te bedenken dat zij pas vier jaar piano speelt. Verbazingwekkend! Een echt natuurtalent. Dit artikel schrijvende kom ik tot de conclusie dat dit geen mediumpresentie was, dit was liefdevol entertainment van een zeer hoog muzikaal gehalte. Hier werden niet zomaar enkele liedjes gezongen of stukjes plichtmatig opgevoerd om te worden beoordeeld met een cijfer. Je zou het zelfs goddelijk kunnen noemen wat zich afspeelde, spiritueel was het zeker, het laat me denken aan zoiets als allesomvattende en onvoorwaardelijke liefde. Zal er wel mee te maken hebben dat ik mij daar sterk in heb ontwikkeld, de laatste jaren. Ik vraag me af of ik niet aan het overdrijven ben, maar de emoties verdwijnen niet. Misschien ben ik zelfs een beetje jaloers? Ik probeer die rare gedachten van mij af te gooien en concentreer me verder op het schrijven van dit artikel. Elvira heeft mij getoond dat in elk mens een onuitputtelijke creatieve bron zit. Er zijn er maar weinigen die deze bron kunnen, willen en vooral durven aan te boren. Zij raakte mij diep in mijn hart, met haar muziek, haar stem, het samenspel met die prachtige groep meiden, in harmonie met de andere stemmen en klanken. Ik ben je eeuwig dankbaar Elvira. ©Jacques Smeets
