Projectmap
Afrika
1
Inhoud De ontdekking van Afrika Introductie: pg. 3 Informatie: pg. 4-5 Vragen: pg. 6-7 Afrika en de slavenhandel Introductie: pg. 8 Informatie: pg. 9 Vragen: pg. 10-11 De industriële revolutie Introductie: pg. 12 Informatie: pg. Vragen: pg. 13 Afrika en het imperialisme Introductie: pg. 14 Informatie: pg. 15-16 Vragen: pg. 17-18 Afrika onder Europese bezetting Introductie: pg. 19 Informatie: pg. 20-21 Vragen: pg. 22 Afrika onafhankelijk Introductie: pg. 23 Informatie: pg. 24-25 Vragen: pg. 26-27 Evaluatie Vragen:
2
pg. 28-31
De ontdekking van Afrika In de tijd van ‘Ontdekkers en Hervormers’ was Afrika een van de eerste gebieden die door de Europeanen werd verkend. Ze wisten uiteindelijk zelfs helemaal om Afrika heen te zeilen en Indië te bereiken. Langs de Afrikaanse kust ontstonden er handelsposten, gebouwd door Europeanen. Ze legden contacten met de Afrikaanse bewoners, meestal voor de handel. Nog niet veel van die Europeanen gingen zich er echt vestigen. Ook waagden ze zich nog niet in de binnenlanden van het Afrikaanse continent. In dit eerste deel wordt uitgelegd waarom dat is. Verder kom je er achter welke Europese landen van die handelsposten oprichten, hoe ze dat deden en waarom eigenlijk. Tot slot wordt er ook aandacht besteed aan de ontdekking van Amerika door Columbus. Waarom deze ontdekking uiteindelijk ook een belangrijke rol zal gaan spelen voor Afrika wordt duidelijk in deel 2.
Portugese ontdekkingsreizen rond Afrika
3
Informatie bij de ontdekking van Afrika In de loop van de 15e eeuw gingen de Portugezen in hun kleine schepen steeds verder de Atlantische Oceaan op. Stukje voor stukje verkenden zij de westkust van Afrika. Doel van deze reizen was een route vinden naar Indie, maar daarnaast zochten ze ook aan de Afrikaanse kusten naar goederen, zoals goud, peper en ivoor. Ze wisten dat die in Afrika te vinden waren, omdat Arabische kooplieden ze al door de Sahara aanvoerden.
Maar er was nog een reden waarom de christelijke Portugezen hun gevaarlijke tochten ondernamen. Ze wilden de oude strijd tegen de islamieten voortzetten. Spanje en Portugal hadden lang gevochten om de islamieten uit hun gebied te krijgen, en nu dat gelukt was wilden ze door met vechten. Ze zagen zichzelf dus niet alleen als handelaars, maar ook als kruisvaarders! Misschien was dat voor hen ook een belangrijke reden om te proberen rond het zuidpunt van Afrika te varen (omstreeks 1480). Dan zouden contacten gelegd kunnen worden met andere niet-islamitische landen om samen de islam te bestrijden en handel te drijven. Ze hadden zelfs oude verhalen gehoord over een christelijk land midden in Afrika. Ze geloofden deze verhalen en zochten ook deze mensen om mee samen te werken tegen de islamieten.
Dit soort schepen gebruikten de Portugezen
In 1488 bereikte de eerste Portugese schipper het zuidpunt van Afrika, dat hij ‘Stormkaap’noemde. Later maakten de Portugezen daar ‘Kaap de Goede Hoop’ van. Tien jaar later lukte het Vasco da Gama met een kleine vloot om de kaap heen te varen en langs de Oost-Afrikaanse kust India te bereiken.
Vasco da Gama
4
Vier jaar nadat de eerste Portugees Kaap de Goede Hoop had bereikt, probeerde een Italiaanse zeeman langs een andere weg Oost-Indië te bereiken. Dat was in 1492. Die Italiaan heette Christoffel Columbus en was admiraal in Spaanse dienst. Er was al bekend dat de wereld rond was. Als je dus maar lang genoeg in westelijke richting vaart, dacht Columbus, dan kom je vanzelf in het oosten. Dat klopt. Alleen wist hij niet dat tussen Europa en Azië het grote werelddeel Amerika ligt. Toen Columbus zo per ongeluk in Amerika terecht was gekomen, noemde hij de mensen daar Indianen. Hij dacht immers dat hij in Indië (Oost-Azië) was beland! Pas later begreep men dat er een nieuw werelddeel ontdekt was. Dat namen de Spanjaarden toen snel in bezit. Alleen Brazilië kwam in handen van de Portugezen, omdat het in 1500 (ook alweer toevallig) ‘ontdekt’ werd door de Portugees Cabral.
Replica van het schip van Columbus
In de loop van de 16e eeuw drongen Spaanse conquistadores (veroveraars) steeds verder door in Amerika. Eerst bezetten zij de eilanden in de Caribische zee, later waagden zij de oversteek naar het vasteland. Omstreeks 1520 veroverde een kleine groep Spaanse avonturiers het grote rijk van de Azteken in Mexico. Ruim tien jaar later werd door een paar honderd man het rijk van de Inca’s in Peru onderworpen. De Spaanse legertjes waren veel sterker dan de grote legers van de Azteken. Dit kwam door vuurwapens, paarden en harnassen. Maar niet alleen door de kracht van de legertjes wisten de Spanjaarden de Azteken te verslaan. Ze profiteerden ook handig van de onenigheid tussen de Indiaanse volken in het rijk, en lieten ook veel Indianen voor zich vechten. Bovendien waren de Indianen zeer vatbaar voor allerlei besmettelijke ziekten, die door de Spanjaarden waren meegebracht en die daar onbekend waren. Miljoenen van de oorspronkelijke bewoners van Amerika stierven aan de pokken en de mazelen. Talloze anderen bezweken onder het geweld van de veroveraars.
De Indianen groeten Columbus
5
Vragen bij de ontdekking van Afrika
1. In welk tijdvak speelt de ontdekking van Afrika zich af? A. Tijdvak van Steden en Staten B. Tijdvak van Ontdekkers en Hervormers C. Tijdvak van Regenten en Vorsten D. Tijdvak van Jagers en Verzamelaars
2. Zoek op internet het logo dat bij dit tijdvak hoort en teken het hieronder.
3. Naar wat voor goederen waren de Portugezen in Afrika op zoek?
4. Portugezen zagen zichzelf niet alleen als handelaars maar ook als kruisvaarders. Wat bedoelen ze daarmee?
5. In het begin veranderde er door de komst van de Europeanen niet veel voor de meeste Afrikanen. Geef daarvoor een goede reden.
6
6. Op www.schooltv.nl zijn er twee korte filmpjes te vinden over de reis van Columbus. Link: http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20040130_columbus02 (Ctrl+klik) Bekijk ze en geef aan de hand van het filmpje en de informatie uit de tekst antwoord op de volgende vraag: Waarom ging Columbus op reis en waarom koos hij deze route?
7. De Indiaanse rijken werden vrij gemakkelijk veroverd door de Spanjaarden. Geef daarvoor drie verklaringen.
7
Wereldkaart met de Spaanse (rood) en Portugese (groen) veroveringen
Afrika en de slavenhandel Het ontdekte continent Amerika bleek een schat aan allerlei nieuwe producten te bezitten. Enkele voorbeelden waren katoen, koffie, tabak en rietsuiker. In Europa kwam er steeds meer vraag naar deze (genots) goederen dus hadden de kolonisten in Amerika steeds meer werkkrachten nodig. Dat luidde het begin in van de slavenhandel. Bijna drie eeuwen lang werden Afrikanen tot slaaf gemaakt en verkocht aan kolonisten in Amerika. Als slaaf had je geen vrij leven. Je was bezit van iemand anders en die bepaalde wat je moest doen. De slaven werkten meestal op de plantages of als hulpje voor de rijke plantagehouders. Ze hadden meestal een erg slecht bestaan. In dit deel kijken we hoe de slavenhandel precies verliep en wat gevolgen voor Afrika waren. Ook krijg je een beeld van hoe het leven van zo’n slaaf er ongeveer uit zag.
Door een andere stam gevangen genomen slaven 8
Informatie bij Afrika en de slavenhandel Door de dood van een groot deel van de Indiaanse bevolking ontstond een groot gebrek aan arbeidskrachten in de Spaans-Amerikaanse koloniën. De Spanjaarden voelden er niets voor zelf te gaan werken op de landerijen de ze in bezit hadden genomen. Omstreeks 1550 werden in Bolivia rijke zilvermijnen ontdekt, waarvoor men ook werkkrachten nodig had. De oplossing werd gevonden in de aanvoer van negerslaven uit Afrika. Miljoenen van deze ongelukkigen werden in de loop van de eeuwen ingescheept en naar Amerika gebracht. De meeste slaven kwamen terecht op de plantages, grote landbouwbedrijven waar gewassen werden verbouwd voor de Europese markt. Eén van die gewassen was tabak. Het was een genotmiddel, dat de Europeanen in Amerika hadden leren kennen. Andere bekende producten waren, rietsuiker, katoen en koffie. In de 17e en 18e eeuw werden deze producten op steeds grotere schaal in Amerika verbouwd en in Europa gebruikt. Zo ontstond voor het eerst een omvangrijke handel tussen verschillende continenten (werelddelen) Slaven werden op verschillende manieren verkregen. Meestal hadden twee Afrikaanse stammen een oorlog, waarbij de gevangenen slaaf werden. De Europeanen kochten deze slaven dan van de stam. Het gebeurde soms ook dat Europeanen gewapend een stukje het binnenland in gingen om slaven te vangen, ze pakten iedereen die ze tegen kwamen. Nederland heeft in de slavenhandel een grote rol gehad. De Spanjaarden hadden veel slaven nodig, en sloten contracten met Nederlandse bedrijven (vooral de WIC) om de slaven voor ze te gaan halen. Dit heeft ongeveer 70 jaar geduurd, in die tijd hebben Nederlandse schepen 100.000 slaven aan de Spanjaarden verkocht. Ook haalden de Nederlanders veel slaven om op hun eigen plantages te laten werken. Tegenwoordig wordt geschat dat er tussen de ontdekking van Afrika en de afschaffing van de slavernij zo’n 12 miljoen slaven uit Afrika zijn gehaald. Omdat 10% tot 20% ervan aan boord van de slavenschepen stierf zijn er dus zo’n 10 tot 11 miljoen als slaaf verkocht.
9 Een tekening die laat zien hoe veel slaven er op een schip werden vervoerd
Vragen bij Afrika en de slavenhandel Opdracht 1: Stap 1. Ga naar www.schooltv.nl/slavernij Stap 2. Op deze site staat een hoop informatie over slavernij. Er zijn verschillende filmpjes en in de infoblokken staat veel informatie. Met deze informatie ga je onderstaande vragen beantwoorden: 1. Waarom gingen Nederlanders handelen in slaven uit Afrika?
2. Leg uit hoe een Afrikaan precies slaaf werd?
3. Hoe verliep de overtocht?
4. Geef een aantal voorbeelden van hoe de Afrikaanse slaven werden behandeld.
10
Opdracht 2: Zoek bij elke vraag (1 t/m 4) een bron die jou het meeste aanspreekt. Noteer hieronder wat je ziet en schrijf erbij waarom je hem zo bijzonder vind 1.
2.
3.
4.
11
De industriële revolutie Een revolutie betekent ook wel een hele grote en belangrijke verandering. In de loop van de 18e en 19e eeuw was er zo’n grote verandering. De verandering waar wij het nu over gaan hebben is de komst van industrie, daarom ook wel de industriële revolutie genoemd. Industrie betekent eigenlijk het op grote schaal produceren van iets. Door allerlei uitvindingen zijn het steeds vaker machines die het werk van mensen overnemen. Daarom kan er sneller en meer geproduceerd worden. Door de uitvinding van de stoommachine komt de revolutie pas echt op gang. De stoommachine gaat vooral een belangrijke rol spelen bij de fabricage van staal, een materiaal dat nu ook steeds vaker werd gebruikt. Door deze revolutie veranderden het leven van alle mensen totaal. Ook in Afrika veranderde er veel door deze revolutie. Rijke Europese landen moesten namelijk op zoek naar grondstoffen die nodig waren voor de industrie. Dat gebeurde onder andere in Afrika. Daarnaast bleek Afrika ook een goede afzetmarkt. Dat betekent dat de producten die in de Europese fabrieken gemaakt werden konden worden verkocht aan de Afrikanen!
Europese fabriek tijdens de industriële revolutie. Deze fabrieken zag je toen vooral in steden.
12
Vragen bij de industriële revolutie 1. Welke uitvinding was vooral heel belangrijk voor de industriële revolutie?
2. Waarom was Afrika belangrijk voor de rijke Europese landen?
Binnenkant van een Europese fabriek
13
Afrika en het imperialisme Aan het einde van de 19e eeuw besloten de Europeanen de binnenlanden van Afrika te gaan verkennen. Door de industriële revolutie was de vraag naar grondstoffen vanuit Europa ernstig toegenomen, ze hoopten deze in Afrika te kunnen vinden. Het ene na het andere Afrikaanse land werd ingenomen door een Europees land en tot kolonie gemaakt. Er werd zelfs, om ruzie tussen de Europese machten te voorkomen, in het jaar 1884 een vergadering gepland waar bijna alle Afrikaanse landen werden verdeeld. Nog geen twaalf jaar later in 1902 waren alle Afrikaanse landen, op Liberië en Ethiopië na, een kolonie van geworden. Deze nieuwe vorm van kolonialisme wordt wel Imperialisme genoemd. Tijdens deze ‘bezetting’ kwamen de Europeanen in contact met de inheemse bevolking. De Europeanen waren er van overtuigd dat hun kennis en beschaving beter en meer bijzonder was dan dat van de Afrikanen. Ook het christendom was voor hen natuurlijk het enige ware geloof. Daarom besloten de Europeanen dat ze hun beschaving en geloof aan de Afrikanen moesten opleggen, desnoods met geweld…
14
Informatie bij Afrika en het imperialisme Tweedeling Waarom had Europa eigenlijk zo veel macht in zo veel delen van de wereld? Een belangrijke oorzaak was dat Europa in economisch opzicht voor lag op de rest van de wereld. Alleen de Verenigde Staten en later Japan zaten op het zelfde niveau. Door de industriële revolutie hadden de Europeanen een grote technische voorsprong. Ze hadden bijvoorbeeld betere wapens. Dat maakte het mogelijk om andere volken te bezetten en verzet de kop in te drukken. De Europeanen waren productiever en dat betekende dat zij hun producten goedkopen konden aanbieden. De arbeiders in de Europese textielfabrieken met hun stoomspin- en weefmachines konden veel meer produceren dan de handwerkers in India met hun ouderwetse spinnewielen. Die laatsten konden dus niet concurreren en bleven met hun spullen zitten. De technische en economische voorsprong van Europa begon met enkele producten, maar breidde zich op den duur tot allerlei gebieden uit. Zo ontstond de tweedeling die wij ook nu nog kennen, tussen de ontwikkelde en onderontwikkelde landen.
Rolverdeling Door de voorsprong van Europa ontstond ook een soort economische rolverdeling in de wereld. De overzeese landen leverden grondstoffen, bijvoorbeeld ruwe katoen of olie. Die grondstoffen werden in Europese fabrieken verwerkt tot eindproducten, bijvoorbeeld textiel, zeep of margarine. Die eindproducten werden daarna voor een deel weer in de kolonies verkocht.
De Engelsen proberen het gebied van de Zulu’s te veroveren
Imperialisme in Azië en Afrika Tot omstreeks 1800 hadden Europeanen zich in Afrika en Azië vooral met handel bezig gehouden. Aan de kust waren kleine handelskolonies gesticht. In de 19e eeuw gingen de koloniale mogendheden hun macht uitbreiden over steeds grotere gebieden. Omstreeks 1900 werd bijna geheel Afrika en Zuid-Azië door Europeanen overheerst. In 1800 heersten Europeanen over 35% van de aarde; in 1880 was dat 67%. Naar de gebieden in Azië en Afrika vertrokken maar weinig Europeanen om er te gaan wonen; veel minder dan naar Amerika. De economie van de kolonies werd na 1800 helemaal ondergeschikt gemaakt aan de Europese economie. Dit ‘nieuwe’ kolonialisme werd in 1902 door een Engelsman ‘imperialisme’ genoemd. Dat woord was afgeleid van ‘imperium’, het Latijnse woord voor rijk; letterlijk: het gebied onder onze overheersing. Ook het Romeinse rijk (Imperium Romanum) was een groot gebied, waarin allerlei volken door de Romeinen werden overheerst.
15
Verdeling Verschillende Europese landen willen kolonies in Afrika. Om problemen daarover te voorkomen wordt in Berlijn in 1884 Afrika verdeeld. Bijna alle Afrikaanse landen waren een kolonie van Europese landen. De vaak rechte grenzen werden dwars door volken en stammen getrokken. In veel Afrikaanse landen zijn daarom nu nog problemen. In 1884 beslisten de Europese leiders dus dat hun landen Afrikaanse gebieden mochten innemen als hun kolonies. Dit veroorzaakte een stormloop naar Afrika (The mad scramble for Africa). In 1902 waren alleen Liberië en Ethiopië niet gekolonialiseerd. Hierdoor werden de afspraken die gemaakt waren in Berlijn niet altijd aangehouden.
De Conferentie van Berlijn in 1884
Uiteindelijke verdeling van Afrika
16
Vragen bij Afrika en het imperialisme 1. Imperialisme komt van imperium. Wat betekent imperium?
2. Hoe kon het dat Europese landen zo eenvoudig Afrikaanse landen tot hun kolonie konden maken? Geef twee goede verklaringen.
3. Bekijk het plaatje ‘ The mad scramble for Africa’ (pg. 14). Leg uit wat ze met dit plaatje bedoelen.
4. In welke twee tijdvakken speelt het Imperialisme zich af? A tijd van pruiken en revoluties / tijd van burgers en stoommachines B tijd van regenten en vorsten / tijd van pruiken en revoluties C tijd van wereldoorlogen / tijd van regenten en vorsten D. tijd van burgers en stoommachines / tijd van wereldoorlogen
5. Zoek uit wat voor belangrijke grondstoffen Afrika vroeger leverde of nog steeds levert. Noem er 5. (mag met behulp van internet uiteraard)
17
7. Bekijk bron ‘De Conferentie van Berlijn in 1884’ a.Wie zijn deze heren?
b. Wat zijn de heren aan het bespreken?
c. Waar hielden de heren geen rekening mee, waardoor er in sommige Afrikaanse landen nu nog steeds problemen zijn?
8. Bekijk de bron ‘uiteindelijk verdeling van Afrika’ a. Welke twee landen hadden het meeste gebied in Afrika?
b. Rechtsonder zie je het plaatje van Cecil Rhodes die op Afrika staat. Lees het tekstje erbij. De Engelsen wilden een stuk van Afrika dat van noord tot zuid liep, van Egypte tot ZuidAfrika. Is dit gelukt?
18
De Engelsman Rhodes wilde een telegraaflijn van noord- tot zuid-Afrika aanleggen.
Afrika onder Europese bezetting Zeven Europese landen waren nu de baas in Afrika. Ruim een halve eeuw zouden zij de touwtjes stevig in handen houden in Afrika. De Afrikanen werden aan het werk gezet. Ze moesten hard werken op het land of in de mijnen. De belangrijke grondstoffen gingen helemaal ‘gratis’ naar Europa. Af en toe kwamen de Afrikanen in opstand en al eerder hadden Afrikanen stevig verzet geboden tegen de komst van de Europeanen. Helaas was het een oneerlijke strijd tegen de veel beter uitgeruste en machtige Europeanen. Sommige Afrikanen gaan ook samenwerken met de Europeanen, zij krijgen daardoor een beter bestaan. In het begin van de 20e eeuw woeden er twee wereldoorlogen. De eerste wereldoorlog had ook met het imperialisme te maken. In de tweede wereldoorlog werd er ook gevochten in NoordAfrika. Duitse en Italiaanse legers vielen deze landen binnen. Engeland ging daar later de strijd aan met deze landen. Duizenden Afrikanen sneuvelden in koloniale legers.
Europeanen in Afrika 19
Informatie bij Afrika onder Europese bezetting Soms verzette de bevolking zich tegen de komst van de blanke overheersers, en dat kon leiden tot langdurige oorlogen. Toch was de Afrikaanse bevolking totaal niet opgewassen tegen de beter getrainde en georganiseerde legers met betere wapens van de Europeanen. In 1898 verloren de Soedanezen in de grote slag bij Omdurman elfduizend mensenlevens. De Engelse verliezen bedroegen achtenveertig man. Het Engelse leger had machinegeweren, de Soedanezen niet… Afrikaanse landen verzetten zich met geweld tegen Europese kolonisatie en er waren daarom constant bloedige oorlogen. De Europeanen wonnen bijna altijd, maar het verzet bleef bestaan. Alleen Ethiopië en Liberia hebben zichzelf onafhankelijk gemaakt of gehouden. Boerenoorlogen Hoewel Kaap de Goede Hoop al een lange tijd Engels was, was de rest van Zuid-Afrika nog van de “Boeren”. De Boeren waren afstammelingen van de Nederlanders, daarom spreken ze (nog steeds) Afrikaans, een taal die erg veel op Nederlands lijkt. Wel was in heel Zuid-Afrika de Engelse invloed zichtbaar. Toch bleven er 2 Boerenstaatjes over die niet onder de Engelse invloed vielen, Transvaal en de Oranje Vrijstaat. De Engelsen waren dit zat, en hebben in twee oorlogen (Boers wars) de Boeren verslagen.
Soldaten van de Boeren
De slag bij Omdurman
20
De wereldoorlogen Tijdens de eerste- en tweede wereldoorlog gebruikten de Europese legers veel soldaten uit de kolonies en lieten die aan het front vechten. Vaak gebruikten de Europeanen de Afrikanen voor gevaarlijke missies, ook stonden ze vaak vooraan in een gevecht, zodat er minder Europeanen hoefden te sneuvelen.
Een Frans affiche uit de eerste wereldoorlog, je ziet hier op zowel blanke als Afrikaanse soldaten vechten voor Frankrijk
21
Kleurenfoto uit de eerste wereldoorlog, Frans-Afrikaanse troepen in een loopgraaf
Tekst: “De dag van het Afrikaanse leger en de koloniale troepen”
Vragen bij Afrika onder Europese bezetting 1.a. Hoe kan het dat Afrikanen meevochten in de Eerste Wereldoorlog?
b. Was er verschil tussen de behandeling van de Afrikaanse en de Europese soldaten in die oorlog? Leg je antwoord uit!
2. a. Op welke manier kwamen Afrikanen in verzet tegen hun Europese overheersers?
b. Hoe liep dit meestal af?
3. Waarom vochten de Engelsen tegen de afstammelingen van de Nederlanders in ZuidAfrika?
Postzegel uit Belgisch-Congo 22
Afrika onafhankelijk Na de Tweede Wereldoorlog begonnen Afrikaanse landen zich van hun Europese overheersers te bevrijden. Meestal gebeurde dat vreedzaam, dat wil zeggen dat de Europese landen het land terug gaven aan de Afrikanen. Het bestuur werd overgedragen aan de Afrikanen. Maar niet bij alle landen kwam de onafhankelijkheid vreedzaam. Frankrijk wilde bijvoorbeeld Algerije niet zomaar aan de Afrikanen teruggeven. Dat kwam ook omdat veel Fransen in Algerije waren gaan wonen. In dat land kwam het daardoor tot een bloedige oorlog. Afrikaanse landen kregen dus hun vrijheid terug, maar de problemen werden er niet minder op. Door het verdwijnen van de Europese machten ontstond er een machtstrijd over wie de baas in dat land mocht zijn. Het resulteerde in burgeroorlogen en vaak ook kwamen landen onder leiding te staan van een wreed militair regime. Ook economisch ging het niet best met Afrika. Nog steeds wordt de top tien van armste landen in de wereld gedomineerd door landen uit Afrika. Tot op de dag van vandaag heerst er in veel Afrikaanse honger, zijn er oorlogen en sterven veel mensen door ziektes. In dit deel kijken we hoe dat komt en wat voor rol Europese landen nu spelen.
Omdat er in Afrika veel groepen zijn die tegen elkaar vechten, gebruiken veel van die groepen ook kindsoldaten
23
Informatie bij Afrika onafhankelijk Na de Tweede Wereldoorlog begonnen Afrikaanse landen zich van hun Europese overheersers te bevrijden, in 1957 was Ghana het eerste zwarte Afrikaanse land die onafhankelijk werd. En midden jaren 60 waren de meeste al onafhankelijk. Angola, Mozambique en Guinee-Bissau bleven tot 1975 Portugese kolonies en de zuidpunt van het continent bleef zelf nog langer bestuurd door blanken. In de meeste landen verliep de dekolonisatie vreedzaam en stapsgewijs, maar in sommige landen, zoals Algerije en Angola, waren er gewelddadige conflicten. Toen ze eenmaal vrij waren, kwamen veel nieuwe staten terecht in bittere burgeroorlogen. De meesten kregen in ieder geval weer te maken met een klein groepje of één man die de macht had. Vaak werden de burgeroorlogen ook door hun gewonnen. Franse troepen in Algerije
Apartheid Lange tijd was er in Zuid-Afrika de apartheid. Dat was dat de wetten voor zwarten anders waren dan voor de blanken. Het land werd ook altijd bestuurd door blanken, en de politie en het leger waren ook blank. Je zag toen overal borden waar op stond dat zwarten er niet mochten komen. Zo waren er stranden voor blanken, en mochten zwarten niet uit de zelfde kraan drinken. Als je als zwarte hier iets tegen probeerde te doen, werd je gelijk gearresteerd en opgesloten. Nelson Mandela sloot zich in 1944 aan bij het ANC, een partij die tegen de apartheid was. Vaak sprak hij publiekelijk over het afschaffen van de apartheid, in 1961 pleitte hij zelfs voor gewapend verzet. In 1962 werd hij veroordeeld tot levenslang in de gevangenis op Robbeneiland. In 1990 was er veel kritiek vanuit de wereld op het beleid van Zuid Afrika.Uiteindelijk, 28 jaar later, werd Mandela vrijgelaten. Hij werd de grote held van Zuid-Afrika, en werd niet veel later gekozen tot de eerste zwarte president van het nieuwe ZuidAfrika zonder apartheid. De apartheid werd in 1990 afgeschaft, en in 1994 waren de eerste verkiezingen waar zwarten in mee mochten stemmen.
24
Een bord op het strand waar in het Engels, Afrikaans en een zwarte taal op staat: “Onder artikel 37 van de strandwet, is dit strand uitsluitend voor de leden van het blanke ras.”
Economie en honger Toen de landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika in de 19e en 20e eeuw onafhankelijk werden, hoopten ze niet alleen op vrijheid, maar ook op grote welvaart. Maar in veel gevallen ontstonden na de Europese terugtrekking chaotische omstandigheden, en kregen de nieuwe landen, te maken met corrupte regeringen, burgeroorlogen en zwakke economieën. Bovendien kampten ze met ernstige problemen zoals overbevolking, analfabetisme en slechte voorzieningen (wegen, ziekenhuizen, rioleringen, scholen). Veel ontwikkelingslanden leenden in de jaren 60 veel geld van de rijke landen om voorzieningen en industrieën op te bouwen, maar vaak hadden ze grote moeite met het terugbetalen van de leningen. Toch hadden een boel landen tegen het eind van de 20e eeuw grote economische vooruitgang geboekt. Droogten, overstromingen en andere natuurrampen veroorzaken in veel delen van de derde wereld hongersnood. Mensen lijden ook honger wanneer ze door oorlogen het land niet kunnen bewerken of gedwongen worden om weg te trekken. Maar de directe oorzaak van honger is armoede, mensen hebben geen geld om eten te kopen
Kaart met corruptie per land. Groen betekend weinig corruptie en rood veel.
Rijkdom van de landen per hoofd van de bevolking. Donker is rijk, en licht is arm. 25
Vragen bij Afrika onafhankelijk 1. a. Een aantal Afrikaanse landen werd onafhankelijk. Wat bedoelen ze met onafhankelijk?
b. Welk land was de eerste zwarte Afrikaanse staat die onafhankelijk werd, en in welk jaar?
c. In Algerije vochten de Fransen tegen de onafhankelijkheid, dit werd een bloedige oorlog. Zoek informatie over het onderwerp, en beantwoord de volgende vraag: Hoe kwam het dat Frankrijk Algerije zo graag wilden behouden dat ze een oorlog voerden. Terwijl ze andere kolonies onafhankelijk lieten worden.?
2.Kies 5 Afrikaanse landen en zoek met behulp van internet in welk jaar ze onafhankelijk werden
3. Leg het begrip ‘apartheid’ in je eigen woorden uit.
26
3.In de tekst staat een opsomming van oorzaken van de armoede in Afrika, noem er 5.
5. a. Wat is corruptie?
b. Is er in Afrika veel of weinig corruptie?
c. Bedenk hoe dat komt
27
Evaluatie project Afrika Nu het project is afgelopen willen we graag nog wat dingen aan je vragen. We hebben dit mapje gemaakt op een manier die zo leuk en leerzaam mogelijk is. Om het volgende keren nog beter te doen, willen we graag dat de deze evaluatie invult.
1. We hebben het onderwerp Afrika gekozen omdat het een onderwerp is waar mensen vaak weinig van weten. Wat vond jij van het onderwerp Afrika?
2. Geef een paar punten die je leuk of goed vond aan dit project.
3. Geef een paar punten die je minder leuk of minder goed vond aan dit project.
28
4. Er deden verschillende vakken mee aan het project. Heb je het gevoel gehad dat het 1 geheel was of niet? En leg uit waarom wel of niet.
5. Zou je willen dat er nog meer vakken meededen?
6. Wat vind je van het idee van 1 map, en hoe vond je het ermee te werken?
7. Zijn er dingen die we kunnen verbeteren of veranderen voor een volgende keer?
29
8. Heb je ook nog veel tijd thuis aan het project gewerkt?
9. Wat heb je geleerd, wat is je opgevallen of is je bijzonder bijgebleven van het onderwerp Afrika en/of de afgelopen lessen!?
30
Nog tips of opmerkingen:
Bedankt!
31
