Thema Zonnestroom, Projectfinanciering. Onderdeel 1. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen

Thema Zonnestroom, Projectfinanciering Onderdeel 1 Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen

Inhoud • Wat is projectfinanciering? • Proces; opzetten van een business case • Financieringsvormen -• Projectvoorbeeld: ziekenhuis Rijnstate (Arnhem)

Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Projectfinanciering versus traditionele financiering • Bij traditionele bedrijfsfinanciering is vooral de liquiditeitspositie en de bedrijfsvoering van uw organisatie van belang. • Projectfinanciering is de financiering van Assets die kasstroom genereren. • Bij projectfinanciering kijkt de financier naar de opbrengsten en risico’s van de exploitatie van een specifiek project waarvoor u financiering nodig heeft. • Bij projectfinanciering wordt SPV (Special Purpose Vehicle) opgericht. • Financiers van het project lopen vervolgens alleen risico over het project en hebben allen rechten op de cashflow en activa van het project en niet op de eigenaren van het project (non-recourse finance)


Betrokken en belanghebbende Overheid (Belastingdienst, etc.)

Belegger (eigenaar)

Aannemer Installateur

Opstaleigenaar

Project Klant Energieleverancier

Financier

Projectontwikkelaar


Proces Projectmanagement

financial close

PROJECTONTWIKKELING

Initiëring

Quick Scan

Business Case

Contracteren

Projectontwikkelaar = Risicodragende projectmanager

Aannemer Installateur

Financier

Realiseren

Exploiteren

Belegger (eigenaar)

Klant

Energieleverancier

Opstaleigenaar


Terminologie IRR

REV WAC C

Leverage

Money m ultiple

e ra l d r Hu TV T

te

Multip lier

R DSC NCW


Wat is belangrijk voor (project)financiering? • Zekerheid Cashflow – Inkomsten, uitgangspunten, onderbouwing etc. – Kosten, benchmark Rente + Risico-opslag Aandeel Vreemd Vermogen

• Inschatting risico’s – Inkomsten en kosten – Garanties en zekerheden

• Dekking betalingsverplichting

DSCR-eis

– Rente – Aflossing Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Belangrijkste termen 1. IRR 2. WACC

• IRR = Internal Rate of Return • IRR staat bekend als het Projectrendement • Het geeft aan in welke mate een project zichzelf terugverdient

3. NCW 4. DSCR


Belangrijkste termen 1. IRR • WACC = Weighted Average Cost of Capital

2. WACC

• In NL de gemiddeld gewogen kostenvoet van het kapitaal of het disconteringsvoet • Het geeft aan hoe “duur” het geld is waarmee een investering wordt gefinancierd

3. NCW 4. DSCR

• Verdeling van eigen vermogen en vreemd vermogen • WACC* = % vreemd vermogen * Rente + % Eigen vermogen * Rendementseis

WACC* = Excl. Evt. fiscaliteit


Voorbeeld Investering

= 200.000 euro

Banklening van = 150.000 euro tegen 4,5% rente Eigen vermogen = 50.000 euro Rendement EV = 10% WACC*

= (150/200) * 4,5% + (50/200) * 10% = 5,88%

Verhouding Vreemd / Eigen = “Financierings-leverage” = Hefboomeffect

WACC* = Excl. evt. fiscaliteit


TOTALE INVESTERING

AANDEEL EIGEN VERMOGEN

AANDEEL VREEMD VERMOGEN

10% 10% 4,5% 4,5%

RISICOKAPITAAL

FINANCIERING HYPOTHEEKRECHT

5,88%


Belangrijkste termen 1. IRR

• NCW = Netto Contante Waarde • Ook wel, de waarde van de toekomstige kasstroom

2. WACC

• Het geeft of de investering rendabel is wanneer rekening wordt gehouden met de tijdswaarde van geld

3. NCW

• De NCW wordt berekend door de toekomstige inkomsten contant te maken met de WACC

4. DSCR

• Als IRR = WACC, dan NWC = 0 • Een lagere WACC leidt tot een hogere NCW • NCW < 0 investeren


Financieringsvoet lager dan projectrendement

% 44,,55%

NCW = positief

NCW = 0 % 1100%

5,88%

IR 8% NCW = negatief


Belangrijkste termen 1. IRR

• DSCR = Debt Service Coverage Ratio • Ook wel: de aflossingsruimte

2. WACC

• Het geeft aan in welke mate een project in staat is aan haar rente en aflossingsverplichtingen te voldoen • Het is de belangrijkste parameter van banken!

3. NCW 4. DSCR

• DSCR = (Resultaat + Afschrijvingen + Rente) / (Rente + Aflossingen) • Belangrijke voorwaarden: • minimaal 1,05; wanneer eronder direct opeisbaar • Debt Service Reserve (DSR) aanhouden • DSCR moet minimaal 1,15 zijn

WACC* = Excl. Evt. fiscaliteit


RISICOMANAGEMENT

NCW = positief

10% 10% 4,5% 4,5%

RISICOKAPITAAL

FINANCIERING

NCW = 0

5,88% NCW = negatief

Risico = Effect x Kans x Redundantie Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Projectfinanciering = Risicomanagement • Financiers kijken naar risico’s – – – –

Inkomsten Kosten Garanties leveranciers Overeenkomsten

• Mitigerende Maatregelen – Hoger eigen vermogen – Hoger renteopslag – Opstalrechten – Garanties, zekerheden etc.

ADVIES : ORGANISEER DE PROJECTRISICO’S, bespaar in KAPITAALLASTEN Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Vraag Als financier wil je 200.000 euro investeren in een duurzaam project. De volgende projecten bieden hiervoor de mogelijkheid. A.Project 1, – Inbreng 150.000 euro – IR van 15%

A.Project 2, – Inbreng 175.000 euro – IR van 5%

Welk project is het meest interessant? Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Rendement

Risico Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Financieringsvormen • Risicokapitaal – eigen vermogen

• Achtergesteld vermogen – achtergestelde lening, obligaties, stimuleringskapitaal

• Vreemd vermogen – Rekening-courant-faciliteit, Garantiekapitaal – borgstelling MKB-kredieten Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Financieringsvormen • Vreemd en achtergesteld vermogen – Bullet = aflossing ineens bij einde looptijd – Lineair = gelijkmatig verdeeld over de looptijd – Annuïteit = vast bedrag verdeeld in rente en aflossing


Termsheet


Resume Duurzame energie

= =

Investeren in de toekomst Geen marge, maar rendement

Investeren Toekomst

= =

Financiering Risico’s

Projectfinanciering

=

Risicomanagement

Risicomanagement

=

Kennis + organisatie

Projectfinanciering

ADVIES : ZOEK PARTNERS, GEEN PARTIJEN Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Innovatieve financiering

ZIEKENHUIS RIJNSTATE

Stichting Green Crowd – Nieuwe Stationsstraat 20 – 6811 KS – Arnhem – 085 4013 471 – www.greencrowd.nl

Ontwikkeling project Rijnstate 2013 • • • • • • • • • • • • •

7 januari eerste contact 4 februari eerste presentatie om Green Spread voor te stellen 3 april presentatie mogelijke business cases en varianten aan management April locatieonderzoek 13 mei presentatie investeringsvoorstellen aan bestuur 30 mei concept overeenkomst Juli en augustus onderhandelen over overeenkomst Begin september voorbereiden crowdfundingactie 16 september informatieavond voor personeel over crowdfunding 20 september live en in een dag 79.550,-van de 90.750,- opgehaald 21 oktober start bouw installatie 2 november volledige financiering via crowdfunding opgehaald 6 november officiële opening installatie


Specificaties • • • • • • • •

660 zonnepanelen 160 kWp 145.000 kWh per jaar 66 ton CO2 10 dakvlakken 10 omvormers 4 koppelingen aan middenspanningsnet 10 jaar exploitatie door Green Spread


Realisatie Rijnstate

SLIDESHOW

Stichting Green Crowd – Nieuwe Stationsstraat 20 – 6811 KS – Arnhem – 085 4013 471 – www.greencrowd.nl

ZONNIG RIJNSTATE

Samenwerking tussen

Green Spread InEnergie – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Ontwerp Wat is het geschikt dakoppervlak?

Het ontwerp Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Ontwerp Wat is het geschikt dakoppervlak?

•• •• •• •• ••

Meerdere Meerdere platte platte daken, daken, meest meest geschikte geschikte daken meegenomen daken meegenomen Ruimte Ruimte voor voor 600-700 600-700 zonnepanelen zonnepanelen Totaal vermogen maximaal Totaal vermogen maximaal 180.000 180.000 Wp Wp Deze produceren ca. 145.000 kWh per Deze produceren ca. 145.000 kWh per jaar jaar (genoeg (genoeg voor voor 45 45 huishoudens) huishoudens) Ca.2% Ca.2% van van het het jaarverbruik jaarverbruik aan aan elektriciteit. elektriciteit.


Uitgangspunten project • Gebruik van kwaliteitsproducten – Garanties zonnepanelen • Productgarantie 10 jaar • Vermogensgarantie 91,2% na 10 jaar, 80,7% na 25 jaar

– Sociale en ecologische duurzaamheid

• • • •

Transparantie in business case 900 zonuren per jaar (bron: PVGIS, Europese Unie) Stroomafname tegen vaste verrekenprijs Participatie omwonenden en werknemers Rijnstate


De bouw Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl







De storm… Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl







De officiële opening! Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Het crowdfunden zelf


DDaagg 77

-- 4422

Ontwikkeling per mutatie

Dag 43

Dag 26

Dag 1


Reacties crowdfunders


Zonnig Rijnstate! Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Geldstromen

lening

rente en aflossing

zonne-installatie investering

overdracht na 10 jaar

aanbetaling omvormer

k W h vergoeding

elektriciteitsnetwerk


CONCEPT zonne-installatie

Verkoop installatie Eigendom

Collectief

omvormer

k W h

ENERGIE ENERGIE REKENIN REKENIN G G

ENERGIE ENERGIE REKENIN REKENIN G G

Rijnstate Rijnstate Stroom Stroom

Rijnstate Rijnstate Stroom Stroom

Energiebelasting Minus korting BTW

elektriciteitnetwerk

Energiebelasting BTW

Energiebelasting BTW


Investeer mee in zonnestroom Leeuwarden!

Ga voor meer informatie naar www.greencrowd.nl Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Thema Zonnestroom, Projectfinanciering. Onderdeel 1. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen

Recommend Documents