THEMA PROTECTING PEOPLE IN HABITATS

THEMA PROTECTING PEOPLE | IN HABITATS

Geosynthetics voor infrastructuur en watermanagement GreenFields® TX zet de standaard tijdens WK Hockey Stoere medewerkers hullen zich in TenCate Tecapro®

2014 | nummer 3 | najaar

txtures 3 txtures is het externe en interne relatiemagazine van materiaaltechnologieconcern Koninklijke Ten Cate nv (TenCate). Het blad verschijnt vier keer per jaar in een Nederlands- en een Engelstalige versie. Redactie Koninklijke Ten Cate nv Postbus 58 7600 GD Almelo telefoon +31 546 544 911 Coen Heldeweg [email protected] Vormgeving Aandagt reclame & marketing, Almelo Drukwerk Lulof experts in gedrukte communicatie, Almelo Het is toegestaan (delen van) artikelen over te nemen, mits deze worden voorzien van bronvermelding en niet in een afwijkende context worden geplaatst. Jaargang 49 - nummer 3 najaar 2014

Bescherming van mensen en hun leefomgeving ‘TenCate Geosynthetics brengt de missie Protecting people in praktijk door de bescherming van mensen en van hun werken leefomgeving door middel van geosynthetics. De wereldbevolking groeit, maar onze planeet niet. We zullen daarom steeds meer gebruik moeten maken van minder aantrekkelijke delen van de Aarde, deze bewoonbaar maken en bestaande habitat uitbreiden. Oplossingen op basis van geosynthetics zijn daarbij van veel waarde. Delen van de Aarde kunnen om uiteenlopende redenen onbruikbaar zijn: door vervuiling of omdat ze niet of moeilijk toegankelijk zijn. Met onze geosynthetics kunnen we de fundering leggen voor autowegen. Slappe ondergrond kunnen we met geotextielen en geogrids versterken en geschikt maken voor infrastructuur en bebouwing. Land is uitgebreid en eilanden zijn gecreëerd door toepassing van geosynthetics. Dat is ook mogelijk met andere materialen en technologieën, maar met geosynthetics beperk of elimineer je de schade door graafwerkzaamheden, materiaalen transportkosten. Dat betekent minder schade voor het milieu en een belangrijke verkleining van de CO2-voetafdruk. Een andere manier waarop wij mensen beschermen is door de reiniging of opslag van verontreinigd slib of grond. Terreinen, kanalen of meren die vervuild zijn, kunnen worden schoongemaakt met TenCate Geotube®-technologie: door het slib of de vervuiling te ontwateren en als harde massa langdurig op te slaan. In deze vorm is het geschikt als dijklichaam of voor ophoging van land. Geslaagde voorbeelden zijn de verwerking van verontreinigd slib bij het voormalige Kai Tak International Airport van Hong Kong en de schoonmaak van Onondaga Lake in de staat New York. Via onze businessunit Industrial Fabrics beschermen we mensen door de levering van zwembadafdekdoek.

Foto voorzijde: In de provincie Flevoland verrijst het grootste windmolenpark van Nederland

TenCate Geosynthetics vertaalt de missie van TenCate dus door het wereldwijd leveren van onderscheidende geosynthetische producten en oplossingen die de infrastructuur en watermanagement in de wereld verbeteren, mensen en het milieu beschermen en natuurlijke hulpbronnen in stand helpen houden.’

Wally Moore, mondiaal groepsdirecteur TenCate Geosynthetics

2

txtures 3 2014

INHOUD 42 Kunstgras en voetbal Kunstgras leent zich voor sportvelden en voor tal van groenvoorzieningen. En het groeit gestaag in de ere- en eerste divisie.

04

VEILIGHEID 21 Beveiliging van vaartuigen 26 TenCate en DSM Dyneema: samen voor de beste bescherming 29 Heerema Fabrication Group kiest TenCate Tecapro®

Protecting people in habitats TenCate richt zich op de groeiende behoefte aan bescherming van mensen en van hun werken leefomgeving. Weefsels voor infrastructuur leveren een bijdrage aan de uitvoering van die missie.

DUURZAAMHEID 06 Spraakmakende infrastructuur voor de Zuid-Koreaanse kust 10 TenCate Geolon® voor ondergrond bij bouw windpark 40 Ook Sparta Rotterdam en SBV Excelsior over op kunstgras

35

VISIE, MISSIE EN STRATEGIE

KNHB en GreenFields zetten standaard

18 TenCate partner in luchtvaart cluster China

De Rabobank World Cup Hockey 2014 is geschiedenis. Wat blijft zijn de herinneringen aan een in alle opzichten geslaagd sportief internationaal toernooi op topniveau.

32 Column raad van bestuur BUSINESS CONTEXT 35 KNHB spreekt van ‘unieke samenwerking’ met GreenFields en TenCate

18 Op vleugels naar het Verre Oosten

46 TenCate ontvangt leden kennis netwerk Defensie 48 Capitol Hill in de ban van Oranje

TenCate werkt in het kader van haar Azië-strategie en als partner in D2RAGON aan een stabiele marktpositie in de Chinese luchtvaartindustrie.

3

Een bijzonder project betrof enkele jaren geleden de verlenging van een van de start- en landingsbanen van de luchthaven Yeager bij Charleston (West Virginia, USA). Deze baan moest met 150 meter worden verlengd. Daarvoor moest men wel eerst een helling opwerpen van 73 meter hoogte (rechtsonder). En zo geschiedde – met toepassing van TenCate Miragrid® voor primaire versterking, TenCate Miramesh® voor erosiebeheersing en TenCate Mirafi® als drainagecomposiet. Het is de hoogste begroeide en geconstrueerde helling in de Verenigde Staten. In vergelijkbare gevallen kan kunstgras worden toegepast ter bekleding van de wanden.

4

txtures 3 2014 | VEILIGHEID

PROTECTING PEOPLE

OPLOSSINGEN VOOR INFRASTRUCTUUR EN WATERMANAGEMENT

Protecting people in habitats TenCate combineert materiaaltechnologie met chemische processen bij de ontwikkeling en productie van duurzame oplossingen voor de bescherming van mensen in hun werken leefomgeving. Een van de vier toepassingsgebieden die TenCate heeft gedefinieerd, is In habitats. TenCate bedient de eindmarkten binnen deze marktthema’s met geotextielen en kunstgras voor infrastructurele werken en watermanagement. Een veelbelovende markt is het gebruik van composieten voor infrastructurele werken als bruggen. Een habitat is een levensgemeenschap of natuurlijk leefgebied of -omgeving van een organisme, zoals mensen, dieren en planten. De omstandigheden in deze gemeenschap of dit gebied maken het bijvoorbeeld voor de mens mogelijk te overleven, groeien en zich voort te planten. Veel van die omgevingen staan onder druk. Wereldwijd neemt de verstedelijking toe. Stedelijke gebieden en mobiliteitsnetwerken worden omvangrijker en complexer. Dat vraagt om een hoge

Opbouw van de helling voor het verlengen van de start- en landingsbaan

organisatiegraad en logistiek met een veilige en duurzame infrastructuur. De klimaatverandering en de daarmee gepaard gaande temperatuurstijgingen betekenen een stijging van de zeespiegel en langere perioden van droogte of korte perioden met veel neerslag. Beide zijn een reële bedreiging voor oevers en dijken, maar evenzeer voor de beschikbaarheid en kwaliteit van drink- en irrigatiewater. Geotextielen en kunstgras TenCate bedient de markt voor infrastructuur door de productie van geotextielen, non-wovens en grids (TenCate Geosynthetics) voor infrastructurele werken en van kunstgras (TenCate Grass) voor landscaping en geluidwering. Daarnaast produceert de onderneming geotextielen en geosystemen voor watermanagement. Voorbeelden van infrastructurele werken zijn de aanleg en het herstel van autowegen, parkeerterreinen, spoorwegen, vliegvelden, bruggehoofden, taluds, windturbineparken en heuvels. Bij watermanagement gaat het om de aanleg van zoetwaterreservoirs, bescherming en verbetering van waterkeringen en waterwerken en de opslag en reiniging (filtratie) van verontreinigd water of slib. Kenmerkend voor al deze materialen en systemen zijn kostenefficiency, milieuvriendelijkheid en duurzaamheid. Het beste van beide Voor een aantal toepassingen laten materialen van TenCate Geosynthetics en TenCate Grass zich goed combineren. Voorbeelden zijn sportvelden en openbaar groen (kunstgrasvezels, backing en afdekweefsel), bermen en taluds (kunstgrasvezels en geotextiele weefsels, non-wovens en grids), wegen en vliegvelden (kunstgrasvezels en geosynthetics).

Kunstgras langs start- en landingsbanen betekent minder onderhoud en meer veiligheid. Het voorkomt grotendeels dat vogels hier op zoek gaan naar voedsel. Overigens is dit een heel specifieke toepassing, doorgaans uitgevoerd door gespecialiseerde installatiebedrijven.

De bouw van een appartementencomplex in 2012 aan de rand van een gebied met drassige bodem in de Russische hoofdstad vroeg om een stevig fundament. Er is gebruikgemaakt van 85.000 m2 TenCate Geolon® PP voor versterking van de helling over de gehele lengte van de constructie. Als tijdelijke bekisting werden betonblokken gebruikt. Was hiermee een stevige laag gecreëerd, dan werden deze blokken gebruikt voor een volgende, hogere laag. In totaal werden op deze manier 25 lagen van 60 cm hoogte geconstrueerd. Zo werd in slechts een paar maanden tijd een 15 meter hoge helling geconstrueerd.

5

IN HABITATS

TENCATE GEOTUBE® BIJ LANDWINNINGPROJECT ZUID-KOREA

Saemangeum: spraakmakende infrastructuur Voor de constructie van een dijk bij een omvangrijk infrastructuurproject in Zuid-Korea is gebruikgemaakt van TenCate Geotube® technologie. Toepassing van deze technologie binnen een van de grootste landaanwinningsprojecten in de geschiedenis bood zowel economische als ecologische voordelen: een kostenbesparing van bijna vijf miljoen euro, ruim de helft minder CO2-uitstoot en een aanzienlijke bekorting van de projectduur.

6

txtures 3 2014 | IN VEILIGHEID HABITATS

Saemangeum, gelegen voor de westkust van Zuid-Korea, wacht een grootse toekomst. Het gebied is een beoogd nieuw economisch epicentrum voor de regio. Een van de elementen is Ariul City: een stad voor het internationale bedrijfsleven, die geheel zelfvoorzienend is. Vóór de afdamming van een zeearm was Saemangeum een waddengebied. Als zodanig vormde het een belangrijke habitat (leefgebied) voor trekvogels. Er mondden twee rivieren in uit: de Mangyeon en Dongjin. Periodes van droogte en extreme koude dwongen de autoriteiten eind jaren tachtig van de vorige eeuw tot de import van rijst. Een van de maatregelen die men nam, was de aanleg

van een dijk die twee landtongen bezuiden de havenstad Gunsan zou verbinden. De werkzaamheden namen in 1991 een aanvang. Het Saemangeum Development Project omvat de inpoldering van 401 km2 zee. Het omvat ook de bouw van een 33,9 kilometer lange ringdijk en van binnendijken, de aanleg van een zoetwaterreservoir en de realisatie van nieuw land. De bouwactiviteiten moesten wel enige tijd worden stilgelegd; milieuactivisten vochten de noodzaak van de bouw aan. Ringdijk en nieuw land De ringdijk is in 2006 goeddeels gerealiseerd en in april 2010 na voltooiing opengesteld. De kustlijn is daardoor met bijna 100 kilometer

verkort. De dijk telt twee sluizen, één doorgang voor vaartuigen en is gemiddeld 36 meter hoog. Dit is gedaan met het oog op de grote getijdeverschillen. Met een lengte van 33,9 kilometer is de dijk 1900 meter langer dan de Afsluitdijk, die een dijklichaam heeft van 30 kilometer. Dat is goed voor vermelding als langste door de mens geconstrueerde dam ter wereld. Het achterliggende gebied heeft een oppervlakte van 401 km2: 283 km2 nieuw land en 118 km2 zoetwaterreservoir. Daarmee is het een van de grootste landwinningsprojecten

7

VERVOLG PAGINA 7

in de geschiedenis. Het nieuwe land is bedoeld voor agrarische ontwikkeling, huisvesting, commerciële en eco-toeristische ontwikkeling, ecologische en milieudoeleinden, wetenschappelijk onderzoek, nieuwe en hernieuwbare energiebronnen en overige doeleinden. Polderdijk: TenCate Geotube® Een van de onderdelen van het omvangrijke project was een 4 kilometer lange polderdijk. Voor het oorspronkelijke ontwerp werd uitgegaan van een zandkern met aan weerszijden stortstenen. Als alternatief werd gekozen voor TenCate Geotube®: bij TenCate Geosynthetics in Zhuhai

Het Saemangeum-project vanuit de lucht gezien. In de cirkel de polder waarvoor een polderdijk is aangelegd.

8

txtures 3 2014 | IN HABITATS

geproduceerde textiele containers van elk 62 meter lang, die zijn gevuld met zand dat ter plaatse wordt gewonnen. Dit natuurlijke materiaal is hier ruim voorhanden. Het scheelde aanzienlijk in het transport. Dit betekende een besparing van € 4,6 miljoen ($ 6,2 miljoen), op basis van actuele tenderprijzen. Ook is hierdoor de bouwtijd met zeven maanden bekort. De keuze voor deze technologie met buisvormig geotextiel resulteerde in een besparing van meer dan 230.000 ton CO2. Anders gezegd: een 52% kleinere CO2-voetafdruk. Spraakmakend project Voor het project voorzag TenCate Geosynthetics Asia in 26 km aan textiele containers en technische begeleiding. De betrokkenheid van TenCate Geosynthetics bij dit aanzienlijke project is mede het resultaat van de marketinginspanningen van de vestiging in Maleisië en Jong-Chul Choi, de Koreaanse distributeur. ‘Het is een spraakmakend project’, aldus Tack Weng Yee (technical manager Water & Environment). Samen met Albert Lim (regional manager Water & Environment) en Mink ter Harmsel (market manager marine applications & business development manager) was hij namens TenCate Geosynthetics nauw bij dit project betrokken. Partner bij de installatie was Woojin ENC. ‘Het bijzondere van dit project is dat we een belangrijke kostenbesparing hebben kunnen realiseren, dat er sneller kon worden gebouwd en dat we een bescheiden CO2-voetafdruk hebben achtergelaten. We kunnen trots zijn op dit resultaat. En dat is mede te danken aan onze distributeur ter plaatse.’ www.tencategeosynthetics.com [email protected]

Volgens minister Melanie Schultz van Haegen, hier in gezelschap van Gerrit Dortland (businessunitmanager Water & Environment TenCate Geosynthetics EMEA), is de samenwerking tussen Zuid-Korea en Nederland niet meer dan logisch. Zuid-Korea werkt voor de ontwikkeling van het Saemangeum-gebied samen met Nederland. Beide landen ondertekenden hiertoe een memorandum van overeenstemming (MoU). Overheid en bedrijven wisselen in dit project kennis uit op het gebied van onder meer duurzame landbouw, duurzame energie, baggerwerken, ecologie en recreatie. Randvoorwaarde voor de ontwikkeling van het gebied: duurzame waterkwaliteit. Volgens minister Schultz van Haegen (Infrastructuur & Milieu) was de ondertekening van het MoU niet meer dan logisch. Zo verklaarde zij twee jaar geleden in de hoofdstad Seoul: ‘We hebben een levendige handelsrelatie, onze kustgebieden hebben gelijkenissen en we delen in de strijd tegen het water en de ambitie meer uit water te halen. Landwinning en -ontwikkeling, strijd tegen water en polderen zijn onderwerpen waar Nederlanders zeer in thuis zijn’. Innovatie en duurzaamheid zijn daarbij twee belangrijke elementen. Nederland staat net als Zuid-Korea internationaal bekend om kennis op watergebied. Er worden steeds nieuwe technieken toegepast, zoals het plaatsen van sensoren in een dijk (TenCate GeoDetect®). ‘Duurzaamheid vormt ook in Nederland een leidraad bij nieuwe ontwikkelingen.’

PROTECTING PEOPLE

TENCATE GEOTUBE® VOOR DUURZAME KUSTBESCHERMING

Kalmte voor de storm Orkanen? In de Verenigde Staten kunnen ze erover meepraten. Met name de oosten zuidkusten van de VS moeten het ontgelden als Sandy, Katrina en hun soortgenoten er huishouden. Iets tegen dit natuurgeweld doen kan niet. Zorgen dat de schade die ze berokkenen tot een minimum wordt beperkt wel. Met toepassing van TenCate Geotube® technologie bijvoorbeeld. Hiermee kunnen oevers duurzaam worden versterkt en opgehoogd en duinenrijen worden geconstrueerd.

Het orkaanseizoen 2014 maakt zijn opwachting. Windsnelheden tot meer dan 200 kilometer per uur kondigen zich aan. Menig bezitterzag eerder al duinen wegspoelen en het fundament onder huizen worden weggeslagen. Er is evenwel een eenvoudige, kosteneffectieve en duurzame manier om oevers en duinen te herstellen en versterken: geosynthetics, zoals TenCate Geotube®. Geotextiele, buisvormige containers in zandkleur worden gevuld met plaatselijk aanwezig zand en ingegraven of als kern in een duinenrij aangebracht. Eenmaal aan het zicht onttrokken, zijn ze klaar voor het breken van de immense golven die door orkaankracht worden opgestuwd.

Een goed voorbeeld is een deel van de oostkust van Florida. De beschadigingen die orkanen hier meer dan tien jaar geleden hebben aangericht, zijn al lang verleden tijd. De kustlijn is destijds hersteld, het strand tussen boardwalk (promenade) en zee verlengd tot 50 meter. Welke orkaan hier daarna ook maar de kust teisterde, strand en duinen boden afdoende weerstand. www.tencategeosynthetics.com www.tencategeotube.com

9

IN HABITATS

TENCATE GEOLON® PET VOOR GROOTSTE WINDPARK IN NEDERLAND

Windpark Noordoostpolder verrijst Aan de IJsselmeerdijk in de provincie Flevoland wordt gebouwd aan het grootste windmolenpark in Nederland. De wegen voor aanvoer van bouwmaterialen en de platforms voor de hijskranen rusten op een fundering met TenCate Geolon®.

10

txtures 3 2014 | IN VEILIGHEID HABITATS

Voor Windpark Noordoostpolder is voorzien in 86 windturbines: 48 daarvan komen in het IJsselmeer te staan, 38 andere krijgen een binnendijkse plaatsing. Hun tiphoogte is 190 meter, 5 meter hoger dan de Euromast. Onderdeel van het windpark zijn de 26 turbines die verrijzen op de wal langs de Noordermeerdijk en de Westermeerdijk. De bodem in de Noordoostpolder is zeer zwak. Dit betekent dat voor elke windmolen een fundering nodig is van meer dan 60 betonnen palen met een lengte van 25 meter. De kraanplatforms en aanvoerwegen zijn versterkt met TenCate Geolon® PET. Dit garandeert dat het terrein steeds goed toegankelijk blijft en de bouw ongestoord kan plaatsvinden. De hoogte van de kraanplatforms – de hoogste mobiele kranen van Europa – moet namelijk worden gegarandeerd voor een periode van 20 jaar en voor een minimum aan onderhoud.

TenCate Geolon® is aangebracht en wordt afgedekt De Nederlandse overheid wil zo veel mogelijk oveschakelen op duurzame energie. Windturbineparken kunnen daarin een belangrijke rol spelen. Ze helpen energie opwekken zonder CO2-uitstoot. Het Windpark Noordoostpolder zal na voltooiing aan ruim 400.000 huishoudens energie leveren. www.tencategeosynthetics.com [email protected]

11

Geosynthetics voor de Malediven Stranden die te lijden hebben van stormen en sterke golfslag behoeven bescherming tegen erosie. Dat geldt vooral wanneer ze de omlijsting vormen van eilanden in een natuurrijk en kwetsbaar gebied, zoals de Malediven. Geotextiele systemen van TenCate bieden dan uitkomst. Deze systemen blijken op het Addu- en Ari-atol de aangewezen oplossing voor erosiebescherming.

12


IN HABITATS

TENCATE GEOSYNTHETICS HELPEN STRANDEN MALEDIVEN BESCHERMEN

De Malediven zijn een eilandengroep in de Indische Oceaan, ten zuidwesten van India. Het is een dubbele keten van 26 atollen, bestaande uit 1.192 koraaleilanden. De eilanden liggen wijd verspreid over circa 90.000 km². De atollen zijn samengesteld uit riffen van levend koraal en zandbanken op een 960 kilometer lange onderzeese bergkam. Tweehonderd eilanden zijn bewoond; 88 eilanden zijn toeristische oorden. Sinds de Malediven in 1965 onafhankelijk werden, geldt het land als een van de meest luxe reisbestemmingen ter wereld. De stranden en resorts oefenen een enorme aantrekkingskracht uit op toeristen. Stijging zeespiegel De Malediven zijn echter ook het laagstgelegen land ter wereld. Ruim 80% van de koraaleilanden ligt minder dan een meter boven de zeespiegel, de eilanden samen gemiddeld niet meer dan 1,5 meter. De stijging van de zeespiegel vormt dus een reële dreiging. Als gevolg van de opwarming van de aarde nemen

Gan International Airport

ook stormvloeden in frequentie en hevigheid toe. De schade die de eilanden hiervan ondervinden, kan de natuur niet zelf meer herstellen. Bescherming van het strand met gesteente is vrijwel ondoenlijk: het ontbreken van voldoende natuurlijke hulpbronnen en de afgelegen

Eenheden TenCate Geotube® worden aangebracht langs de westelijke kust van Gan

ligging in de Indische Oceaan zouden ongekend hoge materiaalen transportkosten met zich meebrengen. De oplossing: TenCate Geotube® en TenCate Geobag®. Gan International Airport Gan International Airport (GIA) ligt op het Addu-atol. Het atol kan bogen op het grootste koraalrif van het land. GIA was tot de overdracht in 1976 een vliegbasis van de British Royal Air Force. Aanvankelijk fungeerde het als luchthaven voor binnenlandse vluchten. Vanwege het toenemende toerisme is het opgewaardeerd om als internationaal vliegveld dienst te doen. Nu vormt het de belangrijkste toegang tot de toeristenoorden op de archipel. Twee daarvan zijn Shangri-La’s Villingili Resort & Spa op het naburige Villingili Island binnen dezelfde atol en het Conrad Maldives Rangali Island Resort op het Ari-atol. Het vliegveld moet dus nu aan naar internationale standaarden voldoen. TenCate Geotube® Om de stranden bij het westelijk deel van de start- en landingsbaan op Gan te beschermen

13

VERVOLG PAGINA 13

TenCate Geotube® en TenCate Geobag® TenCate Geotube® en TenCate Geobag® zijn net als TenCate Geocontainer® systemen onderdeel van TenCate Geosystems®, een productenreeks uit de portfolio van de businessunit Water & Environment van TenCate Geosynthetics. Het zijn duurzame systemen van geotextiel die worden gevuld met zand in plaats van traditionele bouwmaterialen voor erosiebescherming, in waterkeringen en andere waterbouwkundige constructies. TenCate Geobag® systemen omvatten een breed scala van handzame tas- of buidelvormige zakken. Ze zijn bescheiden van omvang omdat ze, eenmaal gevuld, met conventionele bouwmachines moeten worden verwerkt. Onder TenCate Geotube® vallen buisvormige eenheden die hydraulisch worden gevuld. TenCate Geocontainer® units worden mechanisch gevuld in een splijtbak. De splijtbak wordt per schip op positie gevaren, waarna de containers worden afgezonken.

Conrad Maldives Rangali Island Resort

en versterken, worden eenheden TenCate Geotube® toegepast. Als vulmateriaal wordt koraalzand gebruikt, dat op Gan ruim voorhanden is. Grof koraalzand heeft bij storm en hoge golfslag een schurende werking op het strand. De grove fracties worden uitgezeefd, het fijne zand vervolgens hydraulisch in de buisvormige geotextielen aangebracht. Vanwege de ligging op de evenaar is de uv-intensiteit een groot deel van het jaar extreem hoog. De zandkleurige TenCate Geotube®-units zijn evenwel bijzonder slijtvast, stormbestendig en uv-gestabiliseerd. Eenmaal gevuld en aan het zicht onttrokken, vormen ze een robuuste en duurzame kering. Het grove zand vóór deze rij geotextielen zorgt voor extra bescherming. TenCate Geobag® Het luxueuze Conrad Maldives Rangali Island Resort is gelegen op twee privé-eilanden op het zuidelijke Ari-atol, in een fotogeniek deel van de archipel. Op een aantal stranden, die

14


bij extreme vloedgolven zijn beschadigd, is TenCate Geobag® toegepast voor bescherming tegen erosie. TenCate Geobag® composiet units zijn ter plaatse eenvoudig met zand te vullen en af te sluiten. Ze zijn ontwikkeld voor jarenlange bestendigheid tegen uv-straling en natuurkrachten. www.tencategeosynthetics.com [email protected] TenCate Geotube®

TenCate Geobag®

IN HABITATS

TENCATE MIRAFI® ALS BESTE FUNDERING BEOORDEELD

TenCate Mirafi RS580i als beste getest ®

Het Western Transportation Institute aan de universiteit van Montana in Bozeman (VS) heeft twaalf geosynthetics voor de fundering van autowegen onderzocht op prestaties. TenCate Mirafi® RS580i kwam als beste uit de tests. TenCate Mirafi® (VS) en TenCate Geolon® (Europa) zijn geotextiele weefsels voor de fundering en stabilisatie van al of niet tijdelijke wegen met zware verkeerslast. De weefsels zijn flexibel, hebben een geringe rek en een hoge treksterkte. Met dergelijk sterk geotextiel kan de wegenbouwer met minder bouwmateriaal toe. TenCate Mirafi® RS580i is het vlaggeschip in de Amerikaanse serie. Traditioneel vraagt elke ondergrond en toepassing om een specifiek product. Wegenbouwers kunnen nu één

product gebruiken voor stabilisatie en versterking van de fundering van elke mogelijke ondergrond. Het onafhankelijke onderzoek – met de veelzeggende titel The Relative Operational Performance of Geosynthetics Used as Subgrade Stabilization (De relatieve operationele prestaties van geosynthetics voor stabilisatie van de ondergrond) – is volledig gefinancierd door de ministeries van Verkeer van negen Amerikaanse staten, waaronder

Texas, Ohio en New York. Tien geogrids en twee geotextielen werden getest op spoorvorming als gevolg van passerende vrachtwagens. Volgens de Montana State University presteerde TenCate Mirafi® RS580i als beste. Het materiaal liet ook de beste traffic benefit-ratio en funderingslaagsreductie-factor zien in vergelijking met de andere geteste geosynthetics. Dit betekent dat toepassing van TenCate Mirafi® RS580i zal resulteren in een langere levensduur en betere prestaties van de rijweg, besparing op materialen en materiaalkosten en een kortere bouwtijd.

15

IN HABITATS

GEOTEXTIELEN VOOR VERSTERKING ONDERGROND INFRASTRUCTUUR

Paalmatrassen voor A15 MaVa Verbreding van een deel van de A15 vereist versterking van de slappe ondergrond. Paalmatrassen met geosynthetics van TenCate zijn hiervoor bijzonder geschikt. Ze helpen bovendien besparen op de projectduur en -kosten. In opdracht van Rijkswaterstaat vindt momenteel verbreding plaats van de A15 tussen de Maasvlakte en knooppunt Vaanplein. Dit deel van de A15 is de belangrijkste verbinding tussen de Rotterdamse haven en de rest van Nederland en Europa. Doel is het aantal files terug te dringen en het omringende gebied veiliger en bereikbaar te houden. Daarom wordt de weg verbreed van 2 x 3 naar 2 x 5 rijstroken. In het totaal komt er 85 kilometer weg bij. Probleem: zwakke ondergrond Een probleem is dat de A15 loopt door een regio met zwakke bodemgesteldheid. Bij constructies op slappe bodem kan verzakking optreden, die leidt tot schade aan het wegdek. Doorgaans is met grondstabilisatie veel tijd gemoeid. Door een paalfundering aan te brengen onder de aardebaan, in combinatie met een geotextiele versterkingslaag, kan in korte tijd een ophoging worden gebouwd en verzakking worden voorkomen. Voor het creëren van een solide basis wordt daarom gebruikgemaakt van paalmatrassen. Oplossing: paalmatrassen Een paalmatras bestaat uit een fundering van palen met daarop een gewapende aardebaan. Deze aardebaan bestaat uit een gewapende

16


granulaatmatras van hogesterkte geotextiel. Het onderste deel van de aardebaan noemt men de ‘matras’. Deze bestaat meestal uit granulaat van puin dat wordt gewapend met een of meer lagen geosynthetics: een geogrid als TenCate Miragrid® GX of geotextiel, zoals TenCate Geolon® PET. De geosynthetische wapening ligt onderin de matras. De belangrijkste functie van een gewapende matras is het overbrengen van het grootste deel van de verticale belasting uit de bovenbouw op de palen en het opvangen van de horizontale spreidkrachten in de aardebaan.

Voordelen Toepassing van paalmatrassen met geosynthetics betekent verkorting van de bouwtijd en dus minder verkeershinder. Er zijn minder palen nodig en dus hoeft er minder te worden geheid. Ook kan de wegenbouwer minder bouwmaterialen gebruiken. De levensduur van een dergelijke structuur is circa honderd jaar. En er is aanzienlijk minder onderhoud van het wegdek nodig. Het project A15 MaVa wordt in vijf etappes aangepakt en is naar verwachting eind 2015 afgerond.

Op de palen brengt men vaak een paaldeksel aan om het dragende oppervlak te vergroten.

IN HABITATS

TENCATE GEOSYNTHETICS VOOR INFRASTRUCTUUR

Op de goede weg 1

Keerconstructie als landhoofd

• CO2-reductie in vergelijking met traditionele constructies • Aanzienlijke kostenbesparing • Veelvoud aan bekledingsmogelijkheden (betonblokken, betonpanelen, schanskorven of begroeid)

2

1

Grasbeton

• Grasbeton met een basis van geotextiel voorkomt verzakken en breken • Verhoogt de veiligheid • Combinatie met waterreiniging mogelijk • Voorkomt bermen randschade

3

7

Filtratie en drainage

• Hoge waterdoorlaat • Garandeert een uitstekende filter- en scheidingswerking • Combinatie met waterreiniging

4

Scheiding van funderingsmaterialen

2

• Garandeert een duurzame scheiding • Behoud van mechanische eigenschappen fundering • Een betere waterhuishouding 6

5

Grondwapening

• Opnemen van trekkrachten en schuifspanningen • Sneller aanbrengen van ophogingen • Vergroten van interne en externe stabiliteit • Zeer hoge trekkrachten, ook op lange termijn

6

Asfaltwapening bij reconstructie

• Voorkomt scheurvorming door combinatie van spanningabsorptie en wapening • 100% recyclebaar • Perfecte installatie

7

3

4

Geluidswal van gewapende grond

• Steiler bouwen betekent een hogere geluidsreductie • Natuurlijk aanzicht en mogelijkheid tot gebruik van lokaal aanwezige grond • Combinatie met kunstgras

5

17

BUSINESSDEVELOPMENT

TENCATE PARTNER IN LUCHTVAARTCLUSTER

Een van de vliegtuigtypes van de Chinese vliegtuigbouwer COMAC

D²RAGON: luchtvaar Nederland beschikt over een uitgebreide kennisinfrastructuur en expertise in de lucht- en ruimtevaart. Ons land is daarmee een interessante partner voor de Chinese vliegtuigindustrie, die sterk in opkomst is. In april van dit jaar ondertekenden overheid en een aantal bedrijven, waaronder TenCate, een convenant voor samenwerking op dit gebied: D²RAGON. Binnen haar Azië-strategie werkt TenCate al samen met partijen in de Chinese luchtvaart. Beide programma’s van dit tweesporenbeleid kunnen elkaar versterken. Partners for International Business (PIB) is een publiek-privaat programma voor groepen van Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen die gezamenlijk een buitenlandse markt willen betreden binnen een van de topsectoren. Een van die sectoren is Hightechmaterialen & -systemen, zoals composieten. Onderdeel van PIB is D²RAGON. Dit behelst onderzoek en ontwikkeling in de luchtvaart met

18

txtures 3 2014 | BUSINESSDEVELOPMENT

ondersteuning van een door de overheid georganiseerd netwerk (Dutch Development and Research in Aeronautics supported by Government Organized Network). De inbreng van TenCate bestaat uit technologische kennis en materialen. Netwerken en partnerschappen TenCate Advanced Composites en Fokker Technolo-

gies zijn twee bedrijven binnen D²RAGON die al op de Chinese vliegtuigmarkt opereren. TenCate heeft in het kader van haar Azië-strategie overeenkomsten gesloten voor samenwerking met belangrijke partijen in de Aziatische vliegtuigindustrie. Er worden netwerken en partnerschappen opgebouwd. Fokker Aerostructures verwerkt composietmateriaal van TenCate tot lichtgewicht onderdelen voor

tcluster in China vliegtuigen en helikopters. Het bedrijf, dat in China een productielocatie heeft voor vliegtuigbekabeling, staat al geruime tijd in contact met vliegtuigbouwer COMAC (Commercial Aircraft Corporation of China). Net als de D²RAGON partners ziet het groeimogelijkheden op het gebied van composieten voor door China ontworpen en geproduceerde vliegtuigen. G2G en K2K D²RAGON richt zich op het opbouwen van een goede en stabiele marktpositie van het Nederlandse luchtvaartcluster in China. Doelstellingen op korte termijn zijn onder meer het sluiten van een overeenkomst

tussen de Nederlandse en Chinese overheid (G2G) voor technologische, industriële en universitaire samenwerking, het ontplooien van commerciële activiteiten en betrokkenheid bij de ‘conceptdefinitiefase’ van de 929 wide-body van COMAC. Op middellange termijn wil men minimaal twee contracten sluiten met COMAC voor ontwikkeling en ontwerp. Doelstelling op lange termijn is minimaal € 50 miljoen omzet per jaar te realiseren. Ook K2K (uitwisseling van kennis) is onderdeel van het programma. Chinese vliegtuigfabrikanten kunnen gebruikmaken van de Nederlandse kennis

en expertise in de lucht- en ruimtevaart. Het streven is om het aantal Chinese studenten op Nederlandse hogescholen en universiteiten met een studierichting luchtvaarttechniek te verhogen. Dat komt een langjarige samenwerking ten goede. Betrokken bij D²RAGON Contactpersonen voor D²RAGON namens TenCate zijn Raoul Starmans (businessdevelopmentmanager TenCate voor Greater China) en Harm Albers (salesmanager TenCate Advanced Composites). Raoul Starmans verzorgt de lokale vertegenwoordiging van de composiettechnologieën van TenCate

19

VERVOLG PAGINA 19

ten behoeve van de volgende generatie Chinese verkeersvliegtuigen. Harm Albers was voor TenCate mede-ondertekenaar van het D²RAGON-convenant. Wat zijn de voordelen van dit programma? ‘Het cluster biedt een breed scala aan technologieën. Je gaat met elkaar de Chinese markt op en kunt elkaar daarbij versterken. De overheid draagt een deel van de kosten en helpt bij het onder de aandacht brengen van de bedrijven op beurzen, seminars en door het leggen van contacten op hoog niveau met Chinese bedrijfs- en overheidsfunctionarissen. Bedrijven als Fokker hebben al lokale productie. Die aanwezigheid is een voordeel voor ons. Thermoplastisch composieten voor luchtvaartoepassingen zijn voor China relatief nieuw. De kennis daarover is nog zeer beperkt. Fokker kan van onze composieten hoogwaardige onderdelen maken. Hierin loopt zij qua thermoplasttechnologie voorop. De combinatie TenCate (materiaalontwikkeling) en Fokker (part manufacturing) werkt goed. COMAC staat welwillend tegenover een open business-model waarin nauwe samenwerking met toeleveranciers steeds meer centraal staat.’ Wat betekent het PIB-programma voor TenCate? ‘Dit jaar staan er G2G- en K2K-activiteiten op het programma. Met het PIB-consortium nemen we deel aan vakbeurzen en promotionele activiteiten, er zijn airshows in China en Europa, netwerkbijeenkomsten en handelsmissies. Deze activiteiten bevorderen de bekendheid en het imago van een sterke en verenigde Nederlandse luchtvaartindustrie. Verder begroet TenCate een gecombineerd bedrijfsbezoek van een Chinese delegatie aan TenCate Advanced Composites, Fokker Aerostructures en andere leden van het consortium.’ In hoeverre kunnen D²RAGON en de Azië-strategie van TenCate elkaar versterken? ‘Beide strategieën lopen parallel en versterken elkaar. Het is een tweesporenbeleid: de een is een collectieve inspanning van het Nederlands luchtvaartcluster. Je kunt het zien als wegbereider. De andere is meer verkoopgericht. Het PIB streeft naar

20

txtures 32 2014 | BUSINESSDEVELOPMENT VISIE, MISSIE EN STRATEGIE

versterking van het imago en de naamsbekendheid van de Nederlandse industrie. Er is ondersteuning van de goede contacten die de Nederlandse overheid voor ons legt in China. Daarvan kunnen wij dankbaar gebruikmaken. De Azië-strategie van TenCate is meer “work on the ground”, met een gerichte strategie voor de verkoop van onze materialen. Onze producten worden pas toegepast nadat ze zijn gekwalificeerd. We moeten zeer alert blijven opereren om voor onze materialen nieuwe aerospacetoepassingen mogelijk te maken. Daarvoor is nauwe samenwerking met partners in de supply chain noodzakelijk.’ Welke mogelijkheden liggen er in China voor composieten van TenCate? ‘China is een wereldmacht met uitstekend groeipotentieel. In de commerciële luchtvaart zijn we daarom al met onder andere COMAC in gesprek. Er zijn daarnaast mogelijkheden voor andere toepassingen, zoals satellieten, maar die mogen wettelijk gezien niet worden geëxporteerd. Dat respecteren wij natuurlijk. We gaan dus alleen met de commerciële luchtvaart aan de slag en met composieten voor automotive.’ Hoe voorkom je dat door de samenwerking kennis bij derden terechtkomt? ‘Je ziet dat er een bepaalde behoefte ontstaat, waarvoor onze materialen worden gecertificeerd en dat er een lokale behoefte is aan technische mensen die dit op zich zouden kunnen nemen. China heeft een grote achterstand op het gebied van thermoplasten, maar men is er op twee researchinstituten wel mee bezig. Het gaat dan om laagwaardige thermoplasten voor bijvoorbeeld consumentenelektronica. Aan de hightechkant hebben wij een voorsprong, gebaseerd op een leercurve van twintig jaar. Die willen we natuurlijk graag zo veel mogelijk behouden. Of dit lokale productie in China volledig zou blokkeren? Het lijkt mogelijk hiervoor duidelijke kaders te stellen en uitermate voorzichtig om te gaan met verworven intellectueel eigendom en het beschermen ervan. Laten we niet vergeten dat de Chinese markt zich hoe dan ook zal ontwikkelen. Het is goed voorstelbaar dat daar assemblage of montage plaatsvindt.’

Raoul Starmans , businessdevelopmentmanager TenCate voor Greater China

Harm Albers, salesmanager TenCate Advanced Composites • TenCate is partner in D²RAGON, dat zich richt op het opbouwen van een goede en stabiele marktpositie van het Nederlandse luchtvaartcluster in China • Thermoplastisch composieten voor luchtvaarttoepassingen zijn voor China relatief nieuw. TenCate en Fokker Aerostructures beschikken over uitgebreide kennis van de technologie en toepassing van thermoplasten • D²RAGON en de Azië-strategie van TenCate vormen een tweesporenbeleid en versterken elkaar www.tencate.com [email protected]

PROTECTING PEOPLE

ARMOUR VOOR LANDINGSVAARTUIG AMERIKAANSE MARINE

Bescherming voor USS Tripoli TenCate Advanced Armor USA gaat bepantseringmaterialen leveren aan Huntington Ingalls Industries voor de USS Tripoli, het nieuwste landingsvaartuig van deze scheepsbouwer. De USS Tripoli (LHA-7) wordt gebouwd door Huntington Ingalls Industries op haar werf in Pascagoula (Mississippi, USA). De LHA-6 en LHA-7 zijn de eerste twee schepen in de nieuwe America-klasse van amfibische landingsvaartuigen. De Tripoli is 257 meter lang en 32 meter breed en kent een waterverplaatsing die gelijk is aan 45,7 miljoen kilo. Elk vaartuig biedt plaats aan 1.059 bemanningsleden en 1.687 manschappen. Het vaartuig kan een marineverkenningseenheid vervoeren, inclusief

marinehelikopters, een MV-22 Osprey tiltrotorvliegtuig en de Joint Strike Fighter. TenCate Advanced Armour biedt een breed scala aan lichtgewicht materialen en technologieën voor de bepantsering van tal van grote en kleinere vaartuigen: marineplatforms, oorlogsbodems, landingsvaartuigen, patrouilleboten et cetera. Het gaat om de bescherming van de bemanning, de missiekritieke onderdelen van het schip, wapenkamers en commu-

nicatie- en andere gevoelige apparatuur. De afbeelding op de volgende pagina’s geeft een indruk van de toepassing van de geavanceerde bepantseringsmaterialen op marineschepen, geprojecteerd op een generiek scheepstype. De animatie van deze beschermingsoplossingen is te bekijken op www.tencate.tv www.tencateadvancedarmour.com [email protected] [email protected] www.tencate.tv

De LHA-6 (foto) en de LHA-7 zijn de eerste twee schepen in een nieuwe America-klasse. Foto: www.usnavy-schiffspost.de Foto: www.usnavy-schiffspost.de

21

PROTECTING PEOPLE TENCATE ADVANCED ARMOUR VOOR VAARTUIGEN TACTISCH SCHILD TenCate Tactical Naval Shield biedt bescherming aan bemanningsleden die geweren van klein kaliber bedienen. Het is een snel inzetbaar systeem, dat door twee bemanningsleden in 5 minuten en zonder gereedschap kan worden geïnstalleerd en ontmanteld. De schilden kunnen worden aangepast aan een breed scala aan dreigingsniveaus, afhankelijk van de eisen van de klant.

LICHTGEWICHT ARMOUR Opblaasbare en snelle patrouilleboten en onderscheppingsvaartuigen kunnen worden beschermd tegen vuur van kleine wapens door lichtgewicht panelen met speciale functionaliteiten en eigenschappen, volledig ontworpen naar de eisen van de klant en de specificaties van het schip.

MODULAIRE ARMOURSYSTEMEN Het armoursysteem van TenCate bestaat uit verwisselbare panelen en beschermt tegen de gevolgen van ontploffingen, fragmenten en projectielen. De armourpanelen zijn geïntegreerd in het ontwerp van schepen en bestand tegen vuur, chemische stoffen, trillingen en schokken. Ze beschermen zowel de bemanning als vitale apparatuur.

22


MODULAIRE ARMOUR TenCate armourpanelen voor bescherming van de radartoren zijn modulair, licht van gewicht en ontworpen met aandacht voor systeemperformance en het zwaartepunt van het vaartuig. Deze lichtgewicht armoursystemen zijn ontworpen in nauwe samenwerking met de scheepsbouwers en beschermen vitale apparatuur tegen de gevolgen van een breed scala aan wapens.

RADARTRANSPARANTE BESCHERMING TenCate biedt met precisietechniek ontwikkelde, radartransparante beschermingsoplossingen voor radomes, gebaseerd op de nieuwste materiaaltechnologie. Deze oplossingen hebben speciale functionaliteiten die zorgen voor zowel volledige bescherming als systeemwerking.

MODULAIRE ARMOURSYSTEMEN Bedrijfskritische gebieden van het schip, zoals de brug, controlekamers en munitiekamer, worden beschermd door lichtgewicht en duurzame modulaire armoursystemen die de overlevingskansen waarborgen van zowel bemanning als belangrijke apparatuur.

23

DUURZAAMHEID

GEOSYNTHETICS BIJ VERDIEPING VAARWEG POLEN

Oeverbescherming Kanał Piastowski Verdieping van de vaarverbinding tussen de Baltische Zee en de Poolse havenstad Szczecin vraagt om een betere bescherming van de oevers van Kanał Piastowski. Toepassing van TenCate Polyfelt® F60 is een duurzame en rendabele oplossing. Het twaalf kilometer lange Piastowski-kanaal verbindt de Oder-lagune en de grootste Poolse haven, Szczecin, via de haven van Swinoujscie met de Oostzee. De zeehavens van Szczecin en Swinoujscie, vlak bij de grens met Duitsland, zijn in zekere zin complementair. Szczecin (68 km uit de kust) biedt de meest rendabele mogelijkheid om vanaf zee het binnenland en dus de ontvangers en verzenders van goederen te bereiken. Swinoujscie ligt direct aan de zee, biedt efficiënte veerroutes en toegang voor

24

txtures 3 2014 | DUURZAAMHEID

grotere schepen met een diepgang tot 13,2 meter. Ontwikkeling havencomplex De strategische ligging is van belang bij de verdere ontwikkeling van zowel de havens als de hele kustregio. De havens van Szczecin en Swinoujscie vormen een van de grootste havenagglomeraties in deze regio aan de Oostzee. Deze agglomeratie ligt op de kortste verbindingsroute tussen Scandinavië en Midden-en Zuid-Europa. Szczecin en Swinoujscie

liggen ook gunstig voor aansluiting van Finland, Rusland en de Baltische staten met Duitsland en West-Europa. Moderniseringsprojecten Het Kanał Piastowski doet al 130 jaar dienst als waardevolle verbinding. Om de mogelijkheden voor de scheepvaart verder te verbeteren, is een aantal moderniseringsprojecten gestart. Voor de verdere ontwikkeling moeten de vaargeul en het kanaal tussen Swinoujscie en

Szczecin worden verdiept en de oevers van het kanaal worden versterkt. Wanneer een groot schip door het kanaal vaart, veroorzaakt dit golven van meer dan een halve meter hoog en diep. Dit leidt tot ernstige afkalving van de kanaaloevers, als deze niet afdoende zijn beschermd. Hiervoor levert TenCate in totaal 700.000 m2 non-woven geotextiel: in de eerste helft van dit jaar 500.000 m2 TenCate Polyfelt® F60, later dit jaar gevolgd door de resterende 200.000 m2. Filtratie en bescherming TenCate Polyfelt® F60, een tweelaags geotextiel, is ontworpen voor hydraulische toepassingen. De ene laag werkt als filter, de andere als bescherming tegen mechanische beschadiging van dit filter. Hier wordt het gebruikt voor de versterking en bescherming tegen erosie van de kanaaloevers. Het wordt door duikers bevestigd op de oevers: vier meter boven de waterspiegel en tot een diepte van 15 meter eronder.

Luchtfoto van de delta van de rivier de Swina, met rechts het begin van het Piastowksi-kanaal in Noordwest-Polen.

TenCate Polyfelt® wordt afgedekt met gesteente

Op dit geotextiel wordt vervolgens gesteente aangebracht.

www.tencategeosynthetics.com [email protected]

Toepassing van TenCate Polyfelt® F60 beschermt de infrastructuur en aangrenzende bebouwing en natuur tegen de energie van de golfslag die passerende schepen veroorzaken. Het is een technisch eenvoudige en kostenefficiënte oplossing bij dergelijke projecten.

25

VEILIGHEID

TENCATE EN DSM DYNEEMA SAMEN IN BESCHERMINGSOPLOSSINGEN

Samen voor de beste bescherming TenCate en DSM Dyneema, de businessunit van DSM waar de Dyneema®-vezel wordt geproduceerd, werken samen bij de ontwikkeling en introductie van nieuwe materialen en beschermingsoplossingen voor de internationale defensie- en politiemarkt. In die markten is een groeiende vraag naar lichtere, kostenefficiëntere en comfortabeler bescherming. Combinatie van kennis en capaciteiten biedt zowel deze bedrijven als hun klanten betere producten en concurrentievoordelen. TenCate en DSM Dyneema werken al circa twintig jaar nauw samen. De samenwerking is gestoeld op de materialen, technologie en langjarige know-how van beide ondernemingen in bepantsering (zie kadertekst). De combinatie hiervan resulteert in een optimalisatie van oplossingen voor de bescherming van mens en materieel. De samenwerking versnelt nieuwe ontwikkelingen en creëert daardoor betere mogelijkheden om te voldoen aan de toenemende eisen in tenders ten aanzien van veiligheid en bescherming in overheidsprogramma’s. Zo is er een sterk groeiende vraag naar lichtere, comfortabeler bescherming. Aanleiding daarvoor zijn de modernisering van legereenheden (bijvoorbeeld Future Soldier-programma’s), hogere dreigingsniveaus en missies onder (sub-)tropische omstandigheden, zoals in Afrika. Introducties op vakbeurzen De introductie van materialen en oplossingen vindt veelal plaats op internationale podia als Milipol en Eurosatory. Milipol is de toonaangevende vakbeurs voor defensie en politie, Eurosatory de vakbeurs voor de defensie- en veiligheidsindustrie. In een recent verleden presenteerden TenCate en DSM Dyneema al nieuwe bepantseringproducten op basis van Dyneema® HB50 voor inserts (TenCate Multi-lightTM) en antiballistische schilden (TenCate Targa-lightTM). Dit resulteerde in een lichtere bescherming tegen verschillende types munitie. Het lagere gewicht

26


bood meer draaggemak. In 2013 introduceerde TenCate Advanced Armour TenCate Multi-light™ CXP inserts op basis van Dyneema® Force Multiplier Technology (FMT). Op de Eurosatory in juni 2014 volgde de presentatie van een nieuwe generatie vliegtuigen helikopterbepantsering op basis van deze technologie. TenCate Advanced Armour was hiervan een van de officiële launching partners. Samenwerking is een goede manier om marktaandeel op te bouwen, mede door het combineren van marketingactiviteiten. Zowel TenCate als DSM Dyneema heeft een uitstekende toegang tot wereldwijde defensiemarkten.

DSM Dyneema en materiaal-technologieconcern TenCate combineren het beste van twee werelden in bepantsering (armour) door het combineren van complementaire kennis. Zowel TenCate als DSM Dyneema heeft een lange geschiedenis in de ontwikkeling van materialen voor persoonlijke bescherming (zoals vesten, inserts, helmen en schilden) en voertuigbescherming. DSM Dyneema is de ontwikkelaar en producent van Dyneema®. Dit is een uitzonderlijk sterke kunststofvezel en leverbaar als draad, tape en unidirectionele (UD) folie voor een groeiend aantal toepassingen. Voorbeelden zijn orthopedische toepassingen, commerciële visserij (aquacultuur), kogelwerende materialen, oliewinning (verankering van olieboorplatforms), snijbestendige handschoenen of kleding en sporten.

Bescherming versus gewicht Bij bescherming heeft men doorgaans de keuze tussen dezelfde mate van bescherming bij een lager gewicht en een groter beschermend oppervlak bij eenzelfde gewicht. Voor schepen speelt dat minder een rol. Bij persoonlijke bescherming en aerospace armour is dit wel heel belangrijk. FMT zorgt voor verbetering van de kogelwerende eigenschappen. Het basismateriaal is 50% lichter dan glas en aramide en liefst 90% lichter dan staal. Er is een gewichtsbesparing mogelijk van 25% op de huidige bepantsering en dus uiteindelijk een lichter voertuig. De lichtere panelen bieden tevens ruimte voor de toenemende trend van het aanbrengen van elektronische systemen. Energie van inslaande kogels wordt ook beter opgenomen.

TenCate Advanced Armour is een EN/AS 9100 gecertificeerde ontwikkelaar en producent van bepantseringssystemen op basis van lichtgewicht keramische en composietmaterialen voor persoonlijke bescherming, helikopters en vliegtuigen. Er zijn bepantseringsmaterialen en -systemen geleverd aan onder meer AgustaWestland, Airbus Helicopters en Embraer. Om de optimale configuratie voor bescherming te kunnen realiseren, werkt TenCate Advanced Armour samen met onder meer grondstofleveranciers, confectionairs van kogelwerende vesten, voertuigfabrikanten en test- en kennisinstellingen.

Cyril Veillat( rechts) en Jean Beugels, businessmanager Personal Protection respectievelijk programmamanager Aerospace bij TenCate Advanced Armour

27

VERVOLG PAGINA 26

TenCate Advanced Armour was op de Eurosatory in juni 2014 een van de officiële launching partners van DSM Dyneema.

Antwoord op trends Toepassingen zijn persoonlijke bescherming, de bepantsering van voertuigen en vliegtuigen en de volgende generatie tactisch materieel. De toepassingen beantwoorden aan drie belangrijke trends: nieuwe operationele omgevingen, het toenemende gewicht van elektronica voor situational awareness en brandstofefficiency. Conflictgebieden ontstaan en verplaatsen zich. Evacuaties vereisen wendbare en stille helikopters, bestrijding van piraterij vraagt om snelle, gepantserde boten. Geavanceerde elektronische systemen voor communicatie en gps voegen net als batterijen massa toe. Dat moet worden gecompenseerd met lichtere materialen. Armour op basis van composiet en keramiek met FMT biedt dan uitkomst. Een hoog brandstofverbruik heeft gevolgen voor het laadvermogen, de operationele kosten, de actieradius en levensduur van voertuigen en vliegtuigen. Een kogelwerende insert in een vest tegen de AK-47 weegt nu niet meer 1,3 kilo maar slechts minder dan 1 kilo. Dat houdt een soldaat langer fit. Voertuigen, vliegtuigen en helikopters zijn met deze technologie beter beschermd en wendbaarder.

28


Inbreng De inbreng van TenCate binnen de samenwerking bestaat uit materialen, productie know-how en een diepe kennis van de markt: van de ontwikkelingen, toepassingsmogelijkheden en eisen / specificaties. Tevens is TenCate uniek voor wat betreft het combineren van de kennis van armourmaterialen, het ontwerpen van survivability en het produceren op basis van aerospacestandaarden. ‘Wij kunnen daardoor op de meest efficiënte manier in de markt opereren als het gaat om het bieden van oplossingen’, zeggen Jean Beugels en Cyril Veillat. Zij zijn respectievelijk programmamanager Aerospace en businessmanager Personal Protection bij TenCate Advanced Armour. ‘DSM Dyneema verkoopt haar producten weliswaar ook aan anderen, maar wij zijn wel in een vroeg stadium betrokken bij de ontwikkeling. Dat heeft als voordeel dat we eerder een totaaloplossing in handen hebben en dat we de kwalificaties al hebben kunnen afronden. Dat geeft ons een voorsprong. Voor DSM Dyneema betekent de samenwerking versterking van de concurrentiepositie door versnelling van de “time to market”. Voor bepaalde toepassingen kunnen we samen aan de technologie werken om de know-how van hun en onze producten te verbeteren.’

Voorsprong door innovatie Ook onder minder gunstige marktomstandigheden is het van belang te blijven innoveren. Innovatie is bovendien geboden vanwege de EN 9100-standaard. Deze verplicht tot continuous improvement: ‘Het is een belangrijk signaal dat je voortdurend naar nieuwe oplossingen zoekt’. Daarnaast doet zich in de voertuigenmarkt eenzelfde trend voor als in armour voor vliegtuigen: wie levert aan een original equipment manufacturer moet voldoen aan hoge kwaliteitseisen en een breed financieel draagvlak hebben. ‘Het is belangrijk dat er een groot bedrijf achter staat. Kleine bedrijven vallen dan af. Het is een van de redenen dat het marktaandeel van TenCate Advanced Armour onder de huidige marktomstandigheden met krimpende overheidsbudgetten stijgt. Het samenwerken met sterke partners in de markt is een van de speerpunten van de strategie van TenCate om versneld omzetgroei te realiseren.’ • Toepassing van Dyneema® Force Multiplier Technology zorgt voor lichtere materialen, gewichtsbesparing en verbetering van de kogelwerende eigenschappen • Toepassingen beantwoorden aan drie trends: nieuwe operationele omgevingen, toenemende gewicht van elektronica en brandstofefficiency • TenCate Advanced Armour heeft door de betrokkenheid bij ontwikkelingen in een vroeg stadium een verbeterd product in handen en kan kwalificaties snel afronden www.tencateadvancedarmour.com [email protected]

VEILIGHEID

TENCATE TECAPRO® VOOR WERKKLEDING CONSTRUCTIEBEDRIJF

Heerema Fabrication Group kiest weefsels TenCate Medewerkers van Heerema Fabrication Group hebben sinds een jaar de beschikking over werkkleding op basis van de nieuwste weefsels uit de TenCate Tecapro®-collectie. Bescherming gaat bij het bedrijf voor alles. Ontwikkelingen in de markt worden nauwlettend gevolgd. ‘Als TenCate een nieuw weefsel heeft ontwikkeld, willen we dat graag uitproberen.’

-

29

VERVOLG PAGINA 29

Heerema Fabrication Group (HFG) is gespecialiseerd in de engineering en fabricage van grote en complexe structuren voor de offshore olie & gas- en energie-industrie. Er zijn vestigingen in onder meer Nederland (Zwijndrecht en Vlissingen), Polen en Engeland. In totaal zijn er 2.000 medewerkers. Bijna een jaar geleden is het bedrijf overgegaan op de nieuwe kleding op basis van TenCate Tecapro®. Dit weefsel is de aangewezen oplossing voor de scheepsbouw en grootmetaal. TenCate Tecapro® beschermt slijpers en lassers tegen bijvoorbeeld metaalspatten, vonken en chemicaliënspatten. De kleding is geconfectioneerd door Van Ochten Bedrijfskleding B.V. De logistieke dienstverlening wordt geheel verzorgd door Wijngaarden VeiligGoed. Beide partijen hebben het nieuwe weefsel proactief aan Heerema voorgelegd. Zij willen immers het beste van het beste voor hun klanten. Weefselleverancier Van Ochten Bedrijfskleding produceert al ruim een halve eeuw hoogwaardige bedrijfskleding. Het bedrijf is meer dan 20 jaar toeleverancier van Heerema. TenCate is een belangrijke weefselleverancier voor Van Ochten. Wijngaarden VeiligGoed (WVG) levert het complete assortiment bedrijfskleding en persoonlijke beschermingsmiddelen aan Heerema Fabrication Group en andere eindgebruikers. Het bedrijf kan bogen op ruim 30 jaar vakkennis en ervaring. Wijngaarden VeiligGoed, Van Ochten en TenCate hebben al sinds jaar en dag een goede relatie. Datzelfde geldt voor hun betrekking met Heerema Fabrication Group. Cees Adriaanse (key-accountmanager en productspecialist bij Wijngaarden VeiligGoed) prijst Jan van Ochten om zijn technische kennis van de Europese normeringen en om diens markten productkennis. Soepeler en comfortabeler WVG, dat de nieuwe TenCate Tecapro® ook aan andere eindgebruikers levert, is zeer te spreken

30


PRODUCT – TenCate Tecapro® BG 9035 MARKT – industriële veiligheid TECHNOLOGIE – vezel-, weefsel- en vlamvertragende finishtechnologie PROCES – materiaal wordt door confectionair verwerkt in kleding

over de kwaliteit. ‘Het voelt soepeler aan en er komen tijdens het lassen minder snel gaatjes in het weefsel dan in de vorige kleding.’ Jan van Ochten valt hem daarin bij. ‘TenCate Tecapro® is een mooi weefsel, dat mede door onze inbreng met succes op de markt is gekomen.’ De eerste reacties bij Heerema zijn eveneens positief: men vindt de pasvorm beter en de weefsels soepeler en comfortabeler. Er vindt nu een geleidelijke overgang plaats naar de nieuwe kleding. Alle vier vestigingen worden beleverd. Voor Zwijndrecht en Vlissingen gaat het om 6.000 kledingstukken per jaar. Persoonlijke bescherming Johan Stander en Henrie van Gameren waren bij Heerema betrokken bij de keuze voor persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) en dus voor TenCate Tecapro®: Johan Stander als safety, health & environment (SHE)-manager, Henrie van Gameren als senior buyer. Iedere medewerker van Heerema Fabrication Group wordt op de vloer geacht veiligheidskleding te dragen. De operationele mensen hebben een overall, de mensen op kantoor tweedelige kleding. Hitte, vuur en metaalspatten zijn de grootste risico’s tijdens de werkzaamheden, leggen zij uit. Dat geldt ook voor het werken in explosieve zones, waar antistatische kleding vereist is. De vorige kleding, eveneens op basis van TenCate Tecapro®, borgde deze aspecten ook, maar de nieuwe kleding geeft naast bescherming nog een verbeterd draagcomfort. Dit komt door de satijnbinding en een speciale, permanente Comfort-Controlfinish. Daardoor voelt het weefsel soepeler aan en draagt het plezieriger. Heerema is dus al langer eindgebruiker van TenCate-weefsels en koos in dit geval voor een volgende innovatie.

Johan Stander (links) en Henrie van Gameren

Pragmatische aanpak Veranderingen in normeringen en wet-en-regelgeving spelen een rol bij de aanschaf en verandering in werkkleding. Hetzelfde geldt voor ontwikkelingen bij de weefselleverancier. Voor projecten als dit hebben Henrie van Gameren en Johan Stander veelvuldig contact. Ze kiezen daarbij voor een pragmatische aanpak. Per verandering beoordelen zij de consequenties. Alvorens nieuwe beschermende kleding of andere middelen worden getest, moet er een verbetering zichtbaar zijn ten opzichte van de huidige. De eisen die Heerema Fabrication Group aan werkkleding stelt, zijn die welke in het algemeen gelden voor deze bedrijfstak. Bescherming en veiligheid gaan uiteraard voor alles. ‘Daarover mag geen discussie zijn.’ Daarna beoordelen zij kleding op draagcomfort en vervolgens op prijs. Duurzaamheid en gedragscodes worden in het proces ook meegewogen. De aanvullende eisen hebben betrekking op bijvoorbeeld de huisstijlkleuren en de reflecterende strepen

voor verhoogde zichtbaarheid. Subcontractors als elektriciteitsbedrijven en producenten van projectwanden worden geacht te voorzien in de kleding van hun medewerkers die hier op projectbasis werken. Die kleding moet minimaal in lijn zijn met de standaard die Heerema hanteert. Upcrewen Ook belangrijk voor Heerema zijn leverbetrouwbaarheid: het leveren van een constante kwaliteit en het waarborgen van beschikbaarheid. Dat komt door het projectmatige karakter van de activiteiten. ‘Ons proces is nu eenmaal grillig’, lichten beiden toe. ‘We kennen vast personeel, inleenkrachten en subcontractors. Onze basisbezetting in Zwijndrecht is 200 tot 250 mensen. Komen er projecten binnen, dan gaan we upcrewen tot 600 à 700 en soms wel 800 man. Dat kun je niet inschatten. Het is dus moeilijk qua maten en hoeveelheden.’ Het is moeilijk zelf voorraden aan te houden: niet alleen vanwege de aantallen, ook met het oog op de maten van

inleenkrachten. Juist de toegevoegde schakel via Wijngaarden VeiligGoed voorziet al jaar en dag in deze onvoorspelbare behoefte. Bij sterk afwijkende maten moet de kleding bovendien snel beschikbaar zijn. Henrie van Gameren en Johan Stander blijven niet alleen graag op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen bij hun toeleveranciers. Ze zouden hen ook graag meer bij het productieproces betrekken en vaker aan gezamenlijke ontwikkeling doen. ‘We vragen onze leveranciers graag welke materialen we moeten inzetten voor het beste resultaat. Waar kunnen we met elkaar de kleding verbeteren? Als TenCate een nieuw weefsel heeft ontwikkeld, willen we dat dus graag uitproberen.’ www.tencateprotectivefabrics.com [email protected] www.veiliggoed.nl

31

Ir. Loek de Vries, bestuursvoorzitter en CEO Koninklijke Ten Cate NV

32

txtures 3 2014 | VISIE, VEILIGHEID MISSIE EN STRATEGIE

STRATEGIE EN BELEID

TENCATE REALISEERT 22% AUTONOME GROEI EBITA IN TWEEDE KWARTAAL 2014

Versterking marktfocus werpt haar vruchten af ‘Na een zwak eerste kwartaal trad voor TenCate in het tweede kwartaal verbetering op van omzet en resultaat. De omzet en de EBITA (bedrijfsresultaat) in het tweede kwartaal namen autonoom met respectievelijk met 5% en 22% toe. De beleidsmatige versterking van de marketing- en verkoopactiviteiten binnen de onderneming en de introductie van composieten in nieuwe markten lieten positieve resultaten zien in het tweede kwartaal.’ Van productiegedreven naar marktgedreven ‘TenCate heeft de laatste jaren meer de nadruk gelegd op de marktfocus. Hierbij wordt in toenemende mate invulling gegeven aan een oplossingsgerichte klantbenadering. Daarbij werd in samenwerking met partijen in de waardeketen het systeemdenken geïntroduceerd. Een voorbeeld hiervan is de positionering van GreenFields tijdens de recente wereldkampioenschappen hockey. GreenFields introduceerde het GreenFields® TX systeem, mede gebruikmakend van nieuwe marketingmethodes als social media. Dit heeft geleid tot een groot aantal orders en nieuwe leads voor hoogwaardige kunstgrassystemen voor het tweede halfjaar en daarna. De groei in het eerste halfjaar voor de marktgroep TenCate Grass was met ruim 10% sterk. In de aanloop naar de WH hockey werd bij diverse clubs reeds dit GreenFields® TX systeem geïnstalleerd. Ook de opmars van de GreenFields® MX systemen in het Nederlandse professionele voetbal maakte deel uit van deze groei.’

Composieten: sterke positie in lucht- en ruimtevaart ‘TenCate Advanced Composites heeft reeds jaren een sterke positie in de lucht- en ruimtevaartindustrie. Deze markten zullen ook de komende jaren voor de groei bepalend zijn. In het eerste halfjaar bedroeg de omzetgroei van TenCate Advanced Composites 24%. De laatste jaren worden met composietmateriaal van TenCate nieuwe markten betreden. Voorbeelden van deze industrial composites zijn composietmateriaal voor de automotive-industrie, olie- en gasindustrie, en sportmarkten. De vooruitzichten voor de aankomende jaren blijven gunstig. De vraag naar lichte materialen, gedreven door besparingen op brandstofkosten en emissie-eisen, vormt hierbij een belangrijke factor. Ook de verdere ontwikkeling van thermoplastisch composieten, die bij uitstek geschikt zijn voor serieproductie, dragen hieraan bij. Op dit terrein behoort TenCate tot de marktleiders in de wereld. De onderneming heeft onlangs aangekondigd een verdubbeling van de omzet in composietmaterialen te verwachten in de periode 2013-2018. Als gevolg van de sterke groei van composieten- en kunstgrasactiviteiten in het eerste halfjaar werd de omzetdaling in defensiemarkten grotendeels gecompenseerd.’

druk op wereldwijde defensiebudgetten heeft echter geleid tot een sterke krimp. Het aandeel van de defensiegerelateerde omzet in het geheel is in het eerste halfjaar gedaald tot 4% (eerste halfjaar 2013: 9%). Hoewel de defensiebudgetten langdurig onder druk hebben gestaan, investeert TenCate in innovaties in deze markt. Dit heeft de marktpositie van met name TenCate Advanced Armour versterkt. TenCate verwacht dat de omzet uit defensiemarkten in de tweede helft van het jaar zal toenemen.’ Vooruitzichten ‘TenCate is optimistisch over de vooruitzichten voor de tweede helft van 2014. Voor het gehele jaar handhaaft TenCate de eerder uitgesproken groeiverwachting ten aanzien van de omzetontwikkeling voor de onderneming, onvoorziene ontwikkelingen en valutaeffecten voorbehouden. De defensiegerelateerde omzet binnen TenCate Protective Fabrics en TenCate Advanced Armour laat voor de tweede helft van het jaar op basis van de huidige orderposities een gunstiger beeld zien in vergelijking met de eerste helft van het jaar. Het positieve sentiment wordt gevoed door recente orders voor TenCate Defender™ M en de orderposities voor armourcomposieten.’

Herstel defensiegerelateerde omzet in de tweede helft van het jaar ‘TenCate realiseerde in het verleden een belangrijk deel van de omzet in de defensiemarkt, met name via TenCate Protective Fabrics en TenCate Advanced Armour. De voortdurende

33

DUURZAAMHEID

GREENFIELDS® TX NIEUWE STANDAARD IN INTERNATIONAAL TOPHOCKEY

Hockey World Cup 2014 sportief succes De Rabobank Hockey World Cup 2014 was een groot succes. Veertien dagen lang konden toeschouwers en televisiekijkers getuige zijn van hockey op het hoogste niveau. Met het hoogwaardige GreenFields® TX kunstgrassysteem met topvezels en backing van materiaaltechnologieconcern TenCate was een perfecte basis gelegd voor dit wereldkampioenschap. Het street hockey-toernooi en tal van andere nevenactiviteiten brachten mensen en culturen met elkaar in contact. Wereldstandaard GreenFields® TX gooit inmiddels hoge ogen als de nieuwe wereldstandaard voor internationale hockeytoernooien. De komende jaren staan er drie op de agenda: als onderdeel van de Olympische Spelen van 2016 in Brazilië, de Europese kampioenschappen hockey in 2017 in Amsterdam en de Champions Trophy in 2018 in dezelfde stad. Het Wagener Stadion in ‘s lands hoofdstad beschikt al over dit kunstgrassysteem voor tophockey.

34


Van hockey naar voetbal Een week na het WK Hockey was het Kyocera Stadion alweer geschikt voor eredivisievoetbal – op kunstgras. Het hockeyveld dat hier lag, heeft een tweede leven gekregen bij hockeyclub HC Ypenburg in Den Haag. ‘Dat is heel erg leuk en bijzonder’, zegt Daniëlle van der Hek, voorzitter van de club. ‘Op dit gras hebben de Nederlandse hockeyteams één keer goud en één keer zilver behaald. Dat geeft het wel een extra dimensie.’ Het kunstgrassysteem van het GreenFields Stadion ligt inmiddels bij HDS in Den Haag. Geïnteresseerd in innovaties Philip Scholte, analist van Rabobank International, was een van de vele genodigden van TenCate tijdens het wereldtoernooi. ‘Het was zeer interessant om te zien dat de hockeywereld enorm geïnteresseerd was in innovaties van

TenCate op het gebied van kunstgrasvelden’, liet hij na afloop weten. ‘De hockeywereld was zeer positief over de velden in het GreenFields Stadion en Kyocera Stadion. TenCate loopt hiermee voorop. Daarnaast is een dergelijk evenement een uitstekende mogelijkheid om het management van TenCate op een informele manier te spreken.’ Voor wie de herinnering aan de World Cup 2014 langer wil vasthouden: na afloop van het toernooi verscheen het tijdschrift The Choice. Het is een eenmalige uitgave van GreenFields en telt 68 pagina’s met foto’s, interviews, achtergrondinformatie en weetjes. Het is kosteloos te bestellen via [email protected] en [email protected] www.tencategrass.com [email protected] www.expandhorizonsinhockey.com

DUURZAAMHEID

KNHB EN GREENFIELDS ZETTEN STANDAARD VOOR INTERNATIONAAL TOPHOCKEY

‘GreenFields heeft iedereen wakker geschud’ De Koninklijke Nederlandse Hockey Bond (KNHB) kan terugzien op een in meerdere opzichten geslaagd wereldkampioenschap hockey. Met zowel het concept als het kunstgrassysteem lijkt in de internationale hockeywereld een nieuwe standaard gezet. txtures ging in gesprek met Johan Wakkie en Erik Gerritsen, scheidend respectievelijk aantredend directeur van de KNHB. ‘Dit is zoals we het hebben bedoeld.’ Bij de voorbereiding van de Rabobank Hockey World Cup 2014 en de selectie van het kunstgrassysteem waren voor de KNHB drie zaken belangrijk: de ontwikkeling van het kunstgrassysteem samen met een internationaal opererende partij, waar weer een groot bedrijf achter staat. ‘Toen we na de Olympische Spelen van 2012 terugkwamen uit Londen, zeiden we: “We moeten een partij hebben die volledig zeggenschap over zichzelf heeft. Er waren wel bedrijven die mee wilden spelen, maar niet de organisatie hebben om het internationaal te vermarkten. Juist de continuïteit is zo belangrijk. Ook hebben we gezegd: dit is het veld en dit zijn de specs. Een jaar van tevoren willen we het kunnen installeren, zodat de teams zich kunnen voorbereiden. Een ander element was dat we zelf de kleur van het veld wilden bepalen. Zo kwamen we terecht bij TenCate en GreenFields. Iedereen is er vol ingegaan.’ Proefvelden Het grootste risico was dat het (tijdelijke) veld niet goed zou zijn. Daarom werd een proefveld aangelegd bij Klein Zwitserland. Bij de ontwikkeling daarvan was de inbreng van de spelers cruciaal. Dat

Johan Wakkie (links) en Erik Gerritsen spreken van ‘een unieke samenwerking’ van KNHB met GreenFields en TenCate

is volgens beiden de toekomst: ‘Dat we samenwerkten, betekende het succes’. De verbeteringen die na enkele controles werden doorgevoerd, resulteerden al snel in een veld dat ‘helemaal goed’ was. ‘Daarmee hebben we rust gecreëerd. In de regel zijn velden van een EK of WK pas een paar maanden voor aanvang van een toernooi gereed. Bij ons was dat al een jaar van tevoren het geval.’ Wat de twee gekozen kleuren betreft: het kostte een jaar voor daarover een akkoord was bereikt met de internationale hockeyfederatie (FIH). ‘Televisiemaatschappijen waren dolblij met deze kleuren. De omwonenden ook, omdat deze velden niet zo hinderlijk schitterden als de gebruikelijke blauwe velden.’ ‘Clubhuis van de toekomst’ De rol van de FIH bij internationale toernooien is een andere dan bijvoorbeeld die van de FIFA. De federatie bemoeit zich niet nadrukkelijk met het

randgebeuren en de merchandising. ‘De FIH is gefocust op het toernooi op zich en heeft meer de neiging naar binnen te kijken. De KNHB is meer naar buiten gericht, want we zijn gewend om met verenigingen te werken. Het heeft ook met de Nederlandse cultuur te maken. Vaak is de wedstrijd belangrijk en is na de wedstrijd de bar dicht. Nu was men was de hele dag welkom. Er komt dan een andere cultuur los, je bent uit. De FIH mag blij zijn met dit evenement en de context. Dit WK is een clubhuis van de toekomst. Het is goed voor de Nederlandse hockeysport. Daar kunnen andere sporten van leren, maar ook de internationaal hockeysport.’ Unieke samenwerking Al met al was volgens Johan Wakkie en Erik Gerritsen sprake van ‘een unieke samenwerking. GreenFields heeft iedereen wel wakker geschud, ook internationaal, en een goede positie ingenomen.

35

VERVOLG PAGINA 35

Erik Gerritsen (KNHB)

Alle spelers waren enthousiast over dit kunstgras. Dit is zoals we het hebben bedoeld. Dit is zoals we het als toernooi en als evenement gedacht hadden. Het is geschikt voor andere sporten en voor onze sport om mee verder te gaan’. Onnodig te zeggen dat door het succes van dit WK de populariteit van de hockeysport verder is toegenomen. De verantwoordelijke wethouders in Den Haag en Amsterdam hebben op advies van Johan Wakkie al eerder aanzienlijke bijdragen voor hockey gereserveerd. ‘Nederland verarmt op diverse niveaus, maar hockey blijft nog wel overeind. Het is qua aantal leden in Nederland een van de drie groeisporten. In het westen van het land hebben verenigingen al wachtlijsten.’ Sport en verbroedering Het succes van de gekozen aanpak – een WK met sportieve, educatieve èn culturele nevenactiviteiten – roept de vraag op of het ook voetbal tot voordeel zou strekken. Daarover hebben beiden hun twijfel. ‘Alleen al het grote aantal mensen – spelers en supporters – dat je moet accommoderen stelt hoge eisen aan veiligheid. Wij hadden slechts twee complexen op één locatie, dat is te overzien. Voetbal is nog meer een volkssport. Daarbij krijg je gedrag uit alle lagen van de bevolking. Wat voetbal hiervan wel kan leren is dat als de families er meer bij betrokken zijn, het gedrag verandert. Zo gauw de hockeywedstrijd begint, halen mensen het niet in hun hoofd om zich zo te gedragen als bij voetbal.’

36


‘Er gebeurt niets’ In dit verband vertelt Johan Wakkie over de ADO-supporters die zich als vrijwilliger hadden gemeld. ‘Zij vroegen of hun vrienden mee mochten om te suppoosten. “Je wilt niet meemaken wat hier gebeurt”, hadden ze tegen hun vrienden gezegd, “want er gebeurt niets”. Of ze vroegen: “Hoe kan het toch dat je met een stick het stadion in kan komen?” Elke dag maakten ze langer een praatje. Dat is een andere cultuur dan normaal in het stadion. Er was verbinding. Als je op deze manier met elkaar kunt omgaan, moet je goed nadenken over wat je met de samenleving doet. Je moet je afvragen wat voor event je voor je sport kunt gebruiken.’ ‘Rustig voortbouwen’ Hoe nu verder, rijst de vraag. ‘We moeten met de hele hockeywereld dit momentum en succes vasthouden’, begint Erik Gerritsen. ‘Tegelijk rusten we niet op onze lauweren. We gaan op de ingeslagen weg verder, rustig voortbouwen en alert zijn. De maatschappij verandert. Zelf ben je niets. Je moet steeds toegevoegde waarde leveren aan de verenigingen.’ Hij realiseert zich wel dat het concept van het WK 2014 internationaal moeilijk te kopiëren is. Hockey leeft in Nederland meer. ‘Aziatische landen hebben minder een verenigingscultuur. Je kunt het wel aanpassen aan de lokale situatie, het wedstrijdelement verbinden aan lokale thema’s. En je moet wel ambitie hebben.’

Multisportniveau ‘We hebben er allemaal belang bij dat de sport zich doorontwikkelt’, vult Johan Wakkie aan. ‘Je doet het namelijk voor de sport zelf. Voor de toekomst is het belangrijk dat er velden komen, ook op multisportniveau, zoals Cruyff Courts. De kracht van het verhaal is: leg ergens veldjes neer voor breedtesport en scholen. Scholen zijn een belangrijke partner. Zij zijn in staat er pedagogisch iets mee te doen. De FIH wil India en Pakistan er meer bij betrekken, maar belangrijker dan één of twee toernooien in zo’n land zijn veel velden. De internationale hockeywereld heeft er baat bij dat er wereldwijd velden komen. Dan is TenCate ideaal.’ Combinatieveld Dat brengt ons op de rol van TenCate in het geheel. Voor Johan Wakkie is het duidelijk: TenCate moet zichzelf blijven profileren en samen met de installateur ‘veel meer lawaai’ maken. Hij wijst op wat er bij ADO Den Haag is gebeurd: daar is de onderlaag geschikt voor zowel voetbal als hockey. ‘Dat is goud, zo’n combinatieveld, met de e-layer als kern. Dan kun je meerdere toernooien doen en in een paar weken op dezelfde onderbouw een event organiseren. In het Kyocera Stadion als showroom kun je een state-of-the-artveld neerleggen. Eigenlijk zou er een nieuw sportcomplex rond het Kyocera Stadion moeten komen. Dan kan er meer reuring komen en gebruik je het stadion anders en vaker. Dan laat je zien hoe flexibel je kunt zijn.’ • • •

Johan Wakkie (KNHB)

Inbreng hockeyers was bij de ontwikkeling van het kunstgrassysteem voor de World Cup cruciaal Concept kan bij volgende WK’s worden aangepast aan de lokale situatie en met lokale thema’s worden verbonden ‘Voor de toekomst van de sport is het belangrijk dat er wereldwijd velden komen, ook op multisportniveau, zoals Cruyff Courts.’

DUURZAAMHEID

RABOBANK WORLD CUP HOCKEY 2014 IN BEELD

37

DUURZAAMHEID

GREENFIELDS® TX BASIS VOOR INTERNATIONAAL TOPHOCKEY

GreenFields: een gevestigd merk De Hockey World Cup 2014 was een succes. Dat is mede te danken aan het kunstgrassysteem, ontwikkeld op basis van wensen van de spelers. De oogst: tientallen concrete en potentiële orders voor velden in binnen- en buitenland. Materiaaltechnologieconcern TenCate en kunstgrasleverancier GreenFields kunnen trots zijn op de topprestatie die zij met hun partners voor de Rabobank Hockey World Cup 2014 hebben geleverd. Dat geldt niet alleen voor de aanleg en het onderhoud van het tophockeygras in het Kyocera Stadion en tijdelijke GreenFields Stadion. Er werden ook velden geïnstalleerd bij de twaalf amateurverenigingen in en rond Den Haag waar de internationale teams konden trainen en oefenen. Het merk GreenFields Ton Raaphorst is managing director Europe, Middle East & Africa van TenCate Grass. Hij is tevens eindverantwoordelijk voor GreenFields. De vraag of alle inspanningen er in elk geval toe hebben geleid dat het merk GreenFields zich in het internationale hockey heeft gevestigd, wil hij graag beamen. ‘GreenFields had nog nauwelijks een naam in hockey. Er is wel veel kunstgras voor hockey gemaakt, maar tot nog toe niet onder de naam GreenFields. Het maken en installeren van de velden liep via distributeurs. Dat doen we nu onder het merk GreenFields® TX. Hetzelfde principe volgen we al met GreenFields® MX voor voetbal in de ere- en eerste divisie. Daarbij gaat het om achttien verschillende stadions. Dat geeft veel exposure.’

38


Sporttechnische karakteristieken Alle spelers waren enthousiast over de eigenschappen en kleuren van de velden in het Kyocera Stadion en GreenFields Stadion. Dit GreenFields® TX-systeem kent ook een keur aan unieke sporttechnische karakteristieken. Die zijn ontwikkeld door te luisteren naar clubs en spelers. ‘Het gaat er niet alleen om een vezel te maken met een lange levensduur’, vervolgt Ton Raaphorst. ‘Je wilt ook dat het speelveld topprestaties mogelijk maakt en dat het plezierig is om op te sporten. Wij ontwikkelen producten en systemen op basis van de wensen van de gebruikers. Hoe snel moet je een pass kunnen geven? Wat moet de ball bounce zijn? Wat vind je plezierig spelen? Hoe moet je kunnen sliden? Hockeyers willen een pass kunnen geven die over het hele veld gaat, strak en recht naar voren. Dat hebben we gerealiseerd met een speciale vezel, vezeldichtheid en topbacking.’ Nieuwe benadering Ook de sporttechnische onderlagen werden onder de loep genomen. Dat leidde uiteindelijk tot een kunstgrassysteem dat supersnel is, strakke passes oplevert en slidingvriendelijk is. Bij dit laatste kunnen hockeyers op de mat doorglijden en wordt het risico van huidbeschadiging verder beperkt. ‘Voor hockey is dit een nieuwe benadering. Bij voetbal deden we het al wel: GreenFields® MX is ontwik-

keld vanuit de gedachten en wensen van de profvoetballer.’ In plaats van het welhaast gebruikelijke blauw werd gekozen voor twee kleuren WK-groen. De kleur blauw is volgens de managing director ‘gebaseerd op persoonlijke meningen en niet wetenschappelijk onderbouwd. De meningen zijn er sterk over verdeeld. Wij hebben gekeken naar wat voor sporters, trainers, scheidsrechters en toeschouwers de beste kleur is. Daar zijn deze kleuren uitgekomen’. Orders en interesse Tevreden achterover leunen is aan GreenFields niet besteed. De oogsttijd is begonnen. ‘We hadden verwacht een paar TX-velden te kunnen aanleggen. In de afgelopen twaalf maanden hebben we dertig TX-velden aangelegd: drieëntwintig in Europa en zeven elders in de wereld, zoals Australië en Zuid-Afrika. Dat is ongekend. Het is al een behoorlijk aantal. Tijdens het WK hebben we een nieuw aantal orders rond kunnen maken. Men zag het WK-veld en wist: “Dit moet ik hebben”. We hebben harde orders voor nog eens twintig velden dit jaar. Daarnaast is er in de pijplijn internationale interesse voor TX-velden. Daar zijn echte hockeylanden bij, zoals Duitsland, Engeland, India, Argentinië, Australië, Nieuw-Zeeland, Spanje en China. We hebben potentiële orders voor enkele honderden TX-velden voor de komende jaren.’ Een aantal van die prospects is voortgekomen uit de contacten die tijdens het WK zijn gelegd. Zowel de internationale hockeyfederatie (FIH) als de Koninklijke Nederlandse Hockey Bond (KNHB) heeft daarbij voor de verbinding gezorgd.

Ton Raaphorst: ‘Wij ontwikkelen producten en systemen op basis van de wensen van gebruikers.’

‘Compliment voor de bond’ TenCate Grass is met het oog op de Hockey World Cup een driejarig contract aangegaan met de KNHB. Bij kampioenschappen die de bond organiseert, is GreenFields preferred partner. Hetzelfde geldt bij de European Hockey League voor Edel Grass, een 50%-deelneming van TenCate. ‘Het leuke van de internationale hockeywereld is dat er maar een kleine club van beslissers is. Het is van onschatbare waarde geweest dat zij er waren en dat we hen nu kennen. De KNHB stak niet alleen elke dag zijn hoofd bij ons om de hoek om te informeren hoe het ging. Ze hebben ons ook in contact gebracht met belangrijke mensen. Dat is een groot compliment voor de bond. Zij zijn belangrijk om het merk GreenFields verder op en uit te bouwen. De samenwerking is enorm goed, ook op het persoonlijke vlak.’ GreenFields is als partner nauwer dan andere

sponsoren betrokken geweest bij de organisatie. ‘Het heeft ons geleerd hoe het maximale voor jezelf uit zo’n evenement te halen. Je maakt deel uit van het totaal. Dat we zo intensief aan zo’n groot event hebben meegedaan, is wel een leerproces geweest.’ Verkoopplan GreenFields heeft inmiddels een wereldwijd GreenFields® TX-verkoopplan opgesteld, dat nu wordt uitgevoerd. Het is gericht op de 127 hockeylanden die bij de FIH zijn aangesloten. Voor elke regio is een hiervan afgeleid verkoopplan opgesteld. Dat heeft geen directe gevolgen voor de marketing- en verkoopactiviteiten voor andere sporten dan voetbal en hockey. ‘In Noord-Amerika zetten we met kunstgras al zwaar in op soccer, baseball, american football en hockey. We spelen ons nu enorm in de kijker bij andere bonden. Als

spin-off van het WK Hockey is er meer attentie bij sporten als rugby, american football, tennis en multisport. We zien wel aantrekkende interesse bij andere bonden, maar het moet wel passen in onze visie en bij wat wij willen.’ • Sporttechnische karakteristieken van het GreenFields® TX-systeem zijn ontwikkeld door te luisteren naar clubs en spelers • KNHB speelt belangrijke rol bij het verder open uitbouwen van het merk GreenFields • Wereldwijd GreenFields® TX-verkoopplan is gericht op de 127 hockeylanden die bij de internationale hockeyfederatie zijn aangesloten

39

DUURZAAMHEID

ROTTERDAMSE CLUBS KIEZEN VOOR HOOFDVELD VOOR KUNSTGRAS

‘Kunstgras is een wereldoplossing’ Foto: Ferry de Haan (algemeen directeur SBV Excelsior) en Miranda Laseroms (GreenFields) Twaalf clubs in de Jupiler League spelen hun thuiswedstrijden komend seizoen op kunstgras, waarvan tien op een kunstgrassysteem van GreenFields. Zes clubs in de eredivisie beschikken eveneens over kunstgras, waarvan vijf over een kunstgrassysteem van GreenFields. Twee van die velden liggen in Rotterdam: bij SBV Excelsior en Sparta. Met ingang van het seizoen 2014-2015 beschikken 18 voetbalclubs in de vaderlandse eerste en eredivisie over een kunstgrasveld. In 15 gevallen betreft het een systeem van GreenFields. Noord-Brabant is koploper. Deze provincie telt vijf betaaldvoetbalorganisaties

40


met kunstgras, gevolgd door Zuid-Holland met vier. In deze provincie beschikken FC Dordrecht, ADO Den Haag, SBV Excelsior en Sparta Rotterdam over een kunstgras speelveld. De getufte GreenFields® TX hockeygrasmat in het Kyocera Stadion in Den Haag is na het WK

Hockey vervangen door het geweven GreenFields® MX voor voetbal. Het Riwal Hoogwerkers Stadion in Dordrecht beschikt al sinds vorig seizoen over dit volledig recyclebare kunstgras. De plaatselijke voetbalclub komt dit seizoen eveneens uit op het hoogste niveau. SBV Excelsior De Kralingers zijn in eigen huis al bekend met spelen op kunstgras. Sinds 2010 ligt er kunstgras in Stadion Woudestein. ‘We hebben

nu gekozen voor een nieuw veld’, verklaarde algemeen directeur Ferry de Haan eerder tegenover RTV Rijnmond. ‘Het wordt een sneller veld, zonder de zwarte rubberkorrels, die je iedere keer omhoog zag komen.’ De keus viel op GreenFields® MX Trimension. Het is goedgekeurd conform de FIFA**-standaard. De infill bestaat uit groene gecoate korrels van synthetisch rubber (SBR). De grasgarens staan dicht opeen, zodat minder infill nodig is. Mooi en egaal Voor spelers en trainer Marinus Dijkhuizen van Excelsior was de kick-off op zaterdag 28 juni de eerste kennismaking met het GreenFields® MX Trimension-systeem. Ze zijn lovend over hoe mooi, egaal en natuurlijk de mat eruitziet. De kleuren zijn helderder en de witte (gespoten) belijning oogt frisser dan de voorganger. Ook algemeen directeur Ferry de Haan, hoofd communicatie Vincent Wernke en mascotte Woutje laten zich deze zaterdag in gelijkluidende bewoordingen uit over het nieuwe speelveld. Op het veld trainen en spelen het eerste elftal en de jeugdteams. Ook vinden er maatschappelijke activiteiten plaats. ‘Er is bijna dagelijks wel iets te doen’, aldus Vincent Wernke. En net als in het Polman Stadion in Almelo dromt de jeugd tegen het einde van een wedstrijd al samen om bij het laatste fluitsignaal met een bal het veld op te kunnen. ‘Opmars kunstgras goede ontwikkeling’ In 2013 vond de doorbraak plaats voor TenCate en GreenFields in de Jupiler League. De gesprekken over de vervanging van het bestaande kunstgrasveld in stadion Woudestein begon al voor de promotie naar de eredivisie een feit was. ‘Er gaat niets boven een echte, perfecte grasmat, maar waar vind je die nog?’ vertelt algemeen directeur Ferry de Haan. ‘Wij zijn een club voor talentontwikkeling en vooruitstrevend. Vanuit de tender zijn we met elkaar

in gesprek geraakt. De opmars van kunstgras is een goede ontwikkeling. Omstandigheden voor iedereen altijd gelijk. Wij willen daarin meegaan en bijdragen in de ontwikkeling.’ Luisteren naar spelers Dat sluit aan bij de visie en werkwijze van leverancier GreenFields: luisteren naar de ervaringen en wensen van spelers en daarop doorontwikkelen. Miranda Laseroms is bij GreenFields salesmanager. Ook is zij betrokken bij de verkoop van CED-projecten. Zij weet dat niet iedere coach en speler meteen voor kunstgras valt. ‘Daarom hechten wij ook veel belang aan de veranderingen die sporters ervaren als ze op kunstgras spelen. Wat betekent ons kunstgras voor het spel en de techniek? Hoe kunnen we onze producten nog verder verbeteren?’ Zowel Ferry de Haan als Miranda Laseroms weet dat er een generatie voetballers opgroeit die vertrouwd is met kunstgras. ‘De jeugd wil alleen maar kunstgras’, aldus de algemeen directeur. ‘Een club als Ajax staat er kritisch tegenover, maar houdt wel van verzorgd voetbal. Dat kan juist op kunstgras. Dit is een wereldoplossing.’

Sparta Rotterdam Voor de Spartanen is kunstgras een primeur. Zij beschikken over een GreenFields® MX Trimension-systeem met infill die bestaat uit zand, groen gecoat SBR en kurk. De keuze van de Kasteelheren wordt ingegeven door bezuinigingen. Kunstgras is voordeliger dan natuurgras omdat er permanent op kan worden getraind en gespeeld. De grasmat van het Kasteel werd slechts 75 uur per jaar gebruikt. Het kunstgrasveld kan wel 1500 uur worden benut. Ook de jeugdelftallen en een deel van de jeugdopleiding van Sparta gaan er gebruik van maken. ‘De onderhoudskosten zullen significant afnemen’, legt directeur Manfred Laros uit. ‘In totaal is een kostenbesparing te realiseren van bijna twee miljoen euro in vijf jaar.’ Daarmee is niet gezegd dat de eerstedivisionist definitief om is. Gaandeweg de komende seizoenen worden de staat van het veld en de ervaringen geëvalueerd. www.greenfields.eu [email protected]

SBV Excelsior hield zaterdag 28 juni een kick-off. Eerst werden de nieuwe spelers en staf gepresenteerd. Daarna begon de training. Na afloop daarvan werd het oefenveld opengesteld voor de supporters.

41

DUURZAAMHEID

TENCATE KUNSTGRAS IN EREDIVISIE EN JUPILER LEAGUE

Voetbalgras Met ingang van het seizoen 2014-2015 spelen in het Nederlands betaald voetbal 16 clubs hun thuiswedstrijden op een kunstgrassysteem van TenCate. Bijgaand overzicht laat zien bij welke betaaldvoetbalverenigingen in Nederland dat het geval is. www.tencategrass.com www.greenfields.eu www.edelgrass.com

Eredivisie Jupiler League

1

2

ADO Den Haag GreenFields® MX Trimension

7

Sparta GreenFields® MX Trimension

8

13 FC Oss Green Future™ 2.0

4

SBV Excelsior GreenFields® MX Trimension

14 Heracles GreenFields® MX Trimension


5 FC Dordrecht GreenFields® Evolution XQ™

10

9 FC Eindhoven GreenFields® Evolution XQ®

Almere City FC GreenFields® Evolution XQ®

42

3

Jong PSV GreenFields® MX Trimension

15

FC Den Bosch GreenFields® MX

16 FC Emmen GreenFields® Evolution XQ®

Roda JC GreenFields® MX Trimension

FC Volendam GreenFields® MX Trimension

11 Helmond Sport GreenFields® MX Trimension

6 RKC Waalwijk Greenfields® MX Trimension

12 PEC Zwolle GreenFields® MX Evolution

IN HABITATS

VERBETERING INFRASTRUCTUUR MET TENCATE GEOLON® PET PRODUCT – TenCate Geolon® PET voor grondwapening, gemaakt van 100% hoge sterkte polyester garens MARKT – infrastructuur (stabilisatie en versterking grondlagen en ophoging slecht draagkrachtige ondergrond) TECHNOLOGIE – extrusie- en weeftechnologie PROCES – geotextiel wordt ter plaatse uitgerold en geïnstalleerd

Väg 383 Vibbyn – Flarken De verbindingsweg tussen de Zweedse plaatsen Vibbyn en Flarken wordt volledig gestabiliseerd en versterkt. De omringende natuur kan daarbij worden ontzien. Dat is mede het gevolg van toepassing van TenCate Geolon® PET. De verbindingsweg in de regio Luleå tussen Vibbyn en Flarken (Noord-Zweden) rust op een zachte en onstabiele ondergrond. Daardoor waren voor weggebruikers mettertijd onveilige situaties ontstaan. Een aantal keren per jaar moest men de weg zelfs afsluiten vanwege overstromingen. Het werd tijd de ondergrond te stabiliseren en versterken, maar dan wel zonder verstoring van de natuur. Weg 383 loopt namelijk door een natuurgebied en over natuurlijke waterwegen. Behoud van de natuurlijke situatie had daarom alle aandacht. Het project omvat maatregelen voor herstel van de weg, versterking van de ondergrond en verbetering van de verkeersveiligheid. Twee onoverzichtelijke bochten zijn rechtgetrokken, twee bruggen – over de Lörbäcken en Brobyån – vernieuwd en verlengd om de passage van vissen te vergemakkelijken. Om de draagkracht van het tracé te verbeteren, zijn over een groot deel van het traject houten palen in

de grond aangebracht. Onder en dichtbij de bruggen gebruikt men daarvoor betonpalen. Hierboven is TenCate Geolon® PET aangebracht ter stabilisering. Dit is een geweven geosynthetisch materiaal voor grondwapening en bodemversterking met een hoge sterktegraad en buitengewoon lange levensduur:

tot wel honderd jaar. Hieroverheen wordt vervolgens een asfaltlaag aangebracht. De werkzaamheden zullen in oktober 2014 zijn afgerond.

Twee bruggen werden vernieuwd en verlengd.

43

DUURZAAMHEID

FIFA** CERTIFICAAT VOOR TIGERTURF KUNSTGRASSYSTEEM IN HAMILTON

Accies promoveren Het onderscheiden Total Turf 60 XQ kunstgrassysteem van TigerTurf in het stadion van de Hamilton Academical Football Club heeft de club ogenschijnlijk goed gedaan. Een jaar na installatie wist de club in mei 2014 te promoveren naar de Schotse eredivisie. TigerTurf UK kan bogen op de installatie van het eerste kunstgrassysteem in de hoogste divisie van het betaald voetbal in Schotland. Na de winst van Hamilton Academical FC op Hibernian FC in mei 2014 keerde de club terug op het hoogste niveau: de Schotse Professional Football League. De Accies spelen hun thuiswedstrijden in het New Douglas Park sinds vorig seizoen op het Total Turf 60 XQ kunstgrassysteem van TigerTurf. Het werd in augustus 2013 geïnstalleerd en

44


nog diezelfde maand door een onafhankelijke keuringsinstantie goedgekeurd voor FIFA Two Star. Dit is de hoogste wereldwijde standaard voor kunstgras. Er mogen vanaf dat moment dus ook Champions League- en andere internationale wedstrijden op worden gespeeld. Overstap op kunstgras Winterse omstandigheden in combinatie met het strakke speelschema van de Schotse

competitie deden het natuurgrasveld van Hamilton Academical FC de voorgaande jaren bepaald geen goed. Het natuurgrasveld zag er door de kaalslag slecht uit. Wedstrijden moesten worden uitgesteld. Aanleiding over te stappen op kunstgras. Een aanbesteding volgde; de keus viel op TigerTurf. Shaun Fagan, businessmanager van Hamilton Academicals FC, is bijzonder te spreken over producent en systeem. ‘TigerTurf heeft met de levering onze verwachtingen overtroffen.

op Total Turf 60 XQ We kunnen het hele jaar door gebruikmaken van dit systeem. Niet alleen als trainings- en speeloppervlak voor onze voetballers, ook voor ondersteuning van onze projecten met de lokale gemeenschap.’ Paul Langford is algemeen directeur van TigerTurf UK. Volgens hem heeft Hamilton Academical geprofiteerd van ‘de constante en hoge speelbaarheid die ons FIFA-goedgekeurde systeem biedt. Het heeft eraan bijgedragen dat de club is gepromoveerd naar het hoogste niveau’.

Verticaal geheugen Total Turf 60 XQ is een van de nieuwste innovatieve producten van TigerTurf. Het is ontwikkeld voor voetbal en rugby en voldoet aan de hoogste veiligheids- en prestatie-eisen binnen deze sector. Het systeem is geaccrediteerd volgens IRB 22-, FIFA One en Two Star-normen. Door de XQ-technologie van TenCate hebben de kunstgrasvezels een ‘verticaal geheugen’. Bij intensief gebruik blijven de vezels rechtop staan. Het kunstgras heeft ook een hoge splijtweerstand; dat komt de prestaties en levensduur ten goede. Door combinatie van twee kleuren vezels ziet het veld er bovendien natuurlijk uit.

Eind juni onderging het veld opnieuw een keuring voor verlenging van het FIFA Two Star-certificaat. Het slaagde met vlag en wimpel. www.tigerturf.uk [email protected]

45

VEILIGHEID

TENCATE ADVANCED ARMOUR ONTVANGT LEDEN KENNISNETWERK DEFENSIE EN TNO

TenCate ontvangt leden kennisnetwerk Defensie Op donderdag 12 juni was TenCate Advanced Armour gastheer van leden van het kennisnetwerk Bescherming & Beveiliging van Defensie / TNO. De bijeenkomst vond plaats in de Factory of the Future op de locatie Nijverdal-Noord. Het werd een leerzame dag met verrassende momenten. Het kennisnetwerk Bescherming & Beveiliging is een van de zeventien defensiekennisnetwerken waarbinnen specifieke kennis, informatie en ontwikkelingen binnen Defensie en de gerelateerde kennisinstituten worden uitgewisseld. Het kennisnetwerk (KNW) wordt gevormd door mensen die in Nederland nauw betrokken zijn bij bescherming en beveiliging – ‘defensiebreed,’aldus Wilfred Sluyter (salesdirector TenCate Advanced Composites EMEA): ‘van landmacht en luchtmacht tot en met marine en TNO. Alle kennis waarover Defensie beschikt, wordt getest door TNO. Zij brengen de mogelijkheden in de markt in kaart en brengen die in overeenstemming met de behoeften. Komt er een request for proposal, dan geven zij de input voor het pakket van eisen. Bij een dergelijk verzoek wordt potentiële aanbieders via een aanbestedingsprocedure gevraagd een voorstel te doen tot levering. Bezoek aan Nijverdal Het KNW Bescherming & Beveiliging komt twee maal per jaar samen. Daarbij wordt gestreefd naar een mix tussen theorie en praktijk. Ook de laatste ontwikkelingen vanuit de industrie worden hierin meegenomen. Vanuit die basisgedachte bereikte TenCate het verzoek een

46


Hendrik Jan van Wezel spreekt de gasten toe

KNW-bijeenkomst in de vestiging in Nijverdal te faciliteren. En zo geschiedde – in de Factory of the future, een professioneel opgezette ruimte voor ontvangsten en informatieve bijeenkomsten. Hier werden de veertig bezoekers onthaald. Wilfred Sluyer gaf 12 juni een meer algemene presentatie over wat TenCate doet op het gebied van bescherming en beveiliging. Collega Jean Beugels (programmamanager Aerospace) ging meer in detail in op oplossingen voor bescherming, waaronder het TenCate ABDS® active blast countermeasure system.

Salesmanager Gerrit Isselman benadrukte dit. ‘Alle beschermingsoplossingen van TenCate, waaronder TenCate Defender™ M, zijn die dag aan elkaar gekoppeld.’ Digitale veredeling Onderdeel van het bezoek was een besloten rondleiding bij een van de digitale inkjetmachines. Hendrik Jan van Wezel (salesmanager) wijdde de bezoekers in in het digitaal printen en veredelen. Zij bleken onder de indruk van de mogelijkheden en flexibiliteit van het digitale

Verraste gezichten bij het zien van de groepsfoto op outdoorweefsel

proces. Temeer toen op groot formaat een groepsfoto werd geprint die kort daarvoor was gemaakt, in dezelfde run gevolgd door een camouflageprint. ‘Men kon zien dat TenCate bezig is met slimme materialen en met wat die materialen nu en in de toekomst kunnen doen. Daar zijn ze in geïnteresseerd.’ Onder de indruk De gasten waren onder de indruk van het brede scala aan bescherming en beveiliging dat TenCate biedt: weefsels en soft en hard armour voor persoonlijke bescherming (uniformen en vesten) en voertuigen tot en met armour voor helikopters en schepen. ‘Het was een zeer geslaagde en goed bezochte bijeenkomst, waarvoor ik TenCate en in het bijzonder Wilfred Sluyter en zijn mensen hartelijk wil bedanken’, liet kolonel ir. Gert Schijvenaars naderhand weten. Volgens het hoofd sectie Wapensystemen en Life Cycle Management, afdeling Grondgebonden Wapensystemen ‘heeft het kennisnetwerk kunnen kennisnemen van de voortgang van het defensieonderzoek op het gebied van bescherming en vuurkracht. Ook is ingegaan op de roadmap bescherming en op de actualiteit van de Task Force C-IED. We kijken terug op een zeer geslaagde dag. Eenieder is uiterst tevreden naar huis afgereisd’. www.tencateadvancedarmour.com [email protected]

47

BUSINESS CONTEXT

TENCATE CORPORATE PARTNER HOLLAND ON THE HILL

Capitol Hill kleurt oranje Capitol Hill is het regeringscentrum van de Verenigde Staten van Amerika. Op steenworpafstand is het Public and Government Relations Office van TenCate gevestigd. Het kantoor was nauw betrokken bij het recente Holland on the Hill-programma. Bijzonder onderdeel: samen genieten van de WK-wedstrijd tussen Nederland en Spanje op een indoor voetbalgrasveld van TenCate. Het Public and Government Relations Office van TenCate in Washington D.C. fungeert als corporate liaison voor de bedrijven van TenCate in de Verenigde Staten. In Washington D.C. staat het Capitool. Hier zetelt het Congres, bestaande uit de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. Het kantoor spant zich ervoor in zowel TenCate als Nederland op Capitol Hill verder te profileren, het merk TenCate beter te positioneren en de interesse in de oplossingen van TenCate te vergroten. Dat gebeurt door het organiseren van bijeenkomsten, lezingen en ontvangsten bij en met bedrijven, overheidsinstanties en maatschappelijke organisaties. Campagne De banden tussen Nederland en de Verenigde Staten gaan terug tot ruim vierhonderd jaar geleden. Nederland is een van de top-15 handelspartners van de Verenigde Staten. TenCate is betrokken bij de 275 miljard US dollars aan directe buitenlandse investeringen van Nederland in de VS. Dit zijn twee van de redenen waarom TenCate partner was in de tiendaagse Holland on the Hill-campagne. Dit is een gezamenlijk project van de Nederland ambassade, het Nederland bedrijfsleven, de Netherland America Foundation en de Dutch Congressional Caucus*. Holland on the Hill streeft naar verdere versterking

van de banden op economisch, politiek en cultureel gebied. Innovatiekracht Als corporate sponsor van Holland on the Hill kon TenCate de innovatiekracht van de onderneming in Amerika verder onder de aandacht brengen. Medewerkers van het kantoor van TenCate in Washington en van TenCate Geosynthetics USA en TenCate Advanced Armor USA waren daarom bij een aantal bijeenkomsten betrokken. Ambassadeur Rudolf Bekink onderkent de positieve rol die TenCate speelt bij zijn

inspanningen zijn land te vertegenwoordigen in de Verenigde Staten. ‘Onze Nederlandse corporate partners vertegenwoordigen het beste van wat Nederland op zijn specifieke terreinen te bieden heeft. Door de jaren heeft TenCate haar expertise en waarde bewezen: of het nu met de beschermende kleding is die Amerikaanse soldaten te velde dragen, met de geosynthetics die helpen bij de bescherming van de Amerikaanse kusten of met het kunstgras van American football-stadions. Het is geweldig om een partner als TenCate te hebben.’ Spanje-Nederland Voor de aftrap van de Holland on the Hill-campagne organiseerde de ambassade op 13 juni een Congresreceptie rond de WK-wedstrijd tussen Nederland en regerend wereldkampioen Spanje. Meer dan 500 medewerkers van het Congres, de ambassade, vertegenwoordigers van bedrijven en andere gasten konden in de Rayburn Foyer een indoor voetbalveld betreden van 70 m2, met kunstgras van TenCate. Terwijl zij zich tegoed deden aan Hollandse lekkernijen, zagen de aanwezigen de Nederlanders op breedbeeld een 5-1 overwinning boeken op Spanje. Wie in de Rayburn Office Building voor het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden zijn opwachting maakte en vertrok, deed dit over een Holland on the Hill-loper – eveneens geproduceerd door TenCate. www.tencate.com/usgovernment

* Een caucus is een contactgroep of een bijeenkomst van mensen die zich extra inzetten voor de relatie met een specifiek land 48

txtures 3 2014 | BUSINESS CONTEXT

DUURZAAMHEID

RECONSTRUCTIE PROVINCIALE WEG MET TENCATE GEOLON®

Verbetering verkeersveiligheid

De N331 tussen Zwartsluis en Vollenhove wordt momenteel verbreed om de verkeersveiligheid te vergroten en een betere doorstroming te realiseren. Voor versterking van de slappe ondergrond is TenCate Geolon® PP 80 toegepast. Dat betekent een besparing in materieelkosten, doorlooptijd en CO2-voetafdruk. De provinciale weg N331 verbindt de A28 bij Zwolle met de A6 bij Emmeloord. De provincie Overijssel is bezig de verkeersveiligheid op het traject Zwartsluis-Vollenhove structureel te verbeteren. Tot voor kort vonden hier veel ongevallen plaats. De werkzaamheden verliepen niet zonder tegenslag. Na het verwijderen van de verhardingsconstructie en fundering trachtte de aannemer op een met water verzadigde cunetbodem een nieuwe wegconstructie aan te brengen. Een cunet is een kanaal dat ontstaat door baggerwerk bij de aanleg van een verdiepte weg of spoorweg in een gebied met slappe grond en een hoog grondwaterpeil. Vanwege de geringe draagkracht van de cunetbodem was het voor het

zware wegenbouwmaterieel niet mogelijk ophoogzand voor de nieuwe aardebaan aan te brengen en verwerken. Er kon geen ophoging worden gerealiseerd met voldoende dichtheid en draagkracht. Het aangebrachte zand verdrong het verzadigde materiaal van het cunet, waardoor menging ontstond. Om de cunetbodem voldoende te wapenen en zodoende draagkrachtig te maken, adviseerde TenCate Geosynthetics om TenCate Geolon® PP 80

toe te passen. Daarmee kon men tegelijkertijd vermenging van de verzadigde ondergrond met het ophoogmateriaal voorkomen. In totaal zijn 126 rollen TenCate Geolon® aangeleverd: een oppervlak van 80.000 m2. Nadat dit geotextiel was aangebracht, kon het cunet worden aangevuld en verdicht. Toepassing van TenCate Geolon® leverde besparingen op in materieelkosten, doorlooptijd en daarmee in overlast voor het verkeer en omwonenden. Bouwverkeer zorgde al snel voor de verdere constructieve opbouw van het weglichaam. Ook werd voorkomen dat de cunetbodem tot op de vaste ondergrond moest worden afgegraven, dat materiaal moest worden afgevoerd en nieuw materiaal aangevoerd en verwerkt. Het betekende al met al een forse reductie van het gebruik van natuurlijke grondstoffen en CO2-uitstoot. www.tencategeosynthetics.com [email protected]

TenCate Geolon® versterkt de ondergrond

49

IN HABITATS

NEDERLANDSE KAMPEERINDUSTRIE BETREEDT CHINESE MARKT

Nederland leert China kamperen Een aantal bedrijven in de Nederlandse kampeerindustrie, waaronder TenCate, presenteerde zich onlangs gezamenlijk op de All in caravanning, een kampeer- en vrijetijdsbeurs in Beijing (China). Doel was haar kennis te delen met de Chinese kampeerder en haar producten te presenteren. TenCate Outdoor Fabrics is een van de leden van de Holland Camping Group, een nog jonge bundeling van bedrijven in de Nederlandse kampeerindustrie. De groep heeft haar vizier momenteel gericht op het Verre Oosten. Hier woont ‘de kampeerder van de toekomst’. Ontwikkeling van kampeerterreinen Aziaten hebben steeds meer oog voor het buitenleven. Kamperen wint er aan populariteit, met name comfortabeler kampeervormen als glamping. Het aantal campings in Japan, Korea en China neemt toe. Zo investeert de Chinese overheid flink in de ontwikkeling van kampeerterreinen en -voorzieningen. De Nederlandse kampeerindustrie op haar beurt beschikt over de materialen, kennis en ervaring en kan hierbij een belangrijke rol spelen. Om die reden nam de Holland Camping Group met een grote stand deel aan de beurs All-in-caravanning van 27 tot

en met 29 juni in Beijing. De groep kan de Chinese markt voorzien van outdoorweefsels, (voor)tenten, matrassen, kampeermeubelen en andere artikelen van Nederlandse makelij voor de kampeerder. Gezamenlijk ondernemen De bedrijven die momenteel deelnemen aan de Holland Camping Group zijn al jaren prominent aanwezig op de Nederlandse markt. Voorman van de Holland Camping Group is Danny Hazewindus. Hij is tien jaar bedrijfsleider geweest van Karsten Tenten, dat outdoorweefsel van TenCate verwerkt. Hij besloot met Human Comfort een eigen merk op de markt te brengen. Acht jaar geleden zette hij een kantoor op in Ningbo, een havenstad aan de Chinese oostkust. Van hieruit begeleidt hij Nederlandse ondernemers die zaken willen doen in de volksrepubliek. Soms is het verstandiger om dat gezamenlijk te doen, zoals met het betreden van de Chinese kampeermarkt.

‘Nederland heeft een lange geschiedenis in kamperen’, vertelt hij. ‘Wij willen het buitenland met die kennis, know-how en producten veroveren.’ Meer vrije tijd en geld De groep richt zich in eerste instantie op China. Danny Hazewindus is inmiddels vertrouwd met de cultuur en hij spreekt de taal. Chinezen krijgen meer vrije tijd en meer geld. Hij weet dat de Chinese overheid het liefst ziet dat haar bewoners hun geld in eigen land uitgeven, dus ook op campings. Ze stellen prijs op hoge kwaliteit. Dat bleek ook op de stand van de Holland Camping Group. De reacties waren positief. ‘De mensen waren erg gecharmeerd van de Karsten-tent die er stond. Door er steeds flesjes water overheen te gooien, konden we hen overtuigen dat katoen echt wel waterdicht is. En niet kapot te krijgen, toen ze eraan gingen trekken.’ TenCate Outdoor Fabrics presenteerde er haar portfolio aan outdoorweefsels. En passant kon ze informatie geven over andere materialen in het rijke productenpalet van de onderneming. Inmiddels heeft Danny Hazewindus de nodige contacten gelegd met toekomstige retailhandelaren. Dat zullen doorgaans personen zijn met ook andere handelsactiviteiten, want ‘Echte kampeerspeciaalzaken vind je alleen in Nederland’. www.tencateoutdoorfabrics.com www.hollandcampinggroup.nl [email protected]

50

De stand van de Holland Camping Group


51

DUURZAAMHEID

TIGERTURF KUNSTGRAS OP THORNLEIGH GOLF CENTRE

Golfen op kunstgras in Thornleigh Kunstgras is een veelzijdig en duurzaam product. Het kan worden toegepast bij een breed scala aan sporten en groenvoorzieningen. Een goed voorbeeld is het Thornleigh Golf Centre ten noorden van Sydney, dat in augustus 2012 is aangelegd. Oppervlakte: 15.000 m². Basis: kunstgrasvezels van TigerTurf.

Alle onderdelen van het golfterrein van Thornleigh, een voorstad van Sydney, zijn gebaseerd op kunstgras: het terrein als zodanig, de verhoogde greens, de 56 afslagplaatsen, de aangelegde ‘zandbunkers’ en de ‘waterhindernissen’. Elk onderdeel is uiteraard uitgevoerd in een eigen kleur kunstgras. Als eerste in zijn soort in Australië bevat het ontwerp een uitgebreid drainagesysteem en een geautoma-

52


tiseerd balinzamelsysteem, dat de golfballen terugvoert naar de afslagplaats. ‘De stabiliteit van de infill en kunstgras is uitstekend’, verklaart Paul Selig desgevraagd. Hij is directeur bij de club en is ingenomen met de prestaties van de grasmat en de balrol. ‘Niet alleen doen we langer met de golfballen, we raken er ook minder kwijt en ze hebben geen

last van modder of krassen. En we hoeven het gras uiteraard niet te bemesten of maaien.’ De omheining die rond de driving range is geplaatst, geldt overigens als hoogste in zijn soort op het zuidelijk halfrond. www.tigerturf.com/au

KORT & GOED

Stellenbosch: minikunstgrasveld Lilianne Ploumen, minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, heeft dinsdag 8 juli op het Lentlus sportcomplex van de universiteit van Stellenbosch (Zuid-Afrika) een duurzaam minikunstgrasveld geopend. De aanleg van het kunstgrasveld is tot stand gekomen door samenwerking van PEC Zwolle,

KNVB WorldCoaches, Philips en GreenFields. De lichtmasten rond het veld werken op zonne-energie. Daardoor kan het veld ook in de avonduren donker veelvuldig worden gebruikt. GreenFields is strategische partner van het Football for Hope-programma. Het bedrijf stelde de ondergrond voor het nieuwe voetbalveld ter beschikking. ‘Voetbal speelt een integrale rol bij het opbouwen

van diplomatieke betrekkingen, net zoals het kracht geeft aan meisjes en vrouwen’, aldus de minister. ‘Voetbal brengt mensen samen. Dit heeft Zuid-Afrika laten zien tijdens het WK 2010.’ De bewindsvrouw maakte ook kennis met Jos Dirkx, de vrouw die de stichting Girls & Football SA heeft opgericht (foto). www.girlsandfootball.org/

20 jaar TenCate Sportboulevard Enschede Op donderdag 12 juni vond de opening plaats van de derde vestiging van de TenCate Sportboulevard Enschede. Ook zag een opmerkelijk boek het licht.

Sportboulevard Enschede 2007 – 2027’. In de vorm van een terugblik wordt in dit boekwerk de visie van de Sportboulevard uit de doeken gedaan en een blik op de toekomst geworpen.

Zowel Peter den Oudsten, burgemeester van de gemeente Enschede, als Loek de Vries, bestuursvoorzitter en CEO van TenCate, benadrukten tijdens de opening het belang van de Sportboulevard voor de sport in de regio Enschede. Loek de Vries overhandigde de burgemeester bij deze gelegenheid het eerste exemplaar van het boek ‘De 5 mooiste goals uit 20 jaar TenCate

53

KORT & GOED

Amsterdam: WK Cruyff Courts 6 vs 6 De Cruyff Foundation organiseerde in het weekend van 7 en 8 juni het NK en WK Cruyff Courts 6 vs 6. Plaats van handeling: het voorplein van het Olympisch Stadion in Amsterdam. Doel: alle 180 Cruyff Courts aan elkaar verbinden en de culturele uitwisseling tussen kinderen stimuleren. Cruyff Courts 6 vs 6 is een internationaal kampioenschap in 12 landen waaraan meer dan 20.000 jongens en meisjes van 10 tot en met 12 jaar deelnemen op een van de 180 Cruyff Courts. Dat weekend waren teams uit Spanje, Denemarken, Maleisië, Brazilië, Engeland en Israël in Nederland om het WK Cruyff Courts 6 vs 6 te spelen. De jongens uit Denemarken en de meisjes uit Spanje bleken uiteindelijk de sterkste ploegen; zij streken met de eer.

Foto: Ula Serra

Burlington: Recognition Award Verzekeraar FM Global heeft de vestiging van TenCate Advanced Composites in Burlington (Ontario, Canada) de Recognition Award toegekend. Het bedrijf voldoet aan de hoogste voorwaarden inzake risicopreventie (highly protected risk). De veiligheid van werknemers en het bedrijf is altijd al een wezenlijk onderdeel geweest van de ethiek bij Baycomp, de naam van het bedrijf tot aan de overname in 2012 door TenCate. Dat werd nog eens versterkt door het wereldwijde beleid van TenCate inzake schadepreventie. Acht bedrijven van TenCate beschikken reeds over de FM Global Highly Protected Risk Award. De Recognition Award heeft dezelfde status, maar wordt toegekend aan kleinere bedrijven in termen van omvang.

54

txtures 3 2014 | KORT & GOED

Ootmarsum: epicentrum NK Wielrennen TenCate was hoofdsponsor van het NK Wielrennen, dat eind juni plaatsvond in en rond Ootmarsum. De renners koersten over eeuwenoude klinkers en strak asfalt, door de smalle straten van de stad en over de binnenwegen in het sterk glooiende Twentse landschap met als hoogtepunt de Kuiperberg. De wedstrijd elite vrouwen ging over 130 kilometer, de beloften moesten 130 kilometer afleggen en de mannelijke

beroepsrenners 243 kilometer. Maar niet alleen profwielrenners legden er de nodige kilometers af. Andere onderdelen waren het TenCate NK voor Journalisten, een Koppelloop, een toerrit voor prominenten en recreanten en het NK voor bedrijventeams. Ook tal van medewerkers van TenCate, gestoken in TenCate outfit, lieten zich van hun sportieve kant zien. Twee teams van elk zes renners deden mee met NK voor bedrijventeams. Andere collega’s namen deel aan de toerrit en de Koppelloop. De deelname van zo veel

TenCate collega’s is in lijn met het streven van de onderneming om meer medewerkers in beweging te brengen. Het past ook in het kader van leeftijdbewust personeelsbeleid: langer fit en gezond blijven. Het was al met al een meer dan geslaagd evenement, getuige de vele enthousiaste reacties van deelnemers, toeschouwers en in de media.

55

Expand horizons in rugby Bij kunstgras sportsystemen draait het geheel om de technische kwaliteiten van het veld en de sportbeleving van de spelers. Dan is het spel ook aantrekkelijk voor toeschouwers. Langs de lijn. Op de tribunes. Of op de bank, thuis. De innovatieve matrix weeftechnologie van TenCate is ook ontwikkeld voor hoogwaardig kunstgras voor rugby. Dit geeft rugbyspelers de ruimte om hun sportieve grenzen te verleggen.

www.tencategrass.com

THEMA PROTECTING PEOPLE IN HABITATS

Recommend Documents